Het Vlaamse secundair onderwijs internationaal vergeleken

10‐11‐2015

Het Vlaamse secundair onderwijs internationaal vergeleken Jeroen Lavrijsen Doctoraatsonderzoeker, HIVA - KU Leuven

www.steunpuntSSL.be

Structuur secundair onderwijs • Focus op twee kenmerken van het secundair onderwijs: – Leeftijd van ‘tracking’ (opsplitsing van leerlingen in onderwijsvormen) – Uitbouw van het beroepsonderwijs

• In Vlaanderen: – De facto opsplitsing van leerlingen op 12 jaar (schoolkeuze, optie-uren) – Masterplan: versterking oriënterende functie 1ste graad (cf. domeinscholen)? – Vrij omvangrijk technisch en beroepsonderwijs

2

Andere landen, andere structuren

Bron: http://eacea.ec.europa.eu/EDUCATION/EURYDICE/documents/facts_and_figures/education_structures_EN.pdf 3

1

10‐11‐2015

Andere landen, andere structuren

Bron: http://eacea.ec.europa.eu/EDUCATION/EURYDICE/documents/facts_and_figures/education_structures_EN.pdf 4

Omvang van het beroepsonderwijs • In hogere cyclus secundair bijna overal onderverdeling algemeen <> beroepsgericht onderwijs • Verschillen in omvang beroepsgericht segment: Bv. PIAAC 2012, subsample 20-35 jarigen, beide ouders laagopgeleid:

5

Onderzoeksvraag “Hoe beïnvloeden deze kenmerken (leeftijd tracking, omvang beroepsonderwijs) de uitkomsten van verschillende groepen leerlingen, zowel op korte als op lange termijn?” Vandaag komen drie soorten uitkomsten aan bod: 1. Schoolse vaardigheden 2. Risico op vroege schooluitval 3. Kansen op de arbeidsmarkt

6

2

10‐11‐2015

Uitkomst 1: Schoolse vaardigheden Voor- en nadelen vroege opsplitsing - Voordeel: instructie afgestemd op niveau leerlingen - Máár: – Impact sociale achtergrond op studiekeuze – Concentratie leerproblemen ‘onderaan’ de waterval – Peer-effecten (?) – Rigiditeit

7

Empirisch: PISA-gegevens

PISA 2012 (15-jarigen): wiskunde 8


PISA 2012 (15-jarigen), wiskunde (beperkt tot Westerse leden OESO) 9

3

10‐11‐2015


• Stand wetenschappelijk onderzoek (cf. review-artikel Van de Werfhorst & Mijs (2010), Achievement Inequality and the Institutional Structure of Educational Systems: A Comparative Perspective. Annual Review of Sociology, vol. 36: 407-428):

– vroege opdeling versterkt band tussen prestaties en sociale achtergrond – geen positief effect op gemiddelde prestaties

PISA 2012 (15-jarigen), wiskunde (beperkt tot Westerse leden OESO) 10

Máár… PISA als maat voor succes secundair onderwijs? TIMSS 2011 (4e leerjaar) 1. Singapore

PISA 2012 (15‐jarigen) 1. Singapore

2. South Korea

2. Hong Kong

3. Hong Kong

3. Taiwan

4. Taiwan

4. South Korea

5. Japan

5. Japan

6. Flanders

6. Flanders

7. Finland

7. Netherlands

8. Netherlands

8. Finland

11

Máár… PISA als maat voor succes secundair onderwijs? TIMSS 2011 (4e leerjaar) 1. Singapore

PISA 2012 (15‐jarigen) 1. Singapore

2. South Korea

2. Hong Kong

3. Hong Kong

3. Taiwan

4. Taiwan

4. South Korea

5. Japan

5. Japan

6. Flanders

6. Flanders

7. Finland

7. Netherlands

8. Netherlands

8. Finland

 Belang van ruimere context (sociaal, economisch, cultureel) + effect van basisonderwijs op de in PISA gemeten vaardigheden 12

4

10‐11‐2015

 ‘Toegevoegde waarde’ secundair onderwijs bepalen Niet PISA-resultaten zélf, maar het verschil tussen PISA en resultaten op een test afgenomen in het 4e leerjaar gebruiken als indicatie voor ‘toegevoegde waarde’ secundair onderwijs Model

Test 4e leerjaar

Test 15 jaar

Domein

# Landen

1.

PIRLS 2001

PISA 2006

Reading

23

2.

PIRLS 2006

PISA 2006

Reading

27

3.

PIRLS 2006

PISA 2009

Reading

30

4.

