Rapportage LeidenPanel – Sociaal domein In maart 2014 is een peiling gehouden onder de leden van het LeidenPanel over veranderingen in het sociaal domein, ook wel bekend onder de term 3D (drie decentralisaties). Hiermee bedoelen we de taken die gemeenten erbij krijgen op het gebied van: - begeleiding van mensen die ondersteuning nodig hebben (AWBZ), - jeugdzorg, en - de participatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De nadruk in de vragen lag op het eerste onderdeel. De gemeente Leiden wil graag meer informatie over houding en gedrag van inwoners op dit gebied. Is men bereid hulp of zorg te verlenen aan anderen? Hoeveel mensen doen dit nu al? Daarnaast wil de gemeente te weten komen in hoeverre inwoners geïnformeerd zijn over de wijzigingen in het sociaal domein en of ze hierover eventueel meer willen weten. Tot slot is de gemeente benieuwd naar het draagvlak onder inwoners voor de veranderingen waarbij meer wordt ingezet op de ‘eigen kracht’ van inwoners. Aan de enquête deden 427 leden van het 1 LeidenPanel mee, een respons van 60%. Hieronder volgen de resultaten .
Hulp aan andere mensen of organisaties De vragenlijst begon met een aantal vragen over hulp aan andere mensen of organisaties. De term ‘vrijwilligerswerk’ is in het begin bewust niet gebruikt, omdat die term een beperkend effect kan hebben. Het bleek dat 67% van de panelleden zich in de afgelopen twaalf maanden wel eens heeft ingezet voor andere mensen of organisaties zonder dat daar een vergoeding tegenover stond. 16% van alle panelleden heeft het afgelopen jaar bij een sportvereniging geholpen en 15% op de school van kinderen of kleinkinderen. 24% van de panelleden gaf zelf een manier aan waarop men anderen heeft geholpen. Dat blijkt een diversiteit aan activiteiten te zijn, variërend van bloed geven bij de bloedbank, oppassen op kleinkinderen, ontwikkelingswerk in het buitenland tot folderen voor een politieke partij en klusjes doen voor de buren. Heeft u zich in de afgelopen twaalf maanden wel eens ingezet om mensen of een organisatie te helpen zonder dat hier een vergoeding tegenover stond? (meer antwoorden mogelijk)
40% 33% 24% 20%
16%
17%
15% 10%
8%
7%
0%
1
In alle grafieken zijn de percentages vermeld van alle deelnemende panelleden. In de tekst wordt soms een percentage vermeld van een deelgroep. Dat wordt dan duidelijk vermeld. 1
De intensiteit van het bieden van hulp varieert. 18% van de panelleden besteedt hier wekelijks meer dan twee uur aan, 21% doet het incidenteel (minder dan tien keer in het afgelopen jaar). Hoe vaak heeft u in de afgelopen twaalf maanden in totaal geholpen bij de activiteit(en) genoemd in de vorige vraag? 40%
33%
21%
19%
20%
18% 8% 1%
0%
Veel van de activiteiten die hierboven zijn genoemd worden in de praktijk ‘vrijwilligerswerk’ genoemd. Toch geeft 18% van de panelleden aan dat zij hun onbetaalde activiteiten niet als zodanig zouden bestempelen. Van de mensen die hulp hebben geboden is dat omgerekend 27%. Dit laatste percentage komt ongeveer overeen met wat in de Stadsenquête Leiden wordt gemeten. Zou u de hulp die u heeft geboden omschrijven als vrijwilligerswerk?
ja; 48%
0%
20%
nee; 18%
40%
60%
2
ik heb niet geholpen; 33%
80%
100%
Zorg voor andere mensen Een volgend onderdeel van de vragenlijst ging over ‘zorg voor andere mensen’. Hiermee wordt niet de ‘normale’ opvoeding van kinderen bedoeld, of zorg die mensen vanuit hun werk leveren. 42% van de panelleden heeft in de afgelopen 12 maanden wel eens voor andere mensen gezorgd. Meestal ging dat om (één van) de ouders. Heeft u in de afgelopen twaalf maanden wel eens voor andere mensen gezorgd? (meer antwoorden mogelijk) 58%
60%
40% 16%
20% 6%
10%
6%
9%
0%
Vervolgens is gevraagd naar het soort activiteiten waar de zorg uit bestond. 22% van de panelleden is meegegaan naar instanties, 19% heeft hulp geboden in het huishouden en ook 19% heeft leuke dingen gedaan met de persoon in kwestie. Waaruit bestond de zorg die u heeft gegeven? (meer antwoorden mogelijk) 58%
60%
40% 19%
20%
22%
19% 12%
6% 0% lichamelijke verzorging (wassen, aankleden, voeden e.d.)
huishoudelijke meegaan naar leuke dingen verzorging instanties doen (uitstapjes, (schoonmaken, (dokter, regelmatig koffie boodschappen gemeente e.d.) drinken e.d.) doen e.d.)
3
iets anders
ik heb geen zorg verleend
De frequentie waarmee de zorg is verleend verschilt per situatie. 13% van de panelleden heeft er wekelijks minimaal twee uur per week aan besteed. Hoe vaak heeft u in de afgelopen twaalf maanden in totaal geholpen? 58%
60%
40%
20%
13%
12%
9%
7%
0%
Vaak worden activiteiten zoals hierboven bedoeld aangeduid met ‘mantelzorg’. Een gangbare definitie hiervan is: “mantelzorgers zorgen langdurig en onbetaald voor een zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner, ouder, kind of ander familielid, vriend of kennis”. Opvallend is dat meer dan de helft van de mensen die aangeeft te hebben gezorgd voor een ander dit zelf niet bestempelt als mantelzorg. Er is weliswaar een relatie tussen de frequentie en de mate waarin mensen zichzelf als mantelzorger zien, maar zelfs van de mensen die wekelijks meer dan twee uur zorg verlenen noemt een derde zich geen mantelzorger. Zou u de zorg die u heeft verleend willen omschrijven als mantelzorg?
ja; 19%
0%
ik heb geen zorg verleend; 58%
nee; 23%
20%
40%
60%
4
80%
100%
In de vorige vragen zagen we steeds dat 58% van de panelleden het afgelopen jaar geen zorg heeft verleend aan een ander. Dat wil niet zeggen dat men het niet zou doen als het werd gevraagd. Driekwart van de panelleden zou iemand uit de omgeving helpen als daarom werd verzocht. Een aantal mensen geeft spontaan aan wel te willen maar niet te kunnen, bijvoorbeeld omdat ze zelf lichamelijke problemen hebben. Men zou vooral mee willen gaan naar instanties. Welke hulp/zorg zou u bereid zijn om te geven aan een persoon in uw omgeving als deze daar om vroeg? (meer antwoorden mogelijk) 61% 60% 47% 41% 40%
20%
15% 11%
10%
0% huishoudelijke meegaan naar leuke dingen verzorging instanties doen (uitstapjes, (schoonmaken, (dokter, regelmatig koffie boodschappen gemeente e.d.) drinken e.d.) doen e.d.)
iets anders
ik zou geen zorg kunnen/willen verlenen
weet ik niet
Informatie over de veranderingen in het sociaal domein De afgelopen tijd is er in de media veel aandacht voor de taken die de gemeenten erbij krijgen op het gebied van jeugdzorg, begeleiding van mensen die ondersteuning nodig hebben en de participatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Aan de panelleden is gevraagd in hoeverre men op de hoogte is van deze ontwikkelingen. Vrijwel iedereen (93%) was er van op de hoogte. Ongeveer een derde volgt het onderwerp intensief. Belangrijk om te vermelden is dat leden van een gemeentelijk panel over het algemeen meer dan gemiddeld geïnteresseerd zijn in zaken die spelen in de samenleving. Waarschijnlijk is van alle Leidenaren minder dan 93% op de hoogte van de veranderingen in het sociaal domein. Bent u op de hoogte van de veranderingen in het sociaal domein?
ja, heb ervan gehoord, maar volg het niet intensief; 61%
ja, heb ervan gehoord en volg het intensief; 32%
0%
20%
40%
60%
5
nee; 7%
80%
100%
De belangrijkste landelijke informatiebronnen zijn televisie en kranten. Via welke landelijke media heeft u over deze veranderingen gehoord? (meer antwoorden mogelijk) 80%
76%
70%
60% 40%
27% 14%
20%
14% 1%
7%
1%
0%
Bij de plaatselijke media worden lokale kranten en de Stadskrant aangewezen als belangrijkste bronnen van informatie over veranderingen in het sociaal domein. Via welke plaatselijke media heeft u over deze veranderingen gehoord? (meer antwoorden mogelijk) 80% 60% 40% 40% 20%
31%
28% 13% 4%
3%
1%
6%
5%
7%
0%
Tweederde van de panelleden zou meer willen weten van de ontwikkelingen. Daarbij zou 35% een digitale nieuwsbrief van de gemeente willen ontvangen. Opvallend is dat van de mensen die de ontwikkelingen intensief volgen een groter deel (76%) nog meer zou willen weten dan van de mensen die de ontwikkelingen toch al niet volgden. Van die laatste groep zou 53% meer willen weten.
