Rapportage LeidenPanel – Internationaal onderwijs
Februari 2013
Gemeente Leiden Afdeling Strategie en Onderzoek Serie Statistiek 2013 / 04b www.leiden.nl/statistiek
LeidenPanel – Internationaal onderwijs
1
Inleiding Tussen 3 en 18 januari 2013 hebben de leden van het gemeentelijke LeidenPanel vragen beantwoord over internationaal onderwijs. 407 inwoners vanaf 18 jaar hebben de vragenlijst ingevuld. Dat is een respons van 57%. In deze rapportage staan de resultaten. De onderwerpen die aan de orde komen zijn: • beheersing van talen • taalles in de vrije tijd • opleiding van de persoon zelf • opleiding kind Overigens is over hetzelfde onderwerp ook een peiling gehouden onder het JongerenPanel met Leidenaren tussen de 12 en 22 jaar. Daarvan is een aparte rapportage beschikbaar.
Beheersing van talen Aan de panelleden is gevraagd welke talen zij beheersen en op welk niveau. In onderstaande tabel staan de dalen opgenomen die door minimaal vier panelleden minstens ‘een beetje’ worden gesproken. Beheersing van verschillende talen Nederlands Engels
Een beetje
Redelijk
Gevorderd
Vloeiend
Totaal
0%
1%
6%
93%
100%
4%
23%
39%
33%
99%
Duits
32%
42%
13%
6%
94%
Frans
42%
26%
9%
1%
79%
Spaans
20%
4%
1%
1%
26%
Italiaans
3%
2%
0%
1%
7%
Russisch
1%
1%
1%
0%
3%
Latijn
1%
0%
0%
0%
2%
Bahasa Indonesia
1%
0%
0%
0%
2%
Grieks
2%
0%
0%
0%
2%
Japans
1%
1%
0%
0%
2%
Deens
1%
0%
0%
1%
1%
Portugees
1%
0%
0%
0%
1%
Chinees
1%
0%
0%
0%
1%
Turks
1%
0%
0%
0%
1%
Fries
0%
0%
0%
0%
1%
Oud Grieks
0%
0%
0%
0%
1%
Papiamento
0%
0%
0%
0%
1%
Zweeds
0%
1%
0%
0%
1%
2
LeidenPanel- Internationaal onderwijs
Taalles in de vrije tijd Bekendheid aanbieders Twee aanbieders van talencursussen in Leiden zijn BplusC en het Academisch Talencentrum. Aan de leden van het LeidenPanel is gevraagd of zij deze aanbieders kennen. Bijna de helft (47%) kent het Academisch Talencentrum en 64% kent BplusC. Waar leer je momenteel een taal? (meer antwoorden mogelijk) Ik ken beide aanbieders niet
24%
Ik ken alleen het Academisch Talencentrum
12%
Ik ken alleen BplusC
29%
Ik ken beide aanbieders
35%
Momenteel taalles Aan de leden van het LeidenPanel is gevraagd of ze momenteel in hun vrije tijd taalles volgen. 5% van de panelleden zegt dit te doen. Dit zijn er dermate weinig dat het niet zinvol is verdere uitsplitsingen te maken. In het verleden taalles 51% van de respondenten heeft in het verleden een taal gevolgd. Meestal was dat Frans, Engels of Spaans en meestal gebeurde dat buiten Leiden. Wellicht omdat het voor de meerderheid meer dan 10 jaar geleden is, en ze toen wellicht niet in Leiden woonden. Ook zelfstudie is een mogelijkheid. Heeft u in het verleden een taalcursus gevolgd in uw vrije tijd? Nee
49%
Ja, korter dan 2 jaar geleden
6%
Ja, 2 tot 5 jaar geleden
8%
Ja, 5 tot 10 jaar geleden
13%
Ja, langer dan 10 jaar geleden
23%
Welke taal heeft u in het verleden geleerd in uw vrije tijd? (meest voorkomend) Frans
29%
Engels
23%
Spaans
23%
Nederlands
10%
Italiaans
10%
Duits
9%
Japans
3%
Chinees
3%
Russisch
2%
Latijn
2%
In de toekomst taalles In totaal is 31% + 39% + 2% = 72% van de panelleden (enigszins) geïnteresseerd in het leren van een vreemde taal in de vrije tijd. Spaans, Frans en Engels zijn de favoriete talen. Over de manier waarop men dat zou willen doen heeft men meestal nog geen idee. Wat de kosten betreft denken de meeste mensen aan een bedrag rond de 150 euro per jaar. Overigens zijn er geen verschillen tussen leeftijdsgroepen in de interesse in het leren van een vreemde taal.
