Eindrapportage 1e fase Promotie Texels Lamsvlees Project uitgevoerd door:
Ing. Kasper van Kraaij In opdracht van: Stichting Stimulering Texels Produkt (SSTP). 29 september 2004
Project uitgevoerd in het kader van Ontwikkelingsplan Leader+ Kop van Noord-Holland en Texel. Projectnummer: L.1.2.N.016 Mede gefinancierd door:
Leader+
Stichting Waddengroep
Stichting Stimulering Texels Produkt
WLTO afd. Texel
Inhoudsopgave 1. Inleiding
2
2. Uitvoering
3
3. Resultaten 3. 1. Voorbereiding promotietraject: 3. 2. Voorbereiding certificeringtraject: 3. 3. Vervolgtrajecten en financiering
4 4 7 9
4. Conclusies en plan van aanpak 4. 1. Samenvattend 4. 2. Conclusie 4. 3. Aanbevelingen (plan van aanpak)
10 10 11 12
Bijlage: Productie- en verwerkingsvoorwaarden Texels Lamsvlees
13
1. Inleiding
Dit is de eindrapportage van de haalbaarheidsstudie “Promotie Texels Lamsvlees” van de Stichting Stimulering Texels Produkt. Uitvoering van deze haalbaarheidsstudie is gedaan door de Texelse Milieuvriendelijke Natuurprodukten B.V in samenwerking met de Stichting Waddengroep. Deze haalbaarheidsstudie is de 1e fase in een totaalproject voor de promotie en certificering van het Texels Lamsvlees. Op basis van deze haalbaarheidsstudie worden de verschillende partijen in staat geacht een beslissing te nemen om de daadwerkelijke promotie te ontwikkelen, te financieren en uit te voeren. Aanleiding tot het indienen van dit project bij de verschillende financiers is het probleem van het onbenut laten van de meerwaarde die het Texels lams kan krijgen indien het verwerkt en verkocht wordt op Texel zelf en tevens het misleidend gebruik van niet Texels lamsvlees, waardoor de Texelse schapenhouderij in een economisch slechte positie verkeert. Bovendien dreigt het karakteristieke Texelse landschap, waarin het schaap thuis hoort, met het verloren gaan van de schapenhouderij te verdwijnen. Aan dit project is 15 jaar geschiedenis voorafgegaan. Verschillende instanties hebben zich ingespannen om de Texelse schapenhouderij voor Texel te behouden. Ondanks het feit dat alle partijen het er altijd over eens zijn geweest dat het Texels schaap een goede ambassadeur is voor het imago van Texel en dat het daarom belangrijk is het schaap voor Texel te behouden, is het nooit gelukt een gezamenlijk ontwikkelingstraject in te zetten. In de meeste gevallen zijn belangentegenstellingen en locale gevoeligheden oorzaak geweest voor het mislukken. De Stichting Stimulering Texels Produkt heeft met dit project een nieuwe aanpak beoogt: namelijk een vraag-gestuurdontwikkelingstraject. Het idee hierachter is dat door middel van het creëren van vraag naar een gegarandeerd Texels lamsvleesproduct, de samenwerking in de gehele keten vanzelf ontstaat. Een belangrijke voorwaarde voor het slagen van dit traject is dat de echtheid van het lamsvlees gegarandeerd is door middel van certificering door een herkenbaar en onafhankelijk keurmerk. Met dit project beoogt de Stichting Stimulering Texels Produkt de kansen voor het Texels Lamsvlees beter te benutten, de economische positie van de schapenhouderij en tevens de verwerking en afzet van lamsvleesproducten te verbeteren en daarmee het karakteristieke Texelse landschap, waarin het schaap thuis hoort, te behouden.
