Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 1 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Voorwoord. Tijdens de pauze van onze Bijbelstudie-avonden zijn de cursussen “Persoonlijk Doelgericht Leven” en tegenwoordig ook de z.g. “Doelgerichte Gemeente” heel vaak gespreksonderwerp. Ik spreek dan ook regelmatig mensen die gevoelsmatig verontrust zijn over de ontwikkelingen in de Evangelische Gemeente waarvan ze lid zijn of regelmatig bezoeken. Persoonlijk kwam ik niet direct met deze materie in aanraking omdat ik van mening ben dat een gemeente voldoende aan de Bijbel heeft én dat ik mij verre houdt van gemeenten en groepen die wél systemen en cursussen nodig denken te hebben. Ik sta op het standpunt dat de gemeente Bijbelonderwijs tot doel heeft en daarbij géén z.g. succesformule’s mag navolgen omdat élk systeem, dat de mening van één persoon als basis heeft, het grote gevaar van vervlakking of zelfs een afwijkende leer kan bevatten. Daarom ben ik dan ook erg blij met het onderzoek dat Br. A. P. Geelhoed heeft uitgevoerd, dat hij zich de moeite heeft getroost om zich te verdiepen in de bedenkelijke methode van Rick Warren en dat wij daarmee een Bijbels gefundeerd antwoord kunnen geven aan hen die ons verwijten tegen de vooruitgang én groei van plaatselijke gemeenten zijn. In principe ben ik een voorstander van gemeente groei, mits dit op gezonde en Bijbelse wijze tot stand komt, dat de gemeenteleden gedegen Bijbelsonderwijs krijgen en vooral gewezen worden op de ontwikkelingen van de eindtijd. Ik zou veel liever zien dat voorgangers en oudsten tijd en geld zouden vrij maken voor evangelisatie en onderwijs, zodat de gemeenteleden persoonlijk zouden kunnen ontdekken dat niet alles wat er op “het christelijke erf” wordt aangeboden op de Bijbel is gefundeerd. Het komt vaak voor dat systemen, cursussen, boeken en wat al niet meer, in de eerste oogopslag gefundeerd zijn op de Bijbel, maar wie iets dieper graaft in de aangeboden materie ontdekt gaandeweg dat niet de Here God er mee gediend wordt, maar “een” god. Hiermee komen wij op het punt waar ik de meeste kritiek op heb, gemeenten, vaak de z.g. “groei-gemeenten”, drijven af naar vervlakking en lauwheid door deze systemen, vooral omdat Rick Warren heel dicht in de buurt van de New Age, oecumene van het hart en dwaalleren komt. Hij spreekt lovend over mensen die neigen naar mystieke zaken, ja zelfs binnen hun persoonlijke geloofsbeleving brengen. Br. Geelhoed heeft met zijn onderzoek naar mijn mening vele broeders en zusters een goede dienst bewezen, na het lezen van dit onderzoek zal niemand meer onbevangen samenkomsten kunnen bezoeken, of lid van zijn, waar de “Persoonlijk Doelgericht Leven” - of de “Doelgerichte Gemeente” cursus centraal staan. Het zal een keuze worden, kies ik voor Rick Warren met zijn invloeden die niet in de Bijbel te vinden zijn, of breek ik met die gemeente omdat deze blijft volharden in deze discutabele zaken? L. Brinkman
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 2 -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
RICK WARREN'S DOELGERICHT LEVEN - EEN TOETSING Door: A.P. Geelhoed.
Rick Warren heeft opnieuw een beststeller geschreven. Na zijn boek Doelgerichte Gemeente is het boek Doelgericht Leven verschenen. Het is het meest verkochte en gelezen christelijke boek sinds vele jaren. Het boek wordt niet alleen individueel gelezen maar ook collectief bestudeerd door gehele gemeenten. In het boek geeft Warren antwoord op de vraag: Wat is het doel van mijn leven? Het bevat veertig korte hoofdstukken. Aangeraden wordt om elke dag een hoofdstukje te lezen en te overdenken. Er staat veel goed onderwijs in het boek, daarover later meer in de conclusie van de toetsing. Maar helaas is het goede onderwijs gemengd met gevaarlijke en onbijbelse zaken. Het hoofdbezwaar tegen het boek is dat het doordrongen is met de onbijbelse “alleen positief" leer en mentaliteit. (Voor een uitgebreide bespreking en weerlegging van het zogenaamde "alleen positief", het only positive, christendom verwijs ik naar de studie "Bill Hybels en Rick Warren - het marketing christendom". De 'alleen positief' leer is het gevolg van de marketing benadering in de evangelisatie en gemeenteopbouw. Net als bij alle andere christenen is het doel het bereiken van zoveel mogelijk mensen met het evangelie. Het bijzondere van de marketing benadering is dat men dit denkt te bereiken door 'alleen positief' en 'niet aanstootgevend' te zijn. Men is 'klantvriendelijk', men is 'zoekervriendelijk' (seekerfriendly). Het gevolg is dat een belangrijk deel van de Bijbelse boodschap wordt genegeerd. Allerlei Bijbelse onderwerpen die niet aantrekkelijk zijn voor een zoekend mens of voor een christen worden genegeerd. In plaats van te negeren worden ze ook wel verzacht of naar de rand geduwd. Hier onder volgt een opsomming van enkele belangrijk Bijbelse waarheden die in het 'alleen positief' christendom worden genegeerd: • • • • • • • • •
De rechtvaardigheid en de heiligheid van God God als de God der wrake, als de God van het recht. De toorn van God De noodzaak van het kruis. Waarom was het kruis nodig, had God niet zo kunnen vergeven? Verder alles wat te maken heeft met valse leer, valse leraren en valse kerken. Alles wat de Bijbel zegt over het belang van de gezonde leer en de strijd om de waarheid. De in de Bijbel aangekondigde afval (2 Thessalonicenzen 2:3) die uit zal monden in de valse oecumenische kerk van de eindtijd , de grote hoer uit openbaring 17. De aangekondigde eindtijdverleiding, waardoor zelfs de uitverkoren bijna verleid zullen worden (Matth. 24:24).. De Bijbelse opdracht tot toetsen. De Bijbelse opdracht tot afscheiding.
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 3 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------• • •
Daarnaast onderwerpen als de Bijbelse waarschuwingen tegen wereldgelijkvormigheid, waarschuwingen tegen concrete zonden, de noodzaak van heiligheid en een ingetogen leven, onthouding. Onderwerpen als het laatste oordeel en de eeuwige straf. Ook de Bijbelse informatie over Gods tucht over ongehoorzame christenen.
De inhoud van het onderwijs en de prediking - een halve boodschap In de evangelische wereld als totaal negeert men een groot aantal Bijbelse onderwerpen. Alles waar een mens van kan schrikken of aanstoot aan kan nemen wordt zoveel mogelijk genegeerd en geweerd. Hieronder volgt een lijst van de voornaamste onderwerpen die geschrapt zijn. In sommige evangelische kringen heeft men ze volledig geschrapt. In andere kringen worden ze alleen nog even in het voorbijgaan genoemd. Ze krijgen dan niet de nadruk die ze in de Bijbel wel krijgen. Een eerste groep gaat over het karakter van God. 1. De heiligheid van God- De toorn van God 2. De gestrengheid van God 3. De naijver van God 4. De wraak van God. 5.Vergelding, God als de God der wrake,
de
God
van
het
recht.
Er wordt alleen gesproken over de liefde van God en niet over zijn gestrengheid en heiligheid. Zo ontstaat een verkeerd beeld van God. Jezus, die tegen een gemeente met christenen zegt dat hij misselijk is van hun slapheid en lauwheid. "Zo dan, omdat gij lauw zijt en noch heet noch koud, zal Ik uit mijn mond spuwen". (Openbaring 3:16) Daar kunnen ze niet bij. Daar leest men overheen, als men de Bijbel al leest, of daar zwijgt men over. De christenen mochten eens schrikken. De vreze des Heren mocht eens over hen komen. Men spreekt ook niet over Gods tucht over ongehoorzame christenen. De Bijbel maakt onderscheid tussen straf als vergelding (dan krijg je wat je verdient) en straf als correctie (dan wordt je gestraft om je tot inkeer te brengen, om je te corrigeren). Met straf als vergelding hebben wij als christenen niets meer te maken. Die straf heeft de Here Jezus voor ons aan het kruis gedragen (Jesaja 53:5-6). Maar met straf als correctie hebben we wel degelijk nog te maken. "Mijn zoon, acht de tuchtiging des Heren niet gering, en verslap niet als gij door hem bestraft wordt, want wie Hij liefheeft tuchtigt de Here, en Hij kastijdt iedere zoon, die Hij aanneemt … Hij doet het tot ons nut, opdat wij deel verkrijgen aan zijn heiligheid" (Hebreeën 12:5-6 en 10) Gods tuchtiging kan ver gaan zoals blijkt uit 1 Korinthe 11:30. Van de nieuwtestamentische gemeente wordt gezegd dat ze ''in de vreze des Heren" wandelden (Handelingen 9:31) De vreze des Heren heeft onder meer met de tuchtiging van God te maken. Als wij, als christenen, bewust tegen de wil van God ingaan dan zal God ons eerst
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 4 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------waarschuwen, maar als we volharden in het kwaad dan zal Gods tuchtiging ons treffen. "Dwaalt niet, God laat niet met zich spotten" (Galaten 6:7). De moderne evangelicals weten geen raad met de Bijbelse uitdrukking "de vreze des Heren". Vrees kan natuurlijk, volgens hen, geen vrees zijn. God gebruikt dat woord wel, maar het kan, zo stelt men, natuurlijk niet echt vrees zijn. Maar wij hébben de Here te vrezen als we welbewust tegen zijn woord in gaan, God zal dat niet ongestraft voorbij laten gaan, als we tenminste echte kinderen van Hem zijn (Hebreeën 12:4-11), zijn tuchtiging zal komen. Niet alle vrees is negatief, er is ook een gezonde vrees, die beschermt. Ik ben zelf door een, naar aardse maatstaven, goede vader opgevoed: hij was redelijk, barmhartig, je kon altijd op hem rekenen, hij gaf ons veel ruimte. Maar in een bepaald opzicht vreesde ik hem, ik wist dat ik niet te ver kon gaan, dan zou hij ingrijpen, tuchtigen. Er waren bepaalde dingen die ik niet kon doen, er waren grenzen die ik niet ongestraft kon overschrijden. Zo is het met onze hemelse Vader ook. Een volgende onderwerp dat uit het Bijbelonderwijs van de moderne evangelicals is geschrapt is alles wat de Bijbel zegt over het belang van de leer en over valse leer, valse leraren, valse profeten, over de namaak door demonen van het echte werk van de Heilige Geest, over de in de profetie aangekondigde afval, over de valse oecumene die uitloopt op de valse wereldkerk, de grote hoer uit Openbaring 17. Over de door de Here Jezus aangekondigde eindtijdverleiding (Mattheus 24:24). De Bijbel draagt op om te strijden tegen valse leer en leraren, om te weerleggen, te verbieden, te verwerpen en te ontmaskeren. Een ander Bijbels onderwerp dat wordt genegeerd is de Bijbelse opdracht tot afscheiding. De Bijbel draagt op om valse leer en valse leraren, en christenen die in hun denken zijn besmet met een gevaarlijke leer, op een afstand te houden. In de evangelische wereld doet men tegenwoordig in de praktijk vaak precies het tegenovergestelde van wat de Bijbel ons in deze kwestie opdraagt. Nog enkele andere impopulaire Bijbelse onderwerpen: * Het laatste oordeel * De eeuwige straf, de hel * Het oordeel over de werken van de christen * Zonde, heiliging, het afleggen van de zonden * Zelfverloochening * Hier beneden is het niet * Wereldgelijkvormigheid * Onthouding Deze onderwerpen worden nauwelijks indringend aan de orde gesteld. Het gevolg is dat de ernst ontbreekt. Een ander gevolg is grote onwetendheid. De Bijbel spreekt b.v. voortdurend over de strijd tegen valse leer en valse leraren. Gehele Bijbelboeken zijn er door ontstaan, gehele hoofdstukken zijn er aan gewijd, maar als je het onderwerp aan de orde stelt kijken de meeste evangelische christenen je verwonderd aan? Vervolgens beginnen ze zich ongemakkelijk te voelen: "Moet dat nou? Valse leraren, valse leer? Daar heb ik nog nooit bij stil gestaan. Wat ben jij negatief zeg."
