RESOURCE. Nederlands laatste studentenarts. ...gaat met pensioen p.18. Genen bepalen of dieet werkt. Aid shortens civil wars

Aid shortens civil wars

Genen bepalen of dieet werkt

Waarom is Wilders zo populair in Limburg?

Government troops gain control faster | p.8 |

Niet iedereen heeft even veel baat bij omegavetzuren | p.9 |

‘In zuiden bestaat sterke neiging om het vreemde en onzekerheid te mijden.’ | p.14 |

RESOURCE Voor studenten en medewerkers van Wageningen UR

Nederlands laatste studentenarts ...gaat met pensioen p.18

nr. 22 – 24 juni 2010 – 4e jaargang

2 >>

advertentie

Het waterschap Velt en Vecht zorgt in Zuidoost-Drenthe en Noordoost-Overijssel voor bescherming tegen overstroming, wateroverlast en watertekort en voor schoner oppervlaktewater (inclusief de zuivering van rioolwater). Doelstelling van het waterschap is een betrouwbare en duurzame waterhuishouding door integraal beheer, waarbij op evenwichtige wijze rekening wordt gehouden met alle betrokken belangen. Een professionele organisatie met 190 medewerkers geeft hieraan uitvoering. Per 1 januari 2010 hebben we de overgang gemaakt van een sectorenmodel naar een directiemodel met vijf eenheden. Bij de eenheid Waterzuivering en Waterbeheersing en de eenheid Bouwen en Beleid zijn we op zoek naar een:

Trainee m/v 32-37 uur per week voor de periode van twee jaar - technoloog (vac.nr. 0169) - aankomend of assistent-projectleider (vac.nr. 0170)

De functie In de functie van trainee word je opgeleid voor toekomstige posities binnen de waterschappen. In de periode van twee jaar kun je de nodige kennis en ervaring opdoen binnen het waterschap Velt en Vecht. Je wordt breed ingezet bij vraagstukken die spelen binnen en buiten de eenheden. De onderwerpen zullen afhangen van je eigen achtergrond en de actuele behoefte binnen het waterschap. Dit kan zijn deelname aan beleidsprojecten, onderzoek doen naar de optimalisatie van zuiveringen, het opstellen van rapportages, het verantwoordelijk zijn voor (deel)projecten bij renovaties en nieuwbouw van gemalen of waterinrichtingsprojecten. Het profiel Eén van de trainees zal als uitvalbasis werken binnen het cluster Zuivering. Daarvoor zoeken we iemand met een technologische achtergrond. We denken daarbij aan een academicus met een praktische inslag of een startende HBO’er. Als trainee technoloog ondersteun je de procesvoerders en technologen op de rioolwaterzuiveringsinstallaties en het slibbedrijf met het optimaliseren van processen. De andere trainee krijgt een plek binnen het cluster Programma’s en projecten. We denken daarbij aan een startende HBO’er of een academicus met een praktische inslag. Als trainee aankomend of assistent-projectleider krijg je een ondersteunende, lerende, uitvoerende en soms leidende rol in de meer technische projecten. Als persoon heb je affiniteit met waterbeheer en het werken bij een waterschap. Je bent resultaatgericht, leergierig en pragmatisch. Investeren in mensen Velt en Vecht is een resultaatgestuurde organisatie, waarbij een coachende leiderschapsstijl, open communicatie en flexibiliteit belangrijke cultuurwaarden zijn. We beschouwen onze medewerkers als het belangrijkste bedrijfskapitaal. Door te investeren in de ontwikkeling van onze medewerkers vergroten we het prestatievermogen van de organisatie. We hebben daarom gekozen voor Investors in People als rode draad voor ons kwaliteitsdenken. Kortom, wij zijn een relatief jonge en lerende organisatie die oog heeft voor ontwikkelingsmogelijkheden van mensen! Aanbod Je krijgt de mogelijkheid om te werken in een proactieve organisatie met ruimte voor initiatief en persoonlijke ontwikkeling. Je voert in het kader van het traineeship diverse leeractiviteiten uit. Je krijgt de mogelijkheid om op basis van trainingen, leergangen of opleidingen je inzicht in het werk van -en het werken bij- het waterschap te vergroten. Het betreft traineefuncties van 32-37 uur per week. Als trainee zul je circa 20% van je tijd besteden aan opleiding en training. We bieden je een salaris en arbeidsvoorwaarden die passen bij een pas afgestudeerde HBO’er of WO’er. Nadere informatie en reactie Voor nadere informatie over de traineefunctie technoloog kun je contact opnemen met Jan Groener, manager van de eenheid Waterzuivering en Waterbeheersing, tel. (0524) 592122. Voor de traineefunctie voor aankomend projectleider kun je contact opnemen met Jan Hermen Kat, projectmanager bij de eenheid Bouwen en Beleid, tel. (0524) 592265. Je kunt een schriftelijke reactie vóór 5 juli richten aan het waterschap Velt en Vecht, t.a.v. cluster Hrm, Postbus 330, 7740 AH Coevorden (of digitaal naar [email protected]). Meer informatie over ons waterschap vind je op onze website (www.veltenvecht.nl). Graag in het onderwerp van de e-mail of op de brief het vacaturenummer vermelden.

RESOURCE — 24 juni 2010

ILLUSTRATIE COVER: SJOERD SIJSMA

>>INHOUD nr. 22 – 4e jaargang

>> 10

>>

REFLECTIE VAN INFRAROOD Hommels zien welke kievitsbloem de meeste nectar heeft.

BIOLOGISCHE GEWASBESCHERMING Joop van Lenteren is nog niet tevreden: ‘LNV heeft het laten zitten.’

12

>>

24

METALBAND LORD VOLTURE Student David Marcelis: ‘Onze doelgroep bestaat uit veertigers die de seventies willen herbeleven.’

LAST 4 8 11 14 16 18 21 22 24 28 32

EN VERDER Nieuws & opinie Wetenschap Opinie Kiezen Beeld bloot Studentenarts Duurzaamheid MI fusie VHL Student Puzzel, service, advertenties Typical dutch kussen

Met de komst van de raad van bestuur naar Atlas, is ESG eindelijk verlost van haar dure gebouw. De witte kubus met diagonale rasters is eind 2006 opgeleverd, maar bleek al snel veel te duur. De bodemkundigen, klimatologen en ecologen zijn nu ruim behuisd in Atlas, Gaia en Lumen, maar directeur Kees Slingerland zat in zijn maag met hoge kosten. Zo probeert hij al jaren het bodeminstituut Isric naar een van de drie ESG-gebouwen te krijgen. En vorig jaar nog liet Slingerland het bureau Centre for People & Buildings onderzoeken of ESG van drie naar twee gebouwen kan. Het idee was om Atlas terug te geven aan de raad van bestuur, om er de voedingsonderzoekers onder te brengen. Nu komt de bestuurders met dé oplossing: namelijk zijzelf. Bestuur en staf gaan naar de bovenste drie verdiepingen. Bij Kees Slingerland valt nu een last van zijn schouders. Atlas krijgt er een bij. Hij torst al eeuwen de wereld met zich mee en krijgt er nu ook nog ons bestuur bij. Gaby van Caulil

SHIFTING THE BURDEN

The full story? resource.wur.nl/en

With the ESG spread over Atlas, Gaia and Lumen buildings, accommodation costs have weighed heavily on the mind of director Kees Slingerland

for some time. What a relief that the board has decided to move to the top three floors of Atlas. ESG can downsize and Atlas will bear not only the world but also the man-

agement staff of Wageningen UR on his shoulders. Let’s hope the superhuman god-bearer of Greek mythology is up to it.

24 juni 2010 — RESOURCE

4 >> nieuws

BESTUUR VERLAAT DE BINNENSTAD FOTO: GUY ACKERMANS

ISRIC MOGELIJK NAAR GAIA ð %RGHPFROOHFWLHNDQYRRUORSLJ niet mee. ð +XLVYHVWLQJVODVWHQVWLMJHQPHW vierhonderd procent.

De Environmental Sciences Group (ESG) stelt voor om het bodeminstituut Isric te huisvesten in het gebouw Gaia, op de campus in Wageningen. Het bodeminstituut zit nu in het Wisselgebouw, nadat de medewerkers vanwege brandveiligheid uit hun onderkomen op Duivendaal werden geëvacueerd. De ondernemingsraad van ESG vocht deze uitzetting aan en de rechter heeft bepaald dat de medewerkers terug moeten naar Duivendaal, tenzij Wageningen UR andere geschikte huisvesting aanbiedt. ESG biedt de medewerkers nu een vleugel in het Gaia-gebouw. Plek voor de bodemcollectie is daar op korte termijn niet. ESG wil een permanente oplossing realiseren door een nieuwe entree te bouwen tussen Gaia en Lumen. De bodemcollectie zou dan in het bedrijfsgebouw achter Gaia komen en het museum in de kelder onder de entree. De medewerkers van Isric willen liever terug naar Duivendaal, in afwachting van een permanente oplossing. Wat meespeelt is dat het instituut veel meer huur gaat betalen dan nu. De huisvestingslasten zullen de komende jaren met zo’n vierhonderd procent stijgen. De medewerkers vrezen bezuinigingen op personeel om deze kostenstijging op te vangen. ESG heeft haar ondernemingsraad om advies gevraagd over het huisvesAS tingsplan.

The full story?


De bovenste verdiepingen van Atlas.

Het bestuurscentrum gaat verhuizen van de Costerweg in Wageningen naar de bovenste drie verdiepingen van het Atlas-gebouw, aan de rand van de stad. Het duurt nog zeker een jaar voordat het bestuur en de concernstaf de nieuwe werkplekken kunnen betrekken. Financiële argumenten staan aan de basis van de verhuizing, waartoe de raad van bestuur maandag besloot. Door de strengere eisen aan brandveiligheid en de noodzakelijke renovatie van het dak is het relatief duur om het gebouw aan de Costerweg te blijven gebruiken. Verhuizing naar de campus is financieel en bedrijfsmatig aantrekkelijk, aldus de raad van bestuur. Momenteel zitten verschillende groepen onderzoekers van ESG op

de beoogde verdiepingen in Atlas, maar die zullen naar Lumen en Gaia verhuizen. Volgens Simon Vink, woordvoerder van de raad van bestuur, is er binnen de norm van 8,5 m2 per werknemer, voldoende plaats in die gebouwen. Door de komst van de circa honderdvijftig medewerkers van de concernstaf zullen de gebouwen op de Campus efficiënter benut worden, waardoor de huisvestingskosten omlaag gaan. Ook is de verhuizing een goede stap naar een duurzamere bedrijfsvoering. ‘We hoeven een heel gebouw minder te verwarmen, te verlichten en te beheren’ , licht Vink toe. LEVENDIGHEID De Wageningse wethouder Michiel Uitdehaag vindt het spijtig maar begrijpelijk dat het bestuurscen-

trum naar de campus vertrekt. ‘In de ogen van veel Wageningers is dat jammer. Zij denken dat het bestuurscentrum aanloop en levendigheid toevoegt aan het centrum van de stad. Maar wij begrijpen de afweging die de raad van bestuur maakt. Het is niet aan ons om daar iets van te vinden.’ Volgens de wethouder heeft het vertrek van het bestuurscentrum geen gevolgen voor het nieuwe bestemmingsplan dat in de maak is voor het hele terrein Duivendaal. ‘Wageningen UR heeft een jaar geleden gevraagd om een nieuw plan met een iets ruimere bestemming voor de panden. Ons college heeft het voornemen om daarmee in te stemmen, maar er komt geen woningbouw, detailhandel of horeca.’ HW, RK

ISRIC STAFF NOT HAPPY

MANAGEMENT COMES TO ATLAS

LIPDUBBING STUDENTS

ISRIC staff – now in temporary offices – don’t seem happy with the ESG’s offer of a wing of Gaia. The building will be much more expensive than their old one and staff fear cost will be recovered through staffing cuts.

Wageningen UR’s head office is to move to Atlas on the campus. The main reason is to save on running costs. The city council regrets the move, but understands it. New plans will be made for the Duivendaal compound, but won’t include housing, catering or retail.

More than 100 students lipdubbed Kesha’s song Tik Tok for a videoclip to go on universitylipdub.com. This makes Wageningen the third Dutch university to use lipdubbing for hip publicity.

nieuws << 5

STUDENTEN LIPDUBBEN TIK TOK ð /LHGMHYDQ.HVKDJHSOD\EDFNW ð &OLSLVRŌ FLHXVSURPRWLH materiaal universiteit.

Ruim honderd studenten playbackten deze week in Forum een videoclip bij elkaar op het nummer Tik Tok van Kesha. Hiermee heeft Wageningen Universiteit haar eigen lipdub.

Een lipdub is een in één take opgenomen muziekvideoclip waarin liefst zoveel mogelijk mensen een liedje playbacken. Werving en voorlichting van de universiteit nam Nijmegenaar Rob Goossens in de arm om er eentje voor Wageningen te maken. Goossens heeft enige ervaring met het fenomeen: hij maakte ook de Nijmeegse lipdub. Wageningen is na Rotterdam en Nijmegen de derde universiteit die

kort >> VHL

lipdubt. Goossens: ‘Eigenlijk is het in de universitaire wereld begonnen als een aardigheidje. Maar universiteiten en bedrijven zien het steeds meer als een waardevol promotiemiddel.’ Wageningen gaat de lipdub niet als officieel promotiemiddel inzetten, zegt Suzanne Prak van Wurkforce. ‘Het is een soort uitdaging tussen universiteiten onderling. Al die filmpjes staan op universitylip-

dub.com. Wij pakken die handschoen op. Bovendien willen we aankomend studenten een kijkje in de keuken geven. We willen uitstralen: wij zijn leuk.’ De opnames vonden plaats volgens een gedetailleerd draaiboek. Goossens: ‘Het resultaat lijkt allemaal heel spontaan, maar het ligt precies vast wat iedereen, waar en op welk moment doet en in wat RK voor kleding.’

Een vakjury verkoos De Vos uit een groep van veertien kandidaten die door de rectoren van de universiteiten waren aangedragen. AS

Komen versterkt directie Rien Komen wordt per 1 september directeur Onderwijskwaliteit en bedrijfsvoering bij Van Hall Larenstein. Zijn opdracht: VHL uitbouwen tot één goedlopende hogeschool binnen Wageningen UR. Komen is nu directeur Bedrijfsvoering bij de Social Sciences Group (SSG). Bij VHL wordt hij verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering, voor de inhoudelijke kwaliteit van het onderwijs en voor onderwijsprocessen als roostering, AB cijferregistratie en evaluaties.

>> ENTREPRENEURS

De Vos is het meest ondernemend Willem de Vos, hoogleraar Microbiologie, is door Science Alliance uitgeroepen tot meest ondernemende wetenschapper van Nederland. De Vos heeft veel octrooien en startende bedrijfjes op zijn naam staan.

LET NATURE TAKE ITS COURSE? Joop Schaminee ponders the debate on whether to feed the wild horses and cattle in Dutch nature reserves or to let nature take its course.

in brief NEW DIRECTOR >> SSG’s Rien Komen moves to VHL to manage educational quality and

>> NIEUWE OPLEIDING

Bachelor Toerisme bij WU en NHTV Wageningen Universiteit en de internationale hogeschool NHTV in Breda beginnen vanaf september 2010 met een Engelstalige, wetenschappelijke bacheloropleiding Toerisme. De eerste twee jaar volgen studenten de bachelor in Breda, het derde jaar in Wageningen. Wageningen brengt vooral kennis vanuit de omgevingswetenschappen en academische verdieping in. Na de bachelor kunnen studenten doorstromen naar de master Leisure, Tourism and Environment in AB Wageningen.

>> WETENSCHAPSWINKEL

Tweede prijs Interlandse Twee Wageningse afgestudeerden hebben de tweede prijs, en daarmee 250 euro, gewonnen bij de Interlandse Wetenshapswinkelprijs 2010. Andries Middag en Matthijs Timmermans onderzochten de mogelijke verbreding van de N340 in het Vechtdal. De tweejaarlijkse prijs werd gewonnen door Antwerpen, met een onderzoek naar voorlezen en leesplezier bij jonge kinderen. De prijs werd uitgereikt op 17 juni, bij het 25 jarig bestaan van de Wageningse wetenNM schapswinkel.

operations from 1 September. TOURISM BSc >> A joint WageningenBreda tourism BSc starts in September. THE MOST ENTERPRISING PROF >> in Holland is Microbiology prof Willem de Vos. SECOND PRIZE >> Graduates Andries Middag and Matthijs Timmermans won a Science shop prize.

