J.Jacobs 25-04-2008
Eindrapportage Fase 1 FIDUMO project Datum: 25 april 2008 Auteur: Hans Jacobs
J.M.H. Jacobs
Pagina 1 -
25/04/2008 Versie2.0
Inhoud
Inhoud ............................................................................................................................2 Executive Summary .......................................................................................................3 Inleiding .........................................................................................................................3 Doelstelling van het project ...........................................................................................4 De Functie karakteristieken .......................................................................................4 De Technische randvoorwaarden...............................................................................5 Het Samenwerkingsproces.........................................................................................5 De Uitvoering.................................................................................................................6 De Organisatie ...........................................................................................................7 Concept spelregels .....................................................................................................7 De concrete projecten ................................................................................................8 De communicatie van de resultaten ...........................................................................9 De financiën .............................................................................................................10 De Projectorganisatie ...................................................................................................11 Het Projectteam........................................................................................................11 De Stuurgroep ..........................................................................................................11 De Ondersteuningsfuncties ......................................................................................11 Appendix 1: Concept Eindrapportage dd 1-4-2008................................................12 Inleiding ...........................................................................................................13 De gesprekken..................................................................................................14 Hoe nu verder...................................................................................................18 Begrotingschets................................................................................................20 Verslagen van de besprekingen .......................................................................21 Appendix 2: Plan van Aanpak dd 25-01-2008.........................................................29 Inleiding ...........................................................................................................30 Situatiebeschrijving..........................................................................................30 Plan van aanpak ...............................................................................................32 Schattingen van tijd en effort ...........................................................................33
J.M.H. Jacobs
Pagina 2 -
25/04/2008 Versie2.0
Executive Summary Onder invloed van de discussie of CUR Bouw & Infra het penvoerderschap van het FIDUMO project zou moeten overnemen is een plan van aanpak opgesteld om het FIDUMO project op gang te helpen. Onderliggend rapport is de verslaglegging van de uitvoering van de eerste fase van dit plan van aanpak. De belangrijkste conclusie van dit rapport is dat het FIDUMO project zich moet richten op onderzoek en educatieve zaken voor zover die een bijdrage kunnen leveren aan de Nederlandse bouwindustrie. Het onderzoek en de educatieve elementen in het FIDUMO project hebben als doel om voor de Nederlandse bouwindustrie uit te vinden hoe d.m.v. het gebruik van een Modelserver de interoperabiliteit in de bouwindustrie vergroot kan worden. Van iedere projectdeelnemer wordt geacht dat zij een bijdrage gaan leveren aan het bereiken van deze leerdoelen. Daartoe wordt een actieve bijdrage verwacht aan de projectbesprekingen. CUR Bouw & Infra heeft aangegeven het penvoerderschap van het FIDUMO project op zich te willen nemen, onder voorwaarde dat er voldoende financiële middelen binnen FIDUMO beschikbaar zijn om dit deel van het project met succes uit te kunnen voeren. Onderliggend rapport beschrijft in het kort de leerdoelen en de uitvoeringsvorm van dit deel van het FIDUMO project. De leerdoelen, die zijn vastgesteld in overleg met de Bouw Informatie Raad (BIR), en een voorwaarde zijn voor de PSIBouw subsidie, worden onderverdeeld in drie groepen: gerelateerd aan de functie karakteristieken van de Modelserver, gerelateerd aan de technische randvoorwaarden, en gerelateerd aan het samenwerkingsproces. Voor deze groepen worden de leerdoelen nader gedetailleerd. Vanuit de magere ervaring met de follow up van de deelnemers op het gebied van aanleveren van concrete test cases legt dit rapport de nadruk op de scenario testen die de Hogeschool Utrecht heeft voorgesteld. Er wordt voorgesteld om op korte termijn een projectteam samen te stellen om deze scenario sessies voor te bereiden. Uitvoering wordt geprojecteerd op de periode na de zomervakanties en er wordt nadruk gelegd op de communicatie van de resultaten aangezien die de kern vormen van het leerproces voor de bouwindustrie.
Inleiding Begin van dit jaar is onderzocht wat er zou moeten gebeuren om het FIDUMO project in beweging te krijgen. De belangrijkste conclusie in het plan van aanpak dd 25 januari 2008 (zie appendix 2) is dat op dat moment de noodzakelijke structuur ontbreekt om voortgang ook daadwerkelijk vorm te geven. Er is voorgesteld om de aandacht te richten op het gezamenlijk evalueren van de werkwijzen die samenhangen met het gebruik van de Modelserver en om van alle partijen vast te stellen welke bijdrage zij aan dit evaluatie proces kunnen en willen geven. Die activiteiten zijn inmiddels afgerond en onderliggende eindrapportage doet daar verslag van. Het eindrapport is tot stand gekomen na uitvoering overleg met betrokken partijen en als gevolg daarvan is onderliggend document opgesplitst in twee delen: de korte weergave van de belangrijkste karakteristieken van dat deel van het project waarvan J.M.H. Jacobs
Pagina 3 -
25/04/2008 Versie2.0
CUR Bouw & Infra het penvoerderschap zou willen nemen en de onverkorte beschrijving van de bevindingen zoals vastgelegd in het “Concept eindverslag” van 1 april 2008. Dit verslag is als appendix 1 opgenomen. Een belangrijke conclusie uit de vergadering waarin het concept eindverslag is besproken is dat de aanwezige deelnemers (3-D Blueprint, H.H. Van Zeeland, CadVisual en Portiva) ernstige bezwaren hadden tegen het advies om zo snel mogelijk een professionele gebruiksomgeving voor de Modelserver in te richten (zie concept eindverslag: sectie: “Professionele inzet van de Modelserver”). Dit advies werd verworpen ten faveure van een zo genaamde proeftuin omgeving/periode waarin alle founders vrij konden beschikken over de mogelijkheden van de Modelserver.
Doelstelling van het project Het FIDUMO project heeft tot doel uit te vinden hoe de Modelserver ingezet kan worden om de interoperabiliteit in de Nederlandse bouw industrie te verhogen. Anders geformuleerd luidt de doelstelling: Hoe kan samenwerking (collaboration) in de bouwindustrie verbeterd worden d.m.v. het gebruik van het zogeheten digitale Building Information Model (BIM) en het gebruik van een digitaal informatie uitwisselingsplatform als de Modelserver. Uit deze formuleringen van de doelstellingen zijn in overleg met de Bouw Informatie Raad (BIR) drie belangrijke onderzoeksgebieden gedefinieerd voor het FIDUMO project: • De functie karakteristieken (Welke BIM gerelateerde gereedschappen vormen onderdeel van de Modelserver) • De technische randvoorwaarden (Zijn er beperkingen aan het digitale uitwisselingsplatform voor BIM informatie) • Het samenwerkingsproces (moeten partijen dingen anders gaan doen t.b.v. BIM gerelateerde collaboration)
De Functie karakteristieken Het omgaan met digitale BIM modellen vergt gereedschappen om modelbewerkingen en modelbeheer op een gecontroleerde manier mogelijk te maken. Onderzoeksvragen die meer duidelijkheid kunnen verschaffen over de functionele karakteristieken van de Modelserver zijn: • Biedt de Modelserver gereedschappen voor het definiëren van een BIM of onderdelen daarvan, en welke model definitie methodieken worden ondersteund. • Biedt de Modelserver gereedschappen voor het assembleren van ontvangen deelmodellen. • Biedt de Modelserver gereedschappen voor het selecteren van nieuwe deelmodellen uit het centrale (of master) model • Welke objecttype modellen zijn(eventueel) beschikbaar en biedt de Modelserver gereedschappen voor het definiëren van nieuwe type modellen
J.M.H. Jacobs
Pagina 4 -
25/04/2008 Versie2.0
De Technische randvoorwaarden De software die gekozen is voor het FIDUMO project is de EPM Modelserver van JOTNE uit Noorwegen. Aan deze keuze is een onderzoek voorafgegaan en daarin is vastgesteld dat de Modelserver voldoet aan de belangrijkste criteria voor selectie. Dat betekent voor het FIDUMO project dat er geen behoefte is aan een volledige kwalificatie van de software, maar dat kan worden volstaan met het onderzoeken van specifieke aspecten die het samenwerken kunnen bemoeilijken of juist bevorderen. Slechts wanneer het FIDUMO onderzoek daar expliciet aanleiding toe geeft zal het onderzoek verder verdiept kunnen worden. De onderwerpen van onderzoek zullen zich beperken tot: • Compatibiliteit karakteristieken. o Onderzoek welke fysieke uitwisselingsformaten, inclusief varianten van IFC, worden ondersteund o Onderzoek voor een aantal belangrijke CAD systemen of onderlinge communicatie via de Modelserver (CAD1 Modelserver CAD2 Modelserver CAD1) in de praktijk problemen oplevert. o Onderzoek voor een aantal relevante niveaus van complexiteit van BIM modellen of communicatie via IFC formaat met de Modelserver problemen oplevert. • Performance karakteristieken o Onderzoek of de grootte of de complexiteit van het BIM model, of onderdelen daarvan, aanleiding kan zijn voor problemen in de communicatie met de Modelserver o Onderzoek of het aantal gelijktijdige gebruikers aanleiding kan zijn voor problemen met het gebruik van de Modelserver o Onderzoek of gelijktijdig bekijken van BIM model door een groot aantal gebruikers via directe viewers op de Modelserver tot problemen kan leiden. • Infrastructuur karakteristieken o Bepaal de gewenste infrastructuur voor het gebruik van de Modelserver o Onderzoek de gewenste configuratie voor de PC’s van de verschillende types Modelserver gebruikers. o Onderzoek hoe de onderlinge samenhang van de verschillende modellen gegarandeerd moet worden bij backup en bij recovery van oude informatie Het doel van deze onderzoeken is voornamelijk om de bandbreedte van functionaliteit en van comfortabel gebruik van de Modelserver te bepalen. Het ligt niet in de lijn der verwachtingen dat er grote obstakels worden gevonden, maar het goed kennen van de beperkingen van gebruik is wel een noodzaak voor latere probleemloze invoering in de industrie.