6
Zou u meer willen weten, en zo ja, op welke manier? (meer antwoorden mogelijk)
40%
35%
31%
33%
31% 20%
20%
13% 9% 4%
0%
Draagvlak voor veranderingen De rijksoverheid heeft AWBZ-begeleiding toegedeeld aan gemeenten. (De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten betaalt de langdurige verpleging, verzorging of behandeling voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten.) Het idee hierachter is dat zorg dichter bij de mensen georganiseerd kan worden en er daardoor meer maatwerk tot stand komt. Met de toedeling gaat ook een bezuiniging gepaard. Aan het eind van de vragenlijst is de volgende stelling voorgelegd: Mensen regelen zoveel mogelijk zelf en/of met behulp van hun omgeving de ondersteuning die zij nodig hebben en de overheid verleent alleen ondersteuning bij die taken waar dit niet zelf mogelijk is. In hoeverre bent u het eens of oneens met bovenstaande stelling?
helemaal mee eens; 9%
0%
niet eens, niet oneens; 21%
mee eens; 30%
20%
40%
helemaal weet mee oneens; niet; 14% 3%
mee oneens; 24%
60%
80%
100%
De leden van het LeidenPanel konden aangeven in hoeverre ze het eens of oneens waren met de bovenstaande uitspraak. Ook kon men het antwoord toelichten. De meningen zijn erg verdeeld. Een kleine veertig procent is het eens of helemaal eens met de stelling, ook een kleine veertig procent is het ermee oneens of helemaal mee oneens. Uit de toelichtingen blijkt vaak dat het gaat om de uitleg van het begrip ‘zoveel mogelijk’ in de stelling. Bij de één ligt de grens ergens anders dan bij de ander. De ene hulpbehoevende persoon heeft een groter sociaal netwerk dan de ander. Daarnaast zijn sommige mensen bang voor ongelijkheid tussen gemeenten. Ook speelt het vraagstuk van het al dan niet inkomensafhankelijk zijn van de gemeentelijke bijdrage een rol.
7
Toelichting op het antwoord op de stelling Helemaal mee eens Als het mogelijk doe dit dan zelf. Het houd je alert, actief enz. De hamvraag is waar wordt de grens getrokken. Dat zal voor iedereen anders zijn. Het feit dat ik er helemaal mee eens ben lijkt me meer dan logisch. Zodra een zieke niet meer voor zichzelf kan zorgen en de familie er om heen ook niet meer vind ik het wel belangrijk dat de overheid komt helpen zodat goede zorg gegeven wordt. Iedereen is voor zichzelf verantwoordelijk. Indien iemand zelf geen mogelijkheden in eigen omgeving heeft zou de overheid een "vangnet" moeten bieden. Jammer genoeg worden publieke middelen door sommigen nu als "hangmat" gebruikt. Huisartsen en wijkverpleegkundigen zouden in dit opzicht een signalerende functie kunnen hebben. Indien mogelijk moeten mensen zo lang mogelijk in hun eigen vertrouwde omgeving blijven, daar is hun sociale netwerk dat hen kan ondersteunen of helpen. Kan niet anders, te duur. Er moet helder worden gemaakt dat wat beloofd is, niet meer de realiteit is. En iedereen dient hieraan bij te dragen, oorlog, school wel/niet, al 60 jaar betaald, jong, oud. Dat doet niet terzake. En helder maken wat dan wel wordt geboden kan worden. Ook de instellingen dienen uit hun comfortzone te komen. Iedereenmoet veranderen. Mensen moeten meer sociale samenwerking creëren, en doen ! Mensen zouden eens moeten ophouden met alle oplossingen bij een ander (de overheid, de chef, de dominee, de koning, de maatschappij, God etc) te zoeken. De overheid cq politici zouden eveneens moeten ophouden om mensen wijs te maken dat het altijd van een ander moet komen. Neem eens verantwoordelijkheid voor je eigen leven, ook als het tegen zit. Mijn antwoord beschrijft de situatie zoals die nu feitelijk is. Mits er rekening gehouden wordt / kan worden met budgeten lijkt het mij dat een persoon zelf of diens naasten het beste kunnen bepalen welke vorm van zorg waar vandaan het meest geschikt is. Kan iemand of diens naasten dit niet zelf dan is begeleiding uiteraard wenselijk. Opmerking: Dat de taken van de AWBZ naar de gemeente gaan is mij om het even. Wat ik absoluut schandalig vind is dat er met de overgang een forse bezuiniging doorgevoerd wordt. Mensen moeten langer thuis blijven wonen, ben ik het ook helemaal mee eens, maar dan moet er juist meer thuiszorghulp en dagopvang komen!!!! Vraag om zorg bij de overheid neerleggen wordt onbetaalbaar. Het oorspronkelijke idee achter de AWBZ ondersteun ik, maar huidige praktijk niet: volkomen doorgeslagen. AWBZ is onbetaalbaar en mensen houden hun eigen verantwoording. Leven kent nu eenmaal ups en downs. Waarom kon het vroeger wel en nu niet? Wel rekening houden met het feit dat sommige mensen nooit helemaal zonder (professionele) ondersteuning kunnen. Niet blijven aandringen op zelfhulp en mantelzorg als dat geen optie is. Uitdaging ligt in maatwerk. Iedereen heeft eigen context en daarop aangepaste ondersteuning nodig. Wij zijn voor het behouden van het PGB. Zelf regelen geldt natuurlijk allen voor mensen die dit ook kunnen, echte hulpbehoevende verdienen direct zonder zeuren hulp.
Mee eens Als een gemeente voldoende weet wat de verschillende doelgroepen nodig hebben denk ik zeker dat het een verbetering is dat de gemeentes deze taak over nemen. Maar wie gaat dit controleren? En hoe wordt er zorg gedragen voor mensen die geen 'vangnet' hebben in familie, vriendenkring of omgeving? Als mensen echt hulp nodig hebben, gelet op een medische indicatie of eenzaamheid, wat blijft er dan over? Als mensen hulp nodig hebben en het zelf niet kunnen regelen, dan zou de overheid moeten 8
inspringen. Autonomie vergoten en in stand houden is heel goed. Maar zodra van daaruit 'autonoom' wordt aangegeven dat ondersteuning nodig is dan moet dit wel heel serieus genomen worden. Anders ga je namelijk toch weer paradoxaal 'het beter weten' dan de autonome hulpvrager.!!! Daar waar er mensen in de omgeving zijn die zouden kunnen helpen, is dat natuurlijk veel goedkoper voor de gemeente. Enige probleem: hoe breng je vraag en aanbod bij elkaar? Is de sociale cohesie groot genoeg dat dit gaat werken? De "zorgplicht" van de overheidsinstanties lijkt wel eens doorgeschoten. De overheid moet in mijn ogen een deugdelijk vangnet zijn. Een vangnet dat onmenselijke situaties voorkomt, maar tegelijkertijd gericht is op het empoweren van deelnemers. De meeste mensen worden gelukkiger van autonomie en controle over hun leven. De gemeente zou dan wel de civil society moeten stimuleren en met name de informele zorg. Ik wil graag mensen helpen maar ken niemand in Leiden die dat nodig heeft. Hoe ontmoeten vragers en aanbieders elkaar? Ben benieuwd naar wijkbijeenkomsten! De verantwoordelijkheid van alle zorg zou niet vanzelfsprekend door de overheid geboden moeten worden. Een verantwoordelijkheid binnen een gemeenschap (of dat nu familie of een buurt is) zou ook beter bijdragen aan een collectief belang in plaats van altijd uit te gaan van het individuele belang en ook dus ten goede komen aan de samenleving als geheel. De vragen zijn nogal specifiek afhankelijk. Onderwerp leent zich niet zo voor kwantitatief onderzoek denk ik. De zorg kan niet altijd worden afgewend op de omgeving en personen en mag als overheidstaak worden beschouwd Er mag best een beroep op medemensen worden gedaan indien de zorg niet meer betaalbaar is maar.....helaas kunnen veel mensen niet helpen/zorg verlenen omdat in veel huishoudens man en vrouw werken. Vroeger toen vrouwen thuis waren was het gewoon, normaal, om je buren, en/of familie te helpen in tijden van nood. Die tijden zijn er niet meer!! Dus helaas moeten we de portemonnee trekken. En ja...vrijwilligers van nu zijn toch weer de ouderen die het allemaal al meegemaakt hebben... Er moet wel extra ondersteuning komen voor de groep die niet handig/geletterd/alert genoeg is om de hulp zelf te organiseren Hangt af van de definitie van 'mogelijk'. Mijn moeder van 92 is zo lang mogelijk thuis blijven wonen en tenslotte begin 2011 (met indicatie) naar Groenhoven gegaan (waar ze in mei 2011 overleed), omdat met de hulp van de buren, mijn vrouw en ik met onze drukke banen niet meer hulp konden bieden (mijn zusje woont in Groningen). Uit sommige verhalen uit de media krijg ik de indruk, dat mijn moeder in de huidige situatie niet naar Groenhoven had gekund. Het ligt er wel aan hoe bepaald wordt welke zorg een persoon nodig heeft. Het gaat dan alleen om mensen die in staat zijn die dingen zelf te regelen, fysiek, geestelijk of financieel. Het idee bevalt mij, echter ik ben bevreesd dat mensen die hulp echt nodig, buiten de boot vallen. Ik vrees dat de bezuiniging belangrijker wordt dan de juiste zorg verlenen. Het is alleen erg subjectief wat iemand zelf kan regelen mbv anderen en wanneer de gemeente hulp moet bieden. Het is prima dat mensen de regie krijgen en houden, maar je moet goed naar de individu kijken. Niet iedereen is hier geschikt voor en/ of heeft mantelzorgers om zich heen Het is wel lastig om te bepalen wanneer overheid moet bijspringen, daar moet ruimhartig mee worden omgegaan. Het moet wel vrijwillig zijn. Overheid moet niet beoordelen of anderen hulp kunnen bieden. Hulp vanuit eigen omgeving is wenselijk en vergroot sociale cohesie; toch moet er goede achtervang van overheid zijn voor mensen die hier geen gebruik van kunnen of willen maken, zodat eigenwaarde en onafhankelijkheid zoveel mogelijk gewaarborgd blijft mbt noodzakelijke zorg en zelfstandigheid. Ik ben het er volledig mee eens dat meer "opgelost" moet worden in / door de omgeving van mensen 9
