provinsje fryslân provincie fryslân
b
postbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 51 25
Provinciale Staten van Fryslan
www.fryslan.sil provincie @fryslan.n1 www.twitter.com/provfryslan
Leeuwarden, 20 januari 2015 Verzonden, 2 0 JAN, 2015 Ons kenmerk : 01188270 Afdeling : Stêd en Plattelân Behandeld door : dhr. A. Steenstra / (058) 292 53 06 of
[email protected] Uw kenmerk Bij lage (n) Onderwerp
: informatie stand van zaken veidmuizenproblematiek Zuidwest-Fryslân
Geachte Statenleden, Hierbij informeren wij u over de stand van zaken van de veidmuizenproblematiek in Zuid west-Fryslân. In deze brief gaan we tevens in op de laatste actualiteiten, te weten de uitkom sten van de bijeenkomst van 19 januari. De brief is tevens de reactie op de gezamenlijke motie van het CDA en Friese Koers van 12 november 2014, motienummer 13. De beant woording van de schriftelijke vragen van de SP worden separaat, op de gebruikelijke manier, beantwoord.
Achtergrond en aanleiding In het zuidwesten van Friesland is in de winter van 2004-2005 aanzienlijke schade aange richt aan graslandpercelen die kan worden toegeschreven aan de veldmuis (Microtus arva Ijs). Deze schade is toen gemeld aan het Faunafonds. Aan deze claim is destijds eenmalig gehoor gegeven, vanwege een overgangsregeling. De veldmuis was zijn beschermde status vlak daarvoor verloren en om die reden konden geen schadevergoedingen worden uitge keerd. Vanwege de omvang van de schade (in Fryslân 11.000 ha en 2,5 mln euro aan ver goedingen) heeft het faunafonds destijds aan Alterra gevraagd een rapport op te stellen om trent de oorzaken en mogelijke bestrijding van deze plaag. Uit dit rapport komt naar voren dat de veldmuis een cyclische populatiedynamiek kent met ongeveer eens in de drie jaar een piek in de aantallen muizen. Tijdens deze piek worden grote dichtheden muizen bereikt en wijken de muizen uit van hun voorkeurshabitat naar de graslanden. Het is lastig te voorspellen wanneer deze piek bereikt wordt, omdat deze af hangt van vele factoren zoals het klimaat en omdat de aantallen muizen van jaar tot jaar sterk fluctueren.
-
1
4
-
Ons kenmerk 01188270
rJ) iii4
1 1
provinsje fryslân provincie fryslân
b
rJ)
Bestrijdingsmaatregelen gericht op het verhogen van de sterfte in een piekjaar lijken weinig efficiënt omdat de kosten hoog zijn en muizen vaak in het zelfde jaar in hoge dichtheden terugkeren naar de graslanden vanuit hun voorkeurshabitat (ruige gebieden). Landbouwkun dige maatregelen zoals het tijdelijk onder water zetten van het graslandperceel en intensieve begrazing en grondbewerking worden wel als mogelijke optie genoemd. Situatie 2014 Begin september 2014 kwamen er, onder andere via LTO-Fryslan, berichten bij de provincie binnen dat er opnieuw sprake was van een muizenschade in graslanden. Hierbij werd niet om een schadevergoeding gevraagd. LTO en de provincie Fryslân hebben direct contact opgenomen met EZ met de vraag of agrariërs die muizenschade hadden een ontheffing konden krijgen voor het scheurverbod na 15 september zodat graspercelen dit jaar nog opnieuw ingezaaid konden worden om de schade beperkt te houden. Zie bijlage brief Provincie aan EZ met verzoek om ontheffing. .