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 5 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Predikers en onderwijzers die nog wel over dit soort onderwerpen spreken worden in het algemeen geweerd. De oorzaak van het negeren van een belangrijk deel van het Nieuwe Testamentische onderwijs is de onbijbelse "alleen positief" filosofie.. We zullen zien dat het weglaten en verzachten van de genoemde Bijbelse gegevens ook kenmerkend is voor het boek van Warren. Dat was te verwachten aangezien Warren een aanhanger is van de marketing benadering bij de evangelisatie en gemeenteopbouw. Als je een belangrijk deel van de boodschap van de Bijbel niet brengt dan wordt de boodschap ernstig verdraaid. Het spreekwoord zegt niet voor niets "een halve waarheid is een hele leugen". Als er b.v. alleen over de liefde en bewogenheid van God wordt gesproken en niet over zijn heiligheid, gestrengheid, gerechtigheid en toorn dan wordt het Bijbelse beeld van God verdraaid. Tot zover de inleiding. Hieronder wordt de kritiek uitgewerkt en concreet gemaakt. 1. Je levensmetafoor Dag 5 heeft als titel: "Vanuit Gods perspectief naar het leven kijken". Warren legt uit dat de mensen soms beelden gebruiken om te omschrijven hoe ze tegen het leven aankijken. Sommigen zien het leven als een feest, anderen weer als een wedstrijd, weer anderen als een circus of een achtbaan of een puzzel of een reis of een dans. Het beeld dat je van het leven hebt noemt Warren je levensmetafoor. Hoe je naar het leven kijkt stuurt je leven. Als je b.v. het leven als een feest ziet dan is voor jou pret maken het belangrijkste. Dan is alles daar op gericht. Warren stelt terecht dat we vanuit de Bijbelse beelden naar het leven moeten kijken. Hij zegt dat de Bijbel drie beelden geeft die duidelijk maken hoe God tegen het leven aankijkt (p. 43). Die drie metaforen zijn: 1. Het leven is een beproeving (het beeld van een test) 2. Het leven is iets dat ons wordt toevertrouwd (het beeld van rentmeesterschap) 3. Het leven is een tijdelijke opdracht. Dit zijn inderdaad Bijbelse beelden. Warren werkt deze beelden in de hoofdstukken 5 en 6 uitstekend uit. Als het dan inderdaad Bijbelse beelden zijn, en als hij ze goed uitwerkt, wat is dan het probleem? Het misleidende is dat Warren een selectie maakt uit de Bijbelse beelden, terwijl hij doet alsof dat alles is wat de Bijbel over dit onderwerp heeft te zeggen. Ik citeer: "De Bijbel geeft drie metaforen die duidelijk maken hoe God tegen het leven aankijkt" (p. 43). De werkelijkheid is dat de Bijbel meer beelden gebruikt. Neem b.v. de metafoor van strijd, van oorlog. Denk aan het bekende hoofdstuk over de geestelijke wapenrusting: Efeze 6:1018. "Doet de wapenrusting Gods aan." De apostel Paulus schrijft in Efeze 6 dat we als christen verwikkeld zijn in een worsteling met boze geesten. We worden beschoten met brandende pijlen. Daarom worden we aangespoord om de wapenrusting Gods aan te doen. Paulus zei tegen Timotheus "Lijd met de anderen als een goed soldaat van Christus Jezus". Hij spreekt over veldtocht, dat is een militaire campagne (2 Timotheus 2:3-4). Opnieuw het beeld van het christenleven als een geestelijke oorlog, een geestelijke oorlog waarin wij als goede soldaten van Christus Jezus niet terug moeten schrikken voor het lijden dat de geestelijke strijd met zich meebrengt.
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 6 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Toen Paulus wist dat het einde van zijn aardse leven er aan kwam keek hij terug op zijn leven als christen en zei hij: "Ik heb de goede strijd gestreden" (2 Timotheus 4:7). Hij spoorde Timotheus aan met de woorden: "Strijd de goede strijd des geloofs" (1 Timotheus 6:12). Er moet dus een goede strijd gestreden worden. Het is Gods bedoeling dat we daarin overwinnen. Zie b.v. het telkens herhaalde "Wie overwint zal ik geven ….." in Openbaring 2 en 3. "Want al leven wij naar het vlees, wij trekken niet ten strijde naar het vlees, want de wapenen van onze veldtocht zijn niet vleselijk, maar krachtig tot het slechten van bolwerken, zodat wij de redeneringen en elke schans, die opgeworpen wordt tegen de kennis van God slechten" (2 Korinthe 10:3-5). Paulus gebruikt hier opnieuw het beeld van een veldtocht. Hij spreekt over wapens, over ten strijde trekken, over het slechten van bolwerken en schansen. Allen militaire termen. "Wordt nuchter en waakzaam. Uw tegenpartij, de duivel, gaat rond als een brullende leeuw, zoekende wie hij zal verslinden, wederstaat Hem, vast in het geloof, wetende dat aan uw broederschap in de wereld hetzelfde lijden wordt toegemeten" (1 Petrus 5:8-9) Petrus schrijft hier dat we een tegenpartij, een tegenstander, hebben die het op ons gemunt heeft. Daarom moeten we waakzaam zijn en hem weerstaan in het geloof. De Bijbel spreekt over verschillende vijanden. Hier in 1 Petrus 5:8-9 en in Efeze 6:12 zijn het machten uit de onzichtbare wereld: de boze geesten en de duivel. In Judas:3-4 zijn het valse leraren: "Geliefden daar ik mij in alle opzichten beijver u te schrijven over ons gemeenschappelijk heil, zie ik mij genoodzaakt het te doen met de vermaning, tot het uiterste te strijden voor het geloof, dat eenmaal de heiligen overgeleverd is. Want er zijn zekere lieden binnengeslopen …" (Judas :3-4). Er waren zekere lieden binnengeslopen en daarom moest er gestreden worden voor het geloof. Niet zomaar strijden, maar strijden 'tot het uiterste’. Het beeld van het christenleven als een strijd vinden we uitdrukkelijk en herhaaldelijk in het Nieuwe Testament terug. We zijn als christenen gewikkeld in een geestelijke oorlog met onder meer boze geesten en met valse leraren die het evangelie verdraaien. Andere vijanden die in de Bijbel worden genoemd zijn de wereld en de eigen zondige hartstochten. Strijd hoort daarom bij het leven van iedere christen. Het is de bedoeling van de Heer dat we overwinnen in deze strijd. Warren negeert hier, bij dag 5, deze Bijbelse metafoor, dit Bijbelse beeld. Hij heeft alleen metaforen gekozen die passen in zijn "alleen positief" en in zijn "niet aanstootgevende" boodschap. Wat hij wel en niet noemt wordt bepaald door zijn onbijbelse filosofie. Het is subtiel wat hij doet. Ten eerste doet hij alsof hij het complete Bijbelse beeld geeft (p.43). In werkelijkheid selecteert hij. En ten tweede is zijn selectie niet toevallig. Op deze wijze verdraait hij de Bijbelse waarheid. Door zijn aanpak geeft Warren zijn lezers de indruk dat strijd niet bij het christelijk leven hoort. Of op zijn hoogst strijd tegen verzoeking, maar dat is dan ook alles.