2. Uitvoering Gezien de omvang (het aantal partijen) en complexiteit (en gevoeligheid) van de problematiek in de lamsvleesketen, is besloten het project in 2 fasen op te delen. De eerste fase is een verkennende studie naar bereidwilligheid van de mogelijke partners om mee te werken aan het traject en het maken van voorlopige afspraken. Er is gekeken naar hoe de promotie globaal kan worden vormgegeven. Deze promotie is onlosmakelijk verbonden met het opzetten van de certificering. Certificering is essentieel om de echtheid van het uiteindelijke product te kunnen garanderen. Ook zijn er knelpunten gesignaleerd in de distributie naar de vast wal. Bij de uitvoering van de haalbaarheidsstudie zijn de volgende stappen gehanteerd, zoals die van tevoren in het projectplan zijn gedefinieerd: a. Voorbereiding promotietraject • overleg met mogelijke partners die tot op heden nog niet benaderd zijn voor dit traject (o.a. VVV Texel, Voorlichtingsbureau voor Vlees, mogelijke reclamebureau’s) • ontwikkelen globaal promotieplan • overleg met mogelijke distributeurs b. Voorbereiding certificeringtraject • Overleg met mogelijke partners (waar onder: Texelse schapenhouders, Stichting Streekproducten Nederland (SPN), Stichting Waddengroep) • Onderzoek naar en vaststellen van de mogelijkheden voor certificering (globaal certificeringplan) c. Vervolgtrajecten en financiering • Opstellen van plan van aanpak voor vervolgtrajecten • Onderzoek naar mogelijke financiers voor de uiteindelijke uitvoering van het promotie- en certificeringtraject
3. Resultaten Voor het vaststellen van de haalbaarheid van een vervolgtraject is een groot aantal gesprekken gevoerd met de verschillende partijen. Op een aantal punten hebben deze gesprekken veel meer resultaat opgeleverd dan verwacht werd. Zo is gebleken dat tijdens de bespreking van de mogelijkheden voor een certificeringtraject, er groot enthousiasme, optimisme en eensgezindheid is onder de Texelse schapenhouders voor de aanpak van de Stichting Stimulering Texels Produkt. Dit heeft al tijdens deze onderzoeksfase geleid tot het instellen van het garantielabel voor echte streekproducten uit het Waddengebied: het Waddengoud-label. In paragraaf 3. 2. wordt verder ingegaan op de certificering en het Waddengoud-label. In paragraaf 3.1. zullen eerst de resultaten van de voorbereiding van het promotietraject worden beschreven. Paragraaf 3.3. behandelt de uitkomsten van het onderzoek naar de mogelijkheden voor een vervolgtraject en de financiering daarvan.
3. 1. Voorbereiding promotietraject: Ten behoeve van het voorbereiden van het promotietraject is een aantal besprekingen gedaan met de volgende partijen: VVV Texel, Voorlichtingsbureau Vlees, Stichting Waddengroep, een communicatie en reclame adviesbureau. Wat betreft de bereidwilligheid van de diverse organisaties om mee te doen aan een vervolgtraject volgt hier een beknopt overzicht: VVV Texel: De VVV Texel is nauw betrokken geweest bij het onderzoek. De VVV erkent de waarde van het Texelse lamsvlees in de promotie van Texel in het algemeen en andersom. De betrokkenheid van de VVV heeft zich onder meer geuit in het mede organiseren van de lamsvleesdag (zie verderop). De VVV wil ook in het vervolgtraject een belangrijke partner zijn, aangezien het Texelse lamsvlees meegenomen kan worden in de promotie van Texel in het algemeen. Het grote relatienetwerk van de VVV kan van groot belang zijn om het Texelse lamsvlees in ‘the picture’ te krijgen en te houden, onder andere bij de doelgroepen: culinaire pers en de potentiële bezoekers van Texel. Stichting Waddengroep: De Stichting Waddengroep heeft reeds bijna 10 jaar ervaring met de ontwikkeling, in de markt zetten, certificeren en promoten van streekproducten. De doelstelling van de Stichting Waddengroep en de Stichting Stimulering Texels Produkt vertonen op een aantal punten overeenkomsten. Beide stichtingen beogen het stimuleren van economische activiteiten en ondersteunen van bedrijven bij productontwikkeling en het in de markt zetten van producten. De Stichting Stimulering Texels Produkt rekent alleen Texel tot haar werkgebied, terwijl de Stichting Waddengroep het totale Waddengebied bestrijkt. De Stichting Waddengroep heeft daarom de uitvoering van dit haalbaarheidsonderzoek ondersteunt door 50 uren beschikbaar te stellen. Deze samenwerking heeft geleid tot een snelle totstandkoming van de certificering van het Texels Lamsvlees (zie verder paragraaf 3.2). Met betrekking tot de promotie van streekproducten uit de Wadden, heeft de Stichting Waddengroep een promotiefonds onder haar beheer. Uit de omzet van onder Waddengoud verkochte producten, wordt door !
