Project Zwaluwstaart Eindrapportage Deel 1

Project Zwaluwstaart Eindrapportage Deel 1

Integrale Traject begeleiding door kiezen en (ver)binden Naar een samenhangend werkproces van kansrijke in-, door- en uitstroom

Looptijd project 15-09-2009 tot en met 14-10-2011 M.B.C. Jaspers, projectleider

Penvoerende instelling Fontys Hogescholen Partnerinstellingen Hogeschool Zuyd Koning Willem I College december 2011

Inhoudsopgave Voorwoord.................................................................................................................. 3 Leeswijzer .................................................................................................................. 5 1. Korte karakteristiek van het project........................................................................ 6 2. Samenvatting ......................................................................................................... 8 3. Projectresultaten per werkpakket......................................................................... 11 Werkpakket 1 Integrale Trajectbegeleiding (ITB) ........................................... 12 Werkpakket 2 Beroepsbeeld en opleidingsbeeld............................................ 13 Werkpakket 3 Digitale Bronnenbank .............................................................. 14 Werkpakket 4 Professionalisering docenten................................................... 15 Werkpakket 5 Effectmeting ............................................................................. 16 Werkpakket 6 Kennisdisseminatie .................................................................. 17 Werkpakket 7 Projectmanagement................................................................. 18 4. Evaluatie .............................................................................................................. 22 5. Lessons learned................................................................................................... 24 6. Vooruitblik voorbij de projecthorizon .................................................................... 22 7. Financiële verantwoording ................................................................................... 25 8. Conclusies............................................................................................................ 27 Bijlage 1 Implementatieplan: een voorbeeld ............................................................ 28 Bijlage 2 Cijfers over pilots en bijbehorende professionaliseringsactiviteiten .......... 32 Bijlage 3 Doorstroomcijfers ...................................................................................... 33

Eindrapportage Integrale Traject Begeleiding door kiezen en verbinden deel 1

2

Dit project is tot stand gekomen met steun van Stichting SURF, de ICTsamenwerkingsorganisatie van het hoger onderwijs en onderzoek. Meer informatie over SURF is te vinden op de website (www.surf.nl).


3

Voorwoord Jaarlijks starten vele, meestal zeer jonge mensen, een studie in het hoger beroepsonderwijs. Studenten die voor het eerst gaan studeren op een hogeschool zitten veelal in een levensfase waarin ze op diverse manieren hun weg nog moeten zoeken. Een verkeerde keuze is dan ook snel gemaakt. Zo'n een keuze is voor de student persoonlijk dramatisch maar ook voor de onderwijsorganisatie, die de maatschappelijke opdracht heeft om goede en gemotiveerde professionals aan de arbeidsmarkt af te leveren. Een samenleving en haar onderwijssystemen, die staan voor het maximaal benutten van talent moeten anders en veel beter omgaan met de inrichting van studiekeuzeprocessen zowel voor als na de poort met nadruk op de matching tussen de student, de opleiding en het toekomstig werkveld. De opleiding tot leraar basisonderwijs vraagt om een zorgvuldig doorlopen studiekeuzeproces. Het is van het grootste belang dat studenten die voor de Pabo kiezen een realistisch beeld van de opleiding en het beroep hebben, liefst voor dat zij aan de opleiding beginnen. Eén van de meest genoemde redenen voor uitval op de Pabo is namelijk een te beperkt of eenzijdig beroeps- en opleidingsbeeld. In dit kader zijn de Fontys Pabo’s, de Pabo’s van de Hogeschool Zuyd, de afdeling Kinderopvang en Onderwijs van het Koning Willem I College in 2009 samen met Stichting SURF een project ‘Integrale trajectbegeleiding door kiezen en (ver)binden’ gestart, kortweg het project ‘Zwaluwstaart’. Gedurende twee jaar is door de hierboven genoemde partners intensief gewerkt aan het ontwerp van een integraal begeleidingstraject, dat start voordat de student aan de opleiding begint. Al de ontwikkelde producten kunnen worden ingezet bij het ondersteunen van het keuzetraject van (potentiële) pabostudenten. Het begeleidingstraject omvat ondermeer een fase van integrale diagnose, waarin gericht aandacht wordt besteed aan het verbeteren van het beroeps- en opleidingsbeeld van de aankomende student. De centrale vraag van het project was of deze integrale diagnose voor de poort een positief effect heeft op de kansrijkheid van de student voor de opleiding en het beroep. De eerste onderzoeksresultaten uit de pilotfase tonen een voorzichtig positief effect aan. Vervolgonderzoek blijft noodzakelijk. Alle betrokken pabo’s kunnen bij hun intakeprocedures en trajectbegeleiding gebruik maken van het ontwikkelde materiaal. Hiervoor is de website www.fontys.nl/zwaluwstaart ontwikkeld. Daarnaast is in december 2011 de publicatie ‘Kansrijk!, naar een waarderende aanpak van talent’ verschenen en een Dvd met de ontwikkelde filmmaterialen over de opleiding en het beroep van de leraar basisonderwijs. Voorts dient opgemerkt te worden, dat het projectontwerp en projectopbrengsten van de integrale trajectbegeleiding door kiezen en (ver)binden zeer goed bruikbaar en beschikbaar zijn voor aanverwante hbo en mbo opleidingen, die te maken hebben met een vergelijkbare studiekeuzeproblematiek. Ik wil graag van de gelegenheid gebruik maken om alle collega’s te bedanken van de Fontys Pabo’s, de Hogeschool Zuyd en het Koning Willem I College, die bijgedragen hebben aan het succesvol afronden van het project. In het bijzonder wil ik de werkpakketleiders, Caroline Wijsman, Ellen Rohaan, Margreet Vriesema, Vic Peeters, Marie-Louise van Lieshout-Diepstraten, Desiree Vonk als afgevaardigde van het Koning Willem I College en Ghisèle Bertens voor de projectondersteuning, bedanken voor hun energie en betrokkenheid bij het project. Mede door hun deskundigheid en vasthoudendheid is dit complexe en uitdagende project geslaagd.


4

Tot slot dank ik de stuurgroep, in het bijzonder de voorzitter Harrie van de Ven, de Colleges van Bestuur van Fontys Hogescholen, Hogeschool Zuyd, Koning Willem I College en de Stichting SURF voor de facilitering en de support.

Mieke Jaspers [email protected] Projectleider Zwaluwstaart


5

Leeswijzer De eindrapportage bestaat uit twee delen. Deel 1 bevat de eindrapportage conform de richtlijnen van SURF ten behoeve van de endterm review: 1. korte karakteristiek project 2. samenvatting 3. projectresultaten per werkpakket 4. evaluatie project 5. lessons learned 6. vooruitblik voorbij de projecthorizon 7. financiële verantwoording 8. conclusies. Bijlage 1: Implementatieplan, een voorbeeld Bijlage 2: cijfers over pilots en bijbehorende professionaliseringstrajecten Deel 2 van de eindrapportage bestaat uit drie deelrapportages en bevat de integrale opbrengsten ( rijp en groen) van   

werkpakket 1: Integrale Trajectbegeleiding (ITB), werkpakket 4: Professionalisering docenten werkpakket 5: Effectmeting.

De opbrengsten van werkpakket 2, Opleidings- en beroepsbeeld, werkpakket 3: Digitale Bronnenbank en werkpakket 6: Kennisdisseminatie en onderdelen van werkpakket 1 en werkpakket 5 zijn zichtbaar in de 1. Website, www.fontys.nl/zwaluwstaart; 2. Publicatie Kansrijk! naar een waarderende aanpak van talent ; 3. Dvd Integrale TrajectBegeleiding door kiezen en (ver)binden.


6

1. Korte karakteristiek van het project Doelstelling Doelstelling van het project is het vergroten van de kansrijkheid van potentiële en eerstejaars Pabo studenten waardoor studiesucces in het hoger onderwijs verbeterd wordt.

