RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Van Brienenoordschool
Plaats BRIN nummer Onderzoeksnummer Datum onderzoek Datum vaststelling
: : : : :
Rotterdam 08AM|C1 282356 12 maart 2015 27 mei 2015
Pagina 2 van 15
INHOUDSOPGAVE 1
INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2
BEVINDINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
3
TOEZICHTARRANGEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Pagina 3 van 15
Pagina 4 van 15
1
INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 12 maart 2015 een onderzoek uitgevoerd op Van Brienenoordschool naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. In het najaar van 2014 heeft de inspectie enkele signalen ontvangen over het pedagogisch klimaat en de zorg en begeleiding op deze school. De inspectie heeft naar aanleiding hiervan een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam ook naar voren dat de opbrengsten in de afgelopen twee schooljaren onder de ondergrens liggen die de inspectie hanteert en dat de financiële situatie van de school onder druk staat. Op 15 december 2014 heeft de inspectie dit signaal en de risicoanalyse met het bestuur besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften.
Toezichthistorie In 2012 is er een vierjaarlijks bezoek, geweest op de van Brienenoordschool. De school heeft toen een basisarrangement gekregen, maar wel met een aantal verbeterpunten voor de onderwijskwaliteit. Daarnaast zijn er destijds enkele tekortkomingen geconstateerd op het gebied van wet- en regelgeving. De school heeft ook een aangepast financieel continuïteitstoezicht. De afdeling rekenschap van de inpectie van het onderwijs heeft naar aanleiding van het bestuursgesprek op 15 december 2014 onlangs een rapport van bevindingen opgesteld. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: • Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids en het schoolplan bij de inspectie. • Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids en het schoolplan.
Pagina 5 van 15
• • •
•
• • •
Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten een intern auditrapport en de resultaten van een oudertevredenheidsenquête. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2b, 1/ 2c, 3b, 4b, 5a, 6b, 7a en 8c Gesprekken met de directeur/bestuurder, teamleiders en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het toezichthoudend bestuur, na afloop van het schoolbezoek.
Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: De opbrengsten, het onderwijsleerproces, de zorg en begeleiding, de kwalititszorg en de voorwaarden voor zorg en kwaliteitszorg.
Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.
Pagina 6 van 15
2
BEVINDINGEN
2.1
Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2012. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'.
Pagina 7 van 15
Opbrengsten 1.1*
1.2*
1
2
De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.
3
4
•
De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.
•
1.3
De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van acht jaar.
•
1.4
Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden.
•
1.5
De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht.
•
Leerstofaanbod
1
2
3
2.1*
Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen.
•
2.1.1
Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen.
•
2.1.2
Bij de aangeboden leerinhouden voor rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen.
•
2.2*
De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8.
•
2.3
De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan.
•
2.4*
De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand.
•
2.5
De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen.
2.6
De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving.
Tijd 3.1
4
•
•
1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd.
5
2
3
4
•
Pagina 8 van 15
Schoolklimaat
1
2
3
4.1
De ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt.
4.2
De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school.
4.3
Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school.
4.4
De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen.
4.5
De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school.
•
4.6
De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school.
•
4.7
Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan.
•
Didactisch handelen
• • • •
1
2
5.1*
De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof.
•
5.2*
De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer.
•
5.3*
De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
Afstemming
1
2
De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
6.2
De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
•
6.3
De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
•
6.4
De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
•
1
2
De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen.
•
7.2
De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.
•
8.1
1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben.
4
3
4
•
7.1*
Zorg
3
•
6.1
Begeleiding
4
2
3
4
3
4
•
Pagina 9 van 15
Zorg
1
2
8.2
Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen.
•
8.3*
De school voert de zorg planmatig uit.
•
8.4
De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg.
•
Kwaliteitszorg
1
2
3
4
3
4
9.1
De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie.
•
9.2
De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen.
•
9.3
De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces.
•
9.4
De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten.
•
9.5
De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces.
•
9.6
De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit.
•
9.7
De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving.
•
Voorwaarden voor kwaliteitszorg
1
2
10.1
De schoolleiding stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan.
10.2
De schoolontwikkeling is verbonden met de visie op onderwijs, zoals geformuleerd in het schoolplan.
•
10.3
De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur.
•
10.4
Bij de zorg voor kwaliteit zijn bestuur, directie, team en andere belanghebbenden betrokken.
•
3
4
•
Wet- en regelgeving
Ja Nee
NT1A
De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO).
NT1B
In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO).
NT2A
De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO).
NT2B
In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO).
NT4A
Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO).
• • • • •
Pagina 10 van 15
Wet- en regelgeving NT4B
2.2
Ja Nee
Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO).