Staatsecretaris Dijksma wilde deze ontheffing niet toestaan, omdat dit zou leiden tot extra nitraat-uitspoeling. Het vernietigen van de graszode in het najaar leidt, volgens EZ, tot extra stikstofverliezen in de bodem en als gevolg daarvan uitspoeling van nutriënten. Een ander argument was dat landbouwkundig de kans op mislukken van herinzaai in de herfst aanzien lijk is. Uitspoeling van nutriënten als argument vindt vanuit de provincie en het faunafonds en de LTO echter geen gehoor, omdat door muizenvraat sowieso sprake is van een vernietigde dode graszode en er dus al extra stikstofverliezen optreden door vertering van de dode grasmat. Staatssecretaris Dijksma adviseert tevens om, als er na 1 februari (einddatum scheurverbod) nog schade resteert, na te gaan welke mogelijkheden er zijn voor schadevergoeding. Een schadevergoeding vanuit het Faunafonds is echter geen optie, omdat het Faunafonds alleen schadevergoedingen toelaat voor soorten die niet bestreden mogen worden. Daarmee wordt ook onderstreept dat een schade veroorzaakt door soorten die wel bestreden mogen worden niet onder de provinciale verantwoordelijkheid voor het Faunafonds valt. Financiële schade Agrarisch Op dit moment is de schade voor boeren in Zuidwest-Fryslân opgelopen tot tientallen miljoe nen euro’s. De kosten bedragen ongeveer € 1000,- per hectare voor scheuren en her in zaaien, vermeerderd met nog eens € 1000,- voor mogelijke opbrengstderving. De totale kosten zijn daarmee € 2000,- per hectare. In Fryslân gaat het, op basis van een schatting door de boeren, om een bedrag van ruim € 70 miljoen. Dit neemt nog dagelijks toe. Hoe hoog de uiteindelijke schade zal zijn is pas eind 2015 te bepalen, omdat de opbrengstderving van de grassnedes over twee jaar wordt gemiddeld en dan pas een goede vergelijking kan worden gemaakt met de eerdere normale opbrengst. Dit staat nog los van de schade voor de boer om machteloos toe te moeten zien hoe zijn vruchtbare grasmat tot niets wordt gereduceerd. Wetterskip Het Wetterskip ondervindt ook overlast door muizen zoals schade aan kades. Op dit moment is het Wetterskip aan het inventariseren van de onstane schade en de kosten van herstel hiervan.
-
2 ‘4
-
Ons kenmerk: 01188270
•
provinsje fryslân provincie fryslân Verantwoordelijkheid Rijk Het Rijk is verantwoordelijk voor het nemen van adequate maatregelen. Even los van de vraag waar de verantwoordelijkheid voor de kosten ligt, gaat de hoogte van de geprognosti ceerde kosten de financiële draagkracht van provincie en Faunafonds ook ver te boven. Het is aan het Rijk om met een oplossing voor deze problematiek te komen, voor zover het gaat om inkomstenderving welke het normale bedrijfsrisico te boven gaan. Ondernomen acties ten aanzien van de muizenproblematiek: Omdat de muizenproblematiek wel dusdanig is, dat bekeken moet worden of getroffen boe ren steun verdienen, hebben wij, in samenwerking met LTO, tot nu toe, de volgende acties ondernomen:
1. Formeel verzoek ingediend aan EZ om ontheffing van het scheurverbod (zie brief in bijlage); 2. Bezoek van gedeputeerde Kramer aan maatschap Bakker in het getroffen gebied om zich persoonlijk van de situatie op te hoogte te stellen; 3. Gedeputeerde heeft in het IPO besproken of inzet van het Faunafonds in deze kwestie mogelijk zou kunnen zijn; 4. Zowel bestuurlijk als ambtelijk is verschillende malen contact geweest met EZ om te komen tot een acceptabele oplossing voor de getroffen boeren. Hier gaan we mee door; 5. Recent zijn nogmaals Kamervragen aan de Staatsecretaris gesteld. Deze gingen met name over de afweging die zij maakt over extra uitspoeling, versus economisch ver lies, in relatie tot het scheurverbod. Ook zal er gevraagd worden om een Kamerdebat over deze kwestie; 6. Europarlementariër Jan Huitema heeft, op aandringen van LTO, aan de Europese commissie gevraagd om muizenvraat ook op te nemen in de calamiteitenregeling en zo een ontheffing voor het scheurverbod mogelijk te maken. Acties n.a.v. bijeenkomst op 19 januari 2015