Probleemanalyse Het probleem dat aan dit projectvoorstel ten grondslag ligt, is de te hoge uitval van Pabo-studenten in de propedeuse van de opleiding leraar basisonderwijs. Hierdoor gaan talenten van studenten verloren. Dat de hoge uitval voor de instituten in hun beleidsvoering en onderwijsuitvoering negatief doorwerkt, hoeft geen betoog. De Pabo’s van Fontys Hogescholen en Hogeschool Zuyd willen de uitvalproblematiek vroegtijdig aanpakken nog voor de student aan de HBO opleiding begint en begeleiding op maat bieden in de propedeuse om studiesucces te bevorderen.

Gekozen interventie Met een vroegtijdige integrale aanpak van in-, door- en uitstroom wordt zowel een kwalitatieve verbetering van de instroom als verhoging van studiesucces in het hoger onderwijs beoogd. Het te ontwikkelen instrumentarium kwalificerende intake kansrijkheid vormt een belangrijk diagnose-instrument voor student en opleiding. Het profiel van de (potentiële) instromer wordt in beeld gebracht waardoor in het vervolgtraject van de studiebegeleiding eerder en effectiever aan de kansen en belemmeringen bij de student gewerkt kan worden. Het is aannemelijk dat deze interventie positieve gevolgen heeft voor het studiesucces van de student. De integrale benadering van in-, door- en uitstroom is tevens een belangrijke werkwijze in dit project. Omdat het hier gaat om een ‘andere’ manier van kijken en werken, is professionalisering van docenten in de hantering van een ander handelingsrepertoire van cruciaal belang om de doelstelling te bereiken.

Doelgroep Het project richt zich op directe doorstromers vanuit VO en MBO naar HBO en op propedeuse studenten van HBO Pabo opleidingen.

Verwachte projectresultaten     



Methodiekbeschrijving: integrale werkwijze voor in/door/uitstroom voor docenten MBO/HBO Diagnose-instrument voor studenten en docenten om voor en tijdens de start van de opleiding de kansrijkheid van studenten te bepalen Beeldmaterialen van realistische beelden van het beroep van leraar basisonderwijs en realistische beelden van de opleiding voor dit beroep Professionaliseringsprogramma voor docenten voor het vergroten van hun bekwaamheid om studenten met verschillende achtergronden en leerbehoeftes op maat te kunnen begeleiden Digitale bronnenbank waarin achtergrondmateriaal van gekozen interventies is te vinden en reeds bestaand instrumentarium en documentatie met betrekking tot het verhogen van kansrijkheid van studenten die aan een studie beginnen Onderzoek naar de beoogde effecten van de ontwikkelde interventies


7



Kennisdisseminatie door middel van een slotconferentie, workshops, bijdragen op landelijke congressen van HBO-, de Pabo en MBO instellingen en een publicatie over de projectresultaten van het project.

Impact project Het project geeft inzicht in het succes van een integrale benadering, waarin interventies aan de poort verbonden wordt met interventies tijdens de studie en waarbij de instelling zich mede verantwoordelijk weet voor het studiesucces van studenten. Daarmee levert het project handvatten voor onderwijsinstellingen om studie-uitval te reduceren.

Projectleiding Projectleider van het project Zwaluwstaart is Mieke Jaspers, senior consultant Dienst Onderwijs en Onderzoek, Fontys Hogescholen.

Looptijd project Het project heeft een looptijd van twee jaar van 15 september 2009 tot en met 14 oktober 2011 en een budget van € 625.000. Het project wordt uitgevoerd door Fontys Hogescholen, Hogeschool Zuyd en het Koning Willem 1 College.


8

2. Samenvatting Alle verwachte projectresultaten die beschreven zijn in het Controlling Document van 17 september 2009, zijn opgeleverd naast een aantal extra opbrengsten, die in hoofdstuk 3, Projectresultaten per werkpakket, worden gepresenteerd. Het project is binnen de begroting gebleven en de financiële middelen, zijn met enkele verschuivingen binnen de instituten, ingezet voor de posten waarvoor ze bedoeld waren. Van alle kosten zijn verantwoordingsdocumenten opgenomen in de projectadministratie. De doelstelling van het project was tevens het vergroten van de kansrijkheid van potentiële en eerstejaars pabo studenten waardoor studiesucces in het hoger onderwijs verbeterd wordt (uitstroom met 10% verlagen). Conclusie t.a.v. de kwantitatieve doelstelling De kwantitatieve effecten op de door- en uitstroom van onze onderzoeksgroep, cohort 2010 van de Fontys pabo in Den Bosch, zijn in de huidige cijfers moeilijk af te leiden. Wel is bij bijna alle pabo’s een trend zichtbaar van een afnemend uitvalpercentage in het eerste studiejaar. De door- en uitstroomcijfers geven echter onvoldoende uitsluitsel over effecten van de fase van integrale diagnose. Wellicht dat deze effecten duidelijker zichtbaar worden wanneer de integrale trajectbegeleiding een wat meer structurele en goed verankerde plek heeft weten te bemachtigen in de propedeuse (zie bijlage 3). Aanbevelingen  Om een groter effect op de kansrijkheid van studenten te bereiken, dient de ITB methode en werkwijze explicieter en eenduidiger door alle slb-ers gehanteerd te worden. De slb-ers moeten directer begeleiden op de kritische factoren die de uitval en doorstroom beïnvloeden. Hiertoe dienen de slb-ers hierin geschoold te worden. De methodiek lijkt nu nog niet voldoende tussen de oren te zitten. 

Voor de kwaliteit van de instroom van studenten is het van belang dat de aankomende studenten al voordat ze beginnen met de opleiding, ervaren wat het is om leerkracht basisonderwijs te zijn. Alleen beelden zijn daarvoor niet toereikend. Juist de eigen ervaringen met het beroep lijken doorslaggevend voor het doorstromen of uitvallen. Activiteiten zoals meeloopdagen en snuffelstages verdienen daarom, ook in het licht van ITB, meer aandacht.



Het integrale karakter van het ITB-traject dient zichtbaarder gemaakt worden. Dit kan worden gerealiseerd door de fasen 1 (toeleiding) en 2 (integrale diagnose) van de ITB meer samenhang te geven zodat er één duidelijke programmalijn van alle activiteiten en interventies ontstaat. De regiefunctie ligt bij de pabo, maar heldere communicatie en goede afstemming met alle betrokkenen, met name de decanen van het VO en studieadviseurs van het MBO, is daarbij noodzakelijk.



Een website kan ondersteunend zijn. Op deze site moet informatie te vinden zijn over opendagen, meeloopdagen, intakedagen en beeldmateriaal gericht op het opleidings- en beroepsbeeld.


9



Het is overigens van belang dat open dagen en meeloopdagen een meer activerende en ervaringsgerichte invulling krijgen en dat, indien gewenst, de mogelijkheid geboden wordt voor een individueel gesprek met docenten en pabostudenten op deze dagen.



Om de koppeling tussen de toeleidende fase en fase van integrale diagnose te versterken, kan tijdens de intake teruggegrepen worden naar ervaringen van de aankomende studenten, die zij hebben opgedaan tijdens open dagen, meeloopdagen en/of andere voorlichtingsactiviteiten.



De kansrijkheid van studenten moet de centrale plek innemen gedurende alle vijf fasen van de trajectbegeleiding.

Bij Fontys Hogescholen wordt de integrale trajectbegeleiding studiejaar 2012-2013 op alle pabo locaties geïmplementeerd. In studiejaar 2011-2012 worden in Fontys Hogescholen de studieloopbaanbegeleiders middels gerichte professionaliseringsactiviteiten in de methodiek van de Integrale Traject Begeleiding ( ITB) met ondersteunend instrumentarium op maat geschoold. Bij de hogeschool Zuyd wordt vooralsnog gewerkt met de integrale diagnose en het kansrijkheidsprofiel. Voor het KW1C heeft het project Zwaluwstaart kwalitatieve verbeteringen opgeleverd in de doorstroom omdat nu een betere inschatting gemaakt kan worden over de kansen van potentiële studenten op studiesucces in het hbo. Daar studiesucces en studierendement een hot issue zijn in hbo land, worden professionalisering en effectmeting rond dit thema ook een kansrijk vervolgtraject!


