Randvoorwaarden Erosie. Martien Swerts Dienst land en Bodembescherming Departement LNE

Randvoorwaarden Erosie Martien Swerts Dienst land en Bodembescherming Departement LNE

Context Erosie • 100,000 ha • 2,000,000 ton bodem/jaar • 400,000 ton slib/jaar naar waterlopen • na 10 jaar erosiebeleid : beleidsindicator op 10% • Aantasting bodemkwaliteit • Milieu en burgers Aanpak • Brongericht : RVW, BO’s, sensibilisatie/demo • Off-site : BO’s, erosiebesluit Nieuwe spelregels voor erosiebestrijding 16/09/2014

Martien Swerts Dienst Land en Bodembescherming, Departement LNE

Randvoorwaarden? Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) • Europese steun voor landbouwers • •

Rechtstreekse steun Steun voor agromilieumaatregelen

• Voorwaarden (cross compliance) sinds 2005 • • •

17 Europese verordeningen mbt Leefmilieu, Gezondheid en Diergezondheid “Goede landbouw en milieuconditie” (erosie, organische stof in de bodem, minimaal onderhoud, …) Behoud van blijvend grasland

Nieuwe spelregels voor erosiebestrijding 16/09/2014


Nieuwe randvoorwaarden (RVW) • Areaal uitbreiden : verplichte maatregelen op percelen met een zeer hoge erosiegevoeligheid “paars” + op percelen met een hoge erosiegevoeligheid “rood” • Teeltspecifiek : maatregelen afhankelijk van de erosiegevoeligheid van de teelt • Gespreid in de tijd : stapsgewijze verstrenging van 2014 tot 2018 •

Bedrijven aanpassen • •

•

Teeltplan Mechanisatie/teelttechniek

Lopende BO’s

• Communicatie/demonstratie



Wat kunnen we doen? Bodem bedekt houden • Teelt die jaar rond volledige bedekking biedt • Groenbedekkers en mulches • Periode van onbedekte bodem reduceren Dichte rijen dwars op stroomrichting • Granen en vlas zaaien volgens de hoogtelijnen (! ≠ ploegen volgens de hoogtelijnen)



Wat kunnen we doen? Niet-kerende bodembewerking • 85% reductie van erosie op veldniveau onder Vlaamse omstandigheden • Opbrengst +/- gelijk (SB,AA>WT>M) • Geen inkomstenderving • Serieuze aanpassing in teelttechniek • • • • •

Brochure KBIVB 2004 2003-2006 interreg-projecten ‘Erosie’ en Mesam 2008-2012 interreg-projecten BodemBreed en Prosensols Ervaring in Wallonië, Frankrijk, Nederland, … Onderzoek



Niet-kerende bodembewerking



Wat kunnen we doen? Drempels tussen ruggen



Wat kunnen we doen? Strip-till



Maatregelen 2006-2013 • Verplicht op percelen met erosiegevoeligheidsklasse ‘zeer hoog’ (= paars op de erosiekaart) • Minimale bodembedekking + minimaal landbeheer • Maatregelen afhankelijk van teelt Volledige bedekking (bvb gras) geen maatregelen Granen + vlas : zaaien volgens de hoogtelijnen + bodem niet langer dan 3 maanden onbedekt voor wintergranen, niet langer dan 2 weken voor zaaibed zomergranen en vlas Alle andere teelten : niet-kerende bodembewerking + bodem niet langer dan 2 maanden onbedekt Uitzonderingen oa bij het hebben van een BO erosie



Context Waar?



Context Waar? Indeling volgens de Potentiële Bodemerosiekaart zeer hoog / paars Permanente bedekking Granen Rest

Oppervlakte ha 9.842 +/- 7.700 +/- 700 +/- 1.440

hoog / rood

39.427

medium / oranje

33.899

laag / geel

68.996

zeer laag / licht groen

223.701

verwaarloosbaar / donker groen

307.884



Wat moet?