die hulp nodig hebben (niet alleen de familie), maar in de huidige tijd (mensen, zeker jonge mensen hebben het heel druk; leven wordt sterk bepaald door sociale media en internet) voldoen de traditionele manieren om dit voor elkaar te krijgen niet meer. We moeten naar nieuwe manieren zoeken om verbinding tussen mensen op wijk/buurtniveau tot stand te brengen. Dit moet VEEL actiever gebeuren dan nu. 1 keer per jaar burendag is niet genoeg! In het vinden van die nieuwe manieren om verbondenheid en betrokkenheid te scheppen MOET de gemeente / overheid een sterke rol spelen. Ik ben het er wel mee eens, maar het zal een hoop geregel kosten. En sommige kinderen willen/kunnen ook niet voor ouders inspringen. Wat ik niet begrijp is dat al die verzorgingshuizen dicht moeten. Ik ken diverse mensen die er met veel plezier om wonen. Bovendien moet je oude mensen niet verkassen als het niet nodig is, ik heb daarvan enkele schrijnende situaties meegemaakt. Ik heb in de sector gewerkt en verbaas mij over de uitwassen (zoals pgb's en de verzorgingshuizen die in de awbz gekomen zijn, vreselijke geldverspilling) waartegen ik jaren geleden heb geageerd en waarvoor gewaarschuwd. Ik heb thuis geleerd klaar te staan voor je naaste, wij hadden een buurtslagerij en overal waar ziekte of narigheid was, werd door ons gezin geholpen, of het vriend of vijand was telde niet. Ik heb zelf Parkinson en kan daardoor helaas minder doen voor mijn medemens dan ik graag zou willen Ik maak me zorgen over de aandacht voor de hulp die nodig kan zijn. Niet iedereen zit in een mooi en werkend netwerk Ik maak mij grote zorgen over de wijze waarop deze operatie van rijk naar gemeenten vorm gaat krijgen. Ik verwacht zeker niet dat dit zonder slag of stoot zal gaan. Het lijkt eerder afschuiven van de overheid dan dat het daadwerkelijk iets anders behelst. Het valt zeer te bezien of de gemeenten in staat zullen zijn dat zogenaamde maatwerk te leveren. De expertise ontbeert de gemeente nu en de vraag is of men snel genoeg in staat zal zijn op niveau mee te draaien. Of het uiteindelijk goedkoper zal worden is ook nog maar zeer de vraag. Kortom zeer veel vragen over deze zeer complexe aangelegenheid. Ik organiseer al enkele jaren vertoning van historische films over de stad Leiden in het gebouw waarin ik een huur appartement heb. Ik vind dat de gemeenschappelijke gelden voor deze gevallen beschikbaar moeten zijn, maar in het verleden werd er te gemakkelijk gebruik van gemaakt en zijn de regelingen als AWBZ ontploft. Mensen kunnen vaak meer zelf en familie en vrienden kunnen in veel gevallen meer doen. Ik vind dat mensen wel beoordeeld moeten worden naar de mogelijkheden die ze hebben om mensen in hun omgeving om hulp te vragen (sociale netwerk). Daarbij speelt ook de sociaal economische status een grote rol bij de mogelijkheden die mensen hebben Ik vind het goed dat mensen die zorg nodig hebben dit voor zover mogelijk zelf moeten regelen. Ik vat regelen alleen op als iets anders dan financieren! En: deze kijkrichting mag nooit een excuus zijn om onverschillig te worden. Ik vrees dat het te duur wordt om alle zorg voor iedereen volledig te betalen. Waar mogelijk zal men het onderling moeten rooien. Er moet wel een vangnet blijven voor als het onderling niet kan. Ik werk zelf in de verpleeghuiszorg en zie dat de conditie van cliënten bij opname gemiddeld een stuk slechter is geworden. Mensen zijn ernstig ondervoed, verwaarloosd en verzwakt, ongelooflijk schrijnend. Niet iedereen heeft kinderen, familie is vaak net zo oud of al overleden, sommige mensen zijn echt 'alleen op de wereld'. Door alle bezuinigingen op thuiszorg ed krijgen deze mensen onvoldoende aandacht!! Echt heel erg!! Ik ben het wel eens met de genoemde stelling maar er zijn grenzen..... Ik zou wel bereid zijn om voor anderen te ondersteunen, maar doordat ik zelf veel moeite heb met lopen, is het moeilijk om iets te vinden dat ik ook graag doe. In zoverre eens met de stelling, mits er een omgeving is die de zelfredzaamheid mogelijk maakt. Er moet meer maatwerk komen. Bijvoorbeeld als ouderen van wie de kinderen zelf ook erg druk hebben, langdurig zorg door eigen kinderen wordt dan erg moeilijk. Dus niet kijken of er een omgeving is
10
waarop de mensen op terug kunnen vallen, maar ook beoordelen of die omgeving duurzame hulp kan verlenen. Mee eens, maar... In mijn omgeving heb ik vooral mondige mensen die hun weg wel zullen vinden en die dit wel aan kunnen. Maar ik maak me grote zorgen over mensen die daar meer moeite mee hebben. Mensen die zichzelf steeds wegcijferen 'omdat een ander het harder nodig heeft' of mensen die de wegen niet goed kennen en niet zo snel om hulp vragen, of mensen die er echt alleen voor staan en niet bij machte zijn om handelend op te treden. Ik zie onvoldoende waarborgen of initiatieven om ook die groep te (blijven) bereiken met de zorg die nodig is. Mee eens, zolang mantelzorg niet wordt afgedwongen, en mantelzorgers voldoende ondersteuning krijgen. Ik maak me wel zorgen om kwetsbare groepen, die zichzelf makkelijk kunnen gaan verwaarlozen als er niet voldoende zorg en begeleiding is. Meer betrokkenheid van zorg naar bijvoorbeeld een familielid is met het oog op de steeds duurder wordende zorgkosten begrijpelijk. Echter moet de (lokale) overheid deze familiezorg belonen, en zeker niet bestraffen. Zoals bijvoorbeeld kinderen die hun zorgbehoevende vader in huis nemen en op die manier zorgen voor een bezuiniging van algemene zorgkosten. Vervolgens bestraft de (lokale) overheid het nieuwe huishouden door te korten op de AOW en/of andere toelagen. Dat zou natuurlijk te zot voor woorden zijn, toch? Mensen in de zorg zijn voor een deel slecht sociaal weerbaar en niet gewend zelf initiatief te nemen. Niet betalen is dus niet de enige oplossing: enige hulp bij het vinden van slimme oplossingen is gewenst. Mensen leggen te vaak de verantwoordelijkheid bij de overheid of andere instanties. Alles moet geregeld worden en wanneer dat niet gebeurt is Leiden in last. Op alle gebieden hè! Dat varieert van zorg tot het schoonhouden van je eigen stoep. Ook de rollator of scootmobiel moet volledig worden vergoed. Wanneer ik een andere fiets nodig heb moet ik die ook zelf betalen. Het wordt tijd dat mensen zelf weer eens aan de slag gaan. Echter: kunnen mensen zorg echt niet zelf betalen of is er echt niemand die naar ze omkijkt dan moeten ze wel de hulp krijgen die nodig is. Eenzame mensen, oud of niet oud, moeten absoluut geholpen worden. Bijvoorbeeld het snijden in de budgeten voor de thuishulp vind ik onacceptabel wanneer het ten koste gaat van de zorg voor mensen die daar niet van buiten kunnen. Met de zorg dichtbij de mensen organiseren, ben ik het eens. Ik kan me echter niet vinden in de bezuinigingsopdracht die daarbij gegeven wordt. Minder bemoeienissen van het rijk. Zelf zorgen. Ondersteuning op kosten van de gemeenschap kan alleen als dit niet anders kan. Gezondheid en kwaliteit van leven is in de eerste plaats eigen verantwoordelijkheid en de verantwoordelijkheid van de directe omgeving. Onzinnige vraag: de crux zit hem in de woorden 'zoveel mogelijk'. Zowel ik als mijn vrouw werken (meer dan) full time; het is voor ons onmogelijk om daarbuiten nog iets te doen qua verzorging. Sluiting verzorgingstehuizen is een bezuinigingsmaatregel, niet wenselijk. Tot op zeer beperkte hoogte help ik mee. Ik werk meer dan fulltime. Mensen met een uitkering / zonder werk moeten dit eerst doen. Vanzelfsprekend is dat de gemeenschap optreedt als particuliere hulp niet mogelijk is Zelfstandigheid is een groot goed, maar alleen tot op zekere hoogte. Als mensen niet meer zelfstandig kunnen wonen, is een andere oplossing nodig.