•
Beschouwing Algemeen beeld De Van Brienenoordschool vertoont op diverse kwaliteitsgebieden ernstige tekortkomingen. De eindopbrengsten zijn de laatste twee jaren van onvoldoende niveau en door een niet eenduidige manier van afnemen van toetsen voor het leerlingvolgsysteem zijn de tussenresultaten niet te beoordelen. In het onderwijsproces zijn er op het gebied van onderwijsaanbod en didactisch handelen de nodige tekortkomingen. Ook bij de zorg en begeleiding laat de school steken vallen. Sinds begin 2015 is er een nieuwe directeur/bestuurder gestart op de school. Deze heeft het voor elkaar gekregen om de tekortkomingen in beeld te brengen en is gestart met het opstellen van een verbeterplan naar aanleiding van de analyses die hij gemaakt heeft. Voorzichtig zijn de eerste verbeteringen in het onderwijsproces waar te nemen. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten risicovol De eindopbrengsten van de van Brienenoordschool worden nog als voldoende beoordeeld, omdat in het jaar 2012 de eindopbrengsten net boven de ondergrens van de inspectie liggen. In 2013 en 2014 liggen de opbrengsten onder die grens. De tussenresultaten zijn niet te beoordelen, omdat de school geen betrouwbare gegevens kan tonen. Dat heeft te maken met een toetsafnamebeleid dat niet eenduidig wordt uitgevoerd. Daarnaast worden ook niet alle gegevens in het administratiesysteem van de school op een juiste manier verwerkt. De resultaten op het gebied van sociaal emotionele ontwikkeling meet de school met behulp van leerkrachten vragenlijsten, via een landelijk genormeerd instrument. De resultaten zijn zeer wisselend, maar gemiddeld genomen voldoende. Aanbod schiet tekort Het onderwijsaanbod op de van Brienenoordschool voldoet niet aan de kerndoelen. In de onderbouw wordt thematisch gewerkt. Het is niet duidelijk of de leerlijnen voor de kleuters gevolgd worden.
Pagina 11 van 15
De sterk verouderde taalmethode die de school gebruikt voldoet niet aan de eisen die aan het taalonderwijs gesteld worden. De tekortkomingen in de methode worden ook niet door de leerkrachten op een andere manier verholpen. De school heeft ook geen aanbod voor sociaal emotionele ontwikkeling. De school zorgt er wel voor dat de leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen aan voldoende leerlingen tot het niveau van groep 8 wordt aangeboden. Ook het aanbod voor burgerschap en sociale integratie is voldoende. Effectieve onderwijstijd Gemiddeld genomen voldoet de school aan de eisen die de inspectie stelt aan het effectief gebruiken van de onderwijstijd. De inspectie heeft in sommige groepen mooie voorbeelden gezien van hoe de onderwijstijd zo effectief mogelijk ingezet wordt. Daarentegen moeten leerlingen in andere groepen lang wachten alvorens zij geholpen worden bij een vraag. Een aandachtspunt voor de school is het effectief inroosteren van de onderwijstijd. Bij enkele groepen wordt er veel tijd gepland om op te ruimen of te eten en drinken. Schoolklimaat Doordat op de van Brienenoordschool geen leerlingtevredenheidsenquête wordt georganiseerd, heeft de school geen beeld of de leerlingen zich veilig voelen. Bij het systeem dat school hanteert om de sociaal emotionele ontwikkeling van leerlingen in beeld te brengen worden ook niet de leerlingvragenlijsten afgenomen. In het verleden hebben zich incidenten voorgedaan waarbij de veiligheid van leerlingen in het geding was. De school heeft wel diverse protocollen rondom het veiligheidsbeleid, zoals bijvoorbeeld een 'pestprotocol'. Het tegen het licht houden van de protocollen en het vervolgens actief hanteren ervan, ziet de school als een belangrijk aandachtspunt. Ouders worden in toenemende mate betrokken bij activiteiten die de school onderneemt. De school heeft een actieve ouderraad. Ook heeft de school een start gemaakt om de ouder als pedagogisch partner te zien. Het personeel op de school geeft aan het klimaat onderling als prettig te ervaren. Collega's helpen elkaar als het nodig is en invallers geven aan goed opgevangen te worden. De school heeft wel een hoog ziekteverzuim, waardoor de continuïteit van kwalitatief goed onderwijs wordt bedreigd. De leerkracht doet er toe Op de Van Brienenoord is een start gemaakt om verbetering aan te brengen in het primaire proces: het didactisch handelen van de leerkrachten.