LeidenPanel – Internationaal onderwijs
3
Zou u het interessant vinden om in uw vrije tijd een taal te leren?
Welke taal zou u willen leren? (meer antwoorden mogelijk)
Nee
28%
Spaans
Misschien
31%
Frans
31%
Ja, maar nog geen concrete plannen
39%
Engels
18%
Ja, daarvoor heb ik concrete plannen
2%
Duits
16%
Italiaans
14%
Chinees
9%
Totaal
100%
Waar zou u dat willen doen?
38%
Hoeveel bent u bereid te betalen per jaar?
Academisch Talencentrum
11%
< 50 euro
BplusC
10%
50 – 150 euro
30%
Elders in Leiden
2%
150- 250 euro
23%
Niet in Leiden
1%
250- 350 euro
15%
Weet ik (nog) niet
76%
3%
> 350 euro
3%
Weet ik niet
25%
Totaal
100%
Heeft u nog opmerkingen over het leren van een taal in uw vrije tijd? Bedrag hangt ook af van of het vergoed wordt door mijn werkgever. Bij voorkeur een conversatiecursus. De prijs die ik er voor over heb hangt af van de cursus (duur, niveau). Duitse grammatica ivm schrijfvaardigheid, spreken gaat goed. Turks ivm vakantie en Turkse vrienden Er zijn ook hele goede computer cursussen met uitspraak controle en herhaling van typerende fouten. Handig voor vakantie. Hangt af van aantal lessen en duur van lessen etc. Het gebeurt pas na mijn pensioen, voor eigen plezier. Ik ben nu gepensioneerd, maar ik ben mijn hele werkzame leven bezig geweest met talen. Ik zoek zelf wel uit, waar en wanneer ik een cursus Italiaans ga volgen. Ik bezit reeds een LOI-cursus met geluidsmateriaal. Ik heb 2 jaar in Parijs en 6 maanden in Londen gewoond en daar Frans en Engels gestudeerd. Ik zou deze talen alleen nog meer willen perfectioneren. Ik heb eerder de beginnerscursus en de cursus voor gevorderden gevolgd. Docent was (en is) een Egyptoloog free lance verbonden aan het R.M.O. Ik heb op dit moment geen aanleiding om een taal te leren. Heb er ook eigenlijk geen tijd voor. Ik wilde graag Japans 2 volgen, maar er waren niet genoeg deelnemers. Ik zou het liefst in klein verband of individueel onderwijs volgen, dus het spreekt voor zich dat dat meer dan de aangegeven bedragen kost. Ik zou vooral de talen willen beheersen ivm vakanties, omdat ik het leuk vind. Liever thuis met een cursusboek en MP3 in vrije tijd, bv van LOI. Mijn inschatting is dat de kwaliteit van de cursus iets hoger ligt bij het Ac. Talencentrum dan bij BplusC en dan ben ik bereid daar wat meer voor te betalen. Als het leertempo van de medecursisten flink lager ligt dan het mijn vind ik het saai worden. Mijn werkgever vergoedt online taalcursussen, dus deze lijkt me niet van toepassing op mijn situatie. Na mijn pensionering (medio dit jaar) zou ik de (basis)kennis die ik heb van Frans en Italiaans willen
4
LeidenPanel- Internationaal onderwijs
actualiseren en uitbreiden. Natuurlijk zo min mogelijk, maar een goede cursus kost nu eenmaal geld. Op vakantie is het handig als je de taal van het land spreekt. Prettiger op vakantie als je een beetje de taal spreekt. Prijs is mede afhankelijk van de kwaliteit van het aanbod. Spaans is een wereldtaal. Bovendien wordt het gesproken in landen waar ik graag kom of nog naar toe zou willen. Spaans is een wereldtaal. We willen naar Peru en gaan vaak naar Spanje. Je leert meer als je de taal tenminste een beetje spreekt en kunt lezen. The cost is an issue. A short course would be interesting Zelfstudie vind ik ook prima. Zou echt voor de lol zijn. Zou graag Engels willen leren daar dit een internationale taal is. Zou wel graag willen, maar heb geen geld.