Het Samenwerkingsproces Interoperabiliteit, tegenwoordig ook vaak aangeduid met collaboration, is een aandachtsgebied dat de laatste jaren enorm aan belang heeft gewonnen. Er is in een aantal industrieën veel ervaring opgedaan met het inrichten van de bedrijfsprocessen om juist samenwerking op het gebied van 3-D product informatie te bevorderen. Het J.M.H. Jacobs
Pagina 5 -
25/04/2008 Versie2.0
succes van het gebruik van een Modelserver in de bouwindustrie staat of valt bij het begrijpen van de belangrijkste aanpassingen in de processen, die daarmee gemoeid zijn. De op dit moment in essentie sequentiële ontwerp processen worden vervangen door min of meer gelijktijdige ontwerp processen of in ieder geval ontwerpstappen die elkaar in een hoog tempo kunnen opvolgen. Het FIDUMO onderzoek zal zich moeten richten op het zichtbaar maken van de grootste valkuilen die een succesvolle introductie van een Modelserver in de industrie in de weg kunnen staan. Het onderzoek zal zich richten op: • Versiebeheer en documentatie o Onderzoek welke afspraken er gemaakt moeten worden om de identificatie van het resultaat van verschillende ontwerpbewerkingen, al dan niet door verschillende partijen, eenduidig en traceerbaar te maken. o Onderzoek hoe de bij ontwerpstappen behorende documentatie bewaard en beheerd dient te worden. • Het proces van wijzigingsbesluiten o Onderzoek hoe het proces van invoeren van wijzigingen ingericht moet worden Wie initieert wijzigingen Wie keurt wijzigingen goed Wie besluit wanneer wijzigingen operationeel gemaakt worden o Onderzoek hoe wijzigingen en wijzigingsbesluiten gedocumenteerd moeten worden en hoe die informatie beheerd moet worden. • Het beheer van de verschillende versies van het ontwerp o Onderzoek hoe de verschillende versies van het BIM bewaard en gearchiveerd moeten worden Hoe te identificeren Wat hoort er allemaal bij Hoe en waar op te bergen o Onderzoek of er behoefte is aan een centrale beheersfunctie voor BIM informatie. Omdat er in het kader van BIM-collaboration in de bouwwereld nog relatief weinig werk is verricht, vergeleken met andere industrieën, zal het FIDUMO onderzoek geen kant en klaar recept voor succes opleveren, maar het zal er wel toe bijdragen dat de partijen die met behulp van de Modelserver willen gaan samenwerken op de grootste valkuilen worden gewezen alvorens te beginnen.
De Uitvoering Voor de uitvoering van het FIDUMO project zijn de volgende elementen van belang in de context van dit rapport. • De organisatie • De spelregels • De concrete projecten • De communicatie van de resultaten • De financiën
J.M.H. Jacobs
Pagina 6 -
25/04/2008 Versie2.0
De Organisatie De deelnemende partijen in dit deel van het FIDUMPO project zijn: • 3D-Blueprint • H.H.van Zeeland Architecten en Adviseurs (*) (*) • Vibes b.v. Aangetekend moet worden dat de deelname van H.H. van Zeeland • Michel Post architecten Architecten en Adviseurs aan dit deel van het project niet zeker is aangezien zij vooral geïnteresseerd zijn in efficiëntie verbeteringen in de nabije • TU Eindhoven toekomst en dit wellicht niet makkelijk kunnen rijmen met het educatieve en • Hogeschool Utrecht derhalve publieke karakter van dit deel van FIDUMO. Technische ondersteuning is beschikbaar via de software leverancier JOTNE en de hosting partner Portiva. Penvoering en regie ligt bij CUR Bouw & Infra onder voorwaarde dat er een goedgekeurd budget is voor deze activiteiten. Gezien de belangstelling van de BIR voor de FIDUMO onderzoeksvragen en de te bereiken leerdoelen, verdient het aanbeveling om de deelname van de BIR aan het FIDUMO project te stimuleren. Hierbij valt met name te denken aan een actieve rol van de BIR bij de valideren van de test activiteiten ter bewaking van de gestelde leerdoelen.
Concept spelregels De concept spelregels voor het gebruik van de Modelserver zijn aangeleverd door Portiva, in haar rol als hosting service provider voor het FIDUMO project. Deze lijst met concept spelregels zal in het eerste formele overleg met de stuurgroep worden besproken. Onderstaand de lijst van spelregels: Fidumo spelregels voor Founders, Rev2, 10 apr. 08 1. Een founder mag gebruik maken van de Fidumo Modelserver voor eigen gebruik na betaling van de deelname- of sponsorfee. 2. Een founder krijgt hiervoor toegang tot de Fidumo Modelserver voor 2 (twee) zgn. Named Users. 3. Indien men voor een BIM project meer dan 2 named users nodig heeft zijn er twee opties; -
men huurt extra named users voor een bedrag van € 100,00 per named user - per maand men koopt extra named users voor het gereduceerde tarief van € 900,00 per named user
4. Extra aangeschafte named users zijn op enig moment binnen 24 maanden na aanschaf om te zetten naar een eventueel voor eigen gebruik aangeschafte Modelserver of dan beschikbare gehuurde variant van een hosted Modelserver separaat van het Fidumo platform J.M.H. Jacobs
Pagina 7 -
25/04/2008 Versie2.0
5. Een founder verplicht zich ervaringen ten aanzien van het gebruik van de Modelserver te delen (forum, Fidumo overleg of eigen publicatie), en daarmee een bijdrage te leveren aan het bereiken van de leerdoelen als vermeld in rapport ‘Eindrapportage fase 1 FIDUMO project’, versie 2.0 d.d. 25 april. Over zaken die bedrijfsspecifiek dan wel geheim zijn of als zodanig kunnen worden aangemerkt worden aparte afspraken gemaakt. 6. Founders worden met logo getoond op de home page van de FIDUMO.nl website. 7. De founder verklaart zich akkoord dat eventuele extra inkomsten op het project, zij het doordat er uiteindelijk meer dan 10 founders komen, sponsoring of anderzijds, ten goede komen aan het project ter dekking van kosten voor exploitatie, software ontwikkeling, uitbreiding infrastructuur, publiciteit etc. 8. De founder verklaart zich akkoord dat de licentierechten van de Modelserver op naam van PSIBouw worden gesteld, en dat CUR Bouw & Infra in opdracht van PSIBouw zal fungeren als financieel beheerder van het project . 9. De founder verklaart zich akkoord dat de Modelserverlicentie ca. 12 maanden na de officiële start wordt overgedragen door PSIBouw aan het IAI buildingSMART chapter als ontwikkel- en experimenteer platform. De founder verklaart zich akkoord dat alle meningverschillen, disputen e.d. zullen worden voorgelegd aan de PSIbouw die hierin bindend zal oordelen.
De concrete projecten Tijdens de interviews met de deelnemende partijen is wel een duidelijk beeld ontstaan van wat er in deze fase getest zou moeten worden, maar er is slechte weinig follow up gegeven in de vorm van concrete test scenario’s. Daar staat tegenover dat de Hogeschool Utrecht in de persoon van Hans Madlener heeft aangeboden om met hulp van de founders en een aantal van zijn studenten een of meer sessies te organiseren waarin een aantal scenario’s met de Modelserver kunnen worden Het doorlopen van scenario’s als hier bedoeld kan er uit zien gesimuleerd. Het doel van deze sessies als volgt: Er is een groep scenario uitvoerders en er is een is om te onderzoeken hoe de groep toeschouwers. De scenario uitvoerders hebben allemaal samenwerking tussen verschillende een rol in het uit te voeren scenario. Te verwachten rollen zijn: Architect, Installateur, Uitvoerder, Opdrachtgever, partijen in de bouw wordt beïnvloed enz… Alle activiteiten van de verschillende rollen zullen door de Modelserver. goed zichtbaar zijn voor de toeschouwers. Tijdens een scenario uitvoering worden veel voorkomende en voor het proces interessante activiteiten daadwerkelijk uitgevoerd met behulp van een van te voren klaargezet BIM model. Eventuele knelpunten in het proces komen zo snel en duidelijk aan het licht. D.m.v. interactie met de toeschouwers kunnen evt suggesties voor verbeteringen van het proces mogelijk “on the fly” worden getest en beoordeeld.
In deze setting, waarbij een groep deelnemers een of meerdere scenario’s doorloopt, is het waarschijnlijk ook mogelijk om een aantal van de technische testen uit te voeren, met name waar het gaat over compatibiliteit en performance. Wanneer dit goed geregisseerd wordt is er wellicht geen directe noodzaak voor technische testen van individuele deelnemers. J.M.H. Jacobs
Pagina 8 -
25/04/2008 Versie2.0
Omdat het doorlopen van scenario’s die zinvol zijn voor meerdere partijen een nauwkeurige klus is die voldoende coördinatie vraagt is het verstandig om de tijdsdruk niet al te veel op te schroeven en de sessies te plannen na de zomervakanties. Het klaarzetten van de nodige BIM files, het uitdenken van interessante en leerzame scenario’s, het opzetten van een infrastructuur die het toelaat dat er met een groep toeschouwers zinvol gecommuniceerd kan worden over de individuele stappen in de scenario’s, het creëren van een setting waarin proces stappen mogelijk overgedaan of veranderd kunnen worden op verzoek van de toeschouwers, vergt een gedegen en voorbereiding. Zoals eerder gemeld, het lijkt goed mogelijk om in boven beschreven setting tevens een aantal technische tests op te nemen die dan niet meer door individuele partijen uitgevoerd hoeven te worden. Het feit dat er op van te voren bekende momenten gebruik gemaakt wordt van de Modelserver opent wellicht ook mogelijkheden voor korte performance tests. Het verdient aanbeveling om op korte termijn een projectteam samen te stellen bestaande uit vertegenwoordigers van de deelnemende founders (3D Blueprint, H.H. van Zeeland, Vibes en Michel Post), vertegenwoordigers van de Technische Universiteit Eindhoven en de Hogeschool Utrecht (studenten en medewerkers) en evt. de hosting partij (Portiva). De deelnemers aan dit project zullen voldoende beschikbaarheid moeten hebben om dit project tot een goede uitvoering te kunnen brengen. Hierbij valt te rekenen met beschikbaarheid van ½ tot 1 dag per week tot aan de eigenlijke scenario uitvoeringen na de zomervakanties. Dit projectteam zal een projectplan opstellen en de uitvoering voor haar rekening nemen. De verwachting is dat de inbreng van de hogeschool met haar studenten zodanig zal zijn dat de bovengenoemde tijdsbesteding voldoende zal zijn om dit project tot een goede uitvoering te brengen.
De communicatie van de resultaten Onder regie van CUR Bouw & Infra zal het communicatie proces rondom FIDUMO opgezet worden. Het ligt voor de hand om op momenten waarop dat zinvol is een FIDUMO nieuwsbrief uit te geven. Daarnaast verdient het aanbeveling om de resultaten van de scenario sessies zodanig vast te leggen dat het leereffect voor de industrie gemaximaliseerd wordt.
