RBS MARKETS MAGAZINE

RBS MARKETS MAGAZINE www.rbs.nl/markets

december 2010

De wondere wereld van technische analyse door Nico Bakker

“Europa kan sterker uit deze crisis komen” RBS-rentestrateeg Andy Chaytor verwacht lage rente Pagina 10

Slim beleggen

Thema

Goud

Meer doen met Turbo’s Professionele beleggers vertellen wat zij doen met Turbo’s (en waarom).

Vijf maal infra Van water tot spoorwegen; de stuwende krachten achter de infrastructuursector.

Haasje over Waarom goud steeds meer de speelbal wordt van de onrust op de valutamarkt.

Pagina 8

Pagina 20

Pagina 28

Royal AEX® Obligaties Winnaar Gouden Stier, Product van het jaar 2010 Met Royal AEX® Obligaties kunt u zelf een keuze maken welke rente bij u past. De uitbetaling van deze rente is afhankelijk van de stand van de AEX®. Kiest u bijvoorbeeld voor een rente van 5%, dan hoort daarbij een zogenaamde rentegrens van 290 punten. Staat de AEX® op de jaarlijkse peildatum op of boven de rentegrens, dan ontvangt u voor dat jaar 5% rente. Royal AEX® Obligaties hebben een looptijd van vijf jaar. Royal AEX® Obligaties zijn dagelijks verhandelbaar via Euronext Amsterdam van NYSE Euronext, en derhalve verkrijgbaar bij uw eigen bank. De meest recente serie Royal AEX® Obligaties: Royal AEX® 240 4,5% 30 juni 2015 Rentegrens: 240 Rente: 4,50% ISIN: NL0009491208 Royal AEX® 290 5,0% 30 juni 2015 Rentegrens: 290 Rente: 5,00% ISIN: NL0009491216 Royal AEX® 330 6,0% 30 juni 2015 Rentegrens: 330 Rente: 6,00% ISIN: NL0009491224 Royal AEX® 370 7,5% 30 juni 2015 Rentegrens: 370 Rente: 7,50% ISIN: NL0009491232 Royal AEX® 400 10,0% 30 juni 2015 Rentegrens: 400 Rente: 10,00% ISIN: NL0009493519

Ga naar www.rbs.nl/markets of bel 0900-6275387 (lokaal tarief)

De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Ga naar www.rbs.nl/markets voor de brochure, het basisprospectus, de definitieve voorwaarden. © The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm dan ook van de inhoud van dit document is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. AEX-Index® is een geregistreerde merknaam van Euronext N.V. of haar dochterondernemingen (Euronext). Euronext is op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van Royal AEX® Obligaties, noch wordt door haar enig advies tot aankoop van Royal AEX® Obligaties gegeven.

Editorial

RBS Markets Magazine | december 2010

Het Decennium van de Belegger ële markten en met name de rente zijn? RBS strategist Andy Chaytor geeft op de volgende pagina’s zijn mening. Legt u dit eens naast de andere opinies die u hoort op de Dag van de Belegger en vormt u vooral uw eigen oordeel.

Jean-Paul van Oudheusden, RBS

Het is weer zo ver! Op 26 en 27 november organiseert de Nederlandse Vereniging van Effectenbezitters (de VEB) de jaarlijkse Dag van de Belegger in de Amsterdamse RAI. Met afstand de grootste beleggersbeurs van het land met duizenden bezoekers en tientallen presentaties en discussies. Wat zullen de actuele onderwerpen zijn? RBS Markets Magazine blikt vooruit. Het meest genoemde getal wordt ongetwijfeld 600 miljard. Na het stimuleringspakket van 750 miljard dollar heeft de Amerikaanse Federal Reserve recentelijk aangekondigd nog eens 600 miljard dollar ter beschikking te stellen. Dit nieuwste ‘kindje’ heeft de naam Quantitative Easing 2, kortweg QE2, gekregen – nu al het beleggersmodewoord van 2010. Wat zal de impact op de financi-

Op zoek naar een gedisciplineerde beleggingsstrategie en misschien toch ook wel een gouden tip zal er veel aandacht uitgaan naar de technieken van de technische analisten. Alle kanonnen zijn in de RAI present, dus dat wordt heerlijk vergelijken. Wie heeft er als eerste een nieuwe uitbraak in het vizier? Nico Bakker, Royce Tostrams of toch come-back kid GeertJan Nikken? In dit nummer van ons magazine besteden we maar liefst zes pagina’s aan TA, ofwel technische analyse. Ook zal er op de beurs veel aandacht zijn voor nieuwe producten en diensten. Met stip op nummer één verwacht ik de mobiele handelsapplicaties. Zelf lanceren wij de Marketindex Mobile, waarmee u nog makkelijker 24 uur per dag, 5 dagen in de week zonder transactiekosten op de belangrijkste financiële markten kunt speculeren. Maar ook de concurrentie zal op dit vlak niet hebben stilgezeten! Naast mobile apps zijn er dit jaar verrassend veel nieuwe partijen, websites en producten. In de RBS-stand kunt u een mix tegemoet zien van: • Turbo’s – ons succesnummer en na zes jaar een evergreen. • Royal AEX® Obligaties – winnaar van de Gouden Tak 2010 (van IEX.nl) én de Gouden Stier 2010 (van Belegger.nl)!

• Discounters – de nieuwste loot aan de tak. Een rechtstreeks alternatief voor uw aandelenbelegging, dat zorgt voor een hoger rendement bij zijwaarts bewegende aandelenmarkten. In dit RBS Markets Magazine geeft IEXexpert Marcel Tak alvast zijn oordeel over en de toepassingsmogelijkheden van Discounters. Internet, mobiele telefoons, aandelen, opties, Turbo’s, trackers en fondsen: er is eigenlijk geen enkele reden waarom u het beheer van uw beleggingsportefeuille niet in eigen hand zou nemen. Steeds meer beleggers doen dat ook: volgens onderzoeksbureau Millward Brown belegde in 2010 al 49 procent van de Nederlandse beleggers geheel zelfstandig. Met een historisch lage rentestand, pensioenvoorzieningen onder druk, een bancaire sector in zwaar weer en een terugtrekkende overheid is dat ook niet verwonderlijk. De stimulus van 600 miljard dollar van Ben Bernanke laat zien dat de zorgen ten aanzien van een financieel herstel nog niet over zijn. Het wordt nog een hele toer om een zorgvuldig opgebouwd vermogen in stand te houden. In plaats van de Dag van de Belegger kunnen we wat dat betreft beter spreken van het Decennium van de Belegger. Ik wens u veel leesplezier en inspiratie toe,

Namens het team van RBS Markets, Jean-Paul van Oudheusden

De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het prospectus en informatie over de risico‘s en kosten van door RBS N.V. uitgegeven producten vindt u op www.rbs.nl/markets.

3

Inhoud


RBS MARKETS MAGAZINE 6 Nieuws

Foto: Warner Bros. Pictures

Nieuws

Rente en economie

Grondstoffen

Valuta

Sterk sentiment Zowel particuliere als professionele beleggers en ondernemers zijn optimistisch over de laatste maanden van 2010.

6

Gemak voor slimme beleggers Met de introductie van de Turbo, ruim vijf jaar geleden, is het voor beleggers net zo makkelijk bewegen op de katoen- of oliemarkt als op de Nederlandse aandelenmarkt.

8

26 Markten

28

33

Indexoverzicht De grootste stijgers van 2010 zijn Indonesië en Thailand.

23

Technische Analyse: Indices De visie van technisch analist Nico Bakker op de AEX®, Dow Jones, Nikkei 225 en euro/dollar.

24

Rente en economie De Wereldbank heeft de groeiprognoses voor de Chinese economie naar boven bijgesteld.

26

BRIC vs. Fade 5-2 De indices van de BRIC-landen gingen dubbel zo hard omhoog als die van de Westerse beurzen. 27 Goud De goudprijs heeft nog wel wat opwaarts potentieel, maar er zijn ook wel wat beren op de weg.

28

Grondstoffenoverzicht Over de hele linie laten grondstoffen een prijsstijging zien. De enige daler is cacao.

30

Technische Analyse: Grondstoffen De visie van technisch analist Nico Bakker op de gouden olieprijs.

31

Olie De olieprijs beweegt nog steeds in een smalle bandbreedte tussen de 70 en 85 dollar.

32

Valuta Is een valuta-oorlog bezworen?

33


Inhoud


Inhoud | december 2010 Interview

10

Technische analyse 14

“De rente blijft laag.”

De wondere wereld

Rentestrateeg Andy Chaytor voorziet voorlopig een lage rente. “Het grootste punt van zorg voor Europeanen is de euro.”

Nico Bakker geeft u een rondleiding door de wereld van technische analyse aan de hand van drie scenario’s.

Koersen en rendementen Royal Obligaties Certificaten Ontwikkelde markten Opkomende markten Grondstoffen Thema’s Vastgoed Overig Turbo’s Aandelen Indices Grondstoffen Obligaties Valuta Beleggingsfondsen

36 36 37 37 38 39 39 39 47 49 50 50 50

Thema

20

Vijf maal infra Er zijn vijf belangrijke sectoren voor infrastructuurbeleggers: water, energie, wegen, spoorwegen en dataverkeer. 20

Service

52

Structured products Zijn de nieuwe Discounters makkelijk zelf na te maken? Marcel Tak zoekt het uit en geeft de voor- en nadelen van deze gemaksproducten. 52 Lezersvragen Antwoord op uw vragen over de Discounter. 54


Nieuws


Optimisme

BRIC

Sterk sentiment

Chinese groei voor India

Hoe het beleggingsjaar 2010 ook afloopt en hoe zwaar de economie het de komende tijd ook gaat krijgen, feit is dat het optimisme deze herfst tot enorme hoogten steeg. Dat geldt voor zowel ondernemers als beleggers. Uit de CFO Survey van Deloitte onder 45 financiële bestuurders blijkt dat zij in grote meerderheid de toekomst zonnig inzien. Liefst 56 procent van de CFO’s noemt de vooruitzichten ronduit goed. De vertrouwensindex die Deloitte naar aanleiding van het driemaandelijkse onderzoek houdt, liep met 18 procent op ten opzichte van het tweede kwartaal. De financiële bazen voorzien verder een toenemende activiteit van private equity-transacties en mergers and acquisitions.

Wordt India het nieuwe China? Jim O’Neill, bedenker van de term “BRIC” voor de vier grote opkomende landen Brazilië, Rusland, India en China en hoogste baas bij Goldman Sachs Asset Management, voorziet “Chinese groeicijfers” voor India in de komende jaren. Toch is hij er niet van overtuigd dat India ook echt China voorbijstreeft. O’Neill beschrijft in zijn Viewpoint nieuwsbrief (bron: Goldman Sachs, 8 november 2010) een peiling onder hedgefundmanagers tijdens een zakenreis. De managers werd gevraagd welk land de komende jaren de hoogste economische groei zou laten zien: India of China. India kon op net iets meer opgestoken handen rekenen, telde O’Neill. De Amerikaan denkt juist dat India inderdaad een tandje hoger gaat schakelen in de komende jaren. Dat moet vooral mogelijk zijn doordat de infrastructuur in hoog tempo verbeterd wordt. Zo is India volgens een overheidsfunctionaris van plan 400 nieuwe vliegvelden te laten bouwen, terwijl ook het wegennet snel wordt uitgebreid. Vooral de ‘kleinere’ steden worden in hoog tempo ontsloten terwijl Mumbai ook veel sneller bereikbaar is door de nieuwe brug die een stuk van de oceaan afsnijdt (zie ook “Vijf maal infra” op pagina 20). De slechte infrastructuur was de afgelopen jaren de hoofdreden waarom de Indiase groei achterbleef bij de Chinese. Maar nu is de weg – letterlijk en figuurlijk – bereid voor Chinese groeicijfers. Een groei van meer dan 10 procent op jaarbasis.

die IEX al negen jaar bijhoudt, de ‘Bull/Bear-indicator’, staat met 54,2 op het hoogste niveau sinds januari 2007. Begin november verwachtte 50,9 procent van de beleggers een hogere stand van de AEX over zes maanden, slechts 15,1 procent voorzag een daling (de rest stemde neutraal). Denken professionals – misschien wat meer gepokt en gemazeld door de beurstrends – er anders over? Nee, in het geheel niet. Die zijn zo mogelijk nog positiever, zo blijkt uit een maandelijkse enquête van fondsbeheerder en IEX-columnist Corné van Zeijl onder 64 beursprofessionals. Maar liefst 66 procent verwacht een hogere AEX over zes maanden. Ook dat is een uitslag die in ruim drie jaar niet meer werd opgetekend. Duidt al dat optimisme ook daadwerkelijk op hogere koersen? Helaas is dat oorzakelijke verband nooit aangetoond. Sterker, er is circumstantial evidence dat op het tegendeel wijst. Het laagste niveau dat de IEX Bull/Bear-indicator in de afgelopen vijf jaar bereikte (46,6) was in maart 2009, precies op het dieptepunt van de AEX. Het was het begin van een lange, krachtige herstelrally.

Onder beleggers is het beeld al niet anders. Van de ruim 800 door website IEX.nl ondervraagde beleggers gaf 62 procent begin november aan een eindejaarsrally (een stijging van meer dan 5 procent tot eind december) te verwachten. De sentimentsindex

IEX Bull/Bear-indicator Boven de 50 is positief, onder de 50 negatief 56 54 52 50 48 46 44 42 2001

2002

2003

2004

IEX Bull/Bear-indicator

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Voortschrijdend gemiddelde (20 maanden)

Bron: IEX.nl, 3 november 2010

6

Toch is O’Neill, nadat hij zowel India als China bezocht, van me-

ning dat China voorlopig nog wel de belangrijkste speler in de regio blijft en ook de grootste bijdrage zal blijven leveren aan de groei van de wereldeconomie. China ligt nog altijd een flinke stap voor op India, maar de overheid doet er veel aan om oververhitting van de economie te voorkomen. Waar de Indiase groei de komende jaren een paar procent hoger uit komt, moet de Chinese juist iets lager uitvallen, mogelijk net onder de 10 procent. Maar O’Neill is vooral verheugd te zien dat de Chinezen inzetten op de kwaliteit van de economische groei. De Chinezen hebben daarbij vier doelen gesteld. • Gelijkere inkomensverdeling • Stimuleren van consumentenbestedingen • Het handelsbalansoverschot beperken • Bevorderen van energie-efficiëntie en gebruik van alternatieve energie stimuleren.

Daarnaast twijfelt O’Neill of de economische groei in China echt afvlakt. De afgelopen jaren viel het groeicijfer steevast een procent of twee hoger uit dan de ramingen en niets wijst er op dat dit de komende jaren anders zal zijn. Hoewel O’Neill buitengewoon enthousiast is over de potentie van beide landen, ligt China nog altijd meer dan een neuslengte voor in zijn opinie.


Nieuws


Technologie

Apple, Google of (toch) Microsoft? De technologiesector is weer helemaal in beeld bij beleggers. In september en oktober liep de door technologie gedomineerde Nasdaq-index met maar liefst 18,6 procent op, de grootste tweemaandelijkse rally sinds april 2009 (Wall Street Journal, 7 november 2010). Er zijn verschillende redenen waarom technologie – en dan met name de Amerikaanse techsector – zo in trek is. Ten eerste zijn daar de grootschalige stimuleringsmaatregelen door de Amerikaanse centrale bank, die er-

voor zorgen dat beleggers weer wat meer risico durven nemen. Ten tweede is er de blijvende groei in opkomende markten als India en China, waar de vraag naar computers, telefoons en andere gadgets sterk blijft toenemen. En veel van die apparaten worden bedacht, gemaakt of voorzien van software in de Verenigde Staten. De absolute ster van de afgelopen jaren is Apple. De kredietcrisis, die zoveel schade aanrichtte in het bedrijfsleven, is in de grafiek van

De fantasie is terug 600 500 400 300 200 100 0 2005

2006 Apple

2007 Google

2008 Microsoft

2009

2010

Nasdaq Composite

Bron: Yahoo Finance, 8 november 2010. Geïndexeerd: 8 november 2005 = 100.

Apple een klein, bijna te ver waarlozen dipje. Met een beetje gevoel voor overdrijving zou je kunnen zeggen dat Apple door de introductie van de iPhone, de iPod en de iPad in de moeilijke jaren bijkans alleen de technologiesector draaiende heeft gehouden. Waar in de jaren tachtig Microsoft en IBM streden om de tech-hegemonie, werd dat eind jaren negentig een duel tussen Microsoft en Google. Sinds een paar jaar is de strijd er één tussen drie partijen: Apple, Google en Microsoft. Apple ontketende een revolutie in besturing en bedieningsgemak, Google maakte zichzelf onmisbaar voor internetgebruikers en maakt grote stappen op het veelbelovende terrein van cloud computing en Microsoft is met Windows en Excel nog steeds hofleve-

rancier van de PC-industrie (en een schatrijk bedrijf met 44 miljard dollar cash op de balans). Met z’n drieën zullen deze bedrijven de komende jaren bepalend zijn voor wat er op het gebied van computers, mobiel internet en slimme software te gebeuren staat. Het is verleidelijk om nu al een winnaar aan te wijzen, maar de geschiedenis van de technologiesector heeft uitgewezen dat de ontwikkelingen moeilijk te voorspellen zijn en dat de belangrijkste innovaties vaak uit onverwachte hoek komen. In ieder geval is de fantasie in tech weer helemaal terug.

Energie

Scenario’s voor olie en gas Gaat de wereld ernst maken met het klimaat- en energieprobleem? Het antwoord op die vraag is cruciaal voor de toekomstige ontwikkeling van de olieprijs en de wereldwijde energieconsumptie, stelt het Internationale Energie Agentschap (IEA) in de World Energy Outlook 2010. Als de overheden niets veranderen aan hun energiebeleid zal de ruwe olieprijs in 2035 tegen de 140 dollar

per vat zijn. Als ze hun beleid aanpassen op de manier zoals die nu is toegezegd op klimaatconferenties en binnen de G20 ligt een stijging tot “slechts” 116 dollar per vat in het verschiet. De enige manier waarop een verdere stijging van de olieprijs kan worden vermeden is door radicale maatregelen te nemen volgens het zogeheten “450-scenario”. In dat scenario worden vergaande maatre-

gelen ingevoerd die de opwarming van de aarde terugbrengen van 3,5 tot 2 graden. Mocht dat lukken, dan voorziet de IEA een gelijkblijvende olieprijs om en nabij de 85 dollar per vat. Opvallend is dat bijna alle energievraag stijgt tot 2035, behalve de vraag naar olie en kolen in de ontwikkelde OESO-landen (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling), die zal flink afnemen.


7

Turbo’s


Gemak voor Slimme Beleggers Foto: Warner Bros. Pictures

et Turbo’s heeft de Nederlandse belegger er een veelzijdige asset class bijgekregen. M Inmiddels ontdekken ook professionele partijen dit instrument; er is zelfs al een beleggingsfonds dat alleen maar met Turbo’s werkt.

Slim beleggen, snel rendement

Meer dan 6.000 beleggers speelden in november mee met de online beleggingscompetitie De Slimste Belegger 2010. Een bijzondere competitie, want die duizenden beleggers sluisden hun vituele geld dagelijks rond de wereld in aandelen, grondstoffen, indices en valuta met een gemak dat een jaar of tien geleden nog slechts was voorbehouden aan handelaren op dealing rooms van grootbanken. In die tien jaar is dan ook veel veranderd voor thuisbeleggers. Door de komst van online brokers zijn de transactiekosten fors lager geworden en door de introductie van compleet nieuwe productlijnen zijn beleggingen die voorheen alleen waren voorbehouden aan specialisten met grote vermogens nu ook binnen bereik van het grote publiek gekomen. De Slimste Belegger, georganiseerd door beleggersplatform IEX.nl en RBS, werd volledig gespeeld met Turbo’s. Sinds die instrumenten ruim vijf jaar geleden

8

werden geïntroduceerd bewegen particuliere beleggers zich inmiddels met hetzelfde gemak op, bijvoorbeeld, de katoen- en kopermarkt als op de Amsterdamse aandelenmarkt. Met Turbo’s – of de meer generieke term ‘hefboomproducten’ – heeft de Nederlandse belegger er naast aandelen en opties een extra asset class bijgekregen, die nieuwe markten en strategieën bereikbaar maakt. Inmiddels hebben ook professionele partijen Turbo’s ontdekt. Er zijn al diverse vermogensbeheerders die ze inzetten in hun beleggingsmix om extra rendement te genereren of juist risico’s af te dekken. De Asset Enhancement Group (AEG) in Den Bosch gebruikt Turbo’s naar eigen zeggen als “overlay” over de portefeuille om zo beter op marktbewegingen te kunnen inspelen. “We zijn een van de weinige vermogensbeheerders die met behulp van een goede visie en Turbo’s in 2008 een drama voor onze

“Vooral goud en euro” Beursadviesdienst Beursfoon bestaat al veertien jaar. Begonnen als telefonische tiplijn, biedt het bedrijf inmiddels een scala van verschillende adviesdiensten aan. Vanaf introductie van de Turbo heeft oprichter John Beijer het nieuwe beleggingsinstrument omarmd. “Er zijn twee belangrijke voordelen aan deze instrumenten,” legt hij uit. “Een particuliere belegger wil graag weten wat zijn maximale verlies kan zijn. Bij Turbo’s weet je dat, door de ingebouwde stoploss. Daarnaast is het veel makkelijker geworden om wereldwijd te beleggen.” Beleggers hebben veel meer informatie tot hun beschikking over veel meer markten dan vroeger, zegt Beijer. “Kijk naar goud en andere grondstoffen. Dat is een soort hype aan het worden. Vroeger was het erg ingewikkeld om er in te beleggen, maar met Turbo’s kun je eenvoudig instappen.” Dat neemt niet weg dat Beijer ook op een traditionele belegging als de AEX® voor Turbo’s kiest. “In 2010 is de markt heel stroperig geweest, met weinig echte uitslagen,” legt hij uit. “Als er een week niets gebeurt kan je met een optie toch verloren hebben, omdat de waarde eruit loopt. Turbo’s houden dan hun waarde.” Heeft hij zelf favoriete onderliggende waarden? “Op het moment kijk ik vooral naar goud en de euro,” zegt Beijer. “Daar ben ik positief op.”


Turbo’s


Turbo’s of Discounters?

winst/verlies 10

Met een Turbo long verdient u als koersen stijgen, met een Turbo short als ze dalen. De recent geïntroduceerde Discounter van RBS is juist ontworpen om te verdienen als koersen licht dalen, licht stijgen of gelijk blijven. Met dat instrumentarium heeft een belegger in feite voor iedere markt het juiste gereedschap om het beter te doen dan de onderliggende waarde zelf – mits het juiste gereedschap wordt gekozen, vanzelfsprekend. In de grafiek staat een schematisch voorbeeld van de winstscenario’s voor een fictief aandeel. Op morelaties hebben kunnen voorkomen,” zegt directeur Marco van den Broek, die in 2004 met collega Joost Bouman het vermogensbeheerbedrijf oprichtte. Beleggingsfonds Sinds mei 2010 beheren de oprichters van AEG ook een beleggingsfonds dat hoofdzakelijk in Turbo’s is belegd. Het fonds, dat Maecenas is gedoopt, belegt op basis van technische analyse, met behulp van de Elliott Wave-theorie, in diverse markten. “We proberen korte- en middelllangetermijnbewegingen te vangen,” legt Van den Broek uit. “We richten ons met name op absoluut rendement. Een bijzonderheid van dit fonds is dat we 10 procent van onze performance fee aan een goed doel schenken. Dat goede doel wordt geselecteerd met de input van de deelnemers in het fonds.” De vraag is natuurlijk: waarom Turbo’s? Marktbewegingen zijn ook te bespelen met opties en futures, om maar eens iets te noemen. “Je kan dit ook met opties doen,” zegt van den Broek, “maar mijn ervaring is dat die markt minder liquide is. Als de markt heftig beweegt kan de market maker ineens niet thuis geven. En dan is er nog de

Het huidige aanbod van Turbo’s Naam

Aantal long

Aandelen Indices Grondstoffen Valuta Obligaties Beleggingsfondsen

896 555 224 60 37 9

Aantal short

420 389 84 51 19 0

Bron: RBS, peildatum 7 november 2010

ment van aanschaf staat het aandeel op 20 euro. De scenario’s laten zien hoe hoog de winst of het verlies zal zijn bij ieder koersniveau tussen de 10 euro koersdaling en 10 euro koersstijging. De Turbo’s en Discounter in het plaatje zijn fictief en hebben de volgende specificaties: - Turbo long met stoploss op 10 euro en hefboom 1,5 - Turbo short met stoploss op 30 euro en hefboom 1,5 -Discounter met 3 euro discount. volatiliteit die tegen je in kan werken. Met als gevolg dat je wel de goede visie hebt, maar toch geen geld verdient. Bij Turbo’s is die relatie tussen visie en resultaat één op één en is de liquiditeit goed.” De gemiddelde belegger die graag richting kiest kan met een hefboom zijn rendementspotentieel flink opschroeven. Ook dat is een van de redenen voor de populariteit van Turbo’s. Opvallend genoeg vindt Marco

5 0 -5

15

17

19

-10

21

23

25

Koers onderliggende waarde

-15 Aandeel Turbo long

Discounter Turbo short

Deze grafiek is een schematische weergave. De getoonde producten zijn fictief, evenals de onderliggende waarde. Deze grafiek dient slechts ter illustratie en niet als feitelijke weergave van een bestaande situatie.

van den Broek dat minder doorslaggevend. “We hebben zelden hoge hefbomen. Wat we met Turbo’s vooral doen is onze visie invullen, zowel aan de short- als de longkant. We zijn niet zo scheutig met leverage. Het is al moeilijk genoeg om de richting van de markt te bepalen. In totaal hebben we in Maecenas een maximum van 125 procent long- en 125 procent shortexposure. Dat zullen we zelden helemaal benutten”

Top-10 oudste Turbo’s Turbo

ISIN-code

Bund Future Turbo Long Goud Turbo Long Goud Turbo Long Google Turbo Long Google Turbo Long KPN Turbo Long KPN Turbo Long Goud Turbo Long Zilver Turbo Long Zilver Turbo Long

NL0000456804 NL0000457703 NL0000457679 NL0000458131 NL0000458222 NL0000458461 NL0000458487 NL0000459378 NL0000450229 NL0000450245

Stoploss

Hefboom

Datum introductie

106,00 491,00 505,00 210,70 197,40 3,60 4,20 520,00 6,40 8,40

4,96 1,52 1,55 1,41 1,38 1,37 1,46 1,57 1,32 1,47

01-07-2004 13-09-2004 13-09-2004 08-11-2004 17-11-2004 17-12-2004 17-12-2004 22-02-2005 06-04-2005 06-04-2005

Top-10 Turbo’s met het hoogste rendement over 5 jaar Naam

ISIN-code

Stoploss

Goud Turbo Long Goud Turbo Long Zilver Turbo Long Goud Turbo Long Goud Turbo Long Zilver Turbo Long HSCEI (China) Turbo Long Goud Turbo Long Apple Turbo Long Goud Turbo Long

NL0000431138 NL0000430742 NL0000431641 NL0000452894 NL0000459378 NL0000450245 NL0000450922 NL0000457679 NL0000430759 NL0000457703

570,00 546,00 8,80 533,00 520,00 8,40 4.030,00 505,00 50,70 491,00

Rendement 2.451,75% 1.474,67% 1.400,00% 1.209,78% 1.035,39% 1.029,36% 948,04% 873,88% 813,79% 768,05%

Bron: RBS, peildatum 7 november 2010 RBS heeft met een aantal in dit magazine genoemde partijen een samenwerkingsverband gericht op educatie. De adviezen van deze partijen zijn onafhankelijk van RBS (Re-

search). De beloning van deze partijen is niet afhankelijk van hun eventuele prestaties en wordt niet beïnvloed door hun standpunten en aanbevelingen opgenomen in dit document.


9

Interview


“Europa kan sterker uit deze crisis komen” ij voorziet voorlopig een lage rente, al was het maar door de honderden miljarden die de Federal Reserve H de komende tijd de markt inpompt. De Fed kan weinig anders, stelt RBS-rentestrateeg Andy Chaytor, al zijn de risico’s enorm. Toch moeten Europeanen zich meer zorgen maken over de euro.

Andy Chaytor: “Neemt de Fed niet te grote risico’s? ”

10



Interview

effect hebben – want dat hebben ze RBS: De Amerikaanse centrale Wat verwacht u van de renteontwik– maar of de Fed geen grote risico’s bank heeft begin november aangekeling de komende tijd? aan het nemen is.” kondigd om voor 600 miljard dollar “Ik verwacht voorlopig geen oplopenstaatsobligaties te gaan opkopen. de rente, tenzij er een onverwachte inHeeft zo’n beleid eigenlijk wel zin flatieschok optreedt. Door de enorme Inflatie is niet het enige risico in de om de economie te stimuleren? hoeveelheid geld die de Fed de komarkt. Er is ook nog de crisis rond Andy Chaytor: “Als je uitgaat van mende tijd gaat inzetten op de markt de Europese probleemlanden. Waar wat ze trachten te bereiken is de Fed lijkt het me de komende zeven tot acht moeten we het meest voor vrezen? tot nu toe succesvol. Het zal nog wel maanden volslagen duidelijk dat de “Ik denk dat voor Europeanen het even duren voor de markt alle conrente laag zal blijven. De Fed zal zelf grootste punt van zorg de euro is. We sequenties heeft verwerkt, maar de niet aan de korte rente morrelen en zien de yield spreads tussen Duitseerste tekenen zijn goed. Je moet kijdoor de massale inkoop van obligaland en de probleemlanden steeds ken naar het mandaat van de Fed. ties blijft ook de rente in het middelverder oplopen. (Yield spread is het In Amerika wordt de lange segment onder verschil in effectief rendement tussen centrale bank geacht druk staan. Het gaat langlopend en kortlopend schuldpa“Er is geen om voor twee dingen over een bedrag van pier - red.) De lidstaten hebben ondertoverformule te zorgen: een zo laag 5 miljard dollar, dat ieling wel een mechanisme afgesproken mogelijke werkloosdere dag in de markt waarmee meer begrotingsdiscipline om monetair beleid heid en prijsstabiliteit. wordt gestoken in de kan worden afgedwongen, maar vooréén-op-één om De werkloosheid is nu komende maanden. lopig hebben we nog maar weinig dete zetten in banen.” 9,6 procent. Dat is niet De Amerikaanse oblitails over deze afspraken gezien. En zo laag mogelijk, dus gatiemark t is best de besluitvorming in de verschillendaar moeten ze iets aan doen. Wat groot, maar dit is echt immens. De de parlementen moet nog plaatsvinbetreft prijsstabiliteit: het huidige inobligatiemarkt is gewoon een markt den. Een risico is dat de private sector flatieniveau is 1 procent, dus inflatie van vraag en aanbod. Dus zolang straks ook moet meedelen in de pijn. is nu geen probleem. Het is dus duimensen niet massaal gaan dumpen, Obligatiehouders lijden onder een val delijk wat er moet gebeuren en die zullen obligaties in prijs blijven stijgen. van de koersen. De obligatiemarkt in klus is nog niet geklaard.” De basisveronderstelling voor de koPortugal of Ierland is erg illiquide. Er mende tijd moet dus zijn dat de rente is geen hele grote verkoopgolf voor zal dalen en dat de prijzen van activa Toch hebben de honderden miljarnodig om de spreads daar nog verzullen stijgen. En dat is precies wat de den tot nu toe nog weinig kunnen der op te schroeven. Die landen raFed voor ogen heeft: de kosten van doen aan de werkloosheid. ken dan in een hele nare vicieuze cirkapitaal worden verlaagd en de wel“Nee, in veel opzichten is het herstel kel: als de obligaties worden gedumpt, vaart van de gemiddelde Amerikaan geslaagd. De bedrijven staan er veel stijgt de rente. Daardoor stijgen de fineemt toe door stijgende koersen.” beter voor dan aan het begin van de nancieringskosten voor deze landen, crisis, maar er zijn geen banen gewaardoor het nog creëerd. Dat is een probleem voor de weer moeilijker wordt Dat klinkt positief. Fed, want de enige manier om met om hun schulden af te Maar waarom is er beleid direct banen te creëren is door betalen.” dan zo’n verhitte “Wat er in Ierland een pakket van overheidsuitgaven discussie onder en Portugal gebeurt en belastingmaatregelen. Daar kan economen over dit Kan zo’n scenario is niet echt van Bernanke niet voor zorgen, dat kan beleid? de euro aan het wereldwijde impact.” alleen de regering. De centrale bank “ D e belangr ijkste wankelen brengen? kan het alleen indirect, door de koszorg is natuurlijk dat “Met alle respect voor ten voor het lenen van geld zo laag we zo een asset bubmijn Ierse en Portumogelijk te houden en door het creble creëren. Misschien in aandelen, gese medemens: wat daar gebeurt ëren van welvaartseffecten door homisschien in obligaties, misschien is niet echt van wereldwijde impact. gere koersen. Er is geen toverformule wel in allebei. Dat kan heel gevaarMaar als Spanje in de problemen om monetair beleid één-op-één om lijk zijn. Daarbij kan een grote toenakomt, is er echt reden om je zorgen te zetten in banen. Het laten verzwakme van de geldhoeveelheid tot gete maken. Zoiets zal impact op het ken van de dollar is ook zo’n indirecvolg hebben dat er inflatie gaat opwereldwijde vertrouwen hebben. Nu te methode. Dat komt de export ten treden. En die kan heel plotseling de lijkt het daar nog niet op, overigens. goede. Maar het duurt even voordat kop opsteken. De discussie gaat er Spanje heeft pas nog succesvol een alles begint te werken.” dan ook niet over of de maatregelen nieuwe lening geplaatst.” De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het prospectus en informatie over de risico‘s en kosten van door RBS N.V. uitgegeven producten vindt u op www.rbs.nl/markets.