11
Niet eens, niet oneens Alleen als de mogelijkheid hiervoor aanwezig is, maar anders nadrukkelijk niet! Als er in de directe omgeving mensen zijn, die willen en kunnen helpen, dan zouden die ingeschakeld moeten worden. In zijn algemeenheid is het erg moeilijk om professionele zorg te verlenen, wanneer je daar niet voor opgeleid en getraind bent. Bovendien hebben veel mensen het tegenwoordig erg druk (zeker als beide partners werken). Het lijkt mij utopisch om niet-familieleden zonder vergoeding te kunnen inschakelen voor zorgtaken. In een rijk land als dit zou dat ook niet nodig moeten zijn. Als het effect is dat mensen zich meer verantwoordelijk voor elkaar voelen en meer voor elkaar doen vind ik dat goed. Maar als het angst en stress veroorzaakt bij mensen die hulp nodig hebben vind ik dat niet goed. Een praktisch probleem is dat de mensen die de hulp zouden moeten leveren vaak zo onder werkdruk staan dat ze er bijna geen tijd en energie voor hebben. (En bij werkloosheid is het misschien niet eens toegestaan om tijd te besteden aan het helpen van een ander. Tja ...) Ben bang dat door te snelle invoer en bezuinigingen veel mensen die hulp nodig hebben in problemen komen! Gemeentelijke molens malen te langzaam. De overheid verwacht te veel van haar burgers. Het is een pure bezuinigingsmaatregel waarbij het beleid of de uitwerkingen later erbij verzonnen moesten worden... De transitie van de ggz naar de gemeente, vraagt veel van de gemeentes. Is er wel voldoende kennis van bepaalde aandoeningen? Wat als het geld op is? Krijgen mensen wel de zorg waar ze recht op hebben? Het is niet zo simpel allemaal. De zorg is dat niet mondige mensen in de kou komen te staan. Dit is afhankelijk van de mensen in zijn omgeving en of het verplicht wordt gesteld of vrijwillig blijft. Enerzijds wel natuurlijk. Niet alleen bevorderend voor het familie-/burencontact maar ook kostenbesparend voor de gemeente. Anderzijds zijn er veel mensen die simpelweg niet in de buurt wonen, of niet zo'n 'last' erbij willen hebben. Het is een beetje taak-afhankelijk. Boodschappen doen voor en gehandicapte buurvrouw, zou ik best willen doen, maar echt assisteren bij serieuzere taken niet. Er moet geen onredelijke druk op de omgeving gezet worden. Er moet niet te gemakkelijk gedacht worden dat er mensen klaar staan om te helpen. Dat is vaak niet zo helaas. Er zijn ook mensen die geen kinderen of familie hebben of niet in de buurt wonen. Heel moeilijk, ligt er ook aan wat er gevraagd wordt, voor de een is dat makkelijker dan voor de ander. De overheid moet altijd bereid zijn om te helpen, niet iedereen heeft kinderen of andere familieleden of kennissen Het is afhankelijk van de situatie, het is immers niet zo dat de gemeente te veel mag vragen van de directe kring van het betreffend persoon. Het is goed dat mensen ook vanuit hun eigen omgeving geholpen kunnen worden, maar niet als het ten koste gaat van het welzijn van henzelf en de omgeving. Mensen hebben ten alle tijden recht op professionele zorg, wanneer dit nodig is. Het is goed, dat mensen eerst kijken naar wat ze zelf aan hulp kunnen regelen. Ik ben er niet mee eens, dat op deze hulp meteen bezuinigd wordt. Dat overhevelen van de ene instantie naar de andere zou toch eerst kosten met zich meebrengen, nieuwe mensen moeten ingewerkt... En de hulpzoekers moeten ook hulp kunnen vinden en niet meteen op hen bezuinigd worden. Het is lastig een algemeen standpunt in te nemen omdat elke situatie veel te specifiek is. In sommige gevallen wel, andere gevallen niet maar een wijdser plaatje heeft niemand echt volgens mij. Het is niet duidelijk hoe het gaat worden. Het is op zich terecht dat mensen veel zaken zelf en met familie bv. proberen op te lossen. 'Gratis thuishulp' voor allen is misschien ook wel teveel van het goede. Een keer per week bij je ouders schoonmaken is vaak op te brengen, scootmobiels kunnen gedeeld worden. Buren kunnen een keer boodschappen doen ed. Maar goede zorg (in brede zin) vraagt ook om professionaliteit; je kunt dus met het neerleggen van zorgtaken bij de omgeving/naasten niet te ver doorschieten. Om mantelzorgers niet 12
te overbelasten en om patiënten te beschermen tegen verwaarlozing of slechte zorg. Het is ook echt een onzinnige gedachte dat je bv. de buurman zou gaan helpen douchen (staatssecr. Van Rijn opperde eens zoiets). Mensen hebben ook recht op privacy. En dat geldt in dit geval voor beide partijen. Het kan een probleem worden als de zorgvrager een ander uitgangspunt heeft dan de beoordelaar . Het kan ook een probleem zijn zorg te vragen aan anderen, gezien de beperkte tijd van de ander. Het kan goed uitpakken voor de sociale betrokkenheid, maar zo niet wie zorgt er dan voor deze groep. Ten tweede gaat dit wel ten koste van veel banen en dat zijn vooral banen voor de vrouwen die het combineren met een gezin. Hulp moet vrijwillig blijven Iemand moet wel de contacten en de financiële slagkracht bezitten om dit zelf te regelen. Veel contacten en geld? Ja! Weinig geld en/of contacten? Dan nee. Ik begrijp dat er dingen door omgeving ect opgevangen kan worden maar niet alles. Ik ben bang dat het uitgangspunt van de decentralisatie van de AWBZ eerst en vooral is ingegeven door bezuinigingen (een politieke keuze). Zoveel mogelijk zelfredzaamheid stimuleren is mooi, maar de doelgroep die het betreft is mogelijk minder zelfredzaam dan men heeft bedacht. Ik vind dat mensen zeker ten opzichte van hun ouders meer verantwoordelijkheid kunnen nemen, maar soms kan afstand een probleem vormen met bieden van dagelijkse hulp. Ik vind een combinatie van professionele hulpverleners en hulpverleners uit de omgeving mooi. Ik besef me goed dat in onze huidige maatschappij de overheid vanwege de betaalbaarheid niet in alles meer kan voorzien. Aan de andere kant, onze huidige maatschappij vraagt veel van werkenden. Hoe kan je alles combineren als bijvoorbeeld ouders ver weg wonen. Ik vind wel dat iedereen wat aan mantelzorg kan doen, maar wat iemand kan doen moet hij zelf kunnen bepalen. Verplichten vind ik uit den boze. De overheid verwacht van ons ook dat wij ons zoveel mogelijk op de arbeidsmarkt begeven. En veel werken en mantelzorgen gaat niet goed samen, zeker omdat de momenten waarop mantelzorg gegeven moet worden (bijvoorbeeld wassen of helpen opstaan) overlap vertoont met de normale werktijden van een werkende. Ik vind zeker dat mensen zelfstandig hun keus moeten kunnen maken. Zeker! Maar als iemand in de problemen zit of langdurig hulp nodig heeft is deze persoon gebaat bij goede en volwassen hulpverleners. Niet door studenten of scholieren of mensen met een taakstraf. Ook vrijwilligers zijn vaak niet stabiel. Deze verdwijnen snel weer....vrijwilligers hebben vaak een andere reden waarom zij dit werk doen. Organisaties die hulp bieden zouden minder managers moet hebben en meer hulpverleners om de mensen echt te ondersteunen. Dan kan het ook met een lager budget goed komen. bv zoals Buurtzorg ook werkt! Ik weet niet voldoende hoe het op dit moment is geregeld en/of hoe de nieuwe situatie wordt (en wat hier van de mogelijke gevolgen zijn). Ik zie de overheveling van taken van het rijk naar gemeente vooral als een bezuiniging. De zogenaamde beleidsdoelstellingen zie ik als goedkope retoriek. In Nederland gaan wij er vanuit dat De Staat zorgt voor hulp en ondersteuning. Nu wordt dat langzaam "zelf regelen, tenzij". In principe een goed idee dat mensen zoveel mogelijk zelf regelen maar berichten die je nu hoort zijn dat de nieuwe zorg juist niet flexibel is maar vooral een afschuiven naar de mensen zelf. Mensen kunnen buren, familie en vrienden niet dwingen voor ze te zorgen. In principe vind ik dat mensen hun sociaal netwerk kunnen aanspreken om hulp te krijgen, maar bij teveel hulpvragen dreigt overbelasting van degene aan wie de hulp wordt gevraagd (heb ik zelf meegemaakt); ook zijn er vind ik tegenstrijdige eisen die door de overheid aan mensen worden gesteld: aan de ene kant zoveel mogelijk betaald werken, aan de andere kant steeds meer mantelzorg verlenen; verder denk ik dat mensen nu al heel veel hulp verlenen in het informele en mantelzorgcircuit; beroep doen op buren is zeker mogelijk in incidentele gevallen, maar niet geschikt om in te zetten op structurele basis vanwege problemen met continuïteit van de hulp. Je moet maar genoeg mensen kennen die kunnen helpen, veel mensen zijn allen of hebben een klein 13