SCHAMINÉE << Oostvaardersplassen Op honderd meter afstand staan de dieren vredig te grazen. Even hoef ik niet te denken aan de discussie die de komende winter weer zal oplaaien: wel of niet bijvoeren. De aanhangers van wildernis en oernatuur beweren dat de natuur zijn gang moet gaan en dat het sterven van dieren daar nu eenmaal deel van uitmaakt, ook in tijden van nood. Daar tegenover de mensen die opkomen voor het individuele dier en het onverteerbaar vinden toe te kijken hoe honderden dieren creperen. Ik vraag me af over welke natuur we het hier eigenlijk hebben. De oernatuur van de Oostvaardersplassen bestaat uit zeegras, zeewier en mosselen. En dan hoeven we niet eens zo ver terug te gaan, niet verder dan 1932, toen afsluiting van de Zuiderzee een feit werd. Nou goed, laten we verder teruggaan tot het landschap van na de ijstijden, toen open of gesloten bossen (ook daarover verschillen de meningen) ons land bedekten. In het onlangs verschenen boekje Natuur als nooit tevoren wordt uiteengezet hoe dit landschap bevolkt werd door talloze megaherbivoren en even indrukwekkende carnivoren, die de aantallen grazers reguleerden. Het huidige arsenaal aan ‘grote grazers’ steekt hier wel heel schamel tegen af. En dan de mens: vanaf de laatste ijstijd is die in Europa aanwezig, meer dan 35 duizend jaar geleden en mogelijk al veel langer. Met bijlen, speren en vallen joeg hij op de dieren. Waarom die mens dan zo verkrampt uit onze ‘nagenoeg natuurlijke landschappen’ verbannen? Willen we recht doen aan het wildernisdenken, dan is de keuze eigenlijk niet zo moeilijk: niet bijvoeren, geen kommervol creperen, maar bejagen en daarna het vlees oppeuzelen. Joop Schaminée


FOTO: VHL

6 >> nieuws Velpse studenten doen practicum op landgoed Larenstein.

BESTUUR EN MEDEZEGGENSCHAP ONDERHANDELEN OVER FUSIE VHL ð 5DDGYDQEHVWXXUOHJW]LFKQLHW vast over Diermanagement. ð /DUHQVWHLQZLOHLJHQFROOHJH van bestuur.

De raad van bestuur van Wageningen UR en de medezeggenschapraden van Van Hall en Larenstein lijken nader tot elkaar te komen. De partijen voeren besprekingen over een volledige fusie tot één hogeschool Van Hall Larenstein. De medezeggenschapsraad (MR) van Van Hall in Leeuwarden houdt wel vast aan de eis om de opleiding Diermanagement voor een aantal jaren exclusief in Leeuwarden te houden. De MR van Laren-

stein wil een eigen college van bestuur en de raad weigert bovendien een concessie te doen over het landgoed in Velp. Vorige week dinsdag spraken de raad van bestuur (RvB) van Wageningen UR met vertegenwoordigers van beide medezeggenschapsraden in Zwolle over een instellingenfusie. Beide partijen spreken van positieve en constructieve besprekingen. STAFDIENSTEN Van Hall wil alleen instemmen met een instellingenfusie als aan 22 voorwaarden wordt voldaan. Over 18 voorwaarden werden de RvB en de MR van Van Hall het min of meer eens, zegt voorzitter

MOVING TOWARDS MERGER

The full story?


The board of Wageningen UR and the employees’ councils at Van Hall and Larenstein seem to be edging closer to an agreement on the full merger of the two institutions. Sticking points are demands to keep Animal Sciences at Leeuwarden, to have a separate man-

Hans Bezuijen van de MR van Van Hall. Een belangrijke voorwaarde, dat beide hogescholen een evenredige verdeling van stafdiensten krijgen, is gehonoreerd. Aanvankelijk eiste de MR dat de opleiding Diermanagement tien jaar lang exclusief in de Friese hoofdstad zou blijven. Die eis is inmiddels verlaagd naar vijf jaar. De raad van bestuur neemt geen maatregelen die de positie van de opleiding in Leeuwarden verzwakken, maar zich niet wil vastleggen. Daarnaast wil de medezeggenschap een eigen directeur voor de locatie Leeuwarden, die mede benoemd wordt door een lid van de MR. Deze eis willen de Wageningse bestuurders niet inwilligen.

agement board for Larenstein and to hold on to the Velp estate. Spokesman Simon Vink says the estate is an asset, so there’s hope there.

MISSING THE CHEESE Joop Luten went to Tromsø in Norway on a sabbatical in 2002 and

ONTSLAGDREIGING Opmerkelijk is punt 17 in het eisenlijstje van de Friese medezeggenschap. ‘Het CvB zegt toe dat VHL niet een organisatie is waar mensen met een tegendraadse mening door dreiging en intimidatie worden aangepakt.’ Die claim is opgenomen omdat twee medewerkers zijn geïntimideerd. Opleidingsdirecteur Hans Hardus heeft een spreekverbod gekregen nadat hij niet enthousiast genoeg zou zijn over het plan VHL Vooruit. Een medewerker van Financiën is gedreigd met ontslag omdat hij buiten zijn leidinggevende om financiële cijfers heeft verspreid.

Ook Larenstein heeft een eisenpakket geformuleerd. Een voorwaarde van de MR Larenstein is dat de hogeschool een eigen college van bestuur krijgt. ‘Dat moet primair voor onze belangen opkomen’, aldus MR-voorzitter Dennis de Jager van Larenstein. ‘Dijkhuizen heeft nu twee petten op. Behalve die van het college van bestuur van VHL, ook die van de raad van bestuur van Wageningen UR.’ Een andere eis, de garantie dat het landgoed in Velp in bezit blijft van de hogeschool, staat los van een fusie, vindt de raad van bestuur Woordvoerder Simon Vink: ‘Er ligt geen plan het landgoed af te stoten. Iedereen ziet dat het een nuttig asset kan zijn. Maar je moet als hogeschool de kosten ervan wel kunnen dragen.’ Karin de Mik Het meest actuele nieuws over de fusie-onderhandelingen op resource.wur.nl.

didn’t come back. But he is working with Wageningen UR on research on the nutritional value of farmed fish. Any plans to come home? Not just now. He sometimes misses the cheese and the sauerkraut though. And even the flat polders.

nieuws << 7

‘IK MIS GERIJPTE KAAS EN BOERENKOOL’

ILLUSTRATIE: KITO

Wie? Joop Luten Wat? Benoemd tot buitengewoon hoogleraar Seafood Waar? Woont en werkt in Tromsø, Noorwegen Waarom? Zijn onderzoeksprogramma heeft een meerwaarde voor Wageningen UR

Hoe bent u in Noorwegen terecht gekomen? In 2002 ging ik voor een jaar op sabbatical naar Noorwegen. Op basis van het onderzoek wat ik deed kreeg ik een baan aangeboden door Fiskeriforskning, een onderzoeksinstituut, dat later opging in Nofima. Wat is uw onderzoeksterrein? Ik onderzoek de rol van visvoer op sensorische en nutritionele kwaliteit van kweekvis. Wat moet je vissen voeren zodat de smaak goed is en er optimale gehalten aan voedingsstoffen in zitten? Zo zit seleen, belangrijk voor de mens als onderdeel van een antioxidant, in royale mate in wilde vis, maar minder in kweekvis. Ik wil me richten op het mechanisme achter het verrijken van kweekvis met seleen. Daarnaast hebben ook jodium en het aminozuur taurine mijn belangstelling. Met wie gaat u binnen Wageningen samenwerken? Ik wil vanuit de leerstoelgroep Productontwerpen en Kwaliteitskunde in Wageningen gaan samenwerken met aquacultuur, humane voeding, levensmiddelenchemie, consument en sensorische wetenschappen. Overweegt u ooit terug te keren uit Noorwegen? Ik heb geen concrete plannen. Wel mis ik de Nederlandse gerijpte kaas en boerenkool en soms het vlakke polderlandschap. HW

GOING GREEN The sustainability taskforce wants green thinking and behaviour to permeate Wageningen UR. One of its proposals for greening the organization is a ‘tax’ on air travel by staff. The funds raised would be used for green research, including projects such as developing a bioplastic coffee cup for coffee dispensers, measuring food waste in

the canteens, and researching how to compost the contents of the green bins, and how to generate electricity from plants. Wageningen UR also aims for 100 percent sustainable purchasing by 2014.

VLIEGTAKS VOOR WAGENINGEN UR ð ,QVWHOOLQJPRHWYRRUORSHU]LMQRSJHELHG van duurzaamheid.

Wageningen UR gaat mogelijk vliegreizen van het personeel ‘belasten’ voor de vorming van een CO2-compensatiefonds. Met dat fonds worden eigen innovatieve, duurzame projecten betaald. Het fonds is een van de nieuwigheidjes waarmee de instelling de bedrijfsvoering wil vergroenen. De raad van bestuur ging deze week akkoord met het Plan van Aanpak Duurzaamheid. In het plan staan een dertigtal actiepunten om de bedrijfsvoering duurzamer te maken. Met het plan moet Wageningen UR een voorloper worden op het gebied van duurzaamheid. Meest in het oog springend is het compensatiefonds. Het potje wordt gevuld door een soort opslag op zakelijke buitenlandse vliegreizen. Hoe dat in zijn werk gaat, is nog niet duidelijk. De precieze opzet moet nader worden uitgewerkt door een zogeheten Taskforce Duurzaamheid. Diezelfde taskforce moet ook de drijvende kracht worden achter alle duurzame vernieuwingen. De club krijgt de komende twee jaar een ton om een en ander aan te jagen en op de rails te zetten. KOFFIEBEKER Het compensatiefonds is bedoeld om duurzaamheidsprojecten op te zetten die niet binnen de gewone begroting van de bedrijfsvoering vallen. Eén zo’n project is bijvoorbeeld het in beeld brengen van de hoeveelheid eten die in de kantines wordt weggegooid. Een ander initiatief is de ontwikkeling van een warmtevaste bioplastic koffiebeker door AFSG. Op het programma staan ook onderzoek naar de productie van compost en biogas uit gft-afval (op proefboerderij Nergena) en het commercieel maken van elektriciteit uit planten (Plant-e). Tot de duurzame initiatieven horen verder proeven met het gebruik van composteerbare koffiebekers en het bevorderen van carpoolen, videoconferencing en treingebruik. Verder wordt een CO2-footprint van de catering gemaakt. Duurzame inkoop krijgt niet alleen in de kantines maar in de hele organisatie veel aandacht. Wageningen UR wil voor 2014 volledig duurzaam inkopen volgens de criteria van AgentschapNL. Al die inspanningen moeten leiden tot een cultuuromslag bij personeel en studenten van Wageningen UR. Duurzaamheid moet volgens de Projectgroep Duurzaamheid, die het plan heeft opgesteld, ‘tot in de haarvaten van de organisatie’ doordringen. Roelof Kleis Zie ook: p.21 ‘Duurzaamheid is geen moetje’


8 >> wetenschap

217:,..(/,1*6+8/30$$.7225/2*(1.257(5

Ontwikkelingshulp zou militaire conflicten verergeren, stellen critici. Hulpgeld dat in de zakken van corrupte politici verdwijnt, is voor rebellen een aantrekkelijk vooruitzicht. ‘Maar er blijkt geen relatie tussen hulp en het ontstaan van burgeroorlogen. Meer hulp vergroot juist de kans dat er een einde komt aan langdurige oorlogen’, zegt econome Eleonora Nillesen, die dinsdagmiddag 15 juni promoveerde. ‘Tien procent meer hulp vermindert de kans dat de oorlog het volgend jaar voortduurt met acht procentpunten. Toch is dat niet noodzakelijkerwijs goed nieuws’, zegt Nillesen. Want de meest waarschijnlijke verklaring is dat de extra hulp aan landen leidt tot meer uitgaven aan het regeringsleger, waardoor die het conflict sneller kunnen beslechten. &2+(6,( Nillesen deed modelstudies op basis van macro-economische gegevens van dertig Afrikaanse landen en onderzocht causale verbanden tussen hulp, bestuur en burgeroorlogen. De kwaliteit van bestuur mat ze met een subjectieve index, de International Country and Risk Guide (ICRG) die opgesteld wordt op basis van oordelen van internationale experts. Naast macrostudies deed ze ook onderzoek op lokaal niveau. In Burundi keek ze naar de economische oorzaken en

FOTO: JULIEN CHATELIN/ HOLLANDSE HOOGTE

ð 2RUORJOHLGWWRWPHHU HFRQRPLVFKHLQLWLDWLHYHQ ð +XOSJHOGYHUPLQGHUWFRUUXSWLH ]LMKHWWLMGHOLMN

(HQPLOLWDLUEHZDDNWGHXLWGHOLQJYDQDJUDULVFKHKXOSPLGGHOHQDDQYOXFKWHOLQJHQGLHQDDŋRRSYDQGHEXUJHURRUORJ ]LMQWHUXJJHNHHUGQDDU%XUXQGL

de gevolgen van de burgeroorlog, die in 2005 na dertien jaar werd beeindigd. Nillesen onderzocht bijvoorbeeld waarom boeren zich aansluiten bij een rebellenleger. Droogte, waardoor ze niet genoeg verdienen in de landbouw, bleek voor boeren een belangrijker reden om rebel te worden dan wraak. Oorlog bleek, nadat het conflict is beëindigd, positieve gevolgen te hebben voor de lokale economie. In dorpen die het hardst getroffen werden door oorlog, bleken boeren na de oorlog vaker handelsgewassen voor de markt te gaan verbouwen. Nillesen: ‘Door de oorlog is de sociale cohesie in die dorpen groter geworden. Dat leidt mogelijk tot meer economische initiatieven.’ Nillesen onderzocht ook het idee dat hulp corruptie in de hand

$,'6+257(16:$56

The full story?


Critics of development aid say it stimulates conflict and corruption. On the contrary, says economist Eleonora Nillesen, who got her PhD on 15 June. By her calculations, ten percent more aid reduces the chances of war by eight percent.

werkt, wat critici van ontwikkelingshulp stellen, zoals de Zambiaanse econome Dambisa Moyo en de Nederlandse oud-politicus Arend Jan Boekestijn. Nilessen: ‘Mijn onderzoek laat echter zien dat hulpgeld een positief effect heeft op de kwaliteit van bestuur. Met name corruptie neemt tijdelijk af door hulp. De impact is wel klein en na vijf jaar is er geen effect meer meetbaar. Aan de andere kant vind ik geen enkel empirisch bewijs voor het tegenovergestelde idee, namelijk dat corruptie erger wordt door hulp.’ 20.23(5,Nillesen verklaart de positieve relatie tussen hulp en goed bestuur vooral uit de hogere salarissen die ambtenaren krijgen. ‘Daardoor zijn ambtenaren minder geneigd

And she found that aid led to a drop in corruption, perhaps because decently paid civil servants don’t resort to bribery so readily.

+($/7+<)25620(ò A recent Wageningen study suggests that genetic make-up affects

om via andere kanalen zoals omkoperij aan geld te komen.’ Een aanvullende verklaring is dat hulpbehoevende overheden weten dat goed bestuur een voorwaarde is om ook in de toekomst hulp te krijgen. In een recent rapport over ontwikkelingshulp concludeerde de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid juist dat dit soort relaties eigenlijk te complex zijn, om ze te kunnen meten en om er iets over te zeggen. Kan Nillesen dat dan wel? ‘Ik ben het met de WRR eens dat het ingewikkelde processen zijn. Ik wil ook niet te veel nadruk leggen op de precieze getallen, maar ik wil wel laten zien hoe de causale verbanden -RULV7LHOHQV liggen.’

whether people benefit from a healthy diet. A team led by Prof. Edith Feskens (Nutrition and metabolic Syndrome) found that people with one variant of the FADS gene benefitted more from omega 3 and 6 fatty acids than those without it. Nutrition research should take

wetenschap << 9

*(=21'(92(',1*9225 *(/8.692*(/6 bestaan: de proefpersonen met één bepaalde variant van het FADS-gen bleken baat te hebben bij zo’n vetzuurrijk dieet; zij hadden een verlaagd cholesterol. Mensen met de andere varianten bleken ongevoelig te zijn voor het cholesterolverlagend effect van omega-3 en -6 vetzuren. Het dieet bepaalde dus of dit specifieke gen zijn invloed doet gelden. De resultaten zijn gepubliceerd in de online- editie van The American Journal of Clinical Nutrition.

ð 'LHHWEHSDDOWRIJHQHQKXQZHUNGRHQ ð 1LHWLHGHUHHQKHHIWHYHQYHHOEDDWELM JH]RQGHYRHGLQJ

Studies naar gezonde voeding zouden rekening moeten houden met de genetische aanleg van de proefpersonen. Dit stelt Edith Feskens, hoogleraar Voeding en Metabool Syndroom. Feskens en haar team onderzochten bij 3500 mensen de relatie tussen het cholesterolgehalte in het bloed en drie varianten van het FADS-gen - een gen betrokken bij het vetmetabolisme. Die relatie kon niet worden aangetoond indien de proefpersonen weinig omega-3 en -6 vetzuren in hun dieet hadden. Maar bij een dieet rijk aan die vetzuren bleek er wel degelijk een verband te

FOTO: ISTOCK

7(*(1675,-',* Het is bekend dat onverzadigde vetzuren zoals omega-3 en -6 vetzuren gezond zijn voor harten bloedvaten. Deze vetzuren komen onder meer voor in vis en plantaardige olie en hebben een cholesterolverlagend effect. ‘Toch lijkt goede voeding niet altijd te werken en zijn onderzoeksresultaten soms wat tegenstrijdig’, zegt Feskens. ‘Dit komt waarschijnlijk doordat onderzoekers nog te weinig rekening houden met de genetische gevoeligheid van de proefpersonen.’

2PHJDHQYHW]XUHQZHUNHQQLHWELM LHGHUHHQFKROHVWHUROYHUODJHQG

more account of such genetic differences, says Prof. Feskens. The results are published online in The American Journal of Clinical Nutrition.