10

3. Projectresultaten per werkpakket Inleiding In het project Zwaluwstaart is, gezien de complexheid van de problematiek, gekozen voor de interventie van integrale trajectbegeleiding van de (studie)loopbaanontwikkeling van de student voor en na de poort. Uitgangspunt van het project was een gedeelde, integrale verantwoordelijkheid voor zowel de toeleidende als de afnemende opleidingen en de (potentiële) studenten. De integrale benadering kenmerkt zich door: • samenwerking tussen toeleidende en afnemende school zowel aan de toeleidingskant MBO/VO als aan de in- en doorstroomkant HBO (conform de visie van OCW in Krachtig Meesterschap (2008) en in het Green Paper van de Hbo-raad (2009)); • ketengericht werken; • gezamenlijke verantwoordelijkheid en commitment van student en opleiding voor studiesucces; • holistische benadering van de student: de student is meer dan alleen zijn diploma; • effectief rekening houdend met het beroepsbeeld en het opleidingsbeeld van de student; • een onderling samenhangend (integraal) verband in het proces van trajectbegeleiding. De projectresultaten zijn in lijn met deze uitgangspunten ontwikkeld. Het project omvat in totaal zeven werkpakketten. 1. Integrale Trajectbegeleiding (ITB) 2. Beroepsbeeld en opleidingsbeeld 3. Digitale bronnenbank 4. Professionalisering docenten 5. Effectmeting 6. Kennisdisseminatie 7. Projectmanagement. De werkpakketten een, twee en vier vormen de kern van het project. De werkpakketten drie, vijf en zes vervullen een flankerende rol. Werkpakket zeven, projectmanagement is/was de faciliterende en bindende schakel in het project. Per werkpakket wordt in dit hoofdstuk achtereenvolgens aangegeven: de doelstelling, de deliverables en de opgeleverde producten volgens het Controlling Document van september 2009 inclusief de extra opbrengsten. In Deel 2 van de eindrapportage worden in de drie deelrapportages de opbrengsten van de werkpakketten een, vier en vijf uitvoerig beschreven. De opbrengsten van de werkpakketten twee, drie en zes zijn voornamelijk zichtbaar in de ontwikkelde website, de publicatie en de Dvd en worden niet meer apart benoemd in de eindrapportage deel 2.


11

Werkpakket 1 Integrale Trajectbegeleiding (ITB) 1. Doelstelling Het ontwikkelen van een integrale werkwijze en een integrale gespreksmethodiek voor het hoger en middelbaar onderwijs volgens het criteriumgerichte interview, waardoor het mogelijk wordt de kansrijkheid van (instromende) studenten voor een pabo vroegtijdig op te sporen, zodat hun studiesucces verhoogd wordt. 2. Deliverables 1. een beschrijving van de methodiek integrale trajectbegeleiding basis van ‘proven concept’ arbeidsbemiddeling Fontys Actief; 2. instrumentarium voor het vaststellen voor de kansrijkheid van potentiële en huidige pabo studenten. Het instrumentarium bestaat uit twee onderdelen: - diagnose-instrument: doel van het instrument is het vaststellen van de huidige situatie en het vaststellen van de verbeteren ontwikkelmogelijkheden; - een gestandaardiseerd gespreksprotocol voor docenten. 3. Resultaten De in het Controlling Document genoemde deliverables zijn opgeleverd: a. een beschrijving van de methodiek integrale trajectbegeleiding met onderliggende visie, werkprincipes en uitgangspunten; b. het instrumentarium voor het vaststellen van kansrijkheid van potentiële en huidige pabo studenten, bestaande uit een diagnose-instrument met gebruikershandleiding en gespreksprotocol voor docenten. Ad a Alle producten die in werkpakket 1 tot stand zijn gekomen tijdens de looptijd van het project zijn gebundeld in het basisdocument van werkpakket 1, zie eindrapportage deel 2. Dit basisdocument heeft als groeidocument gefungeerd en was vanaf de start van het project beschikbaar op de SURF portal voor leden van de andere werkpakketten. Enige uitzondering vormt het prototype van het kansrijkheidsprofiel. Dit is een apart digitaal product geworden. In het eerste hoofdstuk van het basisdocument staan de visie en uitgangspunten van de methodiek van integrale trajectbegeleiding beschreven met verwijzing naar ‘proven concepts’ en overige relevante literatuur. Ad b In het basisdocument is de uiteindelijke gebruikershandleiding voor intakers opgenomen, die tot stand is gekomen na verwerking van de feedback, inclusief voorbeeldbrieven aan toekomstige studenten, een vragenlijst en een protocol voor het aanvullende gesprek. 4. Extra opbrengsten - Bij de vijf fasen van ITB zijn voorbeelden opgenomen van uitwerkingen op verschillende locaties; - er is een begrippenlijst ITB gemaakt; - het implementatieplan bij Fontys Hogescholen voor ITB is beschreven en geaccordeerd door de stuurgroep.


12

Werkpakket 2 Beroepsbeeld en opleidingsbeeld 1. Doelstelling Verbetering van de voorlichting (thema A) door de opleiding en het beroep op een reële manier in beeld te brengen. Het is belangrijk dat deze interventies deel uitmaken van een totaalbenadering door middel van integrale trajectbegeleiding. Aangezien de ontmoeting, het concrete verhaal en gesprek, uiteindelijk onontbeerlijk is, zijn deze ict-producten bedoeld om 'fysieke ontmoeting' te vergemakkelijken dan wel 'een opname van real life ontmoetingen' zichtbaar te maken. 2. Deliverables 1. Een verzameling korte films van bijvoorbeeld een lesopname, een interview met de student, met de mentor, een gesprek met een kind en een gesprek tussen de schoolopleider en de student en van reële opleidingssituaties. Door het leveren van meerdere invalshoeken krijgt de student een breder beeld van wat zich op de stageplek zoal voordoet. 2. Opname van een groepsgesprek waarin ervaren leerkrachten met pabo studenten in gesprek zijn over beroepsdilemma's. Beroepsdilemma’s geven een goed en realistisch inzicht in het beroep. 3. Opname van een groepsintake waarin potentiële studenten in gesprek zijn met pabo studenten over beroep en opleiding, 4. Door studenten zelf bedachte multimediaproducten waarin zij op hun eigen manier vorm geven aan het beroepsbeeld van de pabo's (b.v. YouTube filmpjes, een Hyve etc.). 3. Resultaten De in het Controlling Document genoemde deliverables zijn opgeleverd. In totaal zijn er 33 films ontwikkeld en zijn er 12 films geselecteerd uit bestaand filmmateriaal van leraar 24. Al deze films zijn gecategoriseerd en onder gebracht in een schema waarin de koppeling naar de deliverables is gemaakt. Ook is per film aangegeven in welke fase van de trajectbegeleiding de film gebruikt kan worden. Al het filmmateriaal is opgenomen in de website: www.fontys.nl/zwaluwstaart. 4. Extra opbrengsten Extra ontwikkeld zijn de films Day in a life Tilburg, Day in a life Eindhoven, Day in a life ’s Hertogenbosch, Day in a life Heerlen (Nieuwste pabo).


13

Werkpakket 3 Digitale Bronnenbank 1. Doelstelling Een onderhoudsarme, ELO-onafhankelijke digitale bronnenbank, waarin bestaande en nieuwe producten( projectresultaten uit de werkpakketten) toegankelijk zijn voor (toekomstige) gebruikers van de verschillende deelnemende instellingen. Hierbij wordt gestreefd naar het gebruik van bestaande diensten zoals SURFgroepen en SURF-media. 2. 1. 2. 3.