11

Interview


Tot nu toe heeft de eurocrisis op Wat is het meest waarschijnlijke Wie is Andy Chaytor? de obligatiemarkt geleid tot een rentescenario voor Europa? Andy Chaytor is de senior rentestrateeg van RBS. Hij vlucht naar de ‘gezondere’ lan“Ik denk dat de rente op kwalitatief studeerde politiek, economie en filosofie aan de Uniden, zoals Duitsland en Nedergoede Europese staatsschuld nog wel versiteit van Oxford en werkte daarna bij RBS als obliland. Bestaat het gevaar niet dat drie tot zes maanden kan zakken. Vangatieanalist en macro-strateeg. Dit jaar keerde hij tedie landen op den duur worden af begin volgend jaar zul je misschien rug op zijn “spirituele thuisbasis” van de renteanalyse. meegetrokken als de crisis aaneen voorzichtige stijging gaan zien. In zijn voorspelling voor 2010 voorzag hij onder andehoudt? Dan zal ook de kans toenemen dat de re de latere onrust in de eurozone, de sterk oplopende “Ik denk dat Duitse en andere Europese Centrale Bank de rente vergoudprijs en het nieuwe pakket stimuleringsmaatreNoord-Europese staatsobligaties hoogt. Zo’n stap zal waarschijnlijk ook gelen van de Federal Reserve. nog wel even als wel doorwerken in de veilige haven zullen langere rente.” re landen nog betere argumenten hebworden beschouwd, “Je kunt er wel ben om eruit te stappen. Maar ook dat ook als er meer misHoe groot schat u negatief over doen, kan niet ongestraft, want de banken in gaat binnen de euhet gevaar van inmaar je moet toch die landen zijn grote bezitters van Zuidrozone. Het zullen flatie in? Europese obligaties. Dan zouden de in eerste instantie “In Europa zie ik nog bewondering hebben banken weer opnieuw gered moeten meer kapitaalvergeen teken van inflavoor wat er in Europa worden. En dan hebben we de politieschuivingen binnen tie. Er zijn wel factoren is bereikt. Europa zou ke redenen om het niet te doen nog niet de eurozone zijn en die kunnen bijdragen best wel sterker uit de eens in beschouwing genomen. Je kunt niet een totale vlucht aan inflatie, zoals hoer wel negatief over doen, maar je moet uit de euro, temeer gere grondstoffenprijcrisis kunnen komen.” toch bewondering hebben voor wat er omdat de dollar ook zen en hogere voedin Europa is bereikt. Het kan best zo zijn niet ijzersterk is. Er is selprijzen, maar die dat Europa sterker uit deze crisis komt. niet veel alternatief. Duitsland heeft vertalen zich pas in inflatie als je ook Ik denk eerlijk gezegd dat de cohesie het voordeel van èn een AAA-staeen krappe arbeidsmarkt hebt. Voor dan wel eens groter kan zijn in plaats tus èn een liquide markt.” reële inflatie is het ook nodig dat de van minder, met een meer geïntegreerd lonen omhoog gaan. Dat zit er niet in en strenger begrotingsbeleid.” Zijn er nog meer marktrisico’s als je naar de Europese problemen die u in de gaten houdt? krijgt. In sommige landen, zoals Portu“Een ander risico voor het huidigal, Griekenland en Spanje, is de proWelke asset classes zijn in uw scege scenario is als de Amerikaanductiviteit zó laag, dat je daar alleen nario de komende tijd de beste bese economie onverwacht gaat veruit kunt komen bij hele lage inflatie of legging? tragen. Vooralsnog zijn de econozelfs deflatie.” “Ik denk dat obligaties het de komenmische cijfers beter dan verwacht, de tijd wel goed zullen blijven doen, dus er is daar geen reden voor zorvanwege de buying Gaan ze er wel gen. Ik zie nog wel een risico in de power van de Fed. uitkomen? “De kosten die emerging markets in Azië. Die zijn Een klasse die daar “Tja, laten we onszelf nu ongekend populair, vooral omook van kan profiteren niet voor de gek hougepaard gaan met dat ze veel minder schuldenprobleden: het zal een heel een vertrek uit de euro zijn de high grade bemen hebben. Maar als je zo’n sterdrijfsobligaties (obligamoeilijk en pijnlijk prozijn beangstigend ke consensus in de markt ziet, dan ties met hoge kredietces worden en het zal groot.” moet je ook een stapje terug doen waardigheid - red). De heel lang gaan duren. en je afvragen: is dit wel goed? Niet overheidsbalansen ligMaar kan het? Ja. Als dat je er direct moet uitstappen; er gen in puin en de bankbalansen zijn de politieke wil er is. En die is er, gewaren in 1997 verstandige menook nog in staat van reparatie, maar de lukkig. Of het in de toekomst zo blijft sen die waarschuwden dat technobedrijfsbalansen zijn een lichtpuntje in is de vraag. Ik denk dat het uiteindelijk logieaandelen overgewaardeerd deze moeilijke tijd. Van aandelen ben wel gaat lukken. Het alternatief is uit de waren. Die kregen wel gelijk, maar ik iets minder zeker, hoewel die het op euro stappen en dat is een brug te ver ze misten wel de beste jaren. Dus lange termijn wel goed zullen doen. Er voor deze landen. De kosten die gelaten we zeggen: ik zou wel op het klotst een hoop geld rond op de kapipaard gaan met vertrek uit de euro zijn feestje blijven, maar zo dicht mogetaalmarkt en dat zal de komende pebeangstigend groot. Ze wegen in ieder lijk bij de deur. Dan maar de laatste riode op zoek blijven naar hogere rengeval ruimschoots op tegen de voordetwee rondjes missen.” dementen.” len. Ik denk eerlijk gezegd dat de rijkePieter Kort

12


Nu l ie ob m

24 uur per dag - 5 dagen per week 0 transactiekosten

k oo

24 x 5 x 0

Marketindex, de nieuwe formule voor actieve beleggers. Met marketindex gaan de bedenkers van de Turbo’s weer een stap verder voor de actieve belegger. Wilt u 24* uur per dag, 5 dagen per week, zonder transactiekosten handelen? Het online handelsplatform marketindex stelt u daartoe in staat. Zo kunt u gemakkelijk beleggen in AEX®, goud, olie, de euro/dollar en meer. Stap nu in de wereld van de professionele belegger en ervaar deze nieuwe beleggingswereld. Open nu een gratis demorekening op www.rbs.nl/marketindex. * Euro/dollar, goud en olie minimaal van maandag 02:30 uur tot vrijdag 23:00 uur; AEX® maandag tot en met vrijdag van 08:00-22:00 uur.

Ga naar www.rbs.nl/marketindex of bel 020 655 1422 (lokaal tarief)

De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Ga naar www.rbs.nl/markets voor de brochure, het basisprospectus en de definitieve voorwaarden. © The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm dan ook van de inhoud van dit document is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. AEX® en AEX-Index® zijn geregistreerde merknamen van Euronext N.V. of haar dochterondernemingen en worden gebruikt met toestemming van Euronext Indices B.V. Euronext N.V. en Euronext Indices B.V. zijn op generlei wijze betrokken bij marketindex, noch wordt door hen enig advies gegeven over producten die verkrijgbaar zijn via marketindex.

Technische analyse

RBS Markets Magazine | oktober 2010

De wondere wereld van technische analyse In beleggingsland is technische analyse niet meer weg te denken. Veel beleggers maken gebruik van de grafiekkunsten om marktgedrag beter in te schatten. Wat is technische analyse eigenlijk? Is het een kunst of een wetenschap? Hoe kunt u met visuele analyses marktgedrag inschatten? Hoe bouwt u een betrouwbare lens om naar de markt te kijken? Nico Bakker leidt u rond.

Technische analyse is de TomTom voor actieve beleggers

14

TechnischeChapeau analyse


De wortels voor een verantwoorde beleggingsbeslissing liggen op het veld van de fundamentele analyse. Grondige analyses moeten leiden tot fundamentele koersdoelen, waar het fonds of de markt op termijn heen kan bewegen. De financiële markt is een dynamisch en soms magisch fenomeen. Het werkelijke koersverloop wijkt nogal eens af van het theoretische (fundamentele) koersverloop. Het is dus van belang om de juiste route uit te stippelen, onderweg goed te navigeren en de route aan te passen als het landschap hier aanleiding voor geeft. Technische analyse biedt hiertoe een scala aan navigatie instrumenten. Het gaat om werkelijke koersbewegingen, niet om theoretisch te bewandelen wegen. Hoe een koers beweegt is van belang, niet waar? Navigatieniveau en -instrumenten Beleggers hebben de keuze om heel dicht bij het aardoppervlak te navigeren of juist op grotere hoogte te bewegen. Laag navigeren, kiezen voor een toeristische route, impliceert dat u veel details in het landschap ziet en dat u rap moet schakelen om obstakels te vermijden. Snelle bochten, snelle acties leiden tot veel activiteiten die met een ijzeren discipline worden uitgevoerd. Hoog navigeren, kiezen voor de snelweg, impliceert een rustigere route met veel minder schakelmomenten. Minder snelle bochten, minder activiteit, niet te snel in en uitstappen. De navigatie-instrumenten uit de gereedschapskist kunnen op elke gewenste hoogte worden ingesteld. U begrijpt het al, ik heb het hier over time-

frame. Mijn navigatiehoogte is de weekgrafiek, daar zie ik de betrouwbare bewegingen in de markt. Het uitstippelen van een route is noodzakelijk om op een verantwoorde manier door het financiële landschap te toeren, maar welke instrumenten gebruikt u hiervoor? U kunt uit het raam kijken en de route uitzetten op basis van wat u zelf ziet. U kunt ook vertrouwen op de meters op het dashboard. Controleer snelheid, richting, toerental et cetera en volg gedisciplineerd de route die het systeem voor u heeft uitgezet. In alle gevallen biedt technische analyse de juiste hulpmiddelen; het is de TomTom voor actieve beleggers. Kunst of wetenschap? Dat er zowel voor- als tegenstanders zijn van technische analyse is geen nieuws. Dit zal altijd wel zo blijven, maar dat is ook helemaal niet erg. Voor elke stroming, beweging, stelling, of opvatting in onze maatschappij kan het ‘nietes-welles’-spel gespeeld worden. Ik speel hier natuurlijk het ‘welles-spel’. Ik stel mij daarbij echt niet op als missionaris der lijnentrekkers of grafiekgluurders. Tegenstanders zijn mij even lief, mits de argumenten steekhoudend zijn. Het argument dat steevast naar voren wordt geschoven door tegenstanders is het feit dat er geen wetenschappelijk bewijs is voor de werking van technische analyse. Is dit van belang dan? Er zijn in onze wereld, met name de medische wereld, toch heel veel methodieken, technieken en behandelwijzen die in de praktijk hun toegevoegde waarde aantonen, zonder dat daar een wetenschappe-

Weekgrafiek Philips koers

lijk bewijs voor is. Niet alles wat werkt, ook in de financiële wereld, hoeft bewezen te worden. Als op basis van een aantal aannames en veronderstellingen kan worden aangetoond dat iets in de praktijk werkt, en daar zijn wat betreft technische analyses ruim voldoende papers over gepubliceerd, is dat voor mij acceptabel. Technische analyse is dan geen wetenschap maar wel een kunst. Het is de kunst om op een juiste wijze de spelregels, methodieken en modellen in de praktijk uit te voeren. Kijkt u eens naar de grafiek van Philips hieronder. In elk spotlichtje geeft de grafiek informatie prijs waaruit blijkt wat het meest waarschijnlijke scenario is. Daarnaar handelen betekent geld verdienen, toch? Visuele analyse De grafiek is een directe visualisatie van marktgedrag. Kortom, snap goed wat de grafiek indiceert en u snapt marktgedrag. Daarom ben ik ook een groot voorstander van visuele analyse. Graag sta ik even stil bij de veronderstellingen die visuele analyse onderbouwen. Aansluitend bespreek ik drie praktische scenario’s die beleggers direct kunnen toepassen. Veronderstelling 1 is het bekende gegeven dat de prijs of koers de ultieme uitkomst is van alle factoren die de prijs kunnen beïnvloeden. De prijs is eigenlijk een consensusmeter en weerspiegelt de rationele en irrationele verwachtingen van een breed publiek over de toekomst. Daarom is de prijs ook het enige onderwerp van studie binnen visuele analyse.

Écht helemaal fout? Hardnekkige gedachtekronkels zijn ontzettend moeilijk uit te bannen. Toch geef ik u hier een paar belangrijke don’ts van het beleggen met technische analyse. Als u onderstaande acties niet uitvoert, weet u vrijwel zeker dat u ooit uw laatste belegging zal doen: 1. Verliezen afkappen en winsten laten lopen, niet andersom. 2. Niet bijkopen als het misgaat. 3. Niet tegen de stroom inroeien, ga met de massa mee. 4. Houd uw cockpit eenvoudig en overzichtelijk.

datum

5. Het is niet erg om de top of de bodem te missen. Bron: BTAC Visuele Analyse, 29 oktober 2010

6. Kies uw favoriete coach en volg zijn aanwijzingen op.


15

Technische analyse Chapeau

Favoriete indicator Royce Tostrams: De koers “Wilt u als belegger iets beoordelen, dan moet u ‘meten’. Elke technisch analist beschikt tegenwoordig over software waarmee ze tientallen, zo niet honderden, indicatoren kan berekenen die elk iets meten. Een indicator mag in mijn optiek echter alleen een signalerende of ondersteunende functie hebben. Indicatoren geven hooguit een aanwijzing over de kwaliteit van een bepaald aspect van de belegging, meer niet. De belangrijkste indicator voor een technisch analist moet de koers van een aandeel zijn. • Ten eerste wordt in de koers alle relevante informatie van het betreffende beursfonds verdisconteerd. Denk aan winsten, verwachtingen van beleggers, sentiment en conjuncturele ontwikkelingen. • Ten tweede geeft de koers elke dag opnieuw eventuele veranderingen hierin aan, waardoor een belegger in staat wordt gesteld om snel en alert op de actualiteit te reageren. • Ten derde is de koers de enige eenheid waarmee beleggers daadwerkelijk worden afgerekend: ‘zit je goed dan maak je winst, zit je fout dan verlies je’. Vooral aankomende technische analisten maken vaak de fout door zich in eerste instantie niet op de koers te richten, maar te veel op de afgeleide indicatoren zoals momentum, oscillatoren en dergelijke. Indicatoren kunnen behulpzaam zijn bij elke beleggingsbeslissing, maar alleen als bevestiging van wat de koers aangeeft. De koers vormt dus de belangrijkste indicator.”

Royce P.B. Tostrams Royce Tostrams is hoofdredacteur van het Weekblad Technische Analyse Online en van de website www.tostrams.nl, de grootste technische analyseinternetsite van Nederland en België. Daarnaast heeft Tostrams diverse professionele producten gelanceerd, waarmee de Tostrams Groep actief de markten, met derivaten zoals Turbo’s, volgt. Tostrams is sinds eind jaren zeventig actief op de financiële markten, is docent en een veelgevraagd spreker en columnist en heeft inmiddels veel prijzen gewonnen. Fleur van Dalsem

16


Veronderstelling 2 is dat liquide markten en analyseren van prijsverloop is dan zich bewegen van evenwicht naar evenook een analyse van menselijk gedrag. wicht. Acties van kopers en verkopers leiDat men nooit exact hetzelfde reageert den tot een evenwichtsprijs op een markt. is mijns inziens de oorzaak van het feit Nieuwe inzichten, rationeel of irrationeel dat marktgedrag niet volledig in een mogevoed, leiden tot nieuwe koop- en verdel gegoten kan worden. Het niet exact koopactiviteiten en daarmee tot nieuwe reageren op uit het verleden herkenbare evenwichtsprijzen. Dat heen en weer besituaties heeft te maken met een belangwegen naar evenwichtprijzen kan zich rijke katalysator van irrationeel gedrag, openbaren in de vorm van een trend. namelijk angst. Trends bestaan er om drie redenen. Er zitten Samenvattend kom ik “Onder soortgelijke trends in de zogeheten tot de volgende beomstandigheden fundamentals, kuddevinding. Marktgedrag gedrag leidt tot trends is een dynamisch en hebben mensen de en de vertraging in de vaak irrationeel gebeuneiging om op verwerking van inforren. Het begrijpen van soortgelijke matie in de koers leidt marktgedrag door het manieren te reageren.” analyseren en uiteenratot trends. Trends in fundamentals leiden tot het felen van een grafiek en bestaan van prijstrends. Beleggers die het daardoor in kaart brengen van kuddetrends in de fundamentals volgen, helgedrag is praktisch gezien een belangrijpen daarom mee aan het ontstaan van ke stap. Door gebruik te maken van visuprijstrends. Dat kuddegedrag tot trends ele analyse-technieken kan een belegger leidt hoef ik in dit kader niet verder uiteen de ‘foto van marktgedrag’ ontwikkelen en te zetten. Kopen omdat iedereen koopt daar zijn voordeel mee doen. Ter illustratie is wat dat betreft veelzeggend. Daarom van een en ander presenteer ik drie scewas beleggen in de jaren 1995-1999 renario’s die goede resultaten opleveren. latief gezien zo makkelijk, niet waar? VerBedenk wel dat het subjectieve methoden traging in de verwerking van informatie zijn, dus enige oefening in het herkennen leidt ook tot trends. Kijkt u maar naar de van de scenario’s is wel nodig. reacties van verschillende beleggers op een nieuwsfeit of het doorbreken van een 1. Pullbackscenario technisch niveau. De handelaren die het Veelal zorgen winstnemingen ervoor dat dichtst bij het vuur zitten, zijn de eersten in een opgaande beweging prijzen tijdedie direct reageren. Een volgende groep lijk onderuit gaan. Een korte dalende bebestudeert de ontwikkelingen iets langer weging betekent niet dat de trend voorbij en reageert dan. Achteraan in de rij staan is. Wel belangrijk is het feit dat tijdens de de beleggers die morgen in de krant lezen pullback het volume in de markt laag is. wat er vandaag gebeurd is en dan pas tot Met andere woorden, de activiteit neemt actie over kunnen gaan. Informatie werkt tijdelijk af, in afwachting van een nieuwe dus niet direct, maar trendmatig door in stijgende beweging. De beren (beleggers prijzen. Een ander argument dat hierop die anticiperen op een koersdaling) krijaansluit is het verschil in beleggingshorigen even de gelegenheid om een tik uit zon. Werken met een kortere of langere te delen, maar de stieren (beleggers die meetlat bepaalt in grote mate het moment anticiperen op een koersstijging) staan te waarop tot actie wordt overgegaan. wachten om weer toe te slaan. Het concept van actie- en reactiebewegingen doet hier prima dienst. Het eerste signaal Veronderstelling 3 heeft te maken met van bodemvorming wordt gebruikt om in het menselijk gedrag. Het heden is nooit te stappen, om als zodanig weer te kunexact hetzelfde als het verleden. Echter, nen profiteren van een nieuwe impuls in onder soortgelijke omstandigheden hebde uptrend. Voor het bepalen van boben mensen de neiging om op soortgedemvorming zijn diverse hulpmiddelen lijke manieren te reageren. Het volgen




voorhanden, trendlijnen, Fibonacci-retracements, vorige toppen, nieuwe hogere low, et cetera. In de weekgrafiek van ASML is duidelijk zichtbaar dat beleggers goed kunnen profiteren van een tijdelijke zwakte in de prijsontwikkeling. Steeds is duidelijk wanneer de kudde weer in beweging komt. Ik heb dit met de spotlichtjes aangegeven. 2. Climaxscenario Beleggers hebben de neiging om te overreageren op nieuws of andere gebeurtenissen in de markt. Deze overreactie treedt op zowel aan de bovenkant als aan de onderkant van de markt. Deze situaties leiden veelal tot een climaxscenario, waarbij de koers na een spectaculaire stijging of daling een net zo sterke reactie laat zien. In het kader van visuele analyse kunt u een climaxscenario zien aankomen op het moment dat de koers buiten de trendkanaallijn wordt gedrukt. Let wel, hier is geen sprake van een trendbreuk, dat gebeurt aan de andere kant van het veld bij de trendlijn. Ik duid hier de grafiek van zilver nader, omdat hierin sprake is van een climaxscenario. In eerste instantie zie ik een proces van hogere toppen en hogere bodems. In de laatste rit omhoog wordt de koers door de trendkanaallijn gedrukt. Deze lijn doet op dat moment dus geen dienst als weerstandslijn, wat normaal gesproken wel het geval is. Koersvorming boven de trendkanaallijn is een kadootje van de markt. Neem deze extra winst,

want de kans neemt aanzienlijk toe dat de koers wordt teruggedrukt in het stijgende kanaal. Een significante countertrendbeweging staat voor de deur. Actieve beleggers overwegen zelfs om aan de shortkant van de markt te acteren. Na bodemvorming op of boven de trendlijn is de overspannenheid weggepoetst en kan de uptrend worden vervolgd. 3. Steunscenario Het is algemeen bekend dat beleggers graag laag kopen en hoog verkopen. De financiële pers, internet, radio en televisie worden afgestroopt op zoek naar belangrijke, relatief lage steungrenzen. Naarmate er meer bronnen zijn die een specifieke koers aanduiden als belangrijke steun, is de massa bereid rond die koers in te stappen. De self fulfilling prophecy speelt hierbij een belangrijke rol. Vooral als de koers zich beweegt in een tradingrange durven veel beleggers wel te kopen als de koers wederom de onderkant van de range aantikt. Het koersverloop van Wolters Kluwer is hiervan een mooi voorbeeld. De strategie ‘kopen op steun en verkopen op weerstand’ heeft hier tijdenlang prima gewerkt. Een dergelijk steunscenario speelt goed in op het gegeven dat marktgedrag zich herhaalt. Bij een herkenbaar plaatje durven beleggers iets te doen. Let wel, op een gegeven moment komt er een einde aan dit repeterende gedrag, zoals bij Wolters recent het geval was.

1. Pullbackscenario (grafiek ASML)

Favoriete indiactor Guy Boscart: intermarketsignalen “Een echte favoriete indicator heb ik niet, maar ik kijk wel naar de signalen op intermarketgebied. Om een goed beeld te krijgen van de markt, neem ik eigenlijk alleen de indicatoren die door veel beleggers gebruikt worden. Het 200-MA (200-daags moving average) is hierbij een hele belangrijke, en voor de wat kortere termijn, kijk ik naar het 50 en 20-MA. Maar, er speelt meer natuurlijk. Een belangrijke indicatie voor mijn beleggingsbeslissingen blijft de wisselwerking tussen de verschillende markten, valuta, de grondstoffen en de obligatiemarkten. Daar kun je mooie combinaties mee vormen. Beleggers kunnen het vergelijken met eerdere fases en daarop ook beslissingen nemen. Als trader ben ik vrij zeker van wat ik wil gaan doen, dus heb ik niet een hele reeks van indicatoren nodig om een beslissing te maken. Meer onzekere traders zoeken er soms van alles bij voor ze in willen stappen. Dat moeten ze natuurlijk zelf weten, maar houd er in ieder geval rekening mee dat indicatoren niet alles vertellen. Dan zou het wel heel makkelijk zijn. En dat zeker niet in deze rumoerige tijden, want een beslissing van de Federal Reserve, regeringen of andere instanties vegen in één beweging alles van tafel, ook al was de instap op een hele reeks indicatoren zo mooi.”

Guy Boscart Guy Boscart is oprichter van de website www.usmarkets.nl en beursanalist op intermarketgebied. Hij volgt de belangrijkste beurzen, de valutamarkt, grondstoffen- en obligatiemarkten. Fleur van Dalsem

2. Climaxscenario (grafiek zilverprijs) koers

datum

koers

datum

Bron: BTAC Visuele Analyse, 29 oktober 2010



17

Technische analyse Chapeau

Favoriete indicator van Weekendbelegger: Weekendbeleggersindicator “Ik heb jaren gezocht naar een indicator die mij als belegger kon waarschuwen voor grotere koersdalingen, zoals die in de periode 2000-2003. In 2006 kwam dat eureka-moment, toen ik bij toeval de Weekendbeleggers indicator (WBi) ‘ontdekte’. Al in augustus 2007 gaf de WBi ‘sluit longpositiesignalen’ af. Dat was het moment om de beurs te verlaten. Op deze manier heb ik winst geboekt en verlies voorkomen. Begin 2008 gaf de WBi een van haar krachtigste omkeersignalen, het ‘open short-signaal’, af. Dit was het teken dat de beurs zou dalen op middellange termijn. Dus kocht ik Turbo’s short, die stijgen immers bij een beursdaling. Door de indicator te combineren met 58 speciaal geselecteerde aandelen, fondsen en (inter)nationale indices, boekte ik dat jaar met mijn risicomijdende Turboportefeuille (hefboom maximaal 4) mooie resultaten. Gaat de beurs omhoog of omlaag? Mij maakt het inmiddels niets meer uit en dat geeft vooral veel rust. Daarom is deze trendvolgende indicator al ruim vier jaar mijn grote held. Kernwoorden: eenvoudig, emotievrij, effectief en … weekend.”

Michael Groenewoud Michael Groenewoud (weekendbelegger) heeft een achtergrond als luitenant-kolonel bij de Koninklijke Landmacht, logistiek manager, technisch- en kwantitatief analist. De grote internationale beursdalingen van 2000-2003 hebben hem destijds aan het denken én aan het werk gezet. Hij raakte er steeds meer van overtuigd dat er een indicator (wiskundige afgeleide van de koers) moest bestaan die geheel zou voldoen aan zijn wensen. In 2006 vond hij wat hij zocht: een indicator die ervoor zorgt dat de belegger tijdig wordt gewaarschuwd voor een trendomkeer van de koers bij stijging en bij daling. Enthousiast geworden door de resultaten, is hij sinds 2007 directeur van Weekendbeleggers bv.


Marktlens en cockpit Prima om de grafiek goed te bestuderen, maar u zult toch ook diverse indicatoren moeten raadplegen om objectieve informatie boven tafel te krijgen, niet waar? Hoe ziet uw cockpit er uit als u over de markt vliegt? Hoe ziet uw dashboard er uit als u door het financiële landschap rijdt? Met andere woorden, hoe komt u tot een marktvisie, gebaseerd op technische analyse-ingrediënten? Welk sjabloon gebruikt u hierbij? Ik noem dit graag de marktlens, waarmee u een marktfoto kunt maken, kunt inzoomen, scherpstellen, uitvergroten et cetera. Minder is beter Ik ken beleggers die een behoorlijk uitgebreid dashboard hebben gebouwd met vele trendmeters, spanningsmeters, volume-indicatoren, golftellers, lijnen en patronen. Er wordt daarbij een breed spectrum aan regels en methodieken gevolgd om te komen tot een beleggingsbeslissing. U voelt ’m al aankomen, er wordt alleen maar geanalyseerd, maar nooit belegd. Er worden zoveel condities aan de markt opgelegd, dat dergelijke ideale, heilige graalachtige situaties zich nooit voordoen. Te veel indicaties en aanwijzingen maken het beeld alleen maar troebel, vaag en onduidelijk. Het is raadzaam om een beperkt aantal indicatoren en bevindingen te volgen. Kent u het KISS-principe (Keep It Simple and Stupid)? Maar het ‘beperkte’ setje aan bevindingen of ingrediënten moet wel een uitgebalanceerd setje zijn. Twee items spelen daarbij mijns inziens een rol: trend en sentiment. De trend geeft in dit geval aan of de markt

3. Steunscenario (grafiek Wolters Kluwer)

Normaal gesproken kabbelt een koers voort in zijn trend of trading range, maar er zijn ook situaties waarbij een koers relatief gezien te hoog of te laag staat, zoals bij de climaxscenario’s het geval is. Nu kan een technisch analist op twee manieren vaststellen hoe het is gesteld met de trend en het sentiment. Hij kan dit subjectief doen, of objectief. Subjectief is zelf kijken en doen, objectief is meten en vaststellen. De subjectieve elementen zijn hiervoor al aan bod gekomen bij de visuele analyses. Nu graag aandacht voor de objectieve trend- en sentimentmeter, wat mij betreft de twee belangrijkste indicatoren uit de gereedschapskist. Objectieve trendmeter De objectieve invulling van de begrippen trend en sentiment doe ik met twee indicatoren, te weten de 55-weeks ongewogen voortschrijdende gemiddeldelijn (SMA) en de 14-weeks Dynamische RSI. De kenners weten natuurlijk wat deze indicatoren meten, voor andere geïnteresseerde lezers een korte toelichting. Een gemiddeldelijn filtert koersbewegingen uit, waardoor er als het ware een sleepkabel overblijft, waar de koers boven of onder beweegt. De spelregel is vrij simpel. Koersvorming onder de sleepkabel indiceert een dalende trendfase, ofwel een tendens tot zakken. Koersvorming boven de lijn indi-

Weekgrafiek AEX® met voortschrijdend gemiddelde koers

datum

koers

datum


18

of het fonds een tendens tot stijgen of dalen vertoont. Anders gezegd, is er sprake van een duidelijke richting? Met sentiment wordt aangeduid of er sprake is van min of meer overdreven koopkracht of verkoopdruk.





ceert een stijgende trend, een tendens tot stijgen. Als de sleepkabel vlak loopt, is er geen sprake van een trend. Er zijn meer indicaties af te leiden van een gemiddeldelijn, maar de zogenoemde crossovers van de koers met de lijn zijn wel de belangrijkste. Waarom 55 als parameterinvulling? Omdat het een Fibonacci-getal is en omdat een 55-invulling een betrouwbare invulling geeft aan genoemde spelregel. (Fibonacci was een wiskundige uit de 13e eeuw die een cijferreeks ontwierp waarbij het volgende getal ontstaat door de vorige twee bij elkaar op te tellen. Er bestaan verschillende patronen tussen deze getallenreeksen - red.) Het is zeker geen ideale parameter, maar wel een die op een eenvoudige wijze illustreert of er op middellange termijn sprake is van een tendens tot stijgen of dalen. In de marktlens van de AEX® zal ik straks het praktische gebruik van de SMA illustreren. Objectieve sentimentsmeter Er is een scala aan overbought- of oversoldindicatoren ontwikkeld, die allemaal aangeven hoe relatief hoog of laag de koers staat, afhankelijk van het gehanteerde timeframe. Dergelijke indicatoren kennen drie standen: 1. neutraal als koopkracht en verkoopdruk in evenwicht zijn, 2. overbought als er teveel koopkracht is, dit leidt normaal gesproken tot topvorming 3. oversold, waarbij de koers relatief gezien te fors is afgestraft, leidt veelal tot bodemvorming. Er kunnen meer indicaties uit de stand van de indicator worden gedestilleerd, maar de hiervoor genoemde zijn wel de belangrijkste. De RSI van Welles Wilder is de bekendste spanningsmeter uit de gereedschapskist van een technisch analist. Ik gebruik een aangepaste versie in mijn marktlens, waarbij ik dynamische banden gebruik om overspannenheid aan de onderkant of bovenkant van de markt te meten. Kijk straks maar eens op de afgebeelde marktlens hoe deze spanningsmeter er uit ziet. Scenario-analyse Met de waargenomen en gemeten ingrediënten bent u in staat om een scenario te definiëren. De marktlens is om de gewenste route door het financiële landschap uit te stippelen. De marktlens is het spoorboekje voor de ac-

tieve belegger. Met de ingrediënten, ofwel de bouwstenen, definieert u een markvisie waardoor u in staat bent om op een relatief veilige manier te beleggen. U omschrijft en meet immers hoe het landschap erbij ligt en daar handelt u naar. Als de markt er belabberd bij ligt, doet u geen aankopen, maar bouwt u bescherming in, niet waar? Wat dat betreft onderschrijf ik de methodieken van technisch analist Cynthia Kase die als motto heeft “Trade with the Odds”. Een wellicht bekendere uitspraak voor u is “The Trend is Your Friend”, ofwel beleg in de richting van de trend. Ter illustratie van het voorgaande werp ik een blik op de AEX®-marktlens. Ik verzamel de bouwsteentjes en definieer een scenario. Uit de grafiek kan worden afgeleid dat er sprake is van een zijwaarts koersverloop. Al wekenlang komt de index nauwelijks van zijn plaats, waardoor de gemiddeldelijn ook vlak gaat lopen. Een vlakke sleepkabel duidt in dit verband op een gebrek aan richting. Een tendens tot stijgen of dalen is er momenteel niet. Maar de index bevindt zich nog wel boven de gemiddeldelijn, dus de ondertoon is nog wel licht positief. De spanningsmeter staat er neutraal bij, dus scherpe bewegingen verwacht ik niet. Goed, nu dus stilstand, maar boven 343 en 358 zijn de stieren los. Dan zal de onderliggende trend een stevige impuls krijgen en kunnen de actieve beleggers zich opmaken voor een eindejaarsrally. Wanneer werkt technische analyse echt goed? Bovenstaande lezing is bedoeld om actieve doe-het-zelf-beleggers aan te sporen om technische analyse op de juiste wijze in te zetten en ze aan te sporen om zich in de spelregels te verdiepen. Velen hebben het geprobeerd en zijn afgehaakt. Niet omdat de spelregels niet goed zijn, maar omdat zij zich niet hebben gerealiseerd dat u pas een goeie belegger bent als: – u zich beseft dat uzelf de zwakste schakel bent – u behoefte heeft aan een visie, niet aan een tip – u zich realiseert dat de richting van de markt niet van belang is – u erkent dat weinig verliezen belangrijker is dan veel winnen – u gaat voor de finish, niet voor een enkel sprintje. Nico Bakker

Favoriete indicator van Cees Niessen: Indextrade “Grote partijen bepalen de beleggersmarkt. Door hun volume hebben ze de power om optieprijzen en aandelenkoersen te beïnvloeden. De particuliere belegger is vervolgens te laat om hierop te reageren. Door dit mechanisme verliezen particulieren veel vaker geld dan grote partijen. Ik heb daarom een systeem dat berekent waar de grote belangen precies zitten, zowel aan de boven- als onderkant van de markt. Door het invoeren van secuur berekende signalen, kan de kleine belegger inspelen op de acties van grote partijen, zonder zich te laten leiden door emoties. Mijn systeem geeft aan waar de individuele belegger het beste kan in- en uitstappen. Zo kunnen zij profiteren van de marktposities die de grote partijen innemen. Zo werd Indextrade een feit. Leden ontvangen de in- en uitstapmomenten van de index waar die dag op wordt gehandeld. Zij voeren vervolgens de handelssignalen van Indextrade in bij hun eigen broker of bank en kunnen met een gerust hart aan de dag beginnen. Een groot voordeel van beleggen volgens deze routine is dat er geen menselijke emoties aan te pas komen. Je beschermt jezelf zo tegen meedoen aan de gekte van het moment.”