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 7 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------2. Ronduit tegenspreken van de Bijbel Warren negeert niet alleen, hij spreekt de Bijbel ook tegen. Hij noemt het beeld van strijd (oorlog) en het beeld van een sportwedstrijd onder de menselijke beelden die vervangen moeten worden door de drie door hem genoemde Bijbelse metaforen (p. 43). Terwijl de Bijbel wel degelijk deze beide beelden gebruikt. Hierboven, onder punt 1, is reeds aangetoond dat de Bijbel het leven van de christen ook ziet als een strijd, een oorlog. Hieronder volgen enkele Bijbelteksten die laten zien dat de Bijbel ook het beeld van de wedstrijd gebruikt. Hardloopwedstrijd "Daarom dan, laten ook wij, nu wij zulk een grote wolk van getuigen rondom ons hebben, afleggen alle last en de zonde, die ons zo licht in de weg staat, en met volharding de wedloop lopen, die voor ons ligt" (Hebreeën 12:1) De Bijbels spreekt over 'de wedloop'. Een wedloop is een hardloop wedstrijd. De bijbelschrijver zegt dat de wedloop met volharding gelopen moet worden, het gaat dus niet om een korte sprint maar om een wedstrijd over een langere afstand, om een marathon "Weet gij niet, dat zij, die in de renbaan lopen, allen wel lopen, doch dat slechts één de prijs kan ontvangen? Loopt dan zo, dat gij die behaalt. En al wie aan een wedstrijd deelneemt, beheerst zich in alles; zij om een vergankelijke erekrans te verkrijgen, wij om een onvergankelijke" (1 Korinthe 9:24-25) Opnieuw het beeld van een hardloop wedstrijd. Paulus vervolgt met het beeld van een bokswedstrijd. "Ik loop dan ook niet maar in den blinde en ik ben geen vuistvechter, die zo maar in de lucht slaat" (1 Korinthe 9:26) Vergelijk dit met het volgende citaat van Warren (p. 43) "Als u het leven ziet als een wedloop …. als u het leven als een marathon ziet … als u het leven als een strijd .. ziet.. " "Om de doelen te verwezenlijken waarvoor God u heeft gemaakt, zult u de menselijke bedenkselen moeten vervangen door de Bijbelse metaforen van het leven….. De Bijbel gebruikt drie metaforen die ons duidelijk maken hoe God tegen het leven aankijkt: het leven is een beproeving, het leven is iets dat ons wordt toevertrouwd, en het leven is een tijdelijke opdracht." Het is ronduit schokkend te zien hoe Warren geregeld met de Bijbelse gegevens omgaat, maar daarover later meer. Dit is nog niet alles want verderop in het boek spreekt Warren ook nog eens een keer zichzelf tegen. Drie keer gebruikt hij later het beeld van de sportwedstrijd (b.v. p.260, 262). En Hij verwijst één keer naar het beeld van de oorlog (p.220). Hoe is dit te verklaren? Dat wordt in het volgende punt besproken. 3. Het nut van het lidmaatschap van een plaatselijke gemeente De hierboven, onder punt 1, besproken tactiek van verborgen selectie van de Bijbelse gegevens wordt door Warren geregeld gebruikt in combinatie met de tactiek van 'decentralisatie'. Alles bedoelt om de Bijbelse boodschap in een door hem gewenste richting bij te buigen.
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 8 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bij ‘decentralisatie’ negeert hij het hem onwelgevallige Bijbelse onderricht niet volledig. Hij noemt het dan wel, maar dat doet hij slechts in het voorbijgaan. Hij geeft die Bijbelse waarheid dan niet de plaats die het in de Bijbel wel heeft. Hij duwt het naar de rand, naar de marge. Een voorbeeld vinden we bij dag 17. In dit hoofdstuk beantwoordt hij op een bepaald moment de vraag: Waarom hebben we een gemeente nodig? Hij geeft vervolgens 6 redenen waarom het nodig is om deel uit te maken van een plaatselijke gemeente. Één van de redenen waarom wij als christenen een plaatselijke gemeente nodig hebben is dat een gezonde plaatselijke gemeente bescherming biedt tegen valse leer en valse leraren. Warren noemt dit echter slechts in het voorbijgaan en ook nog onvolledig. De Bijbel gebruikt het beeld van een kudde schapen die bedreigd wordt door wolven. De schapen zijn de christenen en de wolven zijn de valse leraren en profeten. De oudsten van de plaatselijke gemeenten zijn de herders die de kudde beschermen tegen valse leraren, tegen de wolven. De Bijbel spreekt zelfs over wolven in schaapskleren (Mattheus 7:15). Dat zijn valse leraren of profeten die niet direct als zodanig zijn te herkennen omdat ze zich voordoen als christenen, als schapen. De schapen zijn veilig omdat ze bewaakt en beschermd worden door herders. De Here Jezus is de opperherder en de oudsten zijn de onderherders (1 Petrus 5:1-4). Het is speciaal de taak van de oudsten om de gemeente te beschermen. Zie b.v. wat Paulus tegen de oudsten van de gemeente van Efeze zei: "Ziet dan toe op uzelf en op de gehele kudde, waarover de Heilige Geest u tot opzieners gesteld heeft, om de gemeente Gods te weiden, die Hij Zich door het bloed van zijn Eigene verworven heeft. Zelf weet ik dat na mijn heengaan grimmige wolven bij u binnen zullen komen, die de kudde niet zullen sparen; en uit uw eigen midden zullen mannen opstaan die verkeerde dingen spreken om de discipelen achter zich te trekken. Waakt dan …" (Handelingen 20:28-30) Er moet gewaakt worden omdat er grimmige wolven de kudde binnen zullen komen, mannen die verkeerde dingen spreken. Er gaat "allerlei wind van leer" rond in de christelijke wereld (Efeze 4:14). Als christen hebben we daarom de bescherming nodig van de gezamenlijke oudsten van een gezonde plaatselijke gemeente. Een schaap alleen, geïsoleerd van de kudde, is erg kwetsbaar tegenover wolven. We hebben de bescherming van de oudsten van onze plaatselijke gemeente, en van andere christenen die onderlegd zijn in de gezonde leer, nodig. Strijd met valse leraren en valse leer is echter één van de Bijbelse onderwerpen waar de 'alleen positief" evangelicals het liefst niet over spreken. Als het even kan vermijdt Warren dit onderwerp. Deze keer negeert Warren de Bijbelse gegevens niet volledig. Hij decentraliseert ze, hij noemt het punt veiligheid wel maar noemt het slechts in het voorbij gaan. Hij maakt er geen speciaal punt van, hij moffelt het weg aan het einde van een ander punt. Hij noemt het aan het einde van het zesde punt. Dat punt heeft als titel: "Een gemeente zal ons helpen om niet terug te vallen". Hij wijdt er slechts drie zinnen aan. Warren zegt dat een gemeente voorziet "in geestelijke bescherming door Godvrezende leiders" (p. 139). Hij spreekt hier over geestelijke bescherming, maar het is typerend dat hij niet noemt waartegen deze Godvrezende leiders de christenen beschermen. Valse leer en valse leraren, wolven in schaapsklederen, hij krijgt het niet uit zijn mond. Terwijl het een hoofdthema uit het Nieuwe Testament is.
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 9 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------In bijna elk van de 27 Bijbelboeken van het Nieuwe Testament komen we het tenminste één keer tegen. Er zijn volledige hoofdstukken aan gewijd (b.v. 2 Petrus 2). Gehele Bijbelboeken zijn ontstaan door de worsteling met valse leraren b.v. de Galatenbrief, de Judas brief, de brief aan de Colossenzen. Lezers van Warrens boek die de Bijbel niet goed kennen zullen, als ze al niet over deze drie zinnen heen lezen, door de onvolledige informatie niet begrijpen waar hij het hier over heeft. 4. Kritiek is verkeerd Warren stelt dat het verkeerd is om elkaar te kritiseren. Ik citeer van pagina 169: "God waarschuwt ons telkens weer dat we elkaar niet moeten bekritiseren of veroordelen … een kritische instelling is een heel slechte gewoonte die veel schade aanricht ….steeds wanneer (we bekritiseren) … zijn wij zo onnozel het werk voor Satan op te knappen." Warren haalt enkele teksten aan die zijn stelling moeten onderbouwen. Het misleidende is dat hij, zoals zo vaak, zeer selectief te werk gaat. Hij neemt slechts enkele teksten en kijkt niet naar het totaal van het Bijbelse onderwijs over het onderwerp. Hij legt de teksten die hij aanhaalt ook niet uit in het verband waarin ze staan. Warren citeert Romeinen 14:4. "Wie zijt gij dat gij eens anders knecht oordeelt? Of hij staat of valt gaat zijn eigen Heer aan." Zie je wel, zo zegt Warren, we hebben niet het recht om een medechristen te oordelen. Uit het verband blijkt echter dat het hier gaat om oordelen in geval van meningsverschillen over bijzaken. Als het daarom gaat dan is het verkeerd om elkaar te veroordelen en af te wijzen. Het gaat hier, in Romeinen 14 en 15, om de tegenstelling tussen christenen uit Joodse en uit heidense achtergrond. De joodse christenen hielden nog vast aan bepaalde elementen van de oudtestamentische ceremoniële wet, zo stelden ze b.v. nog steeds de ene dag boven de andere (Romeinen 14:6). De christenen uit heidense achtergrond deden dat niet. Dat gaf spanningen. Het ging hier niet om de kern van het evangelie en om belangrijke Bijbelse leerstellingen. In dit soort gevallen zegt Paulus dat wij elkaar moeten aanvaarden en niet veroordelen. Het is verder ook verkeerd om huichelachtig te oordelen. Als er veel aan jezelf mankeert dan moet je niet een ander gaan oordelen. Dan moet je eerst de balk uit je eigen oog halen waarna je alsnog de ander kan helpen met zijn splinter (Mattheus 7:1-5). Oordelen op zich wordt hier niet veroordeeld want even verderop in hetzelfde hoofdstuk roept de Here Jezus juist op om te oordelen (Mattheus 7:15-23). Hij roept op om waakzaam te zijn omdat er valse profeten zullen komen. Hij vertelt dat die profeten zich zullen voordoen als ware profeten, ze dragen een schaapsvacht. Zijn discipelen moeten onderscheiden tussen ware en valse profeten, ze moeten beoordelen. Daarom geeft de Here Jezus zelfs aan waar we bij het oordelen op moeten letten. Deze toetsing zal geregeld leiden tot oordelen, tot het afwijzen van valse profeten, ook al claimen ze zelf echte schapen, echte christenen, te zijn. We worden in de Bijbel op diverse plaatsen opgeroepen om te oordelen. De christenen worden aangespoord om geestelijke boodschappen en geestelijke boodschappers te beoordelen, te toetsen. Dat is een Bijbelse opdracht, die wij hebben te gehoorzamen. Zie b.v. 1 Korinthe 14:29.