PIRLS 2011

PISA 2009

Reading

35

5.

TIMSS 2007

PISA 2006

Math

23

6.

TIMSS 2011

PISA 2009

Math

35

7.

TIMSS 2007

PISA 2006

Science

23

8.

TIMSS 2011

PISA 2009

Science

35

13

Vroege opdeling: geen of negatief effect op gemiddelde

40 PISA-punten ~ 1 leerjaar 14

Negatief voor zwakken, dubbelzinnig voor sterken

15

5

10‐11‐2015

Conclusie eerste eindpunt Onze analyse bevestigt eerdere inzichten: • Vooral zwakke en kansarme leerlingen verliezen bij vroege opdeling • Geen ondubbelzinnig voordeel voor sterke leerlingen Resultaten gepubliceerd als: • Lavrijsen J., Nicaise I. 2015. New empirical evidence on the effect of educational tracking on social inequalities in reading achievement. European Educational Research Journal, vol. 14 • Lavrijsen J., Nicaise I. 2016. Educational tracking, inequality and performance. New evidence using a differences-in-differences technique. Research in Comparative and International Education (accepted) 16

Uitkomst 2: vroege schooluitval • ‘Vroege schooluitval’ = geen diploma secundair • Wat veroorzaakt schooluitval? - Onderwijsperspectief: “schooluitval = resultaat van onderpresteren en demotivatie” - Maar ook samenleving belangrijk • Bv. “naar school gaan = geen inkomen verwerven”, relevant voor jongeren in arme gezinnen 17

Risico op vroege schooluitval

Data: Labour Force Survey (2009), jongeren 20-30 jaar 18

6

10‐11‐2015

Belang diploma ouders: odds ratio

19

Verschillen tussen landen?

20

Verschillen tussen landen? Model dat risico op schooluitval verklaart in termen van - diploma ouders - voor elk land tiental kenmerken van onderwijssysteem én van de samenleving

21

7

10‐11‐2015

Beroepsonderwijs (hogere cyclus) werkt als vangnet

 Rood resp. groen land: land waarin variabele 1 standaarddeviatie afwijkt van gemiddelde (ceteris paribus)

22

Vroege tracking versterkt impact sociale afkomst


23

Armoede is nefast voor onderwijskansen in sociaal zwakke milieus (sterkste effect)


24

8

10‐11‐2015

Conclusie Conclusie: samenleving bepaalt mee onderwijsuitkomsten – maar het onderwijssysteem speelt zelf ook zijn rol

Resultaten gepubliceerd als: • Lavrijsen J., Nicaise I. 2015. Social inequalities in early school leaving: the role of educational institutions and the socio-economic context. European Education (in press)

25

Uitkomst 3: arbeidsmarkt Beroepsonderwijs: essentieel voor integratie van sociaal kwetsbare jongeren op arbeidsmarkt

Cf. PIAAC, 20-35 jarigen, beide ouders laagopgeleid

26

Uitkomst 3: arbeidsmarkt Beroepsonderwijs: essentieel voor integratie van sociaal kwetsbare jongeren op arbeidsmarkt

Cf. PIAAC, 20-35 jarigen, beide ouders laagopgeleid

27

9

10‐11‐2015

Analyse doorheen de loopbaan Maar wat op langere termijn? – Eisen arbeidsmarkt veranderen doorheen loopbaan (bv. technologie) – Omscholing vereist voldoende brede basis – Blijft beroepsonderwijs zijn waarde behouden? Model dat nagaat hoe kansen op werk veranderen met de leeftijd, rekening houdend met gevolgde opleiding

28

Resultaat

Resultaten gepubliceerd als: Lavrijsen J., Nicaise I. 2015. Een sterke basisvorming voor duurzame kansen op de arbeidsmarkt. Over.werk (25) 29

Twee grote conclusies • Belang van structuur onderwijssysteem, én belang van andere kenmerken van samenleving • “Integratie en differentiatie”: beroepsonderwijs belangrijk als ‘vangnet’, maar liever niet té snel specialiseren – Minder goede leeromstandigheden in lager aangeschreven richtingen – Verhoogt kans op uitval sociaal zwakkere jongeren – Specifieke job leren belangrijk voor intrede op arbeidsmarkt, maar op lange termijn basisvaardigheden belangrijk

• Meer weten: – https://hiva.kuleuven.be/nl/onderzoeksgroep-onderwijs-en-levenslangleren/00086779 – [email protected]

30

10

Het Vlaamse secundair onderwijs internationaal vergeleken

Recommend Documents