Deliverables overzicht gebruikersscenario’s; een ELO-onafhankelijke digitale bronnenbank; bestaande en nieuwe producten zijn geplaatst in de bronnenbank en toegankelijk voor gebruikers; 4. ingericht beheer van de bronnenbank. 3. Resultaten De in het Controlling Document genoemde deliverables zijn opgeleverd. 4. Extra opbrengst Er is een website www.fontys.nl/zwaluwstaart, opgeleverd waarmee een aantal producten wordt ontsloten voor andere geïnteresseerden: a. links naar het beeldmateriaal dat ontwikkeld is binnen Zwaluwstaart; b. links naar beeldmateriaal op Leraar24 die passen binnen de ITB-methodiek; c. een aantal instrumenten die zijn ontwikkeld binnen Zwaluwstaart: a. Vragenlijst Integrale diagnose Detail van pagina met films over beroepsdilemma’s inclusief kansrijkheidsprofiel (werkpakket 1) b. vragenlijst BOSk (werkpakket 5) c. vragenlijst BOLB (werkpakket 5) Daarnaast worden relevante publicaties op de website geplaatst: d. showportfolio projectresultaten (zie publicatie Kansrijk!, naar een waarderende aanpak van talent). e. keynote en reflecties van het symposium It takes two to tango van 28 april 2011 f. eindverslag Zwaluwstaart g. publicatie: Kansrijk! naar een waarderende aanpak van talent h. powerpointpresentatie De OnderwijsDagen 2011. -

de bronnenbank heeft nu een zodanige vorm dat deze geen/nauwelijks beheer vereist doordat er een website gebouwd is.


14

Werkpakket 4 Professionalisering docenten 1. Doelstelling Het vergroten van het professioneel handelingsrepertoire van docenten van toeleverende (mbo/vo) en ontvangende onderwijsinstellingen (pabo’s) om de kansrijkheid van instromende studenten te verbeteren en hun studiesucces te verhogen. 2. Deliverables 1. Training gericht op het kunnen werken met het gespreksprotocol dat wordt gebruikt bij het KIK-cgi.(kansrijkheidsprofiel) 2. Training gericht op ondersteuning talentontwikkeling van studenten binnen het werkproces van integrale trajectbegeleiding. 3. Resultaten De in het Controlling Document genoemde deliverables zijn opgeleverd. o Voor elk van de vijf fasen die de “integrale trajectbegeleiding” onderkent, is een mogelijk professionaliseringstraject ontwikkeld. De mate en intensiteit van professionalisering hangt af van de mate van deskundigheid van de begeleider in het werken vanuit de integrale trajectbenadering. De opzet van het professionaliseringspakket is zo open, dat er ruimte is om de couleur locale van iedere opleiding mee te nemen. Begeleiders starten immers niet vanuit de nul positie wat betreft het begeleiden van studenten. 4. Extra opbrengst o De trainingen kunnen parallel aan de uitvoering (training on the job) plaatsvinden en zijn daardoor direct gericht op de uit te voeren acties en begeleidingsafspraken.


15

Werkpakket 5 Effectmeting 1. Doelstelling Dit werkpakket richt zich op het onderzoeken van de effecten van de beoogde interventies. Er wordt onderzocht of de pabo-instroom is verbeterd en de doorstroom van eerstejaarsstudenten naar de hoofdfase van de pabo is verhoogd. In het bijzonder wordt bij de studenten van cohort 2010 onderzocht of het effect van de integrale trajectbegeleiding (ITB) op het terugdringen van de studie-uitval (10% minder stakers en switchers) ook daadwerkelijk is gerealiseerd. Met andere woorden: dragen de gekozen ITB-interventies bij aan het vergroten van de kansrijkheid van pabostudenten? 2. Deliverables tijdens de looptijd van het project 1. een overzicht van de beginsituatie dat de uitvalproblematiek op de pabo’s nauwkeurig weergeeft; 2. een verslag van de 1e meting (kwantitatief) bij cohort 2010, die de situatie van de doelgroep aan het einde van het project weergeeft ten opzichte van de beginsituatie; 3. een verslag van de 1e interviewronde met studenten en studieloopbaanbegeleiders; 4. een verslag van de 2e interviewronde met studenten en studieloopbaanbegeleiders. Deliverables na afloop van het project - een verslag van de nameting bij cohort 2010 aan het begin van het 2e studiejaar, dat de situatie van de doelgroep een jaar na afronding van het project weergeeft ten opzichte van de beginsituatie en 1e meting aan het begin van het 1e studiejaar; - een eindrapportage van dit werkpakket Onderzoek met een samenvatting van alle gevonden resultaten met betrekking tot de effecten van ITB op in-, door- en uitstroom van pabostudenten. 3. Resultaten De in het Controlling Document genoemde deliverables zijn opgeleverd. 4. Extra opbrengst Redactie en vormgeving van de publicatie Kansrijk, naar een waarderende aanpak van talent.


16

Werkpakket 6 Kennisdisseminatie 1. Doelstelling Het informeren van derden over de opgeleverde projectresultaten zodat deze kunnen dienen als bron van kennisdeling, kenniscreatie en kennisdisseminatie. 2. Deliverables 1. bij het gereedkomen van een product intern publiceren, op de website zetten, verzorgen van een tussentijdse publicatie; 2. het deelnemen aan relevante congressen (Velon, het lerarencongres (maart 2011), De OnderwijsDagen 2011); 3. het presenteren van resultaten door deel te nemen aan interne studiedagen; 4. het verzorgen van interne en externe adviesgesprekken voor belangstellenden; 5. professionaliserings-activiteiten in de instellingen en op verzoek van derden waarbij het gebruik van de ontwikkelde ITB werkwijze en instrumenten centraal staat. (september/ december 2011); 6. een implementatieplan t.b.v. het programmamanagement van het Nationaal Actieplan e-Learning, met een concreet actieplan om de resultaten daadwerkelijk binnen de deelnemende instellingen te gaan gebruiken (september 2011); 7. een publicatie over het project en de projectresultaten (december 2011). 3. Resultaten De in het Controlling Document genoemde deliverables zijn opgeleverd. 1. Er is een website ontwikkeld waarop al het beeldmateriaal en gebruikt instrumentarium vrij beschikbaar is even als de publicatie en de powerpoint van het project.  Op de SURF Onderwijsdagen 2011 is er een presentatie gehouden over de projectopbrengsten, die veel waardering kreeg bij de aanwezigen.  Er zijn tussentijds professionaliseringsactiviteiten uitgevoerd in de instituten,  Er zijn gesprekken gevoerd met interne als externe partners zoals de lerarenopleiding en de stichting CAOP. Van een aantal lerarenopleidingen binnen Fontys Hogescholen is bekend dat zij de methodiek willen overnemen.  Er is een implementatieplan geschreven en geaccordeerd door de stuurgroep om te borgen dat het project - zoals bedoeld - structureel in de (Fontys)instituten wordt uitgevoerd;  Er een Dvd geproduceerd, waarvan de buitenkant is ontworpen door een student van de opleiding vormgeving van het Koning Willem I College. In een wedstrijd is uit vier genomineerden een winnaar gekozen, die zijn ontwerp heeft uitgevoerd op de Dvd.  Er een publicatie gemaakt. In deze publicatie met als titel ‘Kansrijk, naar een waarderende aanpak van talent’, zijn de mooiste projectresultaten opgenomen inclusief materiaal/lezingen uit de conferentie ‘It takes two to tango!’ van 28 april 2011.