J.M.H. Jacobs
Pagina 9 -
25/04/2008 Versie2.0
De financiën Kosten: Met de leverancier van de modelserver (Jotne EPM Technology) zijn de volgende kosten overeengekomen: Modelserver € 79.200 Modelchecker € 10.000 Xpress toolkit € 15.000 (minus korting) Viewer licenties € 10.000 Maintenance € 31.163 Training € 5.000 Reis /verblijfkosten trainer € 1.000 Algemene kosten € 2.500 Totaal: € 168.263
Financiering: Met een aantal partijen uit de sector is de volgende financiering overeengekomen: PSIBouw € 50.000 De Twee snoeken € 15.000 Bricsys € 15.000 Vibes € 15.000 3D Blueprint € 15.000 Michel Post Architecten € 15.000 Cadvisual / AEC3 € 15.000 Veccins € 15.000 TU/eindhoven € 7.500 Hogeschool Utrecht € 7.500 Esa € 2.500 (sponsor) BVR € 2.500 (sponsor) Totaal: € 175.000 Vanuit het programmabureau van de Bouw Informatie Raad en PSIBouw worden inkind uren besteed aan het project welke financieel niet ten laste zullen vallen op het project. Mochten er gedurende het verloop van het project meerdere geïnteresseerden melden voor het project ontstaat er financiële ruimte om meer activiteiten te ontwikkelen. Dit zal dan worden besproken in de stuurgroepvergadering.
J.M.H. Jacobs
Pagina 10 -
25/04/2008 Versie2.0
De Projectorganisatie Als boven reeds aangegeven, verdient het aanbeveling om het vervolg van het FIDUMO project uit te voeren onder regie van CUR Bouw & Infra en met inbreng van de BIR. De projectorganisatie voor fase 2 uit het plan van aanpak kent 3 componenten: • Het Projectteam • De Stuurgroep • De Ondersteuningsfuncties
Het Projectteam Het projectteam zou moeten bestaan uit: • CUR Bouw & Infra • Deelnemers van de founders (tijdsbesteding ½ tot 1 dag per week per deelnemer) o 3D-Blueprint o H.H.van Zeeland Architecten en Adviseurs (*) o Vibes b.v. o Michel Post architecten o TU Eindhoven • Hogeschool Utrecht, met een team van studenten
De Stuurgroep De Stuurgroep zou samengesteld moeten worden uit een vertegenwoordiging van de volgende partijen: • CUR Bouw & Infra, in de functie van penvoerder en project regisseur • Twee of meer project verantwoordelijken geselecteerd uit onderstaande lijst van deelnemende founders o 3D-Blueprint o H.H.van Zeeland Architecten en Adviseurs (*) o Vibes b.v. o Michel Post architecten o TU Eindhoven • BIR, in de functie van bewaker van de leerdoelen
De Ondersteuningsfuncties Ondersteuning voor het projectteam moet bestaan uit 2 componenten: • Technische ondersteuning • Functionele ondersteuning Technische ondersteuning voor het projectteam is naar verwachting beschikbaar via de hosting partner Portiva. Functionele ondersteuning is uiteraard beschikbaar via de leverancier van de Modelserver, Jotne EPM Technology uit Noorwegen.
J.M.H. Jacobs
Pagina 11 -
25/04/2008 Versie2.0
Appendix 1: Concept Eindrapportage dd 1-4-2008 J.Jacobs 1-4-2008
Concept eindrapportage Fase 1 FIDUMO project Datum: 1 april 2008 Auteur: Hans Jacobs
Inleiding .......................................................................................................................13 De gesprekken..............................................................................................................14 Noodzaak voor een extra inleiding ..........................................................................14 De test onderwerpen ................................................................................................15 Algemene observaties ..............................................................................................17 Hoe nu verder...............................................................................................................18 De testfase ................................................................................................................18 De rol van CUR Bouw & Infra ................................................................................19 Professionele inzet van de Modelserver ..................................................................19 Het Tijdspad.............................................................................................................20 Begrotingschets............................................................................................................20 Verslagen van de besprekingen ...................................................................................21 3D-Blueprint ............................................................................................................21 H.H.van Zeeland Architecten en Adviseurs ............................................................22 Vibes b.v. .................................................................................................................23 Michel Post architecten............................................................................................24 TU Eindhoven ..........................................................................................................25 Hogeschool Utrecht .................................................................................................26 Cadvisual..................................................................................................................26
J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 12 -
01/04/2008 Versie1.0
Inleiding Doel van de activiteiten in deze fase van het FIDUMO project is om stappen 1 t/m 4 van het plan van aanpak uit te voeren. Daartoe is een lijst van deelnemers geproduceerd door Gerrie Muhren, die als uitgangspunt dient voor de te voeren gesprekken. uit het Plan van aanpak: Met uitzondering van Erik Citaat Gebaseerd op bovenstaande probleem- en situatiebeschrijving stellen wij onderstaand de Keyser van Bricsys, heb plan van aanpak voor. ik alle partijen bezocht. We Organiseer, bij gebleken behoefte, een informatieve bijeenkomst waar de hebben gesproken over 1. deelnemers de kans krijgen om van de leverancier een duidelijk beeld te krijgen mijn rol in het FIDUMO van de beoogde functionaliteit van de Modelserver binnen de context van hun eigen business. project op dit moment en 2. Bespreek met alle partijen individueel welke bijdrage zij aan het project kunnen over het algemeen heb ik leveren. Deze bijdrage zal worden geformuleerd in termen van: overal positieve reacties a. Welke vragen dienen er vanuit het perspectief van de deelnemer beantwoord te worden ontvangen op het initiatief b. Op welke vragen kan de deelnemer zelf antwoorden produceren door van PSIBouw en CUR het opzetten en uitvoeren van testen of pilot projecten Bouw & Infra om nu 3. Verzamel alle vragen en de voorgestelde testen en pilot projecten en controleer die op volledigheid, zowel in vraagstelling als ook in de antwoorden die worden gestructureerd beweging te in de voorgestelde testen of pilot projecten. krijgen in FIDUMO. Voor 4. onderzocht maak een finale verdeling van de vragen en testen/pilot projecten over de enkele van de partijen verschillende deelnemers kwam dit initiatief juist op 5. Maak voor elke voorgestelde test of pilot project een kort projectplan waar de activiteiten helder in worden beschreven ……… tijd omdat er vanwege het 6. Beoordeel de korte projectplannen op haalbaarheid vanuit het PSIBouw gebrek aan voortgang perspectief en corrigeer waar nodig m.b.t. de gevraagde centrale faciliteiten twijfel begon te ontstaan 7. Monitor project voortgang En omdat het een gezamenlijke effort is om een groter probleem op te lossen dan iedereen individueel zou willen of kunnen over deelname aan dit oplossen, moet er ruim aandacht worden besteed aan het onderling project. Op sommige communiceren van project voortgang. plaatsen werd deze twijfel 8. Verzamel project ervaringen en bundel de individuele resultaten in een gezamenlijk standpunt m.b.t. de inzetbaarheid van de Modelserver. nog wat aangewakkerd door dat er veel druk stond op de betalingen, maar nog niet helder was wat er voor geleverd zou gaan worden.
De lijst bevat de volgende partijen en contact personen: • • • • • • • • •
3D-Blueprint, Wubbo Hazewinkel H.H.van Zeeland Architecten en Adviseurs, Henk van Zeeland Vibes b.v., Wilfred Wolf Michel Post architecten, Michel Post Bricsys, Erik de Keyser TU Eindhoven, Bauke de Vries TU Eindhoven Jakob Beetz Hogeschool Utrecht, Hans Madlener Cadvisual, Mik van Leeuwen
J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 13 -
01/04/2008 Versie1.0
De gesprekken Algemeen beeld van de gesprekken was positief Op enkele plaatsen had het ongeduld door gebrek aan voortgang een lichte vorm van twijfel gezaaid over de slagingskansen voor dit project. Het feit dat de Modelserver nog steeds niet beschikbaar was werd als storend ervaren. Daar staat tegenover dat in alle gesprekken ook duidelijk werd dat alleen het hebben van een Modelserver ook niet de oplossing zou zijn. Iedereen die ik gesproken heb was er snel van overtuigd dat er een gestructureerde vorm van testen nodig was voordat er met echte projecten gewerkt kon worden. Experimenteren in een productie omgeving is niet verstandig. Wat opvalt bij de samenstelling van de lijst met geïnterviewden, is de zware dominantie van de architecten en het ontbreken van de echte bouwers/uitvoerders. Dit is in een aantal gesprekken ter sprake gekomen en de verwachting is dat in de test fase de niet-architecten partners betrokken kunnen worden bij de experimenten. Ik denk dat dit een heel belangrijk element is. De Modelserver ontleent zijn waarde juist aan de inzet over het hele proces, en niet slechts voor het ontwerp van de architecten. Daarbij is het zo dat de meeste architecten de 3D technologie al volop gebruiken en de voordelen pas gaan voelen als ze deze technologie ook downstream in het proces toegepast zien worden.
Noodzaak voor een extra inleiding Op de vraag of er behoefte was aan een extra informatieve bijeenkomst over de Modelserver, kreeg ik geen eenduidig beeld. Mijn voorstel is om bij de trainingsessie die georganiseerd gaat worden voor de technische mensen, die uitvoering gaan geven aan het FIDUMO project, een eerste dagdeel te besteden aan een overzicht dat ook voor niet technische mensen geschikt is en alle partijen uit te nodigen voor die sessie. Dat heeft het voordeel dat iedereen dan zelf de afweging kan maken of er ruimte is in de agenda om hier aan deel te nemen en dat er geen extra druk is vanwege het feit dat er een speciale sessie wordt georganiseerd. Omdat dit een logische inleiding voor de cursus is zou dit m.i. eenvoudig in te passen moeten zijn in het cursus programma, met minimale vertraging voor de gehele cursus.
J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 14 -
01/04/2008 Versie1.0
De test onderwerpen Hoewel het in alle gesprekken duidelijk werd waar de voorkeur voor uit te voeren testen naar uitging, heb ik tot op heden nog maar van een klein aantal partijen de concrete reakties op de vraag naar testonderwerpen mogen ontvangen. Onderstaand de beschrijving van 3D Blueprint m.b.t. de 3D Ontwerpcoördinatie & 4D Procesbeheersing testactiviteiten: Het gebruik van Fidumo door 3D BluePrint zal zich richten op drie onderzoeksgebieden: Het eerste is het verbeteren van de uitwisseling van met name geometrische data tussen de verschillende projectpartijen. Hiervoor zal in eerste instantie voor één reëel project van 3D BluePrint alle (geometrische) BIM data van alle partijen worden uitgewisseld met behulp van de Modelserver.