netwerk, wie zijn dan hun mantelzorgers? En aan de andere kant: ik zou wel mantelzorger willen zijn maar ik werk fulltime, waar moet je de tijd vandaan halen om te zorgen voor anderen? De overheid moet altijd kunnen inspringen in een rijk land als Nederland. Ligt aan het ziektebeeld en de omstandigheden van de persoon. Mantelzorgers mogen best aangesproken worden om meer te doen, maar basale zorg dient door de overheid/verzekering ondersteund te worden. Mensen moeten zoveel mogelijk zelf (kunnen) doen, maar gezien de bezuinigingen bestaat het risico dat de zorg echt wordt afgeknepen en dat mensen die wel zorg nodig hebben, deze niet in voldoende mate krijgen. In theorie is het uitstekend dat dergelijke zorg dicht bij de mensen door één instantie georganiseerd wordt. Mijn ervaring is dat niet iedereen even gemakkelijk zelf hulp organiseert. Het zou goed zijn als daar vanuit de gemeente hulp bij wordt aangeboden, bijvoorbeeld in de vorm van een coördinator die het sociale vangnet of netwerk in kaart brengt van degene die hulp nodig heeft en die ook eventueel mensen kan benaderen. Er is vaak meer mogelijk dan iemand zelf denkt, bijvoorbeeld ondersteuning vanuit de buurt. Als het netwerk voldoende groot is, is de 'belasting' om iemand te helpen kleiner. Prima, dat mensen zolang mogelijk thuis willen blijven wonen en prima als de buurt iemand wel eens wil helpen. De overheid mag echter de directe omgeving niet dwingen om te helpen. Sommige zaken kunnen prima door naasten geregeld worden, echte verzorging niet. Steun uit de omgeving is niet altijd mogelijk daar de omgeving vaak een baan hebben en zelf een gezin. Dan is de wil er wel maar niet de mogelijkheid. Zelf vind ik dat de gemeente beter kan kijken of er wel of geen misbruik wordt gemaakt. Heeft die persoon echt de hulp nodig.... Uit de media krijg ik de indruk dat je wel heel erg moet smeken in je omgeving voordat er hulp geboden gaat worden. Naar mijn menig moet een ieder die zich bezig gaat houden met het (niet) verstrekken van hulp eerst een jaar lang de buren verzorgd moet hebben op het terrein waar de hulp (niet) verstrekt gaat worden. Zo langzamerhand vallen de vrijwilligers over elkaar heen. Vrijwilligerswerk oké maar te simpel wordt nu gezegd: ga maar vrijwilligerswerk doen. Ikzelf zou wat meer kunnen doen maar ik mocht de laatste jaren -tot 65 jaar- al niet meer werken. Dat moet u breed zien, en waarom? Dat gaat niemand wat aan. Zorg is maatwerk, per geval kan een andere zorgaanpak relevant zijn. Waar er familie/vrienden/buren een rol kunnen spelen is dat goed, maar waar daarvan geen sprake is heeft de gemeente een rol. We moeten voorkomen dat ouderen/zieken vereenzamen.
Mee oneens Alleenstaande ouderen die ondersteuning nodig hebben, moeten bij het aanvragen van hulp kunnen krijgen van een maatschappelijk werkster, wijkverpleging of familie. Zij kennen vaak de wegen voor een aanvraag niet of beschikken niet over een computer. Dementerende of invalide ouderen die samenwonen met echtgenoot of partner, ontkennen vaak de ernst van hun eigen situatie en staan daardoor hulp in de weg. Als mensen afhankelijk zijn van bepaalde hulp of zorg is het schrijnend als ze zich alleen tot hun eigen omgeving of de overheid kunnen wenden. Er is een slimme en goede organisatie van burenhulp en vrijwilligershulp nodig, met ondersteuning waar nodig door betaalde medewerkers die daarvoor goed opgeleid zijn. Dat is m.i. geen taak voor de overheid, die moet sturen op hoofdlijnen en samenwerken zodat organisaties die dichterbij de burgers staan goed hun werk kunnen doen. In de antwoord categorieën kan ik niet kwijt dat ik veel doe voor anderen. Mensen doen vaak veel voor gezin, familie, vrienden, buren, bekenden op momenten dat het nodig is zonder dat dit direct mantelzorg of vrijwilligerswerk is. Een vriendenkring, een sociaal netwerk biedt iets anders, waardoor het minder gauw fout gaat met mensen. Maar als het fout gaat is het vaak onverstandig om het eigen netwerk daar (teveel) mee te belasten. Overbelasting leidt juist tot verlies van een goed sociaal netwerk. En wil jij dat je buurvrouw of schoonzus je billen komt afvegen of wassen als je dat niet meer 14
zelf kunt? Of wil je dan liever iemand die daarvoor betaald wordt en gewoon zijn/haar werk doet? De gemeente moet kijken naar de persoonlijke situatie van de persoon die hulp nodig heeft. Sommige mensen hebben een uitgebreid sociaal netwerk en zullen veel meer zelf kunnen regelen met behulp van anderen dan mensen die dit niet hebben. En vrijwilligerswerk is een enorme belasting op mensen die dit doen (vrijwillig is namelijk niet vrijblijvend), dit kan wrijving veroorzaken in de sociale netwerken van mensen. Iemand die eerst iets met liefde deed, kan er na een tijd genoeg van krijgen door bijvoorbeeld ruzie. Er moet dus zeker een bepaald hulpniveau blijven bestaan dat voor iedereen gelijk is, vervolgens moet er gekeken worden naar de persoonlijke situatie van mensen en dit moet ieder jaar of zelfs half jaar opnieuw bekeken worden. De omgeving kan geen deskundige ondersteuning leveren De overheid, ook de lokale overheid stelt het beleid en de bijbehorende middelen vast. De mensen in de omgeving van de zieke voeren, voor zover dat kan, mantelzorg uit. Dat zou onder toezicht/leiding van een deskundige moeten zijn. Soms is een deskundige onmisbaar (verpleging), dan moet zo iemand er ook zijn voor deze groep mensen. Eigen hulp gebeurt al veel meer dan overheid denkt. Overheid wil ook dat we allemaal maximaal werken. Er kan weleens te veel gevraagd worden in de zogenaamde participatiesamenleving. Er wordt nu al te veel op de schouders van mantelzorgsters gelegd. Die naast hun eigen baan, kinderen etc nu ook nog voor hun ouders, buren, tantes etc moeten zorgen. Het is een kwestie van wachten tot mensen hierdoor overspannen raken. Zelf werk ik in de thuiszorg en zie dus heel vaak familieleden van cliënten die er helemaal doorheen zitten maar gedwongen worden om dagelijks zorg te leveren aan hun familie. Er zullen schrijnende situaties ontstaan. Ik denk dat er nog flink bezuinigd kan worden, maar dan zul je bij iedere cliënt op huisbezoek moeten om te kijken of de geïndiceerde zorg wel nodig is. Ik werk een thuiszorgorganisaties die zorg via de iPad levert, ik zie daar veel mogelijkheden in om mensen langer zelfstandig te houden, je kunt makkelijk signaleren en daardoor op maat acties ondernemen richting huisartsen, gemeente, mantelzorgers, ziekenhuis of zorgleveraars. Heel veel oude mensen, die alleen zijn en slecht ter been, zitten opgesloten in hun huis en vereenzamen!! Het is een verkapte bezuinigingsmaatregel van de regering die de gemeenten in de schoenen is geschoven zonder dat ze tijd hebben gekregen om zich er op voor te bereiden. Het gaat hier om mensen, geen dingen. Daarom vind ik het een hele slechte zaak. Veranderingen in beleid, dat kan, mits grondig voorbereid en uitgevoerd, zonder verlies van kwaliteit. Het is prima om mensen te helpen, maar daar moet ook een keuze in zijn en de kwaliteit moet goed zijn. 'Liefdewerk oud papier' kan niet altijd andere zorg vervangen. Daarnaast kan het de autonomie van mensen aantasten als zij eerst in hun eigen omgeving moeten vragen. Het principe klinkt prima, maar ik vrees voor de uitwerking. Weet inmiddels uit ervaring dat de ene gemeente de andere niet is, de ondersteuning die ik kreeg, krijg ik in mijn nieuwe woongemeente niet meer, terwijl de situatie hetzelfde is. Dat wordt dus nog meer zelf betalen. Als je zorg of hulp nodig hebt, word je ook nog eens verplicht om die zelf te gaan organiseren. Beetje jammer als je probleem nou juist is dat je dat niet kunt. Bovendien is het mi niet goed voor de relatie met vrienden, familie etc. om altijd van hun hulp afhankelijk te zijn. De een voelt zich verplicht om te helpen, de ander om dankbaar te zijn. Voor sommige dingen heb je gewoon professionele hulp nodig, geen leger goedbedoelenden die elkaar tegenspreken, ook maar doen wat hun goed lijkt en waarvan je maar moet afwachten hoelang ze het volhouden. Het zou erg jammer zijn als hulpverleners die nu kennis en ervaring hebben opgedaan worden wegbezuinigd en vervangen door mensen die niet gehinderd worden door enige kennis van zaken. Wat me opvalt in de vragenlijst, is dat er wel wordt gevraagd wat mensen kunnen bijdragen, maar niet wat ze nodig hebben. Hulp vragen in de omgeving kan de mensen uit die omgeving (te veel) belasten. Iedereen heeft het druk met werk en gezin. Incidenteel een zieke verzorgen kan altijd wel, maar structureel hulp verlenen legt in veel gevallen veel te veel druk op mensen. Wanneer het kan is het 15