Cees Niessen Cees Niessen is begin 2010 officieel van start gegaan met Indextrade en heef nu ongeveer 170 leden. Niessen belegt al vanaf zijn zestiende. Na een succesvolle periode verspeelde hij telkens weer zijn winst. Al die uren koersen volgen en daarop reageren, leverde naar eigen zeggen per saldo maar weinig op. Vandaar dat hij in 2005 begon met de ontwikkeling van een eigen handelssysteem. De twee jaar daarna heeft hij gebruikt voor doorontwikkeling en verfijning van het systeem. Niessen verklapt niet waar het systeem zijn informatie vandaan haalt, maar dat het werkt staat voor hem vast. Fleur van Dalsem

RBS heeft met een aantal in dit magazine genoemde partijen een samenwerkingsverband gericht op educatie. De adviezen van deze partijen zijn onafhankelijk van RBS (Research). De beloning van deze partijen is niet afhankelijk van hun eventuele prestaties en wordt niet beïnvloed door hun standpunten en aanbevelingen opgenomen in dit document.

Nico Bakker is bestuurder van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. en is een onafhankelijk analist. RBS betaalt een vergoeding voor de technische analyses.


19

Thema Chapeau


Vijf maal infra e groei van opkomende markten en de stimuleringsdrift van Westerse overheden vormen een gezonde D voedingsbodem voor investeringen in infrastructuur. Vijf cruciale sectoren die infrastructuurbeleggers in de gaten moeten houden.

Hogesnelheidstrein is de revival van de spoorwegen

1. Water Van al het water op aarde is slechts 2,5 procent geschikt voor consumptie. En van die 2,5 procent zoetwater zit ongeveer tweederde vast in ijskappen en gletsjers. De voorraad is dus beperkt, maar de vraag blijft maar stijgen. De plekken waar schoon water een schaars goed is groeien in aantal. In het Westen ligt de nadruk vooral op het efficiënt omspringen met de bestaande watervoorraad, in opkomende markten is de uitdaging vooral om de snel groeiende woongebieden in hetzelfde tempo te blijven voorzien van waterleidingen en sanitaire voorzieningen. China heeft ongeveer net zoveel drinkwaterreserves als Canada, maar er wonen honderd keer zoveel mensen. In 440 van de 669 grote steden in China heerst in meerdere of mindere mate een watertekort (bron: Moneyweek, 2007). De steden vormen niet het enige probleem. De stijgende welvaart in de opkomende economieën in Azië en Latijns-Amerika heeft

20

tot gevolg dat het voedingspatroon van de bevolking verandert. De voedselproductie is in de wereld waterverbruiker nummer één. Tweederde van al het beschikbare water wordt gebruikt voor irrigatie. En welvaartsvoedsel zoals vlees en zuivel kost nog meer water om te produceren dan landbouwgewassen. Nu water meer en meer op de agenda van beleidsmakers komt te staan, ligt het voor de hand dat er steeds meer geïnvesteerd zal gaan worden in waterzuivering, sanitaire voorzieningen en efficiëntere methodes van waterverbruik. Soms wordt water al als een echte grondstof verscheept van A naar B. Turkije vervoert drinkwater in reusachtige ‘ballonnen’ met miljoenen liters tegelijk naar Israël en Cyprus. Innovaties in watertechnologie volgen elkaar in snel tempo op. De techniek om drinkwater te winnen uit zeewater (desalinatie) is met sprongen vooruit gegaan. Gespecialiseerde bedrijven helpen waterleidingbedrijven om lekken

in de leidingstelsels op te sporen. (In de vaak eeuwenoude waterleidingen in Amerika en Europa lekt een groot deel van het water weg voor het de kraan bereikt – in sommige delen van Amerika kan dat oplopen tot een geschatte 50 procent). Vernieuwen van al die leidingen kan in de geïndustrialiseerde wereld bij elkaar vele honderden miljarden euro’s gaan kosten. Toch zou die investering wel eens onvermijdelijk blijken te zijn. 2. Energie Na water is energie de tweede grote bottleneck voor de expansie van snelgroeiende economieën in Azië en Latijns-Amerika. Met name in China en India worden in snel tempo nieuwe elektriciteitsnetten opgetuigd, nu ook de binnenlanden van deze reuze-groeilanden worden ontsloten. Volgens beheerder Thomas Bücher van het DWS Global Infrastructure Fund is de investering in dit soort infrastructuur


Chapeau Thema


we spoorlijn in de Verenigde Staten. Daarsysteem in werking zijn, waar veel kiloniet het gevolg van de economische groei, mee wil Amerika wat van de achterstand meters nieuwe snelweg voor nodig zijn. maar juist een oorzaak. Landen die een inlopen die het op dit gebied inmiddels groot deel van hun bruto binnenlands proheeft ten opzichte van de Europese Unie duct (bbp) besteden aan – onder andere 4. Spoorwegen (waar al jaren wordt geïnvesteerd in trans– het aanleggen van stroom- en wegennetDe trein maakt een revival door. Gedurennationale hogesnelheidslijnen), China (dat ten, worden daarvoor beloond met betere de de twintigste eeuw werd het spoor als in 2025 verwacht dertienduizend kilometer groeicijfers. China besteedt al geruime tijd belangrijkste vervoermiddel verdrongen hogesnelheidslijn te hebben aangelegd) rond de 9 procent van het bbp aan infradoor de auto, maar een combinatie van en Japan (dat al eerder een economische structuur; sinds kort heeft ook India de amfactoren zorgt voor een nieuwe investecrisis aangreep om de investeringen in mobitie uitgesproken om de uitgaven op dat ringsgolf in de IJzeren Weg. Allereerst zijn derne spoorwegen op te schroeven, resulniveau te brengen, onder andere door de er milieu-overwegingen. Treinen zijn schoterend in de bekende bullet trains). uitgestrekte – en nog weinig ontwikkelde – ner dan auto’s, dus doen overheden er veel binnenlanden op het elektriciteitsnet aan aan om het vervoer per spoor te stimulete sluiten. Het project ren en te modernise5. Dataverkeer staat in India bekend als ren. Daarnaast is, door Er komt minder staal en asfalt bij kijken, “President Obama de “Volt Rush”. Buiten de komst van hogesnelmaar een van de grote frontier-markten elektriciteit staat ook het heidstreinen, de trein op infrastructureel gebied is het datapresenteerde aan het transport van gas hoog een steeds aantrekkeverkeer. De penetratiegraad van mobegin van de zomer op de agenda van de lijker alternatief voor zobiele telefoons is wereldwijd al vrij hoog, een investeringsplan opkomende economiewel vliegtuigen als auto’s maar de werkelijke groei zal de komenvan 50 miljard dollar, ën. Vooral in Azië wordt geworden. Een derde arde jaren zitten in breedband dataverdruk gewerkt aan een gument is is de financiëkeer, dankzij de opkomst van de smartte besteden aan modern netwerk van le crisis. Veel overheden phones. Volgens een topman van het modernisering van gaspijpleidingen. houden de economie Amerikaanse Cisco is het goed mogelijk het wegennet.” aan de praat door grodat de data-footprint van een willekeute investeringen door te rige mobiele abonnee in 2015 450 keer 3. Wegen voeren en in veel landen maakt een inveshoger is dan in 2005. Volgens cijfers Naast water en energie is bereikbaarheid tering in het spoorwegennet daar deel van van Ericsson ligt het jaarlijkse wereldeen derde cruciale voorwaarde voor de uit. Zo lanceerde president Obama aan het wijde mobiele spraak- en dataverkeer economische ontwikkeling van achtergebegin van de zomer een investeringsplan nu nog onder de 5 miljard gigabyte. In bleven regio’s. Het is dan ook niet meer van 50 miljard dollar, te besteden aan mo2014 zou dat volgens een schatting van dan logisch dat opkomende markten het dernisering van het wegennet en de aanEricsson tegen de 25 miljard gigabyte leeuwendeel van alle investeringen in leg van ruim zevenduizend kilometer nieumoeten zijn. nieuwe wegen voor hun rekening nemen. Pieter Kort India heeft zich voorgenomen om jaarlijks Beter in infrastructuur zevenduizend kilometer (!) nieuwe snelweg aan te leggen. Of dat daadwerkelijk BRIC Infrastructure Cerificaat (NL0000696219) versus BRIC II Certificaat (NL000290328) gebeurt is nog enigszins de vraag, aan1 november 2007 – 1 november 2010 gezien India een complexere en bureaucratischer overheid heeft dan, bijvoorbeeld, China. Door onduidelijke registratie van grondbezit duurt het benodigde onteigeningsproces ook langer dan de regering zou willen. Maar de ambitie staat en er wordt nog altijd een imposante hoeveelheid nieuw asfalt gelegd rondom de grote groeikernen. Een ander land dat druk bezig is om een nieuw wegenstelsel aan te leggen is Brazilië. De verkeerssituatie in steden als Rio de Janeiro en São Paolo is onhoudbaar druk, terwijl Brazilië in 2014 en 2016 respectievelijk het wereldkampioenschap voetbal en de Olympische Spelen organiseert. Tegen die tijd moet er een soepel draaiend verkeers-

120 100 80

Graph follows!

60 40 20 0 11/07

05/08 BRIC Infrastructuur

11/08

05/09

11/09

05/10

11/10 datum

BRIC II

Bron: RBS, 1 november 2010. Geïndexeerd, 1 november 2007 = 100


21

Minimaal 3,4% op jaarbasis Royal 3,4% Plus Obligatie • Zes jaar lang ieder kwartaal een minimale coupon van 3,4% op jaarbasis. Stijgt het 3-maands Euribor tarief* boven dit niveau, dan wordt dat de basis voor de voor dat jaar uit te keren coupon met een maximum van 7% • 100% terugbetaling van de hoofdsom op de afloopdatum • Beleggen in Royal Obligaties van The Royal Bank of Scotland N.V. (A+/A2/AA-, d.d. 8 september 2010) • Dagelijks verhandelbaar en verkrijgbaar via uw eigen bank (ISIN: NL0009552348) * Het 3-maands Euribor percentage is het rentetarief waartegen Europese banken elkaar 3-maands deposito’s aanbieden (www.euribor.org). De coupon wordt voorafgaand aan ieder jaar vastgesteld.


De waarde van uw belegging kan ﬂuctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Ga naar www.rbs.nl/markets voor de brochure, het basisprospectus en de definitieve voorwaarden. © The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm dan ook van de inhoud van dit document is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik.

Chapeau Indices


Buitenbeentjes

Index

Land

AEX-Index® EURO STOXX 50 ® Index DAX® Index BEL 20 ® Index CAC40 ® Index FTSE™ 100 Index SMI® Index RDX Index S&P® /MIB Index IBEX 35 ® Index

Nederland

Koers

Rendement Rendement Rendement Rendement 1 maand YTD 1 jaar 5 jaar

337,99

2,51%

2,04%

12,99%

-13,84%

2.530,67

2,96%

-1,19%

5,51%

-20,44%

Duitsland 6568 België 2.672,71 Frankrijk 3.815,77 Groot-Brittannië 5.646,02 Zwitserland 6.479,21 Rusland 1.388,37 Italië 21.250,82 Spanje 2.701,35

7,03% 4,40% 4,61% 2,96% 3,93% 1,93% 4,79% 2,46%

11,59% 7,22% -1,88% 6,39% -0,22% 6,75% -8,09% -10,33%

22,41% 12,33% 6,13% 12,81% 3,82% 16,16% -4,17% -6,62%

34,17% -17,83% -12,81% 7,46% -8,23% 12,07% -35,12% 2,71%

Euroland

Amerika Dow Jones Industrial Average Index SM S&P 500 ® Index NASDAQ 100 Index® Bovespa Index Mexbol Index S&P® TSX60 Index

Verenigde Staten 11.126,28

3,31%

7,29%

14,29%

6,83%

Verenigde Staten 1.182,45 Verenigde Staten 2.125,88 70.568,94 Brazilië Mexico 35.262,90 Canada 723,21

4,01% 7,51% 1,90% 5,67% 1,92%

6,92% 15,39% 4,33% 11,21% 4,97%

14,32% 28,31% 16,27% 24,70% 12,63%

-1,86% 34,39% 131,59% 124,72% 21,86%

-13,15% 8,22%

-6,56% 9,49%

-34,08% 62,16%

Azië/Pacific NIKKEI 225 Index Hang Seng Index Hang Seng China Enterprises Index Kospi 200 Index Nifty Index SET 50 Index LQ45 Index S&P® /ASX 200 Index Topix Index Kuala Lumpur Composite Index

Japan Hongkong

9.387,03 23.164,58

-2,60% 5,87%

China

13.259,10

9,00%

5,70%

6,13%

176,64%

Zuid-Korea India Thailand Indonesië Australië Japan

246,61 6.012,65 678,19 672,83 4.648,10 817,76

1,82% -0,40% 2,64% 1,32% 2,67% -3,24%

11,75% 17,65% 33,30% 34,53% -3,47% -11,51%

21,39% 29,87% 45,39% 43,94% 3,55% -8,79%

59,34% 152,95% 41,43% 194,11% 5,50% -45,52%

Maleisië

1.499,11

2,74%

18,37%

21,33%

64,85%

25.364,12 6.691,07

2,44% 0,31%

15,86% 7,18%

12,54% -2,84%

102,62% 16,00%

Afrika/Midden-Oosten CFG 25 Index EGX 30 Index DJ Turkey Titans 20 Index Tel Aviv 25 Index Dubai Financial Market G. Index MSCI United Arab Emirates Index MSCI Qatar Index MSCI Oman Index MSCI Kuwait Index MSCI Bahrain Index FTSE® /JSE Afrika Top40 Index

Marokko Egypte

815,92

8,13%

37,21%

52,28%

114,79%

Israël

Turkije

1.258,85

3,86%

11,20%

26,58%

67,73%

Dubai

1.732,47

3,47%

-3,41%

-20,28%

-79,36%

259,23

5,34%

3,81%

-5,87%

n/a

865,27 1.041,02 894,55 299,65

1,12% 1,52% 1,05% -1,79%

17,74% 9,98% 41,31% -15,13%

18,10% 9,58% 30,82% -26,16%

n/a n/a n/a n/a

26.599,03

4,68%

8,81%

16,03%

80,60%

499,61 1177,12 1.080,26

2,19% 0,82% 4,19%

22,29% 24,04% 2,62%

33,22% 38,29% 3,61%

129,55% 82,78% 8,98%

Verenigde Arabische Emiraten Qatar Oman Koeweit Bahrein Zuid-Afrika

Sectoren AMEX Gold BUGS Index Goudmijnen AMEX Biotech Index Biotechnologie AMEX Oil Index Olieproductie

Bron: Bloomberg, 27 oktober 2010

Japan maakt de verwachtingen niet waar. De grootste stijgers van 2010 zijn Indonesië en Thailand. Foto: apple.de

Europa

In het tot dusver nog een redelijk voorspoedig verlopende beursjaar – althans bij het ter perse gaan van dit nummer – is het toch opvallend om te constateren dat er een paar plaatsen op de wereld zijn waar een belegger dit jaar beter niet had kunnen zitten. Waar de meeste Europese beurzen tot eind oktober een moeizaam plusje uit het vuur wisten te slepen, doken zowel Italië als Spanje zo’n 8 à 10 procent in de min. De eurocrisis van mei is daar vanzelfsprekend een belangrijke factor in, misschien ook wel de reden waarom Europa’s vluchthaven Duitsland juist een opvallend sterk rendement liet zien: de DAX® Index steeg met meer dan 10 procent. In Azië was Japan het buitenbeentje. Aan het begin van 2010 werd nog door diverse analisten geopperd dat de Japanse beurs dit jaar wel eens flink zou kunnen bijtrekken, maar de ijzersterke Japanse yen gooide roet in het eten. Voor Europese beleggers hield die sterke munt de schade wel enigszins beperkt, maar de performance van de index zelf viel sterk tegen, onder andere door het achterblijven van de traditioneel grote Japanse exportbedrijven. In het Midden-Oosten zijn Dubai en Bahrein markten die moeilijke tijden hebben, door zwakte in de olieprijs en slechte omstandigheden voor vastgoed in die regio. De grootste stijgingen in 2010 waren te zien in de ‘nieuwe’ opkomende landen Indonesië en Thailand, met respectievelijk 34,5 en 33,3 procent. En opvallend was ook de prestatie van de door technologie en software gedomineerde Nasdaq in Amerika. Die deed het met ruim 15 procent in 2010 aanmerkelijk beter dan de meer industrieel georiënteerde Dow Jones en S&P 500® Index. Pieter Kort


23

Indices: Technische analyse Chapeau AEX-Index® Eindejaarsrally in zicht Al maanden lang beweegt de AEX-Index ® zijwaarts tussen de weerstandszone van 344 tot 358 en de steun op 328. Er lijkt geen einde te komen aan deze consolidatiefase. Toch ligt een opwaartse uitbraak voor de hand, waardoor we toch nog een eindejaarsrally mogen verwachten. De ondertoon op het Damrak is namelijk positief. Dit blijkt uit de volgende technische ingrediënten. Er is sprake van koersvorming boven de voortschrijdende gemiddeldelijn die voor mij als dynamische trendlijn en sleepkabel uitstekend dienst doet. Zolang de index boven de sleepkabel noteert, houden de stieren het voordeel van de twijfel. De gemiddeldelijn loopt zelf ook licht omhoog en dat impliceert dat er sprake is van een stijgingstendens. De RSI bevindt zich boven de 50lijn. Ik gebruik sinds kort de 50lijn op de RSI als trendbevestiging. De RSI is een spanningsmeter, maar er zit dus ook een trendcomponent in. Goed, al met al dus een gematigd positief landschap waarin vooralsnog niet zo veel gebeurt. Maar de messen wor-


Dow Jones IndexSM Stieren halen de top

den geslepen, een opwaartse uitbraak lijkt onvermijdelijk. Een lange witte candle met een slotkoers boven 344 is de eerste ontsnappingspoging. (Een witte candle wordt gevormd als de slotkoers boven de openingskoers ligt - red.) Als de stieren daarna ook het 358-niveau kunnen slechten, zijn ze helemaal los. Dan is er veel ruimte voor een verdere stijging, dan richt ik mijn vizier op 450, het niveau van de bovenkant van het stijgende trendkanaal. Het moge duidelijk zijn dat bij koersvorming onder 328 de stieren hun grip verliezen. De technische conditie zal dan aanzienlijk verpieteren.

Een gematigd positief landschap

Weekgrafiek AEX-Index®

Winsten verzilveren op korte termijn

In de vorige editie moest ik waarschuwende opmerkingen plaatsen, want het technische beeld zag er zeer fragiel uit. De neerwaartse druk werd flink opgevoerd, de koers werd onder de sleepkabel gedrukt, de beren dreigden met een downtrend. Maar de stieren wisten ternauwernood het hoofd boven water te houden. Met een uiterste krachtsinspanning drukten zij de index weer tot boven de voortschrijdende gemiddeldelijn, teneinde de uptrendfase weer nieuw leven in te blazen. De RSI als spanningsmeter gaf ruim op tijd aan dat rond 9.600 en later in de tijd rond 9.900 bodemvorming zou plaatsvinden. Vervolgens werd een serie witte candles

Weekgrafiek Dow Jones IndexSM koers

datum

koers

datum

Bron: BTAC Visuele Analyse, 5 november 2010 AEX-Index® van 1 september 2009 tot en met 5 november 2010

24

geplaatst, de stieren stoomden op en hebben inmiddels de recente top op 11.258 bereikt. Maar hoe gaat het nu verder? Weten zij de 11.258-weerstand te slechten en daarmee de weg vrij te maken voor een verdere opleving tot in de 13.000-zone, of haperen zij en komt er een correctie? Wat dat betreft is 11.258 een uitdagend kantelpunt. Het is in feite een draai- of breekpunt geworden. Voor kortetermijnbeleggers wordt het tijd om winsten te verzilveren en te wachten op een nieuw instapmoment. Dit kan dus bij een hogere bodem zijn ergens rond 10.500, maar dit kan ook bij een doorbraak door het 11.258-niveau zijn. Inderdaad, dan is het een kwestie van hoog verkopen en hoger weer kopen; een lastige kwestie, maar dat hoort bij het spel, niet waar? Langeretermijnbeleggers blijven gewoon zitten en vullen hun portefeuilles bij een hogere bodem of bij een uitbraak. Het technische landschap ziet er aantrekkelijk uit. Met of zonder extra aanloop voeren de stieren de regie.

Bron: BTAC Visuele Analyse, 5 november 2010 Dow Jones IndexSM van 1 september 2009 tot en met 5 november 2010


Indices: TechnischeChapeau analyse


Nikkei 225 Index Zwakke technische conditie In tegenstelling tot de Amerikaanse en (grotendeels) Europese beursbarometers, staat de Nikkei-index er slap en zwak bij. Ik zie een proces van lagere toppen en lagere bodems, ik zie koersvorming onder de voortschrijdende gemiddeldelijn, ik zie de sleepkabel dalen en ik zie de RSI onder de 50-lijn bewegen. Stuk voor stuk ingrediënten die wijzen in de richting van de beren. Zij voeren de regie, zij zorgen voor een druilerig landschap waar beleggers liever niet in vertoeven.

Een helder en transparant plaatje

Waar liggen de randen van het speelveld en wat moet er gebeuren om het tij te keren? Aan de onderkant van de markt ligt

Euro/dollar Opmars van de euro

op 8.796 een cruciaal steunniveau of kantelpunt. Als het de beren lukt om de index onder 8.796 te drukken, dan krijgt de actuele downtrend een nieuwe impuls. Dan sluit ik een koersval naar 7.000 niet uit. Onder 8.796 is het dus noodzakelijk om extra portefeuillebescherming in te bouwen, mocht u besluiten om niet te verkopen. Aan de bovenkant ligt in eerste instantie 9.716 als krijtstreep op het speelveld. Als de stieren hun krachten verzamelen en de index omhoog drukken, zullen zij toch 9.716 als weerstand moeten slechten om meer opwaarts potentieel te creëren. Daarna komen ze 10.251 tegen als horde. Als ze deze kunnen nemen zijn ze redelijk los en zijn ze in staat om een nieuwe stijgende trendfase te starten. Al met al dus een helder, transparant plaatje. De genoemde kantelpunten kunt u op uw actielijstje noteren. Nu is het een kwestie van wachten, totdat de stieren in beweging komen en de kantelpunten gaan beroeren. Dan komt u pas in actie.

Weekgrafiek Nikkei 225 Index

Het charttechnische plaatje van de euro-dollarkoers doet vermoeden dat de euro-stieren zich opmaken voor een vervolg van de stijgende trendfase. Zij willen doorstomen naar ruim 1,50, dan zijn ze tevreden. Sta mij toe de weekgrafiek te duiden en het landschap voor u te omschrijven.

Ingrediënten voor een stijgende euro

Chartechnisch gezien is een proces van hogere toppen en hogere bodems actief, ofwel een uptrend. De koers zigzagt keurig omhoog in een stijgend trendkanaal. Momenteel bevindt de koers zich tegen de bovenkant van het stijgende kanaal rond 1,4150, wat tot aarzelingen en zelfs een stap terug kan leiden. De eerste steun komt al weer de markt binnen

rond 1,37, dus een mogelijke correctie zal niet veel voorstellen. Het is aannemelijker dat de weerstand op 1,4150 wordt uitgenomen om daarmee een zogeheten trendversnelling te bewerkstelligen. De euro zal in dat geval in een parabolische curve rap naar hogere niveaus koersen, met zicht op ruim 1,50 als koersdoel. Dat de ondertoon voor de euro aanzienlijk aanzwelt en dat de dollar dus flink terrein zal prijsgeven, blijkt ook uit het verloop van de gemiddeldelijn. De koers bevindt zich inmiddels boven de sleepkabel, terwijl de RSI ruim boven de 50lijn schommelt. Een en ander impliceert dat zowel charttechnische als objectieve, meetbare ingrediënten wijzen in de richting van de euro-stieren. Zolang zij de koers boven 1,37 weten te houden, is een stand van 1,50 op de borden slechts een kwestie van tijd. Nico Bakker Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. en is een onafhankelijk analist. RBS betaalt een vergoeding voor de technische analyses van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V.

Weekgrafiek euro/dollar koers

datum

koers

datum

Bron: BTAC Visuele Analyse, 5 november 2010 Nikkei 225 Index van 1 september 2009 tot en met 5 november 2010

Bron: BTAC Visuele Analyse, 5 november 2010 euro/dollar van 1 september 2009 tot en met 5 november 2010


25

Rente en economie Chapeau


Goudlokje woont in China pkomende economieën kennen vaak een boom-bust cyclus. Maar volgens de Wereldbank O kan China wel eens het recept voor consistente gematigde groei in handen hebben. groei en oververhitting – tussen boom en bust – te vinden. Inflatie is de indicator die als eerste oververhitting aangeeft. En die lijkt China aardig onder controle te hebben, denkt de Wereldbank. Volgens de onderzoekers van de bank is het “onwaarschijnlijk dat de inflatie zal escaleren”. Weliswaar kan hij een poosje boven 3 procent komen te liggen, maar zelfs met stijgende voedselprijzen (goed voor tweederde van het prijsindexcijfer) zou dat beheersbaar moeten zijn.

Binnenlandse vraag belangrijk voor China

Over de economische machtsverschuiving van het ‘oude’, geïndustrialiseerde Westen naar de opkomende landen in Azië, Oost-Europa en Latijns-Amerika is al veel geschreven. Het is een proces dat zich op langere termijn afspeelt en niet van de ene op de andere dag een feit is. Tot die tijd zullen de risico’s in emerging markets nog wel iets hoger zijn dan in de ontwikkelde economieën, is de brede consensus. Toch gaan er steeds vaker stemmen op die van mening zijn dat beleggers ook de komende jaren al voor consistente groei beter af zijn in opkomende markten dan in Europa en de Verenigde Staten.

Begin november bracht niet de minste partij, de Wereldbank, een rapport uit waarin het de groeiprognoses voor de Chinese economie bijstelde. Voor 2010 ging de verwachting omhoog tot 10,0 procent, voor 2011 wordt 8,7 procent verwacht en daarna zal het groeitempo langzaam, maar gecontroleerd wat afnemen. Nog altijd ligt de groei dan op niveaus waar de Westerse landen alleen maar van kunnen dromen. Het gevaar van dat soort groeicijfers schuilt vooral in oververhitting. Emerging markets hebben er traditioneel moeite mee om de juiste balans tussen

Chinese groei en inflatie vanaf 2005, plus vooruitzichten 2010 en 2011 12 10 8 6 4 2 0 12/05

12/06 Economische groei

12/07 Inflatie

12/08

12/09

12/10

12/11 datum

Goudlokje Wat de Wereldbank daar eigenlijk mee schetst, zo merkte het Amerikaanse blog Business Insider snel op, is een heus “Goldilocks”-scenario. Eind jaren negentig werd die term veel gebruikt om de ideale ontwikkeling van de Amerikaanse economie in die tijd aan te geven: lage inflatie en beheerste groei, zoals de pap in het sprookje van Goudlokje en de drie beren: niet te heet, niet te koud, maar precies goed. Zeker in opkomende markten, waar meestal weinig speling tussen ijskoud en bloedheet te vinden is, is dat een nieuw fenomeen, zeker als het de Chinezen lukt om het Goldilocks-scenario langer te laten voortduren. In Amerika werd de pap uiteindelijk toch te heet, resulterend in de dotcomcrash, maar voor China voorziet de Wereldbank de komende jaren in ieder geval nog een degelijke groei. Wat wel van belang is, stellen de onderzoekers, is dat de Chinese overheid haar beleid meer gaat richten op het stimuleren van de binnenlandse vraag en een groter aandeel van de dienstensector in de economie. Dat is nodig om minder afhankelijk te worden van de export, aangezien de risico’s voor de wereldeconomie en de wereldhandel nog altijd aanzienlijk zijn. Pieter Kort

Bron: RBS, 5 november 2010

26


Emerging markets


BRIC stijgt twee keer zo hard als FADE Het is een hete herfst voor beleggers in opkomende markten. De indices van de BRIC-landen gingen dubbel zo hard omhoog als de Westerse beurzen. Opvallend was de eensgezindheid onder de vier indices. De Chinese Hang Seng was met een rendement van 17 procent het beste paar van de BRIC-vierspan, maar de Indiase BSE30 deed het met een stijging In The Battle – BRIC tegen FADE wordt gekeken naar het rendement over de achterliggende drie maanden van de beurzen van de vier grote groei-economieën Brazilië, Rusland, India en China (BRIC) ten opzichte van die van de oude economische wereldmachten Frankrijk, Amerika, Duitsland en Engeland (FADE). Op deze manier wordt snel inzichtelijk gemaakt in hoeverre beleggers kunnen profiteren van de verschuivingen op het economisch wereldtoneel.

888888888 : 8-5888828 : 888888888 814888878

Foto: Dieter Schütz/pixelio.de

De nazomer en het begin van de herfst waren een goede periode om te beleggen. Het mandje van vier toonaangevende Westerse aandelenbeurzen steeg 7 procent in de drie maanden tot peildatum 15 oktober 2010. Binnen de FADEvierspan (Frankrijk, Amerika, Duitsland en Engeland) was de FTSE™-100 met een stijging van 9,4 procent uitblinker. De DAX®, CAC40® en Dow JonesSM stegen in dezelfde drie maanden tussen de 5 en 7 procent. Toch was dat keurige rendement niet genoeg voor de FADE-landen om aansluiting te vinden in The Battle – BRIC tegen FADE. Sterker nog, zelfs de beste FADE-index bleef ver achter bij de zwakste BRIC-index. De vier groei-economieën Brazilië, Rusland, India en China (BRIC) lieten in dezelfde periode een fors hoger rendement zien. Het BRIC-mandje steeg per saldo 15 procent.

Beste prestaties van Chinese Hangseng

van ruim 12 procent ook niet slecht. Toch was het daarmee de ‘zwakste’ schakel. Het rendement van de Russische RTS-index en de Braziliaanse Bovespa lag net iets hoger. Alle acht de indices lieten een fraaie performance zien, maar de ontwikkelde landen zagen de achterstand in The Battle toch verder oplopen. Na zeven meetperioden is de score nu 5-2 voor BRIC. Peter van Kleef

Peildatum 15 juli tot en met 15 oktober 2010 – bron vwd group, 29 oktober 2010. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het prospectus en informatie over de risico‘s en kosten van door RBS N.V. uitgegeven producten vindt u op www.rbs.nl/markets.

27

Grondstoffen


Goud: speelbal van valutaperikelen e goudprijs zit nog steeds in de lift, met dank aan de aanhoudende economische onzekerheid en de D opmars van China. Maar goud wordt ook steeds meer de speelbal van de onrust op de valutamarkten.

Goud: op de weg omhoog, of weer naar beneden?

