Gemeente Amersfoort
RAADSVOORSTEL
Van Aan Portefeuillehouder
: Burgemeester en Wethouders : Gemeenteraad : Wethouder C.J.M. van Eijk
B&W-vergadering De Ronde Agenda Het Besluit Vastgesteld besluit
: : : :
Reg.nr. Datum Agendapunt
: 4355488 : 11 november 2013 :
TITEL Verstrekking werkkapitaal aan Kredietbank Nederland
BESLISPUNTEN 1. Stichting Kredietbank Nederland ten behoeve van de sociale kredietverlening aan Amersfoorters een langlopende lening van € 250.000,- te verstrekken als werkkapitaal. 2. In te stemmen met het wijzigen van de begroting 2014.
AANLEIDING Amersfoort heeft geen eigen gemeentelijk kredietbank. Sinds enkele jaren voert de Kredietbank Nederland (fusie tussen GKB Leeuwarden, Stadsbank Midden Nederland en Kredietbank Noordwest) daarom de sociale kredietverlening uit voor burgers uit Amersfoort. Sociale kredietverlening biedt mensen die bij reguliere banken geen krediet kunnen krijgen alsnog de mogelijkheid om een krediet te krijgen. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen met een te laag inkomen of een geschiedenis van schuldenproblematiek. Reguliere banken vinden het een te groot risico om aan deze mensen kredieten te verstrekken. Sociale kredietbanken hebben van gemeenten de opdracht om deze doelgroep, onder voorwaarden, alsnog te bedienen. De Kredietbank Nederland voert de sociale kredietverlening aan Amersfoorters uit zonder kosten voor de gemeente Amersfoort. De gemeente hoefde de kredietbank ook geen werkkapitaal te verstrekken voor de kredieten; dit werd betaald uit door de kredietbank beheerde leningen van andere gemeenten. Op dit moment is dat laatste voor de Kredietbank Nederland geen houdbare situatie meer door de sterke groei van de uitstaande kredieten. Deze groei wordt toegeschreven aan de economische crisis en het feit dat reguliere banken nog hoge garanties vragen voor te verstrekken kredieten en steeds meer mensen zich dus wenden tot sociale kredietbanken. De Kredietbank Nederland heeft de gemeente Amersfoort daarom per brief verzocht om haar een lening te verstrekken als werkkapitaal voor te verstrekken sociale kredieten. Het Treasury-statuut van de gemeente schrijft voor dat dit een bevoegdheid is van de gemeenteraad.
BEOOGD EFFECT Continuering van sociale kredietverlening door de Kredietbank Nederland aan burgers uit Amersfoort en daardoor een beperking van het beroep op bijzondere bijstand en schuldhulpverlening.
Inlichtingen bij:
H.A.W. Bakker, MO/SZ, (033) 469 46 58
Gemeente Amersfoort raadsvoorstel 4355488 pagina 2
ARGUMENTEN 1.1 Kredietbanken kunnen alleen sociale kredieten verstrekken als gemeenten hiervoor werkkapitaal beschikbaar stellen. Doordat gemeenten zorgen voor werkkapitaal en dus garant staan voor de middelen, kan sociale kredietverlening door gemeentelijke kredietbanken plaatsvinden onder gunstiger voorwaarden dan bij reguliere commerciële banken. Amersfoort heeft geen gemeentelijke kredietbank en maakt daarom gebruik van de diensten van Kredietbank Nederland. Tot nu toe dus zonder daarvoor werkkapitaal te verschaffen.