licentiehouders 2,5% afgedragen, welke gestort wordt in het fonds. De Stichting Waddengroep voert het project “uitbouw en internationalisering Waddenproducten en andere duurzame streekproducten uit het Waddengebied”uit en heeft daarvoor subsidie gekregen van de Waddenprovincies en uit het Leader+fonds. De middelen uit het Waddengoud-promotiefonds worden als cofinanciering bij het project ingezet. De middelen worden aangewend om ontwikkeling en de promotie van streekproducten in de Waddenregio te ondersteunen. De Stichting Waddengroep heeft aangegeven ook in de ontwikkeling van het Texelse Lamsvlees een rol te kunnen en willen spelen. Over de omzet uit Kwekkeboom lamsvleeskroketten wordt nu al 2,5% afdracht gepleegd, welke ten goede zal komen aan de ontwikkeling en promotie van het Texels Lamsvlees. Voorlichtingsbureau Vlees: Het voorlichtingsbureau Vlees heeft te kennen gegeven dat zij, na de intensieve ondersteuning van de opening van het lamsvleesseizoen in 2003, geen grote bijdrage meer kan leveren voor projecten op Texel. Het voorlichtingsbureau moet haar activiteiten verdelen over de gehele branche en het gehele land. Wel kan voorlichtingsbureau Vlees diverse algemene promotiemiddelen leveren voor lamsvleesproducten. Adviesbureau Brains Unlimited: Brains Unlimited heeft intern onderzocht in hoeverre zij mee wil werken aan het vervolgtraject. Het bureau heeft voor verschillende projecten in Nederland niet alleen de communicatie en reclame opgezet, maar is tevens in staat hiervoor zelf fondsen te verwerven. Echter voor het Texels Lamsvleesproject zien zij als landelijk werkend bureau een probleem met de schaal van het project. In hun ogen is het Texelse project gebaat bij een lokaal bureau met kennis van de locale doelgroepen. Dit denkt Brains Unlimited niet te kunnen bieden. Wel doet het bureau een aantal vrijblijvende aanbevelingen m.b.t. de uit te voeren communicatie: bundeling van het lamsvlees met andere streekproducten uit het gebied; focus op behoud van het Texels lams als onderdeel van de natuur; een slogan als “Texels Lam; Texels Trots” is sterker dan “Eet Texels Lam”. Onderkenning van het probleem Uit de gesprekken is gebleken dat de partijen de problemen met het lamsvlees onderkennen en in de vraaggestuurde aanpak een goede oplossingsrichting zien. De toeristen op Texel die zich buitenlands lamsvlees onder de naam Texel laten serveren, doen dit door onbekendheid met het feit dat het niet vanzelfsprekend is dat Texels lamsvlees ook daadwerkelijk op het eiland geproduceerd is. Door een gedegen en grootschalig promotietraject zullen de gasten op Texel bekendheid moeten krijgen met het feit dat echt Texels Lamsvlees gecertificeerd wordt onder het garantiemerk Waddengoud. Tevens zullen de gasten gemotiveerd moeten worden om in de restaurants te vragen naar Waddengoud Texels Lamsvlees. Omdat controle van elk bord lamsvlees dat op Texel geserveerd wordt onmogelijk is, zal dit de troef moeten zijn om de restaurateurs op Texel te bewegen in ieder geval eerlijk te zijn over de herkomst van hun lamsvlees. Als meer en meer gasten in de restaurants vragen naar de herkomst, zal hier een demotiverende werking vanuit gaan naar misleidende praktijken, waarbij buitenlands lamsvlees als Texels wordt verkocht.
"
Ambassadeursfunctie Texels lam Alle partijen erkennen dat er sprake is van een wederzijdse ambassadeursfunctie: het lamsvlees kan een goede promotor zijn voor Texel, maar de associatie met natuur, landschap, schone lucht en ontspanning op Texel, kan ook als marketingargument gebruikt worden in de promotie van het Texels Lamsvlees. Samenwerking ontstaat Tijdens de uitvoering van dit onderzoek is gebleken dat de samenwerking tussen de verschillende partijen snel kan veranderen. Voordat er aan dit project begonnen werd, was de bereidwilligheid om een gezamenlijk lamsvlees promotieproject te starten vrij klein. Op zich een zeer begrijpelijke situatie, gezien geheel of gedeeltelijk mislukte pogingen in het verleden. Echter een drietal processen heeft de houding van de verschillende partijen tijdens dit project duidelijk veranderd. Ten eerste heeft de snelle overeenstemming over de productievoorwaarden voor Texels lamsvlees tussen de schapenhouders, de slachters en verwerkers van het vlees ertoe geleid dat er een positieve stemming is ontstaan. Ten tweede heeft het succes van de hieronder beschreven lamsvleesdag geleid tot een grotere bereidheid tot samenwerking op het gebied van Texels lamsvlees. En tot slot het feit dat een gerenommeerde marktpartij, Kwekkeboom, door Waddengoud gecertificeerd Texels lamsvlees wenste te gebruiken voor de ontwikkeling van een nieuw product: de Texelse lamsvleeskroket. Culinaire lamsvleesdag