De zwakke dollar en aanhoudende economische onzekerheid blijven de goudprijs in de kaart spelen. Medio oktober verwisselde één troy ounce (31 gram goud) voor 1.388 dollar van eigenaar; een recordbedrag. Dat komt neer op een prijsstijging van 23 procent sinds de jaarwisseling. Vergeleken met tien jaar gele-

28

den is de prijs zelfs bijna vijf keer over de kop gegaan. Hoewel de goudprijs sinds de piek in oktober licht is weggezakt, mag het edelmetaal zich nog steeds op een warme belangstelling van beleggers verheugen. Speculaties dat de Amerikaanse Federal Reserve dollars gaat bijdrukken, werken een lagere dollarkoers

in de hand. En dat zet weer de goudprijs in de lift, aangezien deze grondstof in dollars wordt verhandeld. Ook zorgen over de kracht van het economisch herstel en een oplopende inflatie maken van goud een geliefd beleggingsobject. Daarmee bekleedt het edelmetaal voor veel beleggers nog steeds


Grondstoffen


Hoe beleggen? In goud beleggen kan op verschillende manieren: - Mijnbouwaandelen: stockpicking of via een beleggingsfonds. - Indextrackers die goudindices of de goudprijs volgen, zoals de RBS fysiek goud tracker. - Futures of opties - Long en Short Turbo’s: beleggen met een hefboom - Goudstaaf in de kluis - Goudrekening openen: bankrekening die meebeweegt met de goudprijs. een belangrijke functie als safe haven. Niet in de laatste plaats voor de centrale banken, die – met uitzondering van het Internationaal Monetair Fonds – na twintig jaar netto-kopers van goud zijn geworden, vanwege hun risicomijdende gedrag. Maar de belangrijkste verklaring de hoge goudprijs ligt volgens de gerenommeerde Harvard-econoom Kenneth Rogoff in de groeiende welvaart in Azië, Zuid-Amerika en het Midden-Oosten. Dit drijft de prijs van schaarse grondstoffen, waar goud onder valt, op. Tegelijkertijd zijn de centrale banken van opkomende landen druk bezig hun goudreserves op peil te brengen, die verhoudingsgewijs nog steeds stukken kleiner zijn dan die van hun collega’s in het westen (bron: Project Syndicate, 1 oktober 2010). Piek bereikt Zet de goudprijs de opgaande lijn onverdroten voort of is de piek nu wel ongeveer bereikt? Die vraag laat zich lastig beantwoorden. De Amerikaanse grondstoffenbelegger Jim Rogers herhaalde onlangs in een interview met de Amerikaanse zender CNBC nog maar eens zijn verwachting dat de goudprijs de komende vijf tot tien jaar zal stijgen naar 2.000 dollar per troy ounce. Hij denkt dat goud meer dan andere grondstoffen zal profiteren van de onzekerheid op de financiële markten. Als zijn voorspelling uitkomt, stevent de goudprijs af op het absolute record dat in januari 1980 werd gevestigd. Gecorrigeerd voor inflatie en omgerekend naar de huidige dollarkoers kwam dit destijds uit op 2.000 dollar, zo

becijferde Rogoff in zijn recente betoog. Ter nuancering voegde hij er wel aan toe dat het niveau van dertig jaar geleden een freak peak was, in een periode van verhoogde geopolitieke instabiliteit. Veel andere marktkenners zijn iets voorzichtiger in hun prognose dan Rogers. Zij zien voor de goudprijs nog wel enige ruimte omhoog als de Amerikaanse geldpersen gaan draaien, maar waarschuwen er ook voor dat een deel van de potentiële waardestijging al is ingeprijsd. Flirt met 1.400-grens RBS laat in zijn jaarlijkse commodity outlook weten de komende jaren geen grote prijsveranderingen te verwachten. Wel zal de goudprijs waarschijnlijk steeds sterker fluctueren en in de eerste helft van volgend jaar de top bereiken, na een flirt met de 1.400-dollargrens. De bank verwacht dat in de goudprijs een stevige bodem zal worden gelegd van 1.200 dollar per ounce, momenteel een sterk weerstandsniveau. Goud lijkt daarmee in rustiger vaarwater te komen. Maar deze beleggingscategorie is niet gespeend van enig risico en geldt dus niet per definitie als veilige belegging, zo waarschuwde de Autoriteit Financiële Markten onlangs op haar website. Als het economisch herstel met overtuiging doorzet vervalt een belangrijk motief om in goud te beleggen: de vluchthaven. Een andere potentiële beer op de weg is de rente. De goudprijs is erg rentegevoelig. De huidige lage renteniveaus maken goud extra aantrekkelijk voor beleggers: er zijn immers weinig alternatieven. Dit beeld verandert zodra de rente in de lift gaat. Er zijn momenteel geen aanwijzingen dat de Federal Reserve de rente op korte termijn zal verhogen, maar een onverwachte wijziging in het rentebeleid kan wel verkoopdruk veroorzaken en dus een daling in de goudprijs veroorzaken. Een ander risico is deflatie, die letterlijk de glans van goud als belegging af kan halen. Verder zetten de stijgende operationele kosten van de goudproductie de prijs van het edelmetaal momenteel onder druk. Deze toename van kosten kan deels worden toegeschreven aan

de zwakke dollarkoers ten opzichte van de munteenheden van de belangrijkste gouddelvers. Dalende dollar Daarmee wordt een ander belangrijk risico aangestipt, dat momenteel sterk wordt gevoeld door eurobeleggers. In de eerste helft van dit jaar lag de euro er ten opzichte van de dollar zwak bij, onder andere onder invloed van de Griekse schuldencrisis. Dit leverde eurobeleggers destijds een extra hoog rendement op goud op, aangezien de goudprijs in de dollars noteert. Inmiddels zijn de rollen omgedraaid en is de euro flink in waarde gestegen ten opzichte van de dollar. Daarmee is de eerdere goudwinst voor eurobeleggers grotendeels teniet gedaan. Dollarbeleggers daarentegen hebben door de goedkopere Amerikaanse munt juist een extra steuntje in de rug gekregen. Diverse landen hebben de gelopen maanden geprobeerd hun eigen munt te verzwakken en zo de export te stimuleren. Zolang deze strijd nog niet is beslist heeft dat haasje-over spel ook onbedoeld gevolgen voor de goudprijs. Jasperien van Weerdt Drie scenario’s Omdat de economische omstandigheden zo onzeker zijn, is het lastig een concrete voorspelling te doen voor de ontwikkeling van de goudprijs. RBS schetst drie mogelijke scenario’s: 1. Double dip in combinatie met deflatie. In dit sombere scenario zal de vraag naar goud van consumenten en bedrijven dalen. Maar daar staat een toenemende belangstelling van beleggers tegenover, die goud beschouwen als een safe haven. 2. Geleidelijk economisch herstel. Dit heeft volgens RBS een neutraal tot positief effect op goud. Enerzijds wakkert een sterke economische groei in opkomende markten de vraag naar goud aan; anderzijds is de instroom van beleggers relatief beperkt. 3. Sterk herstel. Dit meest gunstige scenario heeft volgens RBS een positief effect op de goudprijs. Beleggers vinden in goud de ultieme hedge tegen inflatie en de vraag naar juwelen stijgt.


29

Grondstoffen


Over de hele linie omhoog De grootste grondstoffenstijgers in 2010 zijn edelmetalen (zilver) en soft commodities (katoen). Foto: deviantart.com

In de edelmetalen gaat alle aandacht doorgaans naar goud, dat dit jaar nieuwe records brak, maar de grootste prijstijgingen kwamen in 2010 op naam van zilver (+40,8 procent) en palladium (+54,1 procent). De stijgingen in de industriële

metalen waren iets bescheidener, met tin (+53,6 procent) als opvallende uitschieter. Tin is een weinig liquide markt, die te maken heeft met stagnerende productie, terwijl de vraag vanuit de industrie blijft groeien. Pieter Kort

Commodities Monitor Index/ Huidige prijs expiratiedatum future Grondstoffenindices Rogers Int. Commodity Index

Heftige uitschieters op de katoenmarkt

Tot nu toe hebben grondstoffen in het jaar 2010 over de hele linie prijsstijgingen laten zien. De Rogers International Commodity Index (RICI) staat tot nu toe in 2010 op +7,7 procent. Edelmetalen droegen het meest bij aan die stijging, gevolgd door de soft commodities. In die laatste groep zijn katoen, koffie en maïs de uitschieters. De uitslagen op de katoenmarkt zijn dit jaar zo heftig dat de textielindustrie het zwaar begint te krijgen. Na de watersnoodrampen in Pakistan en mislukte oogsten in China is de katoenprijs op een niveau beland dat sinds de oprichting van de New York Cotton Echange in 1870 nooit eerder werd gezien. In vergelijking met vijf jaar geleden is de katoenprijs meer dan verdubbeld. De enige soft commodity die in prijs daalde dit jaar is cacao (-14,8 procent). Dat is verrassend, want in het begin van dit jaar was cacao juist op een recordniveau beland. Deze zomer kocht het hedgefund Armajaro CC+ een enorme partij op, tot grote schrik van de markt. Veel plezier had beheerder Anthony Ward daar niet van, want de regenval in Ivoorkust heeft ervoor gezorgd dat de vooruitzichten voor de oogst sterk verbeterd zijn, waarna de cacaoluchtbel weer snel leeg liep.

Rendement 1 maand

Rendement YTD

Rendement 5 jaar

TR Index

3.526,95

6,46%

7,73%

9,68%

TR Index jan 2011 jan 2011 dec 2010 jan 2011 dec 2010

696,04 83,89 82,94 226,38 3,94 208,65

5,06% 6,12% 7,05% 5,34% -0,28% 7,62%

-7,05% 6,59% 3,34% 6,77% -28,76 1,18%

-41,12% 40,80% 34,64% 19,15% -70,52 41,00%

TR Index feb 2011 feb 2011 feb 2011 feb 2011 feb 2011 feb 2011

2.665,80 2.329,50 2.548,50 8.302,00 22.820,00 2.517,50 26.050,00

5,14% 1,26% 12,11% 4,92% -1,24% 13,68% 10,22%

14,30% 4,12% 4,58% 12,47% 23,07% -1,91% 53,56%

135,71% 19,10% 164,64% 115,02% 88,75% 64,22% 316,27%

Edelmetalen Rogers Int. Precious Metals Goud Zilver Platina Palladium

TR Index spotprijs spotprijs spotprijs spotprijs

2.122,54 1.333,80 23,76 1.686,25 628,50

4,77% 1,89% 9,32% 2,96% 11,44%

26,12% 21,59% 40,83% 15,06% 54,12%

157,50% 181,69% 205,26% 79,87% 178,71%

Agri-commodities Rogers Int. Agriculture Katoen Haver Koffie Cacao Runderen Varkens Maïs Mestvee Sinaasappelsap Koolzaad Rijst Sojabonen Sojameel Sojaolie Tarwe Suiker Rubber

TR Index maart 2011 maart 2011 maart 2011 maart 2011 maart 2011 maart 2011 maart 2011 jan 2011 jan 2011 feb 2011 jan 2011 jan 2011 jan 2011 jan 2011 maart 2011 mei 2011 dec 2010

1.226,85 120,00 385,00 201,45 1.935,00 103,05 72,90 595,00 112,00 150,90 408,75 15,25 1.243,25 338,80 50,31 753,00 27,05 327,70

9,24% 13,94% 11,19% 5,89% 1,31% 3,80% -3,70% 16,10% 1,27% -4,07% 7,28% 18,82% 11,20% 9,75% 12,30% 5,24% 7,13% 9,12%

23,40% 56,92% 36,28% 46,35% -14,80% 15,33% 4,78% 40,33% 16,64% 16,62% 39,98% 2,45% 18,69% 10,54% 23,61% 35,68% 8,37% 24,79%

26,60% 118,58% 56,34% 98,28% 128,45% 9,22% 12,67% 182,33% -1,37% 26,91% 75,43% 106,85% 115,28% 98,59% 113,81% 125,79% 134,40% 72,29%

Energie Rogers Int. Energy IPE Brent Crude Oil NYMEX Crude Oil NYMEX Heating Oil NYMEX Natural Gas NYMEX Unleaded Gasoline Metalen Rogers Int. Metals Aluminium Lood Koper Nikkel Zink Tin

Bron: Bloomberg, 27 oktober 2010, TR = Total Return Index.

30


Grondstoffen: TechnischeChapeau analyse


Goud Stijgende trend intact De ontwikkeling van de goudprijs staat steevast in de belangstelling bij actieve beleggers. Terecht, want mede dankzij de Turbo is het relatief eenvoudig om in deze titel te beleggen. Een tweede voorwaarde om als aantrekkelijk beleggingsobject te worden gezien is natuurlijk de technische conditie. De grafiek moet regelmatig uitdagende maar ook betrouwbare in- en uitstapmomenten aanreiken. Dit laatste is zeker het geval bij de goudprijs. Kijkt u maar op de afgebeelde grafiek waar ik met

Goud blijft een aantrekkelijk beleggingsobject

Brent Oil Sterke opwaartse imuls

mijn vaste marktlens de koersontwikkeling volg. Er is sprake van hogere toppen en hogere bodems, alsook ruime koersvorming boven een sterk opkrullende voortschrijdende gemiddeldelijn ofwel sleepkabel. Deze lijn fungeert als vangnet voor de stieren. Zolang de koers boven de gemiddeldelijn beweegt, is er een stijgingstendens aanwezig en is het aannemelijk in de nabije toekomst hogere koersen op de borden te zien. Recent is op 1.386 een top gevormd, dus dat zal wel een rimpel in de vijver veroorzaken. Maar omdat er sprake is van een stijgende trendfase, is een hogere top haalbaar en ook wenselijk. Ik verwacht dat de stieren in staat zullen zijn om de koers richting de 1.500 dollar te drukken. Daarna zal er ongetwijfeld een rondje winstnemingen voor neerwaartse druk zorgen. Onder in de markt ligt 1.265 als belangrijk steunpunt. Mocht de koers hier onverhoopt doorheen zakken, wat niet aannemelijk is, dan zal er een diepe correctie volgen. De uptrendfase zal dan zijn glans verliezen.

Rust op het oliefront

Het was wekenlang relatief rustig aan het oliefront, kopers en verkopers hielden elkaar goed in evenwicht, beren en stieren hielden zich kalm, de trendmatigheid liep uit de grafiek en er was een driehoekspatroon in de maak. Deze technische ingrediënten zorgden ervoor dat de actieve beleggers aan de zijlijn bleven staan. Er gebeurde immers niets. Het wachten was op een uitbraak uit de driehoek. Dit patroon hoort thuis in de categorie continuatiepatronen, dus een opwaartse uitbraak lag voor de hand. Er was immers sprake van koersvorming boven een opkrullende sleepkabel? Goed, met een lange witte candle toonden de stieren aan dat zij de boodschap hadden

begrepen, ze gingen er in een rap tempo van door. Maar dat was toch wel even schrikken, zomaar een uitbraak. Vervolgens viel de koers stil en werd er een zogeheten halfmastpatroon gevormd. Dit is een kortstondige stabilisatie in de vorm van enkele kleine magere candlestickjes na een forse lange candle. Het eigenaardige aan dit patroon is het gegeven dat na het halfmastpatroon er veelal nog een lange witte candle wordt neergezet. In dit geval een witte candle, omdat de uitbraak opwaarts was. Op het moment van schrijven was deze uitbraakbar volop in ontwikkeling. De stieren zijn op weg naar de eerstvolgende horde en die ligt op krap 89,00. Wellicht dat daar topvorming zal plaatsvinden, gevolgd door een pullback die dan een hogere bodem moet opleveren boven de driehoek. Daarna kunnen de stieren hun weg omhoog weer vervolgen. Nico Bakker Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. en is een onafhankelijk analist. RBS betaalt een vergoeding voor de technische analyses van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V.

Weekgrafiek Olie

Weekgrafiek Goud koers

datum

koers

datum

Bron: BTAC Visuele Analyse, 5 november 2010 Goudprijs van 1 maart 2009 tot en met 5 november 2010

Bron: BTAC Visuele Analyse, 5 november 2010 Olieprijs van 1 december 2009 tot en met 5 november 2010


31

Grondstoffen


Voorzichtigheid blijft geboden De olieprijs verkeert nog steeds in rustig vaarwater. Toch is waakzaamheid geboden, waarschuwde de Opec onlangs. nen worden hervat als oliemaatschappijen voldoen aan allerlei veiligheidsregels die hiervoor zijn opgesteld. Het is wel de vraag of kleinere ondernemingen in staat zijn aan deze hoge eisen te voldoen.

Dagelijkse olievraag verwacht van 86,9 miljoen vaten

De olieprijs zit de laatste maand weer een beetje in de lift, aangespoord door de zwakke dollar. Maar een echte uitbraak laat vooralsnog op zich wachten (ijkpunt 29 oktober 2010). Nog steeds beweegt de prijs zich binnen de relatief smalle bandbreedte van 70 tot 85 dollar per vat; sinds een jaar het werkterrein. Daarmee ligt de wilde achtbaanrit van eind 2007 tot begin 2009 alweer ruim een jaar achter ons. Kenmerkend voor de rust is ook dat de olieproductie door de Organisatie voor olieproducerende landen (Opec) al twee jaar stabiel is. In december 2008 verlaagde het oliekartel – dat goed is voor 40 procent van de mondiale output – de productie met ruim 4 miljoen, omdat de vraag door de recessie sterk was geslonken. Sindsdien zijn geen productiewijzigingen meer aangebracht. De huidige olieprijzen stemmen de Opec tevreden. Ze zijn nog interessant genoeg om investeringen te plegen (ook op lastiger ontginbare plaatsen, zoals teerzanden), maar ook weer niet zo hoog dat ze het economisch herstel in de weg zitten.

32

Veel onzekerheden Ondanks de huidige stabiliteit is waakzaamheid geboden, waarschuwde de Opec in zijn Oil Market Report van oktober. Het ongelijkmatige tempo van het wereldwijde economisch herstel, de afwisseling van positieve en negatieve macro-economische cijfers, de schuldenlast in het eurogebied, de valutacrisis en pogingen om oververhitting van de Chinese economie te voorkomen zorgen voor onzekerheid over de ontwikkeling van de vraag naar olie en kunnen dus prijsschommelingen veroorzaken. Ook energiebesparingen en een toenemend gebruik van alternatieve brandstoffen kunnen een wissel trekken op de olieprijs. En dan is er nog de die andere belangrijke factor: de invloed van speculanten. Elk mogelijk signaal dat de wereldeconomie zich sneller herstelt dan verwacht kan leiden tot een sterkere prijsstijging dan de marktfundamentals rechtvaardigen. En vice versa. Aan de aanbodzijde is er enige rust gekomen nu het verbod op diepzeeboringen in de Golf van Mexico, dat na de explosie op het BP-olieplatform was ingesteld, is opgeheven. Boringen kun-

Licht stijgende vraag Ondanks alle onzekerheden hebben de Opec en het Internationaal Energie Agentschap (IEA) hun verwachtingen voor de vraag naar ruwe aardolie voor dit jaar licht naar boven bijgesteld. Het IEA houdt rekening met een dagelijkse vraag van 86,9 miljoen vaten, 2,5 procent meer dan vorig jaar. In 2011 voorziet zij een toename van nog eens 1,4 procent. De Opec, die dit jaar haar vijftigjarig jubileum viert, raamt iets conservatiever. Zij mikken dit jaar op een dagelijkse vraag van 85,59 miljoen vaten. Dat is 80.000 vaten per dag meer dan zij eerder aannamen. Voor 2011 handhaaft de organisatie de verwachting van 86,64 miljoen vaten per dag. Bijna 90 procent van deze vraagtoename zal volgens de olieorganisatie uit niet-OESO-landen (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) komen; met name uit China, India, het Midden-Oosten en Latijns Amerika. Ook RBS beschouwt Azië – en dan vooral China – als de groeimotor voor de oliemarkt. In Noord-Amerika en Europa daarentegen zal de stijging van de olievraag relatief gering zijn. Voor de komende jaren houdt RBS onveranderd vast aan een gestage groei in de wereldwijde vraag naar olie van 1,6 procent per jaar. Zij zitten daarmee een beetje aan de onderkant van de range van 1,5 procent tot 2 procent vraagstijging per jaar die het IEA hanteert. Mocht de olieprijs te snel stijgen, dan zal dat volgens RBS waarschijnlijk door de Opec worden opgevangen door een productieverhoging. Zo blijft de olieprijs ondanks alle economische onzekerheden mogelijk toch in rustig vaarwater (bron: RBS Commodities Companion, nummer 7, oktober 2010). Jasperien van Weerdt


Valuta


Is een valuta-oorlog bezworen? e dreigende valuta-oorlog lijkt sinds de G20-ontmoeting van eind oktober bezworen. D Een staakt het vuren of stilte voor de storm? De afgelopen jaren werden gekenmerkt door een grote eensgezindheid tussen landen om de crisis te bezweren. Maar nu de economie voorzichtig uit het dal kruipt, lijkt het ieder voor zich. Diverse landen proberen met wisselend succes hun munt te verzwakken om de export te stimuleren. De Verenigde Staten verwijt China al maanden de yuan kunstmatig zwak te houden en dreigt met een heffing op Chinese exportproducten. Omgekeerd heeft het ruimere monetaire beleid van de Amerikaanse Federal Reserve de dollar flink verzwakt. Op 15 september 2010 greep de centrale bank van Japan voor het eerst in zes jaar in, omdat zij vreesden dat de sterke yen het economisch herstel in gevaar bracht. Ook diverse andere landen, waaronder Brazilië, Zuid-Korea en Thailand, proberen de koers van hun munt bij te sturen. De angst voor een ware muntwedloop en protectionisme, met alle onbedoelde economische gevolgen van dien, zwelde aan. De Braziliaanse minister van Financiën, Guido Mantega, nam zelfs het woord “valuta-oorlog” in de mond (bron: Financial Times, 27 september 2010).

Sindsdien is de hoop gevestigd op de G20, de groep van grootste industrielanden. Tijdens een voorbereidende top in het Zuidkoreaanse Gyeongju, eind oktober, beloofden zij geen valutastrijd aan te gaan, maar te “bewegen in de richting van meer marktgestuurde wisselkoerssystemen, die de onderliggende economische fundamenten weerspiegelen”. Niet de overheid, maar de vrije markt moet de valutakoersen dus gaan bepalen. Is met die belofte de kou uit de lucht? Dat valt nog te bezien. Veel hangt af van de topontmoeting van de G20 op 11 en 12 november, als de details van de overeenkomst worden uitgewerkt. De grote vraag is dan of landen bereid zijn om hun mooie belofte om te zetten in harde afspraken. En, ook niet geheel onbelangrijk, of zij bereid zijn zich ook aan die afspraken te houden. Geldpers De voortekenen stemmen weinig optimistisch. De Federal Reserve heeft aangekondigd staatsobligaties te gaan opkopen, wat in de praktijk neerkomt op het

De Verenigde Staten zetten de geldpers weer aan

aanzetten van de drukpers. Deze maatregel is officieel bedoeld om de economie extra ruimte te geven voor herstel en een dubbele dip te bezweren, maar het leidt ook tot een lagere dollarkoers. De plannen werden tijdens de G20-ontmoeting dan ook met enig wantrouwen begroet. “Excessief en permanent geld scheppen is in mijn ogen een indirecte manipulatie van een wisselkoers”, waarschuwde Rainer Brüderle, de Duitse minister van economische zaken (bron: The New York Times, 23 oktober). De Verenigde Staten staan niet alleen. Ook Japan heeft al diverse malen laten doorschemeren verdere verruiming van het monetaire beleid te overwegen, als de yen sterk blijft. De Japanse munt is na (en ondanks) de interventie namelijk verder in waarde gestegen. Greenback De Chinese autoriteiten lijken evenmin voornemens de eigen munt snel in waarde te laten stijgen, aangezien dit een wissel kan trekken op de economische groei. Alleen de Europese Centrale Bank is vooralsnog terughoudend met monetaire verruiming, terwijl juist de euro de afgelopen maanden fors in waarde is gestegen vanwege de afzwakkende dollar en de koppeling van veel munten aan de greenback. De onderhuids nog steeds voelbare valutaspanningen zijn illustratief voor de verschuiving in de machtsverhoudingen. De opkomende economieën nemen het voortouw in het economisch herstel, terwijl Europa en de Verenigde Staten achterblijven. Er zal een nieuw evenwicht gevonden moeten worden, maar dat heeft tijd nodig. Daar komt nog bij dat China en de Verenigde Staten elkaar min of meer in een houdgreep hebben, aangezien de Chinezen tot over hun oren in Amerikaanse staatsobligaties belegd zijn. Dat maakt het voor beide partijen misschien wel extra lastig om de eerste stap te zetten. Jasperien van Weerdt


33

Koersen en rendementen


Risico’s en Kosten van Turbo’s, Certificaten en Royal Obligaties Certificaten. Een belegging in een Certificaat houdt eenzelfde risico in als een directe belegging in de onderliggende waarde. Als de waarde van de onderliggende waarde tot nul daalt, kunt u uw volledige belegging verliezen. De koers van een Certificaat volgt in principe één-op-één de prestatie van de onderliggende waarde, maar kan hiervan afwijken doordat jaarlijks beheerskosten in rekening worden gebracht, veranderingen in de wisselkoers en door de marktbeweging van vraag en aanbod. Turbo’s. Door de hefboom is een belegging in Turbo’s risicovoller dan een directe belegging in de onderliggende waarde. Hoe hoger de hefboom die wordt gekozen, hoe dichter het stoplossniveau bij de koers van de onderliggende waarde zal liggen, waardoor het risico groter is dat het stoplossniveau bereikt wordt. Als de koers van de onderliggende waarde het stoplossniveau raakt of overschrijdt, dan wordt de Turbo automatisch beëindigd en de restwaarde aan u terugbetaald. U kunt in deze gevallen uw gehele belegging verliezen. Turbo’s waarvan de onderliggende waarde niet wordt verhandeld op Euronext Amsterdam kunnen ook hun stoplossniveau bereiken buiten de beursuren van deze beurs. Als de onderliggende waarde in buitenlandse valuta is genoteerd, zal de koers van de Turbo worden beïnvloed door wisselkoerseffecten. Het stoplossniveau kan wijzigen, waardoor bij een wijziging het stoploss niveau dichter bij de koers van de onderliggende waarde kan komen. Bij indices zullen deze wijzigingen in periodes waarin veel dividend wordt uitgekeerd, groter zijn. Royal Obligaties. Op de afloopdatum ontvangt een belegger de nominale waarde van de Royal Obligatie retour. Dit is mogelijk niet het geval bij een tussentijdse verkoop van de Royal Obligatie. Gedurende de looptijd van de Royal Obligatie kan de waarde van de Royal Obligatie fluctueren en kan de koers van de Royal Obligatie lager zijn dan de nominale waarde van de Royal Obligatie. Dit komt omdat de koersontwikkeling van de Royal Obligatie afhankelijk is van de waarde van de onderliggende waarde, de beweeg-

34

lijkheid van de markt, de ontwikkeling van de rente, eventuele couponuitkeringen en de resterende looptijd van de Royal Obligatie. Er is geen garantie dat een belegger de nominale waarde terug ontvangt indien hij de Royal Obligatie tussentijds verkoopt. Kredietrisico. Beleggers in Turbo’s, Certificaten en Royal Obligaties lopen kredietrisico op de uitgevende instelling The Royal Bank of Scotland N.V. In geval van insolventie van de uitgevende instelling kunnen beleggers hun gehele belegging verliezen. Lees voor aankoop van Turbo’s, Certificaten en Royal Obligaties het desbetreffende basisprospectus, bijbehorende supplementen en toepasselijke definitieve voorwaarden waarin de risico’s en voorwaarden staan beschreven. U kunt deze documenten vinden op de website www.rbs.nl/markets. Opkomende markten. Beleggen in aandelenmarkten van opkomende markten gaat gepaard met extra risico’s op het vlak van politiek, economie, de sociale situatie en wetgeving. Ongunstige ontwikkelingen kunnen een sterk negatieve invloed hebben op de waarde van Turbo’s en Certificaten, Wanneer u in grondstoffen belegt, investeert u in veel gevallen in futures. Futures hebben eigenschappen die specifieke risico’s met zich mee brengen waarover u meer kunt lezen op www.rbs.nl/futures. Wisselkoersrisico. Veranderingen van de wisselkoersen van onderliggende waarden die niet in euro zijn genoteerd, beïnvloeden de waarde van in euro genoteerde Turbo’s en Certificaten, met uitzondering van Quanto Certificaten. Een waardestijging van de buitenlandse valuta ten opzichte van de euro heeft een positief effect, terwijl een waardedaling in een negatief effect resulteert. Voor beleggers die het wisselkoersrisico willen afdekken, zijn er zogeheten Quanto Certificaten. Kijk op www.rbs. nl/markets bij Certificaten voor meer informatie over de werking van Quanto Certificaten. Kosten. In de koers van een Turbo worden dagelijks financieringskosten verwerkt. De fi-

nancieringskosten variëren met de rente in de markt. Op www.rbs.nl/markets worden de financieringskosten of -opbrengsten per Turbo gepubliceerd. Bij het aan- en verkopen dient u ook rekening te houden met de verschillen tussen bieden laatprijzen. Certificaten hebben vaste beheerskosten. De beheerskosten worden uitgedrukt in een percentage op jaarbasis. De hoogte van het percentage weerspiegelt de toegankelijkheid tot de onderliggende waarde. Dit percentage zal over het algemeen hoger zijn als de onderliggende waarde slecht of in een andere tijdszone verhandelbaar is (bijvoorbeeld bij opkomende markten). De beheerskosten worden op dagbasis ten laste van het product gebracht. Als bij beheerskosten ‘Dividend’ staat aangegeven, betekent dit dat geen beheerskosten worden betaald. In plaats daarvan worden eventuele dividenduitkeringen door RBS ingehouden. Voor overige Certificaten geldt dat eventuele dividenden, na aftrek van belastingen, in het Certificaat worden herbelegd. Royal Obligaties hebben vaste beheerskosten. De beheerskosten worden uitgedrukt in een percentage over de nominale waarde op jaarbasis en verschillen per categorie. De beheerskosten per categorie zijn opgenomen in de Royal Obligaties-brochure die is te vinden op www.rbs.nl/markets. Bij het aan- en verkopen betaalt u bij alle Turbo’s, Certificaten en Royal Obligaties een reguliere transactieprovisie. De hoogte van de provisie is afhankelijk van uw bank of broker. Daarnaast worden mogelijk kosten in rekening gebracht voor het aanhouden van een effectenrekening bij uw bank en/of broker. Voor meer details over de kosten kunt u bellen met 0900 - MARKETS (0900 - 6275387) of een email sturen naar [email protected]. Over beleggingen in Turbo’s, Certificaten en Royal Obligaties kunnen ook belastingen verschuldigd zijn die niet via RBS worden geïnd. De fiscale behandeling is afhankelijk van de hoogte van uw belegging, uw overige beleggingen en uw persoonlijke situatie. Raadpleeg hiervoor de belastingdienst of uw belastingadviseur.




Producten van RBS Markets Obligaties Royal AEX® Obligaties keren uit

Certificaten 36

Recordbedrag naar India

37

Amerikaanse huizenmarkt beter 39

Turbo’s IBM historisch hoog

43

Markt Wavin blijft uitdagend

46


35



Obligaties Lange rente Royal Obligaties bieden een terugbetaling van 100 procent van de hoofdsom op de afloopdatum: aan het einde van de looptijd wordt de nominale waarde van 100 euro per Royal Obligatie uitgekeerd. De wijze waarop de rente wordt berekend, verschilt per categorie. Daarnaast is er een belangrijke factor van invloed op de koers van alle obligaties en dus ook van Royal Obligaties. Dit is de termijnrente voor de resterende looptijd. De waarde van een obligatie is afhankelijk van de ontwikkeling van de rente. Een obligatie is afhankelijk van de termijnrente geldend voor de periode van de resterende looptijd van de obligatie. Een tussentijdse daling van deze lange rente is, de overige variabelen constant houdend, gunstig voor de koers van een Royal Obligatie. Een tussentijdse daling van deze lange rente is, de overige variabelen constant houdend, gunstig voor de koers van een Royal Obligatie. Een tussentijdse stijging van de lange rente is ongunstig. De ontwikkeling van deze rente is onder andere afhankelijk van de (verwachte) economische groei en inflatie. Bron: RBS Markets brochure, 28 oktober 2010

Royal AEX® Obligaties keren uit! Met een AEX® slotkoers van 334,39 punten op 30 september 2010 keren vier van de vijf Royal AEX® Obligaties uitgegeven in september 2009 de mogelijke rente uit, variërend van 4,5 tot 7,5 procent. Een slotkoers van 334,39 punten betekent dat de beleggers in de Royal AEX® 360 10% 30 september 2014 te optimistisch over de stand van de AEX® waren en daarom dit jaar helaas geen rente ontvangen. Bron: RBSmarkets.nl, 1 oktober 2010

36

Royal Obligaties Naam Royal 3% Inflatie Obligatie Royal 3,25% Plus Obligatie Royal 3.4% Plus Obligatie Royal 4,0% Obligatie Royal 4,25% Inflatie Obligatie Royal 5% Vast Obligatie Royal 8% min 3M Euribor Obligatie Royal AEX® 180 4,5% 31 augustus 2014 Royal AEX® 200 4,5% 30 november 2014 Royal AEX® 200 4,5% 30 september 2014 Royal AEX® 200 4,5% 31 december 2014 Royal AEX® 220 5,0% 31 augustus 2014 Royal AEX® 230 4,5% 31 maart 2015 Royal AEX® 240 4,5% 30 juni 2015 Royal AEX® 240 5,0% 30 november 2014 Royal AEX® 240 5,0% 30 september 2014 Royal AEX® 250 5,0% 31 december 2014 Royal AEX® 260 6,0% 31 augustus 2014 Royal AEX® 280 5,0% 31 maart 2015 Royal AEX® 280 6,0% 30 november 2014 Royal AEX® 280 6,0% 30 september 2014 Royal AEX® 290 5,0% 30 juni 2015 Royal AEX® 300 6,0% 31 december 2014 Royal AEX® 300 7,5% 31 augustus 2014 Royal AEX® 320 6,0% 31 maart 2015 Royal AEX® 320 7,5% 30 november 2014 Royal AEX® 320 7,5% 30 september 2014 Royal AEX® 330 6,0% 30 juni 2015 Royal AEX® 340 10,0% 31 augustus 2014 Royal AEX® 340 7,5% 31 december 2014 Royal AEX® 360 10,0% 30 november 2014 Royal AEX® 360 10,0% 30 september 2014 Royal AEX® 360 7,5% 31 maart 2015 Royal AEX® 370 7,5% 30 juni 2015 Royal AEX® 380 10,0% 31 december 2014 Royal AEX® 390 10,0% 31 maart 2015 Royal AEX® 400 10% 30 juni 2015 Royal Zero 30 December 2016 Royal Zero 31 December 2012 Royal Zero 31 December 2013 Royal Zero 31 December 2014 Royal Zero 31 December 2015 Royal Zero 31 December 2019

ISIN NL0009336775 NL0009336692 NL0009552348 NL0009061050 NL0009336700 NL0009336684 NL0009336783 NL0009060912 NL0009288075 NL0009061068 NL0009263813 NL0009059641 NL0009339704 NL0009491208 NL0009288083 NL0009061076 NL0009263821 NL0009059658 NL0009339712 NL0009288091 NL0009061084 NL0009491216 NL0009263839 NL0009059666 NL0009339720 NL0009288109 NL0009061092 NL0009491224 NL0009059674 NL0009263847 NL0009288117 NL0009061100 NL0009339738 NL0009491232 NL0009263854 NL0009339746 NL0009493519 NL0009336759 NL0009336742 NL0009336718 NL0009336726 NL0009336734 NL0009336767

Coupon 3,00% 3,25% 3,40% 4,00% 4,25% 5,00% variabel 4,50% 4,50% 4,10% 4,50% 5,00% 4,50% 4,50% 5,00% 5,00% 5,00% 6,00% 5,00% 6,00% 6,00% 5,00% 6,00% 7,50% 6,00% 6,90% 7,50% 6,00% 10,00% 7,50% 10,00% 10,00% 7,50% 7,50% 10,00% 10,00% 10,00% -

Afloop

Bied

Laat

27.02.2015 27.02.2015 30.09.2016 01.10.2014 28.02.2020 28.02.2020 28.02.2020 08.09.2014 08.12.2014 07.10.2014 08.01.2015 08.09.2014 09.04.2015 07.07.2015 08.12.2014 07.10.2014 08.01.2015 08.09.2014 09.04.2015 08.12.2014 07.10.2014 07.07.2015 08.01.2015 08.09.2014 09.04.2015 08.12.2014 07.10.2014 07.07.2015 08.09.2014 08.01.2015 08.12.2014 07.10.2014 09.04.2015 07.07.2015 08.01.2015 09.04.2015 07.07.2015 30.12.2016 31.12.2012 31.12.2013 31.12.2014 31.12.2015 31.12.2019

100,11 98,99 98,48 100,47 100,14 100,47 105,88 102,50 106,10 101,60 105,50 103,10 103,30 101,10 106,90 102,00 106,00 104,50 102,90 108,70 102,80 100,30 106,60 105,70 102,90 110,00 103,40 99,90 106,50 105,60 105,20 103,20 101,00 98,10 101,20 100,00 97,50 76,32 93,94 89,10 86,44 81,35 65,32

100,61 99,49 99,48 100,97 101,14 101,47 106,88 103,00 106,60 102,10 106,00 103,60 103,80 101,60 107,40 102,50 106,50 105,00 103,40 109,20 103,30 100,80 107,10 106,20 103,40 110,50 103,90 100,40 107,00 106,10 105,70 103,70 101,50 98,60 101,70 100,50 98,00 77,32 94,44 89,60 86,94 81,85 66,32

Bron: RBS, 27 oktober 2010

Certificaten Ontwikkelde markten Naam AEX® Certificaat AEX® Dividend Certificaat AEX® Mini Dividend Certificaat Alpha Europa Certificaat Alpha Nederland Certificaat AMX Certificaat AScX® Certificaat Bel20 ® Certificaat DAX® Certificaat Dow Jones Certificaat Dow Jones II Certificaat Dow Jones Quanto Certificaat EURO STOXX 50 ® Dividend Certificaat Eurostoxx 50 ® Certificaat Global Titans 50 Dividend Certificaat

ISIN NL0000778728 NL0000455756 NL0000455707 NL0000290385 NL0000290377 NL0006249625 NL0006249617 NL0006488108 DE0005437412 DE0005437438 NL0000778710 NL0000458727 NL0000455723 NL0000778777 NL0000455749

Ref. 340,00 340,10 340,10 2.857,90 340,20 595,69 484,00 2.693,00 6.621,60 11.132,00 11.133,60 11.133,60 2.857,90 2.858,00 170,00

Bied

Laat

Rendement 1 jaar

Rendement 5 jaar*

7,21 341,00 34,13 11,45 12,21 9,91 8,95 14,77 66,22 80,42 8,85 11,08 28,60 7,44 12,35

7,24 341,60 34,17 11,50 12,26 10,00 9,03 14,92 66,22 80,80 8,89 11,10 28,74 7,46 12,41

+12.24 % +9.24 % +9.21 % 8,15% 11,08% 23,67% 10,18% 11,07% 17,92% 20,94% 22,70% 13,22% 1,20% 3,61% 9,04%

-13,02% -12,27% 38,15% -4,50% 9,22% -11,23% -22,26%





Certificaten Recordbedrag naar India

Ontwikkelde markten Naam Israël Certificaat Nasdaq 100 Certificaat Nikkei 225 Certificaat Nikkei 225 Quanto Certificaat S&P 500 ® Certificaat S&P 500 ® Dividend Certificaat S&P 500 ® Quanto Certificaat Stoxx 50 Dividend Certificaat

ISIN

Ref.