5$5(63(&,(6+286(:,)( Fulltime housewives are now only found among the super-rich or the strictly reli-

.$16(1 De invloed van het FADS-gen op het cholesterolverlagend effect van omega-3 en -6 vetzuren betekent niet dat sommige mensen de vis maar moeten laten staan. ‘Het is nog te vroeg om voedingsaanbevelingen te doen, we willen geen fatalisme kweken’, zegt Feskens. ‘Sommige mensen zijn meer gebaat bij goede voeding dan andere, maar je hebt altijd kansen, ook al zijn je genen misschien niet optimaal.’ In het geval van de varianten in het FADS-gen moeten de resultaten gerelativeerd worden, vindt Feskens. ‘We hebben heel veel genen die een rol spelen in het vetmetabolisme’, legt de hoogleraar uit. ‘Mensen die niet de goede FADS-variant hebben. bezitten mogelijk andere genen die zorgen voor een cholesterolverlagend effect van onverzadigde vetzuren.’ +:

gious, says Economics lecturer Dr. Johan Ophem. Nowadays, most people want to use their talents on several fronts, and modern technology makes that possible. And the theory that children suffer? Rubbish, says Opdam. In the Netherlands, anyway, where part-time work enables parents to be there for the kids as well.

9,6,(ǉǉ +XLVYURXZVWHUIWXLW +RHKHEEHQHOHNWULVFKHDSSDUDWHQGHDIJHORSHQ HHXZKHWKXLVKRXGHQEH±QYORHG"'DDURYHUKHHIW 1(02LQ$PVWHUGDPGHWHQWRRQVWHOOLQJKHW+XLV KRXGSDUDGLMVLQJHULFKW2RNELMGHJHEUXLNHUVLV KHWQRGLJHYHUDQGHUGPHHQWGU-RKDQ2SKHP KRRIGGRFHQW(FRQRPLHYDQFRQVXPHQWHQHQKXLV KRXGHQV=RNRPHQKXLVYURXZHQDOOHHQQRJYRRU LQULMNHHQVWUHQJUHOLJLHX]HNULQJHQ ‘De echte huisvrouw is een uitstervende soort. Dat komt doordat het opleidingsniveau van vrouwen is gestegen. Rond 1900 mochten rijke vrouwen thuisblijven om het huishouden te leiden; arbeidersvrouwen waren daar jaloers op. Tegenwoordig kunnen ook alleen de rijken zich een huisvrouw of -man veroorloven. Bij jonge starters zie je bijvoorbeeld dat er twee inkomens nodig zijn om een hypotheek te krijgen. Daarnaast zijn de consumptie-eisen toegenomen. Een auto is bijna standaard, maar die kost ook wat. ‘Er zijn de afgelopen honderd jaar veel apparaten bij gekomen die het huishouden makkelijker maken. De wasmachine is heel belangrijk geweest om het wasproces te stroomlijnen. Bij menig huishouden was het vroeger maandag wasdag, maar sinds de komst van de wasmachine zijn we wel veel vaker kleren gaan wassen. Vroeger was het normaal om een onderbroek meerdere dagen aan te houden, maar nu vinden de veel mensen dat vies. De levensstandaard is zeker toegenomen, maar de druk is ook hoger geworden. ‘Wat vroeger een luxe was, is nu een noodzaak, een standaard. Bijna alle huishoudens hebben een wasmachine; de meeste een afwasmachine en een magnetron. De enige groepen waarin nog wel huisvrouwen voorkomen, zijn streng religieuze groepen christenen en islamieten. Het beeld bestaat dat kinderen moeilijker worden omdat ze minder aandacht krijgen, maar dat is onzin. Nederland is kampioen parttime werken, waardoor ouders toch vaak thuis zijn als de kinderen er zijn. Bovendien heeft de komst van internet een enorme invloed gehad op het huishouden. Via internet kun je je boodschappen doen, budgetteren via het Nibud en steeds op de hoogte blijven van de schoolresultaten van je kinderen. We kúnnen nu het huishouden combineren met betaald werken. Vroeger was het een voorrecht om thuis te kunnen blijven. Nu is het een verdienste om je capaciteiten op allerlei terreinen te kunnen 10 benutten.’


10 >> wetenschap

FOTO: MARJEL NEEFJES

+200(/=2(.7+(/'(5+(,'

1,(8:(.,3 9225(7+,23, ð 3URPRYHQGXVFRPELQHHUWORNDOH YRRUNHXUHQHQ'1$WHFKQLHN

6WHHQKRPPHOEH]RHNWHHQNLHYLWVEORHP

ð +RPPHOV]LHQZHONHNLHYLWV EORHPGHPHHVWHQHFWDUKHHIW ð %HYUXFKWLQJEHVFKHUPWSODQW WHJHQVFKLPPHO

Hommel-koninginnen vinden in een veld vol kievitsbloemen feilloos hun weg naar de bloem met de meeste nectar. Ze zien bovendien of er nog wel nectar is, of een ander ze niet is voor geweest. ‘En er staat echt geen kruisje op de buitenkant’, grapt onderzoeker Albert Corporaal van Alterra. Hij is bezig met een proefschrift over de kievitsbloem in het veranderende rivierenlandschap. Corporaal ontrafelde hoe hommels dat flikken. Alleen opvallende kievitsbloemen krijgen een bezoekje. En dat opvallen vindt plaats in het ultraviolet en infrarood, net buiten het voor ons zichtbare lichtspectrum.

The full story?


‘De mate van reflectie is informatief voor de hommel’, legt hij uit. ‘Hoe intenser de buitenkant van de bloem infrarood weerkaatst, hoe interessanter die is voor de hommel. De hommel ziet dat als een helder wit object in een verder grijze massa. Die helderheid zegt haar: je moet bij mij zijn.’ /2*/,-) En dat is niet alles. Het blokjespatroon op de bloemblaadjes bevestigt die boodschap als de hommel dichterbij komt. De hommel ziet waar ze zijn moet. ‘Landingsinformatie’, noemt Corporaal dat. Aan het uiteinde van elk bloemblad zit een soort haakje dat fungeert als landingsplaats. De hommel klampt zich eraan vast en slingert haar logge lijf naar binnen. Daar wijst weerkaatst ultraviolet licht als ‘een soort bouwlamp’ de weg naar de nectar.

12%80%/,1*)25%(( The queen bumble bee knows exactly which flower to home in on, in a field full of Snake’s head fritillaries. ‘And it’s not marked with a cross’, says researcher Albert Corporaal, who has figured out how the bumble bee does it during his

Hommelbezoek is volgens Corporaal letterlijk van levensbelang voor kievitsbloemen. Hommels zorgen voor bevruchting én een langere levensduur. ‘Bevruchte bloemen leven wel een maand langer bovengronds. Door die bevruchting krijgt de plant bescherming tegen levensbedreigende schimmelinfecties. Die zouden anders de zaadzetting verhinderen.’ De hommel heeft geen weet van die ingewikkelde en door co-evolutie ontstane relatie. Maar die relatie is wel debet aan de teloorgang van de kievitsbloem. Er zijn namelijk steeds minder hommels in ons land. Dat komt volgens Corporaal onder meer door het verkeer. ‘Dat is iets van de laatste jaren. Druk bereden wegen eisen een hoge tol. En minder hommels betekent minder bevruchting en dus minder kievitsbloemen die de schim5. mels overleven.’

PhD research on the fritillary. Ultraviolet and infrared rays outside the spectrum that humans can see give the bee key ‘landing information’. Pollination by bumble bees is vital to the flowers, which are suffering from the decline in the bumble bee population.

Dorpsbewoners in Ethiopië hebben bij voorkeur kippen met vlees op de botten, die veel eieren leggen en lokale parasieten trotseren. Promovendus Nigussie Mullu is een fokkerijprogramma gestart om deze kip te selecteren. Kippen spelen een grote rol in de voedselvoorziening in de meeste Ethiopische dorpen. Ze zijn bovendien vaak de enige inkomensbron voor de vrouwen, aldus Nigussie, onderzoeker bij het Ethiopian Institute of Agricultural Research en promovendus bij Fokkerij en genetica. De Ethiopische regering heeft geprobeerd de situatie te verbeteren door hoogproductieve rassen van elders te importeren, maar dat werd geen succes. De moderne rassen waren niet aangepast aan de lokale omstandigheden. Daarom neemt de Wageningse promovendus de lokale ziektedruk en de voorkeuren van de dorpsbewoners als uitgangspunt van zijn fokkerijprogramma. Hij interviewde kleinschalige kippenhouders in alle delen van Ethiopië en bespreekt hun voorkeuren in het laatste nummer van Tropical Animal Health and Production. ‘De dorpsbewoners willen geen gespecialiseerde vleeskippen of leghennen, ze willen een kip voor beide doeleinden’, vertelt Nigussie. Hij heeft DNA-analyses gedaan om de genetische diversiteit te bepalen en de genen voor een goede ei- en vleesproductie bij de kippen te bepalen. Zijn selectieprogramma om een kip met deze eigenschappen te selecteren zal nog zo’n vijf jaar duren. AS

(7+,23,$é6,'($/&+,&.(16 Rural Ethiopians want meaty white or red chickens that are good layers, says Wageningen PhD researcher Nigussie Mullu in the latest Tropical Animal Health and Production. He aims to breed these ideal chickens for Ethiopia.

post << 11 UHDFWLH

colofon

678'(17(121'(5=2(. De discussie op resource.wur.nl ging voornamelijk over taalfouten en het toepassen van studentenonderzoek. Tom Rijntjes, op zijn Resource-weblog: Soms, heel soms krijgen studenten de geest, willen meer doen dan de opdracht voorschrijft en leveren een compleet en praktisch product af. (…) Daar blijft het bij. (…) Zou het niet mooi zijn als alle uitmuntende onderzoeken door een commissie worden beoordeeld, waarop er bij hoge potentie de handvatten worden aangereikt om het onderzoek daadwerkelijk toe te passen?

ILLUSTRATIE: ESTHER BROUWER

22.((10(1,1*"Ga naar resource.wur.nl. gepresenteerd. Dit jaar is de conferentie in oktober in Leiden.

7$$/)287(1,19(/3 Velpse docenten mogen nu een stickertje met de tekst ‘Dit is onder de taalmaat’ plakken op verslagen vol fouten. Wie de melding krijgt moet zijn werk overdoen. JH: Knulligheid en schoolsheid ten top. Als het vol fouten staat, beoordeel je het werk gewoon met een 3 toch? Waarom daar nou weer quasi-grappige stickertjes voor nodig zijn…

Diana: Goed stuk met helder idee! Ik ervoer die anticlimax ook nadat mijn Bachelorthesis was beoordeeld met een 9. Einde verhaal. Jammer. Sommige studenten lijken die prikkel ook echt nodig te hebben. Hoeft niet veel te zijn, maar net de por in de zij, kan et em al doen. Ontdek je meteen waarom je voor jezelf studeert en niet voor je docent of ouders.

Maartje: VHL is een HogeSCHOOL…en we willen graag onze studenten wat leren. Een onvoldoende geven is te makkelijk. De taalverloedering slaat toe in dit land en daar willen we graag wat aan doen.

Christian: Heldere analyse en ook wel een beetje herkenbaar. Maar ik denk dat het ook wel een beetje bij de docenten ligt. Want een docent kan ook voorstellen om een bepaald onderzoekje van studenten voor te dragen voor een symposium of zoiets dergelijks. Studenten hebben geen weet wat voor dingen mogelijk zijn.

Tom: Het gebruik van het woord taalmaat vind ik onder de taalmaat. kan het in elk geval niet vinden in de van Dale….

Marcel Zwietering: Natuurlijk letten de meeste docenten wel op, en gebruiken resultaten voor posters, publicaties, etc. En als dat een onderdeel van de publicatie is worden de studenten in het dankwoord genoemd, en als het een belangrijk onderdeel is van de publicatie als auteur. Ook dragen wij vaak studenten voor voor prijzen. Tom Rijntjes: Is dat zo? Daar heb ik nog nooit wat van gehoord. Voor de motivatie van de studenten is vooral de perceptie van hoe ermee om wordt gegaan belangrijk. Als dat publiceren mogelijk is dan is het zinnig om die mogelijkheid goed over te brengen en dat gebeurt nu nog niet. Amrish Baidjoe: @Tom, gebeurt idd wel. Scriptieprijzen zijn er ook. Publicaties en vermelding als coauteur komt ook voor wellicht niet in de BSc.-thesis maar in de MSc.-fase gebeurt het volgens mij aardig vaak. Michèle Gimbrère: Ander iniatief: vanaf dit jaar wordt er jaarlijks landelijk een conferentie georganiseerd waarin goede voorbeelden van undergraduate research = bacheloronderzoek door studenten kunnen worden

Scholier: Nu het organisatorisch nog mogelijk maken dat er wat geleerd kan worden op niveau.

Paultje: Erg kinderachtig.. Er staan trouwens ook veel fouten in de readers. Taalpurist: Helemaal niet kinderachtig. Mensen die opgeleid worden tot leidinggevenden en academici mogen best taal- en spellingvaardig zijn. Tom Rijntjes: Sommige producten zijn ronduit tergend om doorheen te worstelen en dat komt alleen maar door laksheid van ‘ja kom op zeg je weet nog wat ik bedoel of niet soms’-studenten die het niet eens proberen. Als die groep het belang in gaat zien van goed Nederlands is waarschijnlijk het doel van de bedenkers bereikt. Daar is niets kinderachtigs aan. Drex: Ik kan me voorstellen dat docenten zich nog wel eens door zo’n gedrocht heen geworsteld hebben met het idee dat kromme zinnen en slechte spelling niet bij de beoordelingscriteria van hun vak horen. Dat is zo, en daarom is slecht taalgebruik ook geen reden voor een onvoldoende. Het is wel een reden te weigeren een beoordeling te geven. Zeker kromme grammatica, maar in mindere mate ook slechte spelling, kost veel extra tijd en docenten hebben wel wat beters te doen.

:$1772&200(17722" JRWRUHVRXUFHZXUQOHQ

Resource is het magazine en de dagelijkse website voor studenten en medewerkers van Wageningen UR. Resource magazine verschijnt tweewekelijks op donderdag. $ERQQHPHQW Een abonnement op het magazine kost €58 (buitenland €131,50) per academisch jaar. Opzeggen een maand voor het eind van de lopende abonnementsperiode (1 augustus). 5HGDFWLHDGUHV Akkermaalsbos 12, 6708 WB Wageningen. Postbus 409, 6700 AK Wageningen Gebouw 116 (bode 31). T 0317 484020. Website resource.wur.nl. ISSN 1389-7756 6HFUHWDULDDW Thea Kuijpers, [email protected] tel 0317 484020 5HGDFWLH ðGUV*DE\YDQ&DXOLOKRRIGUHGDFWHXU [email protected], 0317 482997 ðLU5LN1LMODQGHLQGUHGDFWLH [email protected], 0317 485320 ðLU1LFROHWWH0HHUVWDGWZHEUHGDFWLH [email protected], 0317 488190 ð$OH[DQGUD%UDQGHUKRUVWVWXGHQWHQ onderwijs, VHL) 0317 481725, [email protected] ðLU5RHORI.OHLVHFRORJLHVRFLDOHZHWHQ schappen, economie) [email protected], 0317 481723 ð$OEHUW6LNNHPDSODQWGLHURUJDQLVDWLH [email protected], 0317 481724 ðGULU+DQV:RONHUVYRHGLQJYLVVHULM [email protected], 0317 485251 9RUPJHYLQJ ð+DQV:HJJHQ [email protected], 0317 485272 )UHHODQFHDXWHXUV Karin Flapper, Stijn van Gils, Alice van Ginkel, ir. Yvonne de Hilster, Christoph Janzing, Carolien Lute, Karin de Mik, Tom Rijntjes, ir. Astrid Smit, ir. Joris Tielens 9HUWDOLQJ Clare McGregor, Keen-Mun Poon, Clare Wilkinson )RWRéV Guy Ackermans, Bart de Gouw, ANP, Hoge Noorden, Nationale Beeldbank ,OOXVWUDWLHV Esther Brouwer, Sebastiaan Donders, Miesjel van Gerwen, Guido de Groot, Karel Hulsteijn, Yvonne Kroese, Annemarie Roos, Henk van Ruitenbeek %DVLVYRUPJHYLQJPDJD]LQH Nies & Partners bno Nijmegen 9RUPJHYLQJZHEVLWH www.onstuimig.nl $GYHUWHQWLHV Extern, Bureau van Vliet, T 023-5714745, [email protected] Intern (gereduceerd tarief), Hans Weggen, T 0317-485272, [email protected] 8LWJHYHU Viola Peulen, Corporate communicatie Wageningen UR

Resource wordt gedrukt op papier uit verantwoord beheerde bossen.