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 10 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------"Wat de profeten betreft, twee of drie mogen het woord voeren, en de anderen moeten het beoordelen". De inhoud van profetie, van prediking en van alle geestelijk onderwijs moet getoetst worden aan de Bijbel. Van de Joden uit Berea wordt in de Bijbel gezegd: "en dezen onderscheidden zich gunstig van die te Thessalonica, daar zij het woord met alle bereidwilligheid aannamen en dagelijks de schriften nagingen of deze dingen zo waren." (Handelingen 17:11) Dagelijks nagaan of wat wordt geleerd ook overeen komt met de Bijbel. De Bijbel draagt op om te toetsen. "toetst alles" (1 Thessalonicenzen 5:21). “Geliefden vertrouwt niet ieder geest, maar beproeft de geesten of zij uit God zijn" (1 Johannes 4:1). Ook mensen die een geestelijke bediening hebben moeten beoordeeld worden. Zie b.v. wat de Here Jezus tot de gemeente van Efeze heeft gezegd: "Ik weet uw werken en inspanning en volharding en dat gij de kwaden niet kunt verdragen en hen op de proef gesteld hebt, die zeggen dat zijn apostelen zijn, maar het niet zijn, en dat gij hen leugenaars hebt bevonden" (Openbaring 2:2) De christenen uit Efeze hadden deze mensen 'op de proef gesteld' met als gevolg dat ze ontmaskerd werden. Ze beweerden dat ze apostel waren. De Here Jezus verwijt de gemeente van Thyatira dat ze juist hierin faalden. Hij verwijt hen dat ze de vrouw Izebel lieten begaan. De vrouw Izebel beweerde dat zij een profetes was (Openbaring 2:20), terwijl ze het in werkelijkheid niet was, door haar activiteiten werden de knechten van de Heer verleid. (Zie ook Mattheus 7:15-23.) Het zou te ver voeren om dit onderwerp hier nog verder vanuit de Bijbel uit te diepen. Maar denk b.v. nog aan de Bijbelse opdracht om binnen een gemeente tucht uit te oefenen. Er moet verboden worden om verkeerde leringen te onderwijzen (1 Timotheus 1:3) en christenen die in ernstige zonde leven, en die zich daar niet van willen bekeren, moeten uit het midden weggedaan worden. Hier komt oordelen, beoordelen van leer en leven aan te pas (Zie b.v. 1 Korinthe 5:1-13). Paulus spreekt in dit verband zelfs over vonnis vellen (1 Korinthe 5:3). Jezus, heeft niet geleerd dat we nooit mogen oordelen, kritiseren. Hij zegt wel dat we, als we oordelen, we met een rechtvaardig oordeel moeten oordelen. "oordeelt met een rechtvaardig oordeel" (Johannes 7:24). Oordelen op zich is niet verkeerd, maar het moet wel op een rechtvaardige (eerlijke) manier gebeuren. Warren negeert het bovenstaande onderwijs uit de Bijbel. Hij doet net alsof er nooit geoordeeld moet worden. Ik citeer: "We moeten niet oordelen over … gelovigen die andere overtuigingen hebben dan wij" (p.169). Hij maakt geen enkel onderscheid tussen aan de ene kant christenen die b.v. van mening verschillen over zaken als de zondagsheiliging en aan de andere kant meningsverschillen binnen de christelijke wereld over b.v. de weg tot behoud, over de kern van het evangelie of andere fundamentele Bijbelse waarheden en leerstellingen. Zie hoe dat uitwerkt bij Warren.
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 11 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Hij accepteert zelfs rooms-katholieken, terwijl de Rooms-katholieke Kerk een verkeerd antwoord geeft op de vraag wat een mens moet doen om behouden te worden. Dat Warren rooms-katholieken als medegelovigen accepteert blijkt onder meer uit het feit dat hij geregeld in Doelgericht leven met instemming verwijst naar rooms-katholieke mystici. (Johannes van het Kruis, p.113; Henri Nouwen, pp.113, 278; Moeder Teresa, p.129; Benedictijnse monniken p.92; Brother Lawrence, p. 91) Dat je als christen niet moet kritiseren komt als een refrein terug door het boek. Ik citeer van pagina 276: "Echte dienaren … leveren er geen kritiek op". Echte dienaren leveren volgens Warren geen kritiek op andere dienaren of bedieningen. Met zijn stelling dat kritiek altijd verkeerd is verwerpt hij de Bijbelse opdracht tot toetsen. Nog een citaat van Warren "In de Bijbel wordt Satan 'de aanklager van de broeders genoemd. De duivel doet niets liever dan de leden van Gods gezin ……bekritiseren …. Steeds wanneer wij hetzelfde doen, zijn wij zo onnozel het werk voor Satan op te knappen" (p. 169) Let op wat Warren hier zegt: Als wij anderen leden van Gods gezin kritiseren dan doen we hetzelfde als de satan doet. Zo worden christenen die toetsen aan de Bijbel (naar Handelingen 17:11) en die op grond daarvan soms weerspreken, weerleggen of waarschuwen, kortom die kritiseren, voorgesteld als aanklagers van de broeders. Als mensen die zich gedragen als de Satan. In de dagen 15 tot en met 21 schrijft Warren over de gemeente. Uiteraard schrijft Warren er, vanuit zijn 'alleen positief' filosofie, niet over dat er binnen de christenheid ook vele valse kerken en gemeenten zijn, waar de kern van het Bijbelse evangelie niet juist wordt verkondigd. Hij zegt niet dat we eerst behoren te toetsen of de gemeente die we bezoeken of die we denken te gaan bezoeken wel gezond is in de leer. In plaats daarvan spoort hij zijn lezers aan om zich te richten op het gemeenschappelijke en niet op de verschillen (p. 166). En we mogen, zoals al geciteerd, gelovigen die andere overtuigingen hebben, van hem, niet oordelen (p. 169). Het is opnieuw subtiel wat Warren doet. Ten eerste gooit hij oordelen uit zuivere en uit onzuivere motieven door elkaar heen. Hij onderscheidt niet tussen die twee. Vervolgens gebruikt hij de teksten waarin de Bijbel onterecht oordelen afwijst om alle kritiseren, te verwerpen. Het is zeer ernstig wat hier gebeurt. Doordat hij alle oordelen (kritiseren) als schadelijk afwijst ontwapent hij in feite de christenen die zijn boek lezen. Dit komt neer op geestelijke moord of tenminste dood door schuld. Want hoe is de situatie? Er lopen volgens de Bijbel wolven rond, wolven die zich soms zelfs vermommen in schaapsklederen. Er dreigt gevaar. Hij spreekt er niet over en hij zegt ook nog eens dat je vooral niet kritisch mag zijn. Zo geeft hij de wolven, dat zijn de valse leraren en valse profeten, vrijspel in de kudde. Vergelijk dat met de Here Jezus en Petrus, zij werkten zelfs preventief. Jezus waarschuwde b.v. zijn discipelen voor de leer van de Farizeeën (Mattheus 16:6-12). In hoofdstuk 2 van de tweede Petrus brief waarschuwt Petrus uitgebreid tegen een bepaalde valse leer die op dat moment rond ging. Aan het eind van zijn brief vertelt Petrus waarom hij dat deed. "Geliefden, daar gij het nu van tevoren weet, weest op uw hoede, dat gij niet door de dwaling der zedelozen medegesleept, afvalt …." (2 Petrus 3:17).
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 12 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Petrus wilde dat ze het van tevoren zouden weten zodat ze op hun hoede konden zijn. Zo zouden ze worden beschermd tegen het gevaar van mee gesleept te worden door die dwaling. Warren laat het niet bij het op een subtiele manier afwijzen van toetsen, waakzaamheid en preventief waarschuwen. Hij zet de christenen ook nog eens op tegen degenen die dat nog wel doen. Hij stookt ze er in feite tegen op. Hij plakt hun het etiket 'aanklager van de broeders' op. Als je de boodschap, de bediening en het gedrag van een andere christen toets aan de Bijbel en op grond daarvan soms weerlegt en waarschuwt dan doe je volgens Warren het werk van de satan. 5. Oecumenisch Achter het boek zit een oecumenische visie op het christendom. In de valse oecumenische beweging accepteert men een ieder die zich christen noemt als medechristen, ongeacht welk evangelie men gelooft. Neem b.v. de rooms-katholieken. De rooms-katholieken geloven niet in het Bijbelse evangelie, althans als ze geloven wat hun eigen kerk leert. Het evangelie geeft antwoord op twee belangrijke vragen. De eerste is: Wie is Jezus? De tweede vraag is: Wat moet ik doen om behouden te worden? De Roomskatholieke Kerk geeft op de tweede kernvraag een verkeerd en onbijbels antwoord. Hierboven, onder punt 4, is er reeds op gewezen dat Warren er zondermeer vanuit lijkt te gaan dat rooms-katholieken ware christenen zijn. Dat blijkt onder meer uit het feit dat hij met instemming meerdere malen verwijst naar roomskatholieke mystici: Johannes van het Kruis, p.113; Henri Nouwen, pp.113, 278; Moeder Teresa p.129; Benedictijnse monniken p.92; Brother Lawrence, p. 91. Hij gaat er blijkbaar van uit dat dit medegelovigen zijn. Als je de geschriften van deze mystici bestudeert dan zul je ontdekken dat zij nooit het ware Bijbelse evangelie, de Bijbelse weg tot behoud, hebben geleerd. Nouwen en mother Theresa zijn daarnaast ook nog eens zogenaamde 'interfaith' gelovigen, zij geloven dat je via andere godsdiensten ook God kunt bereiken en ervaren. Valse kerken, die de kern van het Bijbelse evangelie niet juist leren, zijn er altijd geweest, maar de Bijbelse profetie maakt duidelijk dat er in de eindtijd een nieuwe en openbaring zal komen van de valse kerk, dat is een soort “tegen-kerk”. In het boek Openbaring ontmoeten we de ware kerk en de grote hoer (de valse kerk). In de zogenaamde oecumenische beweging die vorige eeuw is begonnen, met onder meer de oprichting van de Wereldraad van Kerken als een belangrijke stap, zien we het begin van de vervulling van de Bijbelse profetie. In de ontwikkeling kun je bepaalde fasen onderscheiden. In de eerste fase wordt alles wat zich christen noemt met elkaar verenigd. Vrijzinnige christenen, dat zijn christenen die vele kernwaarheden van de Bijbel ontkennen, roomskatholieken en oosters-orthodoxe christenen die een ander evangelie leren, protestanten, moderne evangelicals, alle charismatische christenen, allen gaan samen. Men erkent elkaar als ware christen, men werkt samen, etc. Neem b.v. de Wereldraad van Kerken. Je mag als lid van deze organisatie geloven wat je wilt over Jezus en het evangelie, het doet er niet toe. Er is wel een korte geloofsbelijdenis maar die mag een ieder zo uitleggen zoals men wil. Men zoekt eenheid ten koste van de waarheid, eenheid ten koste van de kern van het evangelie.