natuurlijk mooi, want het voelt vertrouwd. Ik ben bang dat veel goede gespecialiseerde zorgkrachten op straat komen te staan en dat dan de hulpbehoevenden overgeleverd worden aan niet gekwalificeerde vrijwilligers, bijvoorbeeld met het aandoen van steunkousen of iets dergelijks. Het wassen van vreemden vind ik ook een taak voor de zorgkrachten. Stel dat de huid beschadigd wordt door doorliggen en de juiste crème is dan niet voorhanden, een nachtmerriescenario! Boodschappen kunnen tegenwoordig ook online. Misschien kunnen meerdere hulpbehoevenden samen of om beurten bestellen. Huishoudelijke hulp kan door gehandicapten gedeeltelijk wel betaald worden uit de bijdrage van de SVB. Ik zou bij niemand hier in de buurt als vrijwilliger gaan stofzuigen! Voor het doen van kleine klusjes is er de klusjesman, dan betaal je daar wat voor of een buurman draait even een peertje in een lamp. Het belangrijkste is contact houden met een paar aardige mensen in de buurt. Problematische gevallen die professionele hulp behoeven moeten dat kunnen behouden, anders wordt het een gevaar voor zichzelf en voor de samenleving. Denk aan mensen die vergeten het gas uit te doen! Voor buren koken, helemaal voor niks, ik zou daar op zijn minst iets voor willen hebben een vergoeding voor de arbeid en de grondstoffen. Dan is het geen vrijwilligerswerk meer en dat moet je het opgeven aan de belasting. Dat is ook een overweging om er maar niet aan te beginnen. Ik ben bang, dat hoeft overigens niet voor grote gemeenten te gelden, dat de gemeente op dat gebied onvoldoende kennis en middelen in huis heeft om dat goed te kunnen doen. Ik ben het met de stelling eens, hoort in een fatsoenlijke maatschappij. Ik vind echter niet dat instemming met die stelling gebruikt mag worden als argument voor deze draconische bezuiniging. Ik ben het niet eens dat de AWBZ zorg voornamelijk aan de "mantelzorg" wordt toegewezen. Ik ben tegen de bezuiniging die gepaard gaat met de decentralisatie van de zorg omdat sommige mensen geen familie (in de buurt) hebben om te helpen. Bovendien vraag je erg veel van mensen en soms is professionele zorg gewoon beter. Ik ben van mening dat we als samenleving gezamenlijk op zouden moeten draaien voor de kosten van deze zorg. Ik denk dat er een goede balans moet zijn tussen zelfredzaamheid en collectieve voorzieningen. Het gevaar van geen hulp tenzij is dat er geen ruimte is voor maatwerk. Hierdoor kunnen er schrijnende situaties ontstaan aan de kant van de hulpbehoevende maar ook aan bij de mantelzorger. Ik denk dat het in veel gevallen niet mogelijk is om zelf hulp te regelen en dat veel mensen hierdoor in de problemen zullen komen. Ik denk dat niet te veel verwacht kan worden van de omgeving. Dit omdat het zou kunnen dat sommige zorg veel tijd vergt van de omgeving. Het is soms beter dit aan professionele instanties over te laten die hier op ingesteld zijn. Ik denk dat veel mensen best bereid zijn om een ander te helpen, maar ik vind nog steeds dat er de mogelijkheid moet zijn om hulp in te kunnen schakelen van buitenaf. De mensen die kunnen helpen, hebben het zelf vaak ook druk, daarom vind ik dat men geen druk ervan moet ervaren of dat het een verplichting word. Ik vind dat er tegenwoordig veel te veel de nadruk gelegd wordt op de eigen verantwoordelijkheid van mensen. Niet iedereen heeft een netwerk waar hij uit kan putten. Iedereen moet én aan het werk, én mantelzorg verlenen. Dat gaat toch helemaal fout lopen. Ik maak me grote zorgen hoe de zorg volgend jaar via de gemeente gaat lopen. Bovendien vind ik het oneerlijk dat het per gemeente gaat verschillen. Het hangt er maar net vanaf of jouw gemeente veel geld voor de zorg over heeft of het in asfalt stopt. Je kan er ook niet zomaar voor verhuizen. Ik geloof niet in de zorg dichtbij. Ik vind het belangrijk dat mensen ook terecht kunnen bij professionele hulp, en dat dat ook (gedeeltelijk) wordt vergoed. Ik ben zelf chronisch ziek, en mocht mijn ziekte in de toekomst erger worden, dan zou ik niet totaal op anderen (gezinsleden of vrienden) willen leunen. Ik zou me dan bezwaard voelen! Ik vind het goed om te stimuleren en de drempel te laag maken om hulp aan onze medemens te geven. En daar wil ik best een bijdrage aan leveren voor zover mogelijk. En als je dit kunt inzetten om de professionele zorg verleners hun belangrijke taken uit te laten voeren met minder tijdsdruk vind ik dit
16
een goed idee. Maar het mag geen vervanging zijn. Goede zorg door bekwame mensen kost nu eenmaal geld. De werkeloosheid loopt op, belangrijk is het om mensen betaald aan het werk te houden. Beter is het om mensen die boven modaal verdienen wat van hun salaris te laten inleveren, zodat meer mensen betaald werk kunnen blijven doen. (Zelf verdien ik ook boven modaal) Ik vind het heel erg dat een bepaalde druk bij de omgeving wordt neergelegd. Want als het niet mogelijk is om dat te doen hebben ze een groot probleem. Ik vrees dat er schrijnende situaties gaan ontstaan. Ik werk in de ouderenzorg en zie vanuit dat perspectief ook hoe vaak het niet goed gaat met alle goedbedoelde hulp. Ik deel de mening dat het goed is dat mensen het zolang mogelijk zelf proberen te doen maar hoe rijmt de ondersteunende mantelzorg dit met langer blijven werken. Wie neemt de taken waar naast de 40 urige werkweek, de normale huishoudelijke taken. Wanneer kan ik ondersteunen? Natuurlijk wordt er soms teveel geboden maar vraag vooral aan de mantelverzorgers, en anderen hoe zwaar de last kan zijn. Ik werk zelf in de gezondheidszorg en zie hoe jongeren en volwassenen met een handicap veel moeite moeten doen om ergens tussen te komen, te kunnen werken en een leven op te bouwen. Met de bezuinigingen wordt dit nog meer belast en zal het voor hen nog moeilijker worden om een eigen leven op te bouwen. Binnen de meeste gezinnen zijn beide ouders aan het werk, er blijft vaak maar weinig energie over. Ook komt men letterlijk tijd te kort. Kan de gemeente dan wel verwachten dat zij zich inzetten voor hun gehandicapte medemens??? In mijn werk in een verzorgingshuis (aanleunwoningen) kom ik mensen tegen die weinig of geen mensen in hun omgeving hebben die ze kunnen bijstaan. Als er dan bv boodschappen gedaan moeten worden of er moeten medicijnen gehaald worden, is er niemand beschikbaar. Dit is zeer triest om te zien! M.i. moeten professionele instanties hier mee bezig houden zodat de normale omgang gehandhaafd kan blijven en men niet verplicht wordt om naast de volledige werkweek ook nog eens intensieve zorg te verlenen aan een naaste. Men wil dat ouderen langer thuis blijven wonen, thuiszorg minderen en verzorgingshuizen sluiten. Er zijn heel veel eenzame bejaarden, maar weer ouderwetse bejaardentehuizen, waar mensen met elkaar kunnen praten, lachen, spelletje doen. Conclusie: minder eenzame bejaarden. Mensen die hulp nodig hebben zijn meestal het minst in staat om dat zelf te regelen. Mensen die zorg nodig hebben, worden zo wellicht te afhankelijk van de goodwill van hun omgeving. En niet iedereen is even mondig of handig om dit goed te regelen. Ook is maar de vraag of de omgeving daarvoor tijd heeft. Mensen proberen al jaren zoveel mogelijk zelf en/of met behulp van hun omgeving ondersteuning te regelen, denk maar aan bejaarden die niet te koop lopen met hun probleem. De taken/ondersteuning welke nu al verleend wordt mogen niet veranderen of in verkeerde/onkundige handen vallen. De kennis en expertise is nu nog in handen van zorginstellingen, helaas onvoldoende aanwezig binnen de gemeente. De gemeente moet de kennis en expertise inkopen zodat er geen ontslagen behoeven te vallen in de zorginstellingen. Inzet van vrijwilligerswerk is een mooie invulling van de vrije tijd maar moet geen oplossing worden voor bezuinigingen. Mensen vinden het moeilijk om hulp te vragen en al helemaal aan mensen uit hun omgeving. Mensenrecht op zorg verglijdt zo gauw naar gunst waar men niet makkelijk naar vraagt. Professionele hulp en herkenning van problemen niet voldoende geborgd, mede vanwege de a.s. bezuinigingen Moet mi bij de overheid blijven. Is duidelijker, breder en beter te organiseren. + betere kwaliteit van zorg. Nederland is een verzorgingsstaat en dit wordt steeds meer uitgehold. Dit is het begin van een verarming van de maatschappij. Niet iedereen is altijd in staat via zijn/haar omgeving hulp te regelen. Denk bijvoorbeeld aan mensen die niet in de directe omgeving van eigen familie wonen. Niet iedereen is in staat om zelf hulp te regelen, vooral omdat je bij verschillende instanties van het 17
