ICT IN VLAANDEREN INTERNATIONAAL VERGELEKEN

ICT IN VLAANDEREN INTERNATIONAAL VERGELEKEN

Marie-Anne Moreas Studiedienst Vlaamse Regering Januari 2009

INLEIDING In het regeerakkoord 2004-2009 verklaarde de Vlaamse Regering dat Vlaanderen op het gebied van de informatiemaatschappij en de digitalisering bij de Europese koplopers moet aansluiten. Het Vlaams Parlement publiceerde recentelijk de beleidsnota ‘Digitaal Vlaanderen’ (2008) op basis van talrijke hoorzittingen in de Commissie ‘Digitaal Vlaanderen’. Hierin onderzoekt men in welke mate ICT geïntegreerd en gebruikt wordt in een aantal domeinen in de maatschappij. Voor heel wat domeinen is er volgens de beleidsnota een extra inspanning nodig, al ontbreken vaak recente statistieken in het rapport. Deze SVR-webpublicatie wil een helikopterzicht geven op het ICT-landschap in Vlaanderen. Op de website van de Studiedienst van de Vlaamse Regering1 worden al heel wat statistieken ter beschikking gesteld. De uitdaging is om uit al deze informatie de essentie te halen en om mogelijke samenhangen te ontdekken. Deze publicatie heeft tot doel de veelheid aan data te bundelen in begrijpbare, overzichtelijke informatie. We baseren onze analyses in dit webartikel op de jaarlijkse Eurostat-enquêtes ‘ICT-gebruik en e-commerce bij bedrijven’ en ‘ICT-gebruik bij huishoudens en bij individuen’. De vragenlijsten werden opgezet in het kader van het actieplan e-Europe2005, dat opgevolgd werd door i2010. De organisatie van de enquête gebeurt door ADSEI. We maakten een selectie uit de veelheid van data op basis van de criteria ‘vergelijkbaarheid en beleidsrelevantie’. We onderzoeken voor elke indicator welke positie het Vlaamse Gewest inneemt binnen de EU27. Verder wordt het gemiddelde voor het Vlaamse Gewest ook vergeleken met het gemiddelde van de EU15 omdat de West-Europese landen een voorsprong hebben op de nieuwe lidstaten. Wanneer we tot de top willen behoren, moeten we ons met de koplopers vergelijken. Deze publicatie streeft geen volledigheid na en we zoeken hier niet naar causale verbanden. Diepgaander analyses over de digitale kloof werden door de Studiedienst al verricht in het SVR-rapport 2007/3 ‘Digitale Kloof in Vlaanderen’. Dit webartikel moet eerder als een aanzet tot een ICT-monitor worden beschouwd.

1

Website van de Studiedienst van de Vlaamse Regering: http://www.vlaanderen.be/svr Zie rubriek cijfers/ media en ICT

1

2

ICT IN VLAAMSE BEDRIJVEN 1. Beschrijving van de databron en methode Deelnemende landen De jaarlijkse Eurostat-enquête ‘ICT usage and e-commerce in Enterprises’ wordt sinds 2005 in de EU-lidstaten evenals in Kroatië, Turkije, IJsland en Noorwegen georganiseerd. Over de jaren heen variëren de deelnemende landen. In 2007 namen volgende landen deel: België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Servië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Verenigd Koninkrijk en Zweden. In 2006 deed ook IJsland mee, maar Servië niet. In 2005 namen in vergelijking met 2007 Frankrijk, Roemenië en Servië niet mee. Dataverzameling De data worden verzameld door de nationale instituten voor de statistiek of door ministeries. Voor België organiseert de ‘Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie’ (ADSEI) de postenquête in de periode april tot juni. De Belgische data worden door ADSEI verspreid. De Europese data kunnen vrij geraadpleegd worden op de website van Eurostat ‘epp.eurostat.cec.eu.int’. Ervaring leert dat de data op deze website nog bijgesteld kunnen worden. Voor de Europese benchmarking maken we gebruik van de gegevens die op dezelfde periode als de Belgische enquête betrekking hebben. Steekproefkader Het steekproefkader voor de ICT-enquête in België is samengesteld op basis van het statistische bedrijvenregister van de ‘Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie’. Dit register is ontstaan door integratie van informatie uit verschillende administratieve bestanden. De grootteklasse van het bedrijf wordt bepaald op basis van het aantal voltijdsequivalenten (FTE). Er wordt een steekproef getrokken per cel van de kruistabel met 17 strata voor de NACEgroepen in de rijen en 4 strata voor de bedrijfsgrootte in de kolommen. De grootteklassen voor de bedrijven zijn: 5 tot 9 FTE, 10 tot 49 FTE, 50 tot 249 FTE en meer dan 250 FTE. Het aandeel van de bedrijven in de steekproef is kleiner naargelang er meer bedrijven in de grootteklassen zijn. De grootteklasse van 5 tot 9 FTE is volgens de Europese verordening niet verplicht en is ondervertegenwoordigd in de steekproef. In het totaal worden 2500 bedrijven per gewest aangeschreven. Niet al de bedrijven worden bevraagd. ADSEI, voorheen het Nationaal Instituut voor de Statistiek, bevraagt de door Eurostat voorgeschreven klassen van de statistische classificatie van economische activiteiten in de Europese Gemeenschap (NACE REV. 1.1). Het betreft volgende klassen: • D. Industrie, • E. Productie en distributie van elektriciteit, gas en water (optioneel), • F45. Bouwnijverheid

3

• • • • •

G. Groothandel en kleinhandel; reparatie van auto’s, motorrijwielen en consumentenartikelen H55.1 en H55.2 Hotels en kampeerterreinen en overige accommodaties voor kortstondig verblĳf I. Vervoer, opslag en communicatie, K. Exploitatie van en handel in onroerend goed, verhuur en zakelijke dienstverlening, 092.1 en O92.2 Activiteiten op het gebied van film en video en radio en televisie (voetnoot 2).

Daarnaast werden nog de optionele klassen restaurants (H55.3), drankgelegenheden (H55.4), kantines en catering (H55.5), de overige subcategorieën van ‘Cultuur, sport en recreatie’ (O92.3 tot O92.7) en de categorie ‘overige diensten’ (O93) opgenomen. Rangorde De steekproeven voor de ICT-enquête zijn voldoende groot en representatief voor de drie gewesten. Zodoende kunnen we het Vlaamse Gewest vergelijken met de andere deelnemende landen en met de twee overige Belgische gewesten. In het databestand dat we voor dit webartikel bestuderen, zijn in 2006 en in 2007 32 gebieden en in 2005 29 landen/gewesten opgenomen. Soms gebeurt het dat een deelnemend land een bepaalde variabele niet heeft opgenomen in de enquête of dat de statistiek niet betrouwbaar is. Om de rang van het Vlaamse Gewest te kunnen duiden, wordt daarom naast het ranggetal het aantal deelnemende landen vermeld.

2. Enkele markante vaststellingen over ICT bij bedrijven Hierna volgen enkele commentaren op de indicatoren die als bijlage te vinden zijn. Enkel de indicatoren die betrekking hebben op bedrijven met minstens 10 werknemers zijn internationaal vergelijkbaar. Vlaanderen scoort goed tot zeer goed voor ICT-infrastructuur (fiche 1 tot 5) Bijna alle Vlaamse bedrijven met minstens 10 werknemers gebruiken een computer en hebben een internetaansluiting, wat zowat in heel de EU het geval is. 86% van de Vlaamse bedrijven heeft een breedbandaansluiting. Terwijl breedband traditioneel gezien één van de sterkten van Vlaanderen was, belanden de Vlaamse bedrijven wat breedbandpenetratie betreft nu op de negende plaats ( N=32 ). Voor de overige ICT-infrastructuur doet Vlaanderen het goed. We zitten in de top drie in Europa op het gebied van de penetratie van extranet (27%), LAN (91%) en voor het aandeel van de bedrijven met intranet, extranet of LAN (94%) (N=32). Het aandeel van de bedrijven in het Vlaamse Gewest met intranet (43%) of met een eigen website (73%) is behoorlijk hoger dan het gemiddelde voor de EU15 (36% en 66%). Sinds 2005 is de positie van het Vlaamse Gewest binnen Europa stabiel gebleven of verbeterd op het gebied van de ICT-infrastructuur. Voor het aandeel van de bedrijven met intranet is de positie van Vlaanderen wat verslechterd.

2

Het betreft meer bepaald de klassen DA, DB, DC, DD, DE, DF, DG, DH, DI, DJ, DK, DL, DM, DN, F45, G50, G51, G52, H55.1, H55.2, I60, I61, I62, I63, I64, K70, K71, K73, K74, K72, O92.1, O92.2 van de statistische classificatie van economische activiteiten in de Europese Gemeenschap (NACE REV. 1.1).

4

De kans dat een onderneming ICT-infrastructuur bezit, stijgt met de grootte (aantal FTE) van de onderneming. Maar in elke groottecategorie waarvoor de Europese benchmark kan gebeuren, doen de ondernemingen uit het Vlaamse Gewest het goed voor het bezit van deze ICT-infrastructuur. Het Vlaamse Gewest doet het echter beduidend slechter dan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor wat het aandeel bedrijven met intra- en met extranet betreft. Dit geldt voor elke groottecategorie van de ondernemingen. Alleen de kans op intranet is bijna gelijk voor de ondernemingen met minstens 250 werknemers. Het aandeel van de bedrijven met LAN of met intra- of extranet ligt dan weer hoger in het Vlaamse Gewest dan in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of in het Waalse Gewest. Dit geldt eveneens voor alle groottecategorieën, behalve voor de ondernemingen met meer dan 250 werknemers die bijna allemaal intranet, extranet of een LAN-verbinding bezitten. Er zijn in het Vlaamse en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest meer bedrijven met een website dan in het Waalse Gewest, wat geldig is voor de ondernemingen uit elke groottecategorie. ICT-gebruik door de werknemers is vooral in grote ondernemingen laag (fiche 1 tot 5) Bij de Vlaamse ondernemingen met minstens 10 werknemers is het aandeel van de werknemers dat gebruik maakt van een computer groter (57%) dan het Europese gemiddelde (53%) maar nog beduidend lager dan het percentage voor de Europese topper Finland (70%). In vergelijking met het EU15-gemiddelde (41%) gebruikt een lager percentage van de Vlaamse werknemers minstens één keer per week het internet (37%). Hoe groter de onderneming, hoe kleiner het aandeel van de werknemers die regelmatig een computer of het internet gebruiken. Bij de ondernemingen met minstens 250 werknemers is het aandeel van de werknemers die minstens één keer per week het internet gebruiken kleiner in het Vlaamse Gewest (31%) dan in de EU15 (42%) of bij de Europese topper Finland (66%). Bij de Vlaamse ondernemingen met 10 tot 249 werknemers is het aandeel van de werknemers dat ICT gebruikt groter of gelijk aan het Europese gemiddelde. De positie van het Vlaamse Gewest binnen Europa is sinds 2005 achteruit gegaan voor wat het aandeel van de werknemers dat regelmatig gebruik maakt van het internet betreft. Dit is het gevolg van de achteruitgang bij de grote ondernemingen. Het Vlaamse Gewest doet het beduidend slechter dan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor het aandeel werknemers dat minstens één keer per week de computer of het internet gebruikt. Dit geldt voor elke groottecategorie van de ondernemingen. E-government binnen bedrijven is een aandachtspunt (fiche 6 tot 10) Het aandeel van de Vlaamse ondernemingen met minstens 10 werknemers die via het internet contact hadden met de overheid (51%), van de overheid informatie kregen (43%), van de overheid formulieren ontvingen (34%) of naar de overheid ingevulde formulieren verstuurden (38%), is beduidend lager dan in de EU15. Voor de drie laatste indicatoren geldt dit voor elke categorie voor ondernemingsgrootte. Voor de eerste indicator zijn geen Europese cijfers beschikbaar voor de subcategorieën volgens ondernemingsgrootte. De positie van het Vlaamse Gewest binnen Europa is sinds 2005 sterk achteruit gegaan voor alle indicatoren met betrekking tot e-government en dit voor alle categorieën volgens de bedrijfsgrootte. Voor de bedrijven met minstens 10 werknemers zit Vlaanderen in 2007 voor het online contact met de overheid in het laatste kwartiel (28 op N=32). Twee jaar voordien behaalde het Vlaamse Gewest nog de 16e plaats op 28 landen/gewesten.