Op zondag 27 juni is een nieuw culinair evenement op Texel georganiseerd, dat geheel in het teken van het Waddengoud lamsvlees stond. In samenwerking met Leader+, de Stichting Duurzaam Texel, Cold Food B.V., de VVV Texel, en de Stichting Stimulering Texels product, heeft de stichting Waddengroep een evenement op weten te zetten en daarvoor fondsen weten te vinden. Tijdens deze dag, waarop ook de lamsvleeskroketten (zie paragraaf 3. 2.) werden gelanceerd, hebben 14 Texelse restaurants laten zien dat zij met echt Texels Lamsvlees gevarieerde en bijzondere gerechten kunnen maken. Op deze dag werden minstens 5000 gerechten aan circa 2500 De culinaire mogelijkheden van lamsvlees. mensen geserveerd. Gezien de grote opkomst van het publiek en de talloze positieve reacties die dit opleverde kan dit evenement als een succes worden beschouwd, waarvan de deelnemende partijen hebben uitgesproken het volgend jaar weer te willen organiseren. De organiserende partijen hebben uitgesproken dat het van belang is dat een verantwoordelijke partij hiervoor het initiatief en de coördinatie op zich neemt. Deze lamsvleesdag kan onderdeel zijn van een meerjarig project rond de promotie van Texels lamsvlees. Knelpunten in distributie vaste land Er is onderzoek gedaan naar knelpunten die in de distributie naar de ‘overkant’ zitten. Het grootste knelpunt hierin is gebleken de herkenbaarheid en echtheidsgarantie. Afnemers in Nederland blijken in de praktijk een garantie te willen hebben voor de herkomst van het vlees. De reeds min of meer bekende ‘pré salé’ kwaliteit, creëert interesse onder mogelijke afnemers. Echter deze afnemers willen zekerheid dat de lammeren ook echt op het eiland opgegroeid zijn. #
Door de grote stappen die reeds in de certificering gezet konden worden is dit knelpunt grotendeels opgelost. Texelse aanbieders van lamsvlees, kunnen zich laten certificeren onder Waddengoud, waarmee zij een echtheidslabel in handen krijgen, dat de Texelse herkomst en kwaliteit garandeert. Een tweede knelpunt dat in dit onderzoek naar boven kwam is het feit dat het moeilijk is om afzet te vinden voor het gehele lam. De koks worden steeds creatiever in het bereiden van bijzondere lamsvleesgerechten en kiezen (waarschijnlijk mede ook uit kostenoverweging) steeds meer voor het goedkopere vlees van de voorkant van het lam. Hierdoor is eigenlijk een omgekeerde wereld ontstaan, waarbij de van oudsher duurdere delen, de ruggen en lamsbouten, moeilijk af te zetten zijn. In de perioden rond de feestdagen blijkt er in Nederland nog wel vraag te zijn naar de dure delen. Echter hier doet zich in de huidige marktsituatie het probleem voor dat de lamsbouten van Texelse schapen gemiddeld zwaarder zijn dan de markt wil. Oorzaak hiervan is het feit dat het Afzet van het totale lam is nog moeilijk. Texelse schapenras in de loop der tijd vooral gefokt is op zware achterbenen en dus grote bouten. Slachttechnisch is dit ook het meest efficiënt. Probleem is echter dat op dit moment juist vraag blijkt te zijn naar wat kleinere bouten. Gezien het vraaggestuurde karakter van dit project, zal een duidelijk signaal afgegeven moeten worden richting de lamsvleesproducenten op Texel dat deze trend aan de orde is. De marktpartijen zelf zullen hierop moeten reageren, door hun productie af te stemmen op de veranderende vraag. Toch zal er binnen een volgende projectfase ondersteuning gegeven moeten worden in het vinden van nieuwe afzetkanalen voor de ‘dure delen’ van het lam en desnoods getracht moeten worden daarvoor vraag te creëren. Waddengoud is een nog relatief jong garantiezegel. De Stichting Waddengroep in het verleden echter bewezen met de Waddenproducten grote betrouwbaarheid, bekendheid en een groot afzetgebied te kunnen creëren. De streekproducten van verschillende ondernemingen in het Waddengebied worden op dit moment al met Waddengoud zegel verkocht. Ook de Kwekkeboom kroketten gaan op dit moment al met Waddengoud over de (groothandels-)toonbanken. Het is daarom van belang, de relaties, ervaringen en capaciteiten van de Waddengroep in te zetten in het kader van het uitbreiden van de afzetmogelijkheden aan de ‘overkant’