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 13 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------De volgende fase is dat men eenheid zoekt met de aanhangers van andere religies. Op de grote samenkomsten van de wereldraad van Kerken hebben b.v. aanhangers van andere religies al godsdienstige ceremonies uitgevoerd. De Paus organiseert geregeld in Assisi een gebedsdienst voor de vrede met aanhangers van andere religies: Hindoes, Sikhs, Shintoisten, aanhangers van natuurgodsdiensten (Shamanen), Joden, moslims, etc. In de gebedsdienst bidt ieder tot zijn eigen 'god' om vrede voor de wereld. Warren citeert verschillende keren in het boek met instemming Henri Nouwen (p.113, 278). Henri Nouwen is een rooms-katholiek priester en mysticus. Hij is inmiddels overleden. Nouwen was een zogenaamde 'inter-faith' gelovige, dat is een gelovige die meent dat je via andere godsdiensten ook 'god' kunt ervaren. Hij was een oecumenische christen in de meest ruime zin van dat woord. Hij vertelt b.v. in één van zijn boeken dat hij een bepaalde mystieke gebedstechniek toepaste, het zogenaamde repetitieve gebed. Bij het repetitieve gebed wordt telkens een woord of een kort zinnetje herhaald. Net zolang tot er dingen gaan gebeuren, tot je 'godservaringen' krijgt. Nouwen zegt dat, als hij deze gebedstechniek toe paste, hij geregeld beelden, visioenen, kreeg op de muren van zijn hart. Hij vertelt dat hij dan soms de gezichten van Jezus en Maria zag, en van rooms-katholieke mystici, maar ook de gezichten van de Dalai Lama en Ramakrishna. De Dalai Lama is de leider van het door en door occulte Tibetaanse lamaboeddhisme en Ramakrishna was de voornaamste hindoe mysticus uit de negentiende eeuw, die speciaal ervaringen had met de moedergodin Kali. Nouwen vertelt over deze verschijningen en hij vindt het prachtig (“Hier en nu, leven in de Geest”, Henri Nouwen, p.16). Op een andere plaats in hetzelfde boek beveelt hij een meditatie techniek van de Dalai Lama aan (p. 40). Voor Rick Warren is dit blijkbaar geen reden om Nouwen af te wijzen als een gevaarlijke valse leraar, wel nee, hij legt veel liever de nadruk op wat we gemeenschappelijk hebben. Warren is immers 'alleen positief' (positive only). Een boek van Nouwen wordt op de website van de gemeente van Warren aanbevolen!!!! Warren stimuleert de oecumenische beweging door er van uit te gaan dat rooms-katholieke mystici medechristenen zijn. En door consequent in het hele boek het bestaan van valse leraren, van valse leer, van strijd om de waarheid en van de in de Bijbel geprofeteerde afval uit de eindtijd, te negeren. Net als alle neo-evangelicals wijst hij de Bijbelse opdracht tot afscheiding af. Hij heeft de Bijbelse opdracht tot afscheiding vervangen door de valse leer over infiltratie. Zelfs een ongelovige journaliste sprak haar verbazing uit over de oecumenische geest van Warren toen ze waarnam dat er gemeentegroei conferenties van Warren ook bezocht werden door mormonen. Warren onderhoudt hartelijke kontakten met valse leraren, onder meer met Robert Schuller en allerlei leraren uit de Word-of-Faith beweging. Hij scheidt zich zelfs niet af van New-Age figuren. Hij werkt b.v. samen met de Tempelton organisatie. Tempelton is een bekende New Age figuur die zich christelijk voordoet. De organisatie van Templeton heeft een wedstrijd uitgeschreven, deelnemers moeten een beschouwing, een essay, schrijven over een bepaald thema. Rick Warren heeft zitting genomen in de jury die de inzendingen moet beoordelen.
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 14 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------6. Anti-leer In navolging van vele moderne evangelicals relativeert Warren het belang van de leer. Het belang van theologie. In Doelgericht Leven spreekt hij op een bepaald moment over het laatste oordeel (p. 34). Hij zegt dat God niet zal vragen naar je theologie, Hij zal alleen vragen naar wat je met zijn Zoon gedaan hebt. Ik citeer: "Uit de Bijbel kunnen we opmaken dat God ons twee cruciale vragen zal stellen. De eerste vraag zal zijn: Wat heb je met mijn Zoon Jezus Christus gedaan? God zal niets vragen over uw religieuze achtergrond of over uw theologische opvattingen. Het enige wat zal tellen is of u hebt aanvaard wat Jezus voor u heeft gedaan en of u Hem hebt leren liefhebben en vertrouwen." (p. 34) Hier wordt een valse tegenstelling tussen leer en leven gemaakt. Theologische opvattingen worden uitgespeeld tegenover de relatie met Jezus. Theologische opvattingen hebben te maken met wat de Bijbel noemt de leer, de gezonde leer. Het gaat over de inhoud van je geloof, over wat je precies gelooft. Het is volgens de Bijbel van belang dat je in het goede gelooft. Het is voor je behoud van doorslaggevend belang hoe je tegen Jezus aankijkt. Het is ook van levensbelang dat je het juiste inzicht in het evangelie hebt, het juiste inzicht in de weg tot behoud. Als je b.v., zoals een rooms-katholiek, gelooft dat je behouden wordt door de sacramenten en door je eigen geloof plus inspanning dan kun je niet behouden worden. Als je het nog van werken verwacht dan lig je nog onder de vloek. "Want allen die het van werken der wet verwachten liggen onder de vloek" (Galaten 3:10). In dit soort gevallen is iemands theologische opvatting letterlijk van levensbelang. Volgens de brief aan de Galaten is het van levensbelang dat je de juiste leer, de juiste gedachten, hebt over de manier waarop je behouden moet worden. De Bijbel spreekt over mensen die in een andere jezus geloofden en in een ander evangelie (Galaten 1:6; 2 Korinthe 11:4, 2 Johannes: 9). Dit had te maken met de inhoud van hun geloof, met hun theologische opvattingen. Het gaat erom dat je in de Bijbelse Jezus en in het Bijbelse evangelie gelooft. Er zijn inderdaad onderdelen van de leer die niet van levensbelang zijn b.v. verschil van inzicht over doop. Maar er zijn leerstellige waarheden waar je behoud van afhangt. Uit de Bijbel blijkt dat de leer wel belangrijk is. Velen in de evangelische wereld relativeren op dit moment de leer. Men vindt de leer niet zo belangrijk. Er heerst zelfs vaak een uitgesproken antileer stemming. Dit is één van de peilers waarop de, hierboven besproken, oecumenische beweging rust. Als niemand zich meer druk maakt over theologie, over de leer, over de waarheid, over de inhoud van het geloof, dan is er geen obstakel meer om eenheid te beleven met b.v. roomskatholieken of mormonen ook al geloven die in een andere weg tot behoud. Het is gezien zijn oecumenische opstelling niet echt verrassend dat Warren voeding geeft aan deze anti-leer stemming. Op typisch postmoderne en neo-evangelicale wijze houdt Warren zelf vast aan het ware evangelie, zij het in een afgezwakte vorm, terwijl hij intussen christenen die een vals evangelie aanhangen accepteert en er mee om gaat. 7. Geen systematische en volledige presentatie van het evangelie Een van de verbazingwekkende dingen die bij de eerste lezing van het boek opviel is dat een ordelijke presentatie van het evangelie ontbreekt
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 15 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Het boek bevat veertig hoofdstukjes, je zou toch denken dat Warren tenminste één van die veertig hoofdstukken gebruikt om op systematische wijze het evangelie uit te leggen, maar dat is niet het geval. Hij lijkt er van uit te gaan dat de lezers het evangelie wel kennen. In het voorbij gaan verwijst hij hier en daar naar onderdelen van het evangelie. Hij leert op zich geen verkeerde dingen over het evangelie, maar nergens wordt een ordelijke presentatie van de weg tot behoud gegeven Enkele onderdelen ontbreken b.v. de oproep tot bekering. De duidelijkste uitleg in het boek over het plaatsvervangend sterven van de Here Jezus vinden we b.v. in een hoofdstuk over overgave. Warren roept op tot overgave aan God. Als motief om je zelf over te geven aan God wijst hij op het plaatsvervangend sterven van de Here Jezus. Deze vermelding staat dus niet in een ordelijke uiteenzetting van het evangelie maar in een oproep tot overgave. Hij legt overigens ook nergens uit waarom het kruis noodzakelijk was. In hoofdstuk 8 roept hij op tot het aannemen van de Here Jezus. Hij heeft in de voorgaande hoofdstukken echter zo goed als niets over het evangelie geschreven. De boodschap van deze hoofdstukken is: "Als je een zinvol leven wil neem dan de Here Jezus aan." Dat is op zich waar, maar het is niet het Bijbelse evangelie. Zoals reeds gezegd ontbreekt de veel scherpere oproep tot bekering. Ook dat is standaard in het marketing en het 'alleen positief' christendom. In de Bijbel wordt behoud door werken en behoud door het geloof scherp tegenover elkaar gesteld. Op een antithetische manier, het één sluit het ander uit. Zie b.v. Efeze 2:8-9. "Want door genade zijt gij behouden, door het geloof, en dat niet uit uzelf, het is een gave van God, niet door werken, opdat niemand roeme" Paulus zegt niet alleen hoe we behouden worden: door genade, door het geloof, het is een gave van God. Hij zegt ook hoe we niet worden behouden: niet door werken, niet uit uzelf. Warren houdt het allemaal zo vaag dat het voor ieder acceptabel is, inclusief roomskatholieken. Hij houdt het vaag doordat hij stukken weglaat, doordat hij het evangelie niet antithetisch brengt en doordat hij het alleen fragmentarisch noemt. 