1.2 Sociale kredieten beperken de aanspraak op bijzondere bijstand en schuldhulpverlening. Bijzondere bijstand wordt in beginsel ‘om niet’ verleend. In afwijking hiervan bepaalt de wet dat bijzondere bijstand voor duurzame gebruiksgoederen kan worden gegeven in de vorm van een geldlening (leenbijstand). Bij de beoordeling van een aanvraag van bijzondere bijstand voor duurzame gebruiksgoederen of inrichtingskosten, wordt een krediet bij een kredietverlenende instelling waaronder een sociale kredietbank, als voorliggende voorziening gezien. Dat betekent dat de gemeente pas tot bijzondere bijstand in de vorm van een geldlening of borg overgaat als er bewijs ligt dat de cliënt elders geen (of onvoldoende) krediet kon krijgen. Daarbij speelt ook het meer principiële argument dat het goed is als mensen zoveel mogelijk hun financiële zaken regelen buiten de gemeentelijke dienstverlening. Daarnaast kan met het verstrekken van sociale kredieten in sommige gevallen voorkomen worden dat mensen aanspraak moeten maken op relatief dure schuldhulpverlening.
1.3 Er is geen voor de hand liggend alternatief voor de Kredietbank Nederland. Voordat de Kredietbank Nederland de sociale kredietverlening voor Amersfoorters ging doen, werd dit gedaan door de Kredietbank Utrecht. De samenwerking met deze kredietbank is beëindigd toen de Kredietbank Utrecht uitvoeringskosten aan de gemeente Amersfoort zou gaan doorberekenen (een bedrag per kredietaanvraag). De verwachting was toen dat dit de gemeente enkele tienduizenden euro’s per jaar zou kosten. Omdat de Kredietbank Nederland deze kosten niet doorberekent is daarna gekozen voor deze aanbieder.
2.1 Met het verstrekken van een langlopende lening wijzigt de begroting. De begroting 2014 wordt gewijzigd in verband met de te betalen en door te berekenen rente voor de langlopende lening. Overigens is de wijziging van de begroting financieel neutraal.
KANTTEKENING EN RISICO’S 1.1 De Kredietbank Nederland is een stichting. Daarmee bestaat de mogelijkheid van failliet gaan. Een aantal risicofactoren speelt hierbij een rol: • • • •
Het eigen vermogen van de Kredietbank bedraagt ongeveer 6% van het balanstotaal. Er is maar een beperkte buffer om tegenvallers op te vangen; Gezien de verhouding vlottende activa versus de vlottende passiva kan het zijn dat de bank op korte termijn behoefte heeft aan financiering. Gezien het verloop van de liquide middelen de afgelopen jaren is ingeteerd op de beschikbare liquide middelen. De marges in de exploitatiesaldi zijn bijzonder smal.
Een aantal factoren en maatregelen beperken de risico’s:
Gemeente Amersfoort raadsvoorstel 4355488 pagina 3
1. De Kredietbank is voor 120 gemeenten een voorliggende voorziening. Veel van die gemeenten hebben een groot probleem als de Kredietbank er niet meer zou zijn. De kans is groot dat een (groot) deel van deze gemeenten ondersteuning zal bieden, mocht het niet goed gaan met de Kredietbank. 2. De Kredietbank beheert geen spaargeld. Het verstrekken van kredieten doet de Kredietbank grotendeels met eigen vermogen en werkkapitaal verstrekt door funders. Deze funders verstrekken leningen met langere looptijden. Een bankrun is daarmee uitgesloten. 3. Bij faillissement zal de curator de openstaande kredietportefeuille gaan terugwinnen. Hoewel dit enkele jaren kan duren is de verwachting dat de meeste kredieten teruggewonnen worden. Deze middelen worden verdeeld over de schuldeisers/funders. De verwachting is dat schuldeisers meer dan 80% van hun vordering terugkrijgen. 4. De Kredietbank staat onder dubbel toezicht. In eerste instantie is er een Raad van Toezicht met vijf commissarissen die de begroting en de jaarrekening van de Kredietbank goedkeuren. Vervolgens controleert in tweede instantie de gemeente Leeuwarden de begroting en de jaarrekening. 5. Binnen de exploitatie van de Kredietbank wordt een risicofonds gevoed. Niet afgeloste kredieten worden ten laste van dit risicofonds gebracht. Gezien deze beheersmaatregelen zijn wij van mening dat deze risico’s acceptabel zijn. Daarbij speelt een rol dat wij, gezien het belang van sociale kredietverstrekking aan de Amersfoortse burger en het ontbreken van adequate alternatieven, deze voorziening in stand willen houden.