3. 2. Voorbereiding certificeringtraject: Gedurende de oriënterende gesprekken met de schapenhouders (vertegenwoordigd door de schapencommissie van de WLTO afd. Texel), het slachthuis en de verwerkers van lamsvlees op Texel en de certificeerders van streekproducten in Nederland (Stichting Waddengroep en Stichting Streekproducten Nederland) is gebleken dat de partijen het snel eens kunnen worden over de voorwaarden voor de productie van echt Texels Lamsvlees. Mede onder invloed van het feit dat er een grote afnemer van Texels Lamsvlees een snelle garantie wilde hebben voor de echtheid van het Texelse lamsvlees, is besloten het Waddengoud label te gaan voeren als garantiemerk voor Texels Lamsvlees. Tijdens intensieve gesprekken met de betrokken partijen, is een productiereglement opgesteld waaraan de productie en verwerking moeten voldoen. Dit reglement doet recht aan alle aspecten met betrekking tot smaak, kwaliteit, duurzaamheid en herkomstgarantie van het lamsvlees. In bijlage 1 is het productiereglement terug te vinden. $
Nadat de Waddengroep en de Texelse partijen het eens zijn geworden over de productievoorwaarden, zijn deze voorgelegd aan de Stichting Streekproducten Nederland. In opdracht van de Stichting Streekproducten Nederland voert de Waddengroep in de gehele Waddenregio de certificering en controle uit voor het door het ministerie van LNV erkende keurmerk “Erkend Streekproduct”. De op Texel opgestelde richtlijnen voor Waddengoud lamsvlees zijn goedgekeurd door de Stichting Streekproducten Nederland. Daarbij is afgesproken dat de komende twee jaar de richtlijnen in overleg nog kunnen worden bijgesteld, indien de praktijkervaring hiertoe aanleiding zou geven. Nog gedurende deze onderzoeksfase werden de eerste 9 schapenhouders op Texel door de Stichting Waddengroep goedgekeurd als Waddengoud Texels lamsvleesleverancier. Onder deze bedrijven zijn zowel echte (top)fokbedrijven als op vleesproductie gerichte bedrijven. Dit geeft aan dat het Waddengoudlabel voor de gehele breedte van de schapenhouderij interessant is. De Stichting Waddengroep huurt een onafhankelijke controleur in, die reeds een controle protocol heeft opgesteld en de bij alle 9 goedgekeurde bedrijven ingangscontroles heeft uitgevoerd. Om de mogelijkheden voor deelname aan het certificeringtraject verder bekendheid te geven is een voorlichtingsavond gegeven voor de Texelse schapenhouders. Deze avond kende een hoge opkomst (ca. 24 schapenhouders), waaruit de grote interesse onder de schapenhouders mag worden afgeleid. De schapenhouders hebben uitleg gekregen over de productierichtlijnen en de mogelijkheden die afzet onder Waddengoud kan bieden. Vragen werden beantwoord door de Stichting Waddengroep, door de Waddengoud controleur over de controle procedures en door de firma Slagerij Goënga over de reeds ontstane en toekomstige vraag naar Waddengoud Texels lamsvlees. De versnellende factor in het gehele certificeringproces is geweest dat het bedrijf Cold Food B.V. aan de Stichting Waddengroep heeft gevraagd om een garantie te geven voor echt Texels lamsvlees voor de verwerking in Texelse Lamsvleeskroketten onder het merk ‘Kwekkeboom’. De lamsvleeskroket die reeds door ondernemer Willem Roeper op Texel ontwikkeld was, werd in de branche positief opgevat. Cold Food B.V. was de enige producent die ook echt met Texels lamsvlees wilde gaan werken en tevens de voorwaarde stelde dat er een echtheidsgarantie afgegeven moest worden voor de herkomst van Texel. Daarvoor was het bedrijf ook bereid om een meerprijs te betalen, en een vergaande samenwerking aan te gaan met de producenten op Texel en de Stichting Waddengroep. Het is zelfs gelukt een ontheffing te verkrijgen op de wettelijke eisen voor de Texelse slagerij waar het vlees betrokken wordt, welke verleend werd door de R.V.V. Hierdoor is het mogelijk geworden om de slacht en voorbereiding van het lamsvlees voor de kroketproductie grotendeels op Texel te kunnen laten plaats vinden. Om deze ontheffing te kunnen krijgen, heeft Cold Food B.V. de mogelijkheid van export van De eerste lamsvleeskroket van Kwekkeboom. de lamsvleeskroketten moeten laten vallen, hetgeen belevering van een potentieel grote markt in België helaas onmogelijk maakt. In een relatief korte periode kon door de grote zekerheid die het streekmerk Waddengoud biedt en het grote enthousiasme bij Cold Food B.V., de Kwekkeboom lamsvleeskroket ontwikkeld en in de marktgezet worden. Ten behoeve van de promotie van het Texels lamsvlees in het algemeen en de Kwekkeboom Texelse Lamsvleeskroket in het bijzonder, zijn afspraken gemaakt tussen de Stichting Waddengroep en Cold Food %
B.V. De promotie van de lamsvleeskroket zal het komende jaar op tenminste 4 landelijke horecamanifestaties (waar onder de HORECAVA) plaats vinden.