Bied

Laat

NL0000698322 DE0005437446 NL0000451920 DE0006098205 NL0000778736 NL0000455715 NL0000467421 NL0000455731

1.262,00 2.110,90 9.391,00 9.391,00 1.181,00 1.180,70 1.180,70 2.551,00

13,06 15,25 8,33 90,30 8,42 118,15 11,23 25,49

13,28 15,33 8,39 91,20 8,44 118,74 11,28 25,73

Rendement 1 jaar 31,27% 31,56% 11,66% -9,16% 20,50% 11,48% 10,34% 4,06%

Rendement 5 jaar* 20,05% -12,16% -31,59% 0,67% -3,66% -18,18%


Opkomende markten Naam Afrika Certificaat Azië Pacific Vastgoed Certificaat Balkan Certificaat Baltische Landen Certificaat Brazilië Certificaat Brazilië II Certificaat BRIC Certificaat BRIC II Certificaat BRIC Infrastructuur Certificaat Bulgarije Certificaat China Certificaat Egypte Certificaat Emerging 11 Certificaat Emerging Markets Socially Responsible Investment Certificaat Hang Seng Certificaat India Certificaat India Total Return Certificaat Indonesië Certificaat Kazachstan Certificaat Marokko Certificaat Mexico Certificaat Midden-Oosten Certificaat MSCI Azië Certificaat MSCI Golfregio Certificaat MSCI Latijns-Amerika Certificaat MSCI Opkomende Markten Certificaat Next 7 Certificaat Nigeria Certificaat Oost-Europa Certificaat Pakistan Certificaat Peru Certificaat Polen Certificaat Roemenië Certificaat Rusland Certificaat Thailand Certificaat Turkije Certificaat Vietnam Certificaat Vietnam II Certificaat Zuid-Afrika Certificaat Zuid-Korea Certificaat

ISIN NL0006184418 NL0000691210 NL0000290443 NL0000293322 NL0000458172 NL0000790921 NL0000459816 NL0000290328 NL0000696219 NL0000293090 NL0000456457 NL0000290393 NL0000842029 NL0009287721 DE0005718605 NL0000456465 NL0000290302 NL0000290542 NL0000691038 NL0006152530 NL0000290534 NL0000293025 NL0006317588 NL0006317604 NL0006317596 NL0006317612 NL0006060907 NL0006152522 NL0000455343 NL0000691087 NL0000778769 NL0000293306 NL0000293314 NL0000458180 NL0000696532 NL0000458198 NL0000691046 NL0006303281 NL0000293132 DE0005715155

Ref. 74,11 233,00 1.074,00 164,00 50.369,00 70.398,00 26,84 16,71 139,19 346,00 13.285,00 6.651,00 129,83 322,00 23.217,00 1.250,00 1.250,00 687,00 70,00 25.367,00 35.231,00 97,00 326,00 850,00 660,00 418,00 112,00 42,00 2.085,00 1006,00 126,55 2.651,00 7.121,00 1.400,00 674,00 726,00 428,00 939,00 26.759,00 247,00

Bied

Laat

Rendement 1 jaar

Rendement 5 jaar*

7,07 7,20 6,76 4,37 212,40 12,06 26,72 16,63 11,82 2,25 123,44 8,59 11,78 11,56 215,08 98,21 16,71 19,62 6,40 8,76 13,39 8,11 12,80 5,98 11,10 11,69 9,43 3,90 20,77 5,68 11,81 8,76 4,64 139,40 13,40 36,42 3,25 10,28 12,59 157,40

7,23 7,34 6,87 4,44 215,61 12,26 26,96 16,78 12,08 2,35 124,69 8,76 12,02 11,74 218,34 100,21 16,96 19,86 6,49 9,05 13,67 8,38 12,90 6,10 11,50 11,76 9,62 4,07 20,94 5,82 11,99 8,82 4,69 140,60 13,74 36,76 3,31 10,44 12,67 158,60

11,35% 25,49% -6,82% 37,15% 9,50% 17,13% 21,43% 21,86% 18,96% -25,24% 11,08% -1,56% 29,97% 14,46% 50,94% 52,02% 65,96% 14,41% 15,33% 37,75% 10,93% 29,85% 9,72% 26,40% 30,14% 32,71% 22,84% 15,22% 31,73% 47,08% 28,82% 17,04% 9,19% 67,82% 59,55% -25,81% -24,86% 33,71% 30,43%

121,75% 108,47% 150,02% 43,82% 140,60% 2,67% 17,63% 102,22% 33,00%


Grondstoffen Naam Agribusiness Certificaat African Commodities Certificaat BlackRock Momentum Certificaat Brent Crude Oil Future Certificaat Brent Crude Oil Future Quanto Certificaat

ISIN

Ref.

NL0000696565 NL0000838167 NL0000290526 NL0000458750 NL0000458701

371,00 204,00 135,70 82,90 82,90

Bied 12,93 18,13 11,60 29,51 2,94

* Bij Certificaten die minder dan 5 jaar geleden zijn geïntroduceerd is geen rendement weergegeven. Op onze website www.rbs.nl/markets kunt u meer informatie vinden over rendementen.

Laat 13,13 18,59 11,80 29,56 2,96

Rendement 1 jaar 36,25% 49,17% 0,59% 5,56% -5,68%

Rendement 5 jaar* -34,82% -43,42%


De Sensex, de belangrijkste Indiase beursindex, noteert inmiddels ruim 20.000 punten, een niveau dat vergelijkbaar is met het niveau van eind 2007. Sinds januari dit jaar is er voor een recordbedrag van 33,8 miljard dollar aan Indiase aandelen en obligaties aangekocht door buitenlandse beleggers. Gedurende dezelfde periode zijn de directe investeringen vanuit het buitenland met 35 procent gedaald. Deze ontwikkeling brengt een risico met zich mee. Directe investeringen (bijvoorbeeld van buitenlandse bedrijven die een vestiging in India opstarten) zijn doorgaans langetermijninvesteringen. Investeringen in de aandelen en obligaties daarentegen kunnen door buitenlandse beleggers snel worden teruggetrokken. Dit was bijvoorbeeld het geval in 2008; in deze periode verkochten vele beleggers uit Westerse landen hun aandelen en obligaties van bedrijven in opkomende markten, hetgeen tot gevolg had dat deze aandelenkoersen in een rap tempo daalden en er snel veel kapitaal uit deze landen weggetrokken werd.

Andere opkomende markten zoals Brazilië, Indonesië, Zuid Korea, Japan en Thailand hebben inmiddels maatregelen genomen om de instroom van buitenlands kapitaal te beperken en een waardestijging van hun valuta tegen te gaan. Bron: RBS Markets, Nieuwsbrief Turbo’s en Certificaten van 26 oktober 2010


37



Certificaten Zilver doet het beter dan goud Edelmetaalbeleggers hadden het al een tijdje in de gaten; hoewel de afgelopen maanden alle aandacht uitging naar de rally in goud, steeg zilver heel geruisloos een stuk harder. Logisch, want gezien de historische prijsverhouding tussen goud en zilver moet die laatste nog een flinke inhaalslag maken. De vraag naar zilverbeleggingen is de afgelopen weken stormachtig toegenomen, zo ontdekte Citywire.

De vraag naar zilver heeft volgens analist Adrian Ash van Bullion Vault andere oorzaken dan die naar goud. Goud dient vooral als vluchthaven bij systeemrisico’s, terwijl zilver meer kortetermijnspeculanten aantrekt. Zilver zou volgens Ash minder geschikt zijn als veilige haven omdat de volatiliteit veel groter is dan die van goud (zie grafiek). Dat heeft onder meer te maken met het feit dat de zilvermarkt veel kleiner is en er eerder prijsschokken kunnen ontstaan. Bron: IEXProfs, 25 oktober 2010 Koers Zilver Certificaat (ISIN NL0000455848)

29 oktober 2005 – 29 oktober 2010 35 30 25 20 15 10 5 0

11.05

11.06

11.07

11.08

11.09

11.10


38

Grondstoffen Naam Canadese Teerzanden Certificaat Goud Certificaat Goud Mini Certificaat Goud Quanto Certificaat NYSE Arca Gold Bugs Certificaat NYSE Arca Gold Bugs Quanto Certificaat Palladium Certificaat Palladium Quanto Certificaat Platina Certificaat Platina Quanto Certificaat RICI® Agricultural Certificaat RICI® Agricultural Quanto Certificaat RICI® Certificaat RICI® Energy Certificaat RICI® Energy Quanto Certificaat RICI® Enhanced Agrarische Grondstoffen Certificaat RICI® Enhanced Agricultural Certificaat RICI® Enhanced Agriculture Quanto Certificaat RICI® Enhanced Certificaat RICI® Enhanced Edelmetalen Certificaat RICI® Enhanced Energy Certificaat RICI® Enhanced Energy Quanto Certificaat RICI® Enhanced Granen en Oliezaad Certificaat RICI® Enhanced Industrial Metals Certificaat RICI® Enhanced Metals Certificaat RICI® Enhanced Metals Quanto Certificaat RICI® Enhanced Natural Gas Certificaat RICI® Enhanced Olie Certificaat RICI® Enhanced Quanto Certificaat RICI® Metals Certificaat RICI® Metals Quanto Certificaat RICI® Quanto Certificaat RICI® Enhanced Vee Certificaat Silver Mining Certificaat Zilver Certificaat Zilver Quanto Certificaat

ISIN NL0006122905 NL0000455905 NL0000778801 NL0000458735 DE0006874803 NL0000458719 NL0000451896 NL0000451904 NL0000451870 NL0000451912 NL0000451821 NL0000451813 NL0000459618 NL0000451862 NL0000451854 NL0006343881 NL0006066201 NL0006284598 NL0006066227 NL0006343865 NL0006066193 NL0006284572 NL0006343857 NL0006343907 NL0006066219 NL0006284564 NL0009057728 NL0006343873 NL0006284580 NL0000451847 NL0000451839 NL0000459568 NL0006343899 NL0000293116 NL0000455848 NL0000458743

Ref. 264,00 1.331,50 1.331,80 1.331,60 505,43 505,45 621,30 622,00 1.696,30 1.696,50 863,50 11,00 3.499,00 691,10 6,50 1.393,42 1.603,92 1.603,93 4.823,00 5.075,71 8.252,00 8.252,00 1.767,32 6.066,08 5.918,91 5.917,00 5,00 11.822,07 4.823,00 1.162,20 25,80 10,00 1.362,21 254,00 23,64 23,64

Bied

Laat

Rendement 1 jaar

Rendement 5 jaar*

7,28 959,20 9,64 11,70 363,41 37,56 4,46 5,58 12,23 15,00 10,17 9,49 10,03 6,09 4,56 12,91 11,05 8,62 9,80 17,40 7,15 4,08 9,36 11,35 12,23 10,12 4,66 6,94 6,78 23,78 22,12 8,27 8,70 18,47 17,04 20,61

7,39 968,80 9,68 11,81 368,91 38,12 4,54 5,66 12,35 15,15 10,23 9,54 10,09 6,12 4,59 12,99 11,15 8,70 9,86 17,45 7,17 4,09 9,44 11,41 12,27 10,16 4,67 6,97 6,83 23,90 22,24 8,31 8,75 18,84 17,21 20,81

11,84% 37,70% 37,89% 28,90% 32,93% 21,07% 103,15% 96,88% 38,04% 29,28% 38,30% 31,01% 18,57% -4,87% -17,92% 25,12% 36,05% 26,47% 17,83% 46,07% -6,31% -14,95% 29,80% 23,38% 31,95% 22,30% -39,39% 0,36% 8,62% 35,55% 25,95% 8,40% 18,31% 57,83% 53,76% 46,08%

147,48% 153,92% 100,68% 75,34% 136,75% 150,33% 58,35% 62,98% 2,14% 1,70% -10,30% -52,21% -61,89% 100,62% 97,99% -15,59% 166,49% 171,99%


Thema´s Naam Alternatieve Energie Certificaat CO 2 -emissie Certificaat II DJ Stoxx 400 Banks Certificaat DJ Stoxx 400 Chemicals Certificaat DJ Stoxx 400 Energy Certificaat DJ Stoxx 400 Financial Services Certificaat DJ Stoxx 400 Food & Beverage Certificaat DJ Stoxx 400 Healthcare Certificaat DJ Stoxx 400 Industrial Goods Certificaat DJ Stoxx 400 Insurance Certificaat DJ Stoxx 400 Retail Certificaat DJ Stoxx 400 Technology Certificaat DJ Stoxx 400 Telecommunications Certificaat Eco Certificaat Generieke Geneesmiddelen Certificaat IPO Amerika Certificaat IPO Azië-Pacific Certificaat IPO BRIC Certificaat IPO China Certificaat IPO Europa Certificaat Luchtvaart Certificaat M&A Targets Bull Certificaat NYSE Arca Biotech Certificaat Oil & Gas Services Certificaat

ISIN

Ref.

NL0000456721 NL0000287464 DE0006075427 DE0006075310 DE0006075328 DE0006075419 DE0006075336 DE0006075344 DE0006075351 DE0006075369 DE0006075377 DE0006075385 DE0006075393 NL0000847705 NL0000479152 NL0000290765 NL0000290781 NL0000293256 NL0000293264 NL0000290757 NL0000439537 NL0000789980 DE0006106701 NL0000833317

0,00 15,15 225,00 533,00 307,00 263,00 348,00 356,00 348,00 156,00 291,00 188,00 272,00 79,32 183,00 1.124,00 749,00 618,00 793,00 477,00 131,00 76,50 1.164,00 107,50

Bied 6,65 14,31 22,46 53,24 30,65 26,21 34,85 35,47 34,76 15,54 28,98 18,79 27,10 7,16 14,89 10,20 11,54 9,70 10,34 7,56 8,25 7,60 83,54 9,34

* Bij Certificaten die minder dan 5 jaar geleden zijn geïntroduceerd is geen rendement weergegeven. Op onze website www.rbs.nl/markets kunt u meer informatie vinden over rendementen.

Laat 6,75 14,38 22,68 53,77 30,96 26,48 35,20 35,83 35,10 15,70 29,28 18,98 27,38 7,30 15,11 10,36 11,77 9,80 10,55 7,71 8,38 85,23 9,52

Rendement 1 jaar -16,15% 2,64% -6,13% 29,47% -5,76% 0,08% 21,41% 10,99% 28,38% 3,32% 22,47% 10,32% 10,69% 3,29% 42,38% 24,09% 33,60% 15,29% 6,68% 5,30% 63,33% 32,69% 44,21% 22,26%

Rendement 5 jaar* -45,73% 72,54% -21,15% -18,70% 36,57% -8,14% 37,16% -27,33% 20,75% -27,53% -0,66% 64,27% -





Certificaten Amerikaanse huizenmarkt beter

Thema´s Naam Perpetuele Certificaten Sector Momentum Europa Certificaat Waste Management Certificaat Water Certificaat Windenergie Certificaat Zonne-energie Certificaat

ISIN

Ref.

Bied

Laat

Rendement 1 jaar

Rendement 5 jaar*

NL0000456382 NL0000290799 NL0000838134 NL0000290195 NL0000847739 NL0000847689

583,90 435,00 91,00 0,00 50,00 36,00

558,85 9,61 8,15 13,00 3,69 3,47

608,85 9,70 8,27 13,20 3,75 3,53

0,73% 15,32% 14,65% 26,16% -36,49% -4,39%

-41,37% -


Vastgoed Naam Amerikaans Vastgoed Certificaat Europees Vastgoed Certificaat Oost Europees Vastgoed Certificaat Opkomende Markten Vastgoed Certificaat US Homebuilding Certificaat Wereldwijd Vastgoed Certificaat Wereldwijd Vastgoed Certificaat

ISIN

Ref.

NL0000691277 NL0000691293 NL0000290500 NL0000691285 NL0006152514 NL0000691202 NL0000691202

319,00 293,00 75,00 117,00 230,00 482,00 379,00

Bied

Laat

8,05 7,16 6,94 8,73 9,18 10,59 9,33

8,22 7,27 7,12 8,91 9,36 10,81 9,53

Rendement 1 jaar

Rendement 5 jaar*

50,69% 18,96% 14,18% 33,13% -4,37% 31,82% 55,36%

-


Overig Naam

ISIN

Rente Certificaat EUR Rente Certificaat USD Trader Vic Certificaat

NL0000453348 NL0000453355 NL0009057769

Ref. 116,545 118,473 10.304,02

Bied

Laat

112,49 102,20 10,06

112,50 102,25 10,16

Rendement 1 jaar

Rendement 5 jaar*

0,23% 7,41% 4,32%

12,06% -0,79% -


Turbo’s Aandelen Naam Aalberts Turbo Long Aalberts Turbo Long Aalberts Turbo Short Accor Turbo Long Adecco Turbo Long Adecco Turbo Short Aegon Turbo Long Aegon Turbo Long Aegon Turbo Short Aegon Turbo Short Ageas Turbo Long Ageas Turbo Long Agfa-Gevaert Turbo Long Agfa-Gevaert Turbo Short Ahold Turbo Long Ahold Turbo Long Ahold Turbo Short Ahold Turbo Short Air France-KLM Turbo Long Air France-KLM Turbo Long Air France-KLM Turbo Short Air France-KLM Turbo Short Air Liquide Turbo Long Air Liquide Turbo Short Akzo Nobel Turbo Long Akzo Nobel Turbo Long Akzo Nobel Turbo Short Akzo Nobel Turbo Short

ISIN NL0009506104 NL0009558436 NL0006096455 NL0009595420 NL0009598937 NL0009177005 NL0009599109 NL0009621929 NL0009548007 NL0009622406 NL0009441070 NL0009441054 NL0009547926 NL0009597749 NL0009401223 NL0009338045 NL0009498583 NL0009623149 NL0009623255 NL0009595438 NL0009622950 NL0009623156 NL0009560309 NL0009622885 NL0009623263 NL0009477728 NL0009332576 NL0009541663

Stoploss 10,40 11,40 15,60 25,00 50,30 67,30 4,50 4,30 4,70 4,90 1,52 1,72 4,00 5,40 9,50 9,00 10,70 10,20 12,20 11,20 14,50 15,50 83,20 104,30 42,10 40,10 47,10 47,10

Hefboom 3,15 4,03 2,90 4,58 5,30 2,95 8,50 7,17 8,35 6,04 2,52 3,15 7,42 2,30 9,51 6,45 5,21 7,37 6,99 4,74 4,81 3,44 5,35 5,41 11,41 7,68 5,15 5,19

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

9,21 10,14 17,85 23,24 45,71 74,73 4,10 4,00 5,09 5,30 1,35 1,53 3,68 5,85 8,80 8,31 11,65 11,10 11,30 10,42 15,70 16,77 77,45 112,80 39,10 37,28 51,01 50,95

13,27 13,27 13,27 29,735 55,65 55,65 4,579 4,579 4,579 4,579 2,24 2,241 4,17 4,17 9,835 9,841 9,837 9,837 13,495 13,51 13,505 13,505 94,59 94,53 42,795 42,795 42,80 42,80

1,00 1,00 1,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00

4,03 3,11 4,55 7,10 14,20 1,85 1,04 1,51 1,82 1,27 2,19 3,07 2,21 3,28 1,68 1,87 3,65 5,47 8,26 8,21

4,11 3,19 4,63 7,30 14,40 1,89 1,06 1,53 1,84 1,29 2,24 3,12 2,26 3,33 1,70 1,89 3,73 5,55 8,34 8,29

* Bij Certificaten die minder dan 5 jaar geleden zijn ge ïntroduceerd is geen rendement weergegeven. Op onze website www.rbs.nl/markets kunt u meer informatie vinden over rendementen.


De verkoop van woningen in de Verenigde Staten is in september met 10 procent gestegen. Dat is meer dan verwacht en meer dan het dubbele van de 4 procent waar economen op hadden gehoopt. De sector klimt daarmee uit een diep dal en kent de sterkste stijging sinds 28 jaar, dat heeft de Amerikaanse makelaarsvereniging NAR meegedeeld. Voor de tweede maand op rij herstelde de verkoop van de woningmarkt in Amerika zich in september, zo valt te lezen op vastgoedjournaal. nl (26 oktober 2010). “De verkoop steeg met 10 procent en berekend op jaarbasis betekent dat volgens NAR dat 4,53 miljoen huizen van eigenaar wisselden. Dat is meer dan in augustus (4,12 miljoen), maar nog altijd minder dan de 5,6 miljoen huizen met een nieuwe eigenaar in september 2009.” Bron:Vastgoedjournaal.nl, 26 oktober 2010

Top 5 Certificaten Rendement 3 maanden Zilver Quanto 39,12% Certificaat RICI Agricultural 36,55% Quanto Certificaat Palladium Quanto 34,22% Certificaat Peru Certificaat 31,38% Silver Mining 28,69% Certificaat

Bron: RBSmarkets.nl 28 oktober 2010


39



Turbo’s Aalberts voegt meer toe In het derde kwartaal ontwikkelden de activiteiten van Aalberts Industries zich voorspoedig. Volgens de onderneming was deze positieve ontwikkeling met name te danken aan de volumestijging in diverse markten, de in 2009 genomen maatregelen ter verbetering van de efficiency en de toename van de toegevoegdewaardemarge. Het bedrijf zegt de positieve lijn door te zetten die al in de eerste zes maanden van dit jaar was ingezet. Toen steeg de nettowinst met maar liefst 180 procent van 18,3 miljoen euro in dezelfde periode vorig jaar tot 51,3 miljoen euro. In dezelfde periode steeg de omzet autonoom met 12 procent tot 782 miljoen euro. Over de nabije toekomst zegt de onderneming: “Hoewel een aantal van de markten nog niet hersteld is tot op het niveau van voor de financieel-economische teruggang, wordt voor geheel 2010 – onvoorziene omstandigheden daargelaten – een forse verbetering van het resultaat verwacht ten opzichte van 2009. Door de aanhoudend scherpe focus op winstgevendheid, werkkapitaal- en kostenbeheersing blijven solide balansverhoudingen gehandhaafd.” Bron: Aalberts, 26 oktober 2010 Koers Aalberts Industries 29 oktober 2005 – 29 oktober 2010 25 20 15 10 5 0 11.05

11.06

11.07

11.08

11.09

11.10

Bron: Yahoo Finance, 29 oktober 2010

40

Aandelen Naam Alcatel-Lucent Turbo Long Alcatel-Lucent Turbo Short Amgen Turbo Long Amgen Turbo Short Apple Turbo Long Apple Turbo Short Arcelor Mittal Turbo Long Arcelor Mittal Turbo Long Arcelor Mittal Turbo Short Arcelor Mittal Turbo Short ASMI Turbo Long ASMI Turbo Long ASMI Turbo Short ASMI Turbo Short ASML Turbo Long ASML Turbo Long ASML Turbo Short ASML Turbo Short Atos Origin Turbo Long Atos Origin Turbo Short Axa Turbo Long Axa Turbo Long BAM Turbo Long BAM Turbo Long BAM Turbo Short BAM Turbo Short Bank of America Turbo Long Bank of America Turbo Short BASF Turbo Long BASF Turbo Long BASF Turbo Short BASF Turbo Short Belgacom Turbo Long Belgacom Turbo Long Belgacom Turbo Short Belgacom Turbo Short Berkshire Hathaway Turbo Long Berkshire Hathaway Turbo Long Berkshire Hathaway Turbo Short Berkshire Hathaway Turbo Short BHP Billiton Turbo Long BHP Billiton Turbo Long BHP Billiton Turbo Short BHP Billiton Turbo Short Binck Turbo Long Binck Turbo Long Binck Turbo Short Binck Turbo Short BMW Turbo Long BMW Turbo Short BNP Paribas Turbo Long BNP Paribas Turbo Short Boeing Turbo Long Boeing Turbo Short Boskalis Turbo Long Boskalis Turbo Long Boskalis Turbo Short Boskalis Turbo Short Bouygues Turbo Long Bouygues Turbo Short BP Turbo Long BP Turbo Long BP Turbo Short BP Turbo Short BT Turbo Long BT Turbo Long BT Turbo Short BT Turbo Short

ISIN

Stoploss

Hefboom

NL0009599166 NL0009338086 NL0009564533 NL0009175280 NL0009621895 NL0009622356 NL0009555945 NL0009548593 NL0009622968 NL0009623016 NL0009521681 NL0009566660 NL0009537737 NL0009261791 NL0009598952 NL0009560325 NL0009521095 NL0009521087 NL0009558451 NL0009459106 NL0009336403 NL0009442862 NL0009563857 NL0009595503 NL0009337872 NL0009335215 NL0009621911 NL0009622398 NL0009597871 NL0009428051 NL0009264381 NL0009599216 NL0009555952 NL0009517671 NL0000077048 NL0009339175 NL0009490259 NL0009562917 NL0006093098 NL0006474835 NL0009258151 NL0009173244 NL0006271850 NL0009332154 NL0009175389 NL0009477744 NL0009177013 NL0009258656 NL0009592807 NL0009532324 NL0009488121 NL0009262765 NL0009558469 NL0009339183 NL0009563840 NL0009401298 NL0009409234 NL0009429638 NL0009501352 NL0009498476 NL0009555986 NL0009594746 NL0009491687 NL0009438738 NL0009492180 NL0009176270 NL0006275430 NL0006343287

2,39 3,30 52,10 63,60 295,00 330,00 23,00 22,10 25,40 24,30 16,30 17,00 20,70 22,70 22,10 20,10 26,90 25,40 31,60 39,00 9,65 11,63 4,20 4,70 5,20 6,10 11,00 14,00 43,10 40,00 62,30 55,00 27,50 26,30 31,50 36,40 110.814,00 120.226,00 161.422,00 129.137,00 14,80 12,00 26,70 23,20 7,90 9,00 14,50 16,80 45,40 53,50 42,90 60,30 61,70 84,30 28,56 25,56 41,66 36,63 29,21 34,86 3,70 4,00 5,00 5,90 1,20 2,50 2,10

4,84 2,27 5,37 3,96 7,39 5,25 7,90 6,24 5,13 6,91 5,25 6,45 3,68 2,55 7,50 4,71 4,28 6,01 6,88 4,41 2,79 4,46 3,61 5,07 4,67 2,40 5,31 2,08 4,03 3,30 3,57 7,66 10,05 7,20 4,65 2,48 6,63 12,80 2,60 9,05 2,56 1,98 2,62 5,08 2,36 2,93 2,52 1,62 5,92 6,86 3,86 3,64 4,94 3,42 5,91 3,89 2,01 3,15 6,19 5,65 5,20 8,07 3,33 1,87 2,70 1,72 1,11 1,74

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

2,17 3,67 47,32 70,71 268,22 366,58 20,89 20,09 31,40 27,10 14,80 15,44 23,04 25,23 20,52 18,66 29,09 27,50 29,41 42,23 8,86 10,68 3,71 4,11 6,03 7,04 9,56 16,47 40,05 37,18 67,34 59,48 25,61 24,49 34,07 39,36 105.616,09 114.586,24 169.819,49 135.854,73 13,385 10,869 29,734 25,766 6,96 7,95 16,61 19,24 42,19 57,92 39,00 67,07 57,38 91,18 25,98 23,26 46,27 40,69 27,20 37,67 3,413 3,706 5,473 6,456 1,064 2,801 2,307

2,614 2,616 57,12 57,12 308,78 308,80 23,885 23,885 23,905 23,855 18,22 18,22 18,22 18,22 24,18 24,18 24,185 24,185 33,845 33,84 13,325 13,33 5,003 5,00 5,00 5,00 11,00 11,00 52,72 52,80 52,82 52,72 28,285 28,285 28,285 28,285 123616,00 123616,00 123616,00 123616,00 22,00 22,00 22,00 22,00 13,07 13,05 13,045 13,07 50,29 50,18 53,42 53,42 71,00 71,00 30,755 30,755 30,755 30,755 32,13 32,13 4,23 4,23 4,23 4,23 2,00 2,00 2,00 2,00

1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10.000,00 10.000,00 10.000,00 10.000,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00

1,06 6,72 9,71 2,91 4,15 2,93 3,72 7,58 3,24 3,39 2,76 4,88 7,07 3,63 5,45 4,95 3,36 1,25 1,31 2,59 1,25 3,65 1,25 1,53 1,47 2,66 3,78 5,83 11,12 1,25 3,31 9,48 12,39 9,23 4,71 5,94 4,99 3,67 6,28 7,89 7,74 14,32 13,75 9,33 13,99 4,80 7,52 15,52 9,93 1,43 2,56 1,47 -

1,11 7,57 10,56 3,01 4,25 2,96 3,75 7,61 3,27 3,48 2,85 4,97 7,16 3,70 5,52 5,02 3,43 1,30 1,36 2,64 1,55 3,95 1,27 1,55 1,49 2,76 3,88 5,93 11,22 1,35 3,46 1,00 9,68 12,59 9,43 4,91 6,04 5,09 3,77 6,38 7,93 7,78 14,37 13,83 10,33 14,99 4,90 7,62 15,62 10,03 1,44 2,57 1,03 1,57 1,00





Turbo’s Berkshire Hathaway bloedt

Aandelen Naam Bulgari Turbo Long Bulgari Turbo Long Bulgari Turbo Short Bulgari Turbo Short Cap Gemini Turbo Long Cap Gemini Turbo Long Cap Gemini Turbo Short Cap Gemini Turbo Short Carrefour Turbo Long Carrefour Turbo Long Carrefour Turbo Short Carrefour Turbo Short China Life ADR Turbo Long China Life ADR Turbo Long China Life ADR Turbo Short China Life ADR Turbo Short China Mobile ADR Turbo Long China Mobile ADR Turbo Long China Mobile ADR Turbo Short China Mobile ADR Turbo Short Cisco Systems Turbo Long Cisco Systems Turbo Short Coca Cola Turbo Long Coca Cola Turbo Short Corio Turbo Long Corio Turbo Long Corio Turbo Short Corio Turbo Short CRB Turbo Long CRB Turbo Short Credit Agricole Turbo Long Credit Agricole Turbo Long Credit Suisse Turbo Long Credit Suisse Turbo Short Crocs Turbo Long Crucell Turbo Long Crucell Turbo Long CSM Turbo Long CSM Turbo Long CSM Turbo Short CSM Turbo Short Danone Turbo Long Danone Turbo Long Danone Turbo Short Danone Turbo Short Delhaize Turbo Long Delhaize Turbo Long Delhaize Turbo Short Delhaize Turbo Short Dell Turbo Long Dell Turbo Short Delta Lloyd Turbo Long Delta Lloyd Turbo Long Delta Lloyd Turbo Short Delta Lloyd Turbo Short Deutsche Bank Turbo Long Deutsche Bank Turbo Long Deutsche Bank Turbo Short Deutsche Bank Turbo Short Deutsche Telekom Turbo Long Deutsche Telekom Turbo Long Deutsche Telekom Turbo Short Deutsche Telekom Turbo Short Dexia Turbo Long Dexia Turbo Long Draka Turbo Long Draka Turbo Long Draka Turbo Short