Opleiding van de persoon zelf 10% van de respondenten volgt momenteel een opleiding. In de meerderheid van de gevallen is dit een hbo (31%) of academische opleiding (49%). In 72% van de gevallen is er binnen de opleiding geen mogelijkheid om een vreemde taal te leren. De meerderheid vind dat ook niet nodig. In welke taal worden te lessen gegeven?
Welke taal heeft de schriftelijke lesstof?
Geheel in het Nederlands
59%
Geheel in het Nederlands
46%
Deels in een andere taal
23%
Deels in een andere taal
31%
Geheel in een andere taal
18%
Geheel in een andere taal
23%
Opleiding kind Er zijn te weinig panelleden met kinderen op WO, HBO en MBO niveau om betrouwbare uitspraken over te doen. Als we deze groepen samen nemen zien we over het algemeen dat jongeren die geen taalonderwijs krijgen op hun opleiding, dat niet missen. Panelleden met kinderen op de basisschool 37% van de kinderen leert op school een vreemde taal. In alle gevallen gaat het om Engels. De meerderheid van de ouders is tevreden over de hoeveelheid en kwaliteit van de lessen. Van de kinderen die (nog) geen mogelijkheid hebben om een vreemde taal te leren (bijvoorbeeld omdat in lage groepen geen vreemde taal wordt gegeven), zou 63% dat volgens de ouders wel willen. Panelleden met kinderen op het voortgezet onderwijs 86% van de kinderen heeft de mogelijkheid (of verplichting) om een vreemde taal te leren en doet dat ook. 96% van de kinderen heeft Engels, 39% Frans, 43% Duits, 20% Latijn, 10% Grieks en 6% Spaans. Over het algemeen zijn de ouders tevreden over de hoeveelheid en kwaliteit van de lessen.
LeidenPanel – Internationaal onderwijs
5
Tot slot Heeft u nog een idee of suggestie voor ons op het gebied van internationaal onderwijs? Aanwezige buitenlanders erbij betrekken Als dit onderwijs in Leiden plaatsvindt zou Nederlands als onderdeel van de studie aangeboden moeten worden. Studenten kunnen zich dan hier beter redden lijkt mij, ook wordt de drempel om zich hierna in Nederland te vestigen lager en kunnen we in Nederland de doelstelling om mensen die iets kunnen bijdragen aan de samenleving wellicht bereiken. (dit in plaats van de grenzen open te stellen voor al die lui uit het rif gebergte) Beginnen met promotie op basisschool. Elke basisschool zou op z'n minst moeten starten met Engelse les. Behoud & ondersteun de musea met het tonen van collecties. Cluster beide opleidingscentra indien er overlap is in aanbod Deze enquête ging geheel over het leren van talen. Bij het begrip internationaal onderwijs heb ik een ruimer beeld. Dan denk ik b.v. aan International Schools zoals in Voorschoten of Maastricht. Misschien iets voor een volgende enquête? Dit aan het particulier onderwijs over te laten en hiervoor geen gelden aan het gesubsidieerd onderwijs te verstrekken. Eerst inburgeren goed regelen! Eind september vindt altijd de Europese Dag van de Talen plaats; grijp deze dag aan om op scholen, vooral ook op basisscholen een gastles te verzorgen in een andere dan de Nederlandse taal. Zo maak je jonge kinderen (en indirect hun ouders) attent op en hopelijk enthousiast voor het leren van een moderne vreemde taal. Kijk voor een voorbeeldproject bij www.machmit.nl en dan het project 'Sprookjesachtig Duits' E-learning, meer en beter informeren over de taalcursusmogelijkheden Engels moet je alleen maar doen, als je wilt dat alle buitenlanders je uitlachen Gezien de talen die mijn interesse hebben, ligt het voor de hand dat het voor mij interessant zou zijn als het aanbod aan vreemde talen zou worden uitgebreid. Ik kan uiteraard niet inschatten of dit ook populair zou zijn bij anderen. Het eerst leren spreken is belangrijker dan leren schrijven van een taal. Het geven van Engels op de basisschool mag wat mij betreft wat meer zijn, zeker vanaf groep 