kastje naar de muur wordt gestuurd. Zou wel goed zijn als kleine taken, zoals boodschappen en begeleiding bij artsbezoek etc. zouden worden ingevuld door familie/vrienden. Niet iedereen kan inschatten wat ze nodig hebben. Om voldoende zorg te kunnen bieden hebben veel mensen al een te volle dag/taak en niet iedereen kan dit werk. Op het gebied van ontspanning zie ik wel een taak weggelegd voor familie en/of anderen. Op zich zie ik het als goed om een helpende hand uit te steken naar de medemens, zeker de medemens, die de helper sympathiek is. Maar het moet op vrijwillige en tijdelijke basis plaats vinden; desnoods op afspraak ! Echter zonder dat er een verplichting ontstaat, die door de overheid KAN worden opgelegd. Ik hoop, dat er geen hellend vlak ontstaat, zodat helpen straks een soort verplichting wordt ! Ouderen, chronisch zieken en gehandicapten moeten niet op zichzelf aangewezen zijn om zorg te regelen. Het is niet efficiënt als iedereen voor zichzelf gaat uitzoeken wat goede zorg is en sommige zorgbehoevenden zullen hier niet toe in staat zijn (bv door geestesziekte, slecht in sociale omgang). Professionele zorg moet door professionals geleverd worden. Uit wat ik om mij heen zie, leveren familie en bekenden al een bijdrage. De vraag is hoeveel je kunt/mag verwachten van de omgeving. Vaak lukt het de omgeving niet om die zorg op zich te nemen Wat ik hoor in mijn omgeving is dat ouderen zo lang mogelijk thuis moeten blijven wonen maar dat er flink bezuinigd wordt op de thuiszorg, dat gaat niet samen. Wij betalen allemaal premie. Bovendien moet iedere volwassene werken om aan zijn financiële verplichtingen te kunnen voldoen. Het is zo ondoenlijk om er ook nog een zorgtaak bij te krijgen. Bovendien ontvangen bestuurders van zorginstellingen stapels met geld die beter in de zorg zelf geïnvesteerd kan worden. Zolang je geen werk hebt is het goed te doen om te zorgen voor je naasten. Echter met een baan is het bijna onmogelijk. Zeker als het om hulpbehoevenden gaat. Het is asociaal om mensen, die waarschijnlijk hun hele leven zelf een steentje hebben bijgedragen aan de samenleving en hier alle sociale lasten voor betaald hebben, in de steek worden gelaten en het moeten doen met niet gediplomeerde hulp. Zorg komt hierdoor te liggen bij, mogelijk, niet gekwalificeerde personen. Los van de goede intentie van deze personen. Zorg vind ik een zaak van de overheden, omdat mensen lang moeten werken en er ook goed voor moeten betalen en als mensen dan stoppen omdat het hun tijd is vind ik het meer dan normaal als er ook goede zorg is, ze hebben er immers jaaaaaren voor moeten betalen. Zorg voor mensen is een taak van de centrale overheid, de gemeenten zijn hier niet voor uitgerust. Vandaar ook dit vragenlijstje: zeg, we krijgen het veel te druk als gemeente, ga eens meehelpen. De centrale overheid moet eens goed nadenken over wat hun toegevoegde waarde nog is wanneer men alles op de nek van de gemeente schuift. Beetje veiligheid (zoals de bespottelijke NSS a raison van 90 miljoen), beetje handel met het buitenland, beetje Europa en wat nog meer? Het is alleen maar bezuinigen, geef het gewoon eerlijk toe en stop met al dat geleuter over maatwerk dicht in de buurt. Afschuiven, afvinken en afvoeren. Zoek het zelf maar uit en val ons niet lastig met jouw probleem is de enige echte vertaling van participatiemaatschappij. Zorgverlening of het onderbrengen van familie in een verzorgingshuis is niet mijn vak. Professionals kunnen dat beter en sneller dan ik.
18
Helemaal mee oneens Achter deze maatregelen zit totaal geen sociale bedoeling. Zo wordt het wel aan de mensen verkocht, en dat vindt ik persoonlijk schandalig. Het is niets meer dan ordinaire bezuinigingsmaatregelen , waar zowel gemeenten als burgers zwaar de dupe van zijn. Maar nu verzanden wij in een politieke discussie en dit kan niet de bedoeling zijn van deze enquête. Als voorbeeld mijn moeder van 91: zij is niet in staat zelfstandig hulp in te schakelen. Ze is niet op de hoogte van onze moderne communicatie. Hoort slecht, ziet slecht en loopt slecht. Met haar zijn er zoveel van deze oude mensen die nog zelfstandig wonen en zullen wonen. Het zou een ramp worden als geen professionele hulp krijgen. Chronisch zieken, ouderen, gehandicapten en andere niet-gezonde mensen zouden in zo'n participatiemaatschappij aan hun lot worden overgelaten. Stel je hébt geen kinderen? Of aardige buren? Of je woont geïsoleerd? Of je bent een niet zo'n sociaal vaardig iemand met een breed netwerk? Het voorgestelde verstervingsbeleid is zo inhumaan en asociaal dat ik verbaasd ben dat er nog steeds geen volksopstand komt. Gemeentes komen van overheidswege in een onmogelijke situatie door zowel te moeten bezuinigen als ook (meer en betere) zorg te bieden. Ik maak me ongerust over al het uitvoerend personeel in de zorg: de ontslagen, de werkdruk bij wie nog mag werken, het verdwijnen van verpleeg- en bejaardeninstellingen. Ik hoop van harte dat Leiden de zorg zeer ter harte blijft (kan blijven) nemen. Cliënten zijn vaak niet in staat om hulp te vragen. Weten niet hoe, waar enz. Dan wordt het aanmodderen tot dat het uit de hand loopt en de gevolgen ernstig kunnen zijn. De AWBZ is een volksverzekering die thans door de huidige coalitie verkwanseld. De foutieve vooronderstelling is dat iedereen dat zelf kan regelen. Dat veronderstelt dat iedereen inzicht heeft in de eigen beperkingen, weet wat zijn of haar vraagarticulatie is, alsdan in staat is om benodigde hulp te lokaliseren en in staat is om die hulp te vragen. Dan hebben we het nog niet over het administratieve circus dat ongetwijfeld ook in de nieuwe situatie niet zal verdwijnen. Zeker bij personen met van buitenaf onzichtbare, mentale beperkingen, waar de handicap juist zit op zaken als beperkt ziekte-inzicht, moeizaam sociaal contact aangaan/onderhouden, risico-blindheid c.q. onderschatting van benodigde hulp etc. is de kans groot dat deze hele groep tussen wal en schip gaat vallen. De VNG heeft zich op deze dossiers als klein jongetje laten piepelen door het rijk, waardoor er de facto sturing van de beleidsinhoud door het rijk ontstaat. Van enige gemeentelijke beleidsvrijheid is weliswaar in theorie sprake, maar in de praktijk zal deze bezuinigingsoperatie leiden tot fors hogere maatschappelijke kosten voor gemeenten. Voor veel mensen is een ZZP1 (tot 1.8 uur per week) het verschil tussen een (parttime) baan of een uitkering. De gewone mens weet niet wat er allemaal mogelijk is op dit gebied. Hier heb je deskundigen voor nodig. Juist chronisch zieken en hulpbehoevenden hebben hier geen kennis van en tijd voor.... Zij hebben al genoeg aan hun hoofd. De zorg wordt op alle fronten uitgekleed. Oudere mensen moeten langer thuisblijven, kunnen niet worden opgenomen in verzorgingstehuis, dit levert gevaarlijk situaties op. Het zijn onzinnige plannen bedacht door de VVD en PvdA, alleen maar kortetermijn politiek waar de Nederlandse burger de dupe van is. Doe eerst iets aan de verspilling in de zorg, kijk naar Buurtzorg. Deze organisatie werkt prima zonder managers. Dat levert al miljoenen euro's op. Decentralisatie zal per saldo meer geld kosten, aangezien er meer mensen aan gaan werken. Daarbij komt dat die waarschijnlijk minder kennis hebben, waardoor consultants moeten worden ingehuurd. Als deze door meerdere gemeenten / organisaties gaan worden ingehuurd, kunnen ze voor iedere keer dat ze (hetzelfde!) advies geven een (dure) rekening sturen. Dit nieuwe systeem leidt tot een hoge mate van willekeur. Gewoon bezuinigingsoperatie. Heb bv hier in NL geen familie dus ik zou zelf op niemand beroep op kunnen doen in geval van nood. Maar ik betaal flink mee aan belasting en verwacht ook op hulp te kunnen rekenen indien ik hier behoefte aan krijg 19