5

Zowel in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, in het Waalse Gewest als in het Vlaamse Gewest wordt het internet minder gebruikt in het kader van deze egov-activiteiten dan gemiddeld in de EU15. De kans op het gebruik van e-government stijgt met de ondernemingsgrootte. Zo had in 2006 33% van de micro-ondernemingen online contact met de overheid tegen 66 à 67% van de ondernemingen met minstens 50 werknemers. Telewerken is populair in Vlaanderen (fiche 11 tot 15) Telewerken was in januari 2006 beter ingeburgerd in de Vlaamse ondernemingen met minstens 10 werknemers (33%) dan in de EU15 (23%). Dat geldt voor de 5 indicatoren die betrekking hebben op telewerk en voor elke categorie volgens de bedrijfsgrootte. Alleen bij de ondernemingen met minstens 249 werknemers is er één indicator lager dan voor de EU15: het betreft het percentage bedrijven met werknemers die regelmatig werken tijdens het reizen. De kans dat een bedrijf werknemers heeft die regelmatig buiten het bedrijf werken en van daaruit toegang hebben tot het IT-systeem, stijgt met de bedrijfsgrootte. Zo is het percentage voor de micro-ondernemingen gelijk aan 15% en voor de ondernemingen met minstens 249 werknemers gelijk aan 78%. Het percentage bedrijven met thuiswerkers stijgt over deze categorieën van bedrijven van 12 tot 74%. De kans dat de onderneming werknemers heeft die bij klanten/bedrijfspartners, op andere locaties van dezelfde ondernemingsgroep of op reis werken, stijgt sterk in functie van de grootte van de onderneming. Voor één indicator kunnen we de rang van het Vlaamse Gewest in 2005 en in 2006 meten. De positie van het Vlaamse Gewest voor telewerken is bij de ondernemingen met minstens 10 werknemers vrij stabiel. Vlaanderen bekleedt de 10e plaats (N=31). Denemarken is hier de topper, in dat land laat de helft (55%) van de bedrijven met meer dan 10 werknemers zijn personeel regelmatig buiten het bedrijf werken en hebben ze daarvoor toegang tot het ITsysteem van het bedrijf. Bij de grotere ondernemingen is er tussen 2005 en 2006 een lichte achteruitgang van de positie van het Vlaamse Gewest binnen Europa waar te nemen. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is telewerken veel sterker ingeburgerd dan in het Vlaamse Gewest. In het Waalse Gewest is telewerken minder populair dan in het Vlaamse Gewest. Dat geldt voor de vijf indicatoren en voor elke bedrijfsgrootte. Er zijn slechts drie uitzonderingen: het Waalse Gewest heeft bij de micro-ondernemingen een hoger percentage voor de bedrijven met werknemers die regelmatig buiten het bedrijf werken en van daaruit toegang hebben tot het IT-systeem en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft bij de ondernemingen met minstens 249 werknemers minder bedrijven met werknemers die regelmatig tijdens het reizen of bij klanten/bedrijfspartners werken. E-commerce: meer ondernemingen die online aankopen dan online verkopen (fiche 16 tot 20) Het aandeel van de bedrijven met minstens 10 werknemers dat in 2006 online bestellingen ontving, is zoals in de EU15 gelijk aan 17%. Ook het aandeel van de totale omzet van 2006 dat gerealiseerd werd via e-commerce is in België en in de EU nagenoeg hetzelfde (11 à 12%). Hiervoor zijn er geen Vlaamse cijfers beschikbaar. Terwijl de Vlaamse/Belgische bedrijven voor de verkoop via e-commerce gemiddeld scoren, doet het Vlaamse Gewest het beter dan het Europese gemiddelde voor wat het aandeel bedrijven betreft dat in 2006 online aankopen deed (44% tegen 34% in de EU15). De kans dat een Vlaamse onderneming online bestellingen ontving of online aankopen deed, stijgt met de ondernemingsgrootte. 13% van de micro-ondernemingen tegen 35% van de

6

ondernemingen met minstens 249 werknemers ontvingen online bestellingen; 31% van de micro-ondernemingen tegen 61% van de ondernemingen met minstens 249 werknemers deden online aankopen. De positie van het Vlaamse Gewest voor het percentage bedrijven met online aankopen, is sterk vooruit gegaan: van de 15e (N=28) naar de 7e (N=31) plaats. Dit geldt voor elke categorie volgens de bedrijfsgrootte. De positie voor het aandeel bedrijven met online bestellingen is stabiel gebleven of wat achteruit gegaan in vergelijking met andere landen, namelijk van de 8e (N=28) naar de 12e (N=28) plaats voor de bedrijven met minstens 10 werknemers. Denemarken is de topper voor de online bestellingen (33%) en Ierland (55%) voor de online aankopen. E-banking is goed doorgedrongen in de Vlaamse ondernemingen (fiche 21 tot 25) Bijna negen van de tien Vlaamse bedrijven gebruikte in januari 2007 het internet voor bankverrichtingen en financiële diensten. E-banking is weinig gerelateerd aan de ondernemingsgrootte. Alleen de ondernemingen met minstens 250 werknemers blijken er iets minder gebruik van te maken dan de overige ondernemingen. Voor deze grote ondernemingen is het gebruik van e-banking in Vlaanderen ongeveer gelijk aan dat in de EU15. Voor de overige categorieën voor de bedrijfsgrootte en voor het geheel van de ondernemingen met minstens 10 werknemers is e-banking beter ingeburgerd in het Vlaamse Gewest (88%) dan gemiddeld in de EU15 (79%). Sinds 2005 blijft de Vlaamse positie binnen de EU vrij stabiel, namelijk ongeveer de 6e plaats (N=29 in 2005 en N=32 in 2007). Het Vlaamse Gewest doet het voor e-banking ook minstens even goed als de andere gewesten. Dit geldt voor elke categorie voor de ondernemingsgrootte. Online opvolgen van de markt gebeurt steeds minder in Vlaanderen (fiche 21 tot 25) In januari 2007 gebruikte 56% van de Vlaamse ondernemingen met minstens 10 werknemers het internet om de markt op te volgen. In 2006 was dat nog 62%. Ook op Europees niveau zien we een achteruitgang in het aantal bedrijven dat het internet gebruikt om de markt op te volgen: van 53% in 2006 naar 49% in 2007. Ondanks deze achteruitgang gebruikt een groter percentage van de Vlaamse (56%) dan van de Europese bedrijven (49%) het internet om de markt op te volgen. Dit geldt voor al de categorieën voor bedrijfsgrootte. Vlaanderen bekleedt in 2007 de 10e positie (N=32). De kans dat men online de markt opvolgt, stijgt sterk met de ondernemingsgrootte: 47% van de micro-ondernemingen tegen 82% van de ondernemingen met minstens 249 werknemers maakt gebruik van deze toepassing. Deze toepassing wordt in elke categorie voor de bedrijfsgrootte minstens door evenveel bedrijven in het Vlaamse Gewest dan in de andere gewesten gebruikt. E-learning: Vlaanderen evenaart het gemiddelde voor EU15 (fiche 21 tot 25) Het aandeel van de ondernemingen met minstens 10 werknemers dat in januari 2007 internetapplicaties gebruikte voor opleiding en onderwijs (22%) komt overeen met het aandeel dat we voor deze internetactiviteiten optekenen voor de EU15 (21%). Ook voor de verschillende categorieën voor de bedrijfsgrootte is het aandeel voor de EU15 nagenoeg gelijk aan dat van het Vlaamse Gewest.

7

De kans dat men internetapplicaties gebruikt voor opleiding en onderwijs, stijgt sterk met de ondernemingsgrootte: 15% van de micro-ondernemingen tegen 45% van de ondernemingen met minstens 249 werknemers maakt gebruik van deze toepassing. De positie van het Vlaamse Gewest in de EU is voor deze internettoepassing achteruit gegaan: van de 17e plaats (N=28) in 2005 naar de 24e plaats (N=32) in 2007. Over het algemeen maken Vlaamse ondernemingen met minstens 10 werknemers minder gebruik van het internet voor e-learning dan de Waalse of de Brusselse. Dit verschil is substantieel voor elke bedrijfscategorie tot 249 werknemers. De grote Vlaamse ondernemingen met meer dan 249 werknemers gebruiken ook minder e-learning dan de overeenkomstige ondernemingen uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, maar ze gebruiken deze applicaties meer dan de Waalse ondernemingen uit deze categorie. Vlaanderen is een middenmoter voor het ontvangen van digitale goederen en diensten (fiche 21 tot 25) Het aandeel van de Vlaamse ondernemingen die via het internet in januari 2006 digitale goederen en diensten ontvingen, is (iets) hoger dan het Europese gemiddelde. Dit verschil is klein voor de ondernemingen met minstens 10 werknemers (46% tegen 44%) en voor de ondernemingen met 10 tot 49 werknemers, maar groter voor de ondernemingen met minstens 50 werknemers. De kans dat men gebruik maakt van deze internetapplicatie stijgt met de grootte van de onderneming: 33% van de micro-ondernemingen tegen 73% van de ondernemingen met minstens 249 werknemers maakt gebruik van deze toepassing. De positie van de Vlaamse ondernemingen in de EU is voor deze internetapplicatie stabiel gebleven: 8e plaats in 2005 (N=27) naar 10e plaats (N=30) in 2006. Bij de ondernemingen met minstens 250 werknemers heeft het Vlaamse Gewest zijn positie versterkt. Vlaamse ondernemingen maken meer gebruik van deze internettoepassing dan de Waalse of de Brusselse, al is het verschil met de Brusselse ondernemingen eerder klein voor de ondernemingen tot 249 werknemers. Online verschaffen van diensten na verkoop is niet populair in Vlaanderen (fiche 21 tot 25) Voor het online verschaffen van diensten na verkoop scoort het Vlaamse Gewest onder het Europese gemiddelde: bij de ondernemingen met minstens 10 werknemers is het Vlaamse percentage (31%) lager dan het percentage voor de EU15 (36%). Dit geldt voor elke categorie voor de bedrijfsgrootte. De kans dat men gebruik maakt van deze internetapplicatie stijgt met de grootte van de onderneming: 25% van de micro-ondernemingen tegen 54% van de ondernemingen met minstens 249 werknemers maakt gebruik van deze toepassing. De positie van de Vlaamse ondernemingen in de EU is voor deze internetapplicatie alleen voor de ondernemingen met minstens 249 werknemers iets verbeterd. Voor de overige ondernemingscategorieën is deze positie eerder stabiel of gaat het Vlaamse Gewest lichtjes achteruit: voor alle ondernemingen met minstens 10 werknemers verschuift het Vlaamse Gewest van de 12e plaats (N=27) in 2005 naar 15e plaats (N=31) in 2006.

8

Vlaamse ondernemingen maken minder gebruik van deze internettoepassing dan de Waalse. Voor de Brusselse ondernemingen is het verschil afhankelijk van de categorie volgens de ondernemingsgrootte.

3. Algemeen besluit ICT in bedrijven In de beleidsnota Digitaal Vlaanderen (2008) wordt de integratie van ICT in alle geledingen van de maatschappij gezien als een belangrijk instrument om onze welvaart veilig te stellen. Zo wordt (pagina 9) gesteld dat het beter benutten van de technologie in bedrijven op zichzelf al een significante verhoging van het BBP zou opleveren. Volgens een studie van het Federaal Planbureau uit 2001 blijkt dat België minder in staat is om internetgerelateerde technologie te benutten voor procesverbetering in bedrijven. Dit is een belemmerende factor voor de economische groei en de productiviteit. Uit de cijfers van de ICT-enquête van Eurostat blijkt dat Vlaanderen één van de toplanden in Europa is wat de aanwezigheid van ICT-infrastructuur binnen de bedrijven betreft. Deze toppositie behouden we niet wanneer het gaat over het benutten van deze internetgerelateerde technologie. De Vlaamse Regering heeft in het Regeerakkoord 20042009 er nochtans voor gepleit om Vlaanderen te doen aansluiten bij de Europese koplopers op het gebied van de informatiemaatschappij. Al doet Vlaanderen het voor de meeste internetapplicaties minstens even goed als het gemiddelde voor de EU15, toch moet er vanuit deze beleidsdoelstelling aandacht zijn voor de betere integratie van de internetgerelateerde technologie in de ondernemingen. Naast de toppositie voor de infrastructuur en de matige positie voor het gebruik van de meeste internetapplicaties, wijst deze studie enkele domeinen aan waarvoor het Vlaamse Gewest het slechter doet dan de EU15. Verder onderzoek zou deze resultaten kunnen duiden. We hebben het dan vooral over: • het lage percentage van werknemers dat (in de grotere ondernemingen) regelmatig gebruik maakt van het internet; • het lage percentage van ondernemingen dat gebruik maakt van egov-applicaties; • het lage percentage van ondernemingen dat gebruik maakt van het internet om diensten na verkoop te verschaffen; • het lage percentage van ondernemingen dat online bestellingen ontvangt.

9

10

ICT IN VLAAMSE HUISHOUDENS 1. Beschrijving van de databron en methode Deelnemende landen De jaarlijkse Eurostat-enquête ‘Community Survey on ICT Usage in Households and by Individuals’ wordt in de 27 EU-lidstaten georganiseerd evenals in Macedonië, Turkije, IJsland, Noorwegen en Servië. Over de jaren heen variëren de deelnemende landen. In 2007 namen volgende landen deel: België, Bulgarije, Tsjechië, Denemarken, Duitsland, Estland, Ierland, Griekenland, Spanje, Frankrijk, Italië, Cyprus, Letland, Litouwen, Luxemburg, Hongarije, Malta, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Finland, Zweden, Verenigd Koninkrijk, IJsland, Noorwegen, Servië. In 2006 deed ook Macedonië mee, maar Servië niet. In 2005 deed Turkije mee. Van de deelnemende landen in 2007 deden Bulgarije, Frankrijk, Roemenië en Servië niet mee. Aangezien we naast deze landen ook de drie Belgische gewesten opnemen in de vergelijking, komen we voor 2006 en 2007 tot 33 vergelijkingspunten en voor 2005 tot een 30-tal. Soms kan een bepaald deelnemend land voor een bepaalde variabele geen score hebben. Om de positie van Vlaanderen te kunnen duiden, wordt daarom naast de rang tussen haakjes ook het aantal deelnemende landen/gewesten vermeld. Dataverzameling De data worden verzameld door de nationale instituten voor de statistiek of door ministeries. Voor België voert de ‘Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie’ (ADSEI) deze enquête uit in de periode april tot juni. Deze ‘face-to-face’-enquête wordt op Belgisch niveau gekoppeld aan de arbeidskrachtenenquête, die afgenomen wordt van de gehele bevolking in privéhuishoudens die op het Belgisch grondgebied wonen. Deelname aan de arbeidskrachtenenquête is verplicht. In de huishoudens waar minstens één persoon van 16 tot 74 jaar woont, moet degene die als laatste verjaard is, de ICT-enquête beantwoorden. De wijze waarop en de periode waarin de data verzameld worden, kunnen verschillen over de deelnemende landen. De Belgische data worden via ADSEI verspreid. Voor de Europese data gingen we in de periode mei-juni te rade op de website van Eurostat ‘epp.eurostat.cec.eu.int’. Wij baseren ons op de gegevens van mei-juni om een Europese benchmark mogelijk te maken. Steekproefkader De steekproef wordt getrokken uit het Rijksregister via een tweetrapsteekproef met stratificatie volgens twaalf strata. Eerst worden de gemeenten en vervolgens de huishoudens getrokken. De twaalf strata komen overeen met de tien provincies, waarbij het Brussels Hoofdstedelijk Gewest apart wordt beschouwd en de provincie Luik wordt opgesplitst in het Franstalige en het Duitstalige gedeelte. Binnen een stratum heeft elk huishouden dezelfde selectiekans, terwijl de individuele selectiekans omgekeerd evenredig is met het aantal personen van 16 tot 74 jaar binnen het huishouden waartoe het individu behoort. Initieel bestond de steekproef voor de arbeidskrachtenenquête uit 14.924 huishoudens, waarvan 14.669 overbleven voor de ICT-enquête. In 255 huishoudens was er immers geen persoon van 16 tot 74 jaar. De uiteindelijke responsrate van de enquête komt uit op 71% omwille van 1.707 nietgecontacteerden, 454 weigeringen en 2.087 andere niet-respondenten. Deze responsrate is

11

vergelijkbaar over de verschillende jaren.” (FOD Economie 2007). Voor het Vlaamse Gewest zijn er 5.047 records.