6/7. Er is veel informatie in het Engels waardoor het veel makkelijker voor hen wordt om dit te kunnen begrijpen. Ik merk dat het fijn is dat mijn kind een beetje Engels kan verstaan en lezen. Het spreken gaat nog niet zo, daar zou best wat meer aandacht aan besteed kunnen worden. Het is leuk als kinderen op de basisschool op een speelse manier kennis kunnen maken met het talenonderwijs b.v. met Engels of Russisch. Dit is de leeftijd waarop kinderen het gemakkelijkst talen kunnen leren. Het is zeker interessant om kinderen daar dan in te stimuleren voordat de ongeïnteresseerde leeftijd aanbreekt. Als ze het al een beetje kunnen kan het later op de middelbare school zelfvertrouwen geven en internationale contacten stimuleren. Het is moeilijker dan je denkt om een vreemde taal te leren en daarin C2-niveau ('near native') te bereiken. Het is niet vergelijkbaar met het volgen van bijvoorbeeld autorijlessen. Het is een levenslange commitment, zoals het bespelen van een muziekinstrument. Het zou heel leuk zijn als al op de basisschool ruimte is om een extra taal te leren naast Engels en Nederlands. Hoe meer hoe beter. I work at the British School in The Netherlands and therefore meet people from all over the world. Our school offers after school language clubs to children from 5 years and older in their mother tongues - in all different languages for eg Japanese, Arabic, French, Spanish, Russian etc. Ik begrijp niet helemaal, waarom een gemeente zich druk zou maken over de beheersing van vreemde talen door de inwoners. Als Leiden zich wil profileren als internationale stad, dan lijkt mij meer voor de hand liggen dat de gemeente faciliteiten schept voor niet-Nederlands sprekenden, zoals bijvoorbeeld rondleidingen in diverse talen, folders in diverse talen e.d. Verder zou er meer geïnvesteerd kunnen worden in uitwisselingsprogramma's met buitenlandse steden (waaronder zustersteden), meer promotie van bezienswaardigheden in Leiden, stimuleren van goede hotelvoorzieningen, het aantrekken van buitenlandse bedrijven, etc. Ik raad de gemeente aan om bestaande spreekgroepen voor verschillende talen op internet onder de aandacht te brengen. Ik zou op dit moment bijvoorbeeld mijn Japanse spreekvaardigheid op peil willen houden, maar ik weet niet precies waar ik dit zou kunnen doen. Ik vind het goed dat scholen tegenwoordig ook in het Engels les geven. (bijvoorbeeld teken les of gym), kinderen pikken een taal veel beter op dan ouderen, zeker als het spelenderwijs gaat. Ik vind internationaal onderwijs nogal nauw gedefinieerd als het alleen gaat om taalonderwijs, zoals in deze
6
LeidenPanel- Internationaal onderwijs
vragenlijst. Ik vraag me af of het geld dat aan dit project besteed wordt niet beter gebruikt kan worden om het niveau van de openbare bibliotheek en andere gemeentelijke culturele instellingen op peil te houden. Dat lijkt me een betere internationale uitstraling te geven. IK vraag mij af of er nog echt ambachtelijke beroepen ergens geleerd kunnen worden(praktijk gericht) Ik zou om te beginnen alle middelbare scholen tweetalig maken(Engels/Nederlands) en dan als keuzevak Russisch of Chinees. Internationaal recht, meer in het bijzonder Europees recht. Dat raakt ons elke dag en weten we bijna niks van Ja, bij voorkeur alle lessen in de andere taal. Ja, onderwijs in Latijn en Grieks zoals op een gymnasium wordt gegeven is verspilde tijd. De cultuur uit die tijd is heel belangrijk maar niet het vertalen van Livius. Zelf heb ik vroeger vijf jaar Latijn en twee jaar Grieks gehad. Het zijn mooie vakken maar Engels is veel belangrijker en Duits en Frans spreken wij Nederlanders ronduit slecht. Juist als je jong bent kun je een taal nog enigszins makkelijk oppikken. Ik werk bij het Ministerie van EZ en volg nu Engelse