12 >> achtergrond

‘We waren TRENDSETTERS’ Joop van Lenteren, wereldautoriteit in de biologische gewasbescherming, hield half juni zijn afscheidscollege als hoogleraar Entomologie. Hij is kritisch over de aanpak van het pesticidengebruik in de landbouw. ‘Het ministerie van LNV heeft het laten zitten.’ tekst: Albert Sikkema / foto: Bart de Gouw

‘W

400 MILJARD Honderden biologische bestrijders zorgen voor duurzame onderdrukking van 165 plagen in de wereld. De meest bekende is het uit Australië geïmporteerde lieveheersbeestje, dat al 120 jaar de citroenteelt in Californië en vijftig andere landen vrijwaart van de schadelijke schildluis. ‘Dat lieveheersbeestje levert permanente bescherming, daar hoef je niets meer aan te doen’, aldus van Lenteren. Hij schat de waarde van deze klassieke biologische bestrijding op enkele miljarden euro’s per jaar. ‘Als je alle natuurlijke vijanden van plaaginsecten doodspuit, heb je 400 miljard per jaar aan pesticiden nodig’

RESOURCE — 24 27 augustus juni 20102009

e moeten extra inzetten op biologische bestrijders in de vollegrondstuinbouw, fruitteelt en akkerbouw. Het probleem is dat de gewassen daar couveusekindjes zijn, die kunnen niet zomaar zonder bestrijdingsmiddelen. Daarvoor is nieuw fundamenteel onderzoek nodig, een combinatie van plantenveredeling en biologische plaagbestrijding, om robuuste gewassen te ontwikkelen en de plaagdruk te verminderen. Dat onderzoek waren we van plan te doen, maar we hebben er onvoldoende financiering voor gevonden. Het ministerie van LNV heeft het laten zitten door de reductie van pesticiden niet wettelijk te regelen, maar te kiezen voor een convenant waarin de pesticidenlobby en de conservatieve boerenlobby afspraken mochten maken.’ Joop van Lenteren, die op 10 juni zijn afscheidscollege gaf als hoogleraar Entomologie, blijft pleitbezorger van de biologische gewasbescherming en criticus van het landbouwbeleid. Toen hij insecten ging bestuderen in de jaren zeventig, waren dat impopulaire beestjes die je met gif moest bestrijden. Dat ze ook een nuttige rol konden spelen bij de bestrijding van plagen in de landen tuinbouw, was nog nauwelijks bekend. Van Lenteren zette het onderzoek naar biologische gewasbescherming op de kaart. SCHADELIJKE LUIS Andere pioniers van de biologische plaagbestrijding deden vooral toegepast onderzoek: insecten verzamelen in de natuur, uittesten of die de schadelijke luis gingen opeten en daarna loslaten in het gebied waar die luis veel voorkomt. Nuttig, maar niet goed genoeg, vond Van Lenteren. ‘Het was trial and error. Er zijn wel honderd natuur-

lijke vijanden die een plaaginsect aanvallen. Hoe selecteer je de beste en hoe weet je dat die insecten onderscheid maken tussen goede en slechte prooien?’ Van Lenteren vond dat er fundamenteel onderzoek nodig was om tot doorbraken te komen. Als hoogleraar Entomologie in Wageningen, vanaf 1983, voegde hij de daad bij het woord. Via een serie experimenten toonde hij aan dat insecten heel specifiek hun prooi kunnen bepalen en kunnen leren van eerdere ervaringen. Hij ontdekte ook dat geurstoffen van de prooi de jager op het spoor brengen. Zijn medewerker Marcel Dicke ontdekte dat planten natuurlijke vijanden met lokstoffen aantrekken zodra ze worden aangevallen door een plaaginsect. ‘We snappen nu hoe een parasiet een gastheer vangt en hoe hij weet dat hij de goede gastheer te pakken heeft’, verklaarde hij bij zijn afscheid. INDUSTRIE Zijn onderzoek leidde tot criteria waar een goede bestrijder van bijvoorbeeld bladluis, rupsen, spintmijt, trips en witte vlieg aan moet voldoen. De biologische bestrijder moet specifiek zijn, een grote plaagdodingscapaciteit hebben, snel nieuwe plagen kunnen opsporen, daar toeslaan waar de plaag het ergst is, geen negatieve gevolgen hebben voor andere nuttige beestjes en snel vermeerderd kunnen worden door de bedrijven die de biologische bestrijders op de markt brengen. ‘Diverse landen gebruiken nu deze risico-analyse’, aldus Van Lenteren. Karel Bolckmans, R&D-directeur van Koppert, reikte Van Lenteren bij zijn afscheid een Life Time Achievement Award uit. Koppert, gevestigd in Berkel en Rodenrijs, is marktleider in de wereld van biologische bestrijders. ‘Van Lenteren is een wereldautoriteit op het gebied van biologische gewasbescherming met insecten’, zegt Bolck-

achtergrond << 13

VAN LENTEREN’S PARTING SHOT

Joop van Lenteren: ‘We snappen nu hoe een parasiet een gastheer vangt.’

mans. ‘Dat komt door zijn onderzoek, waardoor we de ecologie en biologie van natuurlijke vijanden beter begrijpen. Maar hij heeft ook de wetenschap en industrie bij elkaar gebracht en de bedrijven ervan overtuigd dat we moesten samenwerken. Ten derde heeft hij zich eind jaren negentig hard gemaakt voor een environmental risk assessment voor biologische bestrijders: nagaan of een geintroduceerd beestje het ecosysteem aantast. Dat begrepen de bedrijven eerst niet, maar Van Lenteren heeft ervoor gezorgd dat de nieuwe wetgeving redelijk bleef, op basis van ecologisch onderzoek. Hij is kritisch, maar altijd met de beste bedoelingen. Hij promoot overal de biologische bestrijding, in plaats van het gebruik van gif, zoals Joop het altijd noemt.’ Van Lenteren zelf is niet te spreken over de lobbykracht van de biologische gewasbeschermingsector. ‘We zijn niet agressief genoeg om ons werk te verdedigen. Die 250 miljoen aan marktwaarde zijn peanuts ten opzichte van de 30 miljard euro die jaarlijks wordt uitgegeven aan pestici-

‘We zijn niet agressief genoeg om ons werk te verdedigen’ den. De pesticidenindustrie heeft een krachtige lobby tegen biologische gewasbescherming, omdat je geen patenten op biologische bestrijders kunt aanvragen en er minder mee kunt verdienen.’ Van Lenteren ziet de gevolgen: ‘Het pesticidengebruik in Nederland neemt weer toe. We waren trendsetters, maar sinds 2003 geeft het ministerie van LNV geen steun meer aan biologische gewasbescherming. Heel teleurstellend.’ Bolckmans beaamt dat Nederland ‘het epicentrum’

was van de biologische bestrijding in de wereld. ‘Dat kwam door de goede samenwerking tussen onderzoek, tuinbouw en industrie. Toen komkommerteler Jan Koppert ons bedrijf oprichtte in 1967, werkte hij al samen met het proefstation voor de tuinbouw in Naaldwijk aan de inzet van roofmijten. Wageningen UR Glastuinbouw in Bleiswijk levert nog steeds een sterke bijdrage, maar we zien met lede ogen dat het onderzoek aan biologische bestrijders bij Entomologie op de achtergrond raakt’, stelt hij. PRESENTEERBLAADJE Van Lenteren is het hier niet mee eens. ‘Koppert wil graag natuurlijke bestrijders op een presenteerblaadje aangereikt krijgen, maar het bedrijf heeft twintig onderzoekers in dienst om nieuwe bestrijders te zoeken. Wij zijn er voor fundamenteel onderzoek en de ontwikkeling van methoden. In de kassen is biologische gewasbescherming nu de norm. De tuinders zijn heel progressief, die omarmen het verminderen van gif.’ Positief is ook, meent Van Lenteren, dat de supermarkten zich intensief met het gebruik van pesticiden in de landbouw bemoeien. ‘Die eisen residuvrij voedsel en beginnen geïntegreerde gewasbescherming voor te schrijven.’ Hij is optimistisch over de toekomst. De Europese Unie zal 750 van de duizend in gebruik zijnde pesticiden van de markt nemen. ‘Over twintig jaar is een derde deel van de gewasbescherming biologisch’, voorspelt hij. ‘Nog een derde deel gaan we realiseren door resistentie tegen plagen in te bouwen in de waardplant. Dan resteert nog een derde deel voor andere slimme methoden, waaronder een beetje selectieve chemische bestrijding.’

Ladybirds and other natural enemies of plant pests can save us billions of dollars, said outgoing Professor of Entomology Joop van Lenteren in his farewell lecture. He has been researching natural pest control since the 1970s and his achievements (for which he was presented with a ‘Lifetime Achievement Award’) include a set of criteria for selecting insects for use in crop protection, which are now widely applied. But his farewell message was: there’s a long way to go. The organic plant protection lobby has not been aggressive enough, and current Dutch policy on pesticides has lost Holland its trendsetting position and is causing increased use of ‘poison’, as Van Lenteren calls chemical pesticides. On the plus side, the EU is taking 75 percent of these pesticides off the market, horticulturalists are using insects, and supermarkets are demanding residue-free food. The full story? resource.wur.nl/en


14 >> achtergrond

‘Het zuiden heeft een Waarom kozen zoveel Nederlanders, vooral die in het zuiden, voor Geert Wilders? Sociaal wetenschapper Gert Jan Hofstede zoekt de verklaring niet op het niveau van het individu maar van de groep. tekst: Astrid Smit

FOTO: GERARD VEERLING

W

VADER EN ZOON Gert Jan Hofstede treedt in de voetsporen van zijn vader, Geert Hofstede. Deze sociaal-psycholoog werd in de jaren tachtig bekend met het boek Culture’s Consequences, later gepopulariseerd onder de titels Cultures and Organizations: Software of the mind en Allemaal andersdenkenden. In deze boeken ontvouwt Hofstede de theorie dat nationale culturen te kenmerken zijn met een aantal vaste parameters, zoals de mate van ongelijkheid


die de bevolking accepteert tussen leider en groep, de mate van angst voor het onbekende of de visie op ‘slechte’ mensen. Deze parameters – die in elk land weer anders zijn ingesteld – draagt iedere generatie onbewust over op de volgende. Gert Jan Hofstede, van huis uit bioloog, voegt een nieuwe dimensie aan de theorie van zijn vader toe. Hij stelt dat de groep, de moral circle, een belangrijke drijvende kracht is binnen een cul-

tuur. De mens is een sociaal dier en onder meer zo succesvol omdat hij goed in een groep kan samenwerken, het resultaat van een evolutieproces van miljoenen jaren. Hij handelt vanuit de normen en waarden van de groep en probeert die groep in stand te houden. In tijden van angst wordt de grens van de groep opnieuw bepaald en meestal nauwer getrokken.

at velen vreesden en anderen hoopten, is uitgekomen. Geert Wilders met zijn Partij voor de Vrijheid (PVV) behaalde op 9 juni een enorme verkiezingswinst. Anderhalf miljoen Nederlanders kozen voor een partij die de koran wil verbieden, de ‘massa-immigratie’ wil stoppen en die Europa ziet als bedreiging. Hoe is het zover gekomen? En waarom kiest vooral het zuiden van Nederland – in tachtig procent van de Limburgse gemeenten was de PVV nummer 1 - voor deze man? De afgelopen weken kwamen de media met allerlei verklaringen. De Nederlander, vooral die in het zuiden, is verongelijkt. Hij voelt zich bedreigd door de economische crisis, het verhogen van de pensioenleeftijd en door migranten die de kaas van het brood zouden eten. De Wageningse sociaal wetenschapper Gert Jan Hofstede zoekt de verklaring echter niet zozeer op het niveau van het individu, maar op het niveau van de groep. Volgens hem handelen we allemaal vanuit de zogenoemde moral circle, de groep waarbij we ons thuis voelen en diepe gevoelens hebben (zie kader). Wij zullen altijd proberen om deze moral circle in stand te houden, want die biedt veiligheid, aldus de medewerker van Logistics, Decision & Information Sciences. We zijn dan ook voortdurend bezig met het vaststellen van de grenzen van de groep, vooral als er gevaar dreigt. ‘Op de golven van de angst – economische crisis, politieke moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh – bepalen we nu opnieuw de grenzen van de groep der Nederlanders’, aldus Hofstede. ‘Wie hoort daar wel en niet bij? Sommige partijen zoals D66 en GroenLinks zeggen: wij behoren tot de Europeanen. PvdA en SP: alle mensen die in Nederland wonen, horen erbij. En de PVV: je familie moet hier geboren en getogen zijn.’ SUBCULTUUR Dat het zuiden de voorkeur geeft aan de definitie van de PVV kan Hofstede goed plaatsen vanuit de daar aanwezige subcultuur. ‘In het zuiden hebben de mensen een sterke neiging om het vreemde en de onzekerheid te mijden’, zegt Hofstede. ‘Nu het CDA bij hen in onmin is geraakt, gaan ze op zoek naar een andere partij die zekerheid biedt.

achtergrond << 15

sterke papa nodig’

FOTO: ANP

BIG DADDY WILDERS?

Geert Wilders na zijn verkiezingsoverwinning op 9 juni.

En dat is de PVV. Die beloofde immers niet te morrelen aan de AOW, de WW-duur én die partij wijst de vreemdelingen de deur.’ Een ander aspect van de zuidelijke subcultuur is de acceptatie van een autocratische leider. Hofstede: ‘Dat zie je terug in de katholieke kerk en in de politiek. Hofstede citeert een vrouw uit het Limburgse dorpje St. Willebrord die in een Volkskrant-reportage zegt. ‘Geert is een verlengstuk van Pim. Het zal niet allemaal kloppen wat Geert vertelt, maar het is wel waar.’ Leiders worden al gauw ‘helden’, waar men bijna klakkeloos achteraan loopt. Hofstede: ‘Daarom denk ik dat PVV-kiezers het zullen pikken dat Wilders de leeftijdsgrens van de AOW heeft laten vallen, als hij maar krachtig genoeg blijft overkomen.’ ROMEINSE TIJD Volgens Hofstede stamt de subcultuur in het zuiden uit de Romeinse tijd, waarin het bestuur op grote afstand regeerde over zijn onderdanen. Vergezocht? ‘Nee’, zegt Hofstede. ‘Iedere cultuur heeft een lange geschiedenis. De grens van het Romeinse Rijk en latere rijken, liep langs de grote rivieren. Dat leidde in het zuiden tot een andere cultuur dan in het noorden.’

De subcultuur in het noorden, die nooit was onderworpen aan een groot rijk, is bijna het tegenovergestelde van aard, aldus Hofstede. Daar is men minder gericht op zekerheid, vindt men sneller dat vreemden erbij horen en hecht men aan een egalitaire samenleving. ‘Je ziet dan

‘In het zuiden bestaat een sterke neiging om het vreemde en de onzekerheid te mijden’ ook dat de PvdA (egalitair) en de VVD (individuele vrijheid) hier de meeste stemmen halen.’ Het is het dus niet zo gek dat de PVV zo’n grote aanhang krijgt in het zuiden, aldus Hofstede. ‘Als je verstand hebt van cultuur en groepsgedrag zijn een heleboel ontwikkelingen in de samenleving te duiden.’ Zo durft hij te voorspellen dat het stemgedrag in het zuiden blijft flipfloppen zolang er geen sterke leider in Nederland opstaat. Wilders probeert die rol te vervullen, maar als hij daarin faalt – die kans is aanzienlijk met zoveel angry men in zijn partij – moet een nieuwe held verschijnen. Hofstede: ‘Het zuiden heeft gewoon een sterke papa nodig.’

Voters in the southern Netherlands are looking for a strong father figure, says social scientist GertJan Hofstede. He offers this explanation in response to the widely shared bafflement at the way many southern voters backed Geert Wilders’ anti-Islamic ‘Freedom Party’ in the election of 9 June. Hofstede says human beings are driven by identity with a group that forms our ‘moral circle’. Such groups close ranks when they feel threatened – by economic recession, for example. He also says the culture of the largely Catholic southern Netherlands is one that especially dislikes change, seeks security and has a history of accepting authoritarian leadership – from Roman emperors to the Pope. The big question now is whether Wilders can follow in the footsteps of emperors and popes. Hofstede reckons the search for a strong leader is not over yet. The full story? resource.wur.nl/en


16 >> beeld


beeld << 17

KIPPENVEL VOOR HET MILIEU Geen regenjas te zien, wel kippenvel, want de fietsers waren zo bloot mogelijk voor de ludieke milieuactie van Happy JMA. De deelnemers van de World Naked Bike Ride fietsten zaterdag 19 juni van Wageningen naar Arnhem. Ondank het weer en voetbal op de tv trokken ze veel bekijks – en fototoestellen – bij hun CL / Foto: Guy Ackermans vertrekpunt op de Markt.

BRAVING THE COLD There were no raincoats but plenty of goose pimples to be seen when the Happy JMA eco-activists launched their protest on Saturday 19 June. The World Naked Bike Ride set off for Arnhem from Wageningen market – and drew quite a crowd, in spite of the weather and the football on TV.