17

Werkpakket 7 Projectmanagement 1. Doelstelling Het zodanig besturen van het proces dat de opbrengsten optimaal zijn. 2. Deliverables  Een plan van aanpak per projectjaar, uitgewerkt naar planning en resultaten;  Projectgroepbijeenkomsten elke vier weken met de projectleiders van de deelnemende instellingen en de verslaglegging hiervan;  Stuurgroepbijeenkomsten 2 keer per jaar en de verslaglegging hiervan;  Voortgangsrapportages, zelfevaluatie voor Mid Term Review en eindrapportage conform voorwaarden SURF;  Evaluatie van de projectresultaten. 3. Resultaten De in het Controlling Document genoemde deliverables zijn opgeleverd.  er is een uitvoerig projectplan gemaakt. De planmatige aanpak was een effectief sturingselement voor de projectleider en de werkpakketleiders.  De projectgroepbijeenkomsten met de werkpakketleiders zijn het eerste jaar om de vier weken geagendeerd en in het tweede jaar van de projectperiode om de zes weken omdat zuinigheid met uren geboden was. De werkpakketleiders waren gedurende de projectperiode nagenoeg altijd aanwezig.  De stuurgroep is in de projectperiode driemaal bij elkaar geweest. Een vierde en laatste bijeenkomst is gepland 16 januari 2012. Tussentijds is er regelmatig bilateraal overleg geweest met de voorzitter van de stuurgroep. Er heeft voortdurend afstemming plaatsgevonden over de projectresultaten.  Voortgangsrapportages, zelfevaluatie voor Mid Term Review en eindrapportage zijn beschreven conform voorwaarden SURF.  De evaluatie van de projectresultaten zijn in iedere tussentijdse rapportage aan bod geweest en worden in de eindrapportage samengevat in hoofdstuk vier: evaluatie. 4. Extra opbrengst Vele extra projectresultaten.


18

4. Evaluatie Algemeen In dit project werden de volgende risicofactoren onderscheiden:  Betrokkenheid van de deelnemers  Kansen versus bedreigingen  Externe factoren 

Betrokkenheid van de deelnemers

Risicofactor In dit project werken zes instellingen samen voor wie samenwerking in deze setting nieuw is. Voor de kansrijkheid van het project is betrokkenheid van de deelnemers voorwaardelijk. In het verleden en uit de literatuur is gebleken dat het lastig kan zijn om betrokkenheid bij deelname aan instellingsoverstijgende projecten te genereren. Door gebruik te maken van eerdere ervaringen op dit gebied bijvoorbeeld Surfprojecten, zoals Samen Leren van de Werkplek en Kansrijk Doorstromen, van good practices en van recente literatuur kan de projectorganisatie afgestemd worden op optimale betrokkenheid.1 Er zijn verder goede samenwerkingservaringen tussen Hogeschool Zuyd en Fontys Hogescholen (Regionale Samenwerking, Wetenschap & Techniek) en tussen Koning Willem I College en Fontys Hogescholen (aansluitingsprojecten). Risicobeperkende maatregelen De projectorganisatie is zo ingericht dat commitment met het project optimaal geborgd is. Alle deelnemende instellingen zijn top-down vertegenwoordigd in de projectorganisatie. Sturing op voortgang en resultaten gebeurt vanuit het kernteam met direct inzicht in en zeggenschap over organisatie, planning en voortgang van de werkpakketten. Een slagvaardig kernteam bewaakt doorlopend de samenhang en synergie van de producten en waakt over de onderlinge afstemming, zowel inhoudelijk als proces- en planmatig. Er zijn overzichtelijke werkpakketten gedefinieerd met telkens een voor de projectleiding direct aanspreekbare werkpakketleider, die tevens zitting heeft in het kernteam. Evaluatie  Het kernteam is in de projectperiode gemiddeld eens in de vijf weken bij elkaar gekomen om werkresultaten te bespreken. Deze groep heeft door haar materiedeskundigheid en inzet het project succesvol afgerond.  Het blijkt lastig te zijn om steeds de juiste mensen van de diverse instellingen aan tafel te krijgen. Voortdurend is dit een punt van aandacht geweest. Bij onderbemensing, personeelswisseling of beperkte deskundige inzet vanuit een instituut is actie ondernomen door de werkpakketleider of projectleider. Betrokkenheid vanuit Koning Willem I College bleef in het eerste projectjaar nog achter in bemensing en ureninzet. In de stuurgroepvergadering van 14 oktober 2010 is expliciet de onderbenutting besproken. Eind december 2011 is hierover een gesprek gevoerd door de voorzitter van de stuurgroep en de partner vanuit het Koning Willem I College. Hierin zijn gerichte inzetacties geformuleerd. In de stuurgroepvergadering van februari 2011 is gekeken of de ondernomen acties tot succes geleid hebben. De contacten met het Koning Willem I College en de bijdrage aan de projectresultaten zijn daarna uitstekend verlopen.

1

Bos en Harting. Projectmatig creëren, 2003


19



Kansen versus bedreigingen

Risicofactor Belangrijke actoren bij de doorontwikkeling en implementatie van de werkwijze Integrale trajectbegeleiding zijn vijf Pabo’s en een toeleverende onderwijsinstelling mbo/vo. Voor hen is integrale trajectbegeleiding, een proven concept bij de arbeidsre-integratie, een nieuwe methodiek waarmee ze niet vertrouwd zijn. Ervaring leert dat het ‘not invented here syndrome’ het draagvlak voor de gekozen interventie en de bereidheid om deze interventie succesvol te integreren, in de weg kan staan. Door alle onderwijsinstellingen van meet af aan te betrekken bij de totstandkoming van dit projectvoorstel is getracht deze risicofactor tot een minimum te beperken. Helemaal voorkomen is niet mogelijk. Risicobeperkende maatregelen Van meet af aan wordt ruim aandacht besteed aan "kansrijkheid". Dit geldt niet alleen voor het vergroten van de kansrijkheid van instromende pabostudenten. Dit geldt evenzeer voor het waarborgen van de kansrijkheid van het gehele project. Het Triademodel van Poiesz met de leerdriehoek motivatie, capaciteit en gelegenheid is leidend voor allen die bij dit project betrokken zijn. Als zodanig wordt de ITBwerkwijze ingezet bij het realiseren van de projectresultaten (parallel proces). Evaluatie Het gegeven dat de instituten van zowel Fontys als ZUYD al tijdens de projectperiode aan de slag zijn gegaan met de halffabricaten, mag afgeleid worden dat er weinig weerstand is tegen het ontwikkelde instrumentarium. Het besluit van de Fontys Pabo's om te fuseren tot één FPA met diverse locaties geeft kansen om de Integrale trajectbegeleiding in ieder geval binnen Fontys Hogescholen vorm te geven. De implementatie en de monitoring blijven van cruciaal belang. (zie: implementatieplan, een voorbeeld, bijlage 1). 

Externe factoren

Risicofactor Een moeilijk te voorspellen en vrij ongrijpbare risicofactor zijn externe factoren zoals de kredietcrisis, de werkgelegenheid in het onderwijs in de regio Limburg en meer structureel de berichten in de pers over onder meer de taal- en rekenproblematiek. Voorts is er een imagoprobleem van Pabo’s, van leraren in het algemeen en de complexiteit van het werken in het (basis)onderwijs. Het valt moeilijk te voorspellen in hoeverre deze factoren de leer- en keuzeprocessen van studenten positief of negatief beïnvloeden. Bij het maken van materialen voor een realistisch beroeps- en opleidingsbeeld is de insteek reëel te blijven én het leraarsambt de credits te geven die dit ambt verdient. Risicobeperkende maatregelen Kansrijkheid als tegenwicht voor de risicofactoren Als tegenwicht voor moeilijk te voorspellen en vrij ongrijpbare risicofactoren willen we als visie uitdragen: niet focussen op wat niet kan, maar juist de blik richten op wat allemaal mogelijk is. Concreet betekent dit de focus op: “wanneer wel” in plaats van “waarom niet”. Optimale talentontwikkeling gecombineerd met de juiste dosis realiteitszin en inspanning zal op termijn ertoe leiden dat de arbeidsmarkt beschikt over voldoende professionele leerkrachten die met plezier werkzaam zijn in het (basis)onderwijs.


20

Evaluatie De fusie tussen Pabo Limburg en Hogeschool Zuyd is verschoven naar 2013 en heeft daarmee ook gevolgen gehad voor de projectvoortgang met name in emotionele zin. Projectleden zijn vaak heen en weer geslingerd tussen fusie/niet fusie, reorganisatie en andere prioriteiten. Als zodanig zijn er vele afleidingen en veranderingen tijdens de looptijd van het project geweest. Ondanks deze hectiek en onzekerheid zijn de projectmedewerkers betrouwbare partners gebleven in het leveren van de afgesproken en extra projectresultaten.