Nieuwe benadering van bouwprojecten De Regiplan® Methode staat voor een efficiëntere beheersing van (complexe) bouwprocessen en een geïntegreerde procesgang van initiatief tot en met het exploitatie nemen van het object. De toepassing van de Regiplan® Methode concentreert zich op de nieuwe fase "bouwprogrammeren", het definiëren van een haalbare doelstelling als projectdefinitie, alsmede de ontwerpbegeleiding en toetsing door middel van een compleet virtueel 3D projectmodel, en een toepassing van 4D procesbeheersing op het gebied van voorbereiding en realisatie. Door toepassing van de Regiplan® Methode en de geavanceerde computertechnieken worden kwalitatief betere gebouwen tegen een substantieel lagere kostprijs (10% - 25% van de bouwkosten) gerealiseerd. Deze besparingen ontstaan door betere definiëring van (technische) uitgangspunten a.g.v. intelligente ordening van processen en gebruik te maken van moderne 3D technologieën. Daarnaast ontstaat een betere communicatie en digitale gegevensverstrekking waardoor ook in de aanbesteding veel voordelen worden ondervonden. Communiceren over ruimte Bij bouwen gaat het altijd om het realiseren van gebruiksruimte. In de projectcommunicatie stelt de Regiplan® Methode het creëren van deze ruimte centraal en niet de techniek van het bouwen. Nadat duidelijk is vastgesteld voor wie en voor welk doel de ruimte is bedoeld, aan welke condities (prestaties) de ruimte moet voldoen, pas dan vormt de techniek het middel om de ruimte daadwerkelijk te realiseren. Deze definiëring van de ruimte wordt door betrokkenen vastgesteld op basis van reële en haalbare uitgangspunten. Techniek staat dus nooit op zichzelf en vormt zodoende ook niet de bron van onduidelijkheid, faalkosten en vertraging in de uitvoering. Dit in tegenstelling tot wat de hedendaagse bouwpraktijk vaak laat zien.
Het tweede doel is het voor de opdrachtgever transparanter maken van het ontwerpproces. Er zal onderzoek gedaan worden in hoeverre informatie die op dit moment direct vanuit de applicatie (bijvoorbeeld Allplan) wordt onttrokken aan het 3D model, onttrokken kan worden uit het in de Modelserver opgeslagen 3D-model. Het derde doel omvat het implementeren en uitwisselen van gegevens welke nodig zijn voor het uitvoeren van de Regiplan®-methode, om zo het proces voor alle betrokkenen inzichtelijk en handelbaar te houden. Deze data kan middels CADapplicaties en andere importmogelijkheden worden getest. 3D BluePrint verwacht dat met behulp van de client-software van EPM 3D modellen geupload, gedownload en gemerged kunnen worden, inclusief versiebeheer. Daarnaast wordt verwacht dat gebruik kan worden gemaakt van de EDOM3 interface om de in de server opgeslagen informatie op objectniveau te kunnen manipuleren en onttrekken. FIDUMO wordt door 3D BluePrint geslaagd geacht wanneer: o uitwisseling van 3D-informatie tussen verschillende partijen (met een kleine foutmarge) mogelijk is. o basis-informatie aan het IFC model onttrokken kan worden via de EDOM3 interface om de opdrachtgever (realtime) van de meer informatie te voorzien. J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 15 -
01/04/2008 Versie1.0
o Gegevens uit de door gevoerde Regiplan Methode uitwisselbaar zijn middels model en andere applicaties. Ik heb met Henk van Zeeland gesproken over de mogelijkheid voor Henk om mij een aantal van zijn te controleren vragen toe te sturen en aan te geven voor welke vragen zijn organisatie zich wil opwerpen als de uitvoerder van de bijbehorende testen. Daarnaast hebben we gesproken over de mogelijkheid voor Henk om modellen of delen van modellen te delen met andere organisaties die ook betrokken zijn bij de FIDUMO testen, zodat op een goedkope wijze een werkbaar gedeelte van een testset kan ontstaan. Het antwoord op deze vragen ligt besloten in onderstaande opmerking van Henk: Opmerking tot slot: Wij hebben bij een groot aantal partijen projectvoorstellen inzake Quality Checking neergelegd en zijn vertrouwelijk in gesprek over samenwerking / financiering en subsidie. Wij zijn dan ook op dit moment niet vrij om de bijbehorende groepen van onderzoekvragen thans al vrij te geven. Ik ga er vanuit dat je begrip hebt voor deze situatie. De eigen belangen van de partijen die met ons willen samenwerken spelen daarbij eveneens een rol De Hogeschool Utrecht is bereid om met hulp van studenten in een gezamenlijke sessie een aantal proces scenario’s te simuleren Zie onderstaande tekst uit het meetingverslag met Hans Madlener. Voor het testtraject van de founders heeft Hans Madlener aangegeven dat hij bereid is om met een groep studenten een sessie te organiseren met en voor de FIDUMO founders waarin er gezamenlijk door een aantal collaboration scenario’s wordt gelopen, zodat duidelijk wordt wat de rol van de Modelserver in zo’n scenario kan zijn en wat er wellicht aan organisatorische dan wel technische acties nodig zijn om die scenario’s ook in de praktijk, in een productie omgeving te kunnen uitvoeren .Bij deze sessies verwacht hij wel de hulp van de specialisten bij de deelnemende founders op die gebieden waar dat nodig is. Ik denk dat dat een bijzonder nuttig aanbod is omdat op die manier effectief een hele procesgang gesimuleerd kan worden, iets dat in het kader van de voorgestelde test plannen tot nu toe nog niet tot de concrete mogelijkheden behoorde. Tot slot kan Hans modellen verschaffen die voor test doeleinden gebruikt kunnen worden door verschillende partijen.
J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 16 -
01/04/2008 Versie1.0
Het is niet verstandig om vooruit te lopen op de toezeggingen voor test activiteiten die nog binnen moeten komen. Verdere actie kan alleen gebaseerd worden op feitelijke toezeggingen van de deelnemers. Een toezegging die mondeling door TU/e is gedaan is dat zij publiek toegankelijke grote files van goed kwaliteit kunnen aanleveren om performance testen te doen en ook om compatibiliteit testen te doen tussen verschillende (CAD)systemen en de Modelserver. Dit is een bijzonder nuttige toezegging omdat het beschikbaar krijgen van realistische modelfiles voor “algemeen gebruik” een probleem kan zijn omdat de files die door deelnemende partijen gebruikt worden wellicht een te hoog Intellectual Property gehalte hebben om met iedereen te delen.
Algemene observaties Tijdens de gesprekken zijn een aantal zaken opgevallen die in deze tussenrapportage aandacht verdienen. Onderstand een overzicht in willekeurige volgorde: o De rol van Jakob Beetz is niet echt duidelijk. Tijdens de gesprekken met Bauke de Vries en Jakob Beetz werd gerefereerd aan het feit dat Jakob Beetz de projectleider is van FIDUMO, ik heb de indruk dat mijn rol voor een beetje ongemakkelijke situatie zorgde. Mijn advies is om de rol van Jakob Beetz zo spoedig mogelijk helder te maken aan alle deelnemers en niet in de laatste plaats aan Jakob zelf. Wanneer er een duidelijke rol voor hem wordt beschreven kan hij zich ook weer productief inzetten voor FIDUMO, iets dat op dit moment m.i. niet het geval is. o Op een aantal plaatsen heb ik wat verwondering gehoord over de financiële situatie rondom FIDUMO. Het is niet iedereen duidelijk of de Modelserver nu gekocht is of dat een besluit over aanschaf nog genomen moet worden. Mijn informatie is dat de licentie is aangeschaft door PSIBouw maar dat er allerlei beperkende voorwaarden zijn, inclusief het eigenaarschap van de licentie in de toekomst. Ik stel voor dat de licentie kwestie wordt uitgezocht tegen het licht van de te nemen acties. o Het is in het geheel niet helder hoe de Software as a service (SaaS) is a software application Modelserver in gebruik genomen gaat delivery model where a software vendor develops a webworden: Komt er één instantie van de native software application and hosts and operates (either server in Nederland, die dan op basis independently or through a third-party) the application for use by its customers over the Internet. Customers do not pay van een “SaaS” business model for owning the software itself but rather for using it. The operationeel gehouden wordt? Of term SaaS has become the industry preferred term, generally schaffen een aantal partijen zelf een replacing the earlier terms Application Service Provider (ASP) and On-Demand. server aan voor gebruik in hun eigen netwerk? Dit onderwerp is in het bijzonder in het gesprek met Mik van Leeuwen verder uitgediept. o Afgezien van het feit dat Mik van Leeuwen de aanschaf van de software heeft geregeld, in zijn rol als distributeur van de EPS Modelserver, is de rol van Mik niet helemaal helder voor aan aantal partijen, inclusief mijzelf. Het is m.i. erg verhelderend als hierover duidelijkheid komt. Het maakt namelijk nogal verschil of iemand in een sales rol opereert, puur vanuit een visie gedreven wordt, of een operationele verantwoordelijkheid draagt voor een project. Dat is bij Mik niet helemaal helder. o Er lijken zich twee volledig gescheiden processen af te spelen m.b.t. FIDUMO. Enerzijds is er de uitvoering van het Plan van Aanpak, waarin stapje voor stapje J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 17 -
01/04/2008 Versie1.0
gezocht wordt naar een gestructureerde aanpak van de evaluatie activiteiten en aan de andere kant is er nu plots de actie om de Modelserver on-line te brengen zodat we nu eindelijk “meters kunnen maken”. Ondanks het feit dat het niet online hebben van de Modelserver tot verbazing heeft geleid, lijkt het me nu verstandig om de twee activiteiten met elkaar in verbinding te brengen en de verwachtingen m.b.t. het live gaan van de server te managen. Dit aandachtspunt heeft sterke verbindingen met het voorafgaande aandachtspunt. o De rol van QIS is in dit verband niet echt duidelijk. QIS en CADVisual zijn met elkaar verbonden, maar het is me niet duidelijk hoe, en QIS heeft als doel om commerciële software, gebaseerd op de Modelserver, te ontwikkelen en op de markt te zetten. Ik denk dat de kans op belangenverstrengeling aanwezig is. Mij lijkt dat de ander deelnemers aan het FIDUMO project niet echt blij zullen zijn met de constatering dat hun investeringen deels worden gebruikt om commerciële activiteiten van QIS te ondersteunen. Ik stel voor om dat goed helder te krijgen alvorens de financiën met de betrokken partijen worden afgehandeld.
Hoe nu verder De testfase Het is van belang om de testtoezeggingen boven water te krijgen. Als dat al niet lukt zal de kans van een effectief evalueren van de Modelserver minimaal zijn. Als er komende week nog voldoende test toezeggingen binnen komen, zal ik die rubriceren en in overleg verdelen over de verschillende toezeggers. Jakob Beetz heeft aangegeven dat hij beschikbaar is voor kwaliteitsbewaking van zowel testsets als ook de test uitvoeringen. Ik denk dat de “scenario sessies” die Hans Madlener voorstelt heel veel toegevoegde waarde hebben en ik stel dan ook voor om in ieder geval verder te gaan met het organiseren van deze sessies.