les bij een talencentrum, georganiseerd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Veel collega's van mij (ik ben wetgevingsjurist in Nederlandse wetgeving) volgen dergelijke cursussen. Echt niet alleen ambtenaren die als diplomaat werkzaam zijn. Ik krijg twee uur per week Engelse les van een native speaker. Vijf uur huiswerk. Mijn dochter zit in 5 VWO op het Bonaventuracollege, Marienpoelstraat. Ze krijgt goed les, maar ik zou haar mijn lesuren gunnen. En ik gun al die leerlingen die nog blokken op Livius, een eenvoudiger vak klassieke cultuur, zoals de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft voorgesteld, maar niet geaccepteerd werd door de leraren klassieke talen. En veel meer uren Engels en liefst ook Frans (Frans is de voertaal van het Hof van Justitie in Luxemburg en de tweede taal van het Hof inzake het EVRM in Straatsburg) en eventueel Duits onze belangrijkste handelspartner. Kan nog toegankelijker worden aangeboden in verschillende media, buurtcentra, etc. Laat dat academisch centrum zijn mails eens beantwoorden, dat scheelt wellicht in het aantal klanten? Het programma wat deze instelling gebruikt om het niveau van een potentiële student te bepalen (te downloaden van de website) is verouderd en loopt op vrijwel geen pc meer. Laat het over aan de samenleving als gemeente moet je je niet overal mee wil bemoeien. Leer de Nederlanders her Nederlands goed te beheersen in spraak en schrift, want het Nederlands bij de omroepen en overheid wordt allerbelabberds gesproken en in circulaires staan soms heel veel fouten, dat weet ik uit ervaring, jammer vind ik dat Leiden kan zich op dit gebied onderscheiden Leiden moet meer aandacht besteden aan Nederlands. Dit is ondanks de 'Engelse ziekte' nog steeds de officiële taal in Nederland. Internationalisering is goed, maar alleen in internationaal verband. Geen Engels spreken tegen Nederlanders dus als dit niet hoeft. Les krijgen van "natives", in een multi culti stad als Leiden zou dat mogelijk moeten zijn en verbindt ook. Maak meer gebruik van alle internationale studenten hier...dit zijn fantastische ambassadeurs voor onze stad!! Meer anderstalige voortgezet opleidingen. Andere talen in het basisonderwijs. Meer basisscholen die Engels aanbieden vanaf groep 1 zoals Daltonschool Oegstgeest. Meer talenonderwijsmogelijkheid op de basisschool Mensen die een taal willen leren, zoeken dat zelf wel uit (bijvoorbeeld via internet). Ik vind niet dat de gemeente zich hiermee moet bemoeien. Mijn dochter zit nu in groep 6 en krijgt Engels omdat de juf en de kinderen het zo leuk vinden, officieel start de school hiermee in groep 7. Zij en een vriendinnetje geven aan wel meer Engels te willen leren en ook wel Frans. Eerder starten met het aanbieden van andere talen dus! Mijn ervaring is dat de cursussen (vooral die op een hoger niveau) vaak niet doorgaan wegens gebrek aan belangstelling. Verder geen idee wat je daar aan zou moeten doen. Misschien is het mogelijk om via BSO zoiets aan te bieden? Misschien leuk om Leidenaars (via een taalcursus) in contact te brengen met internationale studenten. Nee, zorg eerst maar eens dat het gewone onderwijs op orde is, voor je bezig te gaan houden met internationaal onderwijs. Lijkt me ook geen gemeentelijke taak. Omdat ik zelf les geef in Spaanse taal en letterkunde heb ik zelf, buiten het bijhouden van talen, geen cursussen gevolgd. Ik denk dat het van groot belang is er meer Spaans te doceren op scholen. Het is tenslotte een wereldtaal. Onderwijs interactief on-line aanbieden. Dan wordt het potentiële bereik verveelvoudigd. Onze drie zoons zijn in de UK zowel naar een locale basis school als naar een internationale school met NL-tak geweest. Daarbij is aandacht nodig voor de verschillen in lesroosters (Vakaccenten: wanneer meer rekenen of