3. 3. Vervolgtrajecten en financiering Ten behoeve van het vinden van financiering voor het vervolgtraject is een aantal inspanningen geleverd. Ten eerste heeft de plaatselijke groep Leader+ door haar goedkeuring aan de 1e fase van dit project, zich uitgesproken positief te staan tegenover cofinanciering van de tweede fase. Leader+ heeft voor deze 1e fase meer gefinancierd dan volgens de regeling mogelijk is. Daarom is de voorwaarde gesteld dat meer cofinanciering gevonden moet worden voor de tweede fase, zodat de uiteindelijke bijdrage uit Leader+ over het gehele project aan de 33% verhouding voldoet. De plaatselijke groep heeft de opdracht meegegeven de volgende partijen te benaderen voor medefinanciering: Voorlichtingsbureau Vlees en de landbouwers (schapenhouders) zelf. Vooruitlopend op de tweede fase is een voorlopige aanvraag gedaan binnen het gebiedsprogramma Texel (SGB gelden 2004), waarin een bijdrage van 110.000,- is gevraagd. Deze aanvraag staat als reserveproject op de lijst van de provincie. Daarnaast is een aanvraag gedaan voor zogenaamde POP-gelden (provinciaal ontwikkelingsprogramma) van de Provincie Noord-Holland. Dit fonds is in principe te combineren met Leader+, maar voor een aanvraag in 2004 moet de financiering en uitvoering van het project in hetzelfde jaar liggen. Dit is voor 2004 niet haalbaar. Daardoor komt het lamsvleesproject niet in aanmerking voor subsidie in 2004. Een van de voorwaarden om voor POP-gelden in aanmerking te komen is dat overheden (gemeenten, provincie) eenzelfde bedrag in het project steken. De coördinator bij de Provincie noemt ook de ‘Regeling Duurzame Landbouw’ nog als een mogelijke subsidiebron. De lamsvleesdag die op 27 juni is gehouden heeft veel positieve reacties opgeleverd. Ook wethouder Heijne van de gemeente Texel staat positief tegenover het project. Zij heeft aangegeven dat er voor de financiering van het project nu gestreefd moet worden naar het verkrijgen van subsidies uit provinciale, rijks- en Europese regelingen. Overleg met de Stichting Waddengroep heeft duidelijk gemaakt dat de stichting graag de samenwerking die is ontstaan met de Stichting Stimulering Texels Produkt verder uit wenst te bouwen. Dit kan in de ogen van de Stichting Waddengroep leiden tot een samenwerkingsovereenkomst aangaande het projectvoorstel “Meerjarig promotieplan Texels lamsvlees”. De Stichting Waddengroep heeft aangegeven de kennis en mankracht in huis te hebben om inhoudelijk en financieel de projectleiding en de projectuitvoering op zich te nemen.
? &
4. Conclusies en plan van aanpak 4. 1. Samenvattend Uit het onderzoek is gebleken dat zich duidelijke kansen voor het Waddengoud Texels Lamsvlees aftekenen. De bereidheid tot samenwerking is opnieuw ontstaan door successen die reeds zijn geboekt. De schapenhouders zijn enthousiast en gemotiveerd, de slachters en verwerkers zijn in staat de kwaliteit en traceerbaarheid te garanderen en de restaurants op Texel hebben getoond creatief en vernieuwend om te kunnen gaan met het Texels lamsvlees. Bovendien maakt een groeiend aantal koks de keuze om Texels lamsvlees te gebruiken in plaats van buitenlands lamsvlees. Ook is een aantal afnemers op de vaste wal positief geïnteresseerd in Texels lamsvlees met echtheidsgarantie. In samenwerking met de schapenhouders en de verwerkers is een productiereglement voor Texels Lamsvlees opgesteld. Dit reglement is goedgekeurd door de certificeerders, waardoor het lamsvlees verkocht mag worden onder het Waddengoud-label. Hiermee is een aansprekend, duidelijke en marketing technisch goed merk in huis gehaald. Tevens wordt middels het Waddengoud-label een duidelijke verbinding gelegd met de Stichting Waddengroep, welke een grote schat aan ervaring heeft op het gebied van het in de markt zetten streekproducten, heeft laten zien nauw betrokken te zijn bij het Texelse lamsvlees en daarnaast goede capaciteiten heeft om een vervolgtraject te trekken. Streekproducten staan volop in de belangstelling. Steeds meer consumenten kiezen voor producten, waarbij de oorsprong helder, herkenbaar en dichtbij is. Consumenten op vakantie lijken hier nog sterker voor te kiezen. Het grote aantal bedrijven dat zich op Texel met streekproducten bezig houdt vormt hiervan het bewijs. Men mag daarom aannemen, dat de bezoekers van het eiland Texel, als deze eenmaal van het bestaan van Waddengoud Texels Lamsvlees afweten, eerder geneigd zullen zijn te kiezen voor een echt stukje lamsvlees van Texel. Een helder en aantrekkelijk promotie- en reclametraject zal hiertoe moeten aanzetten. Marketing argumenten Adviserend richting een toekomstige promotie- en distributieplan, zoals dat in fase 2 zal moeten worden vormgegeven, kunnen de volgende marketingargumenten worden gebruikt. Deze zijn afgeleid uit de gevoerde gesprekken en uit het productiereglement. •
• •
De herkomst van het vlees is gegarandeerd van Texel en de traceerbaarheid loopt van de keukens van de restaurants terug tot aan het bedrijf waar het lam opgegroeid is. De smaak en culinaire kwaliteit wordt jaarlijks door een onafhankelijk panel van koks getest Het lamsvlees is afkomstig van duurzaam, milieu- en diervriendelijk werkende bedrijven • Dit houdt ondermeer in dat de schapenhouders die onder het garantiemerk produceren, zorgen dat de lammeren minimaal 100 dagen buiten in de wei lopen. • Daarnaast hebben de dieren ’s winters in de stal meer leefruimte. • Groeihormonen mogen niet worden gebruikt. '
•
• •
Bestrijdingsmiddelen worden alleen gebruikt als ze biologisch afbreekbaar zijn en worden dan alleen plekgewijs toegepast. • Op deze bedrijven worden broedende weidevogels en landschapselementen beschermd. Consumptie van het Wadengoud lamsvlees, draagt bij aan het behoud van het Texels schapenras. Het vaderdier van alle lammeren is van het Texelse ras. De transportafstanden naar de slacht zijn beperkt, want er wordt op Texel geslacht, hetgeen de kwaliteit en houdbaarheid van het vlees ten goede komt.