Tijdens de bijeenkomst op maandag j.i., die door de actiegroep muizenschade werd georganiseerd, waren naast enkele Statenleden, Europarlementarier Huitema en gedeputeerde Kramer, ook meer dan 500 getroffen boeren aanwezig. Bij deze bijeenkomst waren helaas geen Tweede Kamerleden of andere afgevaardigden vanuit Den Haag. In de discussie die hier plaatsvond, is er een oproep gedaan aan de provincie om de regie te nemen richting Den Haag en Brussel op dit onderwerp. Gedeputeerde Kramer zegde toe: De provincie neemt de regie in samenwerking met Wetterskip en LTO; Met het Wetterskip is overleg geweest over de aanpak van schade door muizen aan keringen. Hierbij is afgesproken dat er aanvullend ecologisch onderzoek komt naar praktische maatregelen om overlast van muizen te voorkomen en te beper ken, ook met het oog op de toekomst. De provincie biedt financiële steun voor dit onderzoek; Wij streven naar een snelle, deugdelijke, onafhankelijke taxatie van de schade en onderzoeken mogelijkheden om het hiervoor benodigde bedrag, ad € 250.000,-, voor te financieren. Mocht het Rijk besluiten om schade te compenseren, dan vinden wij dat zij ook de verantwoordelijkheid moeten dragen voor de uitgevoerde taxaties. -
-
-
3 4
-
Ons kenmerk: 01188270
provinsje fryslân provincie fryslân b De ChristenUnie heeft toegezegd het onderwerp muizen op korte termijn op de agenda van de Tweede Kamer te willen plaatsen. Wij gaan er vanuit dat in dit debat zal blijken of het Rijk de gedupeerde boeren financieel tegemoet wil komen. Afhankelijk van de reactie vanuit het Rijk zullen wij u een plan van aanpak voorleggen. Dit plan aanpak zal onder regie van gedeputeerde Kramer opgesteld worden in samenspraak met LTO en Wetterskip. Daarbij gaat het om doorgaan met lobby om ontheffing van het scheurverbod te krijgen ontwikkelen mogelijkheden ter voorkoming muizenschade in de toekomst mede aan de hand van de uitkomst van de taxaties een nadere duiding van de omvang van de schade en de (on)mogelijkheden om daarbij getroffen boeren financieel tegemoet te kunnen komen. -
-
-
Wij hebben hiermee ons inziens aan de motie voldaan. Dit neemt niet weg dat wij ons met u zullen blijven inspannen voor, en met, de getroffen boeren richting Den Haag en Brussel. Gedeputeerde Staten van
!andenBg,secreis
voor deze H.M. van Gils, loco-secretaris
-4
4.
Ons kenmerk; 01188270
AFSDHRIE-T
provinsje fryslân provincie frys1ân postbus 20120 8900 hm leeuwarden
tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 51 25
Ministerie van Economische Zaken T.a.v. Staatssecretaris S. Dijksma Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG
slan.nl 1 v,ww.fr provsnciec2f fryslan ni wwsvtwittercom/rovfryslan
Leeuwarden, 9 september 2014 Verzonden, 1 OSEP,
2014
Ons kenmerk : 01158331 Afdeling : Stêd en Plattelân Behandeld door : dhr. A. Steenstra /(058) 292 53 06 of a.steenstra©fryslan.nl Uw kenmerk Bijlage(n) Onderwerp
Verzoek om met spoed de calamiteitenregeling Nitraat vast te stellen en te publiceren
de 5
actieprogramma
Geachte mevrouw Dijksma,
In Zuidwest-Friesland heerst op dit moment een muizenplaag bij een kleine 100 melkvee houders. Zij vragen hiervoor geen schadevergoeding. Wel is er de noodzaak om ook na 15 september het grasland te mogen scheuren en opnieuw in te zaaien. Op dit moment is dit niet toegestaan omdat er van 15 september tot 1 februari een scheurverbod geldt voor grasland op klei en veen. Binnen het 5 actieprogramma Nitraat is er een calamiteitenregeling, die met name voor dit soort van onvoorziene omstandigheden is bedoeld. Echter deze is nog niet officieel gepubliceerd.
Mocht de calamiteitenregeling voorzien in een ontheffing voor het scheuren van grasland in verband met de schade veroorzaakt door muizen, dan vragen wij u om nu met spoed de ca lamiteitenregeling alsnog te publiceren en versneld in werking te laten treden. Mocht dit on verhoopt niet meer mogelijk zijn dan verzoeken wij u om bij de genoemde gevallen de nodige coulance te betrachten.
Ons ennterk:
Cli b3,i
provinsje fryslân provincie fryslân
b
Waarmee de ruimte wordt geboden om onder deze specifieke omstandigheden af te mogen wijken van de datum van 15 september en scheuren en herinzaaien van grasland in deze gevallen langer toe te staan dan de nu geldende periode.
•
Gedeputeerde Staten van Fryslân, “4.
J.A. Jorritsma, voorzitter
drs. A.J. van den Berg, secretaris -IM. van Gils, loco-secretaris
Ons kenmerk, 011