Het is absurd om te gaan snijden in zaken die zich ten eerste moeilijk in geld uit laten drukken en ten tweede tot de belangrijke verworvenheden behoren die Nederland hoger laten scoren op sociaal welzijn dan bijna alle andere landen ter wereld. Het is afstoten van verantwoordelijkheid van de landelijke overheid naar gemeenten. En dan ook nog met minder geld. Niet ok wat mij betreft. Het is voor mensen die zorg nodig hebben vaak moeilijk om hulp te vragen of te accepteren van 'vrijwilligers'. De relatie tussen hulpbehoevende en hulpverlenende komt onder druk te staan. We worden gestimuleerd om steeds meer te gaan werken (vrouwen die part-time werken is slecht voor de economie), en daarnaast ook nog zorgtaken erbij nemen. Ik zie hier een tegenstelling. Betutteling nee, maar mensen die het nodig hebben moeten zorg kunnen krijgen, en dit moet inkomensafhankelijk zijn. Als je voldoende geld hebt (en dan bedoel ik echt comfortabel, niet dat je net kunt rondkomen) mag je best geacht worden zelf te betalen. Maar mensen die het niet breed hebben moeten zonder moeilijk te doen bij de (lokale) overheid kunnen aankloppen. Het komt er hoe dan ook op neer dat er geen geld is voor de oudere of hulpbehoevende generatie, Mantelzorg betekent niet meer dan nog meer vrijwilligerswerk voor mobiele mensen die naast hun eigen werk nog meer liefdadigheidswerk voor anderen gaan verrichten. Dat is in veel gevallen al een zware belasting. De minder mobiele en afhankelijke mensen zijn de klos. Het moet voor alle inwoners van Nederland hetzelfde zijn. Dit is een verkapte bezuiniging. Zorg is een landelijke verantwoordelijkheid niet een plaatselijke. Hulp bieden aan een familielid/ persoon in omgeving is helemaal niet erg. Maar het moet je eigen leven/werk e.d. niet beïnvloeden. Neem een voorbeeld aan mijn Oma. Wij helpen allemaal regelmatig met dingen die er gedaan moeten worden. Zoals bankzaken, reparaties in huis, boodschappen, ziekenhuisbezoek. Voor mijn oma is het heerlijk dat 1 keer in de week de huishoudelijke hulp komt. Het is weer even een ander gezicht dan je familieleden. Waar je andere dingen mee deelt. Voor mijn Oma is dat een vriendin geworden en kijkt ze ernaar uit dat ze komt. Voor veel oudere mensen is dit ook belangrijk. Ik ben in heel korte tijd mantelzorger geworden voor moeder en voor mijn echtgenoot met dementie. Het is heel erg zwaar, stressvol en eigenlijk niet te doen. Mijn conclusie is dat men voorzichtig moet zijn met te veel rekenen op mantelzorg, voor veel zorg zijn professionals nodig. Ik ben zelf ziek en wil niet afhankelijk zijn van mijn kinderen! Ik denk niet dat de Gemeente voldoende is toegerust voor deze taken, zowel wat kennis en expertise betreft als wat organisatie betreft. Dit wordt een grote chaos met grote verschillen tussen gemeentes onderling. Met name het UWV zou haar taken gewoon moeten blijven uitvoeren. Indien de overheid taken afstoot zou ze de belastingen navenant moeten verlagen. Dit gebeurt niet. Je moet niet wachten tot het kalf verdronken is. maar door alertheid van professionele mensen 'op tijd' de nodige hulp geven!!!! Lang niet iedereen is bekend met wat er allemaal aan zorg mogelijkheden zijn, waardoor de kans bestaat dat je niet de juiste zorg krijgt die wel nodig is, niet iedereen heeft een uitgebreid sociaal netwerk die de zorgadministratie op zich kan nemen; versplintering van budgeten en kwaliteit vd zorg, kans op commercialisering van de zorg in combinatie met hogere kosten waardoor de zorg niet meer voor iedereen toegankelijk is Lokale ondersteuning (bij door een zorginstantie als Gemiva) is al te vaak niet voldoende professioneel (part-time onervaren staf en stagiaires) en een robuust landelijk en voor iedere categorie gelijke basis zou moeten worden gegarandeerd. Kennelijk ziet de landelijke overheid zich hier niet competent (en dat zou wel eens meer het geval kunnen zijn). Deze hele exercitie is kosten gedreven en niet ideologisch menselijk onderbouwd. Zo worden onzekere mensen (e.g. WAJONGers met autisme) nog onzekerder gemaakt in hun identiteit en levensstijl. Schande. Men gaat ervan uit dat mensen in hun directe omgeving hulp moeten zoeken. Dat is niet voor iedereen mogelijk. Zeker niet als je geen kinderen hebt die de zorg kunnen overnemen. Tevens is het niet mogelijk om hulp te vragen als je in een buurt woont met alleen maar ouderen en die dus zelf ook op 20
zoek zijn naar hulp. Aan dit soort situaties wordt geen aandacht geschonken en zeker geen oplossing voor bedacht. Mensen moeten in staat zijn om dit te regelen. Dit is vaak niet het geval. Natuurlijk moeten mensen zo lang ze kunnen hun verantwoordelijkheid zelf nemen. Maar ik vind het kwalijk dat met deze vraag word gesuggereerd, dat bestaande zorg door een beetje meer zelfstandigheid en vrijwilligerswerk en een paar slimme bezuinigingsmaatregelen vervangen kan worden. In mijn werk zou dat kunnen betekenen dat moeders hun banen opzeggen om de rest van hun leven weer voor hun kind met een beperking te zorgen. Of dat jongeren met een verstandelijke beperking meer en meer gaat criminaliseren, omdat er niemand is die naar hen omkijkt. Maar goed, mocht ik straks mijn baan kwijt raken, word ik vast wel uitgenodigd voor vrijwilligerswerk, kan ik het werk waar ik voorheen voor betaald werd, toch blijven doen- geheel en al vrijwillig. Dat zou met uw baan ook kunnen, trouwens. Nederland is een beschaafd land en we horen ervoor te zorgen dat niemand zich zorgen hoeft te maken als hij of zij zorg nodig heeft. Er zijn hulpbehoeftigen die weinig kontakten met anderen hebben (doordat ze daar geen behoefte aan hebben of niet sociaal vaardig zijn), en wie heeft er nou tijd en zin om anderen echt goed te helpen anders dan 's een keertje? Door de individualisering van de samenleving voelt de hulpvraag van een buurtgenoot aan als een belasting. Juist als de overheid de hulp regelt, krijgt iedereen de zorg die men nodig heeft en het behoudt de betaalde banen in de zorg. Er is al teveel werkloosheid. Geen banen omzetten in vrijwilligerswerk. Niet iedereen heeft mensen om zich heen die dit wel even overnemen. Ik in ieder geval niet. Op zorg moet geen tweedeling ontstaan. We betalen (AWBZ) premie voor zorg. Zorg terugleggen bij de omgeving zorgt voor versnipperde (niet kwalitatieve) zorg. Slecht voor de behoevende. Daarnaast komt er meer druk aan het eind van de keten. Immers als het echt niet meer kan kom je in de duurdere intensieve zorg terecht. Hoe goed bedoeld ook, (niet opgeleide) vrijwilligers/familie zouden dat wel eens kunnen bespoedigen met hogere kosten tot gevolg. Om maar nog niet te spreken van de slechte kwaliteit van leven voor de behoevende. En het shoppen in gemeentelijke zorg komt er ook aan: "Ik naar gemeente X verhuizen want daar besteedt de gemeente meer aan gevallen zoals ik". U denkt toch niet dat ik een 24 uur luier van mijn buren moeten vervangen. Ook zou ik willen zien dat er geen managers bij komen {moeten er meer weg} dan hoeft er geen vrijwilligers maar kan beroeps krachten het werk laten doen. En geen bureaus laten doen. Veel van deze mensen zijn niet goed in staat dingen "zelf" te regelen: het is een extra belasting die hun situatie niet ten goede komt. En laten we wel wezen: alle "filosofie" ("eigen kracht!" - kots!) die er aan wordt opgehangen is uitsluitend Newspeak om te verbloemen dat het om ordinaire en asociale bezuinigingsmaatregelen gaat. Iedereen "participeert" in de "participatiemaatschappij", behalve de overheid. Terwijl juist de overheid ons als burger ten dienste hoort te staan: dat is namelijk het enige bestaansrecht van de overheid. Verkapte bezuiniging. Mensen worden overgeleverd aan verwanten die er helemaal geen zin in hebben. Onmogelijk vast te stellen in hoeverre ouderen in feite die benodigde zorg uit hun directe omgeving krijgen. Zonder zorg van de overheid voor ernstig verzwakte of mensen of mensen die niet in staat zijn om zich zelfstandig staande te houden in deze steeds ingewikkelder wordende samenleving, gaat het heel vol worden onder de bruggen. Zorg is een kerntaak van de overheid en een mensenrecht. De overheid moet zorgen voor een acceptabele woonsituatie van mensen.
21