Prof. H.J. Pels van de afdeling Technology Management van de TU/e, heeft in een gesprek aangeboden om voor FIDUMO een inleiding te houden over het gebruik van technologie in ontwerpprocessen, in het bijzonder in de bouw. Prof Pels kan goed uitleggen hoe de bouwindustie kan profiteren van de ervaringen opgedaan in ander industrieën bij het invoeren van 3D ontwerp technologieën in de hele keten. Het verdient aanbeveling om te zien of dit aanbod gecombineerd kan worden met een van de lkomende FIDUMO vergaderingen. (Tijdsbesteding 3 kwartier tot een uur.)
Nu is het juiste moment om de data voor een cursus te plannen, zodat alle partijen ruim tijd hebben om de mensen die nog getraind moeten worden vrij te maken voor de duur van de cursus. Aan het aantal toegezegde deelnemers kan ook direct afgeleid worden hoe serieus elke partij betrokken is bij deze evaluatie periode. Als de cursus voldoende belangstelling heeft, moeten we de cursusleiding verzoeken om het eerste dagdeel zodanig vorm te geven dat ook niet technische deelnemers kunnen aanschuiven om een scherp overzicht te krijgen van de mogelijkheden van de Modelserver voor hun eigen business. De rol van verschillende spelers moet snel duidelijk gemaakt worden, zodat er efficiënt en doelmatig verder gewerkt kan worden. Hier wordt in het bijzonder J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 18 -
01/04/2008 Versie1.0
gedoeld op de rol van projectleider Jakob Beetz, de rol van Mik van Leeuwen/Cadvisual, en de rol van QIS/Cadvisual.
De rol van CUR Bouw & Infra De huidige opzet van FIDUMO is niet doorzichtig. Dit kan enorm verbeteren als de CUR de leiding over het project op zich neemt, zoals de bedoeling is. Echter er zal aan drie belangrijke voorwaarden voldaan moeten zijn om ervoor te zorgen dat de CUR dit project ook daadwerkelijk op korte termijn gaat overnemen Die voorwaarden zijn: • Organisatie: Op het moment dat de CUR de regie over FIDUMO gaat overnemen is het noodzakelijk dat er een heldere en eenduidige organisatie voor de uitvoering van dit project ontstaat. De CUR levert een overall project leider en mogelijk bovendien een technisch projectleider. De rol van deze functionarissen moet voor iedereen duidelijk en geaccepteerd zijn. • Financieën: De CUR zal bij overname van het FIDUMO project tevens controle krijgen over alle financiële afspraken en handelingen die nodig zijn om dit project tot een succes te maken. Dit houdt in dat er een goedgekeurd budget moet komen en dat, om dit budget rond te krijgen, mogelijk de bereidheid van deelnemers om bij te dragen opnieuw zal moeten worden geverifieerd alvorens tot uitvoering van het project over te gaan. • Communicatie: Vanaf het moment dat de CUR de verantwoordelijkheid voor het FIDUMO project opneemt, zal de CUR ook uitvoering geven aan de communicatie met de aangesloten deelnemers en belangstellenden.
Professionele inzet van de Modelserver Naast de organisatorische zaken moet er ook aandacht gegeven worden aan de operationele situatie m.b.t. de Modelserver. Initieel is ervan uit gegaan dat een “speeltuin” opzet voor een periode van een jaar of zelfs langer de beste opzet zou zijn. Gezien de intenties geuit door de partijen die ik heb geïnterviewd, denk ik dat dit een foutieve opzet is. Veel van de deelnemers willen zo snel mogelijk aan de slag met de Modelserver in lopende projecten. Omdat dat betekent dat er ook andere partijen in de keten afhankelijk gaan worden van gebruik van de Modelserver, zal het niet acceptabel zijn om dat in een “speeltuin setting” te doen. Professioneel gebruik van de Modelserver vraagt een professionele beschikbaarheid van de service. Ik vermoed dat geen enkele bouwer bij problemen later aan zijn opdrachtgevers kan uitleggen dat dat kwam omdat hij zich had ingelaten met een speeltuin omgeving. Het belangrijkste doel van de test fase, waar we nu aan werken, is in mijn optiek dat de deelnemende partijen het eens worden over de bandbreedte aan processen die goed ondersteund kunnen worden door de Modelserver en welke zaken risico met zich meebrengen. Als dat duidelijk gemaakt wordt heeft het FIDUMO initiatief een belangrijke bijdrage geleverd aan de Bouw industrie in Nederland: Valkuilen zijn geïdentificeerd en goed begaanbare wegen zijn aangeduid. Hoewel het strikt genomen buiten de scope van het plan van aanpak ligt, stel ik voor, gezien bovengenoemde wensen voor gebruik, om op korte termijn te onderzoeken J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 19 -
01/04/2008 Versie1.0
hoe de Modelserver Service professioneel in de markt gezet kan worden. Daarvoor is nodig dat er een betrouwbare partij zich aanmeldt als de eigenaar van de Services en dat die partij de juiste partners zoekt om de Service ook echt te leveren. Het gebruik van de server zal in een business model gevat moeten worden waar elke partij in de keten van de founders (inclusief de founders zelf) zich happy bij voelen. Vanaf het moment dat de service professioneel beschikbaar is kan er dan gezocht worden naar nieuwe deelnemers/klanten. Het voorgestelde onderzoek zal zich ook moeten richten op de actuele situatie met betrekking tot de licentie en in overleg met de leverancier de juiste keuze moeten maken om de professionele inzet te kunnen garanderen.
Het Tijdspad Op dit moment is het nog niet mogelijk om een eenduidig tijdspad af te spreken. De onzekerheden m.b.t. de testfase is daarvoor te groot. De bijeenkomst met de founders, begin april, zal duidelijkheid moeten verschaffen over de te nemen akties. Die kunnen dan op een tijdslijn worden uitgezet. Organisatorische acties die noodzakelijk zijn om de CUR te verleiden om het FIDUMO project over te nemen, zullen zo spoedig mogelijk van start moeten gaan, op het moment dat bekend is wie dat gaat doen. Het valt binnen de activiteiten voor fase 1 van het plan van aanpak om het testplan en de bijbehorende planning op te leveren.
Begrotingschets Als onderdeel van de activiteiten voor fase 1van het plan van aanpak zal een begroting voor het uitvoeren van de testfase opgeleverd worden.
J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 20 -
01/04/2008 Versie1.0
Verslagen van de besprekingen Onderstaand de verslagen van de bijeenkomsten, zoals ze zijn afgestemd met de betrokkenen. Daar waar opmerkingen en correcties zijn aangebracht zijn die in italics weergegeven. De teksten spreken verder voor zich.
3D-Blueprint Kort verslagje van bijeenkomst met Wubbo Hazewinkel, 3d-Blueprint. Wubbo heeft zijn visie m.b.t. het gebruik van de Modelserver helder uiteengezet. Er is de duidelijke wens om de Modelserver in te zetten voor daadwerkelijke projecten. Ik heb aangegeven dat we m.i. nog in de evaluatie fase van de software zitten en dat we het beste snel een aantal evaluatie stappen kunnen zetten om te zien of de software kwalificeert om de visie te ondersteunen. Wubbo is het darmee eens en is bereid om een aantal test cases aan te geven die 3D Blueprint uit wil werken en uit wil voeren in de daadwerkelijke test fase. Zonder vooruit te willen lopen op de keuze van de test scenario’s, heb ik in een gesprek met een van de technische mensen de volgende mogelijke scenario’s kort doorgesproken: o Voor bestaande projecten en ook projecten uit het recente verleden heeft 3D Blueprint al een effectieve uitwisseling van model data opgezet met een aantal partners. Het ligt voor de hand om deze uitwisseling met concrete project data na te bootsen via de Modelserver. Hiervoor is natuurlijk wel de medewerking van een of meer van de partners noodzakelijk. Doel van deze test zal zijn om na te gaan of de uitwisseling correct gebeurt en op zijn minst de huidige effectiviteit van de communicatie kan evenaren. Het feit dat de bestaande uitwisselingen al gebaseerd zijn op grote modellen, kan de testen ook waardevol maken voor performance indicaties. o De huidige methodiek voor versiebeheer voor modeluitwisseling kan vergeleken worden met de methode voor versiebeheer in de Modelserver. Hierbij zou de bruikbaarheid van versie aanduidingen in de dagelijkse praktijk (kan iedereen leven met de versie aanduidingen, kan je makkelijk terug naar oudere versies, etc..) onderwerp van de testen kunnen zijn. o Het communiceren van additionele informatie kan onderzocht worden, zodat een beeld kan ontstaan van de mogelijkheden om via de centraal opgeslagen data in de Modelserver functies door derden te laten uitvoeren. Hierbij valt te denken aan het laten testen van het model tegen de eisen van het bouwbesluit, of wat eenvoudiger, het door derden laten bepalen van het bruikbare vloer oppervlak, inhoudsmaten etc. We hebben ook van gedachten gewisseld over manieren om een Modelserver te exploiteren binnen de context van de Nederlandse bouwindustrie, maar die discussie zal verder haar beslag krijgen als de testfase uit heeft gewezen dat de toegevoegde waarde van de geteste Modelserver voldoende is om ermee door te gaan.
J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 21 -
01/04/2008 Versie1.0
Conclusie van de meeting is dat 3D Blueprint graag meewerkt aan de volgende stap in het FIDUMO project en dat is het definiëren van testcases waar 3D Blueprint de uitvoering van voor haar rekening kan nemen. Ik stel voor dat 3D Blueprint een korte inventarisatie maakt van testcases die ze graag willen uitvoeren en die aan mij toestuurt. Belangrijk is om bij de testcases te vermelden wie er bij betrokken zijn (partners), wat er getest gaat worden en met welk doel. De uitwerking van de uiteindelijk testplannen (welke files zijn er nodig, hoe moet de Modelserver geprepareerd worden, wat zijn de criteria om de test resultaten te accepteren etc.) kunnen in een later stadium in het uiteindelijke testplan worden toegevoegd.