21

5. Lessons learned Algemeen 1. Samenwerking over instituten en hogescholen heen organiseert een bijzondere energie. Iedereen is zich nog meer bewust van het feit dat vele problematieken hetzelfde zijn en dat het samen zoeken naar "het beste van beiden" positief werkt. 2. Externe projectgelden zoals verstrekt door SURF werken als incentive in deze. Partners zoeken elkaar anders minder structureel op vanwege de waan van de dag. 3. Een Controlling Document, dat relatief strak is geformuleerd in fasen, geeft richting aan complexe projecten als Zwaluwstaart. 4. Continuïteit in bemensing en materiedeskundigheid van met name de werkpakketleiders is cruciaal om de projectresultaten te behalen. 5. Externe monitoring middels intakereview, midtermreview en endreview houdt de focus op de projectresultaten scherp. 6. Tussentijdse disseminatie middels presentaties intern en extern geeft de mogelijkheid om de koers aan te scherpen. 7. Het systeem van tijdschrijven en administratievoering, inclusief het opleveren van vrij uitgebreide kwartaalrapportages, is tijdrovend. Met name de urenregistratie vraagt van alle deelnemers aan het project een grote mate van discipline in "administratieve handelingen" die buiten de normale onderwijsorde vallen. Projectassistentie is onontbeerlijk. Specifiek 1. Het blijft moeilijk om projecten parallel aan het primaire proces te laten lopen. In dit project is van begin af aan gepoogd de (zwaluwstaart) verbinding te maken met het primaire proces. Ondanks deze focus blijft het primaire proces altijd voor gaan, wel begrijpelijk, maar daarmee komt een project regelmatig onevenredig veel onder druk te staan. 2. Wanneer dezelfde personen in allerlei werkpakketten participeren, wordt de kwetsbaarheid van uitval verhoogd en daarmee het behalen van de projectresultaten. 3. Docenten vinden het lastig om te participeren in projecten, die los staan van de staande organisatie.(zie 1). 4. Er is altijd hectiek zo ook in dit project: fusies, stuurgroepwisselingen, tekort in bemensing van projecten, inzetverschillen, andere inzichten, wisseling van bemensing in de werkpakketleiding en werkpakketleden, onderbenutting etc. De naamswisselingen symboliseren deze beweging: Fontys pabo heet vanaf 2012 Fontys Pedagogische Academie en wordt één pedagogische academie, Hogeschool Zuyd is ZUYD geworden en er komt een Nieuwste pabo in Limburg, een fusie tussen Fontys en Zuyd. 5. Er is altijd een spanningsveld tussen de startsnelheden van de projectresultaten die de werkpakketten moeten opleveren. Zo was het lastig voor de werkpakketten 1 en 4 om projectresultaten parallel te ontwikkelen. Productontwikkeling van werkpakket 1 en productontwikkeling van de professionaliseringsactiviteiten op basis van de projectresultaten van werkpakket 1 hadden een tijdverschil in zich. Dit heeft af en toe tot frictie geleid. 6. Halffabricaten, die tijdens de projectperiode ontwikkeld worden, worden in de projectperiode vaak in de staande organisatie als eindfabricaat gebruikt terwijl deze nog "under construction" zijn.


22

Lessons learned als projectleider naar SURF

1.

2.

3. 4.

5. 6.

Zoek naar alternatieven voor de uitvoerige rapportages, daar deze onevenredig veel druk op het project leggen en gevolgen hebben voor de inhoudelijke productontwikkeling, die er voor het totale project gereserveerd is. Zorg voor één aanspreekpunt vanuit SURF voor dat de projectleiding. Er zijn het eerste jaar van het project zoveel personele wisselingen bij SURF geweest dat ik, als projectleider, de draad kwijt raakte. Met de komst van Annette Peet als projectmanager op 1 september 2010 en direct aanspreekpunt ben ik dan ook heel blij geweest. Organiseer de looptijd van projecten parallel aan het ritme van de onderwijsorganisatie. Let op de timing t.a.v. de interne ontwikkelingen binnen SURF in de looptijd van de projecten. Het stopzetten van SURFgroepen en SURFmedia, had grote gevolgen voor de inrichting van de digitale bronnenbank en daarmee voor de op te leveren projectresultaten. In ieder geval had dit extra investering in uren tot gevolg. Stel extra gelden beschikbaar voor effectmeting na de projectperiode. Vergroot het aantal uren voor projectmanagement in dit soort van complexe projecten.


23

6. Vooruitblik voorbij de projecthorizon Algemeen Bij het afsluiten van dit project worden de opbrengsten en de verantwoordelijkheid voor de implementatie doorgegeven aan de partnerinstellingen. De Pabo's van Fontys Hogescholen gaan in studiejaar 2012-2013 geheel aan het werk met de opgeleverde projectresultaten. Hogeschool Zuyd hanteert dit studiejaar het aangeleverde instrumentarium, de methodiek van werkpakket 1 en de materialen van de website. Koning Willem I College en Pabo ’s-Hertogenbosch waren uit eigen initiatief al op de goede weg. De onderbouwing, die ontstaan is door het project, vormt een substantiële verbetering omdat het KW1C als toeleidende instelling, beter zicht heeft op de kansrijkheid van studenten, die door willen stromen naar de pabo. Het voorbeeld implementatieplan (bijlage 1) is een leidraad voor andere samenwerkingverbanden roc’s/pabo’s, die de doorstroom willen verbeteren en de uitval willen terugdringen Voor het monitoren van de projectresultaten is het wenselijk dat er vanuit SURF extra gelden vrijgemaakt worden voor de effectmeting op de lange termijn daar op dit moment nog te weinig effect gemeten is van de ITB aanpak. Wat zeker beter in beeld gebracht moet worden, is het effect van de acties in de toeleidende fase (afname taal- en rekentoetsen, schakelprogramma’s, profielwerkstukbegeleiding, voorzomer- en doorstroomportfolio’s) zodat binnen de opleidingen gefocust kan worden op die activiteiten met het grootste effect. Hierbij blijft de samenwerking met het toeleverend onderwijsveld van groot belang. Daarnaast is het van belang dat de fase van talentontwikkeling en het doorpakken op startadviezen binnen de docententeams op de agenda moet blijven staan. Kern van de ITB aanpak is dat deze bestaat uit vijf fasen waarbij de intake pas fase twee is. Naast vervolgonderzoek zal professionalisering van docenten een punt van aandacht moeten zijn in de staande organisatie. Om het ‘geleerde’ tijdens de professionaliseringsbijeenkomsten ook daadwerkelijk in de praktijk met studenten te kunnen realiseren, dienen de randvoorwaarden (digitale omgeving), tijd voor gesprekken met elkaar en studenten, gerealiseerd te zijn/worden.


24

7. Financiële verantwoording Deze eindrapportage is in de tweede helft van november samengesteld. Dit heeft als consequentie dat niet alle gemaakte kosten van het project kunnen worden opgenomen. De volgende stelposten zijn opgenomen met goedkeuring van SURF: projectleiding 117 uren, de Dvd en de publicatie (hier zijn wel offertes van aanwezig).