2. Enkele aandachtpunten voor ICT bij huishoudens

Voor traditionele ICT-infrastructuur in huishoudens scoort het Vlaamse Gewest goed, maar waar blijven de innovatieve internetaansluitingen?(fiche huishoudens 1) De Vlaamse huishoudens zijn in verhouding tot de huishoudens in de andere Europese landen en in de andere Belgische gewesten relatief goed voorzien van traditionele ICTinfrastructuur. Vlaanderen bekleedt de 10e plaats (N=33) voor wat het bezit van een computer en van een internetaansluiting thuis betreft en is zelfs 6e (N=33) voor het bezit van een breedbandconnectie thuis. De Europese top doet het echter nog beter voor computerbezit (Vl. 72% tegen EU-top 89%), voor het bezit van een internetaansluiting (Vl. 65% tegen EU-top 84%) en een breedbandconnectie (Vl. 61% tegen EU-top 76%). Het apparaat waarmee thuis een verbinding wordt gemaakt met het internet, is in 64% van de Vlaamse huishoudens de personal computer die aangesloten is op het internet. In de EU15 is dat 57%. Het aantal huishoudens dat aansluit op het internet via de mobiele telefoon is in 2007 zo goed als onbestaande in het Vlaamse Gewest, maar ook in de overige Belgische gewesten. Vlaanderen zit hier in het laatste kwartiel: in de groep van landen die de 23e tot de 27e plaats innemen (N=27). Het gebruik van televisie is zowel in Vlaanderen als in de Europese Unie zeer beperkt (1-2%). In IJsland raakt 12% van de burgers via de televisie op het internet. Hieruit kunnen we besluiten dat het Vlaamse huishouden goed voorzien is van ICT, maar dat alternatieve vormen om op het internet aan te sluiten - anders dan via de PC - bijna niet voorkomen. Algemeen ICT-gebruik thuis is goed ingeburgerd, voor werk- of onderwijsgerelateerd gebruik scoort het Vlaamse Gewest gemiddeld (fiche huishoudens 2) In het Vlaamse Gewest gebruikt een groter aandeel van de burgers regelmatig de computer en het internet dan in de EU15 of in de EU27, al is het aandeel ICT-gebruikers in het Vlaamse Gewest heel wat kleiner dan bij de Europese topper. Drievierde van de Vlamingen (73%) gebruikte de computer en 69% het internet in de laatste 3 maanden. Bij de Europese topper IJsland gebruikten 9 burgers op 10 recentelijk de computer en het internet. Vlaanderen bekleedt hiermee ongeveer de 11e plaats (N=33). In Belgische context is het ICT-gebruik in het Vlaamse Gewest en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vergelijkbaar met elkaar, terwijl het ICT-gebruik iets minder ingeburgerd is in het Waalse Gewest. Wanneer we de internetpenetratie per gebruiksplaats bekijken, dan gebruikt een groter aandeel van de Vlamingen (64%) dan van de EU-burgers of van de burgers uit de andere gewesten het internet thuis. Op het werk of in de onderwijsinstelling is het aandeel Vlamingen met internetgebruik (26% op werk, 8% in onderwijsinstelling) ongeveer gelijk aan het aandeel internetgebruikers in de EU of in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het internetgebruik in het Waalse Gewest is ongeacht de gebruiksplaats kleiner dan in het Vlaamse Gewest.

12

Ook voor het internetgebruik thuis, op het werk en in onderwijsinstellingen is er een behoorlijk verschil met de Europese topper (thuis 64%-84%; werk 26%-56% en onderwijs 8%-27%). Voor het regelmatige internetgebruik thuis staat Vlaanderen op de 8e plaats (N=33), voor de andere twee gebruikplaatsen zakt de positie ongeveer naar de 15e plaats (N=33). Het aandeel van de drop-outs - mensen die meer dan 3 maanden geleden ICT gebruikten ligt zoals in Europa of in de andere gewesten rond de 2%. Europese cijfers geven hoop dat de digitale kloof te overbruggen is (fiche huishoudens 3) De verschillen in het ICT-gebruik naargelang de bevolkingsgroep zijn groot in het Vlaamse Gewest. Een kleiner aandeel vrouwen dan mannen gebruikte ICT in de laatste 3 maanden (computer: 69% versus 77%; internet: 66% tegen 73%). De kans op ICT-gebruik vermindert naargelang men lager geschoold of ouder is. Van de laaggeschoolden gebruikte 49% de computer en 45% het internet in de laatste 3 maanden. Bij de hooggeschoolden waren deze percentages respectievelijk gelijk aan 94% en 92%. In de groep van 55- tot 74-jarigen gebruikte 41% de computer en 37% het internet in de laatste 3 maanden. In de groep van 16- tot 24-jarigen was dat 95%. Voor het regelmatige internetgebruik (minstens 1 keer per week) zijn de verschillen tussen deze groepen gelijkaardig. De verschillen tussen de bevolkingsgroepen zijn in het Vlaamse Gewest vergelijkbaar met deze in Europa. In vergelijking met de Europese topper gebruiken vooral de Vlaamse ouderen en laaggeschoolden weinig ICT. De scores van IJsland laten ons zien dat de ICTpenetratie in deze bevolkingsgroepen behoorlijk beter kan. De verschillen tussen mannen en vrouwen en tussen de jongste en de hoogste leeftijdsgroep zijn in het Vlaamse en het Waalse Gewest iets groter dan in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De verschillen in functie van de opleiding zijn in het Vlaamse Gewest het grootst. Het Vlaamse Gewest is een middenmoter voor online communicatie, behalve voor het populaire e-mailverkeer (fiche huishoudens 4) In het Vlaamse Gewest communiceren meer burgers via e-mail (63%) dan in de EU15 (52%), al is deze vorm van communicatie in het Vlaamse Gewest een stuk minder populair dan in IJsland (80%). Vlaanderen zit in de top 10 (N= 33). Voor de jongeren van 16 tot 24 jaar, waarvan 91% e-mail gebruikt, belandt het Vlaamse Gewest zelfs in de Europese top 5 (4e plaats op 33). E-mail is in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest iets populairder en in het Waalse Gewest minder populair dan in het Vlaamse Gewest. Telefoneren via internet of videoconferencing (10%) of andere vormen van communicatie zoals chatsessies (21%) zijn in het Vlaamse Gewest heel wat minder populair dan e-mail (63%). Het gebruik van deze communicatievormen is in het Vlaamse Gewest vergelijkbaar met dat in de EU15 of in de EU27. Vlaanderen bekleedt de 17e tot de 19e plaats (N=33) in Europa. De populariteit van het online telefoneren, van videoconferencing en van andere communicatievormen is minstens dubbel zo hoog bij de Europese topper. De enige uitzondering hierop is de groep van 16- tot 24-jarigen waarvan 62% chat, terwijl dat bij de Europese topper 92% is. Online telefoneren, videoconferencing en andere vormen van communicatie zijn in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest sterker ingeburgerd dan in de andere gewesten. Tussen het Vlaamse en het Waalse Gewest zijn de verschillen eerder klein.

13

Terwijl er nog een klein sekseverschil is voor elke vorm van online communicatie, is de kloof voor alle vormen van communicatie het grootste tussen de groep van 16 tot 24 jaar en de groep van 55 tot 74 jaar (e-mail: 91% versus 33%; telefoneren/videoconferencing: 14% versus 4%; chatten: 62% versus 5%). Verder gebruikt een groter aandeel van de hooggeschoolden dan van de laaggeschoolden e-mail (87% versus 38%) en online telefoneren of videoconferencing (16% versus 5%). De digitale kloof is voor al deze communicatievormen vergelijkbaar met de Europese. De enige uitzondering hierop betreft de kans dat men andere online communicatievormen zoals het chatten gebruikt. De kans dat men chat, hangt in het Vlaamse Gewest namelijk niet zo sterk samen met de genoten opleiding (21% versus 17%), wat wel het geval is in de EU15 (27% versus 15%). E-learning buiten de traditionele onderwijsactiviteiten is een aandachtspunt (fiche huishoudens 5) Het gebruik van ICT voor training en educatie is in Vlaanderen vooral ingeburgerd bij 16- tot 24-jarigen, waarvan 46% aan e-learning deed. Van deze leeftijdsgroep komt 44% in contact met e-learning in het kader van onderwijsactiviteiten. Een hoge score tegenover het Europees gemiddelde (29-30%), maar beduidend lager dan de Europese topper Finland (73%). Ongeveer één persoon op tien komt in contact met e-learning in het kader van onderwijsactiviteiten. Dit is in overeenstemming met het Europese gemiddelde maar een heel stuk lager dan het percentage van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (19%) of van de Europese topper Finland (24%). Dat de kloof voor e-learning in het kader van onderwijsactiviteiten het grootst is tussen de 16- tot 24- jarigen (44%) en de 55- tot 74jarigen (1%) is begrijpbaar vanuit de kans dat personen uit deze leeftijdsgroepen onderwijs volgen. De kloof in functie van de opleiding is kleiner, maar ook substantieel en in overeenstemming met de Europese kloof. Globaal bekleedt Vlaanderen de 13e plaats (N=31) voor het gebruik van e-learning in het kader van onderwijsactiviteiten. Van de 16- tot 74-jarigen uit het Vlaamse Gewest gebruikt 4% e-learning in het kader van naschoolse cursussen en 2% in het kader van tewerkstellingskansen. In de EU15 zijn deze percentages respectievelijk gelijk aan 10% en 9%. Vlaanderen bekleedt nog de 11e plaats (N=31) voor naschoolse cursussen maar zakt tot de 23e plaats (N=31) voor e-learning in het kader van tewerkstelling. Tegenover de Europese topper zinkt het Vlaamse Gewest in het niets weg: in het kader van naschoolse cursussen gebruikt 28% van de Duitsers e-learning; in het kader van de tewerkstellingskansen gebruikt 21% van de burgers van het Verenigd Koninkrijk e-learning. Het gebruik van e-learning in het kader van tewerkstellingskansen is sterker uitgebouwd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en in Wallonië. E-learning wordt er meer ingezet bij de hooggeschoolden en bij de leeftijdsgroepen tot 55 jaar. In het kader van de naschoolse cursussen doet het Vlaamse Gewest het minstens even goed als de andere gewesten. De kloof tussen de laag- en hoogopgeleiden (respectievelijk 1% en 8%) is duidelijk aanwezig. Bij de oudsten (55-74 jaar) gebruikt 0% e-learning in het kader van naschoolse cursussen terwijl dit percentage in de andere leeftijdsgroepen 5% bedraagt. Voor e-learning in het algemeen is de Vlaamse kloof in functie van de leeftijd groter (46% bij 16-24 jarigen, 12% bij 25-54 jarigen, 2% bij 55-74 jarigen) dan gemiddeld in Europa (38% tegen 6% bij de uiterste leeftijdsgroepen). Dit volgt vooral uit de grotere populariteit van elearning bij de Vlaamse jongeren en minder uit de kleinere populariteit van e-learning bij de ouderen. De kloof in functie van de opleiding (10% laaggeschoold - 21% hooggeschoold) is kleiner in Vlaanderen dan in Europa (respectievelijk 8% - 30%). Dit volgt uit de grotere populariteit van e-learning voor naschoolse cursussen en voor cursussen in het kader van tewerkstellingskansen in Europa dan in Vlaanderen: in Europa zijn deze vormen van e-

14

learning veel sterker ingeburgerd bij de medium- en hooggeschoolden dan in het Vlaamse Gewest. Voor e-learning in het geheel bekleedt Vlaanderen de 13e plaats (N=31). E-government – tijd voor actie? (fiche huishoudens 6) Vlamingen komen minder online in contact met de overheid dan de gemiddelde Europeaan (Vlaams Gewest 24% tegen 34% in de EU15 en 60% bij de Europese topper). Dit geldt voor elke e-governmenttoepassing (informatie van de overheid krijgen, officiële documenten downloaden en ingevulde formulieren naar de overheid versturen) en voor elke bevolkingsgroep. De percentages voor het Vlaamse Gewest en voor de totale bevolking zijn ongeveer gelijk aan een derde van de percentages bij de Europese toppers. Vlaanderen zit rond de 19e plaats (N=33). Deze zwakke score voor het gebruik van e-government blijft niet beperkt tot het Vlaamse Gewest, maar is eerder een Belgisch probleem. Het gebruik van e-government blijkt het sterkst samen te hangen met de opleiding: egovernment is sterker ingeburgerd bij de hoogst opgeleiden (46%) dan bij de laagst opgeleiden (10%). Dit verschil is nochtans kleiner dan het Europese verschil, wat vooral volgt uit de kleinere populariteit van e-government bij de Vlaamse hooggeschoolden (EU15 61%). De samenhang tussen het gebruik van e-government en het geslacht of de leeftijd is veel zwakker. E-government is iets populairder bij de mannen (27%) dan bij de vrouwen (21%). Verder is het gebruik in e-governmenttoepassingen het meest ingeburgerd bij de leeftijdsgroep van 25- tot 54-jarigen (30%) en het minst bij de ouderen (14%). De Europese kloof in functie van de leeftijd is groter, wat vooral volgt uit een sterker ingeburgerd zijn van e-government bij de Europese leeftijdsgroepen van 16 tot 24 jaar en van 25 tot 54 jaar. Gemiddelde scores voor e-gezondheid (fiche huishoudens 7) Het aandeel van de Vlamingen dat het internet gebruikt om op zoek te gaan naar gezondheidsinformatie (kwetsuur, gezondheid, ziekte, verbeteren gezondheid, …) is even groot (26%) als het aandeel van de Europeanen die via dit medium gezondheidsinformatie opzoekt. In Luxemburg - de Europese topper - zoekt bijna 1 burger op 2 naar dergelijke online informatie, terwijl dit in Vlaanderen beperkt blijft tot 1 burger op 4. Vlaanderen bekleedt de 10e plaats (N=33). Het online opzoeken van gezondheidsinformatie hangt het sterkst samen met de opleiding: meer hooggeschoolden (41%) dan laaggeschoolden (14%) zoeken dergelijke informatie op. De samenhang tussen het gebruik van e-gezondheid en het geslacht of de leeftijd is zwakker. Iets meer vrouwen (28%) dan mannen (25%) zoeken naar online gezondheidsinformatie. Verder is het gebruik van deze gezondheidstoepassing het meest ingeburgerd bij de leeftijdsgroep van 25- tot 54-jarigen (31%) en het minst bij de ouderen (17%). De Vlaamse en de Europese kloof in functie van het geslacht, de leeftijd en de opleiding zijn in overeenstemming met elkaar. Software downloaden is in het Vlaamse Gewest niet zo populair (fiche huishoudens 7) Het downloaden van software is in Vlaanderen (14%) heel wat minder ingeburgerd dan gemiddeld in de EU15 (19%). In Luxemburg, de Europese topper, download 37% van de bevolking software. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaat ook een groter percentage van de bevolking over tot het downloaden van software. Dit geldt voor elke bevolkingsgroep met uitzondering van de 16- tot 24-jarigen, waar het Vlaamse percentage (31%) het Brusselse (24%) sterk overstijgt.