Doelgroepen Tevens wordt geadviseerd de communicatie die in het vervolgtraject uitgevoerd zal moeten worden, te richten op de volgende doelgroepen: • de horecabedrijven op Texel • de slagers op Texel • op Texel verblijvende gasten • bewoners van Texel • potentiële bezoekers van Texel (sterk geïnteresseerden) aan de ‘overkant’ • de culinaire pers • potentiële afnemers aan de ‘overkant’
4. 2. Conclusie Het voorgaande beschouwend het volgende geconcludeerd worden: • Er is onder de belanghebbenden voldoende draagvlak om het promotietraject door te zetten. • Er zijn voldoende marketingargumenten om een gedegen promotie op te zetten • Er is een goed en geaccepteerd productiereglement, waarmee de duurzaamheid, traceerbaarheid en kwaliteit gewaarborgd zijn • Er ligt een aantal aanknopingspunten om bij verschillende instanties een verzoek tot subsidie/bijdrage in te dienen Een project voor promotie en distributieverbetering van gecertificeerd Texels Lamsvlees als regionaal gegarandeerd kwaliteitsproduct wordt haalbaar geacht.
4. 3. Aanbevelingen (plan van aanpak) Ten einde fase 2 succesvol te kunnen oppakken en uitvoeren wordt geadviseerd de volgende stappen te ondernemen: • • •
•
Een partner zoeken voor het inhoudelijke en financiële projectmanagement en de uitvoering Opstellen van een projectplan voor de 2e fase Een aanvraag te doen voor subsidie en/of inhoudelijke bijdrage bij onder andere de volgende instanties: • Leader+ • Gemeente Texel • Provincie Noord-Holland (o.a. POP, Regeling Duurzame Landbouw) • VVV Texel • Stichting Waddengroep (Waddengoud promotiefonds) • WLTO (via de afdeling Texel en de schapenhouders) • Horeca Texel In overleg met VVV Texel en de Stichting Waddengroep onderzoeken of het inwinnen van deskundige ondersteuning van een professioneel reclame adviesbureau zinnig is.
Texelse Milieuvriendelijke Natuurprodukten B.V. wil het bestuur van de Stichting Stimulering Texels Produkt bedanken voor het gestelde vertrouwen. Tevens gaat dank uit naar alle betrokken personen en partijen voor de goede samenwerking. Texelse Milieuvriendelijke Natuurprodukten B.V. hoopt van harte dat de Stichting Stimulering Texels Produkt bereid is de kansen voor het Texels lamsvlees, zoals die zijn aangetoond in dit rapport aan te grijpen en de ontwikkeling voort te zetten. Graag is Texelse Milieuvriendelijke Natuurprodukten B.V. bereid de opgebouwde kennis, ervaring, en contacten ook in het vervolgtraject weer voor u in te zetten.
Den Hoorn, 29 september 2004 Texelse Milieuvriendelijke Natuurprodukten B.V. Ing. Kasper van Kraaij
Bijlage Productie- en verwerkingsvoorwaarden Texels Lamsvlees 1.
Culinaire kwaliteit - De culinaire kwaliteit van Texels Lamsvlees wordt jaarlijks getest door kwalificatie van smaak, kleur, structuur, textuur, en geur in een blinde, vergelijkende proeverij door geschoolde, onafhankelijke koks.
2.
Herkomst en registratie - De lammeren moeten zijn geboren en hun gehele leven zijn verbleven op een bedrijf met een “Overeenkomst merkvoering Texels Lamsvlees” - Lammeren dienen op Texel te zijn geboren en hun gehele leven op Texel te zijn gebleven - Lammeren zijn voorzien van oornummers met UBN - De lammeren hebben een zuivere Texelaar als vader, aantoonbaar d.m.v. het scrapie-paspoort
3.
Voeding - Het ruwvoer aandeel in het rantsoen van de dieren bedraagt minimaal 70% van de totaal opgenomen hoeveelheid droge stof. - Ruwvoer is afkomstig van Texel en heeft een goede kwaliteit. - Krachtvoer van leverancier met GMP-code - Indien nodig zijn mineralen beschikbaar - Het slachtrijp maken van lammeren met uien, bloembollen e.d. (producten die bijsmaak geven aan het vlees) als bestanddeel van het ruwvoer is niet toegestaan. Mais is toegestaan.