Pagina 12 van 15
Het team is zich bewust aan het worden dat de kwaliteit van lesgeven niet meer voldoet aan de eisen van de tijd. Bij te veel lessen wordt er niet duidelijk uitgelegd en lukt het de leerkrachten niet om een sfeer te creëren waarin de leerlingen tot leren komen. De betrokkenheid van de leerlingen bij de les is wel in driekwart van de geobserveerde lessen waargenomen. Het team leert nauwkeuriger naar de leerlingen en de resultaten die zij behalen, te kijken. Een volgende stap is de gegevens benutten. In de onderwijsafstemming is nog veel winst te behalen. Het onderwijs wordt zowel op instructie, verwerking als onderwijstijd niet afgestemd op het niveau van de leerlingen. In de groepsplannen geeft de school wel aan hoe er in niveaugroepen gewerkt kan worden, maar in de praktijk wordt hier onvoldoende mee gedaan. De directie geeft aan dat er scholing nodig is op klassenmanagement. De zorg is een zorg Op het gebied van zorg en begeleiding dient de van Brienenoordschool de nodige stappen te ondernemen. Voor de jongste leerlingen is er nog geen observatiesysteem om in beeld te houden hoe de leerlingen ontwikkelen. De leerlingen in de bovenbouw volgt de school wel in hun ontwikkeling met behulp van halfjaarlijkse toetsen. Het ontbreekt in de bovenbouw echter aan analyseren van de voortgang in ontwikkeling. Het verhaal achter de resultaten komt niet boven tafel. Daardoor worden zorgleerlingen wellicht ook niet tijdig gesignaleerd. Maar ook bij de zorgleerling die wel in beeld is, kijkt de school onvoldoende naar de oorzaak van de stagnatie in ontwikkeling. Bovendien is het afhankelijk van de leerkracht of een leerling als zorgleerling aangemerkt wordt. Op het moment dat de leerkracht zichzelf handelingsverlegen voelt, wordt deze leerling bij de leerlingbespreking ingebracht. Hoewel er hard gewerkt wordt om leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte te helpen, is het de vraag of de geboden hulp de juiste is. Leerlingen die op een eigen leerlijn gezet worden, krijgen op de van Brienenoordschool nog geen ontwikkelperspectief. Zorg voor kwaliteit! Om de juiste keuzes te maken voor het onderwijsbeleid is het van belang om de leerlingenpopulatie van de school goed in beeld te brengen. Deze is nu nog te mager onderbouwd. Wat betekenen de kenmerken van de populatie voor het onderwijsaanbod van de school? Vervolgens is het voor de school van belang om naar de behaalde onderwijsresultaten te kijken en deze te vergelijken met resultaten van voorgaande jaren en met scholen met een vergelijkbare schoolbevolking. Dit kan leiden tot aangepast beleid van de school. De nieuwe directie heeft een start gemaakt met het formuleren van een visie en is op zoek naar allerlei instrumenten die de kwaliteit van de school kunnen verbeteren.
Pagina 13 van 15
Er wordt momenteel gewerkt aan een verbeterplan en de directie is zich er van bewust dat met het maken daarvan niet veel tijd verloren mag gaan. De reeds gemaakte afspraken zijn vastgelegd en de schoolleiding besteedt veel tijd aan klassenconsultaties. Het is duidelijk dat de schoolleiding de schoolontwikkeling, inclusief de kwaliteitszorg aanstuurt, maar het is nog te vroeg om te oordelen dat de schoolontwikkeling is gekoppeld aan een heldere visie van de van Brienenoordschool. De schoolleiding werkt aan een professionele schoolcultuur, maar staat daarmee nog aan het begin van een verbeterproces. Ook het bestuur wordt intensief betrokken bij de kwaliteitsverbetering die nodig is op de van Brienenoordschool. Het bestuur geeft aan in het verleden steken te hebben laten vallen, maar is er van overtuigd dat dat hen niet nog een keer zal gebeuren. Naleving Ten aanzien van de naleving van wettelijke voorschriften heeft de inspectie geconstateerd dat niet wordt voldaan aan onderstaande wettelijke voorschriften: • NT1b In de schoolgids is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO). • NT2b In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO).
Pagina 14 van 15
3
TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De kwaliteit van het onderwijs vertoont belangrijke tekortkomingen en is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan de van Brienenoordschool een aangepast arrangement 'zwak' toe. De school valt onder intensief toezicht. Met het bestuur is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in juni 2016 weer van voldoende niveau is. De inspectie voert in het voorjaar van 2016 een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (okv) uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. Verder maakt de inspectie nadere afspraken met het bestuur over te bereiken tussenresultaten en over een tussentijds kwaliteitsonderzoek (tko) naar bereikte verbeteringen. Deze afspraken legt de inspectie vast in een toezichtplan. Naleving Er zijn tekortkomingen geconstateerd in de naleving van wettelijke voorschriften, die vanwege het programmatisch handhaven standaard zijn gecontroleerd. In de schoolgids ontbreekt informatie over de klachtenregeling en is de informatie over de vrijwillige ouderbijdrage niet volledig. Daarnaast voldoen schoolgids en schoolplan nog niet aan de eisen die gesteld worden naar aanleiding van de wet Passend Onderwijs. De inspectie heeft de tekortkoming met het bestuur besproken en het bestuur is het eens met de vastgestelde tekortkoming. De inspectie heeft het bestuur de opdracht gegeven ervoor zorg te dragen dat de volgende versie van de schoolgids aan de wet- en regelgeving voldoet.
Pagina 15 van 15