18 >> achtergrond

RESOURCE — 24 27 augustus juni 20102009

achtergrond << 19

Help, de DOKTER verdwijnt! Al dertig jaar staat de Wageningse studentenarts André Godkewitsch (64) studenten bij met studieproblemen, stress, een muisarm, of met vragen over anticonceptie of leven in de tropen. Hij is de laatste studentenarts in Nederland. Volgend jaar gaat Godkewitsch met pensioen. tekst: Alexandra Branderhorst / foto: Manon Bruininga

Waarom bent u arts geworden? ‘Ik wilde iets betekenen voor anderen. Mijn vader heeft één of twee jaar geneeskunde gestudeerd, voor hij in 1919 als Russische jood met zijn ouders Kiev moest ontvluchten vanwege de Russische revolutie. Later heeft hij in Berlijn een bestaan opgebouwd als ontwerper en kunstenaar en trouwde hij mijn moeder, die ook uit Rusland was gevlucht. Toen het nationaal-socialisme in Duitsland opkwam, zijn ze in 1933, met vooruitziende blik, naar Nederland vertrokken. In 1942 moesten mijn ouders en mijn net geboren oudere broertje onderduiken. Wonder boven wonder brachten ze het er levend vanaf, maar die geschiedenis drukte een stempel op het gezin; mijn vader was niet de allervrolijkste persoon. Daardoor is waarschijnlijk mijn behoefte ontstaan om anderen te helpen, nood te lenigen. Mijn oudere broer is psycholoog geworden.’ Na uw studie hebt u eerst een periode als huisarts gewerkt. Vanwaar de overstap naar studentenarts? ‘In die tijd, de jaren zeventig, schreven huisartsen hun patiënten vaak nog enorme hoeveelheden valium en librium voor. Ik beschouw de lichamelijke klacht als een signaal, meestal is dat niet los te zien van iemands psychische gesteldheid. Maar als huisarts heb je geen tijd om daar naar te kijken. Toen ik in 1980 de vacature zag voor studentenarts in Wageningen, waarin om een huisarts werd gevraagd met belangstelling voor spanningsklachten, viel alles op zijn plek. Ik wilde geen pleisters plakken, maar oorzaken opsporen.’ Zijn de studenten veranderd in die dertig jaar? ‘In mijn begintijd waren studenten idealistisch en wilden veel. Het was de tijd van de democratisering en geitenharen sokken. Hoewel er toen ook studenten in jasje-dasje waren. En Wageningen had natuurlijk met landbouw en

koeien te maken. Sommigen kwamen op klompen naar mijn spreekuur. ‘Toentertijd waren er meer vrijbuiters, tegen het anarchistische aan. Nu zijn de studenten wat conventioneler. Ze gaan ook serieuzer met de eisen van de studie om. De tweefasestructuur is ingevoerd, de studieduur is beperkt en de studiefinanciering aan striktere voorwaarden gebonden. Dat heeft goede kanten; het eeuwige studentenbestaan is helemaal niet zo vrolijk. Maar ik zie nu wel meer studenten met een enorme ambitie, die te hoge eisen aan zichzelf stellen.’ Die ambitie leidt dan tot stress? ‘Je hebt een bepaalde spanning nodig om een prestatie te leveren. Maar als de druk op de ketel te hoog is, ontwikkelen studenten vaak concentratieproblemen, rsi, vermoeidheid of andere lichamelijk klachten. Alles gaat steeds moeizamer, ze raken gefrustreerd en de klachten verergeren. Vaak moet je ze echt overtuigen, even stil te gaan staan. Ze willen toch doorgaan, maar dan werken ze zichzelf de vernieling in. Studenten moeten nog ontdekken wie ze zijn. Vaak hebben ze een volkomen onrealistisch zelfbeeld. Om hun

‘Ik wilde geen pleisters plakken, maar oorzaken opsporen’ klachten te verdrijven, moeten ze de realiteit leren zien. Maar dat onbesuisde en stronteigenwijze, dat vind ik wel leuk.’ U bent dus ook een soort therapeut? Bij zuiver lichamelijke klachten verwijs ik door naar de huisarts. Om psychosomatische klachten beter te herkennen en behandelen, heb ik in mijn beginjaren in Wagen-


20 >> achtergrond

In 2009 bezochten 679 studenten één of meerdere keren de studentenarts. Dat is 13 procent van de studentenpopulatie van Wageningen Universiteit. De redenen voor een consult: studie - 539 keer afstudeerregeling - 342 keer overige - 341 keer stressgerelateerde klachten - 292 keer therapeutische gesprekken - 247 keer Godkewitsch, geportretteerd voor het Wagenings Hogeschool- resp. Universiteitsblad in 1982, 1990, 1995 en 2003 tropenverblijf - 137 keer

LAST OF THE UNI DOCTORS The last university doctor in the Netherlands is retiring. André Godkewitsch (64) has treated Wageningen students for thirty years for everything from mouse arm to stress, and has advised them on issues from how to improve their concentration to what jabs they needed before an overseas trip. Driven by the wish to help people, he was particularly interested in stress-related illness – so this job was just right for him. Student life has many stresses, he explains, and he is a firm believer in the value of relaxation techniques such as yoga and meditation, having benefitted hugely from Zen himself. The last of a line? Yes, and for financial reasons, sadly. Students need a specialist doctor, says Godkewitsch: ‘The ability to concentrate is as important to the student as his back is to a builder’. The full story? resource.wur.nl/en


ingen een psychotherapie-opleiding gedaan. Er zijn behoorlijk wat studenten met depressieve perioden. Een groot deel laat dat niet aan de buitenwereld zien. Als duidelijk wordt dat de klachten niet te wijten zijn aan bloedarmoede en met een pilletje kunnen worden verholpen, vloeien er weleens tranen hier in de spreekkamer. Dit is vaak de eerste en enige plek waar de emoties op tafel komen. In een paar gesprekken kunnen we dan uitzoeken wat er speelt. Zeker bij deze jonge mensen is het goed mogelijk om snel resultaat te boeken met een aantal gesprekken en door bijvoorbeeld ontspanningstechnieken in te zetten.’ U hebt bij de universiteit ook op de bres gestaan voor cursussen meditatie en yoga. ‘Als chronisch overbelaste huisarts had ik een serene buurman die aan zen-meditatie deed. Dat bleek een manier om beter te leren omgaan met dat kippenhok in je hoofd, waar de gedachten maar rond blijven razen. Je leert, door jezelf te observeren, gerichter en bewuster te leven, zonder je te laten afleiden door allerlei gedachten, angsten en zorgen. Aan zen heb ik ontzettend veel gehad; het brengt je bij je kern. Uit mijn eigen ervaringen heb ik bruikbare elementen gehaald. Op de universiteit zijn we enkele jaren geleden cursussen Tai Chi, meditatie en yoga gestart voor studenten en medewerkers, onder meer om rsi te voorkomen. Die cursussen lopen ongelofelijk goed.’ Ongeveer 15 procent van de buitenlandse studenten brengt een bezoek aan de studentenarts. Hebben die dezelfde problemen als Nederlandse studenten? ‘Voor een deel wel. Buitenlandse studenten werken vaak ongelofelijk hard en studeren elke dag tot ’s avonds laat. Ze zijn bang voor gezichtsverlies als ze falen. En als ze slagen betekent dat een gigantische boost in hun carrière. Er hangt zo veel vanaf. Daarnaast hebben sommigen moeite met het klimaat of missen, nog sterker dan Nederlandse studenten, hun vangnet. Soms spelen er ook ernstige medische kwesties. In ontwikkelingslanden loop je makkelijker ernstige ziektes op en de gezondheidszorg is daar vaak veel slechter dan hier.’ Daarnaast verleent u ook zorg aan mensen die naar de tropen gaan. Wat is daarin veranderd? ‘De reizen zijn nu extremer, soms zijn het bijna expedities, met alle risico’s van dien. Vroeger haalde iemand met

een nier- of immuunziekte het niet in zijn hoofd om naar onherbergzame gebieden te reizen, nu wel. Studenten hebben vaak weinig ervaring en grote ideeën. Wij proberen ze helderheid te geven over de risico’s en we leggen bijvoorbeeld uit dat ze toch echt profylaxe tegen malaria moeten slikken, omdat je aan malaria kunt overlijden. Als universiteit wil je graag dat ze gezond terugkomen.’ Zijn er studenten die niet gezond terugkomen? ‘Bovenaan in het lijstje van risico’s staan verkeersongevallen. Verder komen mensen vaak terug met infecties en parasieten, zoals decimeters lange wormen. Die zijn meestal makkelijk te behandelen, maar ze kunnen ernstige gevolgen hebben. Uit controles bij terugkomst komt veel naar boven; dat is bijna dagelijks werk voor ons. Ook krijgen studenten vaak een post-stagedip. Het is een intensieve tijd, je verandert en je komt terug met ervaringen die je niet kunt delen. Mensen hebben dan moeite om hier weer, huppetee, alles snel op te pakken.’

‘Dat onbesuisde en stronteigenwijze, dat vind ik wel leuk’ Als u met pensioen gaat, verdwijnt de laatste studentenarts in Nederland. Wat vindt u daarvan? Eerst, lachend: ‘Ja, ik ben de laatste der Mohikanen.’ Dan vervolgt hij serieus: ‘Jaren geleden is bij andere universiteiten de trend gezet. Dankzij het tropenwerk heeft de functie lang kunnen voortbestaan in Wageningen. Studentenartsenwerk behoort niet tot de kerntaken, wordt nu gezegd. Maar dat is geen inhoudelijke afweging; men kijkt alleen naar het kostenplaatje. ‘Studeren is een vorm van werk. Zoals medewerkers een bedrijfsarts nodig hebben geldt dat ook voor studenten. Ik verdedig het motto “wat de rug is voor de bouwvakker is het concentratievermogen voor de student”. Ziekte, of dat nu lichamelijk of psychisch is, tast direct dat concentratievermogen aan, waarmee een vicieuze cirkel in gang wordt gezet. Een snelle aanpak is dan geboden. De studentenarts biedt een laagdrempelige plek voor studenten met een combinatie van lichamelijke en geestelijke klachten die de studie belemmeren. Dan heb je meer nodig dan de tien minuten die de huisarts ervoor heeft.’

FOTO’S: REIN HEIJ EN GUY ACKERMANS

OP CONSULT

achtergrond << 21

‘DUURZAAMHEID IS GEEN MOETJE’ Wageningen UR wil voorop lopen als het gaat om de duurzaamheid van de bedrijfsvoering. Een actieplan met ruim dertig initiatieven is het resultaat. Tijs Breukink, lid van de raad van bestuur, licht toe. Blikvanger in het plan is een onderzoek naar een CO2compensatiefonds voor zakelijk vliegverkeer. Met het geld worden innovatieve duurzame onderzoeksprojecten binnen Wageningen UR betaald. Leidt dat tot een opslag per gevlogen kilometer? ‘Dat kan, maar zover zijn we nog niet. We moeten eerst helder hebben wat die CO2-effecten zijn en hoe we die willen compenseren: deels of helemaal, en per individuele reis of organisatiebreed. Dat moet allemaal nog worden uitgewerkt.’ Hoe meer vlieguren, hoe meer geld voor groene projecten. Is dat wel de juiste prikkel om vliegen te ontmoedigen? ‘Op zich is de constatering terecht dat fondsvorming niet per se intrinsieke prikkels geeft om vliegen te ontmoedigen. Maar medewerkers gaan niet extra vliegen, omdat daardoor het fonds groter wordt. Overigens is een van de projecten het opschalen van video-conferencing. Daarmee voorkom je vervoersbewegingen. Bovendien: het fonds is geen doel op zich, (glimlacht) het is meer een soort aflaat.’ Tot de actiepunten horen ook carpoolen, de invoering van composteerbare koffiebekers en het stimuleren van fiets- en treingebruik. Is dat voorop lopen? ‘Wij willen met de duurzaamheid van A naar B toe. Wij lopen nu niet op alle gebieden voorop. Dat klopt. Met sommige voorbeelden zitten we meer in de middengroep.’ Welke maatregelen leveren qua duurzaamheid het meest op? ‘Inkoop en de concentratie van gebouwen. Zeker driekwart van alles wat wij inkopen voldoet aan de criteria van duurzaam inkopen van AgentschapNL. Wij zitten wat dat

FOTO: GUY ACKERMANS

Tijs Breukink: ‘Het CO2-compensatiefonds is geen doel op zich; het is meer een soort aflaat.’

betreft in de kopgroep. We gaan bovendien per 1 januari komend jaar organisatiebreed over op groene stroom. Daarnaast noem ik het strategisch nieuwbouwplan. Het ruimtebeslag in Wageningen neemt daardoor met ongeveer 37 procent af. Dat heeft een enorm effect op gebruik van gas en elektra. We zien nu al dat het gasgebruik aan het teruglopen is.’ Wageningen UR wil qua duurzaamheid in de kopgroep zitten. Maar onderzoek naar groene daken laten we op het nieuwe dak van het NIOO doen. Waarom kan dat niet op een eigen dak? ‘Het NIOO is innovatief, wij lopen voorop. Dat is een ambitieniveau lager. Wij maken een iets andere keuze. Ik zeg niet dat zij onverantwoorde risico’s nemen, dat kan ik niet beoordelen. Maar in onze bedrijfsvoering kun je je niet permitteren om aardwarmte uit de bodem te halen op een diepte die nog niet eerder in onze bedrijfsmatige setting is vertoond. Wij willen voorop lopen, maar wel binnen randvoorwaarden. Wij gaan uit van proven technology. Wij vinden dat de continuïteit van de bedrijfsvoering heel belangrijk is, en dat staat soms op gespannen voet met innovatief duurzaam zijn.’ Duurzaamheid moet in de haarvaten van de organisatie doordringen en het management moet het goede voorbeeld geven. Wat doet u zelf? ‘Als bestuur staan wij hier volledig achter en daar gedragen we ons ook naar. Het is geen moetje, het is een gedragen besluit. Dit is niet voor de bühne: kijk eens hoe goed we het doen. Dit willen we echt internaliseren. Ik draag het beleid graag uit, dat vind ik leuk en belangrijk om te doen. Dat is de communicatieve rol. Daarnaast zijn er de besluiten die je neemt. Bijvoorbeeld om de concernstaf en de raad van bestuur naar de campus te verhuizen. Dat heeft onder meer met duurzaamheid te maken. Het is goedkoper en duurzamer om in te huizen bij ESG op de campus. Dan kan in het oude gebouw de energiekraan dicht.’ Roelof Kleis

SUSTAINABILITY ACTION PLAN Wageningen UR has drawn up a 30-point action plan to spearhead its drive to set an example as a sustainable institution. Board member Tijs Breukink explains the key points. The most eye-catching idea is a CO2 compensation fund for business flights, with the money going into green projects. More to salve the conscience than to solve the problem, perhaps, since it won’t reduce the number of flights. Then there will be a push for more carpooling and public transport use. And biodegradable coffee cups. Not headline-grabbing stuff, admittedly. The biggest contribution to sustainability can be made on the purchasing front – making sure only sustainable products are bought – and use of space. Moving the administration in with the ESG will help there. The pioneering role doesn’t extend to trying new technologies though – that will be left to the NIOO. The full story? resource.wur.nl/en


22 >> M.I.

VHL-FUSIE ZEGEN OF RAMP? De raad van bestuur van Wageningen UR wil dat het Leeuwardse Van Hall Instituut en het Gelderse Larenstein na de zomer helemaal zijn gefuseerd. De medezeggenschapsraden van de hogescholen verbinden aan die fusie een waslijst met voorwaarden. Wat vinden de werknemers? tekst: Stijn van Gils, Carolien Lute en Karin de Mik

Herma Nieuwenhuis docent agrarische bedrijfskunde bij VHL Leeuwarden (Van Hall) ‘Ik wist lang niet wat ik van een fusie vond. Tot ik Aalt Dijkhuizen zag, die hier onlangs het personeel toesprak. Zoals hij zich manifesteerde, stuitte me tegen de borst. Ik dacht: iemand die zo manipuleert, wil ik niet als opperhoofd. Ik ben nu tegen een fusie, tenzij er aan voorwaarden wordt voldaan. Zo wil ik niet dat dingen voor ons in Leeuwarden duurder worden en ook moeten we hier ondersteunend personeel houden, zoals roostermakers en mensen voor de cijferadministratie. Samenwerken met Wageningen is wel belangrijk. Friesland is een veeteeltgebied en Wageningen heeft op dat gebied wereldwijd een grote naam. Lectoren van ons doen nu al veel met Wageningen. Dus het is goed dat VHL met Wageningen UR verbonden is. Maar onze school moet absoluut in de regio blijven. Veel mensen hier zijn toch bang dat VHL uit Leeuwarden verdwijnt als de opleiding Diermanagement ook in het centraler gelegen Velp of Wageningen komt. Dan dalen hier de studentenaantallen. Die angst is reëel.’

Theo de Wit docent Kust- en Zeemanagement bij VHL Leeuwarden (Van Hall) ‘Zoals het nu gaat. moet je niet fuseren. De top is het al niet eens; de directeuren maken onderling ruzie. Dus ik zeg: nu even niet. Twee locaties prima, maar je moet wel


op elke locatie een eigen onderwijsdirecteur hebben. Nu is dat niet zo en dat kost een hoop geld en ergernis. Als je iemand hier nodig hebt, zitie in Velp en andersom. Het optreden van Aalt Dijkhuizen viel hier niet goed. Hij kwam over als een straatvechter die goed opgeleide mensen wel even zou vertellen ‘hoe of wat’. Dat kwam nogal bedreigend over. Samenwerken is prima. Een voordeel is bijvoorbeeld dat we, sinds we onder Wageningen UR vallen, nu bij alle wetenschappelijke literatuur kunnen. Onze bachelors van Kust- en Zeemanagement kunnen nu binnen twee jaar doorstromen naar de universiteit. Dat moet je verder uitbouwen, ook voor Diermanagement en landbouw. Dat was beloofd bij de bestuurlijke fusie, maar is niet gebeurd. Als Dijkhuizen dat voorbeeld tijdens de bijeenkomst had genoemd, had hij harten kunnen winnen.’