ISIN NL0009491570 NL0009598978 NL0009261809 NL0009622893 NL0009597848 NL0009338268 NL0009360296 NL0009338417 NL0009597335 NL0009597343 NL0009597442 NL0009597434 NL0009562925 NL0009595461 NL0009261502 NL0009404482 NL0009597830 NL0009173004 NL0009404490 NL0006343410 NL0009621879 NL0009498484 NL0009540863 NL0006159972 NL0009597889 NL0009528793 NL0000876878 NL0006215873 NL0009072073 NL0006470999 NL0009566744 NL0009528801 NL0009171164 NL0009437144 NL0009439074 NL0009337419 NL0009562933 NL0009331875 NL0009339027 NL0009503218 NL0009339415 NL0009556729 NL0009459866 NL0009429653 NL0009337179 NL0006475139 NL0009261452 NL0009503226 NL0009537729 NL0009173665 NL0009503234 NL0009259407 NL0009595479 NL0009548643 NL0009264035 NL0009592732 NL0009592724 NL0009592757 NL0009592765 NL0009528827 NL0009480060 NL0009521038 NL0006216368 NL0009482165 NL0009506161 NL0009594753 NL0009599125 NL0009262740

Stoploss 5,60 6,60 8,30 9,30 35,10 30,80 44,90 41,90 37,51 34,01 47,50 42,49 57,10 61,00 82,30 74,10 48,40 43,50 54,90 65,60 22,20 26,90 49,80 64,30 47,50 41,20 61,40 57,20 223,00 314,00 10,52 9,55 39,60 55,00 8,38 13,80 15,00 17,50 19,60 24,90 28,70 42,10 39,50 51,50 47,40 41,50 45,60 65,70 58,80 11,20 15,00 11,80 13,10 15,00 17,50 35,00 37,50 47,50 52,50 9,60 8,60 11,20 12,40 2,50 3,00 12,60 13,80 17,20

Hefboom 2,86 4,41 6,10 3,31 8,22 4,35 3,11 4,30 9,46 5,32 3,06 5,32 3,71 4,58 2,20 3,22 8,02 4,61 5,50 2,46 6,63 3,39 3,96 6,62 5,41 3,42 4,21 6,54 3,38 8,72 4,95 3,60 10,03 2,17 1,98 1,98 2,18 3,53 5,14 3,82 2,20 7,02 5,13 4,56 8,00 4,20 6,23 2,35 3,62 3,30 7,54 3,60 5,03 5,49 2,62 4,73 6,43 4,00 2,62 7,68 4,61 4,89 3,01 3,41 5,83 3,66 4,83 3,56

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

5,15 6,11 9,02 10,10 32,44 28,48 48,83 45,57 34,92 31,66 51,33 45,93 49,63 53,07 96,82 87,19 45,05 40,46 59,41 70,94 20,11 29,93 46,33 69,56 44,15 38,36 66,39 61,84 212,04 330,62 9,66 8,77 36,80 59,45 7,23 12,20 13,34 15,84 17,80 27,68 31,93 39,16 36,71 55,66 51,30 38,55 42,46 71,10 63,63 10,42 16,21 10,47 11,62 17,14 20,04 32,57 34,87 51,35 56,75 8,86 7,98 12,16 13,46 2,32 2,72 11,19 12,21 19,73

7,705 7,705 7,705 7,705 36,785 36,805 36,785 36,805 38,675 38,80 38,695 38,695 67,00 67,00 67,00 67,00 51,00 51,00 51,00 51,00 23,00 23,00 61,03 61,03 54,03 54,03 54,03 54,03 298,32 298,34 11,955 11,955 41,51 41,62 14,32 24,465 24,465 23,565 23,54 23,575 23,575 45,29 45,175 45,23 45,23 49,97 49,97 49,97 49,97 15,00 15,00 14,58 14,58 14,58 14,58 41,955 41,97 41,955 41,955 10,204 10,204 10,204 10,204 3,208 3,211 15,495 15,495 15,495

1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00

2,54 1,58 1,34 2,42 1,22 1,27 1,22 2,12 1,42 1,41 2,13 4,58 10,10 5,70 9,82 15,60 12,49 7,94 6,25 2,33 3,47 13,18 5,02 12,21 11,07 7,63 5,68 4,14 8,39 1,05 11,40 7,50 21,22 13,75 2,79 1,01 4,05 2,95 2,57 5,46 1,48 1,31 2,18 1,99 3,29 4,27 3,25 4,32

2,57 1,61 1,37 2,45 1,23 1,28 1,32 1,07 2,22 1,52 1,51 2,53 4,98 11,10 6,70 10,00 15,78 12,67 8,12 6,40 2,48 3,62 13,33 5,22 12,29 11,15 7,71 5,76 4,22 8,47 1,07 11,52 7,62 21,34 13,87 3,19 1,41 4,17 3,07 2,69 5,58 1,49 1,34 2,21 2,02 3,32 4,39 3,37 4,44


Niet alles wat superbelegger Warren Buffett aanraakt verandert in goud. Nu lijkt hij een nieuwe bleeder in zijn portefeuille te hebben overgehouden aan zijn flirt met het Chinese bedrijfsleven. De Chinese automaker BYD waar Buffett aandeelhouder is, zag de winst met 99 procent dalen. De binnenlandse verkopen vielen tegen, het exportavontuur is uitgesteld en de overheid heeft zeven fabrieken geconfisqueerd. Het gevolg was dat het Chinese bedrijf op de beurs ruim 10 procent minder waard werd. Wat Buffett gaat doen is nog niet bekend. Ondertussen speelt bij Berkshire Hathaway ook nog de opvolgingskwestie. De oude Buffett is inmiddels de 80 gepasseerd en het wordt nu echt wel tijd om om te kijken naar een opvolger om zijn imposante beleggingsportefeuille te beheren. Nu is daar Todd Combs, een 39-jarige hedgefundmanager uit Connecticut met een eigen fonds. Hij wordt in eerste instantie investment manager van een deel van de portefeuille. Kan hij alvast een beetje warmdraaien. Bron: IEXProfs, 26 oktober 2010 Koers Berkshire Hathaway 29 oktober 2005 – 29 oktober 2010 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000

11.05

11.06

11.07

11.08

11.09

11.10



41



Turbo’s Koper van Freeport

Aandelen

Zilver en goud zijn momenteel populair onder beleggers, maar wat dacht u van koper. De Amerikaanse onderneming FreeportMcMoRan Copper & Gold Inc., vaak gewoon Freepor t genoemd, is de grootste producent van (low cost) koper en goud wereldwijd. De onderneming is na de overname van Phelps Dogde in 2007, gevestigd in Phoenix, de hoofdstad van de staat Arizona. Grappig genoeg betalen ze niet alleen in Amerika (veel) belasting. De kopermijn in Indonesië zorgt ervoor dat Freeport de grootste belastingbetaler is in dat land. Maar naast mijnen in Papoea graaft de onderneming ook in Amerika, Zuid-Afrika, Zuid-Amerika en onder andere Spanje naar bodemschatten. Freeport is opgericht in Texas in 1912 en heeft zijn productaanbod door de jaren heen uitgebreid. De afgelopen jaren is de onderneming echter niet altijd goed in het nieuws geweest. Verschillende organisaties, de overheid en toezichthouders hebben vragen gesteld over het betalen van militairen in Indonesië om de mijnen te bewaken en daarnaast was er ook een landkwestie met de lokale bevolking. Het eerste wordt momenteel onderzocht, zo valt te lezen op Wikipedia. Bron: Wikipedia, 28 oktober 2010 Koers Freeport-McMoRan Copper & Gold 29 oktober 2005 – 29 oktober 2010 140 120 100 80 60 40 20 0

11.05

11.06

11.07

11.08

11.09

11.10


42

Naam Draka Turbo Short DSM Turbo Long DSM Turbo Long DSM Turbo Short DSM Turbo Short E.ON Turbo Long E.ON Turbo Long E.ON Turbo Short E.ON Turbo Short EADS Turbo Long EADS Turbo Long EADS Turbo Short EADS Turbo Short eBay Turbo Long eBay Turbo Short EDF Turbo Long EDF Turbo Long EDF Turbo Short EDF Turbo Short Essilor Turbo Long Essilor Turbo Short Exxon Mobil Turbo Long Exxon Mobil Turbo Short First Solar Turbo Long First Solar Turbo Long First Solar Turbo Short First Solar Turbo Short Ford Turbo Long Ford Turbo Short France Telecom Turbo Long France Telecom Turbo Long France Telecom Turbo Short France Telecom Turbo Short Freeport-McMoRan Turbo Long Freeport-McMoRan Turbo Long Fugro Turbo Long Fugro Turbo Long Fugro Turbo Short Fugro Turbo Short Gazprom ADR Turbo Long Gazprom ADR Turbo Long Gazprom ADR Turbo Short Gazprom ADR Turbo Short GDF Suez Turbo Long GDF Suez Turbo Long GDF Suez Turbo Short GDF Suez Turbo Short General Electric Turbo Long General Electric Turbo Short Genmab Turbo Long Genmab Turbo Short Glaxosmithkline Turbo Long Glaxosmithkline Turbo Short Goldman Sachs Turbo Long Goldman Sachs Turbo Short Google Turbo Long Google Turbo Short Heijmans Turbo Long Heijmans Turbo Long Heijmans Turbo Short Heijmans Turbo Short Heineken Turbo Long Heineken Turbo Long Heineken Turbo Short IBM Turbo Long IBM Turbo Short Imtech Turbo Long Imtech Turbo Long


Stoploss 19,80 34,50 37,50 48,10 43,10 19,70 17,90 27,30 32,30 17,00 15,20 21,20 24,20 21,00 32,70 28,70 25,20 43,10 36,80 44,02 57,49 60,70 86,50 118,00 130,00 168,00 199,00 11,50 15,80 14,00 15,40 18,20 20,70 77,90 82,80 48,90 45,60 58,00 54,20 18,40 17,80 25,20 28,10 27,10 23,60 31,50 36,40 14,40 22,10 56,00 80,00 12,00 15,00 132,00 243,00 590,00 640,50 13,01 11,44 14,82 18,68 36,00 33,20 40,90 128,30 190,00 20,50 22,00

Hefboom

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

2,10 5,18 8,04 3,21 5,67 5,22 3,74 3,03 1,77 7,10 4,36 3,75 2,27 2,24 3,63 5,59 3,56 2,25 4,21 6,33 3,32 6,19 2,38 2,97 3,78 2,78 1,66 3,49 4,39 4,34 6,50 5,63 2,94 3,56 4,26 8,24 5,52 3,60 5,11 4,12 3,68 3,55 2,33 6,90 3,87 3,95 2,24 4,89 1,86 3,43 3,53 6,93 2,71 4,08 1,45 5,84 4,54 5,82 3,67 3,52 1,53 8,34 5,29 6,05 6,47 2,13 3,76 4,80

22,73 32,10 34,83 51,99 46,64 18,31 16,65 29,58 34,91 15,76 14,15 22,99 26,17 19,42 36,40 26,59 23,30 46,84 40,09 40,98 62,14 56,48 93,47 101,86 112,56 198,13 234,06 10,42 17,56 12,97 14,26 19,67 22,40 70,83 75,25 44,44 41,43 64,44 60,30 16,73 16,10 28,02 31,28 24,59 21,39 35,07 40,52 13,03 24,56 50,15 89,41 10,753 16,813 122,51 263,35 513,00 753,19 11,32 9,95 17,43 21,97 33,51 30,88 44,24 119,39 205,38 18,15 19,55

15,495 39,61 39,61 39,61 39,61 22,41 22,40 22,40 22,40 18,48 18,48 18,48 18,48 28,81 28,81 32,925 32,925 32,92 32,92 48,13 48,145 66,00 66,00 148,00 148,00 148,00 148,00 14,00 14,00 16,84 16,84 16,84 16,84 97,00 97,00 50,24 50,24 50,24 50,24 22,00 22,00 22,00 22,00 28,155 28,155 28,16 28,16 16,00 16,00 71,25 71,25 12,00 12,00 158,00 158,00 618,19 617,77 13,79 13,79 13,79 13,79 36,115 36,115 36,11 140,35 140,38 24,525 24,525

1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00

7,32 7,46 4,76 12,42 7,06 1,25 2,69 4,30 4,54 7,72 5,21 1,40 1,41 6,77 19,24 3,10 2,33 3,37 5,97 2,72 2,24 3,83 2,56 2,84 5,57 17,48 14,28 5,66 8,67 14,41 10,27 3,76 4,22 4,37 6,72 3,52 6,71 6,96 12,43 2,10 5,95 2,65 2,52 1,89 5,07 2,35 7,36 7,57 9,75 2,52 3,88 3,61 2,69 5,32 8,08 14,68 46,77 6,32 4,92

7,44 7,56 4,86 12,52 7,16 1,27 2,74 4,35 4,65 7,83 5,71 1,42 1,46 7,77 20,24 3,60 2,83 3,87 6,47 2,92 2,44 3,90 2,63 2,89 5,62 19,48 16,28 5,76 8,77 14,51 10,37 3,86 4,32 4,47 6,82 3,56 6,75 7,11 12,58 2,40 6,25 3,41 4,02 2,04 5,22 2,85 7,86 7,67 9,85 2,61 3,95 3,68 2,79 5,42 8,18 15,68 47,77 6,40 5,00





Turbo’s IBM historisch hoog

Aandelen Naam Imtech Turbo Short Imtech Turbo Short InBev Turbo Long InBev Turbo Long InBev Turbo Short InBev Turbo Short ING Turbo Long ING Turbo Long ING Turbo Short ING Turbo Short Intel Turbo Long Intel Turbo Short KBC Turbo Long KBC Turbo Long KBC Turbo Short KBC Turbo Short KPN Turbo Long KPN Turbo Long KPN Turbo Short KPN Turbo Short L Oreal Turbo Long L Oreal Turbo Long L Oreal Turbo Short L Oreal Turbo Short Lafarge Turbo Long Lafarge Turbo Short Lagardère Turbo Long Lagardère Turbo Long Lagardere Turbo Short Lagardere Turbo Short LogicaCMG Turbo Long LogicaCMG Turbo Long LogicaCMG Turbo Short LogicaCMG Turbo Short LVMH Turbo Long LVMH Turbo Long LVMH Turbo Short LVMH Turbo Short Michelin Turbo Long Michelin Turbo Short Microsoft Turbo Long Microsoft Turbo Short Motorola Turbo Long Motorola Turbo Short Nestle Turbo Long Nestle Turbo Long Nestle Turbo Short Nestle Turbo Short Nokia Turbo Long Nokia Turbo Long Nokia Turbo Short Nokia Turbo Short Nutreco Turbo Long Nutreco Turbo Long Nutreco Turbo Short Nutreco Turbo Short Nyrstar Turbo Long Nyrstar Turbo Long Nyrstar Turbo Long Nyrstar Turbo Short Nyrstar Turbo Short Oracle Turbo Long Oracle Turbo Short Pernod-Ricard Turbo Long Pernod-Ricard Turbo Long Pernod-Ricard Turbo Short Pernod-Ricard Turbo Short Petrobras ADR Turbo Long


Stoploss 27,20 30,20 41,10 38,90 54,10 50,00 7,20 7,60 8,90 8,40 17,50 24,10 23,80 27,30 39,40 44,40 11,00 10,50 12,40 13,00 81,00 77,74 92,75 96,00 37,11 48,30 27,51 24,01 30,05 34,96 1,07 1,80 2,10 96,60 86,30 130,10 156,10 52,52 64,99 22,10 27,50 7,10 12,40 45,80 49,20 58,30 55,10 7,10 6,60 10,90 8,80 46,10 40,90 54,80 58,90 7,58 10,50 9,50 13,30 11,30 19,50 34,10 53,30 58,30 68,80 78,80 30,00

Hefboom 3,62 2,41 6,47 4,98 3,29 4,88 5,85 8,11 4,52 6,68 4,55 2,80 3,19 4,75 2,95 1,98 7,39 5,67 6,52 4,89 7,71 6,08 6,12 4,91 5,44 3,88 8,46 4,29 7,19 3,09 1,34 2,76 2,61 1,71 4,55 3,28 4,00 1,94 5,36 5,27 4,54 5,90 4,58 1,39 4,98 7,14 5,31 8,09 5,35 4,09 1,78 3,69 5,24 3,54 7,98 4,80 2,50 5,93 4,03 2,53 5,41 2,55 2,94 4,24 6,12 6,83 3,20 4,44

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

31,14 34,51 38,24 36,16 58,56 54,08 6,63 7,01 9,67 9,10 15,85 26,83 22,11 25,41 42,67 48,00 10,21 9,73 13,49 14,10 75,35 72,38 100,24 103,79 34,39 52,49 25,61 22,35 32,48 37,78 2,04 2,34 89,89 80,33 140,70 168,77 48,67 70,62 20,54 29,78 6,52 13,43 42,55 45,79 63,08 59,63 6,41 5,95 12,11 9,84 42,83 38,00 59,32 63,71 6,65 9,21 8,33 15,46 13,14 17,69 37,90 49,61 54,24 74,41 85,22 27,02

24,525 24,505 44,32 44,32 44,435 44,435 7,954 7,941 7,939 7,939 19,98 19,97 32,16 32,16 32,16 32,16 11,815 11,82 11,81 11,81 86,71 86,89 86,89 86,71 42,185 42,155 29,245 29,25 29,245 29,27 1,485 1,485 1,485 1,485 112,70 112,55 112,70 112,55 58,18 58,16 26,00 26,00 7,98 7,98 53,25 53,25 53,25 53,25 7,87 7,87 7,87 7,87 52,65 52,65 52,75 52,75 11,04 11,04 11,06 11,03 11,04 29,00 29,00 64,93 64,86 64,86 64,84 34,00

1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 1,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00

6,69 10,05 6,10 8,18 14,25 9,77 1,30 1,74 1,16 2,91 4,82 10,03 6,74 10,57 15,88 1,62 2,08 1,68 2,28 1,12 1,42 1,37 1,72 1,04 1,08 2,23 3,19 28,44 5,63 1,24 3,59 2,65 3,79 7,78 5,42 7,27 4,74 1,43 1,90 4,25 1,98 9,86 14,70 6,72 11,11 4,34 1,85 2,69 4,42 2,12 7,63 6,48 1,51 1,05 2,05 4,50

6,77 10,13 6,22 8,30 14,37 9,89 1,31 1,75 1,17 3,21 5,12 10,15 6,86 10,69 16,00 1,66 2,12 1,72 2,32 1,13 1,43 1,38 1,73 1,06 1,10 2,39 3,22 28,60 5,79 1,26 4,09 3,15 1,21 4,19 7,87 5,51 7,36 4,83 1,52 1,92 4,27 2,00 9,98 14,82 6,82 11,21 4,42 1,95 2,79 4,50 2,22 8,13 6,98 1,53 1,07 2,07 5,40


Bij de derdekwartaalcijfers 2010, half oktober, bereikte de koers van IBM een historisch hoogtepunt. IBM heeft in dat kwartaal een winst gemaakt die de verwachtingen van analisten overtrof en bovendien de winstverwachting voor het hele jaar naar boven bijgesteld. Het Amerikaanse technologieconcern zag de kwartaalwinst stijgen naar 3,6 miljard dollar ofwel 2,82 dollar per aandeel, tegenover 3,2 miljard dollar een jaar eerder ofwel 2,40 dollar per aandeel. Analisten hadden gerekend op een stijging naar 2,75 dollar per aandeel. De omzet steeg naar 24,3 miljard dollar, tegenover 23,6 miljard dollar een jaar eerder. Vooral de verkoop van zogeheten mainframe computers nam toe. IBM verwacht nu over het hele jaar een winst per aandeel van 11,40 dollar, nadat de directie tot dusver was uitgegaan van 11,25 dollar. Bron: IEX.nl, 28 oktober 2010

LVMH koopt belang in Hermès LVMH, ’s werelds grootste onderneming in luxe artikelen in termen van verkopen, heeft een belang van 17,1 procent verkregen in Hermès International, bekend van de zijden shawls en de ‘Birkin Bag’ en ‘Kelly Bag’. LVMH heeft 14,2 procent van dit belang verkregen door de aankoop van 15 miljoen Hermès aandelen, de overige 2,9 procent kan worden vervaardigd middels de conversie van derivaten die LVMH aanhoudt. Marktexperts prijzen de zet, waarin LVMH dankzij het gebruik van derivaten minder dan de helft van de marktwaarde voor het aandeel heeft betaald. Bron: RBS Markets, Nieuwsbrief Turbo’s en Certificaten van 26 oktober 2010


43



Turbo’s Rio Tinto breek record

Aandelen Naam

Rio Tinto kon na het derde kwartaal weer een record in de boeken bijschrijven. Niet de hoogste koers, maar een recordhoeveelheid ijzererts. De Brits-Australische mijnbouwgigant heeft namelijk in het derde kwartaal een recordhoeveelheid ijzererts uit de bodem gehaald. Het concern profiteert daarmee van de sterke vraag en de hoge grondstoffenprijzen. De productie van ijzererts kwam uit op 47,6 miljoen ton tegen 46,9 miljoen ton een jaar eerder en 43,6 miljoen ton in het tweede kwartaal. Ook bij de delving van alumina (grondstof voor aluminium) en cokes werden records geboekt. “We blijven onze fabrieken dichtbij of boven de capaciteit draaien om te profiteren van de hoge prijzen voor onze producten”, aldus topman Tom Albanese. Vooral in China en India is de vraag naar ijzererts erg sterk. Rio Tinto, het op een na grootste mijnbouwconcern ter wereld, rekent voor heel 2010 op een ijzerertsproductie van 179 miljoen ton. Bron: IEX.nl, 14 oktober 2010

44

Petrobras ADR Turbo Long Petrobras ADR Turbo Short Petrobras ADR Turbo Short PetroChina ADR Turbo Long PetroChina ADR Turbo Long PetroChina ADR Turbo Short PetroChina ADR Turbo Short Peugeot Turbo Long Peugeot Turbo Long Peugeot Turbo Short Peugeot Turbo Short Pfizer Turbo Long Pfizer Turbo Short Philips Turbo Long Philips Turbo Long Philips Turbo Short Philips Turbo Short Porsche Turbo Long Porsche Turbo Long Porsche Turbo Short Porsche Turbo Short PPR Turbo Long PPR Turbo Long PPR Turbo Short PPR Turbo Short Randstad Turbo Long Randstad Turbo Long Randstad Turbo Short Randstad Turbo Short Reed Elsevier Turbo Long Reed Elsevier Turbo Long Reed Elsevier Turbo Short Reed Elsevier Turbo Short Renault Turbo Long Renault Turbo Long Renault Turbo Short Renault Turbo Short Research In Motion Turbo Long Research In Motion Turbo Short Rio Tinto Turbo Long Rio Tinto Turbo Long Rio Tinto Turbo Short Rio Tinto Turbo Short Roche Turbo Long Roche Turbo Long Roche Turbo Short Roche Turbo Short Royal Dutch Shell Turbo Long Royal Dutch Shell Turbo Long Royal Dutch Shell Turbo Short Royal Dutch Shell Turbo Short RWE Turbo Long RWE Turbo Long RWE Turbo Short RWE Turbo Short Saint-Gobain Turbo Long Saint-Gobain Turbo Long Saint-Gobain Turbo Short Saint-Gobain Turbo Short Samsung GDR Turbo Long Samsung GDR Turbo Long Samsung GDR Turbo Short Samsung GDR Turbo Short Sanofi - Aventis Turbo Long Sanofi - Aventis Turbo Long Sanofi-Aventis Turbo Short Sanofi-Aventis Turbo Short SAP Turbo Long


Stoploss 27,50 45,00 39,00 105,80 115,10 134,50 151,20 26,40 23,00 30,80 35,40 16,20 23,90 20,80 21,80 24,00 23,40 33,00 36,00 54,00 46,00 110,03 100,03 129,99 136,71 32,50 29,60 38,80 44,40 8,40 7,70 10,80 12,80 27,70 34,00 45,00 50,00 44,30 64,10 29,90 34,40 43,80 53,60 120,57 130,20 159,15 149,51 21,80 20,90 24,60 23,20 41,30 45,90 59,90 60,10 31,50 29,10 35,90 42,70 311,80 273,30 359,80 423,60 43,30 46,10 55,30 60,30 33,30

Hefboom 3,41 1,92 3,10 4,06 5,59 4,69 2,77 6,12 3,67 7,53 3,30 6,04 1,85 6,61 9,10 6,73 8,18 4,53 6,80 1,76 2,91 7,76 4,81 4,99 3,79 5,86 4,09 4,57 2,54 5,60 4,09 3,94 2,08 2,49 3,82 6,01 3,41 3,66 3,60 3,15 4,64 5,92 2,33 4,57 6,38 4,69 7,16 8,58 6,48 5,94 9,75 4,09 6,24 3,52 3,46 5,85 4,26 6,39 2,67 6,94 3,98 5,89 2,66 5,29 7,21 4,92 3,21 4,63

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

24,72 50,57 43,87 96,17 104,63 149,43 168,01 24,56 21,37 33,30 38,28 14,74 26,62 19,28 20,21 25,99 25,40 30,19 33,02 59,12 50,65 102,45 93,14 140,47 147,80 29,54 26,90 43,10 49,34 7,77 7,15 11,76 13,89 25,75 31,64 48,72 54,07 41,21 69,32 27,796 31,954 47,421 57,966 112,24 121,20 171,95 161,54 20,23 19,37 26,61 25,11 38,40 42,67 64,74 64,97 28,57 26,44 39,93 47,45 290,24 254,34 388,84 457,72 40,31 42,84 59,83 65,18 30,23

34,00 34,00 34,00 125,00 125,00 125,00 125,00 29,16 29,16 29,16 29,14 17,00 17,00 22,29 22,29 22,305 22,29 37,88 37,88 37,88 37,88 118,15 118,15 118,15 118,15 35,16 35,145 35,16 35,16 9,388 9,39 9,388 9,388 41,645 41,65 41,65 41,645 55,00 55,00 41,00 41,00 41,00 41,00 144,10 144,10 144,10 144,10 22,795 22,77 22,78 22,795 51,08 51,08 51,08 51,08 34,365 34,35 34,35 34,395 334,50 334,50 334,50 334,50 50,05 50,03 50,03 50,05 37,03

1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00

6,17 11,92 7,09 1,96 1,35 1,59 2,93 1,76 6,48 2,97 2,04 3,75 3,15 2,13 1,29 1,55 2,49 2,26 2,99 5,59 8,16 8,03 14,26 1,62 2,23 2,38 4,50 15,84 9,98 7,13 12,47 1,01 1,03 14,62 9,77 7,67 24,02 2,31 1,67 2,06 1,29 2,52 3,35 3,88 2,39 12,67 8,40 13,72 13,98 1,31 3,23 5,83 3,83 8,82 1,00 1,53 6,80

7,07 12,82 7,99 2,26 1,65 1,89 3,23 2,06 6,78 3,02 2,09 3,80 3,20 2,16 1,32 1,58 2,52 2,29 3,02 5,69 8,26 8,13 14,36 1,66 2,27 2,42 4,54 15,94 10,08 7,23 12,57 1,09 1,11 14,82 9,97 7,87 24,22 2,36 1,72 2,11 1,34 2,54 3,37 3,90 2,41 12,77 8,50 13,82 14,08 1,33 3,53 6,13 4,13 9,12 1,01 1,54 6,89





Turbo’s Aandelen Naam SAP Turbo Long SAP Turbo Short SAP Turbo Short SBM Offshore Turbo Long SBM Offshore Turbo Long SBM Offshore Turbo Short SBM Offshore Turbo Short Schneider Electric Turbo Long Schneider Electric Turbo Long Schneider Electric Turbo Short Siemens Turbo Long Siemens Turbo Short SMI Turbo Long SMI Turbo Long SMI Turbo Short SMI Turbo Short SNS REAAL Turbo Long SNS REAAL Turbo Short Societe Generale Turbo Long Societe Generale Turbo Short Solvay Turbo Long Solvay Turbo Long Solvay Turbo Short Solvay Turbo Short Sony ADR Turbo Long Sony ADR Turbo Long Sony ADR Turbo Short Sony ADR Turbo Short Starbucks Turbo Long Starbucks Turbo Short STMicroelectronics Turbo Long STMicroelectronics Turbo Short Suez Environnement Turbo Long Suez Environnement Turbo Long Suez Environnement Turbo Short Suez Environnement Turbo Short Technip Turbo Long Technip Turbo Long Technip Turbo Short Technip Turbo Short Telecom Italia Turbo Long Telecom Italia Turbo Long Telefonica Turbo Long Telefonica Turbo Long Telefonica Turbo Short Telefonica Turbo Short TNT Turbo Long TNT Turbo Long TNT Turbo Short TNT Turbo Short TomTom Turbo Long TomTom Turbo Long TomTom Turbo Short TomTom Turbo Short Total Turbo Long Total Turbo Short Toyota ADR Turbo Long Toyota ADR Turbo Long Toyota ADR Turbo Short Toyota ADR Turbo Short UBS Turbo Long UBS Turbo Long UBS Turbo Short UBS Turbo Short UCB Turbo Long UCB Turbo Long UCB Turbo Short UCB Turbo Short


Stoploss 29,30 41,00 43,60 13,00 11,80 20,00 17,20 87,53 92,53 109,98 66,40 98,00 5.410,00 5.910,00 6.620,00 7.220,00 3,00 4,90 38,10 77,20 69,80 65,60 112,40 84,90 27,00 23,40 48,70 38,60 17,80 29,30 4,97 8,03 13,01 12,01 16,00 14,50 52,52 57,52 64,99 69,99 14,30 16,20 21,30 25,70 16,60 18,80 28,10 24,10 6,30 6,00 6,70 7,30 36,30 47,50 68,40 62,20 107,70 87,90 15,10 13,50 20,60 28,70 19,30 22,10 36,70 28,80

Hefboom

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

3,22 5,12 3,68 4,79 3,55 1,97 3,36 4,98 6,43 5,77 4,10 3,31 5,23 8,63 18,22 6,67 3,82 1,59 4,67 1,04 4,88 3,95 2,01 7,61 3,52 2,63 1,62 3,55 2,35 7,75 0,00 2,13 6,16 4,43 4,29 8,33 4,60 7,08 6,56 4,16 2,51 3,60 3,16 4,49 4,88 2,20 4,56 8,82 1,80 2,97 5,49 4,69 4,02 2,76 7,04 3,15 6,75 4,42 1,47 2,66 5,88 3,90 3,00 1,18 2,80 3,78 2,25 7,24

26,64 45,60 48,54 11,81 10,73 22,29 19,17 81,49 86,15 118,86 61,70 106,00 5.248,10 5.736,32 6.829,00 7.445,17 2,66 5,49 34,65 85,82 64,94 61,03 121,48 91,78 24,51 21,26 54,17 42,90 16,56 31,73 4,62 8,68 12,11 11,17 17,29 15,67 48,67 53,31 70,62 76,05 13,23 15,05 23,06 27,84 15,37 17,44 30,38 26,09 5,40 5,20 7,94 8,68 33,71 51,37 62,18 56,57 119,63 97,70 14,03 12,56 22,34 31,10 17,93 20,50 39,67 31,20

37,03 37,045 37,03 14,875 14,875 14,895 14,895 101,70 101,70 101,70 82,00 82,00 6504,60 6506,57 6504,60 6503,50 3,426 3,431 44,085 44,085 82,13 82,13 82,13 82,13 33,75 33,75 33,75 33,75 28,35 28,35 6,17 6,17 14,095 14,095 14,095 14,095 61,10 61,10 61,10 61,10 1,093 1,093 19,31 19,31 19,285 19,285 19,68 19,68 19,68 19,68 6,39 6,39 6,388 6,39 38,90 38,90 72,00 72,00 72,00 72,00 17,00 17,00 17,00 17,00 27,625 27,625 27,625 27,625

1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 100,00 100,00 100,00 100,00 1,00 1,00 10,00 8,87 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00

10,39 8,59 11,52 3,04 4,11 7,44 4,32 1,99 1,53 1,75 1,98 2,45 9,10 5,52 2,41 6,78 2,07 4,73 16,89 20,78 39,71 10,01 6,39 8,74 14,58 6,43 8,27 2,30 1,51 2,52 1,22 1,52 6,01 4,21 3,78 8,56 4,26 2,21 10,75 6,46 1,18 1,56 2,32 5,10 12,60 6,13 10,18 33,96 18,11 2,16 3,21 3,95 10,37 9,62 7,06 12,13 3,67

10,48 8,68 11,61 3,14 4,19 7,52 4,40 2,02 1,56 1,78 1,99 2,46 9,26 5,68 2,43 6,94 2,13 4,78 17,04 20,93 39,96 10,26 6,89 9,24 15,08 6,93 8,67 2,70 1,54 2,55 1,26 1,02 1,56 6,11 4,31 3,88 8,66 4,34 2,29 10,83 6,54 1,03 1,22 1,62 2,38 5,15 12,65 7,63 11,68 35,46 19,61 2,22 3,27 4,01 10,48 9,72 7,16 12,23 3,77

Beleggers schrikken van TomTom De omzetcijfers over het derde kwartaal vielen mee. TomTom heeft in het derde kwartaal van dit jaar meer navigatiekastjes verkocht dan in het tweede kwartaal. Beleggers schrokken echter van een onverwachte last die de navigatieapparatuurproducent moest nemen vanwege de zwakkere Amerikaanse dollar. Deze last ter grote van 20 miljoen euro drukte de nettowinst. De winst daalde daardoor op jaarbasis met 37 procent tot 19 miljoen euro, onder de gemiddelde analistenverwachting. De omzet steeg het afgelopen kwartaal echter met 3 procent tot 375 miljoen euro. Ondanks de last herhaalde TomTom de verwachting van een stabiele omzet en winst per aandeel in 2010 ten opzichte van 2009. TomTom profiteerde van een toename van het marktaandeel in zowel thuismarkt Europa als in Noord-Amerika. Op jaarbasis groeide het marktaandeel in Europa van 45 naar 48 procent. In Noord-Amerika nam het marktaandeel toe van 20 tot 25 procent. De prijs van de kastjes daalde bovendien minder hard dan TomTom had verwacht. “De daling was op jaarbasis minder dan 10 procent”’, zei financieel directeur Marina Wyatt. Topman Harold Goddijn zei kort geleden tegen de Britse krant Sunday Times dat TomTom in het verleden verschillende overnamepogingen heeft afgewezen. Woensdag zeiden zowel Goddijn als Wyatt dat TomTom een zelfstandige strategie voert. Of het bedrijf desondanks in overnamegesprekken verwikkeld is, wilden ze niet zeggen. Bron: IEX.nl, 28 oktober 2010

Bron: RBS, 27 oktober 2010 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het prospectus en informatie over de risico‘s en kosten van door RBS N.V. uitgegeven producten vindt u op www.rbs.nl/markets.