8. Een karikatuur van Gods karakter. Aan het begin van de toetsing is er op gewezen dat de 'alleen positief' christenen een aantal Bijbelse waarheden negeren. Over de rechtvaardigheid, de heiligheid en daarmee verbonden de toorn van God spreekt men niet of nauwelijks. Ook Warren spreekt bijna uitsluitend over de liefde van God. De toorn van God over de zonde ontbreekt in het boek. Vergelijk dat met de Bijbel. Paulus begint b.v. zijn uiteenzetting van het evangelie in de Romeinen brief met de toorn van God. "Want toorn van God openbaart zich over alle ongerechtigheid en goddeloosheid der mensen" (Romeinen 1:18). Jezus sprak over de toorn van God (Lucas 21:22-23). De apostel Johannes spreekt in zijn evangelie over de toorn van God (Johannes 3:36). Paulus spreekt er in zijn brieven geregeld over. De Bijbel spreekt zelfs over "de toorn van het Lam" (Openbaring 6:16). Door de hele Bijbel komen we keer op keer de toorn van God tegen. God is boos en verontwaardigd over alle boosheid van de mensen. Als een refrein komen we deze zin tegen "toen ontbrandde de toorn des Heren …." (Zie b.v. Exodus 4:14; Numeri 11:1 ;10 ;33; Numeri 12:9; Numeri 16:46; Numeri 25:3-4 ;11; Numeri 32:10-14; Jozua 7:1; Richteren 2:4; Richteren 3:8: Richteren 10:7; 2 Samuel 6:7; Samuel 24:1, enzovoorts)
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 16 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Als je niet weet en begrijpt dat God rechtvaardig is en dat Hij daarom niet zomaar de zonde kan vergeven dan snap je de kern van het evangelie niet (Romeinen 3:25-26). Wat voor godsbeeld krijgen de lezers door het boek van Warren? In ieder het geval niet het evenwichtige Bijbelse beeld over de Heilige God, die toornt tegen die zonde, maar die de mensen ondanks hun zondigheid toch liefhad en ze, in zijn grote liefde, door het zenden van zijn Zoon een weg tot behoud heeft geopend. Warren reduceert het karakter van God tot liefde. Ik citeer: "Liefde vormt de essentie van Gods karakter" (p. 24). Hij spreekt over de essentie, dat is het wezen, de kern van Gods karakter. Hij beperkt de essentie van Gods karakter tot liefde. De heiligheid en rechtvaardigheid van God horen blijkbaar, volgens hem, niet bij de essentie van Gods karakter. Dit is, vanuit de Bijbel gezien, een ernstige dwaling. Inderdaad staat er dat God liefde is maar er staat in de Bijbel ook keer op keer dat God heilig is. Hij is te rein van ogen om het kwaad te zien (Habakuk 1:13). Hij verdraagt de zonde niet. God is een verterend vuur (Deuteronomium 4:24; Hebreeën 12:29). Hij haat de zonde, Hij heeft er een hartgrondige gruwel en afkeer van. De zonde wekt zijn rechtvaardige toorn op. Zo is God. Dat hoort net zo goed bij de essentie van zijn karakter. De God van Warren, en andere neo-evangelicals, krijgt steeds meer de trekken van de gnostische hoofdgod van onvoorwaardelijke liefde. Een God die niet dwingt, die niet eist, die niet tuchtigt, die slechts zuiver liefde is. Warren gaat daarin lang niet zo ver als b.v. de moderne evangelical Pinnock , die stelde in één van zijn recente boeken ronduit dat de God van de Bijbel zo liefdevol is dat Hij de zonden niet vergeldt. Maar Warren propageert wel de wortel van deze dwaling door te stellen dat God in essentie slechts liefde is. Dat verklaart het gevoel van 'vervreemding' dat ik krijg door het lezen van boeken van moderne evangelicals als Warren. Ik herken de God die ik in de Bijbel ontmoet nauwelijks meer in hun geschriften. De God van Warren heeft meer weg van een eindeloos geduldige en bewogen begripsvolle westerse psychotherapeut dan van de Heilige God van de Bijbel. 9. Uithollen van het laatste oordeel en de eeuwige straf Nog een tactiek waarmee Warren de scherpte van het Bijbelse getuigenis afhaalt is het verzachten of uithollen van Bijbelse waarheden. Als voorbeeld wijs ik op wat Warren over de hel schrijft (p. 37). In zijn beschrijving laat hij de ernst van de hel niet uitkomen. De hel is, volgens Warren, het gemis aan gemeenschap met God. "wanneer u zijn .. verlossing afwijst … zult u voor eeuwig van God afgezonderd zijn". Wat Warren zegt is natuurlijk waar, maar het is weer niet de volle waarheid. In de Bijbel wordt bij het spreken over de hel een andere nadruk gelegd. De Bijbel spreekt over de hel als de plaats waar de eeuwige straf wordt ondergaan. De Bijbel spreekt over geween en tandengeknars, de hel is de plaats der pijniging, de poel die brand van vuur en zwavel, er is sprake van de rook van pijniging die opstijgt. Van sommige mensen wordt gezegd dat ze zullen drinken "van de wijn van de gramschap Gods, die ongemengd is toebereid in de beker van zijn toorn" en zij zullen "gepijnigd worden met vuur en zwavel ten aanzien van de heilige engelen en het Lam. En de rook van hun pijniging stijgt op in alle eeuwigheden, en zij hebben geen rust dag en nacht" (Openbaring 14:10-11).
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 17 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------"Vreselijk is het te vallen in de handen van de levende God' (Hebreeën 10:31). De realiteit van de hel zegt iets over het karakter van God, over zijn terechte toorn en zijn heiligheid die ons allen zou verteren als we niet bekleed waren met de gerechtigheid van de Here Jezus. Woorden als 'eeuwige straf', 'vergelding', 'verloren' ontbreken zo goed, als geheel, in het betoog van Warren. 10. De vijf doelen - opnieuw een simplificatie Warren simplificeert keer op keer Bijbelse waarheden, met als gevolg dat deze waarheden worden vertekend. Dat doet hij ook als hij antwoord geeft op de vraag naar het doel van ons leven. Zijn antwoord komt op het volgende neer: het doel van ons leven is Gods verheerlijken. God verheerlijken doe je door de volgende vijf dingen te doen: God liefhebben door te aanbidden. Anderen liefde betonen. Evangeliseren. Je bij een gemeente voegen. Groeien in geestelijke volwassenheid. Als je deze dingen doet dan bereik je het doel van je leven. Dus aan de slag. Actie. De dingen die hij noemt zijn inderdaad centrale en belangrijke zaken waar we ons als christen op hebben te richten. En toch klopt zijn verhaal niet als je de Bijbel er naast legt. Het is opnieuw niet volledig wat hij naar voren brengt. Hij selecteert ook deze keer weer bewust. Hij heeft enkele belangrijke zaken er uitgepikt waardoor wij inderdaad God kunnen verheerlijken. Maar zo simpel als hij het voorstelt is niet. Er staat nergens in de Bijbel "als je God wil verheerlijken doe dan deze vijf zaken". Zijn keuze is opnieuw niet willekeurig. Dingen die niet passen in zijn optimistische kijk op de zaken worden weggelaten. Door de zondeval heeft de mens het doel gemist, maar door de verlossing in Christus Jezus komt hij of zij weer terug op de weg. Als christenen zijn wij bekeerde mensen. In plaats van de vraag "Wat is het doel van mijn leven?" te stellen, kun je ook, met minstens zoveel recht, de vraag stellen "Ik ben bekeerd, hoe nu verder, wat verwacht God van mij?" De Bijbel geeft antwoord op deze vraag in 1 Thessalonicenzen 1:9-10 daar staat: "Want zelf verhalen zij van ons, hoe wij bij u ontvangen zijn en hoe gij u van de afgoden tot God bekeerd hebt, om de levende en waarachtige God te dienen, en uit de hemel zijn Zoon te verwachten, die Hij uit de doden opgewekt heeft, Jezus, die ons verlost van de komende toorn." Twee dingen worden genoemd. Bekeerd om: 1. De levende en waarachtige God te dienen. 2. Uit de hemel zijn Zoon te verwachten. Bekeerd om te dienen en te verwachten.. Vergelijk dit met de vijf doelen van Warren. Waar is bij Warren het verwachten? Waar is in zijn boek de wederkomst van Christus gebleven? Het wordt één keer genoemd (p.292), maar het krijgt niet de centrale plaats die het in de eerste gemeente had. In het Nieuwe Testament staat de wederkomst van Christus centraal in het christelijke leven. Het is de hoop van de christen (1 Petrus 1:13) . We leven naar die dag toe. Het is de motivatie voor trouwe dienst en voor het leiden van een heilig leven (1 Johannes 3:3).