H.H.van Zeeland Architecten en Adviseurs Gecorrigeerd en aangevuld verslag::
Henk heeft aangegeven hoe hij de toekomst van 3D ontwerp en het gebruik van een model server ziet. Dat is een visie op normatieve bouwkwaliteit waarbij in het bijzonder de koppeling met controle op compliance met wet en regelgeving (e.g. het Bouwbesluit) centraal staat. Koppeling naar kosten bestanden en/of prestatiecontracten maar ook materieel inzet heeft de volgende prioriteit Henk werkt samen met Cad Visual binnen QIS. Universal Quality Information System aan software productontwikkeling. Hij gaat ervan uit dat de gekozen Modelserver goed in staat zal zijn om de aan de basis eisen te voldoen, maar is het ook eens met de aktie om dat voor alle zekerheid in de opstart fase gesamenlijk e.e.a te testen binnen de groep van founders en supporters van de Modelserver. Het is zeker nuttig om te weten of specialistische bouw en project informatie dmv het gebruiken van Elite cad en andere 3 d programmatuur op IFC basis in de Modelserver vlekkeloos bidirectioneel uitgewisseld kan worden binnen enige projecten die binnen Fidumo gaan draaien.( Zie daarvoor de producten van Cad Visual) Het ligt heel duidelijk binnen het focusgebied van Henk om na te gaan of de informatie in de Modelserver voldoende rijk kan zijn om op basis van de systematiek van BBasys© de eerste aansprekende voorbeelden binnen de door QIS in ontwikkelende zijnde Quality Checker© te tonen. Hierbij valt te denken aan het herkennen van deuren als deuren (zodat bijvoorbeeld hoogte en breedte automatisch gecheckt kunnen worden tegen geldende eisen) maar ook aan het herkennen van vluchtroutes en vluchtrichtingen zodat ook die gecheckt kunnen worden tegen de geldende eisen en voorschriften.(inclusief bijvoorbeeld ook draairichting van deuren) Daarnaast is het ook voor de toekomst van belang om te bekijken in hoeverre componenten uit bibliotheken van toeleveranciers in het model kunnen worden opgenomen, zodat nog verdere analyse van het model mogelijk wordt. Hierbij valt te denken aan berekeningen van bijvoorbeeld brandvertragingstijden, rekening houdend met de eigenschappen van de componenten (deuren, wanden, plafonds, etc..) zoals die zijn opgenomen in het model, direct gekoppeld aan de bijbehorende parameters van de leveranciers. J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 22 -
01/04/2008 Versie1.0
Omdat het pakket van eisen voor elk type gebouw anders kan zijn, moet er ook gekeken worden of de “project eigenschappen” (eg. dit model representeert een ziekenhuis) mee opgeslagen kunnen worden bij het model. Naast deze vragen m.b.t. de Quality Checker mogelijkheden, zijn er bij Henk ook vragen op het gebied van samenwerking met partners door Qis met derden. Het is van belang om te weten of het mogelijk en praktisch is om bijvoorbeeld samen met een of meer partner via een online verbinding met de Modelserver, gezamenlijk een projectmodel te reviewen, of dat ieder daarvoor het project model zou moeten downloaden in zijn eigen omgeving. Door QIS gaat dus binnen Fidumo gewerkt worden aan het verder uitontwikkelen van een eigen commercieel produkt de NL Quality Checker. Deze functioneert op basis van principes zoals deze binnen QIS Quality Information System gelden. Het eindresultaat is dan een server versie die bv op Fidumo kan blijven draaien. De stand alone versie is het tweede software resultaat voor die partijen die binnen de eigen organisatie geen externe uitwisseling met derden hebben. We hebben gesproken over de mogelijkheid voor Henk om mij een aantal van zijn te controleren vragen toe te sturen en aan te geven voor welke vragen zijn organisatie zich wil opwerpen als de uitvoerder van de bijbehorende testen. Daarnaast hebben we gesproken over de mogelijkheid voor Henk om modellen of delen van modellen te delen met andere organisaties die ook betrokken zijn bij de FIDUMO testen, zodat op een goedkope wijze een werkbaar gedeelte van een testset kan ontstaan. Het antwoord op deze vragen ligt besloten in onderstaande opmerking van Henk: Opmerking tot slot: Wij hebben bij een groot aantal partijen projectvoorstellen inzake Quality Checking neergelegd en zijn vertrouwelijk in gesprek over samenwerking / financiering en subsidie. Wij zijn dan ook op dit moment niet vrij om de bijbehorende groepen van onderzoekvragen thans al vrij te geven. Ik ga er vanuit dat je begrip hebt voor deze situatie. De eigen belangen van de partijen die met ons willen samenwerken spelen daarbij eveneens een rol Henk van Zeeland soest
Vibes b.v. Kort verslagje van bijeenkomst met Wilfred Wolf, Vibes b.v. Wilfred heeft kort aangegeven dat VIBES zich richt op het ondersteunen van ontwikkelende bouwers met BIM. Hij ziet de bouwwereld langzaamaan bewegen naar een keten van netwerken die onderling sterk moeten kunnen samenwerken. Dat
J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 23 -
01/04/2008 Versie1.0
verklaart de belangstelling van VIBES voor FIDUMO, omdat dat juist gericht is op het ondersteunen van een dergelijk samenwerking. We hebben kort gesproken over redenen die ervoor zorgen dat FIDUMO nog niet echt van start komt en ook over de lichte twijfel die dat teweegbrengt over de verdere deelname. Het initiatief van PSIBouw/CUR om er een nieuwe start aan te geven middels dit plan van aanpak wordt toegejuicht. Tijdens het gesprek hebben we gesproken over de vergelijking tussen de bouw en Automotive en Aerospace en kort aangestipt dat daar pas successen zijn behaald toen naast de software om met modellen om te gaan er ook software kwam om de informatie netjes en gestructureerd te beheren (PLM) dat zou in de bouw eigenlijk van de start moeten gebeuren. Er is afgesproken dat het VIBES team zich zal buigen over vragen die zij zouden willen inbrengen in het test proces van de Modelserver, zodat ik die met de andere vragen kan verzamelen. Daarnaast zal het VIBES team aangeven voor welke vragen zij zich willen opwerpen als het team dat ook daadwerkelijk testen gaat uitvoeren. Eerste indicatie is dat dat wellicht zal liggen op het terrein van samenwerken met partners en de processen die daarmee gemoeid zijn. Er is afgesproken dat VIBES mij een aantal van de te controleren vragen zal toesturen en zal aangeven voor welke vragen de organisatie zich wil opwerpen als de uitvoerder van de bijbehorende testen. Tevens zal VIBES aangeven of er modellen of delen van modellen gedeeld kunnen worden met andere organisaties die ook betrokken zijn bij de FIDUMO testen, zodat op een goedkope wijze een werkbaar gedeelte van een testset kan ontstaan..
Michel Post architecten Kort verslagje van bijeenkomst met Michel Post. Michel geeft aan dat hij bijzonder geïnteresseerd is in het welslagen van het Modelserver project. Een Modelserver past volledig in zijn visie over 3D ontwerpen. Hij gaat ervan uit dat de Modelserver in principe wel zal doen wat er beloofd wordt, maar geeft ook aan dat het wellicht toch wel verstandig is om dat binnen de FIDUMO groep te verifiëren en niet onmiddellijk partners bloot te stellen aan eventuele problemen. In die context juicht hij het huidige initiatief om het FIDUMO project wat meer vaart en vorm te geven toe. Michel gelooft zo sterk in de 3D ontwerp mogelijkheden dat hij eigenlijk al voorbij het stadium van functions en features van de software is (als boven gezegd: testen is zeker niet verkeerd, maar dat zal allemaal wel acceptabel of op te lossen zijn). Zijn belangstelling gaat voornamelijk uit naar de invloed van een Modelserver op zijn ontwerp processen. Wie wordt bijvoorbeeld de eigenaar van een model waar veel partijen aan kunnen knutselen. Is dat een eigenaarschap per onderdeel? Of moet er wellicht een nieuw element in het proces ingebracht worden in de vorm van een
J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 24 -
01/04/2008 Versie1.0
“configuration Manager” zoals dat in andere industrieën gebruikelijk is bij collaborative design. Vragen die bij Michel aan de orde zijn liggen op het gebied van: Hoe identificeer ik elementen in het model die gemodificeerd worden? Hoe zit het met historische vastlegging (kan ik modelversies behorende bij belangrijke mijlpalen in het project terughalen?) van versies van het model? Hoe kan ik besluiten om zaken te veranderen en de redenen waarom de verandering is gemaakt vastleggen en terughalen? Hoe kan ik de activiteiten die (veel) later in de huidige procesgang voorkomen eerder laten uitvoeren of hoe kan ik ervoor zorgen dat die latere uitvoering me niet zo stoort? Er is afgesproken dat Michel mij een aantal van zijn te controleren vragen zal toesturen en zal aangeven voor welke vragen zijn organisatie zich wil opwerpen als de uitvoerder van de bijbehorende testen. Tevens zal Michel aangeven of hij modellen of delen van modellen wil delen met andere organisaties die ook betrokken zijn bij de FIDUMO testen, zodat op een goedkope wijze een werkbaar gedeelte van een testset kan ontstaan.
TU Eindhoven Korte samenvatting van het gesprek met Bauke de Vries en Jakob Beetz. Gesproken met de heren Bauke de Vries en Jakob Beetz over de model server en het plan van aanpak om het project op gang te krijgen. Het initiatief om het project op gang te krijgen wordt toegejuicht. Bauke de Vries heeft aangegeven wat het belang is dat zijn afdeling ziet in het hebben van een Modelserver. In het kort komt dat hierop neer: We hebben lang moeten wachten op het moment dat de IFC standaard echt bruikbaar was, maar dat is intussen wel het geval. Daarom kan nu met succes een Modelserver ingezet worden om het gebruik van BIM verder te stimuleren. Bauke de Vries is vooral geïnteresseerd in het effect dat een Modelserver heeft op de manieren van werken en samenwerken in de industrie. Hij heeft minder belangstelling voor een “consumentenbond test”van de Modelserver, met als doel alle details over het gebruik en mogelijk ook vergelijkingsmateriaal met andere servers boven water te halen. Ik heb aangegeven dat dat ook niet de bedoeling is maar dat een basis vorm van testen noodzakelijk is om het vertrouwen te krijgen bij alle partijen dat de Modelserver geschikt is om daadwerkelijk ingezet te worden in echte projecten. Aan het testen ligt de gedachte ten grondslag dat in een productie omgeving elke teleurstelling onherroepelijk zal leiden tot een afwijzing van de Modelserver, terwijl er in een test fase nog wel de bereidheid is om oplossingen te vinden voor mogelijke ongemakken en teleurstellingen. We zijn het wel eens over deze aanpak. Wat betreft de mogelijke bijdrage aan het test proces heeft Bauke de Vries aangegeven dat het aandragen van eigen testen niet zijn hoogste prioriteit heeft. Hij is samen met Jakob Beetz, , op mijn verzoek , bereid om een kwalitatieve bijdrage te leveren door Jakob Beetz als klankbord te laten fungeren bij het vaststellen van de kwaliteit van de uiteindelijke testset, zoals die is opgebouwd uit de verschillende bijdragen van de founders, en bij het helpen opstellen van de eindconclusie naar aanleiding van de test resultaten. Jakob Beetz heeft wel toegezegd dat hij zal kijken of J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 25 -
01/04/2008 Versie1.0
er test modellen beschikbaar zijn die door de testende partijen gebruikt zouden kunnen worden.