15

Het downloaden van software hangt het sterkst samen met de leeftijd: 31% van de 16- tot 24-jarigen tegen 6% van de 55- tot 74-jarigen download software. Dit is in overeenstemming met de Europese kloof. De Europese kloof in functie van het geslacht en in functie van de opleiding is groter dan de Vlaamse kloof. Terwijl de mensen met een lage opleiding of de vrouwen in het Vlaamse Gewest en in Europa ongeveer dezelfde kans hebben om software te downloaden, is deze internettoepassing minder populair bij de Vlaamse mannen en hooggeschoolden dan bij de overeenkomstige Europese groepen. E-banking is goed ingeburgerd maar heeft nog groeipotentieel (fiche huishoudens 8) E-banking is sterker ingeburgerd in het Vlaamse (36%) en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (37%) dan in de EU15 (29%) en in het Waalse Gewest (32%). Vlaanderen staat op de 10e plaats (N=33). In IJsland, de Europese topper voor deze indicator, maakt 72% van de burgers gebruik van e-banking. Er is met andere woorden nog groeipotentieel. E-banking hangt het sterkst samen met de opleiding: e-banking is sterker ingeburgerd bij de hoogst opgeleiden (60%) dan bij de laagst opgeleiden (16%). De Vlaamse kloof is iets groter dan de Europese, wat vooral volgt uit de grotere populariteit van e-banking bij de Vlaamse hooggeschoolden. De samenhang tussen het gebruik van e-banking en het geslacht of de leeftijd is veel zwakker. E-banking is populairder bij de mannen (40%) dan bij de vrouwen (31%). Verder is het gebruik van e-banking het meest ingeburgerd bij de leeftijdsgroep van 25- tot 54-jarigen (45%) en het minst bij de ouderen (18%). De Vlaamse kloof in functie van de leeftijd is iets groter dan deze in de EU15, wat vooral volgt uit een sterker ingeburgerd zijn van e-banking bij de Vlaamse leeftijdsgroep van 25 tot 54 jaar. E-commerce: kijken wel, maar (ver-)kopen niet (fiche huishoudens 9) Zes Vlamingen op tien gebruiken het internet om informatie over goederen of diensten te zoeken. In IJsland is dat 8 personen op tien. Vlaanderen bekleedt de 10e plaats (N=33). Meer Vlamingen dan Walen zoeken naar online informatie. Tussen het Vlaamse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is er geen verschil. Voor het online zoeken naar informatie is de Vlaamse kloof in overeenstemming met de Europese: mannen, hogeropgeleiden en jongere leeftijdsgroepen zoeken meer naar dergelijke online informatie dan hun complementaire groepen. Al zoekt 59% van de Vlamingen naar online informatie over goederen of diensten, toch ging in het laatste jaar slechts 21% van de Vlamingen over tot het bestellen of kopen van goederen voor privédoeleinden. In de laatste 3 maanden was dat nog 13% van de Vlamingen. Deze percentages liggen zowel voor de hele populatie als voor elke deelpopulatie een stuk onder het Europese gemiddelde. Voor aankopen via het internet bevindt het Vlaamse Gewest zich bij de middenmoot van Europa (rang). In het Vlaamse Gewest koopt ook een kleiner aandeel van de burgers online producten en diensten dan in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dit geldt voor elke leeftijdsgroep uitgezonderd de 16- tot 24-jarigen. Bij de Europese topper - Noorwegen - bestelde of kocht 63% van de bevolking online goederen of diensten in het laatste jaar en 48% in de laatste 3 maanden. Voor het online bestellen of kopen van goederen en diensten is de Vlaamse kloof voor de leeftijd en de opleiding heel wat kleiner dan de Europese. Dit komt doordat het percentage gebruikers in elke deelpopulatie in het Vlaamse Gewest ongeveer de helft is van het percentage in de EU15: aangezien e-commerce populairder is bij hoger geschoolden en bij jongeren is het verschil tussen het Vlaamse Gewest en Europa groter bij deze bevolkingscategorieën dan bij de laaggeschoolden en de 55-plussers.

16

Ook de online verkoop van goederen is minder ingeburgerd in het Vlaamse Gewest (7%) dan in de andere gewesten (9-10%), de EU15 (11%) of bij de Europese topper (Denemarken 22%). De verschillen zijn hier wel een stuk minder uitgesproken dan bij het bestellen of kopen van goederen en diensten. Zowel in Vlaanderen als in de EU bieden vooral de leeftijdsgroepen tot 54 jaar en de medium- en hoogopgeleiden hun goederen en diensten online aan. Door de grotere populariteit van online verkopen in Europa dan in het Vlaamse Gewest is hierdoor de Europese kloof ietwat meer uitgesproken. Voor het verkopen van goederen of diensten in de laatste drie maanden, bevindt het Vlaamse Gewest zich eveneens bij de middenmoot van Europa. E-media: ruimte voor grotere popularisering (fiche huishoudens 10) Het Vlaamse Gewest loopt achter met betrekking tot het gebruik van e-media: terwijl 18% online kranten of tijdschriften leest en 13% webradio luistert of webtelevisie kijkt, zijn deze gemiddelden in de EU15 respectievelijk gelijk aan 22% en 16%. Vlaanderen staat op de 20e plaats (N=32 en 33). De Europese topper IJsland behaalt percentages van 67 en 48%. Ook het Brussels Hoofdstedelijk Gewest doet het heel wat beter met percentages van respectievelijk 25 en 17 procent. De kans dat een Waal of een Vlaming naar de webradio luistert of naar webtelevisie kijkt, is dezelfde maar een groter aandeel van de Vlamingen dan van de Walen leest online kranten of tijdschriften. De achterstand van het Vlaamse Gewest tegenover het Europese gemiddelde is het grootste voor de bevolkingsgroepen met de grootste internetpenetratie (mannen, jongere leeftijdsgroepen en medium en hoger opgeleide burgers), waardoor de kloof voor deze internettoepassingen in functie van het geslacht, de leeftijd en de opleiding meestal kleiner is in het Vlaamse Gewest dan in Europa. Uitzondering hierop is de kloof voor het luisteren naar webradio of het bekijken van webtelevisie in functie van de leeftijd. Deze is vergelijkbaar in het Vlaamse Gewest en in de EU15: meer jongeren dan ouderen maken gebruik van deze internettoepassing. Het spelen of downloaden van spelletjes, afbeeldingen of muziek is in het Vlaamse Gewest (23%) even sterk ingeburgerd dan in de EU (22%) en dan in de andere Belgische gewesten. Het Vlaamse Gewest staat op de 15e plaats (N=33). In Nederland maakt een beduidend groter aandeel van de burgers (45%) gebruik van deze internettoepassing. Het spelen of downloaden van spelletjes, afbeeldingen en muziek hangt het sterkst samen met de leeftijd: terwijl 56% van de 16- tot 24-jarigen gebruik maakt van deze internettoepassing is dat maar 8% bij de oudste leeftijdsgroep. Deze Vlaamse kloof is vergelijkbaar met de Europese. De kloof voor het geslacht en voor de opleiding is klein tot onbestaande in het Vlaamse Gewest.

3. Algemeen besluit ICT bij huishoudens In juli 2008 keurde het Vlaams Parlement de Maatschappelijke Beleidsnota ‘Digitaal Vlaanderen’ goed, wat men kan zien als een uitgebreid plan om de digitalisering in Vlaanderen aan te zwengelen. Deze beleidsnota kwam tot stand op basis van de hoorzittingen met heel wat experten die in de Commissie Digitaal Vlaanderen aan het woord kwamen. Ook al waren deze hoorzittingen over een periode van drie jaar gespreid, toch bevestigen huidige cijfers de aangehaalde zwaktes uit het rapport. Vlaanderen huppelt achterop voor heel wat internettoepassingen. Dit webartikel beperkte zich tot de analyse van de Eurostatcijfers die verzameld worden in het kader van de Europese doelstellingen geformuleerd in i2010. De indicatoren handelen over het bezit en het gebruik van ICT.

17

In eerste instantie stelden we vast dat het Vlaamse huisgezin tegenover het gemiddeld Europees huisgezin goed scoort voor traditionele ICT-infrastructuur zoals een computer en een internetaansluiting via de computer, al is het nog een stuk verwijderd van de Europese topper. Alternatieve internetaansluitingen via de gsm of via de televisie zijn zeldzaam in het Vlaamse Gewest. Aansluitend op het algemeen ICT-bezit in het huishouden, doet het Vlaamse Gewest het in de Europese context ook vrij goed voor het algemeen ICT-gebruik thuis. Op het werk of in de onderwijsinstelling is het aandeel werknemers of leerlingen/studenten met internetgebruik in het Vlaamse Gewest ongeveer gelijk aan dat in de EU. De commissie Digitaal Vlaanderen legt in haar beleidsnota (pagina 4) de nadruk op ‘de problematiek van de digitale kloof’. In de motie van aanbeveling worden heel wat punten opgenomen om de digitale kloof weg te werken. De verschillen in het ICT-gebruik naargelang de bevolkingsgroep zijn groot. De kans op ICT-gebruik vermindert naargelang men lager geschoold of ouder is en ook vrouwen maken minder gebruik van ICT. Deze verschillen tussen de bevolkingsgroepen zijn in het Vlaamse Gewest vergelijkbaar met deze in Europa. Tegenover de Europese topper gebruiken vooral de Vlaamse ouderen en laaggeschoolden weinig ICT. De scores van IJsland geven hoop: ze laten ons zien dat de ICT-penetratie in deze bevolkingsgroepen behoorlijk beter kan. Verder wijzen de indicatoren op volgende pijnpunten in het Vlaamse ICT-gebruik. •

E-learning buiten de traditionele onderwijsactiviteiten is een aandachtspunt voor de Vlaamse overheid. o Het gebruik van ICT voor training en educatie is in Vlaanderen vooral ingeburgerd bij 16- tot 24-jarigen (46%). Zij komen vooral in contact met elearning in het kader van onderwijsactiviteiten. Deze goede score volgt waarschijnlijk uit de jarenlange aandacht voor ICT, digitalisering en e-leren in het traditionele onderwijs. o In naschoolse cursussen en in cursussen in het kader van tewerkstellingskansen gebruikt in het Vlaamse Gewest een veel lager percentage van de burgers e-learning dan in de EU15 het geval is. De beleidsnota geeft ook aan dat het inzetten van leerplatformen in het Vlaamse Gewest nog in de kinderschoenen staat. Verder is het aandeel van de totale bevolking (25-64 jaar) dat in 2007 deelgenomen heeft aan een opleiding behoorlijk lager in het Vlaamse Gewest (7.9%) dan in de EU15 (11,3%).

•

De Vlaming komt minder online in contact met de overheid dan de gemiddelde Europeaan (Vlaams Gewest 24% tegen 34% in de EU15 en 60% bij de Europese topper). Volgens de beleidsnota heeft de achterstand van België niet zozeer te maken met een gebrek aan visie maar wel met de uitvoering van de beleidsvoornemens. De Belgische visie is net als die van de toplanden: de burger centraal, dienstverlening via verschillende kanalen, samenwerking van alle overheden op alle niveaus en over alle beleidsdomeinen heen en een proactieve communicatie over de bedoeling van de overheid op het gebied van e-government en administratieve vereenvoudiging. De implementatie van de plannen loopt volgens de Maatschappelijke beleidsnota Digitaal Vlaanderen vertraging op. Dat er een achterstand is met betrekking tot diensten die volledig online beschikbaar zijn, blijkt eveneens uit een onderzoek van Cap Gemini Ernst & Young in opdracht van de Europese Commissie. België scoort wat het aanbod betreft in september 2007 gemiddeld in de EU27, in de EU15 heeft Vlaanderen de vierde laatste plaats. Ook volgens het onderzoek van de Wased University E-Government Ranking, en volgens de jaarlijkse Indigov-studie - is er nog heel wat ruimte voor de verbetering van het aanbod.