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 18 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------We moeten de dag zien naderen (Hebreeën 10:25). Letten op de tekenen der tijden. (Mattheus 24:32,33) In het boek van Warren ontbreekt de centrale plaats van de wederkomst van Christus. En er staat al helemaal niets in over de gebeurtenissen die in de Bijbel voor de eindtijd worden voorzegd, zoals de terugkeer van Israël in het land, het herstel van het Romeinse rijk, de komst van de antichrist, het ontstaan van een valse wereldkerk, de aangekondigde eindtijd verleiding (Mattheus 24:24). Kennis van, en nadruk op de Bijbelse profetie over de eindtijd past niet in Warrens 'alleen positief' filosofie. Dat vindt hij veel te negatief. Warren is liever optimist. Hij gaat proberen om de wereld te verbeteren. Hij heeft er zelfs een plan voor opgesteld. Het Peace plan. 11. Studie van de profetie - nutteloos Warren constateert dat er een toenemende belangstelling is voor de tweede komst van Christus en voor het einde der wereld. Met name de vraag wanneer die dingen zullen geschieden houdt velen bezig. Warren is er tegen dat christenen zich met dit soort vragen bezig houden. Hij vindt dat we ons niet met de studie van profetie moeten bezig houden. Het is in zijn ogen zinloos en het houdt maar af van de werkelijke taak, dat is de wereldevangelisatie (pp. 292,293). Om deze stelling te onderbouwen verdraait hij opnieuw op subtiele wijze de Bijbel. Hij citeert Mattheus 24:36. “Doch van die dag en die ure weet niemand, ook de engelen der hemelen niet, ook de Zoon niet, maar de Vader alleen”. Het gaat om het moment van de wederkomst van Christus. De redenering van Warren is als volgt: Als Jezus al het tijdstip niet wist dan heeft het voor ons geen zin om er in de Bijbel naar te zoeken. Als we het toch proberen leidt het slechts tot speculatie. Ik citeer: “Als Jezus heeft gezegd dat Hij de dag of het uur niet kende, waarom zouden wij dan proberen dat wel uit te vogelen?” (p. 293) Als je naar het verband waarin deze tekst staat kijkt dan blijkt dat Warren een conclusie trekt die lijnrecht tegen de bedoeling van het schriftgedeelte ingaat. De tekst staat in de bekende ‘rede over de laatste dingen’ (Mattheus, hoofdstuk 24). We lezen dat Jezus een profetische uitspraak doet. Hij zegt tegen zijn discipelen dat de gebouwen van de tempel verwoest zullen worden. Als reactie komt de vraag: “Zeg ons wanneer zal dat geschieden, en wat is het teken van uw komst en van de voleinding der wereld?”. In antwoord daarop legt de Here Jezus uit dat aan zijn komst een aantal gebeurtenissen zullen vooraf gaan. Die gebeurtenissen zijn de tekenen waaraan we kunnen zien dat het moment van zijn komst nabij is. Let op het evenwicht in zijn antwoord. Aan de ene kant zegt Hij dat weet aan bepaalde tekenen kunnen zien wanneer Zijn komst dichtbij komt. Aan de andere kant kunnen we het moment niet precies tot op de dag en het uur aan zien komen. We kunnen dus wel degelijk zien aan bepaalde tekenen dat de komst van de Heer dichterbij komt. Maar het exacte moment, de dag en het uur zijn niet te bepalen. De toepassing van de Here Jezus staat in Mattheus 24: 32-33. “Leer dan van de vijgenboom deze les: Wanneer zijn hout reeds week wordt en de bladeren doet uitspruiten, weet gij daaraan, dat de zomer nabij is. Zo moet ook gij, wanneer gij dit alles ziet geschieden weten dat het nabij is, voor de deur.”
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 19 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Wanneer we bepaalde dingen zien gebeuren dan moeten we weten dat het nabij is. De Here Jezus wil dat we de tijden waarin we leven bezien vanuit het licht van de profetie. We moeten de tijden profetische verstaan. Dit is heel wat anders dan Warren ons wil doen geloven. Hij wijst op een extremiteit, het proberen berekenen van de dag en het uur. En daarmee veegt hij de aansporing van de Heer, dat we, aan de hand van bepaalde tekenen, moeten weten dat zijn komst nabij is, van tafel. We kunnen alleen doen wat de Heer ons in Mattheus 24:32-33 opdraagt als we de tekenen kennen, als we weten wat er in de profetische gedeelten van de Bijbel over de eindtijd staat. Daarom is het nodig dat we ons te verdiepen in de Bijbelse profetie. Opnieuw is het verbijsterend te zien wat Warren met de Bijbel doet. Dit is geen Bijbeluitleg, het is Bijbel-inleg. Tegelijkertijd met de tekst uit Mattheus wijst hij nog op een tekst, maar ook die tekst wordt verkeerd uitgelegd. De Here heeft besloten om in de Bijbel een groot aantal profetische gedeelten op te nemen. Hoe zou het dan zinloos en tijdverspilling kunnen zijn om die Bijbelgedeelten te bestuderen? Kende Warren de profetie over de eindtijd maar, of wellicht moeten we zeggen, geloofde hij de profetie over de eindtijd maar. Dan zou hij heel wat waakzamer zijn dan hij nu is. Dan hield hij rekening met de aangekondigde eindtijdverleiding en de komende valse kerk van de eindtijd. Maar nu speelt dat geen enkele rol in zijn denken. “En wij achten het profetisch woord daarom des te vaster, en gij doet wel, er acht op te geven als op een lamp, die schijnt in duistere plaatsen, totdat de dag aanbreekt en de morgenster, opgaat in uw harten” (2 Petrus 1:19) 12. De onverantwoorde manier waarop hij met de Bijbel omgaat Warren doet geregeld uitspraken die hij onderbouwt met Bijbelgedeelten. Maar als je de Bijbelgedeelten dan nagaat blijken die niet te zeggen en te ondersteunen wat hij beweert. Het begint al direct in het begin van het boek. Hij doet op de eerste bladzijde de uitspraak: "Steeds wanneer God iemand voor zijn doelen wilde voorbereiden, nam Hij daar veertig dagen de tijd voor" (p. 9) Die stelling probeert hij vervolgens te onderbouwen met Bijbelse voorbeelden. In de Bijbelgedeelten waar hij naar verwijst wordt inderdaad een periode van veertig dagen genoemd. Echter in de meeste van de genoemde Bijbelplaatsen is er helemaal geen sprake van mensen die Gods doel met hun leven ontdekken, of van mensen die voorbereid worden op Gods doel met hun leven. Ik citeer van pagina 9 en 10: 1. Het leven van Noach werd totaal veranderd door veertig dagen regen 2. Mozes werd totaal veranderd door veertig dagen op de berg Sinaï door te brengen 3. De verspieders werden totaal veranderd doordat ze veertig dagen in het Beloofde Land doorbrachten 4. David werd totaal veranderd doordat hij veertig dagen lang door Goliath werd uitgedaagd
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 20 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------5. Elia werd totaal veranderd toen God hem door middel van een enkele maaltijd veertig dagen kracht gaf 6. De hele stad Nineve werd totaal veranderd toen God de inwoners veertig dagen de tijd gaf om tot inkeer te komen 7. Jezus ontving kracht door een verblijf van veertig dagen in de woestijn 8. De discipelen werden totaal veranderd door de veertig dagen die ze na Jezus opstanding samen met hem doorbrachten. Laten we de voorbeelden nalopen. Hij begint met Noach. Noach werd tijdens de veertig dagen in de ark niet gevormd noch voorbereid op zijn levensdoel. Noach wandelde reeds lange tijd daarvoor met God. Hij was honderden jaren daarvoor al geroepen om de ark te bouwen (zijn levenswerk) en in die tijd was hij actief als prediker der gerechtigheid. We lezen niet dat er iets bijzonders in het innerlijke leven van Noach gebeurde tijdens de veertig dagen regen. Dan noemt hij Mozes. Door de veertig dagen op de berg ontdekte Mozes echt niet het doel van zijn leven. Hij was reeds daarvoor bezig met zijn door God gegeven roeping om het volk van Israël uit Egypte te leiden. Zijn leven was ingrijpend veranderd door zijn ontmoeting met God in de woestijn, bij het brandende braambos. Zijn hele voorgaande leven kun je beschouwen als een voorbereiding op zijn taak. We lezen niet dat er innerlijk iets bijzonders met Mozes gebeurde tijdens zijn dagen op de berg. We zien ook geen duidelijk verschil tussen Mozes voor en na zijn tijd op de berg. Dan noemt hij David. David wandelde reeds lang voordat hij Goliath ontmoette met God. Hij vertelt hoe hij, voordat hij oog in oog met Goliath kwam te staan, met Gods hulp, al wilde beesten had verslagen die het op de kudde voorzien hadden. Hij had al geleerd om in vertrouwen op God te strijden. Hij veranderde innerlijk niets door de veertig dagen voorafgaande aan het verslaan van Goliath. Ook werd hem door die veertig dagen de roeping met zijn leven niet duidelijk. Die duidelijkheid had hij al gekregen toen Samuel hem tot koning zalfde (1 Samuel 16:11-13). Vervolgens noemt hij Elia. Ook daar lezen we niet dat Elia door die veertig dagen het doel van zijn leven ontdekte. Hij wist daarvoor al precies wat God van hem verwachtte. Het probleem was dat Elia de moed opgaf. God beurde hem weer op en hij maakte zijn vervanger bekend. Elia stond toen niet aan het begin maar juist aan het eind van zijn taak en bediening. Dan noemt hij de inwoners van Nineve. Die kwamen inderdaad tot inkeer gedurende de veertig dagen. Tenslotte komt hij uit bij de Here Jezus en de discipelen. Hij beweert dat de Here Jezus kracht ontving door een verblijf van veertig dagen in de woestijn. Die kracht had Jezus echter daarvoor bij zijn doop in de Jordaan al ontvangen toen de Geest van God op Hem neerdaalde. Jezus werd niet veertig dagen in de woestijn geleid opdat hij kracht zou ontvangen, de Bijbel zeg dat Jezus in de woestijn werd geleid opdat Hij verzocht zou worden. "Toen werd Jezus door de Geest naar de woestijn gevoerd om verzocht te worden door de duivel" (Mattheus 4:1) Tenslotte wijst Warren op de discipelen. Hij beweert dat de discipelen totaal veranderd werden doordat ze na de opstanding veertig dagen met Hem doorbrachten.