45



Turbo’s Markt Wavin blijft uitdagend De omzet van Wavin, producent van kunststof buis- en leidingsystemen, is in het derde kwartaal vergeleken met dezelfde periode vorig jaar 8 procent gestegen tot 346 miljoen euro. Dit maakt de onderneming 28 oktober 2010 in een trading update bekend. En ondanks de trage start van het jaar 2010 kwam de omzet over de eerste negen maanden op 940 miljoen euro uit, zo wordt gemeld in het FD (28 oktober 2010).

“De marktomstandigheden bleven echter in het derde kwartaal uitdagend. Aanhoudende prijsconcurrentie vanwege overcapaciteit in de industrie, beperkten de mogelijkheid om de gestegen grondstofprijzen door te berekenen. Tegen het einde van het derde kwartaal verbeterden de marges als gevolg van een stabilisatie van de grondstofprijzen en de invloed van prijsverhogingen. Het bedrijfsresultaat bedroeg in het derde kwartaal 36,5 miljoen tegen 44,3 miljoen euro in dezelfde periode vorig jaar. Ook nam de ebitda-marge (de opbrengsten voor afschrijvingen op materiële en immateriële vaste activa en aflossingen, als percentage van de omzet - red.) af van 13,8 procent in het derde kwartaal van 2009 tot 10,5 procent in dezelfde periode dit jaar. Bron: Wavin en FD, 28 oktober 2010

46

Aandelen Naam Umicore Turbo Long Umicore Turbo Long Umicore Turbo Short Umicore Turbo Short Unibail Turbo Long Unibail Turbo Long Unibail Turbo Short Unibail Turbo Short Unilever Turbo Long Unilever Turbo Long Unilever Turbo Short Unilever Turbo Short US Steel Turbo Long US Steel Turbo Short USG People Turbo Long USG People Turbo Long USG People Turbo Short USG People Turbo Short Vallourec Turbo Long Vallourec Turbo Long Vallourec Turbo Short Veolia Environnement Turbo Long Veolia Environnement Turbo Short Vestas Wind Systems Turbo Long Vestas Wind Systems Turbo Short Vinci Turbo Long Vinci Turbo Short Vivendi Turbo Long Vivendi Turbo Short Vodafone Turbo Long Vodafone Turbo Short Vodafone Turbo Short Volkswagen Turbo Long Volkswagen Turbo Long Volkswagen Turbo Short Vopak Turbo Long Vopak Turbo Long Vopak Turbo Short Vopak Turbo Short Wavin Turbo Long Wavin Turbo Long Wavin Turbo Short Wavin Turbo Short Wereldhave Turbo Long Wereldhave Turbo Long Wereldhave Turbo Short Wereldhave Turbo Short Wolters Kluwer Turbo Long Wolters Kluwer Turbo Long Wolters Kluwer Turbo Short Wolters Kluwer Turbo Short Yahoo! Turbo Long Yahoo! Turbo Long Yahoo! Turbo Short Yahoo! Turbo Short Zuid-Afrika Turbo Long Zuid-Afrika Turbo Long Zuid-Afrika Turbo Short Zuid-Afrika Turbo Short

ISIN

Stoploss

NL0009592823 28,70 NL0009521756 23,50 NL0009534510 38,60 NL0009599273 43,50 NL0009558527 128,90 NL0009566710 137,90 NL0009566579 191,90 NL0009256536 164,40 NL0009553700 20,90 NL0009262997 19,90 NL0009622331 23,90 NL0009534528 22,90 NL0009548502 40,00 NL0009548742 50,00 NL0009599299 11,30 NL0009599307 12,30 NL0009179332 17,20 NL0009333558 14,90 NL0009597590 72,52 NL0009597608 67,52 NL0009597707 82,49 NL0009557867 18,00 NL0009541622 22,10 NL0006518805 160,30 NL0009545607 262,00 NL0009558535 35,10 NL0009338482 43,60 NL0009555978 18,40 NL0009599323 28,20 NL0009523158 1,31 NL0000873495 1,86 NL0009523174 2,39 NL0009262484 54,40 NL0009336866 60,10 NL0009257617 122,40 NL0009599083 33,00 NL0009553726 30,10 NL0009563063 41,00 NL0009437102 37,20 NL0009176395 8,16 NL0009170026 7,06 NL0009542745 11,94 NL0009548064 10,95 NL0009557875 62,20 NL0009599091 67,20 NL0006093742 78,00 NL0009255397 91,20 NL0009563899 14,70 NL0009263342 13,70 NL0006215865 17,50 NL0009404599 22,40 NL0006519266 10,50 NL0006474538 7,90 NL0009410687 19,10 NL0009452143 17,20 NL0009335876 18.320,00 NL0009335884 22.530,00 NL0006525172 28.550,00 NL0006160020 36.640,00

Hefboom

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

3,68 2,47 4,43 2,63 4,55 6,04 2,70 5,75 9,85 7,02 4,78 6,28 4,16 3,92 4,34 6,11 2,43 4,52 8,07 5,44 4,47 5,09 6,73 4,37 1,37 6,01 4,65 6,18 2,02 3,61 4,44 1,77 2,05 2,31 1,84 5,09 3,71 3,45 5,82 2,46 2,32 3,49 5,52 4,46 6,18 6,77 2,94 5,75 4,35 6,40 2,10 2,26 1,70 3,16 5,39 2,64 4,25 5,18 1,89

26,08 21,33 42,95 48,38 119,98 128,35 207,40 177,73 19,38 18,50 25,89 24,82 35,41 57,45 10,51 11,41 18,65 16,12 65,98 61,44 91,62 16,75 23,94 139,50 308,14 32,52 47,45 17,07 30,53 1,218 2,02 2,591 48,36 53,44 139,83 29,36 26,70 46,86 42,60 7,42 6,42 13,27 12,17 57,86 62,48 84,38 98,63 13,64 12,72 18,97 24,22 9,52 7,14 21,32 19,15 16.690,90 20.527,46 31.763,07 40.770,08

35,435 35,435 35,435 35,435 153,50 153,70 153,70 153,70 21,30 21,30 21,30 21,30 48,00 46,00 13,405 13,405 13,405 13,405 74,60 74,59 74,60 21,02 21,02 178,90 179,00 39,005 39,04 20,305 20,31 2,00 2,00 2,00 92,09 92,01 92,01 36,14 36,14 36,14 36,14 10,445 10,445 10,445 10,445 74,10 74,10 74,10 74,10 16,495 16,495 16,495 16,495 16,00 16,00 16,00 16,00 26704,00 26705,00 26706,00 26736,00

1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 1,00 1,00 1,00 9,94 9,94 9,94 1,00 1,00 1,00 8,00 3,26 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 100,00 100,00 100,00 100,00

9,23 13,95 7,64 13,07 33,57 25,18 54,00 24,33 1,92 2,80 4,61 3,53 1,04 1,08 2,90 2,00 5,27 2,73 1,29 1,73 1,73 1,03 1,06 4,35 3,85 4,81 6,80 9,45 10,75 12,96 1,20 2,86 1,77 16,25 11,66 10,28 24,53 2,84 3,74 2,49 7,74 4,77 6,49 3,28 1,71 10,33 6,37 5,20 14,46

9,39 14,11 7,80 13,23 33,77 25,38 54,20 24,53 1,98 2,86 4,67 3,59 1,14 1,18 3,00 2,10 5,37 2,83 1,31 1,75 1,75 1,04 1,08 4,39 3,89 4,85 6,86 9,51 10,83 13,06 1,24 2,94 1,85 16,43 11,84 10,46 24,71 2,90 3,80 2,55 7,80 5,27 6,99 3,78 2,21 10,43 6,47 5,30 14,56





Turbo’s Opkomende BRIC’S

Indices Naam AEX® Turbo Long AEX® Turbo Long AEX® Turbo Short AEX® Turbo Short AMX® Turbo Long AMX® Turbo Long AMX® Turbo Short AMX® Turbo Short AScX® Turbo Long AScX® Turbo Long AScX® Turbo Short AScX® Turbo Short ASE (Griekenland) Turbo Short ASX 200 (Australië) Turbo Long ASX 200 (Australië) Turbo Long ASX 200 (Australië) Turbo Short ASX 200 (Australië) Turbo Short Bel 20 Turbo Long Bel 20 Turbo Long Bel 20 Turbo Short Bel 20 Turbo Short Bovespa (Brazilië) Turbo Long Bovespa (Brazilië) Turbo Long Bovespa (Brazilië) Turbo Short Bovespa (Brazilië) Turbo Short BRIC Turbo Long BRIC Turbo Long BRIC Turbo Short BRIC Turbo Short CAC 40 ® Turbo Long CAC 40 ® Turbo Long CAC 40 ® Turbo Short CAC 40 ® Turbo Short CECE (Oost-Europa) Turbo Long CECE (Oost-Europa) Turbo Long CECE (Oost-Europa) Turbo Short CECE (Oost-Europa) Turbo Short DAX® Turbo Long DAX® Turbo Long DAX® Turbo Short DAX® Turbo Short DJ Transport Turbo Long DJ Transport Turbo Long DJ Transport Turbo Short Dow Jones Turbo Long Dow Jones Turbo Long Dow Jones Turbo Short Dow Jones Turbo Short Eco Turbo Long Eco Turbo Long ESTOXX 50 Dividend Future Turbo Long ESTOXX 50 Dividend Future Turbo Long EURO STOXX 50 ® Turbo Long EURO STOXX 50 ® Turbo Long EURO STOXX 50 ® Turbo Short EURO STOXX 50 ® Turbo Short European Automobiles Turbo Long European Automobiles Turbo Short European Banks Turbo Long European Banks Turbo Short European Chemicals Turbo Long European Chemicals Turbo Short European Health Care Turbo Long European Health care Turbo Short European Industrial Goods Turbo Long European Industrial Goods Turbo Short European Oil & Gas Turbo Long European Oil & Gas Turbo Short

ISIN

Stoploss

NL0009599331 336,00 NL0009595255 331,00 NL0009410620 346,00 NL0009258748 351,00 NL0009599356 546,00 NL0009562867 516,00 NL0009256353 607,00 NL0006096745 661,00 NL0009178334 372,00 NL0009264480 419,00 NL0009264571 576,00 NL0009179431 541,00 NL0009339837 1.170,00 NL0009256064 4.180,00 NL0009173632 3.610,00 NL0009264563 6.490,00 NL0009176858 5.630,00 NL0009557701 2.320,00 NL0009562875 2.520,00 NL0006344905 2.870,00 NL0006346397 2.730,00 NL0009176098 58.650,00 NL0009072008 55.379,00 NL0009256379 80.660,00 NL0006273534 87.083,00 NL0009257948 348,00 NL0009339654 385,00 NL0009257831 475,00 NL0009264597 534,00 NL0009599372 3.700,00 NL0009623081 3.800,00 NL0009536952 3.860,00 NL0006347635 3.960,00 NL0009563758 1.860,00 NL0009264498 1.660,00 NL0009428028 2.680,00 NL0006343584 2.200,00 NL0009623099 6.500,00 NL0009623107 6.550,00 NL0009622257 6.750,00 NL0009622232 6.700,00 NL0009566652 4.000,00 NL0009335694 3.260,00 NL0009436989 5.350,00 NL0009566611 10.510,00 NL0009623123 11.000,00 NL0000380053 13.300,00 NL0006273542 11.700,00 NL0009490101 73,20 NL0009071984 66,50 NL0009592708 57,86 NL0009592716 86,79 NL0009560242 2.700,00 NL0009599414 2.790,00 NL0006344962 2.990,00 NL0009622224 3.100,00 NL0009563766 260,00 NL0006473779 337,00 NL0009517911 190,00 NL0006280695 301,00 NL0009563774 451,00 NL0009599430 684,00 NL0009563782 360,00 NL0009560259 499,00 NL0009590652 271,00 NL0009255512 316,00 NL0009517895 270,00 NL0009173087 399,00

Hefboom

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

22,86 17,29 19,22 15,26 7,79 5,64 13,00 5,83 3,58 5,32 3,69 5,13 1,10 6,85 3,82 2,09 3,51 6,05 10,52 9,69 20,71 3,97 3,40 3,48 2,58 3,46 4,73 6,77 3,48 13,63 19,64 23,64 15,85 5,92 3,84 2,71 7,84 19,98 22,72 20,23 23,86 4,27 2,65 3,71 11,81 23,69 4,30 11,88 5,54 3,91 1,94 3,74 11,23 17,15 12,34 8,40 4,99 6,51 7,41 2,10 5,11 2,77 9,48 2,55 6,43 9,48 6,01 2,53

326,22 321,41 357,40 362,02 520,49 491,55 639,38 695,73 350,66 394,90 612,88 576,33 1.461,15 3.980,81 3.444,24 6.838,84 5.934,88 2.254,50 2.443,63 2.963,32 2.816,13 53.539,76 50.553,45 89.877,49 96.986,85 323,02 358,04 514,23 577,23 3.593,36 3.680,00 3.982,79 4.084,99 1.743,43 1.552,13 2.839,23 2.336,59 6.310,00 6.350,00 6.958,00 6.908,00 3.637,97 2.957,80 5.950,68 10.197,00 10.670,00 13.706,00 12.058,00 66,53 60,50 52,64 78,95 2.615,00 2.703,00 3.089,00 3.199,00 247,76 355,06 184,43 310,37 429,07 719,94 342,32 525,17 257,52 332,42 256,65 420,62

340,03 339,97 340,02 339,97 595,41 595,48 595,41 595,15 484,00 484,00 484,00 484,00 769,00 4637,00 4637,00 4638,00 4637,00 2688,86 2686,88 2688,86 2686,88 70546,00 70465,00 70546,00 70546,00 452,00 452,00 452,00 452,00 3855,90 3855,90 3854,54 3855,31 2086,00 2086,00 2085,00 2085,00 6613,74 6613,74 6613,02 6613,74 4742,00 4742,00 4742,00 11169,46 11169,46 11169,46 11169,46 79,28 79,28 106,00 106,00 2856,04 2855,08 2855,08 2855,08 309,00 309,03 211,67 211,73 531,08 531,08 379,34 379,23 302,66 302,43 304,18 304,14

10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 1.000,00 1.000,00 1.000,00 1.000,00 10,00 10,00 10,00 10,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 10,00 10,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 10,00 10,00 10,00 10,00 100,00 100,00 100,00 100,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00

1,34 1,86 1,76 2,25 7,50 10,39 4,35 10,03 13,25 8,82 12,78 9,12 6,91 4,60 8,38 15,43 9,06 4,29 2,40 2,79 1,33 7,15 8,38 8,12 11,14 12,66 9,16 6,26 12,56 2,60 1,73 1,23 2,39 3,42 5,33 7,54 2,51 3,00 2,60 3,47 3,00 80,00 129,28 8,76 6,77 3,29 18,71 6,75 1,28 1,88 5,37 2,74 2,36 1,52 2,33 3,43 6,12 4,60 2,69 9,81 10,20 18,89 3,71 14,59 4,52 3,00 4,76 11,63

1,35 1,87 1,77 2,26 7,70 10,59 4,55 10,23 13,55 9,12 13,08 9,42 6,99 4,80 8,58 15,63 9,26 4,39 2,50 2,89 1,43 7,59 8,82 8,56 11,58 13,06 9,56 6,66 12,96 2,63 1,76 1,26 2,42 3,52 5,43 7,69 2,66 3,05 2,65 3,52 3,05 80,50 129,78 9,26 6,86 3,38 18,80 6,84 1,43 2,03 5,47 2,84 2,43 1,59 2,38 3,50 6,22 4,70 2,84 10,06 10,45 19,14 4,01 14,89 4,72 3,20 5,11 11,98


De term BRIC is een afkorting van de landen Brazilië, Rusland, India en China. Er bestaat globaal overeenstemming dat de term voor het eerst duidelijk werd gebruikt in een proefschrift over de investeringsbank van Goldman Sachs. Het belangrijkste punt in dit document uit 2003 was de argumentatie dat de BRIC’s zich zeer snel ontwikkelen en rond het jaar 2050 de meeste van de huidige rijkste landen van de wereld zullen hebben ingehaald, zo staat op Wikipedia. Als gevolg van de populariteit van de thesis over Goldman Sachs, werden de termen BRIC en BRICM (inclusief Mexico) uitgebreid met de termen BRICS (inclusief Zuid-Afrika (South Africa)) en BRICET (inclusief Oost-Europa (Eastern Europe) en Turkije) en werden deze termen algemenere marketingtermen wanneer men het over deze groeiende economische markten heeft. Bron: Wikipedia, 27 oktober 2010

Economische groei BRIC’s Brazilië Rusland India China

Bruto binnenlands product-cijfers over het tweede kwartaal 2010, jaar op jaar 11,3% 5,2% 8,9% 10,3%

Bron: news.xinhuanet.com, 27 oktober 2010


47



Turbo’s SOX verklaard SM

De PHLX Semiconductor Sector index, kortweg de SOXSM-index, is een aandelenindex van negentien ondernemingen die zich bezighouden met halfgeleiders. De index is begonnen in 1993 waarbij het startniveau werd vastgesteld op 200 punten. In 1995 werd de index gesplitst, zodat men in vergelijking met de huidige prijzen rekening moet houden met een startniveau van 100 punten. De halfgeleider index wordt doorgaans SOXSM genoemd. Afgeleide producten op de index zoals termijncontracten en opties worden op de beurs van Philadelphia verhandeld. De index is als volgt samengesteld:

• Altera Corp. • Applied Materials • Advanced Micro Devices • Broadcom Corporation • Freescale Semiconductor • Infineon Technologies • Intel Corp. • KLA-Tencor Corp. • Linear Technology Corp. • Marvell Technology Group • Micron Technology • Maxim Integrated Products • National Semiconductor Corp. • Novellus Systems • STMicroelectronics • Teradyne • Taiwan Semiconductor Manufacturing • Texas Instruments • Xilinx Bron: Wikipedia, 28 oktober 2010

48

Indices Naam

ISIN

European Retail Turbo Long NL0009558386 European Retail Turbo Short NL0006096695 European Technology Turbo Long NL0009332766 European Technology Turbo Short NL0009337963 European Telecommunications Turbo Long NL0009176569 European Telecommunications Turbo Short NL0000878387 European Utilities Turbo Long NL0009072065 European Utilities Turbo Short NL0006526394 FTSE™ 100 Turbo Long NL0009172477 FTSE™ 100 Turbo Long NL0009332808 FTSE™ 100 Turbo Short NL0006092876 FTSE™ 100 Turbo Short NL0006280711 Hang Seng Turbo Long NL0009172675 Hang Seng Turbo Long NL0009337591 Hang Seng Turbo Short NL0006093353 Hang Seng Turbo Short NL0006093361 Homebuilding Index Turbo Long NL0009068899 Homebuilding Index Turbo Long NL0009175686 Homebuilding Index Turbo Short NL0009482306 Homebuilding Index Turbo Short NL0006345985 HSCEI (China) Turbo Long NL0009563790 HSCEI (China) Turbo Long NL0009477694 HSCEI (China) Turbo Short NL0006095515 HSCEI (China) Turbo Short NL0006102188 IBEX Turbo Long NL0009557719 IBEX Turbo Long NL0009506062 IBEX Turbo Short NL0009257229 IBEX Turbo Short NL0009360312 India Turbo Long NL0009532118 India Turbo Long NL0009563808 India Turbo Short NL0009340165 India Turbo Short NL0009595370 NASDAQ Turbo Long NL0009565852 NASDAQ Turbo Long NL0009566637 NASDAQ Turbo Short NL0006060725 NASDAQ Turbo Short NL0000880029 Nikkei Turbo Long NL0009599422 Nikkei Turbo Long NL0009599364 Nikkei Turbo Short NL0009599463 Nikkei Turbo Short NL0009599471 NYSE Arca Biotech Turbo Long NL0009566629 NYSE Arca Biotech Turbo Short NL0009337492 NYSE Arca Gold Bugs Turbo Long NL0009563733 NYSE Arca Gold Bugs Turbo Long NL0009255496 NYSE Arca Gold Bugs Turbo Short NL0009255223 NYSE Arca Gold Bugs Turbo Short NL0009262872 ® NYSE Arca Oil Turbo Long NL0009563741 NYSE Arca Oil Turbo Long NL0009072099 NYSE Arca Oil Turbo Short NL0009259241 NYSE Arca Oil Turbo Short NL0009334960 RDX (Rusland) Turbo Long NL0009563816 RDX (Rusland) Turbo Long NL0009264530 RDX (Rusland) Turbo Short NL0009566793 RDX (Rusland) Turbo Short NL0006343113 Shenzhen (China) Turbo Long NL0006518912 Shenzhen (China) Turbo Long NL0006517864 S&P 500 ® Turbo Long NL0009560283 S&P 500 ® Turbo Long NL0009566645 ® S&P 500 Turbo Short NL0006280083 S&P 500 Turbo Short NL0006280703 S&P ® Banks Turbo Long NL0009177336 S&P ® Banks Turbo Long NL0009072230 SOX Turbo Long NL0009175694 SOX Turbo Long NL0009262856 SOX Turbo Short NL0009264175 Turkey Titans Turbo Long NL0009565845 Turkey Titans Turbo Long NL0009337955 Turkey Titans Turbo Short NL0009257674

Stoploss

Hefboom

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

249,00 339,00 174,00 268,00 193,00 377,00 253,00 338,00 3.360,00 4.170,00 6.250,00 5.850,00 14.520,00 17.110,00 32.840,00 29.000,00 173,00 198,00 293,00 344,00 11.720,00 10.790,00 17.160,00 15.020,00 10.090,00 9.740,00 12.200,00 11.420,00 1.025,00 1.122,00 1.437,00 1.580,00 1.790,00 1.890,00 2.340,00 2.240,00 9.250,00 8.750,00 10.500,00 10.000,00 1.102,00 1.489,00 441,00 367,00 546,00 683,00 921,00 820,00 1.250,00 1.128,00 1.253,00 1.097,00 1.579,00 1.785,00 240,00 206,00 1.060,00 1.110,00 1.280,00 1.240,00 110,10 91,50 264,00 295,00 432,00 603,00 539,00 781,00

6,73 3,28 5,24 2,46 2,90 2,23 4,18 7,07 2,35 3,49 7,24 15,59 2,39 3,19 1,95 2,96 2,97 4,27 2,41 1,51 5,25 3,91 2,38 4,08 10,62 7,96 6,04 11,01 3,81 5,20 3,50 2,42 4,87 6,32 5,54 7,46 18,70 9,56 6,00 8,99 8,91 2,70 4,66 2,89 4,65 1,93 4,82 3,38 4,31 8,72 5,32 3,45 3,88 2,37 4,74 3,19 7,25 10,43 7,92 11,87 4,45 2,77 2,96 3,82 3,23 4,44 3,25 5,64

236,92 356,76 165,53 282,68 183,41 397,58 240,87 356,48 3.257,52 4.046,65 6.443,63 6.031,01 13.699,09 16.143,57 34.919,48 30.830,29 159,47 183,40 318,34 374,03 10.854,94 9.989,56 18.646,14 16.318,87 9.795,66 9.455,61 12.570,45 11.764,02 931,91 1.020,62 1.595,87 1.755,30 1.683,00 1.784,00 2.491,00 2.392,00 8.896,00 8.416,00 10.933,00 10.413,00 1.039,64 1.583,68 401,00 334,00 607,00 759,00 868,50 772,66 1.328,41 1.198,52 1.139,52 997,70 1.753,84 1.983,51 208,55 178,86 1.021,00 1.071,00 1.327,00 1.278,00 102,42 85,18 245,00 274,00 468,00 561,65 502,19 845,71

275,37 275,48 202,28 202,35 276,34 276,38 314,12 313,90 5674,00 5668,00 5672,80 5675,05 23209,00 23208,00 23208,00 23209,00 229,78 229,78 229,78 229,78 13278,00 13278,00 13278,00 13276,00 10802,80 10802,80 10801,60 10801,60 1250,00 1250,00 1250,00 1250,00 2113,20 2113,20 2113,20 2113,20 9381,00 9381,00 9381,00 9381,00 1162,00 1162,00 503,72 503,87 503,71 503,98 1084,00 1084,00 1084,00 1084,00 1400,00 1399,00 1399,00 1399,00 812,00 812,00 1185,64 1185,64 1185,64 1185,64 128,00 128,00 362,32 362,28 362,23 722,00 721,00 721,00

10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 100,00 100,00 100,00 100,00 10,00 10,00 100,00 100,00 100,00 100,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00

3,84 8,13 3,68 8,03 9,29 12,12 7,33 4,26 27,70 18,59 8,84 4,07 8,88 6,60 10,94 7,11 1,04 2,16 2,97 5,02 2,85 10,06 13,44 17,66 9,59 2,31 1,66 2,51 3,66 3,06 2,35 2,76 2,03 4,22 8,48 13,67 9,07 8,85 30,56 7,54 12,33 7,56 18,55 15,62 22,60 17,70 8,26 2,56 3,97 3,52 5,82 5,48 5,78 1,15 1,07 1,84 3,10 8,37 6,37 7,64 8,06 11,02 6,29

4,09 8,38 3,86 8,21 9,54 12,37 7,53 4,46 27,76 18,65 8,90 4,13 9,08 6,80 11,14 7,31 1,09 2,36 3,17 5,22 3,05 10,24 13,62 17,84 9,77 2,39 1,74 2,59 3,74 3,11 2,40 2,80 2,07 4,40 8,66 13,85 9,25 9,45 31,16 7,84 12,63 7,86 18,85 16,32 23,30 18,20 8,96 2,64 4,05 3,60 5,90 1,19 1,11 2,09 3,35 8,87 6,87 8,14 8,22 11,18 6,45





Turbo’s Staatsobligaties van de buren

Indices Naam Turkey Titans Turbo Short Vastgoed Turbo Long Vastgoed Turbo Long Vastgoed Turbo Short Vastgoed Turbo Short Vastgoed Turbo Short VIX Future Turbo Long Water Turbo Long Water Turbo Long Water Turbo Short Water Turbo Short

ISIN NL0009595362 NL0009518612 NL0009072081 NL0000179208 NL0000874295 NL0000380673 NL0009563691 NL0009490135 NL0009175264 NL0009532167 NL0009179563

Stoploss 905,00 221,00 187,00 448,00 343,00 394,00 18,00 128,20 108,00 177,00 156,90

Hefboom 2,75 3,37 2,45 1,69 4,58 2,50 2,98 4,49 2,88 4,09 9,55

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

980,15 210,60 177,34 472,09 361,54 415,27 16,28 120,98 101,92 188,23 166,89

721,00 297,00 297,00 297,00 297,00 297,00 21,40 153,00 153,00 153,00 153,00

10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00

13,06 8,67 12,02 17,42 6,37 11,74 2,37 3,75 2,61 1,06

13,22 8,82 12,17 17,57 6,52 11,89 2,47 3,85 2,71 1,16


Grondstoffen Naam

Aluminium Future Turbo Long Aluminium Future Turbo Short Benzine Future Turbo Long Benzine Future Turbo Short Brent Crude Oil Future Turbo Long Brent Crude Oil Future Turbo Short Cacao Future Turbo Long Cacao Future Turbo Short Goud Turbo Long Goud Turbo Short Katoen Future Turbo Long Katoen Future Turbo Short Koffie Future Turbo Long Koffie Future Turbo Short Koper Future Turbo Long Koper Future Turbo Short Light Sweet Crude Oil Future Turbo Long Light Sweet Crude Oil Future Turbo Short Magere Varkens Future Turbo Long Magere Varkens Future Turbo Short Mais Future Turbo Long Mais Future Turbo Short Natural Gas Future Turbo Long Nikkel Future Turbo Long Nikkel Future Turbo Short Palladium Turbo Long Palladium Turbo Short Palmolie Future Turbo Long Palmolie Future Turbo Short Platina Turbo Long Platina Turbo Short RICI® Enhanced Metals Turbo Long RICI® Enhanced Turbo Short Rijst Future Turbo Long Rijst Future Turbo Short Runderen Future Turbo Long Runderen Future Turbo Short Sinaasappelsap Future Turbo Long Sinaasappelsap Future Turbo Short Sojabonen Future Turbo Long Sojabonen Future Turbo Short Suiker Future Turbo Long Suiker Future Turbo Short Tarwe Future Turbo Long Tarwe Future Turbo Short Zilver Turbo Long Zilver Turbo Short Zink Future Turbo Long Zink Future Turbo Short

ISIN

Stoploss

Hefboom

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

NL0009592864 NL0009259274 NL0009171545 NL0006343816 NL0009595545 NL0009622026 NL0009175520 NL0009540954 NL0009598747 NL0009622828 NL0009598531 NL0009598564 NL0009598572 NL0009560408 NL0009592286 NL0000179653 NL0009598671 NL0006475584 NL0009177633 NL0006525255 NL0009598499 NL0009598515 NL0009598705 NL0009537166 NL0009404797 NL0009570761 NL0009598804 NL0009590777 NL0009598697 NL0009595198 NL0009595271 NL0009262773 NL0006469678 NL0009540913 NL0009622836 NL0006524910 NL0009175561 NL0009264779 NL0006219099 NL0009622711 NL0009592179 NL0009598580 NL0009177856 NL0009533108 NL0009540905 NL0009598853 NL0009622141 NL0009594118 NL0009259324

2.010,00 2.870,00 142,55 306,66 79,38 85,00 1.636,00 2.338,00 1.310,00 1.350,00 98,00 140,00 175,00 209,64 7.206,00 10.618,00 76,00 94,00 49,10 104,60 480,00 670,00 2,50 20.190,00 33.860,00 520,00 665,00 2.529,00 4.000,00 1.600,00 1.779,00 4.600,00 5.743,00 10,30 15,50 64,80 107,70 134,40 188,70 1.060,00 1.268,00 23,00 29,49 598,00 758,00 22,50 24,50 2.010,00 2.850,00

2,89 2,77 2,69 1,52 12,15 15,41 4,52 3,20 26,67 29,17 3,61 4,63 5,04 7,52 4,70 2,34 6,87 3,95 2,86 1,47 4,54 3,44 2,45 4,28 1,32 4,00 5,48 4,27 2,27 9,07 9,56 3,48 3,70 2,68 8,51 2,44 5,62 5,34 2,82 4,71 6,26 4,44 5,90 4,47 4,40 9,67 11,03 3,06 3,04

1.742,61 3.187,23 129,672 340,513 76,39 88,52 1.515,14 2.540,25 1.284,97 1.377,93 90,76 152,10 162,138 227,725 6.555,19 11.790,29 70,05 102,45 45,00 114,00 444,296 728,514 2,23 17.562,83 39.810,43 472,89 738,57 2.342,72 4.345,14 1.524,91 1.872,19 4.278,36 6.039,59 9,70 16,53 60,00 117,00 124,50 204,99 963,05 1.408,07 21,30 32,04 544,00 842,00 21,42 25,79 1.742,52 3.356,77

2356,00 2354,00 205,82 205,90 82,92 82,90 1937,00 1937,00 1329,395 1329,395 124,84 124,93 201,20 201,35 8284,00 8284,00 81,87 81,77 68,00 68,00 567,00 567,00 3,775 22874,00 22834,00 621,25 621,25 3038,00 3038,00 1698,00 1698,00 5906,00 4821,00 15,00 15,00 100,00 100,00 152,30 152,30 1217,75 1217,75 27,40 27,40 691,50 691,50 23,655 23,655 2548,00 2546,00

1.000,00 100,00 1,00 1,00 100,00 100,00 10,00 10,00 100,00 100,00 1,00 1,00 1,00 100,00 1.000,00 10,00 10,00 10,00 10,00 100,00 100,00 100,00 100,00 1,00 1,00 1,00 1,00 100,00 100,00

5,97 5,52 9,74 4,70 4,10 4,87 6,88 3,13 3,62 2,48 1,95 2,84 1,91 12,45 25,35 8,51 14,95 1,66 3,28 8,64 11,53 1,11 38,43 12,23 10,59 8,64 15,92 30,29 1,22 1,27 11,86 8,77 3,78 1,16 2,91 1,22 1,92 3,78 18,15 13,47 4,42 3,33 10,29 10,47 1,58 1,57 5,83 5,86

6,17 5,55 9,77 4,75 4,15 4,93 6,94 3,18 3,67 2,51 1,98 2,89 1,96 12,75 25,65 8,61 15,05 1,73 3,35 9,04 11,93 1,14 38,73 12,53 10,89 8,94 16,67 31,04 1,26 1,31 12,36 9,37 4,03 1,26 2,98 1,29 2,06 3,92 18,75 14,07 4,46 3,37 11,19 11,37 1,60 1,59 6,03 6,06


Staatsobligaties van zuidelijke Europese landen zijn nog altijd minder populair dan die van onze grote stabiele buren. Uit cijfers van De Nederlandsche Bank (19 oktober 2010) blijkt dat Nederlandse beleggers in het tweede kwartaal vooral kozen voor Franse en Duitse staatsobligaties. Italiaanse, Griekse en Spaanse vastrentende waarden werden van de hand gedaan. Aan het eind van het tweede kwartaal van 2010 hadden Nederlandse beleggers voor ruim 600 miljard euro aan buitenlands schuldpapier in handen, waarvan 380 miljard euro (63 procent) door buitenlandse overheden is uitgegeven. Dat betekent een forse toename in vergelijking met twee jaar geleden toen het aandeel van staatspapier op 51 procent uitkwam. Vooral de interesse voor Franse en Duitse staatsobligaties was groot, zo noteert het FD (19 oktober 2010). In Franse staatsobligaties werd 94 miljard euro geïnvesteerd en in Duitse 93 miljard euro. Twee jaar geleden waren de twee grootste Europese economieën goed voor respectievelijk 59 miljard en 64 miljard euro. Bron: RBS Markets grondstoffenweekoverzicht, 20 augustus 2010 Koers Bund Future Turbo Long (ISIN: NL0000456804) 29 oktober 2005 – 29 oktober 2010 20 18 16 14 12 10 8 6 4