Financiële verantwoording (kostenoverzicht)

Project: Integrale Trajectbegeleiding door kiezen en (ver)binden Rapportageperiode: 01-07-11 t/m 14-10-2011 Begroting (€) (A) Materiële kosten wp1 Doorontwikkeling Integrale Traject Begele wp2 Beroepsbeeld en Opleidingsbeeld wp3 Digitale bronnenbank wp4 Professionalisering docenten wp5 Effectmeting onderzoek wp6 Kennisdisseminatie wp7 Projectmanagement Totaal materiële kosten Personele kosten wp1 Doorontwikkeling Integrale Traject Begele wp2 Beroepsbeeld en Opleidingsbeeld wp3 Digitale bronnenbank wp4 Professionalisering docenten wp5 Effectmeting onderzoek wp6 Kennisdisseminatie wp7 Projectmanagement Totaal personele kosten Overige kosten Accountantskosten penvoerder Onvoorzien Externe deskundigen Projectbureau Totaal overige kosten Totaal

Gerealiseerde projectkosten (€) in voorgaande in rapportage t/m rapportage periode(s) periode periode (B)

Restant begroting (€) (A)-(B)

500 1.000 1.000 500 500 6.000 500 10.000

212 0 0 0 0 5.979 738 6.929

225 200 0 0 0 5.656 0 6.081

437 200 0 0 0 11.635 738 13.010

63 800 1.000 500 500 -5.635 -238 -3.010

126.600 193.800 37.200 56.400 44.100 37.500 46.800 542.400

112.838 170.100 23.400 43.744 34.763 19.950 32.700 437.495

20.775 26.250 10.031 8.212 8.737 16.350 14.100 104.455

133.613 196.350 33.431 51.956 43.500 36.300 46.800 541.950

-7.013 -2.550 3.769 4.444 600 1.200 0 450

7.400 6.450 48.750 10.000 72.600

0 1285 36.263 10.125 47.673

4000 181 18.224 -151 22.255

4000 1466 54.487 9.974 69.928

3.400 4.984 -5.737 26 2.672

625.000

492.097

132.791

624.888

112

Opmerking. Het matchingspercentage bedraagt voor dit project 65%. Dit betekent dat Stichting SURF tot maximaal 65% van de gemaakte en betaalde kosten subsidieert tot het toegekende subsidiebedrag is bereikt. U itzondering hierop vormen de kosten voor projectmanagement. Stichting SURF financiert 100% van de gemaakte en betaalde kosten voor projectmanagement tot 7,5% van de totale, maximaal gestelde projectkosten.

Toelichting Ten aanzien van het kostenoverzicht kunnen de volgende opmerkingen gemaakt worden:  Het project is afgerond binnen de begroting.  De overschrijding bij de materiële kosten bij werkpakket 6 wordt veroorzaakt door de publicatie Kansrijk! en de DVD. Dit zijn extra opgeleverde resultaten en dus waren de kosten ook onvoorzien. Ook de onverwachte lokalenhuur bij het congres ‘It takes two to tango’ is debet aan de overschrijding.  Overschrijdingen in de personeelskosten bij sommige werkpakketten worden gedekt door onderbenutting van andere pakketten. De totale personeelskosten blijven ongeveer binnen het budget. Het beeld van de verdeling tussen de werkpakketten is overeind gebleven.  De overschrijding bij de post externe deskundigen is gedekt door de post onvoorzien. De oorzaak van de overschrijding was o.a. onvoorzien werk door het


25

uit de lucht halen van SURFgroepen per 31 december 2012. Er moest een website worden ontwikkeld. Subsidie 422.630

Toegekende subsidie

331.306

Opgevraagde subsidie vorige rapportageperiodes Opgevraagde subsidie rapp.periode: N.a.v. materiele kosten N.a.v. personele kosten minus projectmanagement N.a.v. kosten projectmanagement (100% subs.) N.a.v. overige kosten

3953 58.731 14.100 14.466 91.249

Totaal tot dusverre opgevraagde subsidie Resterende subsidie

422.555 75

De opgevraagde subsidie van € 91.249 kan overgemaakt worden op rekeningnummer 41.86.32.642, t.n.v. Stichting Fontys Hogescholen, o.v.v. 00018-04280-018200-210.


26

8. Conclusies Binnen het project Zwaluwstaart zijn de resultaten opgeleverd zoals aangegeven in het Controlling Document van 17 september 2009 (zelfs meer!). Het project is binnen de begroting gebleven en van alle kosten zijn verantwoordingsdocumenten opgenomen in de projectadministratie. De stuurgroep, bij monde van de voorzitter, heeft ingestemd met de eindrapportage.

Het mooiste resultaat is eigenlijk nog wel dat opleidingen, buiten het project, met de ontwikkelde resultaten zijn gaan werken! Dank aan iedereen, die een bijdrage heeft geleverd aan dit project!

Mieke Jaspers Projectleider Integrale trajectbegeleiding door kiezen en (ver)binden. December 2011


27

Bijlage 1 Implementatieplan: een voorbeeld 1. Doel van het implementatieplan Er zijn drie scenario’s denkbaar, op basis van reikwijdte: a. Minimumscenario: bij twee projectpartners wordt de integrale trajectbenadering Zwaluwstaart geïmplementeerd (2011-2012). b. Wenselijk scenario: bij alle projectpartners wordt de integrale trajectbenadering Zwaluwstaart geïmplementeerd (2012-2013). c. Ideaal scenario: bij alle Fontys opleidingen/Hogeschool Zuyd-opleidingen wordt de integrale trajectbenadering Zwaluwstaart geïmplementeerd (2014-2015). We kiezen ervoor om de implementatie buiten Fontys Hogescholen/Hogeschool Zuyd opleidingen (bijvoorbeeld bij andere Pabo’s in Nederland) niet ter hand te nemen. 2a: Noodzakelijke activiteiten en voorzieningen De integrale trajectbegeleiding kent in onze benadering een vijftal fasen: 1. Toeleiding (de periode die we ‘voor de poort’ noemen, het laatste jaar in de vooropleiding) 2. Integrale diagnose (de intake, waarbij het kansrijkheidsprofiel door student en opleiding wordt ingevuld, voor vroege inschrijvers is dit vanaf april of juni, voor late inschrijvers in augustus) 3. Contractafspraak met de pabo (na een kwartaal in de propedeuse) 4. Talentontwikkeling (kwartaal 2 t/m 4 van de propedeuse) 5. Afronding (einde kwartaal 4 of bij verlaten van de opleiding zo nodig eerder). Toeleiding a. Onderhoudsplan: het up-to-date houden van de activiteiten: - open dag - meeloopdag - schakelmodule havo 5 - profielwerkstukken - voorlichtingsactiviteiten - doorstroomportfolio mbo. Deze activiteiten moeten jaarlijks onder de loep genomen worden en aangepast worden aan de actualiteit. b. Beheerplan: het up-to-date houden van licenties: - CITO taal- en rekentoetsen - Fontys Competentiewijzer - Kies Actief c. Helpdesk: iemand die vragen kan beantwoorden met betrekking tot de activiteiten in de toelatingsfase Integrale diagnose a. Onderhoudsplan: het up-to-date houden van de activiteiten: intake (ochtend/middag): jaarlijks aanpassen vragenlijst, kansrijkheidsprofiel, te gebruiken filmmateriaal


28

aanvullende gesprekken: jaarlijks aanpassen van het protocol op basis van evaluaties bemiddeling naar stageplaats: op de hoogte houden van basisschoolcoaches/schoolopleider en mentoren van resultaten van de intake (studiedagen opleidingsscholen). Deze activiteiten moeten jaarlijks onder de loep genomen worden en aangepast worden aan de actualiteit. b. Beheerplan: het up-to-date houden van licenties: Fontys Competentiewijzer: up-to-date houden van licenties. Bronnenbank: elke 5 jaar gedateerde filmpjes vervangen door actueel materiaal. c. Helpdesk: iemand die vragen kan beantwoorden met betrekking tot de activiteiten in de fase van integrale diagnose d. Administratieve ondersteuning Iemand die studenten uitnodigt, ruimtes reserveert, startadviezen opstuurt naar studenten, materiaal t.b.v. intake kopieert etc. Contractafspraken a. Onderhoudsplan: contractafspraken moeten jaarlijks onder de loep genomen worden en aangepast aan de actualiteit. b. Beheerplan: het up-to-date houden van licenties van de elektronische leeromgeving (ELO) Talentontwikkeling a. Onderhoudsplan: studentcoachingsprogramma jaarlijks onder de loep nemen en aanpassen aan de actualiteit. b. Beheerplan: het up-to-date houden van licenties van de ELO Afronding a. Onderhoudsplan: afronding (exitgesprekken dan wel overdracht naar de studieloopbaanbegeleider van het tweede jaar) jaarlijks onder de loep nemen en aanpassen aan de actualiteit. b. Beheerplan: het up-to-date houden van het studentvolgsysteem (OMNIA/Osiris).