Jacques Molmans majorcoördinator Food Innovation Management bij VHL Wageningen (Larenstein) ‘Ik was onvoorstelbaar verbaasd: na jaren VHL is er nog nog steeds geen officiële fusie. Ik ben voor de fusie, ik zie alleen maar voordelen. Zo ben ik erg blij met het feit dat we binnen het gebouw van Life

M.I. << 23

Tilly Versteegh Sciences mogen zitten. De faciliteiten zijn geweldig. Food Technology hoort ook in de City of Life Sciences en het centrum van Food Valley. De WUR neemt mondiaal een vooraanstaande plek in. En ik ben blij dat wij daar als VHL Wageningen aan mee mogen doen. Het is nog niet op alle gebieden tot samenwerking met de universiteit gekomen, maar daar zal ook wel beleid op komen als we officieel samen zijn.’

Eddy Hesselink majorcoördinator Plattelandsvernieuwing bij VHL Wageningen (Larenstein) ‘Ik ben voor de fusie, maar dan zonder Leeuwarden. Dan kan Larenstein fuseren met Wageningen UR. Dat vereist bestuurlijke moed, maar het gebeurt tegenwoordig vaker dat fusies worden ontbonden. Leeuwarden werkt veel samen met de Noordelijke hogescholen, intensiever dan met Larenstein en met Wageningen UR. De bestuurlijke fusie met Leeuwarden is door de grote fysieke afstand onpraktisch en kostenverhogend gebleken en heeft daarom niet veel opgebracht. Nog een groot nadeel van de fusie: Leeuwarden heeft een aantal dezelfde opleidingen als Larenstein in Wageningen, en voor deze zogenoemde niet-unieke opleidingen moet één van de twee locaties na de fusie de licentie inleveren. Dat impliceert alweer een soort reorganisatie van het onderwijs. Dit geeft veel onrust en kan nadelig uitpakken voor bepaalde studierichtingen. ’

Dries Hielkema Tuin- en landschapsinrichting bij VHL Velp (Larenstein) ‘Fuseren met Leeuwarden heeft volgens mij geen zin; de afstand Velp-Leeuwarden is te groot. Eigenlijk hebben we niets met elkaar. Officieel hebben we bijvoorbeeld één onderwijsbureau, maar feitelijk zijn dat drie bureaus met één leidinggevende die op en neer reist. Zonde van de tijd. ‘Ik zie helemaal niets in één college van bestuur voor zowel VHL als Wageningen UR, zoals we nu ook al hebben. We zien dat Dijkhuizen moet onderhandelen met Dijkhuizen over de kosten van diensten die we bij Wageningen UR afnemen. Toevallig vallen die onderhandelingen wel altijd slecht voor ons uit.’

receptionist bij VHL Velp (Larenstein) ‘Onder voorwaarden ben ik voor, want we komen er toch niet onderuit. Samenwerking met Wageningen UR is ook wel goed voor de naamsbekendheid. Harde voorwaarden aan de fusie zijn belangrijk, het landgoed moet absoluut blijven. Ik ben erg bang dat we onze locatie op den duur gaan verliezen. Langzaam voert Wageningen UR de kosten op, tot we ineens te duur zijn. Zo denk ik erover, want de diensten uit Wageningen zijn erg prijzig en je moet voor van alles iemand inhuren. Waar blijft dat gevoel van samen iets opbouwen? Ik zou liever zien dat VHL Wageningen naar Velp verhuist, dan zijn we tenminste één sterke locatie. Naar ons wordt nauwelijks geluisterd. Wij wilden bijvoorbeeld twee telefooncentrales bij de ingang, maar we maakten geen schijn van kans. Als we straks ook nog mee moeten doen met EBS wordt het alleen maar erger. Het bezoek van Aalt Dijkhuizen heeft me negatiever gemaakt. Hij gaf echt zo’n beeld van: jullie hebben niets te zeggen. We zijn juist zo’n leuke hogeschool, met een eigen identiteit.’

Harry van Rosmalen docent Land- en watermanagement bij VHL Velp (Larenstein) Ik heb mijn twijfels. Inhoudelijk hebben we weinig met een fusie te winnen. Ik werk met veel hogescholen samen, maar met Van Hall komt samenwerking nauwelijks van de grond. Met het oog op de schaal kan ik me een fusie wel voorstellen, maar waarom zoeken we die in Leeuwarden en niet bij Hogeschool Arnhem Nijmegen, aan de overkant van de snelweg? Bovendien halen we diensten vooral uit Wageningen en die relatie staat hier officieel buiten. De fusie wordt nu wel aangegrepen om onze relatie met Wageningen UR recht te zetten. Ik vind de ict-voorzieningen bijvoorbeeld goed, maar er zijn nadelen. Op de open dag hadden we een paar computers nodig. Dat deed onze eigen ict er vroeger even bij. Nu moet er een mannetje uit Wageningen komen, à 71 euro per uur. Ik vind dat wij als hogeschool minder aan Wageningen moeten gaan betalen. We maken immers ook minder gebruik van specialistische software dan onderzoekers doen. Ook krijgen we minder bekostigd. Wij kunnen nu niet investeren in ons landgoed of menselijk kapitaal. Die zijn beide van belang voor ons onderwijs.’

VHL MERGER: FOR OR AGAINST? The Wageningen UR board wants to finalize the merger of Van Hall in Leeuwarden and Larenstein in Gelderland. What do staff think? Resource took a sample of opinions. Herma Niewenhuis (Leeuwarden): against (unless conditions are met). She doesn’t like Aalt Dijkhuizen’s leadership style and she’s afraid Leeuwarden will be edged out. Theo de Wit (Leeuwarden): against, for now at least. He wasn’t charmed by Aalt either. Jacques Molman (Wageningen): for. He loves the facilities at the Forum. Eddy Hesselink (Wageningen): for, but without Leeuwarden: too much overlap in courses. Dries Hielkema (Velp): against. The institutions are too far apart. Tilly Versteegh: for (with provisos). Association with Wageningen is good for the institute’s reputation, but she wouldn’t want to move. Harry van Rosmalen (Velp): more against than for. He sees a case for upscaling, but why not merge with a nearby institute? And being part of Wageningen UR is proving costly for Velp. Four-three against, then. The full story? resource.wur.nl/en


24 >> student

Bos en natuur in metalsfeer Na drie jaar repeteren, is de eerste cd van Lord Volture af. ‘Het is metal in een traditioneel jasje’, vertelt bandleider David Marcelis. Met zijn muziek mikt de student Geo-Information Science onder anderen op veertigplussers. ‘Veel Wageningers vinden deze stijl niet zo interessant.’

Hoe verliep die voorbereiding? ‘Ik heb eerder in andere bands gespeeld. Mijn ervaring leert dat centrale leiding noodzakelijk is. Iedereen wacht op elkaar. In Lord Volture heb ik zelf de leiding genomen. Wekelijks kwamen we met vier, vijf man bij elkaar om te repeteren. Daar gaat veel tijd in zitten; het laatste half jaar heb ik zeker drie dagen per week aan Lord Volture besteed.’ En dan realiseer je een oplage van vijfhonderd cd’s? Dat is ook niet veel. ‘We hebben een selecte doelgroep. Die bestaat uit langharige fans van black metal tot mensen waarvan je

echt niet ziet dat ze van onze muziek houden. Die doelgroep proberen we wereldwijd aan te spreken, dus we verwachten het merendeel via downloads te verkopen. We dromen ervan over een paar jaar op Wacken Open Air te staan. Dat is het grootste festival op metalgebied ter wereld. Iemand anders wil een wereldreis maken, dit is mijn droom.’ In Wageningen ben je natuurlijk al wereldberoemd. ‘Niet bepaald; in een kleine gemeente als Wageningen is er op dit gebied weinig te doen. Onze grootste doelgroep bestaat eigenlijk uit mensen van rond de veertig die deze muziek uit de seventies willen herbeleven.’

Lord Volture, vooraan bandleider David Marcelis.

Wat bezielt jullie om muziek voor veertigers te maken? ‘Dit genre is erg dynamisch, grauw en donker; dat vind ik mooi. De cdtitel Beast of Thunder slaat op onze angst voor het onbekende. Door de geschiedenis heen zijn veel denkbeelden ontstaan doordat mensen bang waren en niet wisten wat ze zagen.’

Zie je de wereld dan zo grauw en somber? ‘Nee hoor, het is meer levensbeschouwend. Mensen willen de wereld altijd controleren. Dat doen we met religie, maar ook in wetenschappelijke modellen. Ik probeer met mijn muziek vragen te stellen zonder ze te beantwoorden. Wat mogen we de aarde aandoen?’

FOTO:VOLTURE

Tevreden over de cd-presentatie? ‘Zeker, we hebben meer dan drie jaar aan dit project gewerkt, dat mocht niet met een sissertje aflopen. De opkomst bij de presentatie in Boxtel was volgens verwachting en we kregen enthousiaste respons. Onder de bezoekers waren bekenden, maar ook nieuwe mensen. We hebben ruim honderd bezoekers gezien en tachtig cd’s verkocht.’

Dat klinkt typisch Wagenings. ‘Mijn bachelor bos- en natuurbeheer heeft zeker een rol gespeeld in sommige teksten. Wageningers met een beetje interesse in metal moeten zeker het nummer Time will tell beluisteren. Dat kan gratis via www.myspace.com/lordvolture.’ Stijn van Gils

Gaten zoeken in de markt Studenten van VHL-Wageningen bedachten bedrijfjes voor het vak entrepreneurship. In Forum presenteerden ze hun plannen. Verkleed als aardbeien - ‘de kostuums hadden we nog van carnaval’ - promoten studenten hun onderneming. Eerste- en tweedejaars VHL bemannen zaterdag 12 juni meer dan dertig kraampjes, waar ze hun bedrijfsplannen aan de man brengen.


De pratende aardbeien zijn van de Veggie Van, een busje dat groente en fruit van locale boeren aan consumenten en restaurants levert, vertelt Thomas van Rossum, tweedejaars Regional Development and Innovation. Het idee zou levensvatbaar zijn, bleek uit een pilot van de studenten. ‘Veel mensen en restaurants zouden niet alleen groente en fruit, maar ook eieren en vlees willen afnemen.’ De Rabobank, waarmee de studenten

een fictieve lening sloten, zag wel wat in het plan. ‘Maar dan zouden we groter moeten beginnen, meteen met vier busjes.’ Volgens Thomas is uitvoering te tijdrovend. Een ander ‘gat in de markt’ is het stage- en arbeidsbemiddelingsbureau in de paardenbranche Eqruit. ‘Uit onderzoek blijkt dat er bij maneges, pensions- en handelsstallen veel vacatures zijn voor instructeurs, ruiters en staljongens. Die bedrijven hebben vaak zoveel

werk dat ze alleen kunnen overleven door studenten in te zetten’, vertelt Karlijn Corbran, tweedejaars Equine, Leisure and Sports. Bemiddelingsbureau Eqruit wordt echt opgericht. ‘Zoiets bestaat nog niet in de branche’, verklaart Karlijn. Twee van de zes studenten uit haar groepje gaan ermee verder, een Nederlandse en een Duitse. ‘We willen ook in Duitsland aan de slag, daar is het AB meeste werk te vinden.

student << 25

Plannen voor Petten Eerstejaars van de opleiding Landschapsarchitectuur en Ruimtelijke Planning (WU) presenteerden in de tweede week van juni toekomstvisies voor het kustdorp Petten. Die zetten de provincie aan het denken. In opdracht van de provincie Noord-Holland en de gemeente Zijpe hebben 45 studenten twee weken lang gepraat met de inwoners, ondernemers, schooljeugd en toeristen in het dorp, om te inventariseren wat die willen veranderen of behouden. Vervolgens ontwikkelden ze vier visies op het dorp: Groen en Gezond, Petten Outdoor, Duurzame Energie en Regionale Schaal. Gerda Dinkelman, bij het project betrokken vanuit de provincie Noord-Holland, is aangenaam verrast door de gepresenteerde toekomstvisies: ‘De studenten presenteerden een aantal radicale ideeën. In de visie Groen en Gezond stellen ze voor het dorpsplein te verplaatsen. Als de bereikbaarheid van het dorpsplein niet te verbeteren is, waarom dan niet het plein verplaatsen? Het is misschien niet realistisch, maar het zet je wel aan het denken’, zegt Dinkelman. Naast gewaagde ideeën gaven de studenten ook praktische adviezen. ‘Ze hebben laten zien wat de

gemeente op korte termijn kan doen’, aldus Dinkelman. ‘Er zijn al lang allerlei plannen voor het dorp. De bewoners vinden dat er nu ook eens wat moet gebeuren. Kleine zichtbare veranderingen die laten zien dat de gemeente bezig is met de leefbaarheid van het dorp.’ Aanleiding voor het project was de Hondsbossche en Pettemer Zeewering bij Petten, een zwakke schakel in de zeewering. ‘Tegelijk met de versteviging van de dijk wil de provincie een impuls geven aan de regio, die te kampen heeft met vergrijzing en krimp’, zegt docent en begeleider Raoul Beunen. ‘Wij hebben uitgezocht wat die impuls kan zijn.’ DURFSPORTCENTRUM Dinkelman vindt het idee van een durfsportcentrum goed gevonden. ‘De bewoners van Petten zitten niet op massatoerisme aan de kust te wachten. Ze willen rustige toeristen die voor de natuur komen.’ Ook de toekomstvisie Duurzame Energie, waarbij de studenten een link leggen tussen biomassa, landbouw en het Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) in Petten, viel in de smaak bij de presentatie. De gemeente en de ondernemers in het dorp willen graag dat de studenten de visies verder uitwerken. CL

STUDENT MET INTERESSE IN MEDIA? De redactieraad van Resource zoekt studentleden. Ben jij geïnteresseerd in media en in Resource in het bijzonder? In de verhouding tussen wetenschap en studentenleven, in de spanning tussen journalistiek en organisatiebelangen, in de link tussen magazine en site? Stap dan in de redactieraad van Resource. Resource brengt – in het magazine en op de website – nieuws, achtergrond en opinie voor studenten en medewerkers van Wageningen UR. De redactieraad toetst het inhoudelijke redactiebeleid, dat is vastgelegd in het redactiestatuut. De redactieraad komt drie keer per jaar bijeen. De raad bestaat uit vier personeelsleden, drie studentleden en twee journalisten van buiten Wageningen UR. De redactieraad heeft nu plaats voor studentafgevaardigden van Van Hall Larenstein en Wageningen Universiteit. Heb je interesse of wil je meer info? Neem dan contact op met hoofdredacteur Gaby van Caulil, [email protected], 0371-482997

LORD VOLTURE’S FIRST CD A Wageningen metal band has released its first CD: Beast of Thunder. Band leader Geo-information student David Marcelis has injected some typical Wageningen questions into the songs about what we are doing to the earth. Sample the album at www. myspace.com/lordvolture

GAPS IN THE MARKET Two VHL students dressed up as strawberries to draw attention to the ‘Veggie Van’ that sells local fruit and vegetables door-to-door. Just one of the companies thought up by VHL Wageningen students of entrepreneurship this year. Some ideas really get off the ground, like Eqruit, a job centre for the horsey world.

OUT-OF-THE-BOX PLANNING First year students of Landscape Architecture and Spatial Planning (WU) presented their planning ideas for the village of Petten last week. Provincial officials were impressed both by their innovative thinking – with ideas like moving the town square – and their practical advice.

STICKERED

‘HET IS NIET EENS EEN STICKER’

Wie? Eerstejaars student aan VHL Velp Wat? Kreeg een ‘dit-is-onder-de-taalmaatsticker’ Waarom? Zinnen consequent met ‘en’ beginnen, dt-missers en nog wat slordigheden.

Hoe heet je? Lacht gespannen, kijkt boos naar degenen die hem erbij hebben gelapt. ‘Nee, ik wil echt anoniem blijven, straks lezen mijn docenten dit nog.’ Dus je schaamt je? ‘Nee joh, maar ik had het gewoon niet verwacht. Normaal ben ik heel goed in spelling, ik had alleen weinig tijd. Ik wist niet eens dat dit bestond.’ Was de sticker terecht? ‘Nee.’ Ook niet een beetje? ‘Oké, ik heb wel veel fouten gemaakt, maar sommige docenten maken er ook veel. Ik vind dit geen stimulans om beter mijn best te doen.’ In Amsterdam werkt een soortgelijk initiatief anders prima. ‘Daar misschien, dit is gewoon gemakzucht van docenten. Het is niet eens een echte sticker. Kijk, ze hebben een papiertje uitgeprint en dat SvG met Pritt vastgeplakt. Belachelijk toch?’

A first year student at VHL Velp was put out when he found a ‘below standard’ sticker on his assignment because of sloppy spelling. What seemed to annoy him most was that it was just a piece of paper glued on. Come on teachers: if you’re going to expose bad spellers, do it with a proper sticker! The full story? resource.wur.nl/en


26 >> student STREPTOKOKKENBORSTELTJE

KIP < KATTENVOER

Groentjes op de werkvloer worden vaak op pad gestuurd voor een fopboodschap. Een plintenladdertje, een steriele flatus of een bloeiende ameretia. Op meldpunttaal.nl vind je een verzameling. Laboranten op het oude CDI in Lelystad moesten op zoek naar een streptokokkenborsteltje. Dus denk na als je een blik aromaatvrije benzeen moet halen.