FINANCIËN Het voorstel betreft een langlopende lening van € 250.000,-. Dit bedrag is gebaseerd op de stand van de kredietportefeuilles in 2011 en 2012 en een prognose van de Kredietbank tot en met 2015. Eind 2012 stond voor Amersfoort een bedrag aan kredieten uit van circa € 85.000,-. De opbouw is dan als volgt: 2011 2012 2013 2014 2015
€ 25.000,€ 60.000,€ 50.000,€ 55.000,€ 60.000,-
Totaal € 250.000, Het bedrag van € 250.000,- wordt ineens als lening aan de Kredietbank verstrekt. Dit gebeurt vanuit de totaalfinanciering van de gemeente Amersfoort door de BNG. Hierover wordt met de Kredietbank een kredietovereenkomst afgesloten. De rentelasten en -baten leveren hebben geen effect op de algemene middelen. De rentevergoeding die de Kredietbank Nederland biedt is gelijk aan het geldende rentepercentage bij de Bank Nederlandse Gemeenten. Het financiële risico, in geval de Kredietbank door een faillissement de lening niet kan terugbetalen, wordt opgevangen binnen het programma Werk en inkomen. Wanneer de mogelijkheid van het verkrijgen van een sociaal krediet komt te vervallen kunnen meer mensen aanspraak maken op bijzondere bijstand. De verwachting is dat de extra kosten van bijzondere bijstand voor de gemeente ongeveer dezelfde omvang hebben als de verwachte omvang van uitstaande sociale kredieten. Dit is nog los van de extra uitvoeringskosten voor de gemeente. Het verstrekken van kredieten is derhalve voor de gemeente “voordelig”.
Gemeente Amersfoort raadsvoorstel 4355488 pagina 4
In de met de Kredietbank af te sluiten overeenkomst is opgenomen dat de gemeenteraad op verzoek van de Kredietbank moet besluiten over een nieuwe lening ter aanvulling van het werkkapitaal zodra de omvang van de uitstaande kredieten het al geleende werkkapitaal overtreft. Met het nu voorgestelde bedrag is aanvulling van het werkkapitaal voor de komende jaren naar verwachting niet nodig. Ook is in de overeenkomst opgenomen dat, als het totaalbedrag aan uitstaande kredieten lager is dan het al gestorte werkkapitaal door de gemeente, de directie van de Kredietbank in samenspraak met de gemeente bepaalt of er tussentijds een bedrag kan worden teruggestort aan de gemeente, mits het verschil groter is dan € 50.000,-. Dit wordt halfjaarlijks bepaald. Er is geen sprake van een zogenaamde open-einde regeling omdat het contract over de samenwerking tussentijds opgezegd kan worden met een opzegtermijn van een jaar. Na opzegging wordt het werkkapitaal teruggestort naar de gemeente.
DUURZAAMHEID Met de continuering van de sociale kredietverlening worden kansen eerlijker verdeeld onder Amersfoorters. Daarnaast leidt dit tot lagere sociale uitgaven, namelijk voor de bijzondere bijstand en schuldhulpverlening.
BETROKKEN PARTIJEN Kredietbank Nederland
Burgemeester en wethouders van Amersfoort, de secretaris,
Bijlagen
- Raadsbesluit
de burgemeester,
Gemeente Amersfoort raadsbesluit
pagina 1
RAADSBESLUIT
Reg.nr.4355488
De raad van de gemeente Amersfoort; op basis van het voorstel van burgemeester en wethouders van 8 mei 2013, sector MO/SZ (nr.4355488); b e s l u i t: 1. Stichting Kredietbank Nederland ten behoeve van de sociale kredietverlening aan Amersfoorters een langlopende lening van € 250.000,- te verstrekken als werkkapitaal. 2. In te stemmen met het wijzigen van de begroting 2014.
Vastgesteld in de openbare vergadering van … de griffier
de voorzitter
Gemeente Amersfoort raadsbesluit
pagina 1