2b: Noodzakelijke activiteiten en voorzieningen m.b.t. implementatie bij het tot stand brengen van een samenwerking met een ROC Het ligt voor de hand om naast een samenwerkingsverband met het voortgezet onderwijs ook te zoeken naar een samenwerkingsverband met een ROC – opleiding onderwijsassistent. Door goed overleg kunnen de opleidingen er voor zorgen dat de overstap van mbo naar hbo soepel verloopt en de samenwerking kan ervoor zorgen dat onderwijsprogramma’s op elkaar aansluiten of zelfs in samenwerking ontwikkeld worden. Het is goed om afspraken te maken over de volgende zaken: Voorlichting Op een ROC moeten de SLB-ers actief bezig zijn met het stimuleren van de examenkandidaten om zich te oriënteren op het hbo. Hier kan in een mentor/SLB programma aandacht worden besteed. Men kan het bezoeken van open dagen voorbereiden door hierover in gesprek te gaan zodat de toekomstig hbo- student zich bewust wordt van wat hij/zij komt “halen” op zo’n open dag en welke vragen beantwoord moeten worden. Na het bezoeken van open dagen, meeloopdagen en proefstudeerdagen is het goed om de studenten hun ervaringen te laten uitwisselen. Op het vo kunnen decanen actief bezig zijn met het stimuleren van leerlingen een profielwerkstuk te maken op de pabo. Door een schakelmodule met profielwerkstuk op de pabo te maken krijgen de leerlingen een reëel beeld van zowel de opleiding als het toekomstige beroep.


29

Activiteiten Voor een goede doorstroom is het wenselijk om een doorstroomtraject met het mbo tot stand te brengen. Dit kan onder andere d.m.v. een digitaal doorstroomportfolio waarin mbo en hbo docenten samen feedback geven op producten van toekomstig pabo studenten. In dit traject is het ook mogelijk om de toekomstige student meerdere keren de hbo instelling te laten bezoeken. Het zorgt voor binding met de opleiding en het geeft de hbo instelling inzicht in de werkhouding en kwaliteiten van de toekomstige student. Een dergelijk samenwerkingsverband bestaat tussen pabo ’s Hertogenbosch met het ROC Koning Willem 1 College en pabo Tilburg met ROC Tilburg.

3. Financiën Toeleiding a. Inzicht in kosten (benodigde tijd van mensen en/of geld). Voor implementatie van de integrale trajectbenadering Zwaluwstaart zijn geen extra activiteiten en voorzieningen nodig anders dan regulier gebruik is in de toeleidingsfase, tenzij extra activiteiten als doorstroom mbo-hbo en/of schakelmodules ter hand worden genomen. In het laatste geval is hier tijd en geld mee gemoeid. Dit is niet aan de orde in het minimumscenario. b. Inzicht in te verwachten inkomsten (de financiële dekking van menskracht en middelen): toeleiding levert extra studenten op; hoeveel is niet bekend. Integrale diagnose a. Inzicht in kosten (benodigde tijd van mensen en/of geld) Voor implementatie van de integrale trajectbenadering Zwaluwstaart zijn extra activiteiten en voorzieningen nodig: - administratie: uitnodigen voor de intake, deelname bevestigen, groepssamenstelling maken, lokalen reserveren, docenten inplannen, catering regelen: 20 minuten per aanstaande student - uitvoering: 20 minuten per student - afhandeling: 20 minuten per student In totaal 1 uur per student en € 2,50 aan catering. b. Inzicht in te verwachten inkomsten (de financiële dekking van menskracht en middelen): integrale diagnose levert een beter beeld van studenten op, waardoor het leren kennen van studenten minder tijd vraagt. Dit kan per student 1 tot 2 uur opleveren. Bovendien kunnen twijfelaars afhaken, waardoor de kans op uitval kleiner wordt en dus een hoger rendement in de propedeuse gehaald wordt. Op basis van startadviezen worden vroegtijdig maatregelen getroffen om de uitval te beperken en het rendement te verhogen. Contractafspraken a. Inzicht in kosten (benodigde tijd van mensen en/of geld). Voor contractafspraken met de student is een investering van 1 uur per student per kwartaal nodig. Talentontwikkeling a. Inzicht in kosten (benodigde tijd van mensen en/of geld). Per student gemiddeld 12 uur per jaar (Den Bosch/Heerlen, Maastricht, Sittard). Afronding


30

a. Inzicht in kosten (benodigde tijd van mensen en/of geld). Per uitvallende student gemiddeld 10 minuten (gevoerde exitgesprekken). Per doorgaande student gemiddeld 10 minuten. Bij de berekening van deze kosten wordt er van uitgegaan dat gedurende het traject alle gegevens van studenten worden bijgehouden in het studentvolgsysteem (OMNIA/Osiris). Mocht er geen gebruik gemaakt worden van een studentvolgsysteem, dan is het afhankelijk van de persoonlijke registratie van de studieloopbaanbegeleider. In implementatie van een studentvolgsysteem is hier niet voorzien.

4. Disseminatieplan a. Productbeschrijving is gemaakt in basisdocument van werkpakket 1. b. Informatievoorziening is gerealiseerd door groot overleg in werkpakket 1, door overleg met de werkpakketleiders, door de conferentie It takes two to tango en door het laten meelopen van collega’s bij de integrale diagnose; dit laatste kost 1 extra uur per collega.


31

Bijlage 2 Cijfers over pilots en bijbehorende professionaliseringsactiviteiten INTEGRALE DIAGNOSE, AANTAL DEELNEMERS PILOT 1 EN PILOT 2 Collegejaar Hogeschool Lesplaats Aantal deelnemers pilot vroege intake (tot 1 april) 2009-2010

Zuyd Fontys

2010-2011

Zuyd

Fontys

Heerlen Maastricht Tilburg Eindhoven/Veghel Den Bosch Sittard Heerlen Maastricht Tilburg Eindhoven/ Veghel Den Bosch

Totaal

5 10 20 15 2 26 16 32 44 170

PROFESSIONALISERING, AANTAL DEELNEMERS Collegejaar Hogeschool Lesplaats Aantal collega’s die de professionalisering ‘intake’ hebben gevolgd

2009-2010

Zuyd Fontys

2010-2011

Zuyd Fontys

Heerlen Maastricht Tilburg Eindhoven/Veghel Den Bosch

Heerlen Maastricht Tilburg Eindhoven/ Veghel Den Bosch

totaal


Aantal deelnemers pilot midden intake(tot 1 juni) 5

Aantal deelnemers pilot late intake (na 1 juni)

13

0 160 42

65 3 30 16

41 17 193 40 652

27

Aantal collega’s die de professionalisering ‘contractering’ hebben gevolgd

Aantal collega’s die de professionalisering ‘talentontwikkeling’ hebben gevolgd

2 2 6 6

2 4 20 (SLB) 55 (basisschoolcoach ) 2

6 14

32 5

42

126

2 20 (SLB)

2

4 20 (basisschoolcoach) 51

32

Bijlage 3 Door- en uitstroomcijfers 2006 t/m 2010 Pabo ‘s-Hertogenbosch = onderzoeksgroep Pabo Tilburg = controlegroep Cohort 2010 = onderzoekscohort 2006

2007

2008

2009

2010

Fontys Pabo ‘sHertogenbosch percentages

in

uit

in

uit

in

uit

in

uit

in

uit

100%

58%

100%

41%

100%

44%

100%

28%

100

42%

aantallen

88

51

104

43

106

47

88

25

86

36

Fontys Pabo Tilburg

in

uit

in

uit

in

uit

in

uit

in

uit

percentages

100%

52%

100%

43%

100%

45%

100%

40%

100%

23%

aantallen

155

81

100

43

122

55

110

44

114

26

In de effectmeting (wp5) is alleen de directe instroom betrokken (= voltijdstudenten die direct van mbo, havo of vwo instromen). Aan de intake (bijlage 2) doen ook deeltijd-studenten, zij-instromers en studenten die geswitcht zijn of eerder een andere hbo-studie hebben gedaan, mee.


33

Project Zwaluwstaart Eindrapportage Deel 1

Recommend Documents