11.05

11.06

11.07

11.08

11.09

11.10



49



Turbo’s Valuta-oorlog

Obligaties

Is het einde van de valuta-oorlog nabij? Nog niet alle analisten geloven dat. In China zijn ze wel optimistisch. Een adviseur van de Chinese Centrale Bank heeft tegen de Financial Times gezegd dat China en de Verenigde Staten eind oktober nader tot elkaar gekomen in hun geschil over de lage koers van de yuan. Bovendien, de meeting van G20, de twintig grootste en belangrijkste industrielanden, eindigde met een slotverklaring waarin werd gesteld dat deze twintig landen bezworen niet aan competitieve devaluaties te zullen doen. De vraag is echter of het niet alleen bij woorden gaat blijven, maar of er ook effectief daden gaan gebeuren. De valuta-oorlog kan nog geruime tijd woeden, zo denken de analisten. Robert Sinche, Global Head of Foreign Exchange Strategy bij Royal Bank of Scotland, is van mening dat de beloften die we te horen kregen uiteindelijk loze beloften zullen blijken te zijn, zo schrijft het Vlaamse Cash.be (27 oktober 2010). “Maar voor het belangrijkste probleem, het grote handelsoverschot van China met de rest van de wereld, werd geen oplossing aangereikt. Beijing is nog altijd niet bereid om de koers van de yuan in waarde te laten stijgen.” Bron: Cash.be, 27 oktober 2010 Koers Amerikaanse dollar – Chinese yuan 29 oktober 2005 – 29 oktober 2010

Naam Bobl Future Turbo Long Bobl Future Turbo Short Bund Future Turbo Long Bund Future Turbo Short BUXL Future Turbo Long BUXL Future Turbo Short GBL Turbo Long GBL Turbo Short JGB Future Turbo Long JGB Future Turbo Short Schatz Future Turbo Long Schatz Future Turbo Short T-Bond Future Turbo Long T-Bond Future Turbo Short T-Note Future Turbo Long T-Note Future Turbo Short

ISIN NL0009451988 NL0009444660 NL0009457332 NL0009537810 NL0009598630 NL0009556059 NL0009071521 NL0009333095 NL0009598648 NL0009598655 NL0000848224 NL0009535848 NL0009534593 NL0006523219 NL0009529429 NL0009537836

Stoploss 116,00 123,20 123,90 133,40 110,00 125,80 47,40 67,00 140,00 155,20 104,60 112,00 123,10 139,30 119,80 128,70

Hefboom

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

17,31 16,18 16,76 19,01 12,52 8,48 3,26 6,83 19,84 8,48 17,60 19,78 12,17 9,50 13,54 16,88

112,726 126,928 121,575 135,984 106,771 129,603 44,09 72,42 135,989 159,895 102,652 114,23 119,449 143,619 116,247 132,739

119,33 119,33 128,66 128,65 115,36 115,34 63,16 63,20 143,00 143,00 108,725 108,725 129,90 129,90 125,40 125,40

1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00

6,63 7,58 7,13 7,26 8,63 14,18 19,10 9,34 6,28 14,89 6,10 5,48 7,64 9,81 6,65 5,29

6,65 7,60 7,15 7,28 8,78 14,28 19,25 9,49 6,36 14,97 6,12 5,50 7,74 9,91 6,72 5,36


Valuta Naam Dollar Index Turbo Long Dollar Index Turbo Short EUR/AUD Turbo Long EUR/AUD Turbo Long EUR/AUD Turbo Short EUR/AUD Turbo Short EUR/CHF Turbo Long EUR/CHF Turbo Short EUR/GBP Turbo Long EUR/GBP Turbo Long EUR/GBP Turbo Short EUR/GBP Turbo Short EUR/JPY Turbo Long EUR/JPY Turbo Long EUR/JPY Turbo Short EUR/JPY Turbo Short EUR/RUB Turbo Long EUR/RUB Turbo Short EUR/SEK Turbo Long EUR/SEK Turbo Short EUR/TRY Turbo Long EUR/TRY Turbo Short EUR/USD Turbo Long EUR/USD Turbo Long EUR/USD Turbo Short EUR/USD Turbo Short GBP/USD Turbo Long GBP/USD Turbo Long GBP/USD Turbo Short GBP/USD Turbo Short USD/CNY Turbo Short USD/CNY Turbo Short USD/JPY Turbo Long USD/JPY Turbo Long USD/JPY Turbo Short USD/JPY Turbo Short

ISIN NL0009261189 NL0009261213 NL0009594795 NL0009485622 NL0009485648 NL0009485655 NL0009491646 NL0009490887 NL0009623230 NL0009567502 NL0009334499 NL0009623347 NL0009590629 NL0006472136 NL0009595412 NL0009483775 NL0006476210 NL0009334572 NL0009556828 NL0006518763 NL0009409283 NL0000374387 NL0009594803 NL0009594811 NL0009622869 NL0009622166 NL0009529478 NL0009590645 NL0009263177 NL0009173608 NL0000699585 NL0000452019 NL0009548122 NL0009262633 NL0009506096 NL0009563915

Stoploss 73,60 88,50 1,402 1,371 1,52 1,559 1,189 1,39 0,00 0,00 107,10 103,00 121,40 115,50 31,25 46,15 7,33 13,73 1,767 2,78 1,359 1,368 1,403 1,413 1,501 1,544 1,623 1,673 7,30 7,70 76,30 80,30 92,30 87,70

Hefboom

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

10,88 5,75 31,85 18,87 10,79 8,24 6,88 24,27 40,49 14,29 15,70 11,31 14,14 9,35 10,22 22,17 3,47 7,63 3,94 1,81 5,78 1,92 27,55 45,05 26,11 22,17 10,87 16,13 14,71 9,52 3,38 2,74 16,23 37,31 9,04 14,47

71,46 91,25 1,377 1,346 1,552 1,593 1,166 1,418 105,008 100,913 123,872 117,892 30,371 47,586 6,982 14,457 1,647 3,009 1,332 1,341 1,432 1,441 1,458 1,499 1,673 1,724 8,323 8,767 74,812 78,757 94,166 89,473

78,00 78,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,362 1,362 113,00 112,96 113,00 113,00 42,00 42,00 9,00 9,329 1,983 5,23 1,381 1,37 1,381 1,381 2,00 2,00 2,00 2,00 1,73 6,68 82,00 82,00 82,00 82,00

1,00 1,00 -

4,68 9,63 3,09 5,22 9,27 12,09 14,52 3,91 2,35 6,90 6,26 8,71 6,92 10,56 9,75 4,41 2,82 1,25 2,51 5,48 1,70 5,17 3,51 2,81 3,73 4,40 1,03 1,73 2,21 6,14 2,64 11,03 6,86

5,18 9,83 3,14 5,27 9,32 12,14 14,59 3,98 2,43 6,94 6,30 8,79 6,96 10,60 9,79 4,45 2,88 1,31 2,53 5,50 1,73 5,20 3,54 2,84 3,76 4,43 1,05 6,18 2,68 11,07 6,90


9 7

Beleggingsfondsen

5

Naam

3 1 11.05

11.06

11.07

11.08

11.09

11.10


50

BNP OBAM Turbo Long BNP OBAM Turbo Long Delta Deelnemingen Fonds Turbo Long Delta Deelnemingen Fonds Turbo Long

ISIN NL0009056290 NL0009061365 NL0009056282 NL0009061373

Stoploss 33,00 41,00 29,00 34,00

Hefboom 2,45 3,84 2,13 2,60

Fin.Niv

Ref.

Ratio

Bied

Laat

29,29 36,46 25,80 29,80

48,50 48,00 46,82 47,00

1,00 1,00 1,00 1,00

18,91 11,86 21,17 17,12

19,81 12,76 22,07 18,02



Disclaimer/Colofon Chapeau


Disclaimer Dit document is opgesteld door The Royal Bank of Scotland N.V. of haar dochtervennootschappen of groepsondernemingen (‘’RBS’’). Dit document dient uitsluitend voor informatiedoeleinden en strekt ter informering over de voornaamste karakteristieken van de effecten beschreven in dit document. Het is niet bedoeld om een uitputtende opsomming te bevatten van alle mogelijke risico’s verbonden aan, of de karakteristieken van de hierin beschreven effecten. Dit document is niet opgesteld of bedoeld en maakt geen onderdeel uit van een aanbieding of een uitnodiging tot het doen van een aanbieding. Ook is het geen uitnodiging of aanbeveling tot het aangaan van een transactie of een officiële of informele bevestiging van voorwaarden. Dit document dient niet als vervanging van advies gegeven door een bank of financiële adviseur voorafgaand aan het aangaan van een derivatentransactie en vormt geen aanbiedingsdocument of prospectus. Het is ook niet bedoeld om als basis te dienen voor een evaluatie van transacties in effecten of financiële belangen beschreven in dit document. Potentiële beleggers wordt daarom aangeraden voorafgaand aan het aangaan van een belegging in de effecten adequate informatie over de aard van deze producten en de daaraan verbonden risico’s in te winnen. Een aanbieding of een uitnodiging tot het doen van een aanbieding, uitnodiging of aanbeveling tot het aangaan van een transactie zal uitsluitend worden gedaan op basis van een aanbiedingsdocument of, indien toepasselijk, een prospectus welke kosteloos verkrijgbaar is via www.rbs.nl/markets. U kunt ook bellen op 0900-MARKETS (0900-6275387, lokaal tarief), een e-mail sturen naar [email protected] of per post aanvragen via RBS Markets NL, Gustav Mahlerlaan 10,1082 PP Amsterdam. De aanschaf van effecten brengt bepaalde risico’s met zich mee, zoals marktrisico’s, kredietrisico’s en liquiditeitsrisico’s. Beleggers dienen zich ervan te vergewissen dat zij de aard van al deze risico’s begrijpen voordat zij een beleggingsbeslissing met betrekking tot de effecten nemen. Beleggers dienen zorgvuldig af te wegen of de effecten geschikt voor hen zijn gezien hun ervaring, doelstellingen, financiële positie en andere relevante omstandigheden. In geval van twijfel, dienen beleggers voorafgaand aan het maken van een beleggingsbeslissing professioneel advies in te winnen dat relevant en specifiek is voor de beoogde beleggingsbeslissing. In de structurering, uitgifte en verkoop van de effecten treedt RBS niet op in een fiduciaire of adviserende rol. Alle informatie in dit document is gebaseerd op informatie afkomstig van RBS en van andere instellingen die als betrouwbaar gelden. RBS geeft in dit document een getrouwe reproductie van dergelijke informatie, echter RBS biedt geen garantie voor de juistheid van de getoonde gegevens verkregen van derden. Geen garantie of zekerheid in welke vorm ook, expliciet of impliciet, wordt gegeven met betrekking tot de volledigheid en juistheid van de informatie opgenomen in dit document. RBS accepteert geen enkele verplichting om enige informatie opgenomen in dit document te herzien of te corrigeren. Geen handelen of nalaten van RBS of haar directeuren, werknemers, agenten of andere vertegenwoordigers met betrekking tot de informatie opgenomen in dit document vormt, of wordt geacht te vormen, een verplichting of garantie van RBS of enig ander persoon. Dit document bevat voorbeelden welke gebaseerd zijn op scenario-analyse en backtesting. Dit betekent dat de gegeven voorbeelden gebaseerd zijn op veronderstellingen en niet indicatief zijn voor toekomstige resultaten van het product. Indicatieve prijzen of analyses in dit document zijn te goeder trouw opgesteld, uitgekozen en beoordeeld en derhalve wordt geen garantie gegeven ten aanzien van de juistheid, volledigheid en redelijkheid van deze prijsopgaven of analyses. Onverminderd de juridische verantwoordelijkheid voor informatievoorziening, accepteert RBS geen enkele vorm van aansprakelijkheid voor kosten, schade en claims ontstaan uit, of in verband met, een belegging in effecten beschreven in dit document. Een ieder die een effect of een ander financieel belang genoemd in dit document verkrijgt wordt uitsluitend gebonden aan de voorwaarden opgenomen in het definitieve aanbiedingsdocument of, indien toepasselijk, prospectus dat in verband hiermee wordt uitgegeven en uitsluitend op basis daarvan worden inschrijvingen voor effecten of andere financiële belangen gedaan. Onverminderd de juridische verantwoordelijkheid voor informatievoorziening, accepteert RBS geen enkele vorm van aansprakelijkheid voor kosten, schade en claims ontstaan uit, of in verband met, een belegging in effecten beschreven in dit document. RBS en/of haar dochtervennootschappen of groepsvennootschappen, verbonden vennootschappen, werknemers of klanten kunnen een belang in financiële instrumenten hebben zoals de effecten beschreven in dit document of daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Een dergelijk belang kan omvatten het handelen, aanhouden, onderhouden van een markt in zulke instrumenten als ook het verschaffen van bank-, krediet- en andere financiële diensten aan een vennootschap of de uitgevende instelling van de effecten en financiële instrumenten beschreven in dit document. RBS treedt met betrekking tot een transactie, de effecten of andere verplichtingen beschreven in dit document, niet op als financiële adviseur of in een fiduciaire rol. RBS geeft met betrekking tot geen enkele jurisdictie een garantie of advies over fiscale, juridische en boekhoudkundige zaken. Dit document is niet bedoeld voor de distributie of het gebruik door enig persoon of entiteit in een jurisdictie of land waarin een dergelijke distributie of gebruik in strijd is met locale weten regelgeving. De informatie opgenomen in dit document is eigendom van RBS en is verstrekt op verzoek van een geselecteerd aantal ontvangers en mag niet (geheel of gedeeltelijk) worden verstrekt of anderszins gedistribueerd aan een andere derde partij zonder de schriftelijke toestemming van RBS. Verenigde Staten van Amerika: Dit document is uitsluitend bestemd voor verstrekking aan “major institutional investors” zoals gedefinieerd in “Rule 15a-6” van de Amerikaanse Exchange Act van 1934, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de “Exchange Act”) en mag niet worden verstrekt aan andere Amerikaanse ingezetenen. Elke Amerikaanse “major institutional investor” die deze informatie ontvangt en komt door het ontvangst ervan overeen dat hij de informatie in dit document niet zal verstrekken of anderszins distribueren aan anderen. Amerikaanse ingezetenen die deze informatie hebben ontvangen en meer informatie willen ontvangen of een transactie in de effecten beschreven in dit document willen aangaan, kunnen contact opnemen met een vertegenwoordiger van RBS Securities Inc. via 600 Washington Boulevard, Stamford, CT, USA of bellen met +1 203 897 2700. RBS Securities Inc. is geregistreerd als broker-dealer bij de Amerikaanse Securities and Exchange Commission op grond van de Exchange Act en aangesloten bij de Amerikaanse “Securities Investor Protection Corporation (SIPC)” en de Amerikaanse “Financial Industry Regulatory Authority (FINRA)”. De effecten zoals hierin beschreven zijn en zullen niet worden geregistreerd zoals bedoeld in de de Amerikaanse Securities Act van 1933, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de “Securities Act”) en mogen niet worden aangeboden of verkocht in de Verenigde Staten van Amerika, tenzij aan “qualified institutional buyers” (gekwalificeerde institutionele beleggers) in lijn met “Rule 144A” of op grond van een andere vrijstelling van of het niet van toepassing zijn van de registratieverplichting van de Securities Act. De aanbieding of verkoop van de effecten of transacties in de effecten kunnen verder beperkt worden door toepasselijke weten regelgeving van de Verenigde Staten of van haar afzonderlijke staten. Potentiële beleggers dienen zichzelf daarom op de hoogte te stellen van juridische beperkingen bij het aangaan van transacties naleven. The Royal Bank of Scotland N.V. staat in Nederland onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. The Royal Bank of Scotland plc staat in het Verenigd Koninkrijk onder toezicht van Financial Services Authority. Behalve in landen waarin dit wettelijk is vereist is de inhoud van dit document is niet beoordeeld door toezichthouders in de landen waarin dit document wordt verstrekt. © The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van dit document is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. Dit document bevat merken van The Royal Bank of Scotland Group plc en andere vennootschappen binnen de RBS groep. De merken omvatten onder andere het logo van The Royal Bank of Scotland en de merknamen The Royal Bank of Scotland en RBS. Voor informatie over de merken van The Royal Bank of Scotland Group plc of een van haar groepsvennootschappen kunt u contact opnemen met The Royal Bank of Scotland plc, via haar hoofdkantoor op 36 St Andrew Square, Edinburgh EH2 2YB geregistreerd in Scotland onder nummer 90312. Jim Rogers, James Beeland Rogers Jr, Rogers, Rogers International Commodity Index, RICI, RICI Enhanced Index zijn (geregistreerde) merknamen van Beeland Interests Inc. Beeland Interest Inc is eigendom van James Beeland Rogers Jr. De namen Jim Rogers en James Beeland Rogers Jr. zijn intellectueel eigendom van James Beeland Rogers Jr. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de indices genoemd in dit magazine behoren toe aan de relevante Index sponsoren (de “Index Sponsoren”). De relevante Index Sponsoren, Beeland Interest Inc en James Beeland Rogers Jr. zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van de producten genoemd in dit magazine, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van deze producten gegeven. RBS is met een ieder van Technische Analyse Consultancy B.V. (BTAC), IEX Media B.V. (IEX), Tostrams Group B.V., BB Intermédiaire B.V., Beleggers Cooperatie Nederland U.A., de in dit document geïnterviewde personen en/of de aan hen gelieerde ondernemingen (de Personen) een samenwerkingsverband aangegaan waarin de Personen zijn overeengekomen in ruil voor een financiële vergoeding bepaalde promotionele activiteiten en diensten te verrichten met betrekking tot producten van RBS. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in de totstandkoming, volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de technische analysen, standpunten en/of aanbevelingen van de Personen. Noch heeft RBS enige betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in de diensten, activiteiten, beleggings- en/of andere adviezen, aanbevelingen, promoties, aanbiedingen, koop, verkoop, werving, selectie, abonnering en/ of informatie, in welke vorm dan ook, door of namens de Personen (de Diensten). RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid, voor welke doeleinden dan ook, en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de Diensten, de technische analyses, standpunten en/of aanbevelingen van de Personen. Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door BTAC en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van BTAC en is een onafhankelijk analist. RBS betaalt een vergoeding voor de technische analyses van BTAC. Columns en overzichtsartikelen opgenomen in dit document worden verzorgd door Pieter Kort, Fleur van Dalsem, Corina Ruhe en Peter van Kleef en uitgebracht door RBS. Pieter Kort, Fleur van Dalsem en Peter van Kleef zijn als columnisten in loondienst bij en Corina Ruhe werkt in opdracht van IEX of aan haar gelieerde onderneming. Hun beloning is niet afhankelijk van de prestaties van RBS en wordt niet beïnvloed door hun standpunten en aanbevelingen opgenomen in dit document. De technische analyses van BTAC en de teksten van Pieter Kort, Fleur van Dalsem, Peter Schutte en Peter van Kleef zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Dit marketing document is niet opgesteld in overeenstemming met de juridische vereisten opgenomen in Europese Richtlijn 2004/39/EC die van toepassing zijn op de promotie van onafhankelijke research. Juridische beperkingen op grond van deze richtlijn zijn derhalve voorafgaand aan de distributie van dit document niet van toepassing op RBS indien handelend in de financiële instrumenten genoemd in dit document.

Colofon Bron tabellen: Royal Obligaties, Certificaten en Turbo‘s: RBS, 27 oktober 2010 The Royal Bank of Scotland N.V. Postbus 12925 1100 AX Amsterdam Nederland

Hoofdredactie: Jean-Paul van Oudheusden, Erik Mauritz, Pieter Kort Eindredactie: Laura Iseger Medewerkers aan dit nummer: Nico Bakker, Fleur van Dalsem, Peter van Kleef, Kornelia Lindschinger, Erik Mauritz, Martine Rommen, Jasperien van Weerdt

Vormgeving en productie: LAD-fc, LINKING ADVERTISING, Maria Trippler, Michi Gehrmann, www.LAD-fc.com Art director: John Fell Fotos: 123rf, fotolia, imagestate/John Fox, iStockphoto, Pitopia, pixelio, Veer Verschijning: 10 maal per jaar Abonneren: Via www.rbs.nl/markets kan een gratis abonnement op RBS Markets Magazine worden aangevraagd Informatie over de producten van RBS Markets Internet: www.rbs.nl/markets Email: [email protected] Telefoon: 0900 MARKETS (0900 6275387)


51

Structured products Chapeau


Discounter: (zelf)bouwpakket e nieuwe Discounters van RBS lijken makkelijk zelf te maken. Een simpele aandelen-optieconstructie. D Maar is dat wel zo? En wat zijn de voor- en nadelen van beleggen in Discounters. Druk, druk, druk. U heeft het druk, ik heb het druk. We hebben het allemaal druk. Het is een jachtige tijd waarin veel van ons wordt verwacht. Het is daarom gemakkelijk als we niet alles zelf hoeven te doen. Zo koop ik regelmatig bij de supermarkt een kant-en-klaar maaltijd. De ene keer smaakt het beter dan de andere keer, maar gemakkelijk is het wel. Een zelfbereid gerecht is mogelijk lekkerder, maar als je daar geen tijd of zin in hebt is het supermarktalternatief beter dan een vette snackbarhap. Zo kijk ik ook tegen gestructureerde producten aan. Gemaksproducten Het zijn in eerste instantie gemaksproducten. Niet iedereen heeft de kennis of de tijd zich de hele dag met beleggen bezig te houden. En al helemaal niet om via een constructie van opties, obligaties en aandelen tot een optimale samenstelling van de effectenportefeuille te komen. Wat is er dan mis met de notes en certificaten die regelmatig op de markt verschijnen waarin verschillende financiële instrumenten worden samengebracht als een kanten-klaar financieel gerecht? Dat is ook de manier waarop ik de Discounter, de nieuwe serie gestructureerde producten van RBS, beoordeel. Heeft deze constructie, waarbij aandelen met “korting” kunnen worden verkregen, toegevoegde waarde voor beleggers? Het antwoord is genuanceerd positief. Voor de categorie beleggers waarop ik net doelde zie ik zeker het nut van de Discounter. Maar eerst beantwoord ik de vraag wat dit precies voor een instrument is.

52

Meer rendement In principe is de Discounter niet anders dan een combinatie van een gekocht aandeel en een geschreven at the money calloptie. Deze optie verplicht

de schrijver (verkoper) ervan het onderliggende aandeel tegen een vooraf vastgestelde prijs aan de tegenpartij te verkopen. In ruil voor deze verplichting ontvangt de schrijver een premie. Het voordeel is duidelijk. Als het aandeel onder de vooraf afgesproken prijs blijft, heeft de schrijver de ontvangen optiepremie volledig verdiend. Als het aandeel wel boven de vooraf afgesproken prijs uitkomt, profiteert de houder van de geschreven optie niet van de koersstijging van het aandeel. Hij heeft immers de leveringsplicht op de vooraf vastgestelde prijs. De belegger zal dus alleen de callopties schrijven als hij een gematigde koersbeweging verwacht. Schrijven van opties is een prima manier om te trachten extra rendement te behalen op basis van visie. Want als de koersen van aandelen inderdaad geen sterke opwaartse beweging laten zien, is het rendement op een “gewone” aandelenbelegging beperkt. Door het schrijven van opties kan op basis van die visie het rendement op een aandelenbelegging aanzienlijk opgekrikt worden. Verschillen Het schrijven van callopties op aandelen is een populaire strategie onder beleggers. De mogelijkheden op de Amsterdamse beurs zijn legio.


Structured products Chapeau


Op bijna alle AEX®- en AMX®-aandelen is het mogelijk callopties te schrijven. Die opties hebben verschillende looptijden, van enkele weken, maanden tot zelfs jaren. Het is dus heel goed mogelijk een constructie te bouwen die dezelfde karakteristieken heeft als die van de Discounter. Toch zijn er verschillen tussen de koop van het aandeel in combinatie met het schrijven van een optie en dit nieuwe gestructureerde product: 1. De Discounter keert geen dividend uit, wat de belegger in een aandeel (met de combinatie van opties) wel ontvangt. Daar staat tegenover dat het niet ontvangen dividend in de Discounter wordt verwerkt in een hogere korting dan op basis van een geschreven optie kan worden verwacht. 2. RBS rekent kosten voor de dienstverlening, namelijk het in elkaar zetten van de constructie en het onderhouden van de markt. Die kosten heeft een directe belegger niet. 3. Door de grote aantallen kan RBS de onderliggende opties goedkoper op de professionele markt inkopen dan de particuliere belegger. 4. Opties op de Amsterdamse beurs vertegenwoordigen 100 onderliggende aandelen, waardoor de zelfbouwer alleen relatief grote posities kan opzetten. De Discounter wordt per één onderliggend aandeel uitgegeven en verhandeld. 5. Met de Discounter heeft de belegger een debiteurenrisico op RBS. Dat risico is er niet bij een directe positie in aandeel en optie. 6. Discounters komen mogelijk beschikbaar op niet aan de Nederlandse beurs genoteerde aandelen met bijbehorende opties.

Goedkoper uit De eerste drie verschillen tussen een Discounter en een zelf gebouwde constructie hebben uiteindelijk met kosten te maken. Weegt de extra korting op tegen het niet ontvangen dividend? Levert het voordeel van de grote aantallen waarin RBS kan handelen genoeg op om de kosten van dienstverlening (deels) terug te verdienen. We kunnen dat alleen maar te weten komen door de prijs van de Discounter precies na te rekenen en te vergelijken met een directe aandelenbelegging in combinatie met opties. Ik heb dat gedaan in mijn recensie van de Discounters in mijn rubriek 10 van Tak op de website van IEX. Mijn conclusie was dat de belegger niet goedkoper, maar ook niet duurder uit was met de Discounter. Anders geformuleerd: op grond van mijn berekeningen zal de belegger die zelf zijn constructie bouwt niet goedkoper uit zijn dan de belegger die dezelfde positie via een discounter koopt. Beter en makkelijker Is het dan onder alle omstandigheden beter en gemakkelijker om de aandelenoptieconstructie via een Discounter op te zetten. Dat niet. Ten eerste, juist omdat de kosten per saldo weinig verschillen, is het niet nodig, en ook niet verstandig om een al bestaande constructie om te zetten naar een gelijkwaardige Discounter. Dus heeft u al aandelen Aegon in combinatie met de opties, dan is de verkoop van deze positie om plaats te maken voor een Aegon Discounter niet aan te bevelen.

Door de bieden laatspreads bent u dan duurder uit ten opzichte van het aanhouden van de oorspronkelijke positie. Ten tweede, en dat is genoemd onder punt 4, moet u zich realiseren dat met elk gestructureerd product, dus ook met de Discounter, een debiteurenrisico gepaard gaat. In dit geval betreft het een risico op RBS. Nu is de Britse bank solide, in ieder geval op basis van de ratings van de kredietbeoordelaars als S&P® en Moody’s. Dat neemt niet weg dat de belegger, hoe goed de uitgevende instelling ook is, moet vermijden dat er een te grote concentratie van risico bij één debiteur plaatsvindt. Bij de aanschaf van de Discounter moet u daarmee rekening houden, ook met eventueel andere producten in uw portefeuille van dezelfde debiteur. Als u bovenstaande beperkingen in acht neemt is de Discounter vooral aantrekkelijk voor de belegger die naar gemak zoekt. Ook de kleine belegger, die niet direct in de grote aantallen wil handelen zoals bij een directe aandelen-optiepositie wel het geval is, kan met de Discounter goed uit de voeten. Tot slot zal dit nieuwe product toegevoegde waarde bieden als de onderliggende aandelen en opties niet aan de Nederlandse, maar aan voor de belegger minder gemakkelijk bereikbare beurzen noteert. Marcel Tak Marcel Tak is dé special product-specialist van IEX en IEXProfs. Hij recenseert en ontleedt bijna alle gestructureerde producten ofwel kant-en-klare beleggingsproducten die op de Nederlandse markt verschijnen.


53

Lezersvragen


Stel ons uw vraag RBS geeft antwoord eeft u ook een beleggingsvraag voor de experts van RBS, mailt u dan naar [email protected] onder H vermelding van Magazine. Deze keer antwoorden op uw vragen over de Discounter.

Wat is een Discounter? Een Discounter is een beursgenoteerd beleggingsproduct met een looptijd van drie of zes maanden. Discounters bieden de mogelijkheid om, wanneer aandelenkoersen gelijk blijven, toch rendement te maken. Hier staat tegenover dat het opwaartse potentieel gelimiteerd is. Waar kan ik een Discounter kopen? De producten van RBS zijn genoteerd aan Euronext Amsterdam. Hierdoor kunt u tijdens beursuren (09:05-17:30) via uw eigen bank en/of broker eenvoudig handelen in onze producten. Wanneer u een Discounter bij uw broker niet direct kunt vinden op naam, kunt u ook zoeken op ISIN-code. Die vindt u op www.rbs.nl/markets. Door te klikken op de link “Discounters” aan de linkerzijde van het scherm vindt u een overzicht van de beschikbare Discounters en de bijbehorende ISIN-codes. Waarom kan het interessant zijn om in Discounters te beleggen? Discounters bieden de mogelijkheid om rendement te maken wanneer aandelenkoersen niet of weinig stijgen. In principe maakt u met een Discounter altijd een beter rendement dan met een belegging in het onderliggende aandeel, tenzij de aandelenkoers hard stijgt. Een Discounter kan een alternatief bieden voor een belegging in aandelen. Stel dat u aandelen ING in bezit heeft. Wanneer u verwacht dat de koers van ING op korte termijn niet sterk zal stijgen, kunt u overwegen om de aandelen ING om te ruilen voor Discounters op ING. U kunt de Discounters kopen tegen een lagere koers, waardoor u wanneer u de

54

aandelen ING omruilt voor Discounters een bedrag overhoudt. In ruil hiervoor is het maximale rendement beperkt. Daarnaast kan een belegging in een Discounter interessant zijn wanneer u op zoek bent naar meer inkomsten uit uw aandelenbeleggingen. De korting die u ontvangt wanneer u belegt met een Discounter kunt u zien als inkomsten. Discounters kunnen zo een alternatief bieden voor een strategie waarbij wordt belegd in aandelen met een hoog dividendrendement. Een uitgebreid voorbeeld hiervan kunt u terugvinden in de Discounters-brochure. Waar vind ik informatie over de kenmerken van een bepaalde Discounter? Op de website www.rbs.nl/markets vindt u een overzicht van de beschikbare Discounters door bijvoorbeeld “Discounter” in de zoekmachine in te vullen of te klikken op de link “Discounters” aan de linkerzijde van de website. Door vervolgens te klikken op de naam van een Discounter opent u de productpagina met specifieke informatie over de kenmerken van de Discounter. Wat is het plafond? De maximale aflossing van de Discounter. Dit niveau wordt vastgesteld bij uitgifte. Op de einddatum bepaalt het plafond of de Discounter op de afloopdatum in contanten of in aandelen wordt afgelost. Wat is de einddatum? De datum waarop wordt vastgesteld of de Discounter wordt afgelost in contanten of in aandelen. Wanneer de slotkoers van het onderliggende aandeel op deze datum gelijk aan of hoger dan het pla-

Martine Rommen

fond is, wordt afgelost in contanten. Is de slotkoers van het aandeel lager, dan ontvangt u per Discounter één aandeel. Wat is de afloopdatum? De datum waarop u de aflossing in contanten of aandelen daadwerkelijk ontvangt. De afloopdatum is doorgaans vijf werkdagen na de einddatum. Wat is het maximaal effectief rendement? Het rendement dat u zou behalen over de resterende looptijd van de Discounter wanneer er aan het eind van de looptijd in contanten wordt afgelost. De formule is als volgt: plafond / laatprijs – 1. Ontvang ik dividend wanneer ik beleg in Discounters? Wanneer u belegt in Discounters ontvangt u geen dividend. Het verwachte dividend is verwerkt in de korting. Een hoger verwacht dividend resulteert in een hogere korting, waardoor u de Discounter tegen een lagere prijs kunt kopen.


! de ’s n bo va ur w nT eu va Ni rs e ak m

Breng uw aandelen in beweging Discounters: rendement op aandelen in een zijwaartse markt. • Een nieuw beleggingsproduct dat lijkt op aandelen kopen met korting. • In ruil voor de korting is het maximale rendement beperkt. • Discounters zijn verkrijgbaar op: Aegon, ING, Arcelor Mittal, KPN, Philips en Royal Dutch Shell. • Korte looptijd van 3 tot 6 maanden. • Verkrijgbaar bij uw eigen bank. Zo maakt RBS zelfs van stilstand vooruitgang. Beweging. Dat is wat RBS beweegt. Aan u de keus of u mee beweegt.


Ga naar www.rbs.nl/markets voor de brochure, het basisprospectus en de definitieve voorwaarden. © The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm dan ook van de inhoud van dit document is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik.

Slim inspelen op de honger naar Goud? Zet een RBS Turbo op goud TM

Goud is hot. Als ‘safe haven’. Maar ook als bescherming tegen inflatie. De goudprijs breekt op dit moment dan ook record na record. Wilt u ook inspelen op de prijs van goud? Maar dan met een extra versnelling?

1200

Prijs per troy ounce in $

300

600

900

Goudprijs

‘05

2006

2007

2008

2009

2010

Tijd

Bron: Bloomberg

Beleg dan met een RBS Turbo op goud, een slim beleggingsproduct met een transparante prijsvorming dat al in 2004 door ons team op de markt is gebracht. Met RBS Turbo’s maakt u gebruik van een hefboom, waardoor het Turborendement een veelvoud is van het rendement op goud. Door de ingebouwde stoploss verliest u nooit meer dan uw inleg. Bovendien kunt u met RBS Turbo’s niet alleen profiteren van stijgingen. Zo kunt u met een RBS Turbo Short profiteren van een daling van de goudprijs. Beleg slim, beleg Turbo.

Ga naar www.rbs.nl/markets of bel 0900-MARKETS (lokaal tarief)

De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Ga naar www.rbs.nl/markets voor de brochure, het basisprospectus en de definitieve voorwaarden. © The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm dan ook van de inhoud van dit document is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik.

RBS MARKETS MAGAZINE

Recommend Documents