Wintergranen en winterkoolzaad

2014 • Max 2 maand onbedekt (paars + rood) • Zaaien volgens de hoogtelijnen of niet-kerende toepassen (paars) 2015 • Ook op rood zaaien volgens de hoogtelijnen of nietkerende toepassen

“volgens de hoogtelijnen” : volgens de richting die het best aansluit bij de hoogtelijnen als het perceel in die richting langer is dan 100 meter



Wat moet? Zomergranen,

vlas en spinazie

2014 • Max 2 weken onbedekt voor inzaai (paars) -> groenbedekker voor 1 oktober • Zaaien volgens de hoogtelijnen of niet-kerende toepassen (paars) 2015 • Ook op rood max 2 weken onbedekt voor inzaai -> groenbedekker voor 1 oktober • Ook op rood zaaien volgens de hoogtelijnen of nietkerende toepassen



Wat moet? Fruit, sierplanten, zaad- en

plantgoed, houtige gewassen 2015 • >80% bodembedekking door teelt + gras of een andere waterdoorlatende bodembedekking op paars en rood



Wat moet? Ruggenteelten

(aardappel, …

2014 • Max 2 maanden onbedekt voor inzaai (paars) -> groenbedekker voor 1 oktober • Slechts 1x ruggenteelt om de 3 jaar op paars, andere 2 jaar weinig erosiegevoelige gewassen (E1/E2) 2015 • Max 2 maanden onbedekt voor inzaai (rood) -> groenbedekker voor 1 oktober • Drempeltjes verplicht op paars 2016 • Verbod ruggenteelt met frees op paars • Drempeltjes verplicht op rood 2018 • Ruggenteelt op paars verboden Nieuwe spelregels voor erosiebestrijding 16/09/2014


Wat moet? Aardbeien 2014 • Max 2 maanden onbedekt voor inzaai (paars) -> groenbedekker voor 1 oktober • Niet-kerende of buffer of BO (paars) • Slechts 1x om de 3 jaar op paars, andere 2 jaar weinig erosiegevoelige gewassen (E1/E2) 2015 (onder voorbehoud) • Van 15/4 tot na de oogst volledige bodembedekking met stro tussen de ruggen (paars + rood) • Slechts 1x om de 3 jaar (paars + rood), andere 2 jaar weinig erosiegevoelige gewassen (E1/E2) 2018 (onder voorbehoud) • Verboden op paars



Wat moet? Niet

eerder vermelde teelten bv bieten

2014 • Max 2 maanden onbedekt voor inzaai (paars) -> groenbedekker voor 1 oktober • Niet-kerende toepassen op paars 2015 • Max 2 maanden onbedekt voor inzaai (rood) -> groenbedekker voor 1 oktober 2018 • Niet-kerende bodembewerking toepassen op rood



Wat moet? Groenten

in openlucht

2014 • Max 2 maanden onbedekt voor inzaai (paars) -> groenbedekker voor 1 oktober (uitzonderingen mogelijk) • Niet-kerende toepassen op paars • Slechts 1x om de 3 jaar op paars, andere 2 jaar weinig erosiegevoelige gewassen E1/E2 2015 • Max 2 maanden onbedekt voor inzaai (rood) -> groenbedekker voor 1 oktober (uitzonderingen mogelijk) 2018 • Niet-kerende bodembewerking toepassen op rood • Teelt verboden op paars tenzij >80% waterdoorlatende bodembedekking Nieuwe spelregels voor erosiebestrijding 16/09/2014


Wat moet? Maïs 2014 • Max 2 maanden onbedekt voor inzaai (paars) -> groenbedekker voor 1 oktober of mulch van korrelmaïs • Niet-kerende toepassen op paars • Slechts 1x om de 3 jaar op paars (tenzij strip-till of mulchzaai : EBT + groenbedekker voor 15/9) andere 2 jaar weinig erosiegevoelige gewassen E1/E2 2015 • Max 2 maanden onbedekt voor inzaai (rood) -> groenbedekker voor 1 oktober of mulch van korrelmaïs 2018 • Niet-kerende bodembewerking toepassen op rood • Teelt verboden op paars tenzij strip-till of mulchzaai (EBT + groenbedekker voor 15/9) Nieuwe spelregels voor erosiebestrijding 16/09/2014