Wakker Dier heeft gelijk: kip is écht goedkoper dan kattenvoer. Dat beweert de groep in een reclamespot. De reclamecodecommissie controleerde de bewering. Wakker Dier impliceert in het Agrarisch Dagblad dat mensen inferieur vlees eten, en huisdieren juist het beste. Graag nodigen wij Wakker Dier uit voor een culinair avondje met smaaktests.

CAMPUS CULINAIR

door Arianne van Leeuwen

Het frisse Forum: 8 Beroepsallergie Nog een paar dagen. Even één klein presentatietje afronden en mijn hbo zit erop. Welbeschouwd heeft mijn leven er nog nooit zo overzichtelijk uit gezien: ik moet samen met mijn afstudeergenote twintig minuutjes volpraten (dat is tien minuten per persoon) en vervolgens nog wat vragen beantwoorden. Menig werknemer zou er voor tekenen, voor zo’n lage werkdruk, en ik denk zelfs dat collega-studenten jaloers zijn. Maar ik ontspan niet; ik baal. Ineens vind ik allemaal lullige foutjes in het afstudeerrapport. ‘In deze tabel geeft dit en dit weergegeven’, dat soort heel erge dingen. Ik zie mijn onderwerp ook al niet meer zitten, ik baal van mijn presentatie, ik baal van mijn afstudeergenote en ik baal van mijzelf. Ik ben, geloof ik, een beetje allergisch geworden voor mijn vakgebied. Ooit studeerde ik bos- en natuurbeheer omdat ik de buitenwereld zo mooi vond. Die tijd lijkt sinds enkele weken geheel voorbij. Ik heb een hekel gekregen aan al die natuurtypen en hun strikte regeltjes, die elk jaar met alle winden van subsidieverleners meewaaien. Sinds vorige week kan ik niet eens meer, zonder ergernis, naar natuurdocumentaires kijken. Jemig, wat zijn die films saai en langdradig. En dat lyrische gedoe, hou toch op. Alsof moeder natuur net is overleden en er nu verteld moet worden hoe goed ze wel niet was. Allemaal onzin; natuur is helemaal niet lief. Ze is een verzamelnaam voor enge ziektes, vieze beesten en andere ongeplande verschijnselen. Hoe heb ik ooit een studie in die richting kunnen bedenken? Voor natuur is geen oh-wat-liefgeroep nodig en die oubollige muziek op de achtergrond komt ook mijn neus uit. En wanneer mijn beroepsallergie zich nou alleen tijdens werkuren zou manifesteren, dan was het allemaal nog best te overzien. Acht uur per dag met hangende schouders aan een naderende afstudeerpresentatie denken, vind ik nog wel leefbaar. Maar nee, vierentwintig uur per dag komen flarden uit mijn opleiding naar boven. Met ‘Oh, heb ik dit detail wel vermeld’ word ik midden in de nacht wakker. Na twee minuten ‘ik blijf gewoon liggen’, spring ik mijn bed uit om de eventuele fout op te kunnen merken. Nee, het afstuderen is één groot drama. Oh, nog een paar dagen, daarna zal ik wel heimwee naar deze tijd krijgen. Stijn van Gils


een puntje aan zuigen. Dat je hoogstwaarschijnlijk genept wordt met gefrituurde aardappelpureestaafjes maakt me niet zoveel uit. Ik word: vrolijk van de Forum-kantine, à la Rob Geus van de Smaakpolitie. Als je als oude garde de antieke WUR-gebouwen gewend bent, is de moderne, frisse kantine in het imponerende gebouw een verademing. Eindelijk het gevoel van een beetje luxe. Ik vind: het jammer dat het Forum niet voorziet in de behoefte aan (betaalbare) warme maaltijden. Vooral buitenlandse studenten blijven massaal weg. Thuis eten of uit een kofferbak is nu eenmaal altijd goedkoper. Als Hollander heb ik genoeg aan een goede boterham en wat mayo bij m’n friet. Bij het Forum zit ik helemaal goed, een 8.

FOTO: BART DE GOUW

STIJN <<

Ik ben: in het Forum, het hart van de Wageningse campus. Een indrukwekkend gebouw met maar liefst 20 duizend m2 oppervlakte, 80 zalen, 5.500 m2 bibliotheek en diverse winkels, maar kan je er culinair gezien goed op krachten komen na al dat wetenschappelijk verantwoorde gepraat? Ik eet: een bamisoepje om de spijsvertering op gang te helpen, een driedubbele bruine boterham – gezond voor de gemoedsrust – en een schaaltje gemengde rauwkost voor nog wat extra gemoedsrust, aangezien mijn toetje uit dikke goudgele frieten bestaat. De geest is sterk, maar het lichaam is zwak, gelukkig maar. Ik proef: prima brood, prima soep, prima salade maar spectaculaire frieten. Goudgeel van buiten, zacht en luchtig van binnen, daar kan menig frietbakkende medelander

student << 27 LUCHTJE Slome tijgers in dierentuinen kun je eenvoudig aansporen tot wat meer actie. De truc is: Obsession for Men. Tijgers, jaguars en panterachtigen zijn gemiddeld elf minuten in de ban van het luchtje van Calvin Klein. Dat heeft de curator van de Bronx Zoo ontdekt. Ze schijnen zelfs kopjes te geven. Try this at home!

FINALS BLUES Stijn is losing sleep over the last hurdle on his degree course: his final presentation. He chose Forest and Nature Management because he loves nature but just now he is sick to death of ‘nature’ types and he doesn’t care if he never sees another nature documentary in his life. He’s looking forward to looking back on his student days – fondly, no doubt.

>> HET ECHTE WERK

CAMPUSCUISINE: FORUM

OP ZOEK NAAR NIEUWE WATERPUTTEN Wie? Jaïrus Brandsma, student international watermanagement VHL Velp Wat? Verkenning van een hydrologisch systeem Waar? Kenia Waarom? In ontwikkelingslanden kun je het verschil maken ‘Sorry dat ik gisteren niet opnam, ik zit in Malawi en mijn telefoon deed het niet. Ik werk bij voorkeur in het buitenland. Daar kun je tenminste echt wat voor mensen betekenen. In Nederland zijn er ook leuke projecten, maar daar is alles al uitgevonden. Hier in ontwikkelingslanden kan ik het verschil maken. ‘Mijn vorige stage deed ik in Kenia, tussen Nairoibi en de kust. Samen met een medestudent heb ik daar de werking onderzocht van sandstorage-dammen in het Kituigebied, kleine dammetjes in de rivierbedding. Met die kennis kunnen we de drinkwatervoorziening verbeteren. Samen met buddy’s – medestudenten van een lokale school – verkenden wij het hydrologische systeem. Wij leerden hen wat watermanagement is en zij hielpen ons met de taal. Onze buddy’s heetten Benjamin en Dennis. Ze hadden ook een Keniaanse naam, maar die kan ik nog steeds niet uitspreken. ‘We zaten in een droog terrein, waar we een watersysteem inventariseerden. Op verschillende punten

boorden we naar water. We kwamen erachter dat mensen twee uur per dag wandelden naar een verdroogde put, terwijl vlakbij het dorp grondwater aanwezig was. Het is geweldig om mensen zo te kunnen helpen. Ik weet nog dat we aan een put waren begonnen. Een dag later kwamen we terug en zagen we de bevolking met beitels en schoppen in de weer. Ze waren zo gelukkig met hun nieuwe bron, heel het dorp leefde op. De mensen gingen hun water zelfs verkopen waardoor iedereen welvarender werd. Het is geweldig om dat te zien. Ik ben ervan overtuigd dat ontwikkelingshulp echt kan werken. ‘De Kenianen zijn heel erg aardig, maar soms een tikkeltje onderdanig. Stroom was op rantsoen. Om de paar dagen konden we stroom gebruiken om bijvoorbeeld te internetten, maar soms lag dan precies het internet eruit. ‘Er wordt wel eens geroepen dat Kenia onveilig is. De voormalige eigenaar van het huis waar wij in sliepen, schijnt vermoord te zijn omdat hij toevallig rijk was. Zelf heb ik me geen moment angstig gevoeld. Ach, ik ben wel lang, mensen kunnen mij niet snel intimideren. Hier in Malawi hebben ze een avondklok, maar daar houd ik me niet aan. Maar, ik hang op. Ik ben aan het bellen in een auto en ik weet niet of dat hier Stijn van Gils wel mag.’

The forum is fabulous, says Arianne, but what about the food? She went to find out. She had soup, a club sandwich, a salad and fries. The verdict? Soup, sandwich and salad: good. Fries: fabulous! Pity the forum doesn’t cater for the tastes of international students, but this was a good Dutch lunch. And top marks for the trendy décor. Grade: 8.

IN SEARCH OF WATER Jaïrus Brandsma, student of international water management at VHL Velp, did his first internship in Kitui in Kenya, researching sand storage dams in riverbeds. It was a wonderful feeling to help locate a nearby water source for people who had been walking two hours to find water. Jaïrus is convinced development aid can help. And his heart is in it, for sure. ‘In developing countries I can make a difference’, he says. The full story? resource.wur.nl/en


28 >> service Ontdek de masterspecialisatie

2010

Already completed the Employee Monitor?

Statistical Science for the Life and Behavioural Sciences in Leiden. Mastervoorlichting: 30 juni Tijd: 15.00-17.00 uur Plaats: LUMC, Gebouw 2, zaal T-0-22 Meld je aan op www.mastersinleiden.nl

On June 14 you’ve received the Employee Monitor 2010 by email. Complete the questionnaire now. You’ve got till June 28 (5pm).

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

The more reactions, the clearer various issues will become. With the results we can collectively improve the quality of our work.

Curious what has been done with the results from the Employee Monitor 2008? Visit: Intranet > People > Well-being & Health > Employee monitor

CVijjga^_`ZgkVgZc ^cV\g^Wjh^cZhh 6\gd_dWh^hZZciddcVVc\ZkZcYVgWZ^YhWZb^YYZa^c\hWjgZVjkddg]d\ZgZcjc^kZghîV^gde\ZaZ^YeZghdcZZa^cYZhZXidgZc6\g^Wjh^cZhh!;ddY! Bâ^ZjZcC<:C`dbZcl^_\gVV\de`dgiZiZgb^_c^cXdciVXibZi`VcY^YViZckddg YZ[jcXi^ZkVc/

8DCHJAI6CIL:GK>C<H:A:8I>:

^cYZhZXidg6\g^Wjh^cZhh

9: ;JC8I>:/ 6\gd_dWh! YZ _j^hiZ deYgVX]i\ZkZgh! YZ _j^hiZ kVXVijgZh Zc YZ _j^hiZ bZchZc# ?^_ WgZc\i oZ W^_ Za`VVg# ?Z WZodZì! aj^hiZgi! egVVi! hZaZXiZZgiZcVYk^hZZgi#?ZdeYgVX]i\ZkZgho^_cWZYg^_kZcZcdg\Vc^hVi^Zh^cYZkdaaZWgZZYiZkVcYZ6\g^Wjh^cZhh# ?:@L6A>I:>I:C/GZaVi^ZhZgkVgZc_djVahZZcWZigd``Zcegd[Zhh^dcVa#>ZbVcYbZi`Zcc^hkVcYZhZXidg#?Z]ZWiZZcV[\ZgdcYZ=7Dd[jc^kZghîV^gZ deaZ^Y^c\ZcXdbbZgXâZlZg`ZgkVg^c\#9VVgcVVhiWZhX]^`_ZdkZgZZcWgZZYcZilZg`^cYZhZXidg6\g^Wjh^cZhh#KddgYZoZ[jcXi^Z\ZaYiYVi]Zi VXXZcia^\ide]ZiWZb^YYZaZckVcjc^kZghîV^gZ`VcY^YViZc# DCH66C7D9/?Z`dbicVVg6\gd_dWhdbYVi_Zgj^biZodZì#Gj^biZkddg_ZVbWî^Zh!gj^biZkddg_Z^cî^Vi^ZkZc#9VVg]dgZckddg_dj\dZYZ VgWZ^YhkddglVVgYZcW^_#9VVgcVVhilVVgYZZg_Z]ZiZci]djh^VhbZkVcdchiZVb# >C;DGB6I>:/Hijjg_Zhdaa^XîVi^ZW^ccZc,YV\ZccV]ZikZghX]^_cZckVcYZoZVYkZgiZci^ZcVVg8Vga^_c=dd\ZkZZceZghdcZZahVYk^hZjg!YZ9g^ZhaV\ (%!-'*&?O9gdciZc!d[bVâcVVghdaa^XîVi^Z5V\gd_dWh#caKddgbZZg^c[dgbVi^ZdkZgYZ[jcXi^Z`jc_ZXdciVXidecZbZcbZiL^bkVcKZaY]jôZc kZhi^\^c\hbVcV\ZgdeiZaZ[ddccjbbZg%(&,")-+'+-$%+"*&)*),))#

BZZglZiZc4 lll#V\gd_dWh#ca


service << 29

2010

Medewerkermonitor al ingevuld? Op 14 juni heb je de Medewerkermonitor 2010 via de mail gekregen. Vul hem nu in! Je hebt tot 28 juni 17.00 uur de tijd.

Hokjesdenken Het was geen ‘labdancelobby’ en ook geen ‘landbouwnimby’. De goede oplossing was landbouwlobby. De moeilijkste omschrijving was ‘Speelde zich met kussens af in het Forum’, een omschrijving voor flashmob. Goed ingestuurd door: Hoevestein 1E, Cees Niemeijer, Dijkgraaf dertien a, Sexy Chickies, Chantal Polman, Peter en een Wallie, Willem Menkveld, Asserpark 6A, Leerstoelgroep Nematologie, Renée & Susan van der Salm, Ditje van der Vossen, Conny van Soest-Tiggelman, Mariëtte Broers, Hannele Pompe en Gosse Schraa, en Willem de Visser. Horizontaal 1 Wijdt het succes van 41 horizontaal in Limburg aan de heersende cultuur 8 __ van Lenteren, pionier biologische bestrijding 12 Wenst Martin Scholten over de intensieve veehouderij 14 Gevat (2+3) 16 __ Godkewitsch, wordt niet opgevolgd 18 Stroomt door Schotland 19 Cijfers en balletjes 20 ‘__ __ __ __rend hard’ 21 Eigen vervoer 23 Gelegen aan de andere kant 30 Plus 31 Golden __ring 32 Woont in een gemeenschap zonder gemeenschap 33 Wordt vaak ongezien gehoord 35 Indonesisch weefsel 39 Geldt sinds 2002 40 Portugese drankstad 41 Ging van 9 naar 24 43 Onbeduidend 44 Nieuwe opleiding die in september start Verticaal 2 Leeghoofd 3 Club van Rinnooy Kan 4 Japanse beurs 5 Tante van Jörgen 6 Palmvrucht 7 London __ (reuzenrad) 8 Daar tekenden Churchill, Roosevelt en Stalin in 1945 9 Borger-__, Drenthe 10 Krijgen mensen die onregelmatig werken 11 Hoofddeksels waarop eerstejaars hun toekomstvisies gaven 13 Penn of Connery 15 Keith __, drummer van de Who 16 Door vocht loslaten 17 Wordt steeds vaker als 20 Duurt door ontwikklingshulp vaak korter, concludeert Eleonora Nillesen 22 Verbeterde versie 25 Zeer grondige hekel aan werken 26 Opslagplaats 27 Fannie __, werd gered door Obama 28 Brengt T.S. en Ness bij elkaar 29 Stelletje agenten 34 Houdt men gewoontes in 36 Zendt thans ongewoon veel detectives uit 37 Insect dat in Duitsland wordt bejubeld 38 Groeten uit Italië 42 Voormiddag Mail je oplossing voor donderdag naar [email protected]

Hoe meer reacties, hoe duidelijker zaken zichtbaar worden. Zo kunnen we met elkaar gericht aan de slag om de kwaliteit van het werk te verbeteren.

Kijk op intranet wat er met de resultaten van de Mederkermonitor 2008 is gedaan: Intranet > people > welzijn&gezondheid > medewerkermonitor

mededelingen Mededelingen van en voor studenten en medewerkers. Lever maximaal 75 woorden aan op donderdag voor verschijning via [email protected], met als onderwerp ‘Mededeling’. Student Council 2010/2011; election result On 2 June 2010, the results of the SC election have been determined and announced. The 12 seats will be divided as follows: PSF 3 seats and VeSte 9 seats. The following candidates have been elected as members of the Student Council 2010/2011: Ewoud Nijhof, Jing Xiao and Niels Zondervan for PSF, and Erwin Hofman, Martijn Kuller, Airen Lugt, Lise Albers, Luuk Brinkman, Li Yi, Frederieke Muijs, Sofie Terwel and Rob van de Ven for VeSte. Integrand Wageningen Per september 2010 zoeken wij bestuursleden die een jaar lang parttime in een enthousiast team

willen werken. Waar je je vooral mee bezig houdt is het bemiddelen tussen studenten en bedrijven voor stages en afstudeeropdrachten. We zijn een landelijke organisatie, en je doet veel contacten op met mensen uit andere Nederlandse universiteitssteden. Geef je op! Stuur een mailtje, bel of loop eens binnen op ons kantoor. LAWICKSE ALLEE 13, TEL. 0317-422421, [email protected].