18

•

Terwijl het aandeel van de Vlaamse bedrijven dat online aankopen doet (44% bij de ondernemingen met minstens 10 werknemers) beduidend hoger ligt dan in de EU15 (34%), is het aandeel van de Vlaamse burgers dat voor privédoeleinden online aankopen deed in het laatste jaar (21%) beduidend lager dan in de EU15 (35%). Toch gaan zes Vlamingen op tien wel eens online op zoek naar informatie over goederen en diensten. De beleidsnota ‘Digitaal Vlaanderen’ verklaart deze matige score vanuit het ‘Internet-fasenmodel’, dat aangeeft hoe sterk een land geëvolueerd is m.b.t. de mate waarin bedrijven ICT integreren in hun commerciële beleid. België zou zich situeren tussen fase twee en drie (ruime verspreiding van intra- en extranet). Om meer toegevoegde waarde uit e-business te halen, moet men evolueren naar de fase van ‘e-business’ of van de ‘networked economy’ (fase 5 en 6). In de fase van ebusiness is er een koppeling tussen het online aan- en verkoopproces en de achterliggende processen in de binnendiensten: de volledige waardeketen van productie tot financieel management wordt elektronisch beheerd. In de fase van de ‘networked economy’ is er een nauwe samenwerking tussen het bedrijf en al haar partners. Om deze evolutie in de hand te werken wordt veel heil verwacht van sensibilisering over de invoering van nieuwe technologieën in bedrijven, alsook van de sensibilisering van de consumenten met betrekking tot de betrouwbaarheid van de internethandel. Verder kan de overheid standaarden en tools ontwikkelen om deze evolutie te ondersteunen.

•

Het Vlaamse Gewest loopt achter met betrekking tot het gebruik van e-media: terwijl 18% online kranten of tijdschriften leest en 13% webradio luistert of webtelevisie kijkt is dit bij de Europese topper IJsland respectievelijk 67 en 48%. De achterstand van het Vlaamse Gewest is het grootste voor de bevolkingsgroepen met de grootste internetpenetratie (mannen, jongere leeftijdsgroepen en medium en hoger opgeleide burgers). Het Vlaamse beleid heeft nochtans al geruime tijd oog voor de digitalisering van het media-aanbod. Zo werd de digitale diversificatie van de geschreven pers jarenlang ondersteund via het protocol ter ondersteuning van de geschreven pers. Ook in de digitalisering van de radio en van de interactieve digitale televisie werd het laatste decennium door het Vlaamse Gewest geïnvesteerd. De markt ontwikkelt zich gestadig. Zo werden van 2005 tot 2007 20 radiodiensten en 8 televisiediensten aangemeld. Dit zijn radio’s of televisieprogramma’s die alleen via internet, via de kabelkrant en via televisie- of radio-op-aanvraag te bereiken zijn. Deze trend van digitalisering lijkt in het Vlaamse medialandschap in een stroomversnelling te komen. Het blijft de vraag of de huidige achterstand spontaan zal wegebben.

•

Het downloaden van software is in Vlaanderen (14%) heel wat minder ingeburgerd dan gemiddeld in de EU15 (19%). In Luxemburg, de Europese topper, download 37% van de bevolking software.

19

20

BIJLAGEN: indicatoren

ICT IN BEDRIJVEN

ICT BIJ HUISHOUDEN

21

22

ICT in bedrijven BRON :

(alle sectoren, uitgezonderd de financiële sector)

Eurostat (epp.eurostat.cec.eu.int), Belgische data: Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie,

bij de top 5 van de deelnemende landen minstens even goed als EU15, maar niet bij de top 5 van de deelnemende landen minder dan 2% lager dan EU15-gemiddelde meer dan 2% lager dan EU15-gemiddelde

indicatoren 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

ICT-infrastructuur in bedrijven > 10 werknemers ICT-infrastructuur in bedrijven 5-9 werknemers ICT-infrastructuur in bedrijven 10-49 werknemers ICT-infrastructuur in bedrijven 50-249 werknemers ICT-infrastructuur in bedrijven >250 werknemers e-government in bedrijven > 10 werknemers e-government in bedrijven 5-9 werknemers e-government in bedrijven 10-49 werknemers e-government in bedrijven 50-249 werknemers e-government in bedrijven > 250 werknemers telewerken in bedrijven > 10 werknemers telewerken in bedrijven 5-9 werknemers telewerken in bedrijven 10-49 werknemers telewerken in bedrijven 50-249 werknemers telewerken in bedrijven > 250 werknemers

16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

23

e-commerce in bedrijven > 10 werknemers e-commerce in bedrijven 5-9 werknemers e-commerce in bedrijven 10-49 werknemers e-commerce in bedrijven 50-249 werknemers e-commerce in bedrijven > 250 werknemers ander internetgebruik in bedrijven > 10 werknemers ander internetgebruik in bedrijven 5-9 werknemers ander internetgebruik in bedrijven 10-49 werknemers ander internetgebruik in bedrijven 50-249 werknemers ander internetgebruik in bedrijven > 250 werknemers

BEDRIJVEN 1

ICT-infrastructuur in bedrijven (alle sectoren, uitgezonderd de financiële sector)

DIMENSIES

Ruimte EU27, Waals Gewest, Brussels Gewest, Vlaams Gewest Tijd 2005-2007 Aantal werknemers >=10

BRON

% bedrijven computergebruik % werknemers computergebruik 1 keer per week % bedrijven extranet % bedrijven intranet % bedrijven LAN % extranet, intranet of LAN % bedrijven internettoegang % bedrijven breedband % werknemers internetgebruik 1 keer per week % bedrijven website

Eurostat (epp.eurostat.cec.eu.int), Belgische data: Algemene directie Statistiek en Economische informatie, FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie

Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

99

97

98

98

96

97

100 (NE) 82 (ROE)

57 27 43 91 94 97 86

66 37 55 85 89 96 87

57 27 40 78 87 96 88

59 28 44 87 92 97 86

49 16 35 71 75 93 77

53 18 36 74 77 95 82

37 73

47 76

40 66

40 72

38 63

41 66

24

Rang 2007

Rang 2005

2-6 (32)

6-15 (29)

70 (FI) 37 (BR) 56 (LT) 95 (LU) 96 (LU) 99 (2 L) 91 (FI)

20 (BUL) 8-10 (30) 4 (BUL) 3-6 (32) 20 (CY) 9 (32) 42 (POR) 2 (32) 56 (ROE) 2 (32) 67 (ROE) 4-7 (32) 37 (2 L) 9-10 (32)

10 (28) 5-6 (29) 5-6 (29) 3 (28) 3-4 (29) 6-8 (29) 9-10 (29)

62 (FI) 85 (ZW)

16 (BUL) 28 (ROE)

10-12 (28) 11 (29)

Topper

Zwakste

15 (32) 9 (32)

BEDRIJVEN 2


DIMENSIES

Ruimte EU27, Waals Gewest, Brussels Gewest, Vlaams Gewest Tijd 2005-2007 Aantal werknemers 5-9

BRON



Vlaams Gewest 2007

Brussels Gewest 2007

Waals Gewest 2007

België 2007

Vlaams Gewest 2005


Waals Gewest 2005

België 2005

Vlaams Gewest 2007 >10 werkn.

96

96

95

96

91

92

92

92

99

62 18 26 81 83 94 76

71 26 34 76 82 95 81

53 17 24 61 68 92 78

61 18 26 75 79 93 77

51 14 26 71 73 88 66

71 26 34 67 73 88 72

59 21 23 46 57 87 67

55 17 26 64 69 88 67

57 27 43 91 94 97 86

51 59

65 60

45 45

51 55

40 50

59 52

46 42

44 48

37 73

25

BEDRIJVEN 3


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

99

97

97

98

96

97

100 (NE) 80 (ROE)

56 24 38 90 93 97 83

69 31 48 82 87 96 84

52 24 36 75 85 95 87

57 24 39 85 90 96 84

44 13 30 68 72 92 75

47 14 30 70 74 94 79

69 (BR) 31 (BR) 52 (LT) 95 (LU) 95 (LU) 99 (2 L) 89 (2 L)

24 (BUL) 7-8 (30) 12-13 (28) 2 (BUL) 2-6 (32) 6-7 (29) 16 (CY) 8-10 (32) 5-7 (29) 38 (2 L) 2 (32) 3 (28) 51 (ROE) 2 (32) 3-4 (29) 63 (ROE) 4-6 (32) 6-8 (29) 33 (ROE) 10-11 (32) 10 (29)

43 70

61 71

41 62

44 68

37 59

39 62

61 (BR) 82 (2 L)

20 (BUL) 25 (2 L)

26

Topper

Zwakste

Rang 2007

Rang 2005

2-5 (31)

12-17(29)

11 (32) 14-15 (28) 9-10 (32) 11 (29)

BEDRIJVEN 4


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

99

98

99

99

99

100

100 (8 L) 91 (ROE) 9-25 (31) 10-24 (29)

59 40 63 98 98 99 95

72 52 74 94 97 98 93

60 42 63 94 97 99 94

61 42 64 96 98 99 95

48 28 57 88 91 98 87

53 31 61 91 93 99 92

72 (BR) 52 (BR) 74 (BR) 99 (FI) 99 (3 L) 100 (2 L) 97 (2 L)

18 (BUL) 9-10 (30) 6 (BUL) 6-7 (32) 36 (HON) 7-9 (32) 59 (ROE) 2-4 (32) 72 (ROE) 4-8 (32) 80 (ROE) 3-20 (32) 36 (SER) 4-7 (32)

41 87

60 89

46 86

45 87

38 80

42 84

63 (DE) 95 (ZW)

14 (BUL) 12-13 (32) 10-11 (28) 38 (ROE) 9-11 (32) 11-12 (29)

27

Topper

Zwakste

Rang 2007

Rang 2005

8 (28) 5 (29) 5 (29) 3 (28) 6-9 (29) 4-12 (29) 9-10 (29)

BEDRIJVEN 5


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

100

100

100

100

100

100

100 (21 L) 97 (ROE) 1-21 (31)

55 63 87 100 100 99 99

65 73 88 99 100 100 98

60 55 87 96 99 98 95

60 64 87 99 100 99 98

53 47 81 96 97 99 95

57 52 84 96 97 100 97

76 (FI) 73 (BR) 94 (ZW) 100 (4 L) 100 (8 L) 100 (14 L) 100 (2 L)

20 (BUL) 13 (30) 11 (28) 21 (BUL) 3-4 (32) 4-5 (28) 57 (SER) 8-11 (32) 3-5 (29) 83 (ROE) 1-4 (32) 7-11 (28) 91 (ROE) 1-8 (32) 5-10 (29) 94 (SER) 15-24 (32) 21-25 (29) 46 (SER) 3-6 (32) 11-15 (29)

31 94

43 96

33 89

36 93

38 91

42 94

66 (FI) 98 (ZW)

15 (2 L) 19 (32) 11-12 (28) 61 (ROE) 9-10 (32) 14-16 (29)

28

Topper

Zwakste

Rang 2007

Rang 2005 1-21 (28)

BEDRIJVEN 6

e-government in bedrijven (alle sectoren, uitgezonderd de financiële sector)

DIMENSIES


BRON

% interactie met de overheid % informatie verkrijgen % formulieren verkrijgen % ingevulde formulieren terug sturen


Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

51 43 34 38

52 47 37 35

52 45 39 37

51 44 35 37

65 57 58 45

66 58 59 47

94 (FI) 88 (FI) 91 (FI) 78 (FI)

42 (ROE) 28-29 (32) 16 (28) 39 (ROE) 29 (32) 13 (27) 34 (VL) 32 (32) 22 (27) 14 (CY) 20-21 (32) 15-16 (27)

29

Rang 2007

Rang 2005

BEDRIJVEN 7


DIMENSIES


BRON

Eurostat (epp.eurostat.cec.eu.int), Belgische data: Algemene directie Statistiek en Economische informatie, FOD


Vlaams Gewest 2007


Waals Gewest 2007

België 2007

Vlaams Gewest 2005


Waals Gewest 2005

België 2005


33 27 20 22

41 35 28 26

34 27 23 23

34 28 21 22

41 39 28 19

42 37 30 20

38 34 25 20

40 38 27 20

51 43 34 38

30

BEDRIJVEN 8


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

47 40 30 35

49 44 35 33

49 42 36 34

48 41 32 35

NB 54 55 41

NB 55 56 43

NB 87 (FI) 90 (FI) 76 (FI)

NB 35 (2L) 30 (VL) 12 (CY)

31

Rang 2007

Rang 2005

NB NB 27-29 (32) 13 (27) 32 (32) 21-22 (27) 20-21 (32) 15 (27)

BEDRIJVEN 9


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

66 59 50 51

62 56 47 42

70 63 57 54

66 59 51 51

NB 72 74 63

NB 72 75 65

NB 94 (FI) 95 (FI) 88 (GR)

NB NB NB 52 (SER) 25-29 (32) 18-19 (27) 44 (SER) 30 (32) 20-21 (27) 24 (CY) 24-25 (32) 20-21 (27)

32

Rang 2007

Rang 2005

BEDRIJVEN 10


DIMENSIES

Ruimte EU27, Waals Gewest, Brussels Gewest, Vlaams Gewest Tijd 2005-2007 Aantal werknemers >250

BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

67 62 49 52

62 55 39 40

72 66 57 59

67 61 48 50

NB 79 79 72

NB 78 78 71

NB 95 (FI) 97 (LI) 95 (2 L)

33

Zwakste

Rang 2007

Rang 2005

NB 55 (BR) 39 (BR) 32 (CY)

NB 30 (32) 30 (32) 28 (32)

NB 20-21 (27) 23 (27) 19 (27)

BEDRIJVEN 11

telewerken in bedrijven (alle sectoren, uitgezonderd de financiële sector)

DIMENSIES


BRON

% bedrijven met werknemers die regelmatig buiten het bedrijf werken en van daaruit toegang hebben tot het IT-systeem % bedrijven met werknemers die regelmatig thuis werken % bedrijven met werknemers die regelmatig bij klanten of bedrijfspartners werken % bedrijven met werknemers die regelmatig vanuit andere locaties van dezelfde ondernemingsgroep werken % bedrijven met werknemers die regelmatig tijdens het reizen werken


Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2006

Rang 2005

33

52

28

34

21

23

55 (DE)

4 (IT)

10 (31)

9-10 (29)

27

41

18

27

17

19

53 (DE)

3 (IT)

9-10 (30)

NB

12

21

8

12

9

9

28 (NO)

2 (IT)

9-12 (30)

NB

18

30

14

19

12

13

31 (NO)

3 (2 L)

9 (30)

NB

14

23

10

14

11

12

38 (NO)

2 (IT)

10-13 (30)

NB

34

BEDRIJVEN 12


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest 2006


Waals Gewest 2006

België 2006

Vlaams Gewest 2005


Waals Gewest 2005

België 2005


15

28

19

17

17

30

18

19

33

12

18

8

11

NB

NB

NB

NB

27

5

11

3

5

NB

NB

NB

NB

12

7

9

5

7

NB

NB

NB

NB

18

5

9

3

5

NB

NB

NB

NB

14

35

BEDRIJVEN 13


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

27

46

23

28

17

18

48 (DE)

3 (IT)

11-12 (31) 10-11 (29)

21

35

14

21

13

15

46 (DE)

2 (IT)

10-11 (30)

NB

8

17

5

9

6

7

23 (NO)

1 (IT)

13-17 (29)

NB

13

22

10

13

8

8

25 (NO)

1 (IT)

7-9 (30)

NB

9

18

6

10

8

8

32 (NO)

1 (IT)

14-16 (29)

NB

36

Rang 2006

Rang 2005

BEDRIJVEN 14


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2006

Rang 2005

58

66

52

58

36

41

82 (DE)

10 (POL)

8-9 (30)

5-6 (29)

51

56

42

50

30

35

81 (DE)

7 (IT)

8 (30)

NB

25

36

22

26

16

18

53 (NO)

5 (ROE)

8 (30)

NB

40

48

38

41

25

29

64 (NO)

7 (POL)

7 (30)

NB

30

36

27

30

23

27

69 (NO)

6 (3 L)

9-10 (30)

NB

37

BEDRIJVEN 15


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2006

Rang 2005

78

91

62

78

61

68

95 (DE)

18 (POL)

8-9 (30)

4 (29)

74

80

53

71

55

63

95 (DE)

15 (POL)

8 (30)

NB

40

37

22

36

34

39

11 (POL)

10 (30)

NB

72

75

55

69

53

60

85 (NO)

14 (POL)

6 (30)

NB

49

45

33

45

47

54

87 (DE)

14 (2 L)

13-14 (30)

NB

38

69 (NO)

BEDRIJVEN 16

e-commerce in bedrijven (alle sectoren, uitgezonderd de financiële sector)

DIMENSIES


BRON

% bedrijven die voorgaand kalenderjaar online-bestellingen ontvingen (>1%) % bedrijven die voorgaand kalenderjaar online aankopen deden (>1%) aandeel van de totale omzet van het voorgaande kalenderjaar dat gerealiseerd werd via e-commerce


Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2007

Rang 2005

17

20

19

18

15

17

33 (DE)

1 (BUL)

12 (31)

8-12 (28)

44

46

40

43

29

34

55 (IE)

3 (BUL)

7 (31)

15-16 (28)

11

11

12

39

BEDRIJVEN 17


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest 2007


Waals Gewest 2007

België 2007

Vlaams Gewest 2005


Waals Gewest 2005

België 2005


13

15

12

13

13

14

9

12

17

31

38

31

32

17

19

15

16

44

2

2

40

BEDRIJVEN 18


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2007

Rang 2005

14

17

18

15

14

16

32 (DE)

1 (BUL)

12-13 (31)

12 (28)

42

44

39

41

28

32

51 (DU)

2 (BUL)

7-8 (31)

14-15 (28)

6

4

5

41

BEDRIJVEN 19


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2007

Rang 2005

28

25

23

27

20

24

39 (IE)

2 (BUL)

8 (31)

7 (28)

51

51

44

50

34

40

68 (IE)

3 (LET)

6-7 (31)

17-18 (28)

8

9

9

42

BEDRIJVEN 20


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2007

Rang 2005

35

41

30

35

31

37

50 (VK)

2 (BUL)

8-11 (31)

3-4 (28)

61

60

51

59

44

52

82 (IE)

3 (LET)

5 (31)

13 (28)

16

15

16

43

BEDRIJVEN 21

ander internetgebruik (alle sectoren, uitgezonderd de financiële sector)

DIMENSIES


BRON

% voor bankverrichtingen en financiële diensten % opvolgen van de markt (prijzen e.d.) % diensten na verkoop te verschaffen (meest recente data van 2006) % digitale goederen en diensten te ontvangen (meest recente data van 2006) % applicaties gebruiken voor opleiding en onderwijs


Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2006 of 2007

88

85

87

87

77

79

93 (2 L)

42 (ROE)

6-7 (32)

56

56

52

55

49

49

73 (2 L)

23 (BUL) 10-11 (32)

6 (28)

31

34

36

32

32

36

72 (ZW)

8 (BUL)

15-17 (31)

12 (27)

46

46

32

43

40

44

66 (ZW)

10 (HON) 10-11 (30)

8 (27)

22

30

28

24

23

21

50 (LI)

44

13 (NE)

24 (32)

Rang 2005

5-7 (29)

17 (28)

BEDRIJVEN 22


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest 2006 of 2007

Brussels Gewest 2006 of 2007

Waals Gewest 2006 of 2007

België 2006 of 2007

Vlaams Gewest 2005


Waals Gewest 2005

België 2005


86

84

83

85

79

75

78

78

88

47

43

37

44

57

45

38

51

56

25

26

26

25

27

24

26

26

31

33

31

21

29

35

35

25

33

46

15

22

19

17

16

19

17

16

22

45

BEDRIJVEN 23


DIMENSIES


BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2006 of 2007

88

86

87

87

75

78

93 (DE)

38 (ROE)

6 (32)

52

52

49

51

46

46

71 (2 L)

20 (BUL) 11-12 (32)

29

29

33

30

30

33

70 (ZW)

8 (BUL)

43

41

28

39

37

41

64 (ZW)

10 (HON)

10 (30)

8 (27)

19

26

26

22

21

19

47 (LI)

11 (NE)

24 (32)

16-17 (28)

46

Rang 2005

8-9 (29) 5 (28)

14-15 (31) 12-13 (27)

BEDRIJVEN 24


DIMENSIES


BRON



Rang 2006 of 2007

Rang 2005

Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

89

82

89

88

84

85

98 (EST) 56 (ROE) 15-16 (32) 13-14 (29)

71

68

71

71

61

61

85 (ZW)

32 (BUL)

9-11 (32)

8-10 (28)

38

50

49

42

41

46

80 (ZW)

9 (BUL)

15 (31)

11 (27)

62

59

53

60

50

55

76 (ZW)

11 (HON)

8 (30)

6-7 (27)

32

40

38

34

33

30

59 (GR)

20 (NE)

22-23 (32)

16 (28)

47

Topper

Zwakste

BEDRIJVEN 25


DIMENSIES


BRON


Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2006 of 2007

% voor bankverrichtingen en financiële diensten

81

74

79

79

83

81

99 (EST)

71 (DU)

21 (32)

19-20 (29)

% opvolgen van de markt (prijzen e.d.)

82

73

66

77

73

73

88 (4 L)

50 (3 L)

7-10 (32)

2-4 (28)

54

49

59

54

56

61

90 (ZW)

16 (BUL) 11-12 (31)

14 (27)

73

67

58

69

64

68

87 (ZW)

16 (HON)

6 (30)

11-12 (27)

45

48

42

45

45

43

74 (CY)

31 (DU)

23-24 (32)

14 (28)

% diensten na verkoop te verschaffen (meest recente data van 2006) % digitale goederen en diensten te ontvangen (meest recente data van 2006) % applicaties gebruiken voor opleiding en onderwijs

48

Rang 2005

ICT bij huishoudens BRON :

Eurostat (epp.eurostat.cec.eu.int), Belgische data: Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, bij de top 5 van de deelnemende landen minstens even goed als EU15, maar niet bij de top 5 van de deelnemende landen minder dan 2% lager dan EU15-gemiddelde meer dan 2% lager dan EU15-gemiddelde

indicatoren 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ICT binnen huishoudens ICT-gebruik in het algemeen bij individuen digitale kloof eerste graad internetgebruik voor communicatie e-learning e-government e-gezondheid en software downloaden e-banking e-commerce e-media

49

HUISHOUDENS 1

ICT binnen huishoudens

DIMENSIES

Ruimte Tijd

BRON

% huishoudens met een computer (2006-2007) % huishoudens internetaansluiting % huishoudens breedbandconnectie % huishoudens naar het apparaat waarmee thuis een verbinding met het internet wordt gemaakt * personal computer * mobiele telefoon * televisie

EU27, Brussels Gewest, Vlaams Gewest, Waals Gewest 2005-2007 tenzij anders vermeld


Zwakste

Rang 2007

Rang 2005 of 2006

89 (IJS) 84 (IJS) 76 (IJS)

23 (BUL) 19 (BUL) 7 (2 L)

10 (33) 10 (33) 6 (33)

12 (32) 9 (30) 4 (30)

83 (2 L) 40 (NO) 12 (IJS)

18 (BUL) 10 (33) 9 (28) 0 (5 L) 23-27 (27) '22-27 (27) 0 (9 L) 11-19 (28) 6-22 (22)

Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

72 65 61

64 58 53

61 53 49

67 60 56

64 54 42

68 59 46

64 0 1

57 1 1

52 0 1

59 0 1

52 7 2

57 7 2

50

HUISHOUDENS 2

ICT-gebruik in het algemeen bij individuen

DIMENSIES

Ruimte Tijd

BRON

% individuen computergebruik laatste 3 maanden (2006-2007) % individuen computergebruik tussen 3 maanden en 1 jaar geleden (20062007) % individuen internetgebruik laatste 3 maanden % individuen internetgebruik tussen 3 maanden en 1 jaar geleden % individuen met internetgebruik tijdens de 3 laatste maanden bijna 1 keer per dag gebruikten % individuen met internetgebruik tijdens de 3 laatste maanden minstens 1 keer per week gebruikten Percentage individuen met internetgebruik tijdens de 3 laatste maanden naar gebruiksplaats * thuis * op het werk * onderwijsinstelling

EU27, Brussels Gewest, Vlaams Gewest, Waals Gewest 2005-2007 tenzij anders vermeld


Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

73

72

64

70

63

67

91 (IJS)

34 (ROE) 10-11 (33)

2

2

2

2

3

2

1 (5L)

5 (ROE)

6-20 (33)

3-17 (32)

69

72

60

67

57

62

90 (IJS)

24 (ROE)

11 (33)

11 (30)

2

2

3

3

3

3

1 (4 L)

51

52

44

49

38

42

74 (IJS)

12 (ROE)

9 (33)

9-10 (30)

66

68

57

63

51

55

86 (IJS)

22 (ROE)

9 (33)

9 (30)

64 26 8

58 26 5

53 17 5

60 23 7

47 25 8

51 27 7

84 (IJS) 56 (IJS) 27 (IJS)

16 (ROE) 8-9 (33) 10 (30) 8 (ROE) 14-15 (33) 13-16 (30) 4 (5 L) 16-19 (33) 19-23 (29)

51

Rang 2007

Rang 2005 of 2006

11 (33)

6 (SLOVA) 20-29 (33) 15-27 (29)

HUISHOUDENS 3

Digitale kloof eerste graad

DIMENSIES

Ruimte Tijd

BRON

EU27, Brussels Gewest, Vlaams Gewest, Waals Gewest 2005-2007 of 2006-2007


Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Computergebruik in de laatste 3 maanden (2006-2007) * totaal 73 72 * vrouw 69 70 * man 77 75 * 16-24 jaar 95 89 * 25-54 jaar 83 78 * 55-74 jaar 41 46 * opleiding geen-laag 49 50 * opleiding medium 80 75 * opleiding hoog 94 92 Internetgebruik in de laatste 3 maanden (2005-2007) * totaal 69 72 * vrouw 66 69 * man 73 74 * 16-24 jaar 95 89 * 25-54 jaar 79 78 * 55-74 jaar 37 43 * opleiding geen-laag 45 49 * opleiding medium 77 75 * opleiding hoog 92 91

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

64 61 68 88 72 33 46 72 85

70 66 74 92 79 39 48 77 91

63 60 66 89 71 33 41 69 90

67 64 70 91 76 38 43 78 91

91 (IJS) 90 (IJS) 92 (IJS) 99 (4 L) 96 (NOO) 76 (IJS) 86 (IJS) 93 (NED) 99 (IJS)

34 (ROE) 32 (ROE) 34 (BUL) 65 (ROE) 36 (ROE) 6 (ROE) 13 (GRI) 34 (BUL) 70 (SER)

10-11 (33) 11 (33) 11 (33) 11 (33) 11 (33) 10-11 (33) 9-11 (33) 10-11 (32) 10-11 (33) 10 (32) 11-12 (31) 11 (31) 12-13 (33) 12-13 (33) 11 (33) 11 (33) 8-11 (33) 9 (33)

60 57 64 86 68 30 42 68 82

67 63 70 91 76 35 44 74 89

57 54 61 85 65 28 36 63 86

62 58 66 88 70 33 38 72 87

90 (IJS) 89 (IJS) 91 (IJS) 100 (2L) 94 (IJS) 71 (IJS) 82 (IJS) 92 (IJS) 99 (IJS)

24 (ROE) 23 (ROE) 26 (ROE) 54 (ROE) 25 (ROE) 3 (ROE) 9 (GRI) 23 (ROE) 60 (SER)

8-10 (33) 11 (30) 11 (33) 12 (30) 11-12 (33) 11 (30) 6-8 (33) 11 (30) 9-10 (33) 11 (30) 11 (31) 11 (29) 12 (33) 10-11 (30) 10-12 (33) 11-13 (30) 7-8 (33) 10 (30)