Enkele voorbeelden Uitgangspunt : de verplichtingen slaan op de hoofdteelt van de verzamelaanvraag (aanwezig op 31/5), dus bvb voor de groenbedekker kan geploegd worden •

2014 wintertarwe, 2015 suikerbieten : oogst wintertarwe ; bodem bewerken + groenbedekker inzaaien voor 1/10. Groenbedekker mag in de winter bvb geklepeld of opengetrokken worden, zolang er voldoende materiaal aan de oppervlakte blijft. Op paars perceel zaaibed SB niet-kerend bereiden (op rood pas vanaf 2018 NK)

•

Monocultuur maïs op paars perceel : kan enkel met strip-till (bodembedekking door mulch van korrelmaïs)



Enkele voorbeelden •

2014 aardappel op paars perceel : 1x om de 3 jaar dus 2015 volledige bedekking of granen of vlas (of uitz.) . Neem 2015 zomergraan : groenbedekker inzaaien (1/10) en graan inzaaien volgens de hoogtelijnen of groenbedekker inzaaien en graan in NK. Neem 2015 wintergraan : max. 2 maand onbedekt, dus afhankelijk van oogstdatum aardappel en zaaidatum graan

•

2014 spruiten op paars perceel : 1x om de 3 jaar dus 2015 volledige bedekking of granen of vlas (of uitz.)+ spruiten kunnen niet tijdig geoogst worden om een groenbedekker in te zaaien voor 1/10. De bladresten van spruiten zijn voldoende als bodembedekking.




Paars perceel : 2015 Aardappelen, 2016 wintertarwe, 2017 suikerbieten, 2018 snijmaïs. •

2015 aardappels paars perceel • •

•

2016 wintertarwe • •

•

Max 2 maand onbedekt Zaaien volgens de hoogtelijnen of NKB

2017 suikerbieten ! Kan niet (1x om de 3 jaar) •

•

drempeltjes verplicht Max 2 maand onbedekt vooraf -> groenbedekker voor 1/10/2014

Vervangen door bvb tijdelijk grasland of door maïs in strip-till (in groenbedekker ingezaaid voor 15/9) of door SB in dekvrucht

2018 snijmaïs ! Kan niet tenzij strip-till • •

groenbedekker voor 15/09/2017 of tijdelijk grasland behouden Strip-till of mulchzaai




Rood perceel : 2015 Aardappelen, 2016 wintertarwe, 2017 suikerbieten, 2018 snijmaïs. •

2015 aardappels •

•

2016 wintertarwe • •

•

Max 2 maand onbedekt Zaaien volgens de hoogtelijnen of NKB

2017 suikerbieten •

•

Max 2 maand onbedekt vooraf -> groenbedekker voor 1/10/2014

Max 2 maand onbedekt -> groenbedekker voor 1/10/2016

2018 snijmaïs • •

2 maand onbedekt -> groenbedekker voor 1/10/2017 Zaaibedbereiding NK



Daling in erosieklasse • Bij %C >1,7 kan een aanvraag ingediend worden om een akkerbouwperceel met 1 erosieklasse te laten dalen (gedurende 5 jaar). • Staalnamediepte tussen 10 en 30 cm (0-10 tot 0-30) • 80% overlap origineel perceel



Samenvattend • Stappenplan verstrenging RVW erosie : ingrijpend • Brongericht : bescherming waardevolle productiefactor • Vergt aanpassingen (cultuurtechniek, teeltplan, …) maar praktisch uitvoerbaar Misverstand : er kan wel nog geploegd worden bvb voor de inzaai van groenbedekkers, voor granen, …

• Communicatie/demonstratie/…



Dank U



Randvoorwaarden Erosie. Martien Swerts Dienst land en Bodembescherming Departement LNE

Recommend Documents