Nieuw MAK programma Per september 2010 verandert het MSc-programma Management of Agro-ecological Knowledge and Social Change (MAK) van naam. De nieuwe naam is MSc Development and Rural Innovation (MDR). Met de nieuwe naam hopen we duidelijker te kunnen communiceren waar deze goed gewaardeerde, unieke opleiding voor staat en beter herkenbaar te zijn voor toekomstige studenten. De inhoud van het programma blijft hetzelfde. Voor meer informatie over de opleiding zie www.mdr.wur.nl of e-mail naar [email protected].


30 >> service WSO is looking for board members! Interested in looking after students’ rights and interest for one year? In helping students and trying to improve students’ life? Then you should become a WSO board member! For 2010/2011, we already have some very enthousiastic board members, but we are still looking for a few more to have a full board, both Dutch and international students are welcome. We prefer full time board members, but if you want to do it part time, there might be possibilities. If you are interested, please contact us! E-MAIL [email protected] FOR MORE INFORMATION.

agenda Zaterdag 26 juni Bergpop festival Stichting Popcultuur Wageningen presenteert Bergpop 2010. Vanaf 16.00 uur wordt traditiegetrouw het einde van het collegejaar en het begin van de zomer ingeluid op twee podia op het Conventplein. Om 23.00 kun je voor de afterparty terecht bij JV Unitas in Het Gat. WWW.POPCULTUUR-WAGENINGEN.NL

in memoriam

Jan Roos Wageningen is geschokt dat Jan Roos zo abrupt uit het leven is weggenomen. Maandagmiddag 14 juni werd hij in Ede door een auto geschept. Hij was op slag dood. Jan, 24 jaar en student Milieukunde, begon in 2004 aan de opleiding Bodem, Water, Atmosfeer. Na een jaar stapte hij over, omdat hij de mens in het verhaal miste. Bij Milieukunde leek hij zijn draai al snel gevonden te hebben. Hij had het naar zijn zin en was altijd bereid om te helpen. Vol enthousiasme heeft hij menige toekomstige student zijn persoonlijke verhaal verteld over motivatie, keuzes en ambities. ‘Die weet zijn zaakjes


uitstekend te verkopen’ was de mening van Pim Brascamp, directeur van het onderwijsinstituut, die Jan een keer had meegemaakt tijdens een voorlichtingsdag en zeer onder de indruk was geraakt van de overtuigingskracht waarmee Jan de aandacht van de aanwezigen kon vasthouden. Elk jaar werd Jans verhaal wat langer, totdat hij besloot dat het tijd werd voor een nieuwe voorlichter, omdat hij zich er, als formeel vijfdejaars bachelorstudent, toch wat ongemakkelijk onder begon te voelen. Hij ging naar Wenen om extra technologische vakken te volgen om nog meer te begrijpen van de milieutechnologie, waar hij zich in zijn studie mee bezighield. Enthousiast geworden tijdens het vak Didactiek en Communicatie, onderbrak Jan begin dit jaar zijn studie om wiskundeles te gaan geven op het VMBO van de Regionale Scholengemeenschap Pantarijn in Wageningen. Hij vond het geweldig om te doen en zijn enthousiasme en talent om kennis over te dragen bleven ook bij het Pantarijn niet onopgemerkt. Hij had een aangeboren talent om docent te worden. Niet alleen via zijn studie toonde Jan zich een zeer betrokken, getalenteerd en innemend mens. Velen kennen hem als hardloper, fanatiek lid van de studentenatletiekvereniging Tartlétos. In zijn zwarte shirt met twee rode strepen was hij vaak vooraan te zien tijdens hardloopwedstrijden, Veluwelopen en Batavierenraces. Maar Jan deed meer. Met zijn bestuurs- en commissiewerk, niet alleen bij Tartlétos, maar ook bij SSR-W en Ibex, was hij de motor achter veel initiatieven en deed hij volop mee aan de realisatie daarvan. Het was Jan die Rector Magnificus Martin Kropff een aantal keren heeft overgehaald om met een studententeam mee te lopen in de Batavierenrace en de Veluweloop. Jan was de informele leider van de studententeams die het woord nam als dat nodig was en zorgde voor een teamgeest. Waar Jan was, was energie voelbaar. Niet altijd even geordend, maar dat compenseerde hij met gemak met zijn warme persoonlijkheid en aanstekelijk enthousiasme. Zijn bachelorprogramma was op

een haar na klaar. Zijn laatste verslagje voor microbiologie had hij net afgemaakt, maar nog niet opgestuurd. In september wilde hij de studie weer oppakken. Hij had de lerarenopleiding wis- en scheikunde al aan zijn verlanglijstje toegevoegd. Het mag niet zo zijn. Wij wensen Jans vriendin Esther, zijn ouders, broers en zus, verdere familie en zijn vele vrienden veel kracht, liefde en geduld om dit enorme verlies te dragen. Dat zij allen gesterkt mogen worden door het besef dat Jan voor altijd een warme plek zal hebben in het hart van velen. Namens de opleiding Milieukunde en Wageningen Universiteit, Marjo Lexmond, Theo Lexmond, Martin Kropff Jan Roos Jan Roos, talentvol, fanatiek atleet van Tartlétos is op maandag 14 juni op tragische wijze om het leven gekomen. Wie aan Jan dacht, dacht aan Tartlétos en vice versa. Jan was Tartlétos. Zowel op sportief als bestuurlijk vlak was zijn bijdrage groot en van belangrijke waarde voor de vereniging. Hij was de aanjager die vele wakkerende vlammetjes brandend wist te houden. Met z’n energieke inbreng, z’n vrolijke voorkomen en z’n vermakelijke grappen bracht hij evenzeer leven in de brouwerij. De jongeman had het talent om z’n liefde en lust voor de atletiek over te brengen op velen. Hoewel atletiek toch voornamelijk een individuele aangelegenheid is, was er binnen Tartlétos sprake van een hechte groep atleten, die mede door Jan’s inzet en opofferingen bereid waren tot uiterste inspanningen. Dit leverde de afgelopen jaren mooie en genoeglijke prestaties op, onder andere bij de Batavierenrace. Jan was immer meelevend en goed op de hoogte van interesses en bezigheden van andere leden binnen de vereniging, maar ook daarbuiten. Het leverde hem een ontzagwekkend grote vriendenkring op. Zo veel contacten dat menig man er tureluurs van werd. Ook hijzelf, want zo nu en dan maakte de chaoot zich meester over hem. Dit leverde weleens wonderlijk kolderie-

ke situaties op, die buitengewoon prikkelend werkten op de lachspieren. Als atleet was Jan een fervent 3000m steepleloper en crosser. Deze uitputtende en vermakelijke, maar soms ook rommelige disciplines pasten goed bij zijn karakter. De dood van Jan ontneemt ons van een buitengewoon sociaal en goedaardig persoon. Op dit moment, maar ook de komende tijd rest ons niets anders dan te denken aan de goede herinneringen, die Jan bij ons heeft losgemaakt. Tartlétos zal je nooit vergeten! Jan Roos Jan was betrokken, oprecht geïnteresseerd, altijd in voor een grapje en vol levenslust. Als huisgenoten hebben we mogen genieten van zijn creatieve kookkunsten en van zijn gezellige chaos. Lieve Jan, we zullen je missen. Huize de Bezetting Jan Roos Met droefenis hebben wij kennis genomen van het overlijden van Jan Roos. Jan was van 2005 tot 2009 een actief en betrokken lid van SSR-W. Ons medeleven gaat uit naar zijn vriendin, de familie en de vrienden van Jan. Wij wensen hen sterkte bij het verwerken van dit verlies. Het bestuur 2009-2010 ‘Machiavelli’ der SSR-W.

Emma Sendalo Emma Sendalo MSc., a Tanzanian student who studied Animal Science at Wageningen University from Sept. 2007 till August 2009, passed away Wednesday 2nd of June due to cancer. Emma was a hard working, warm and friendly woman. With a kind word and smile for everybody she followed her courses and graduated in September 2009. Her MSc thesis

service << 31 described at the changes that Tanzanian pastoralists have to deal with as a result of modern agricultural and population policies in Tanzania. Her heart was with the gender specific roles of the female pastoralists. It was a pleasure to work with Emma and we will miss her. We would like to express our condolences to her family, her friends and colleagues. Animal Production Systems Group, Rural Sociology Group, Education Team Animal Sciences.

in het ziekenhuis lag, was hij plannen aan het maken om weer aan het werk te gaan. We herinneren ons Hans als een collega met een bijzonder dienstverlenende instelling, zowel naar de student toe als ten opzichte van collega’s van de eigen afdeling en de andere afdelingen. Hans was een zeer aimabele man met een open houding tegenover iedereen. Hij sprak openhartig over zijn ziektes en over de consequenties daarvan in zijn werk en in zijn privéleven. Een terugkeer naar het werk zat er niet meer in. We moeten nu voorgoed afscheid nemen van Hans. Hij zal in onze herinnering blijven als een kundig collega met wie het prettig samenwerken was. Jos van Kroonenburg, Hoofd Studenten Service Centrum

Wageningen UR zoekt: Medewerker Contractmanagement Wageningen UR, Wageningen; vacaturenummer: AFSG-F&C-0000

Food technologist / Microbiologist and Biotechnologist/ Microbiologist (two Tenure Track positions) Wageningen University, Wageningen; vacaturenummer: AFSG-FHM-0001

Jurist AFSG (Staffuncties), Wageningen; vacaturenummer: AFSG-DIR-0003

Assistent Controller ASG (Staffuncties) Wageningen; vacaturenummer: ASG-STAF-0000

Assistant Professor Wageningen University, Wageningen; vacaturenummer: ESG CWK-0049

Postdoc Meteorologie Wageningen University, Wageningen; vacaturenummer: ESG CWK-0050

Wetenschappelijk onderzoeker Biologie van honingbijen Plant Research International, Wageningen; vacaturenummer: PSGBIOINT-0000

Secretaris onderzoeksschool Experimental Plant Sciences Wageningen University, Wageningen; vacaturenummer: PSG-EPS-0000

Microbiologist, Microbial Ecologist Hans den Hertog Zaterdag 15 mei jl. kregen we het onverwachte bericht dat onze collega Hans den Hertog was overleden, 57 jaar oud. Hans was al lang ziek en we wisten dat zijn toestand slecht was, maar toch hadden we nog niet op een afscheid gerekend. Hans kwam op 1 april 1979 in dienst bij de Landbouwhogeschool als administratief ambtenaar, eerst bij de afdeling Onderwijs, Wetenschap en Planning en later bij de stafafdeling Onderwijs en Onderzoek. Hij heeft in de afgelopen 31 jaar meerdere functies binnen deze afdelingen vervuld. Zijn start was bij de sectie examenregistratie. Daarna is hij overgegaan naar de studentenbalie en in de laatste jaren was Hans betrokken bij de sectie studentenadministratie. Vanaf juni 1992 is Hans regelmatig ziek geweest. Hij had ernstige nierproblemen en onderging ruim tien jaar geleden een niertransplantatie. Ondanks medische complicaties heeft hij steeds geprobeerd om te blijven doorwerken. Regelmatig dachten collega’s “Hans wat doe je hier toch, je bent te ziek om te werken”, maar dan was hij er toch. Dat tekent zijn grote betrokkenheid bij het werk en de afdeling. Ook eind vorig jaar, toen hij met ernstige complicaties

Wageningen University, Wageningen; vacaturenummer: PSG-FYTO-0002

Master Thesis and PhD Thesis Award /ŶƚĞƌŶĂƟŽŶĂůĞǀĞůŽƉŵĞŶƚ

Onderzoeker Ketenmodellering en Voedselveiligheid Rikilt, Wageningen; vacaturenummer: RIKILT-NFA0000

Did you write your PhD thesis or a Master thesis in 2009 ŝŶƚŚĞĂƌĞĂŽĨ/ŶƚĞƌŶĂƟŽŶĂůĞǀĞůŽƉŵĞŶƚ͍

Management Assistant Rikilt, Wageningen; vacaturenummer: RIKILT-R&C0002

Post-doc/ Junior Scientist nanotoxicology and bioinformatics

&ŽƌƚŚĞŵŽƐƚŝŶƚĞƌĞƐƟŶŐDĂƐƚĞƌƚŚĞƐŝƐĂŶĚ ƚŚĞŵŽƐƚƉƌŽŵŝƐŝŶŐWŚƚŚĞƐŝƐ͕ƚŚĞŵƐƚĞƌĚĂŵ /ŶƐƟƚƵƚĞŽĨ/ŶƚĞƌŶĂƟŽŶĂůĞǀĞůŽƉŵĞŶƚ;//Ϳ ǁŝůůĂǁĂƌĚƚƌĂǀĞůŐƌĂŶƚƐ͘

Rikilt, Wageningen; vacaturenummer: RIKILT-TE0002

Assistant Professor Risk Communication (Tenure Track) Wageningen University, Wageningen; vacaturenummer: SSG-COM-0004

&ŽƌƚŚĞďĞƐƚWŚƚŚĞƐŝƐƚŚĞĂǁĂƌĚĂŵŽƵŶƚƐƚŽ ĂƚƌĂǀĞůŐƌĂŶƚŽĨƵƉƚŽΦϮ͕ϬϬϬ͘ &ŽƌƚŚĞďĞƐƚDĂƐƚĞƌƚŚĞƐŝƐĂƐĞƉĂƌĂƚĞƚƌĂǀĞů ŐƌĂŶƚǁŝůůďĞĂǀĂŝůĂďůĞŽĨƵƉƚŽΦϭ͕ϬϬϬ͘ &ŽƌĐŽŶĚŝƟŽŶƐĂŶĚŵŽƌĞŝŶĨŽƌŵĂƟŽŶ͕ǀŝƐŝƚŽƵƌ ǁĞďƐŝƚĞĂƚ͗ǁǁǁ͘ĂŝŝĚ͘ŽƌŐ

Forum Opening Hours The Building Monday to Friday from 8 am - 11 pm

The Library Monday to Friday from 8 am - 10 pm

Saturday from 10 am - 5 pm Sunday from 10 am - 5 pm

During working hours, the building is open to the public. After working hours, entrance is only possible with a WUR card.

Saturday from 10 am - 5 pm Sunday from 10 am - 3 pm

Irregural Opening Hours during Summer 2010 Date The Building

5 July to 9 August

The Library

5 July to 6 September

Student Desk

5 July to 9 August

WURshop

5 July to 16 August

Language Services

10 July to 23 August 16 August

Monday to Friday

Saturday and Sunday

8 am - 8 pm

closed

8.30 am - 5.30 pm

closed

12 pm - 2 pm

closed

closed

closed

9 am - 1 pm closed

closed

Grand Café

10 July to 23 August

12 pm - 1.30 pm

closed

Restaurant

10 July to 23 August

closed

closed


>>TYPICAL DUTCH

Kissing customs I am a female PhD student from China. Having lived in Wageningen for nearly eight months, I can say that I like living and studying here, I love the good natural environment, organic foods and friendly Dutch people. But I still cannot get used to the general social custom of kissing. Around ten days ago it was a workmate’s birthday and he brought in some cakes to share his happiness with all the group members at coffee time. I like this kind of celebration: it gives a good chance to talk or share feelings with other people, which can also contribute to building up a harmonious working environment. But before we ate the cake, my supervisor told me that I should give a kiss to the man whose birthday it was. I was a little bit surprised and felt so shy because Chinese people seldom kiss in public. What should I do? ‘While in Rome, do as Romans do’: yes, I should kiss. But after that I blushed for around 5 minutes. I also remember my first two kisses in the Netherlands. I kissed the secretary of our group and my supervisor on the first working day after the New Year. It was really an awkward time for a Chinese girl because I did not know how many times I should kiss and which side of the cheek I should kiss first. In China, people shake hands in formal situations and if they are good friends, maybe hug each other. Parents kiss their young children, but not adults. It is a totally different social culture. Living abroad is a good chance to experience and understand other social customs. Now I think I know a little bit about the kissing custom in the Netherlands. If you are good friends, you should kiss three times, which is different from other countries such as Germany, where you kiss Xiangdan Meng, PhD Rural Sociology Group twice. Do you have a nice anecdote about your experience of going Dutch? Send it in! Describe an encounter with Dutch culture in detail and comment on it briefly. 300 words max. Send it to [email protected] and earn fifty euro and Dutch candy.

KUSSEN Chinese mensen kussen zelden in het openbaar. Als ze goede vrienden zijn omhelzen ze elkaar. Nederlanders zijn vriendelijk, maar ik kan niet echt wennen aan de gewoonte om mensen te kussen. Bij de verjaardagstaart van een collega werd mij gevraagd de jarige een kus te geven voordat we de taart gingen eten. Verrast en een beetje verlegen heb ik hem gezoend, maar ik bleef nog minuten lang blozen. Nu denk ik dat ik weet hoe het in Nederland werkt: goede vrienden kus je drie keer.

RESOURCE. Nederlands laatste studentenarts. ...gaat met pensioen p.18. Genen bepalen of dieet werkt. Aid shortens civil wars

Recommend Documents