Hogeschool Utrecht Gesproken met Hans Madlener en Hennie Schaapveld. Hans heeft uitgelegd dat zijn vakgroep zich bezighoudt met integraal ontwerpen en mensen opleidt die overzicht hebben van een aantal vakgebieden waaronder Bouwkunde, installatietechniek en ICT.. Studenten worden opgeleid tot “BIM Manager”, zeg maar de regisseur in het BIM gebaseerde bouwproces. (Mijn gesprek met Michel Post had grote raakvlakken met dit onderwerp). We hebben gesproken over toepassing van PLM technologie in de bouw, op gelijksoortige manier als dat wordt toegepast in Automotive en Aerospace. In die industrieën, en ook in andere, is het duidelijk geworden dat de PLM technologie met de noodzakelijke bedrijfsbrede toepassing (inclusief bijv. de koppeling naar ERP) niet een eenvoudige add-on is van de CAD omgeving, maar dat deze technologie een eigen bestaansrecht heeft. Hans is van plan om de Nieuwbouw in Amersfoort “schaduw te draaien” met de Modelserver om op die manier met zijn studenten ervaring op te doen bij een realistisch bouwproject. Dit is een geweldige setup voor de FIDUMO evaluatie fase. Het bouw project start in September. Hans is bereid en zeer geïnteresseerd om de resultaten van dit project te gebruiken voor verdere promotie van het gebruik van BIM en de Modelserver. Voor het testtraject van de founders heeft Hans aangegeven dat hij bereid is om met een groep studenten een sessie te organiseren met en voor de FIDUMO founders waarin er gezamenlijk door een aantal collaboration scenario’s wordt gelopen, zodat duidelijk wordt wat de rol van de Modelserver in zo’n scenario kan zijn en wat er wellicht aan organisatorische dan wel technische acties nodig zijn om die scenario’s ook in de praktijk, in een productie omgeving te kunnen uitvoeren. Bij deze sessies verwacht hij wel de hulp van de specialisten bij de deelnemende founders op die gebieden waar dat nodig is. Ik denk dat dat een bijzonder nuttig aanbod is omdat op die manier effectief een hele procesgang gesimuleerd kan worden, iets dat in het kader van de voorgestelde test plannen tot nu toe nog niet tot de concrete mogelijkheden behoorde. Tot slot kan Hans modellen verschaffen die voor test doeleinden gebruikt kunnen worden door verschillende partijen.
Cadvisual
J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 26 -
01/04/2008 Versie1.0
Onderstaand, kort verslag van de meeting met Mik van Leeuwen. Commentaar van Mik is in italics weergegeven. De meeting heeft plaatsgevonden op verzoek van Gerrie Muhren met als doel om inzicht te krijgen in het verloop van FIDUMO tot nu toe, inclusief de budgetten die met het project gemoeid zijn. Ik heb Mik verslag gedaan van mijn bevindingen tot nu toe en daarbij de volgende zaken opgemerkt: o Mijn indruk is dat de visie m.b.t. een Modelserver breed wordt gedragen binnen de founders van FIDUMO. Mik is het daar mee eens o Bij alle partijen tot nu toe is er echter een zodanig groot gat tussen de gedroomde visie en de activiteiten die nu aan de orde zijn om het FIDUMO project op gang te helpen dat daarin een groot gevaar schuilt voor een goede afloop. Mik is hiervan niet zo overtuigd als ik. Zonder visie geen toekomst. De founders zijn in januari o.a. gewaarschuwd door Lars Christensen van buildingSMART om kleine stappen te nemen, en voor kleine successen te gaan. o De hulp die ik probeer te bieden via het plan van aanpak wordt toegejuicht en er wordt breed steun toegezegd voor de activiteiten die daaruit voortvloeien. Dat vinden we allebei goed nieuws omdat dit het gezamenlijke doel “het welslagen van het FIDUMO project”dichterbij kan brengen. Er van uitgaande dat het plan van aanpak voor alle, dan wel een meerderheid van de, partijen wordt goedgekeurd! o Het feit dat er nu een rekening ligt terwijl er nog niets “loopt” heeft bij vrijwel alle partijen vraagtekens opgeroepen en heeft bij een aantal de vraag opgeroepen of ze er wel mee door moeten gaan. Mik herkent dat en heeft met succes gewerkt aan alternatieve geldstromen om het rekening probleem op korte termijn op te lossen, zodat de Modelserver geïnstalleerd kan worden. Modelserver gaat in week twee van maart in de lucht, overigens heb in navolging op ons gesprek een aantal partijen gebeld (neutraal dus niet refererend aan ons gesprek) en mij zijn de vraagtekens niet opgevallen, alleen haast! o Tegen dat licht heb ik Mik mijn visie op evaluatie van software verteld en die is, gebaseerd op tientallen jaren in deze business van technische software, heel simpel: Voor evaluatie software heb ik in mijn hele carrière nog nooit een rekening gezien. Er wordt alleen betaald voor specifiek verleende diensten die buiten het commerciële traject vallen. Mik liet weten dat hij dit, vanuit zijn lange staat van dienst binnen de mainframe software business, niet herkende en dat in die wereld voor evaluaties keurig wordt betaald, en bij aankoop verrekend. (Buiten de meeting heb ik besloten om dat voor de zekerheid nog even ter sprake te brengen binnen mijn netwerk dat ook senior technologie-inkopers bij een aantal multinationals bevat). Hierover verschillen we sterk van mening. Tevens is ter sprake gekomen dat sinds Cadvisual bestaat wij, gezien de PC overheerste markt, in veel gevallen 30 dagen evaluatietijd geven. Een aantal FIDUMO founders heeft ook al 30 dagen evaluatie in Noorwegen op de Modelserver ge(ver)bruikt. o Omdat Mik graag wilde weten wat ik bedoelde met mijn opmerking tegen Yvo dat ik vond dat het FIDUMO project wordt gegijzeld door de commercanten in het spel, heb ik het beeld geschetst dat bij mij is opgekomen: Ik zie de mensen met direct commerciële belangen met de stekker van het systeem in de ene hand en een factuur in de andere hand onder een cartoon balonnetje dat zegt: “Ik steek de stekker er niet in als jullie niet eerst betalen, je moet het zelf maar weten” Ik heb J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 27 -
01/04/2008 Versie1.0
gezegd dat dat beeld wel wat vertekend zal zijn, maar het is ook niet heel erg ver van de realiteit, ben ik bang. Mik heeft een wat ander beeld, met name gezien de historie die uitgebreid geschetst is. o Tenslotte hebben we nog gesproken over wat er nu gaat gebeuren en Mik gaf aan dat de Modelserver spoedig operationeel zal zijn omdat de geldkwesties opgelost lijken. Dat betekent volgens Mik dat we nu “meters kunnen maken”. Ik heb aangegeven dat ik met “meters maken”niet zo heel veel kan en dat ik hoop dat we ons gaan bewegen binnen de lijnen zoals die op dit moment door mijn activiteiten worden uitgezet, ervan uitgaande dat deze lijnen een gedegen fundament vormen voor het FIDUMO project en er aan de beginsel afspraken niet teveel geweld wordt aangedaan. Als conclusie kan ik melden dat ik denk dat het FIDUMO project nog steeds grote kans van slagen heeft als we de activiteiten in de komende weken en maanden uitvoeren volgens plan en stapje voor stapje toewerken naar de situatie dat er echt (productieve) meters gemaakt kunnen worden. We moeten ons realiseren dat de regie voor de uitvoering er iets anders uitziet dan de regie van het creëren van een gezamenlijke visie en het creëren van een draagvlak voor het FIDUMO project. Die fase is succesvol afgerond. Heel goed! Wacht met spanning de volgende presentatie af.
J.M.H. Jacobs
Pagina A1-- 28 -
01/04/2008 Versie1.0
Appendix 2: Plan van Aanpak dd 25-01-2008 J.Jacobs 25-01-2008
Plan van aanpak voor FIDUMO project Datum: 25 januari 2008 Auteur: Hans Jacobs
Inleiding .......................................................................................................................30 Situatiebeschrijving......................................................................................................30 Plan van aanpak ...........................................................................................................32 Schattingen van tijd en effort .......................................................................................33
J.M.H. Jacobs
Pagina A2-- 29 -
25/01/2008 Versie1.0
Inleiding Het FIDUMO (First Dutch Modelserver) initiatief heeft tot doel om een antwoord te vinden op de vraag of en zo ja, hoe de introductie van de technologie die ten grondslag ligt aan de Modelserver kan bijdragen aan verbeteringen in de bouwindustrie in Nederland. Om deze vraag te beantwoorden heeft PSIBouw een alliantie gesloten met een aantal spelers in de Nederlandse markt ten einde in een gezamenlijk project de antwoorden op bovenstaande vraag door middel van daadwerkelijke experimenten of pilot projecten te verkrijgen. Ten behoeve van dit project is intussen de Modelserver van Jotne EPM uit Noorwegen in Nederland geïnstalleerd en beschikbaar gemaakt voor deelnemers aan het FIDUMO initiatief. Op dit moment verkeert het FIDUMO initiatief in een impasse omdat de eerder genoemde experimenten of pilot projecten niet echt van de grond komen. De faciliterende bijdrage aan FIDUMO van PSIBouw alleen is niet voldoende om een beter beeld te krijgen van de uiteindelijke toepassingsmogelijkheden van een Modelserver. In deze context heeft PSIBouw aan CUR Bouw & Infra gevraagd een coördinerende rol te vervullen en besloten om Gobar b.v. te vragen een voorstel voor een plan van aanpak te maken dat het bereiken van de initiële doelstelling zeker kan stellen.
Situatiebeschrijving De commerciële informatie omtrent de EDMModelserver schetst een uiterst positief beeld van de kwaliteiten van de Modelserver als het hart van het informatie beheerssysteem voor bedrijven in de bouw. Onderstaande quotes van de Jotne EPM website laten daar geen twijfel over bestaan: Jotne EPM Technolgy offers EDMModelserver˙ to host your Building Information Model, BIM. Either you need to archive as-built models, exchange interoperable information between trades when designing or checking your BIM according to rules given by physical laws, building authorities or company-specific knowledge databases or procedures. The EDMModelserver˙ is where you store your data in the open buildingSMART standards. Our solutions provide efficiency to your project or process. Based on Express and ifc, rules, queries and mappings you can create validations and checks. You can extract and merge partial models to find the data you need for your decision-making.