52

Rang 2007

Rang 2005 of 2006

Waals Gewest

Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Aandeel van de bevolking dat minstens één keer per week het internet bezocht in laatste 3 maanden * totaal 66 68 57 63 51 55 * vrouw 62 65 52 59 47 51 * man 70 70 61 67 56 60 * 16-24 jaar 93 86 82 88 78 81 * 25-54 jaar 75 73 64 71 58 63 * 55-74 jaar 35 41 28 33 25 28 * opleiding geen-laag 42 44 39 41 31 32 * opleiding medium 72 70 63 69 55 64 * opleiding hoog 90 89 79 87 81 82

53

Topper

Zwakste

Rang 2007

86 (IJS) 22 (ROE) 9 (33) 84 (IJS) 20 (ROE) 9 (33) 88 (IJS) 24 (ROE) 8-11 (33) 99 (IJS) 49 (2 L) 5 (33) 90 (IJS) 22 (ROE) 8 (33) 65 (IJS) 3 (ROE) 10 (32) 77 (IJS) 7 (GRIE) 11 (33) 87 (2 L) 21 (ROE) 11 (33) 98 (IJS) 56 (SERV) 6-7 (33)

Rang 2005 of 2006

9 (30) 10 (30) 11 (30)

HUISHOUDENS 4

Internetgebruik voor communicatie

DIMENSIES

Ruimte Tijd

BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

e-mails versturen of ontvangen * totaal 63 66 * vrouw 60 64 * man 67 68 * 16-24 jaar 91 82 * 25-54 jaar 71 71 * 55-74 jaar 33 40 * opleiding geen-laag 38 42 * opleiding medium 70 68 * opleiding hoog 87 87 telefoneren via internet of videoconferencing (2006-2007) * totaal 10 20 * vrouw 8 17 * man 11 24 * 16-24 jaar 14 25 * 25-54 jaar 11 23 * 55-74 jaar 4 0 * opleiding geen-laag 5 11 * opleiding medium 10 17 * opleiding hoog 16 32

Rang 2005 of 2006

België

EU27

EU15

Topper

53 48 57 76 60 25 35 59 75

60 57 64 85 68 31 38 66 84

48 45 51 71 54 23 27 52 79

52 49 56 74 59 27 28 61 80

80 (IJS) 80 (IJS) 82 (NED) 96 (FIN) 87 (NED) 58 (IJS) 68 (IJS) 85 (NED) 94 (2 L)

20 (ROE) 10 (33) 10 (29) 18 (3 L) 9 (33) 10 (29) 21 (ROE) 10 (33) 10 (29) 39 (SER) 4 (33) 10-11 (29) 20 (ROE) 9-10 (33) 10 (29) 2 (ROE) 11 (31) 10 (26) 4 (GRIE) 11-12 (33) 10 (28) 18 (ROE) 8-9 (33) 11 (29) 49 (GRIE) 8-9 (33) 11 (29)

9 7 11 12 10 9 5 10 14

10 8 12 14 12 5 5 10 18

10 8 12 18 11 3 5 10 17

10 7 12 17 11 3 5 11 15

23 (LUX) 21 (LUX) 26 (LUX) 45 (NED) 25 (LUX) 12 (IJS) 17 (NED) 26 (IJS) 35 (2 L)

3 (GRIE) 2 (GRIE) 4 (2 L) 4 (GRIE) 4 (2 L) 0 (2 L) 0 (GRIE) 3 (2 L) 7 (GRIE)

54

Zwakste

Rang 2007

17-19 (33) 16-18 (33) 18-23 (33) 22-24 (33) 18 (33) 10-13 (26) 16-20 (32) 18-22 (33) 20-22 (33)

18-22 (33) 15-19 (33) 17-21 (33) 20-21 (33) 12-16 (31) 11-13 (25) 18-21 (31) 22-26 (33) 21 (33)

Vlaams Brussels Waals Gewest Gewest Gewest België andere vormen van communicatie zoals chatsessies etc. (2006-2007) * totaal 21 27 24 23 * vrouw 20 26 22 21 * man 23 28 25 24 * 16-24 jaar 62 62 61 62 * 25-54 jaar 20 25 22 21 * 55-74 jaar 5 7 5 5 * opleiding geen-laag 17 25 20 19 * opleiding medium 25 30 27 26 * opleiding hoog 21 27 24 23

55

EU27

EU15

Topper

21 19 24 58 20 4 15 23 28

22 19 24 59 21 4 15 25 27

49 (IJS) 50 (IJS) 47 (IJS) 92 (IJS) 47 (IJS) 17 (IJS) 47 (IJS) 62 (POR) 59 (POR)

Zwakste

Rang 2007

Rang 2005 of 2006

1 (SER) 19 (33) 15-17 (33) 0 (SER) 18 (33) 15-17 (33) 2 (SER) 19 (33) 15-17 (33) 0 (SER) 15-18 (33) 9 (33) 2 (SER) 19 (33) 18-19 (32) 0 (SER) 10-12 (26) 12-14 (26) 0 (SER) 19 (33) 17 (33) 1 (SER) 15-18 (33) 12-15 (33) 3 (SER) 28 (33) 21-24 (33)

HUISHOUDENS 5

e-learning

DIMENSIES

Ruimte Tijd

BRON

EU27, Brussels Gewest, Vlaams Gewest, Waals Gewest 2005-2006


Vlaams Gewest training en educatie * totaal * vrouw * man * 16-24 jaar * 25-54 jaar * 55-74 jaar * opleiding geen-laag * opleiding medium * opleiding hoog e-learning: i.k.v. onderwijsactiviteiten * totaal * vrouw * man * 16-24 jaar * 25-54 jaar * 55-74 jaar * opleiding geen-laag * opleiding medium * opleiding hoog

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU25

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2006

Rang 2005

14 15 14 46 12 2 10 14 21

22 22 22 50 21 4 15 21 29

14 14 13 31 14 4 9 14 22

15 15 14 41 14 3 10 14 22

20 16 18 35 18 5 8 20 29

22 17 20 38 20 6 8 24 30

36 (DUI) 32 (DUI) 39 (DUI) 75 (FIN) 39 (2 L) 15 (DUI) 32 (DUI) 34 (V.K) 56 (V.K)

4 (POL) 4 (POL) 4 (POL) 15 (2 L) 2 (POL) 1 (7 L) 0 (ROE) 3 (POL) 7 (POL)

13-15 (31) 11-13 (32) 13-14 (32) 9 (32) 18-20 (31) 14-18 (25) 14-15 (32) 13-17 (32) 22 (32)

11-12 (27) 12 (28) 11-12 (28) 6 (28) 11-12 (26) 12-16 (23) 7 (26) 14-15 (28) 15-16 (28)

11 12 11 44 8 1 9 11 16

19 19 19 49 17 3 14 18 24

11 12 10 29 10 3 7 12 17

12 13 11 39 10 2 9 12 17

9 9 8 29 7 1 5 10 13

9 9 9 30 8 1 5 12 13

24 (FIN) 4 (3 L) 27 (FIN) 4 (2 L) 21 (FIN) 4 (4 L) 73 (FIN) 11 (SPA) 20 (FIN) 1 (POL) 10 (MAL) 0 (5 L) 31 (FIN) 2 (2 L) 22 (FIN) 3 (POL) 27 (V.K) 4 (POL)

56

13-14 (31) 11 (28) 9-13 (31) 11 (28) 11-13 (31) 11 (28) 7 (31) 7 (27) 13-17 (28) 10 (25) 11-17 (22) 9-17 (22) 12-14 (31) 7-9 (26) 10-14 (31) 10 (28) 14 (31) 10-13 (27)

Vlaams Gewest e-learning: naschoolse cursussen * totaal 4 * vrouw 4 * man 4 * 16-24 jaar 5 * 25-54 jaar 5 * 55-74 jaar 0 * opleiding geen-laag 1 * opleiding medium 3 * opleiding hoog 8 e-learning: i.k.v. tewerkstellingskansen * totaal 2 * vrouw 2 * man 1 * 16-24 jaar 1 * 25-54 jaar 2 * 55-74 jaar 0 * opleiding geen-laag 1 * opleiding medium 2 * opleiding hoog 3

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU25

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2006

Rang 2005

4 3 5 6 4 2 2 2 8

2 2 2 1 3 1 1 1 5

3 3 3 4 4 1 1 3 7

9 8 10 13 10 4 4 10 16

10 8 11 15 11 4 4 12 17

28 (DUI) 24 (DUI) 32 (DUI) 52 (LIT) 32 (DUI) 13 (DUI) 22 (DUI) 26 (DUI) 40 (DUI)

1 (5 L) 1 (4 L) 1 (3 L) 0 (IJS) 1 (2 L) 0 (6 L) 0 (5 L) 0 (POL) 1 (MAL)

11-15 (31) 9-15 (30) 11-16 (30) 15-16 (29) 11-14 (27) 18-23 (23) 14-21 (26) 14-18 (29) 12-16 (30)

8-12 (27) 6-11 (25) 9-11 (25) 13-16 (24) 7-10 (23) 4-17 (23) 4-12 (23) 10-16 (25) 9-11 (25)

4 3 5 3 5 1 1 3 8

4 3 4 3 5 1 1 3 9

2 2 3 2 3 1 1 2 5

8 7 10 11 11 2 3 10 18

9 8 11 13 12 3 3 12 19

21 (V.K) 17 (3 L) 25 (V.K) 30 (DUI) 27 (V.K) 8 (LUX) 13 (DUI) 19 (V.K) 48 (LIT)

0 (POL) 0 (POL) 1 (4 L) 1 (2 L) 2 (2 L) 0 (9 L) 0 (2 L) 0 (POL) 1 (POL)

23-28 (31) 24-28 (30) 27-30 (30) 27-28 (28) 26-27 (27) 17-25 (25) 14-24 (26) 22-27 (29) 24-27 (29)

21-24 (28) 18-21 (26) 19-23 (26) 19-20 (24) 20-22 (25) 15-21 (21) 11-19 (23) 2-25 (26) 22-23 (25)

57

HUISHOUDENS 6

e-government

DIMENSIES

Ruimte Tijd

BRON



Vlaams Gewest egov: met overheid in contact komen * totaal 24 * vrouw 21 * man 27 * 16-24 jaar 22 * 25-54 jaar 30 * 55-74 jaar 14 * opleiding geen-laag 10 * opleiding medium 22 * opleiding hoog 46 egov: info van de overheid verkrijgen * totaal 21 * vrouw 18 * man 24 * 16-24 jaar 18 * 25-54 jaar 26 * 55-74 jaar 13 * opleiding geen-laag 9 * opleiding medium 19 * opleiding hoog 41

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

26 23 28 12 32 17 8 19 48

21 17 24 16 26 11 9 21 40

23 20 26 19 29 13 9 22 44

30 28 33 31 37 15 14 31 58

34 31 37 36 42 18 15 39 61

25 22 27 12 31 17 8 18 46

18 15 22 14 24 9 7 19 37

21 18 24 16 26 12 8 19 41

27 25 29 27 34 14 12 28 53

31 28 34 32 38 16 13 35 56

58

Rang 2007

Rang 2005

60 (NOO) 4 (SER) 55 (2 L) 3 (SER) 65 (NOO) 6 (3 L) 61 (DEN) 5 (2 L) 71 (DEN) 6 (SER) 44 (NOO) 1 (SER) 43 (NOO) 1 (4 L) 63 (2 L) 4 (2 L) 81 (2 L) 14 (SER)

19-20 (33) 19-20 (33) 18 (33) 19-21 (33) 18 (33) 12-13 (29) 13-14 (32) 21-22 (33) 23-25 (33)

14-17 (27) 16-17 (27) 12-14 (27) 18-21 (26) 12-13 (26) 11-13 (22) 11-14 (26) 17-19 (27) 21-22 (27)

58 (DEN) 3 (SER) 54 (DEN) 2 (SER) 62 (DEN) 4 (2 L) 60 (DEN) 3 (ROE) 70 (DEN) 5 (SER) 40 (2 L) 1 (2 L) 39 (2 L) 0 (2 L) 62 (DEN) 2 (BUL) 80 (DEN) 12 (SER)

19-20 (33) 21-23 (33) 18-19 (33) 22 (33) 19-20 (33) 12 (30) 12 (32) 21-23 (33) 24-25 (33)

15-16 (28) 16-18 (28) 14-15 (28) 17-19 (27) 13-14 (27) 9-11 (23) 10-12 (26) 18-20 (28) 22-23 (28)

Topper

Zwakste

Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

egov: officiële documenten downloaden * totaal 11 12 * vrouw 10 11 * man 13 14 * 16-24 jaar 10 4 * 25-54 jaar 14 15 * 55-74 jaar 6 9 * opleiding geen-laag 4 3 * opleiding medium 10 9 * opleiding hoog 24 23 egov: ingevulde formulieren naar de overheid versturen * totaal 9 8 * vrouw 8 7 * man 10 9 * 16-24 jaar 9 2 * 25-54 jaar 10 10 * 55-74 jaar 6 7 * opleiding geen-laag 3 1 * opleiding medium 8 8 * opleiding hoog 18 16

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2007

Rang 2005

9 8 11 7 12 5 4 9 20

11 9 12 8 13 6 4 9 23

18 15 20 16 22 9 7 18 38

20 17 23 19 25 11 8 22 40

38 (LUX) 33 (DEN) 48 (LUX) 34 (FIN) 47 (DEN) 26 (2 L) 23 (DEN) 49 (LUX) 59 (LUX)

2 (SER) 2 (SER) 3 (3 L) 2 (2 L) 3 (SER) 1 (2 L) 0 (4 L) 2 (3 L) 9 (SER)

23-25 (33) 22-23 (33) 21-23 (33) 21-22 (33) 23-24 (33) 16-17 (29) 16-19 (31) 21 (33) 24 (33)