LeidenPanel – Internationaal onderwijs
7
juist taal). Ook neven activiteiten (bijvoorbeeld sport) zijn bij zo'n schoolvorm heel belangrijk. Ooit dus geprobeerd mijn summiere kennis van de franse taal op te frissen en uit te breiden, betreffende de spreektaal. Grote mislukking, zonde van mijn geld. Bij de franse taal is het onmogelijk gebleken toen voor mij om basiskennis uit te breiden. Op alle middelbare scholen Spaans en of Chinees aanbieden. Bij elk profiel een taal als keuzevak kunnen kiezen (is nu niet zo op het Bonaventuracollege) Meer (universitaire) studies met Engels als voertaal. Prima dat Leiden zich op dit front ook steeds meer wil profileren. In deze tijd van navelstaren ivm bezuinigingen is het in een open wereld wel heel erg dom om als Nederlander erg belangrijk je ogen altijd gericht te houden op wat er in het buitenland gebeurt. Naar binnen kijken is voor ons land niet verstandig. Daar kunnen we economisch niet van groeien. Juist door het buitenland heeft Nederland economisch "bestaansrecht". Dat wisten we in het verleden en dat moeten we vooral blijven doen. Scholen stimuleren om al vanaf groep 3/4 spelenderwijs te starten met een tweede taal. Short and inexpensive courses also running during the summer Stimuleer de universiteit en de scholen zo mogelijk om buitenlandse studenten hier te laten studeren en omgekeerd stimuleer jongeren uit Leiden elders ervaring op te doen. Stimuleren van Engels op de basisscholen Taalcoaching lijkt me nuttig. Let op de kwaliteit van de cursussen, dat is erg belangrijk Talen spreken is belangrijk voor de cursist evenals voor Leiden . Uitwisselingsmogelijkheid met andere westerse landen bieden via de scholen voor middelbaar onderwijs. Vergeet Azië niet. Leiden is al meer dan een eeuw HET centrum voor Azië studies in Nederland, met name Indonesië maar ook China, India, en ZOA. Werk meer samen met Leiden U om deze kennis toegankelijk te maken voor Leidenaren en gasten in Leiden. Voldoende aandacht voor niet alleen de taal, maar ook de cultuur, omgangsvormen e.d. Volgens mij is internationaal onderwijs toch meer dan alleen taal? Het wordt op deze wijze wel heel beperkt ingevuld. Wat betreft internationaal onderwijs: zorg voor een adequate en betaalbare huisvesting op goed geoutilleerde campussen. Het probleem van Leiden als universiteitsstad, is het tekort aan kamers. Gemeente en universiteit hebben dit probleem veel te lang op hun beloop gelaten, wellicht denkende dat de vrije markt (kamerverhuur) voor een oplossing zorgt. Maar de kamernood is zo hoog geworden, dat je die achterstand nooit via kamerverhuur bij particulieren kunt oplossen, nog los van de vraag of dat anno 2013 een wenselijke vorm van huisvesting is. Je verliest de concurrentieslag om niet alleen de buitenlandse student, als je niet goede en betaalbare huisvesting kunt garanderen. Verder: bij de opties van talenstudie, miste ik die van het LOI (Leidse Onderwijsinstellingen), of bestaat die instelling niet meer? Voor een groep mensen mag het financieel laagdrempeliger. Niet iedereen kan ruim 18 euro per les betalen. Vreemde taal is nuttig wanneer je dit nodig hebt EN regelmatig kunt gebruiken. Wanneer er niet genoeg deelnemers zijn voor een cursus en deze dus niet doorgaat, zou ik het prettig vinden als er aangegeven wordt wanneer de volgende mogelijkheid zich voordoet of dat er gewezen wordt op alternatieven. Zet studenten, 65-plussers en werklozen met hogere opleiding in om mensen met een taalachterstand in Nederlands en Engels te begeleiden/onderwijzen. Zo vroeg mogelijk met kinderen beginnen met talen. Vanaf groep 1. Een plus een kun je ook leren als je groter bent. Gebruik de taalgevoeligheid van het jonge kind
8
LeidenPanel- Internationaal onderwijs