[Jotne’s EDMModelserver is] a Product Model Server capable of storing all your data for complex systems, including native support for any standard data model, like IFC, STEP, PLM/PLCS or Reference Data Libraries. The unified J.M.H. Jacobs
Pagina A2-- 30 -
25/01/2008 Versie1.0
database system you need to manage the life cycle for your products and systems, using a model driven architecture. Deze informatie doet vermoeden dat een Modelserver een noodzakelijke component is - en wellicht zelfs een katalysator kan zijn – voor het invoeren van 3-d ontwerptechnieken in de bouw, een proces dat al geruime tijd in de belangstelling staat en waar verschillende bouwbedrijven al flinke stappen in hebben gemaakt. Wat echter minder goed wordt belicht in de commerciële informatie is hoe een Modelserver past in de bestaande architectuur van software gereedschappen die op dit moment al in gebruik zijn bij de verschillende bedrijven in de bouw. Vragen die onbeantwoord blijven zijn: Hoe verhoudt de Modelserver zich tot de in gebruik zijnde CAD software • Is Modelserver informatie naadloos in te passen in de CAD omgeving? • Kan de Modelserver fungeren als model library voor bestaande CAD systemen en zo ja zijn er dan leveranciers die libraries aanbieden met bruikbare modellen? • Kunnen bestaande CAD modellen eenvoudig ondergebracht worden in de Modelserver library? • Zijn de formaten, die sommige CAD systemen kunnen genereren en verwerken compatibel met de formaten zoals die in Modelserver worden gehanteerd? • Etc.. Hoe verhoudt de Modelserver zich tot de in gebruik zijnde Doc mgt / Inf. Mgt / PLM systemen? • Succes van dit soort systemen staat of valt met een eenduidige beheersstructuur en scherpe afspraken over waar de juiste versies van bestanden gevonden kunnen worden. In hoeverre is de functionaliteit van de Modelserver aanvullend of wellicht juist in strijd met bestaande Doc mgt / Inf. Mgt / PLM functionaliteit?. • Kan de Modelserver een beheersbare rol spelen in de workflows die veelal geassocieerd zijn met de introductie van Doc mgt / Inf. Mgt / PLM? • Welke rol kan de Modelserver spelen in collaboratieve processen die veelal vanuit Doc mgt / Inf. Mgt / PLM initiatieven worden ondersteund? • Etc.. Hoe verhoudt de Modelserver zich tot de archiveringsbehoeftes zoals die zijn opgelegd door opdrachtgevers of verschillende nationale en internationale wet en regelgevingen • In hoeverre is de claim dat Modelserver als archief kan dienen gerechtvaardigd tegen de achtergrond van de wet en regelgeving op dit gebied?. Is het slechts een deelarchief voor modellen of beschikt Modelserver over functionaliteit vergelijkbaar met gespecialiseerde archiveringssystemen? Neemt het juridische risico dat een bouwonderneming loopt af met Modelserver als archief, of neemt dat juist toe omdat aan specifieke eisen niet is voldaan? • Kan Modelserver eenvoudig worden ingebed in bestaande archiveringspraktijken, inclusief het gestructureerd vernietigen van J.M.H. Jacobs
Pagina A2-- 31 -
25/01/2008 Versie1.0
•
informatie die niet meer nodig is of juist het voorkomen van vernietiging van informatie die mogelijk nog nodig is in een lopend gerechtelijk onderzoek? Etc..
Het vinden van antwoorden op juist dit soort vragen zal bijdragen aan de beeldvorming m.b.t. de bruikbaarheid van de Modelserver in de Nederlandse marktomstandigheden. Hierbij dient opgemerkt te worden dat bovenstaande lijst van vragen geenszins de bedoeling heeft om uitputtend te zijn. Het identificeren van de juiste vragen zal onderdeel uit moeten maken van het werk dat in het kader van het FIDUMO project wordt verricht. Het FIDUMO initiatief is, als boven reeds genoemd, een samenwerkingsverband tussen PSIBouw en een aantal spelers op de Nederlandse bouwmarkt. De rol van PSIBouw is voornamelijk initiërend, sturend en faciliterend. De bijdrage van de overige deelnemers zal liggen in het definiëren van de voor hen relevante vragen en het uitvoeren van de bijbehorende werkzaamheden en testen die nodig zijn om de antwoorden te vinden. Het ligt voor de hand dat PSIBouw erop toeziet dat de werkzaamheden efficiënt verdeeld worden over de verschillende projectpartners, zodat elke deelnemer aan het einde van de rit een volledig beeld heeft van de antwoorden op alle vragen, zonder zelf alle verificatie werkzaamheden te hoeven verrichten. Op deze manier heeft het project duidelijk toegevoegde waarde voor elke deelnemer, die belang heeft bij het onderzoek naar de toepasbaarheid van de Modelserver en kan de rechtvaardiging voor de (gedeelde) project investeringen eenvoudiger opgesteld worden.
Plan van aanpak Gebaseerd op bovenstaande probleem- en situatiebeschrijving stellen wij onderstaand plan van aanpak voor. 1. Organiseer, bij gebleken behoefte, een informatieve bijeenkomst waar de deelnemers de kans krijgen om van de leverancier een duidelijk beeld te krijgen van de beoogde functionaliteit van de Modelserver binnen de context van hun eigen business. 2. Bespreek met alle partijen individueel welke bijdrage zij aan het project kunnen leveren. Deze bijdrage zal worden geformuleerd in termen van: a. Welke vragen dienen er vanuit het perspectief van de deelnemer beantwoord te worden b. Op welke vragen kan de deelnemer zelf antwoorden produceren door het opzetten en uitvoeren van testen of pilot projecten 3. Verzamel alle vragen en de voorgestelde testen en pilot projecten en controleer die op volledigheid, zowel in vraagstelling als ook in de antwoorden die worden onderzocht in de voorgestelde testen of pilot projecten. 4. maak een finale verdeling van de vragen en testen/pilot projecten over de verschillende deelnemers 5. Maak voor elke voorgestelde test of pilot project een kort projectplan waar de activiteiten helder in worden beschreven en waar ook de randvoorwaarden m.b.t. J.M.H. Jacobs
Pagina A2-- 32 -
25/01/2008 Versie1.0
de Modelserver worden vermeld, zodat de Modelserver instance die momenteel beschikbaar is geschikt gemaakt kan worden voor elke voorgestelde test of pilot project. Bij dit laatste moet rekening worden gehouden met randvoorwaarden als: a. Voldoende netwerk bandbreedte om experimenten uit te voeren b. Mogelijkheid om de Modelserver te vullen met gegevens die nodig zijn om testen uit te voeren c. Het instellen van Modelserver zodanig dat ook mogelijk complexe samenwerkingen getest kunnen worden. Hierbij valt te denken aan userid’s, de mogelijkheid om informatie in de Modelserver te delen of juist helemaal af te schermen, voldoende diskspace voor het (tijdelijk) opslaan van informatie, etc.. 6. Beoordeel de korte projectplannen op haalbaarheid vanuit het PSIBouw perspectief en corrigeer waar nodig m.b.t. de gevraagde centrale faciliteiten 7. Monitor project voortgang En omdat het een gezamenlijke effort is om een groter probleem op te lossen dan iedereen individueel zou willen of kunnen oplossen, moet er ruim aandacht worden besteed aan het onderling communiceren van project voortgang. 8. Verzamel project ervaringen en bundel de individuele resultaten in een gezamenlijk standpunt m.b.t. de inzetbaarheid van de Modelserver. Om een en ander in goede banen te leiden is het noodzakelijk dat deelnemende partijen voor de activiteiten waar zij zich voor opwerpen, een gekwalificeerd projectteam beschikbaar stellen met voldoende ruimte om de testen uit te voeren. Dit geldt ook voor de coördinerende en faciliterende taken van PSIBouw. Deze taken zijn substantieel en van cruciaal belang voor het welslagen van het project, onderbemanning of onderschatting zal zonder enige twijfel leiden tot mislukking van het gezamenlijke project.
Schattingen van tijd en effort Bovenstaande aanpak laat zich eenvoudig in een paar duidelijk te onderscheiden stukken splitsen: • Het initiële gedeelte waarin de vragen en de activiteiten worden geïdentificeerd en toegewezen aan de verschillende partijen (bovenstaand stap 1,2,3,4) • Het executie gedeelte waarin de individuele projecten worden uitgevoerd (bovenstaand stap 5,6,7) • Het concluderende gedeelte waarin de resultaten worden samengevat en de eindconclusie(s) worden gecommuniceerd (bovenstaand stap 8) De schattingen voor de uitvoering van dit plan zijn afhankelijk van het aantal deelnemers en het aantal uit te voeren testen en pilot projecten. Bij de gemaakte schatting is uitgegaan van de volgende aannames: • Het aantal deelnemers is 6 • Elke deelnemer zal 2 testen of pilot projecten uitvoeren • Elke test of pilot project zal 4 weken in beslag nemen J.M.H. Jacobs
Pagina A2-- 33 -
25/01/2008 Versie1.0
•
Test en pilot projecten van de verschillende deelnemers vinden parallel plaats, in 2 periodes van 6 testen of pilot projecten. Ter vorming van de gedachten kunnen we tentatief stellen dat de eerste van de twee testen of pilot projecten voor iedere deelnemer in april zal plaatsvinden en de tweede test of pilot project in juni. Dit valt ruim binnen de tijdsduur die beschikbaar is voor de evaluatie van de Modelserver en biedt de extra mogelijkheid voor additionele diepgaandere testen voor individuele partijen nadat de gezamenlijke conclusie is verwoord.
Met deze aannames komen we tot de volgende schatting: Initiërende fase: 24 dagen ondersteuning, doorlooptijd 6 weken te specificeren als: • • •
2 dagen voorbereiding voor de informatieve sessie door de leverancier om zeker te stellen dat de presentaties toegesneden zijn op de business van de toehoorders en 1 dag voor de presentatie bijeenkomst zelf (2 + 1 = 3 dagen) 3 dagen per deelnemende partner voor het identificeren van de vraag en het bedenken van een opzet voor een bijbehorende test of een pilot project. (3*6 = 18 dagen) 3 dagen voor het onderhandelingsproces voor de toewijzing van de verschillende testen en pilot projecten (=3 dagen)
Het executie gedeelte: 24 dagen ondersteuning, doorlooptijd 3 maanden te specificeren als volgt: • •
voor de eerste serie testen en pilot projecten (boven tentatief gepositioneerd in april) een halve dag ondersteuning per project per week (0.5 * 6 * 4 = 12 dagen) voor de tweede serie testen en pilot projecten (boven tentatief gepositioneerd in juni) een halve dag ondersteuning per project per week (0.5 * 6 * 4 = 12 dagen)
Het concluderende gedeelte: 17 dagen ondersteuning, doorlooptijd 4 weken te specificeren als: • •
1 dag per project voor de formulering van de conclusie (1 * 2 * 6= 12 dagen) 1 week voor het publiceren van de eindconclusie (5 dagen)
Samengevat zien de schattingen er uit als:
Initiërende fase Executie fase Conclusie fase Totaal
J.M.H. Jacobs
doorlooptijd 6 weken 13 weken 4 weken 23 weken
ondersteuning 24 dagen 24 dagen 17 dagen 65 dagen
Pagina A2-- 34 -
Tentatieve maand van uitvoering feb/maart april en juni juli februari tot en met juli
25/01/2008 Versie1.0