19-22 (28) 19-23 (28) 21 (28) 21-23 (26) 19-21 (27) 13-17 (23) 12-17 (24) 19-20 (27) 20-21 (28)

7 5 9 6 9 3 2 6 15

8 7 10 7 10 5 3 8 17

13 11 14 11 16 7 5 12 28

15 13 17 14 18 8 5 16 29

33 (2 L) 29 (DEN) 39 (NED) 28 (DEN) 41 (DEN) 23 (NED) 20 (DEN) 34 (DEN) 52 (NED)

1 (SER) 1 (SER) 1 (SER) 1 (ROE) 2 (SER) 0 (SER) 0 (6 L) 1 (ROE) 4 (SER)

18-19 (33) 19-20 (33) 18-20 (33) 17-18 (32) 20-23 (32) 12-14 (27) 14-17 (30) 18-21 (33) 22-23 (33)

19-22 (27) 18-20 (27) 17-20 (27) 20-22 (25) 17-19 (26) 11-15 (22) 9-12 (24) 18-20 (27) 20-22 (27)

59

HUISHOUDENS 7

e-gezondheid & software downloaden

DIMENSIES

Ruimte Tijd

BRON



Vlaams Gewest e-gezondheid: zoeken naar informatie * totaal 26 * vrouw 28 * man 25 * 16-24 jaar 27 * 25-54 jaar 31 * 55-74 jaar 17 * opleiding geen-laag 14 * opleiding medium 28 * opleiding hoog 41 Software downloaden (2006-2007) * totaal 14 * vrouw 10 * man 19 * 16-24 jaar 31 * 25-54 jaar 14 * 55-74 jaar 6 * opleiding geen-laag 8 * opleiding medium 15 * opleiding hoog 21

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

25 28 21 24 28 17 13 22 38

23 22 23 25 28 11 13 25 36

25 26 24 26 30 15 14 27 39

24 26 22 25 29 13 13 26 41

27 29 25 28 33 15 14 32 42

48 (LUX) 5 (2 L) 56 (FIN) 5 (SER) 49 (LUX) 4 (BUL) 54 (FIN) 5 (2 L) 57 (FIN) 7 (2 L) 32 (NED) 1 (3 L) 36 (LUX) 1 (4 L) 58 (LUX) 4 (BUL) 64 (LUX) 14 (SER)

18 13 22 24 20 8 8 17 28

15 11 20 27 16 6 10 15 24

15 10 19 29 15 6 8 15 23

17 11 24 33 19 6 9 18 31

19 12 27 35 21 8 10 23 32

60

Rang 2007

Rang 2005

10-12 (33) 13-14 (33) 9-10 (33) 13 (33) 12 (33) 8-10 (29) 10-11 (33) 14 (33) 15 (33)

9-10 (29) 9-10 (29) 8-10 (29) 8 (29) 9-10 (28) 9 (25) 8 (27) 11 (29) 7 (29)

37 (LUX) 4 (ROE) 19-20 (33) 24 (DEN) 3 (2 L) 16-19 (33) 53 (LUX) 5 (ROE) 18-20 (33) 63 (FIN) 9 (ROE) 15-16 (33) 42 (DEN) 3 (ROE) 19-20 (33) 19 (NOO) 1 (5 L) 11-14 (27) 28 (2 L) 1 (GRIE) 18-22 (33) 48 (LUX) 3 (ROE) 20-22 (33) 49 (DEN) 14 (BUL) 25-27 (33)

15-17 (32) 14-18 (32) 14-17 (32) 12-13 (32) 15-17 (31) 12-14 (24) 21-22 (29) 17 (32) 20 (32)

Topper

Zwakste

HUISHOUDENS 8

e-banking

DIMENSIES

Ruimte Tijd

BRON

e-banking: internetbankieren * totaal * vrouw * man * 16-24 jaar * 25-54 jaar * 55-74 jaar * opleiding geen-laag * opleiding medium * opleiding hoog



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

36 31 40 33 45 18 16 38 60

37 34 41 28 44 25 15 36 60

32 29 35 29 40 17 16 36 54

35 31 39 31 44 18 16 37 58

25 22 28 24 32 13 11 27 48

29 26 33 28 37 15 13 34 51

72 (IJS) 71 (IJS) 75 (NOO) 79 (IJS) 83 (FIN) 50 (2 L) 61 (NOO) 76 (IJS) 90 (IJS)

2 (2 L) 1 (BUL) 2 (2 L) 1 (2 L) 2 (BUL) 1 (2 L) 0 (4 L) 1 (2 L) 7 (BUL)

61

Rang 2007

Rang 2005

10 (33) 10 (29) 10-12 (33) 9 (29) 10-11 (33) 10-11 (29) 10-11 (33) 12-13 (28) 10 (33) 9 (28) 11-13 (29) 10 (25) 11-13 (32) 9 (27) 11 (33) 10 (29) 10-11 (33) 9 (29)

HUISHOUDENS 9

e-commerce

DIMENSIES

Ruimte Tijd

BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zoeken naar info over goederen of diensten * totaal 59 57 47 55 47 52 78 (IJS) * vrouw 55 54 43 51 43 48 74 (IJS) * man 62 60 51 58 51 56 81 (IJS) * 16-24 jaar 76 57 58 68 64 70 90 (IJS) * 25-54 jaar 69 65 55 64 54 60 86 (NED) * 55-74 jaar 30 35 24 29 22 26 52 (IJS) * opleiding geen-laag 33 32 28 31 26 29 67 (IJS) * opleiding medium 66 59 53 61 51 61 83 (NED) * opleiding hoog 83 79 70 79 76 78 92 (2 L) e-commerce: in laatste 3 maanden goederen of diensten voor privé-gebruik bestellen/kopen via internet * totaal 13 22 15 15 23 27 48 (NOO) * vrouw 11 18 13 12 20 24 43 (NOO) * man 15 26 18 17 26 30 52 (NOO) * 16-24 jaar 17 12 15 16 28 34 58 (DEN) * 25-54 jaar 16 28 19 19 28 33 57 (NOO) * 55-74 jaar 5 12 6 6 10 12 26 (NOO) * opleiding geen-laag 5 8 7 6 10 11 34 (NOO) * opleiding medium 13 15 17 14 25 33 47 (NED) * opleiding hoog 24 40 26 27 42 46 67 (V.K.)

62

Zwakste

12 (ROE) 11 (ROE) 13 (ROE) 21 (ROE) 15 (ROE) 2 (ROE) 3 (ROE) 12 (ROE) 43 (SER) 1 (SER) 1 (3 L) 2 (3 L) 3 (3L) 1 (SER) 0 (2 L) 0 (2 L) 1 (2 L) 3 (SER)

Rang 2007

Rang 2005 of 2006

10 (33) 10 (29) 10 (33) 10 (29) 10 (33) 10 (29) 9-10 (33) 11-12 (29) 9-10 (33) 10 (29) 11 (31) 10-11 (27) 11 (33) 10 (29) 10-11 (33) 11-12 (29) 9-12 (33) 12 (29) 17-18 (33) 16 (33) 18 (33) 15-16 (33) 17-18 (32) 16 (28) 18-19 (33) 18-19 (33) 20 (33)

13-15 (30) 14-16 (29) 13-14 (29) 12 (28) 14-15 (27) 15 (25) 13-16 (28) 13-14 (29) 15-16 (29)

Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

e-commerce: in laatste jaar goederen of diensten voor privé-gebruik bestellen/kopen via internet * totaal 21 29 21 21 30 35 63 (NOO) * vrouw 18 25 17 19 27 32 59 (NOO) * man 23 32 24 24 33 39 68 (NOO) * 16-24 jaar 28 18 23 25 39 46 76 (DEN) * 25-54 jaar 25 36 26 27 36 43 74 (NOO) * 55-74 jaar 8 15 8 8 13 16 37 (NOO) * opleiding geen-laag 9 10 11 10 14 16 48 (NOO) * opleiding medium 21 22 22 21 33 43 62 (NOO) * opleiding hoog 36 52 35 38 53 58 79 (NOO) e-commerce: in laatste 3 maanden goederen of diensten verkopen via internet (2006-2007) * totaal 7 9 10 8 10 11 22 (DEN) * vrouw 6 7 8 7 7 8 18 (DEN) * man 8 11 11 9 12 14 26 (2 L) * 16-24 jaar 10 7 8 9 13 15 31 (DEN) * 25-54 jaar 9 11 13 10 12 14 28 (2 L) * 55-74 jaar 2 4 4 3 3 4 9 (2 L) * opleiding geen-laag 3 4 6 4 5 5 17 (DEN) * opleiding medium 8 6 11 9 11 15 24 (NED) * opleiding hoog 11 15 14 13 14 15 30 (DEN)

63

Zwakste

Rang 2007

Rang 2005 of 2006

2 (SER) 1 (SER) 3 (3 L) 4 (2 L) 3 (2 L) 0 (2 L) 1 (4 L) 2 (2L) 6 (SER)

14-16 (33) 15 (33) 17 (33) 15 (33) 16-17 (33) 14-16 (28) 16-19 (33) 18-19 (33) 20 (33)

NB NB NB NB NB NB NB NB NB

1 (5 L) 0 (3 L) 1 (4 L) 0 (ROE) 1 (4 L) 0 (6 L) 0 (6 L) 0 (ROE) 1 (CYP)

14-17 (30) 13-14 (29) 16 (29) 12 (29) 14-15 (29) 12-13 (23) 14 (27) 14-15 (29) 16 (29)

11-13 (32) 11-14 (30) 10-12 (30) 11-13 (30) 11-13 (29) 8-14 (25) 7-11 (27) 9-10 (30) 16 (30)

HUISHOUDENS 10

e-media

DIMENSIES

Ruimte Tijd

BRON



Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

e-media: kranten/tijdschriften lezen/downloaden * totaal 18 25 12 * vrouw 15 24 8 * man 21 26 15 * 16-24 jaar 24 21 14 * 25-54 jaar 20 30 14 * 55-74 jaar 11 16 6 * opleiding geen-laag 10 8 5 * opleiding medium 18 20 14 * opleiding hoog 31 45 21 e-media: webradio luisteren of webtelevisie bekijken (2006-2007) * totaal 13 17 13 * vrouw 11 14 11 * man 15 20 15 * 16-24 jaar 31 23 30 * 25-54 jaar 13 20 13 * 55-74 jaar 4 5 3 * opleiding geen-laag 9 11 11 * opleiding medium 12 15 12 * opleiding hoog 19 25 16

België

EU27

EU15

17 14 20 21 19 10 8 17 30

21 14 25 29 24 9 10 21 40

22 13 26 30 26 11 10 24 40

13 11 15 30 14 4 10 12 19

15 11 19 32 16 4 10 15 25

16 12 20 33 17 5 10 18 25

64

Rang 2007

Rang 2005

67 (IJS) 9 (2 L) 60 (IJS) 3 (IER) 73 (IJS) 9 (ROE) 67 (EST) 11 (IER) 75 (IJS) 10 (ROE) 52 (IJS) 1 (ROE) 53 (IJS) 2 (2 L) 71 (IJS) 7 (2 L) 84 (IJS) 21 (WAA)

20-22 (32) 17 (28) 20-22 (32) 25 (32) 22 (32) 10-12 (29) 13-16 (31) 23-24 (32) 27 (32)

20-23 (28) 21-22 (28) 21-22 (28) 22 (27) 19-21 (27) 10-13 (24) 17-18 (27) 21 (28) 25-26 (28)

48 (IJS) 43 (IJS) 53 (IJS) 67 (IJS) 50 (IJS) 28 (IJS) 41 (IJS) 46 (IJS) 62 (IJS)

20-24 (33) 18-23 (33) 20-23 (33) 18-20 (33) 22-23 (33) 9-11 (25) 20-22 (33) 21-23 (33) 21-23 (33)

16-19 (32) 16-18 (32) 16 (32) 13-15 (32) 16 (31) 13-16 (23) 17-22 (31) 15-16 (32) 21-22 (32)

Topper

Zwakste

3 (SER) 3 (SER) 4 (SER) 7 (SER) 4 (SER) 0 (SER) 0 (SER) 5 (SER) 8 (SER)

Vlaams Gewest

Brussels Gewest

Spelletjes/afbeeldingen/muziek spelen/downloaden * totaal 23 23 * vrouw 21 21 * man 25 26 * 16-24 jaar 56 48 * 25-54 jaar 22 23 * 55-74 jaar 8 8 * opleiding geen-laag 20 21 * opleiding medium 26 25 * opleiding hoog 22 25

Waals Gewest

België

EU27

EU15

Topper

Zwakste

Rang 2007

Rang 2005

22 20 25 50 22 6 18 26 24

23 20 25 53 22 7 19 26 23

22 17 26 54 21 5 16 23 29

22 18 27 55 23 5 15 26 29

45 (NED) 41 (NED) 49 (NED) 83 (NED) 48 (NED) 18 (NED) 41 (EST) 49 (NED) 46 (NED)

12 (ROE) 9 (IER) 15 (ROE) 28 (IER) 10 (ROE) 1 (3 L) 5 (GRIE) 12 (ROE) 18 (OOS)

15-18 (33) 11-13 (33) 19-23 (33) 16 (33) 16-18 (33) 8-9 (26) 16 (33) 15-18 (33) 26-28 (33)

13-16 (29) 12-15 (29) 15 (29) 13 (29) 16 (28) 7-11 (24) 11-12 (29) 18-19 (29) 22-23 (29)

65

Samenstelling:  Studiedienst van de Vlaamse Regering Marie-Anne Moreas e-mail: [email protected] Graﬁsche vormgeving cover: Guy De Smet Bezoek onze websites: www.vlaanderen.be/svr www.lokalestatistieken.be

A

Depotnummer: D/2009/3241/040

S P

Nog verschenen in de reeks webpublicaties: VLAANDEREN, 25 JAAR NA ‘FLANDERS TECHNOLOGY INTERNATIONAL’ (Thierry Vergeynst - 2008/01)

ICT IN VLAANDEREN INTERNATIONAAL VERGELEKEN

Recommend Documents