4.
Geneesmiddelen/hormonengebruik - Dieren dienen goed verzorgd en gezond te zijn, zieke dieren worden deskundig behandeld. - Dierarts werkt volgens de GVP-code - Er vindt medicijnregistratie plaats - Gebruik van groeihormonen is niet toegestaan. Hormoongebruik slechts toegestaan t.b.v. synchronisatie vruchtbaarheidscyclus. - Schapen dienen langs natuurlijke weg te kunnen aflammeren - De schapenhouder is aangesloten bij de Gezondheidsdienst voor Dieren - Er worden ‘scrapy-ongevoelige’ rammen gebruikt (ARR/ARR) - Bij geneesmiddelengebruik wordt de verplichte wachttermijn in acht genomen.
5.
Dieren welzijn - Alle lammeren hebben een weidegang van minimaal 100 dagen. - Per bedrijf geldt een maximale toegestane veebezetting van 2 GVE/ha - lammeren die op stal genomen worden, worden in groepshuisvesting gehouden. - Eisen aan de groepshuisvesting: op stro, met voldoende ruimte, licht, fris drinkwater en frisse lucht. De beschikbare oppervlakte per dier is tenminste 0,75 m2. - Lammeren dienen, zodra het weer het toelaat, buiten te lopen. - Lammeren mogen van 1 mei tot 1 oktober niet op stal slachtrijp worden gemaakt. Voor vroege of late lammeren die eventueel wel op stal slachtrijp worden gemaakt dienen de ruwvoernormen (onder 3.) in acht te worden genomen.
6.
Transport van dieren - Veewagens voor transport moeten zijn voorzien van schoon stro en voldoende ruimte - Dieren mogen tijdens transport alleen worden verzameld van aangesloten bedrijven en mogen niet worden overgeladen. - Transport voldoet aan de wettelijke eisen.
7.
Milieu - Het bedrijf voldoet aan de Minas regelgeving - Van alle wettelijk toegestane bestrijdingsmiddelen is alleen het pleksgewijs gebruik van biologisch afbreekbare middelen toegestaan. Voorbeelden hiervan zijn: MCPA, glyfosfaat en fluorozypyr. - Een overzichtelijke registratie van gebruikte middelen is verplicht
8.
Natuur en Landschap - Weidevogelnesten worden beschermd. - Aanwenden van vaste mest, indien voorradig, ten behoeve van de weidevogels - Aanwezige landschapselementen worden onderhouden volgens de normen van de plaatselijke agrarische natuurvereniging
9.
Uitstraling bedrijf - Verzorgde uitstraling van het erf - Geen kadavers in het zicht
10. Kwaliteit vlees - Het vlees voldoet aan de kwaliteitseisen gesteld door onder 1. genoemd panel van koks. - Zuiglamsvlees is afkomstig van nog onder de moeder lopende lammeren; weidelamsvlees is afkomstig van lammeren die zelfstandig in de wei lopen en bij de moeder zijn weggenomen. De maximale leeftijd voor verkoop als lamsvlees is het moment dat de dieren 2 brede tanden hebben. - Bevleesheid en bespierdheid: “rijpe” lammeren; d.w.z. goede bevleesdheid, dit ter beoordeling door de markt. 11. Slacht, verwerking, bewerking en verkoop - De slacht vindt plaats op Texel - De verwerking vindt plaats op Texel. Indien er niet voldoende passende be- en verwerkingscapaciteit op Texel aanwezig is, kan ontheffing worden verleend door de Stichting Waddengroep - De herkenbaarheid van de dieren tijdens en na het slachtproces dient gewaarborgd te zijn; hiertoe dient op het vlees de slachtdatum, het bedrijf van herkomst, de inhoud en het keurmerk te worden vermeld, zowel bij verkoop aan consumenten als aan bedrijven/horeca - De slachter, slagerij en verwerker voldoen aan de HACCP-normen en is gecertificeerd door het Bedrijfschap Slagersbedrijf en R.V.V. - De verpakking en het vleestransport voldoet aan de HACCP-normen 12. Registratie en controle - Bovenstaande normen dienen deugdelijk geregistreerd te worden, zodat alle voorgaande bepalingen te controleren zijn. - Controle vindt 1x per jaar plaats door de Stichting Waddengroep aan te wijzen controleur. Contractant is verplicht de controleur daarvoor toegang te verlenen tot het bedrijf en de administratie. 13. Maatschappelijk draagvlak - Bovenstaande voorwaarden zijn ter toetsing voorgelegd aan de Stichting Streekproducten Nederland. - De voorwaarden worden eens per drie jaar getoetst aan de maatschappelijke ontwikkelingen en eventueel daarop aangepast Texel, 12 mei 2004
!