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 21 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ook dit is niet juist. De grote verandering kwam door de opstanding en in het bijzonder door de komst van de Heilige Geest. In die veertig dagen heeft de Here Jezus hen wel verder toegerust. Maar met die toerusting was hij eerder al drie jaar bezig geweest. Voor de start van de veertig dagen, ten tijde van zijn Hemelvaart, had de Here Jezus hen zijn plan voor hun leven, zijn doel voor hun leven, al bekendgemaakt toen Hij hen het zendingsbevel gaf. Er klopt werkelijk niets van zijn zogenaamde Bijbelse onderbouwing van zijn stelling dat "steeds wanneer God iemand voor zijn doelen wilde voorbereiden Hij daar veertig dagen voor nam". Een verbijsterend begin van het boek. In de punten 1 t/m 10 die hierboven zijn besproken is reeds een aantal andere voorbeelden van het verdraaien en tegenspreken van de Schrift gegeven. Dan is er nog zijn gebruik van parafrase vertalingen. Het hoofdbezwaar is dat een parafrase vertaling eigenlijk de naam vertaling niet verdient. Het is in feite niet meer dan een commentaar. Bij een parafrase vertaling vertaalt men niet zo letterlijk mogelijk. Men vertaalt gedachte voor gedachte. De vertaler bekijkt eerst de originele Hebreeuwse of Griekse tekst. Vervolgens denkt hij na over wat de schrijver met zijn woorden bedoelde over te brengen. Hij interpreteert de tekst. Als de vertaler de betekenis heeft gevonden, of dénkt te hebben gevonden, geeft hij die vervolgens in eigen woorden weer. In het Nederlands zijn er niet zo veel parafrase vertalingen. Je hebt de Goed Nieuws Bijbel en Het Boek, en eigenlijk is de zogenaamde NBV ( de Nieuwe Bijbelvertaling) op veel plaatsen ook niet meer dan een parafrase vertaling. In het Engels heb je veel meer parafrase vertalingen. In het originele Engelse boek citeert Warren het meest uit een omstreden parafrase vertaling, The Message van Pederson. Pederson is een vage figuur die in christelijke New Age sferen verkeert. Het is een zeer beroerde parafrase. Warren werkt, zoals al genoemd, ook rustig samen met New Age leraar Templeton. Dit zijn de ernstigste punten van zorg over het boek. Er is nog veel meer. Ik stip hieronder nog enkele punten kort aan: In het boek beveelt Warren de lezing van zijn andere boek "Doelgericht gemeente" aan. In "Doelgericht gemeente" propageert hij een onbijbelse marketing aanpak van evangelisatie en gemeenteopbouw. Zo zet het de lezers van Doelgericht Leven op dit gevaarlijke spoor. In zijn boek stelt Warren dat alle muziek voor God in orde is. Dat betekent dat b.v. hardrock muziek ook voor God aanvaardbaar zou zijn. In het boek wordt niet afgeschermd tegen de mystiek. In de mystiek is men gericht op het krijgen van directe godservaringen. Via allerlei onbijbelse technieken probeert men directe godservaringen op te roepen. B.v. via visualisatie (geleide verbeelding), repetitief gebed (het telkens weer herhalen van een kort gebed) gaat men stemmen horen, beelden zien, dingen ervaren. Deze technieken worden vooral via de boeken van bekende rooms-katholieke mystici momenteel de evangelische beweging ingedragen. Warren zet zijn lezers op het spoor van deze rooms-katholieke mystici. Hij spreekt b.v. positief over Henri Nouwen , Johannes van het Kruis, mother Theresa. Op pagina 306 beveelt Warren het bidden van ‘ademhalingsgebeden’ aan.
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 22 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ademhalingsgebeden zijn bekend in de mystiek, op het ritme van de ademhaling wordt telkens opnieuw een kort gebed uitgesproken. Dit is een vorm van het repetitieve gebed waarover hierboven, onder punt 5, reeds is gesproken in verband met Henri Nouwen. (Voor meer informatie, klik op de link mystiek. In het artikel " De Bijbel over geloof, gevoel, ervaringen en mystiek" wordt de ware Bijbelse spiritualiteit vergeleken met de onbijbelse pseudo-christelijke spiritualiteit.) Tenslotte, voor we overgaan tot het formuleren van de conclusies, nog een opmerking over de opgezwollen claims van het boek. Op de eerste bladzijde stelt Warren "dit boek is meer dan een boek; dit is de gids die u tijdens een geestelijke reis van veertig dagen in staat zal stellen het antwoord op de belangrijkste levensvraag te ontdekken: … Waarom ben ik in 's hemels naam op aarde" (p. 9). Van bescheidenheid heeft Warren geen last. Het is volgens hem meer dan een boek, het is een gids. Succes is verzekerd. Ik citeer "aan het eind van deze reis - van veertig dagen - zult u weten wat Gods doel met uw leven is" (p. 9) en "De komende veertig dagen zullen uw leven volkomen veranderen" (p. 10). Dat ondersteunt hij vervolgens met zijn ongefundeerde verhaal over de veertig dagen die God, volgens hem, altijd gebruikt als Hij iemand wil toebereiden voor het doel van zijn leven. Warren heeft daarom zijn boek gegoten in een vorm die geschikt is voor een geestelijke reis van veertig dagen. Zo verhoogt hij de verwachting, dat er wat zal gebeuren. Het stimuleert de verwachting door de bijna magische bijzondere betekenis die hij aan een periode van veertig dagen hecht. Conclusies Er staat veel goed, en zelfs zeer goed, onderwijs in het boek. Ik noem b.v. dag 16 "Wat het allerbelangrijkste is" over het liefhebben van elkaar. Dat is een zeer praktisch en goed hoofdstuk. Ook hoofdstuk 4 "Gemaakt om eeuwig te blijven bestaan”. Dag 24 "Veranderen door de waarheid", dat over de Bijbel gaat, is zeer goed. En zo staat er nog meer goed onderwijs in het boek. Maar ondanks dat is het toch een gevaarlijk boek. Het zet op tal van gebieden op het verkeerde spoor. Mystiek, oecumene, de 'alleen positief' filosofie, de bewering dat kritiek ten allen tijde fout is, het stimuleren van het gebruik van parafrase vertalingen, een karikatuur van het karakter van God, etc. Het boek is juist extra gevaarlijk doordat deze dingen zijn gemengd met goed en soms zeer goed onderwijs. De lezers zullen gezegend worden door het goede onderwijs en dat zal velen van hen er toe brengen om ook het slechte over te nemen. Het boek bewerkt een hersenspoeling in de richting van het oecumenische, 'alleen positief' christendom. Het draagt indirect, maar soms ook direct, deze filosofie over. Het maakt hen die waarde hechten aan de leer (aan de theologie), die toetsen, die de Bijbelse opdracht tot afscheiding serieus nemen, verdacht als aanklagers van de broeders. Door toetsing, kritiseren, af te wijzen en alle waakzaamheid op het gebied van de leer te ondermijnen maakt het boek de christenen weerloos tegen de valse leringen die op dit moment met kracht opkomen. Het maakt de geesten rijp voor betrokkenheid in de komende wereldwijde oecumenische beweging die uit gaat lopen op de valse kerk uit de eindtijd .
Rick Warren’s doelgericht leven, een toetsing 23 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Het is zeer ernstig wat er gebeurt. Immers, gehele gemeenten gaan collectief deze weg op. De waakzaamheid, het besef dat de gezonde leer belangrijk is, de Bijbelse opdracht tot afscheiding, inzicht in de eindtijd (de komende afval en de valse kerk) zijn veelal nauwelijks aanwezig. Wat er nog van deze dingen aanwezig was wordt nu door dit boek, tijdens de veertig dagen ervaring, definitief weggevaagd en omgeturnd. Het boek geeft een theologische cursus in oecumenische vorming. Nooit kritiseren, nadruk leggen op wat verenigd, het negeren van de Bijbelse opdracht tot afscheiding, het accepteren van rooms-katholieke mystici als medechristenen waar we veel van kunnen leren, het volledig negeren van het bestaan van valse leraren, valse leer, valse kerken. Het negeren van het Bijbelse eindtijdschema met de daarin voorzegde afval, grote verleiding en het ontstaan van de valse eindtijd kerk, het relativeren van het belang van theologische leerstellige kennis. Alle elementen zijn aanwezig. Dit is de verborgen boodschap die het boek ook overdraagt. Er is al gewezen op de subtiele wijze waarop Warren te werk gaan. Halve waarheden, waardoor het Bijbelse onderwijs uit evenwicht wordt getrokken. Bewuste selectie terwijl hij doet alsof hij het volledige Bijbelse onderwijs over een zaak geeft. Marginaliseren van Bijbelse waarheden. Af en toe spreekt hij de Bijbel ronduit tegen. Het uithollen van Bijbelse waarheden. Dingen beweren en doen alsof er een Bijbelse onderbouwing voor is die in werkelijkheid niet bestaat (zie b.v. zijn stelling over de 40 dagen). Het propageren van parafrase vertalingen waardoor het onmogelijk is om nauwkeurig te controleren wat er staat. Zoals Warren geregeld met de Bijbel en met bijbelse waarheiden omgaat, is zeer kwalijk.
