Eindrapportage EUROPESE NETWERKEN, fase II, Pilotproject MijnBoer

Eindrapportage EUROPESE NETWERKEN, fase II, Pilotproject MijnBoer Mieke Eppink (AFSG) Joost Snels (AFSG) Erik Koekebakker (BCI) Marco Duineveld (MijnBoer)

Den Haag, Wageningen, oktober 2009

Eindrapportage Europese Netwerken Bedrijvenpilot MijnBoer Versie 1.2, oktober 2009

pagina 1

Inhoud Samenvatting ........................................................................................................................................... 3 1

Inleiding ......................................................................................................................................... 4 1.1 1.2

2

MijnBoer Pilot: doelstelling, onderzoeksvragen en aanpak...................................................... 8 2.1 2.2

3

3.2 3.3 3.4

4.3 4.4

Over de Paradox regionale initiatieven en internationale productstromen........................... 16 Over het consolideren van internationaal gefragmenteerde stromen en partnerselectie: logistieke en organisatorische complexiteit ......................................................................... 18 Over kwaliteitsbeheersing en transparantie in gefragmenteerde internationale biologische productstromen. ................................................................................................................... 20 De betekenis van deze resultaten voor Transumo ................................................................ 21

Evaluatie en vervolgonderzoek .................................................................................................. 22 5.1 5.2

6

Het toetsen en ontwerpen van de MijnBoer visie en het vaststellen van bijbehorende sourcingcriteria .................................................................................................................... 11 Ondersteuning MijnBoer in praktische pilots....................................................................... 12 Operationele ondersteuning rondom houdbaarheid van versproducten ............................... 12 Het toetsen Europese Netwerken Tools in de pilot .............................................................. 14

Resultaten in perspectief - Reflectie .......................................................................................... 16 4.1 4.2

5

Doelstelling & Onderzoeksvragen ......................................................................................... 9 Aanpak van de MijnBoer Pilot............................................................................................. 10

Resultaten van de MijnBoer pilot.............................................................................................. 11 3.1

4

Transumo: setting, kader en vertrekpunten van de MijnBoer Pilot........................................ 4 Introductie MijnBoer.............................................................................................................. 5

Organisatie ........................................................................................................................... 22 Vervolgstappen en vervolgonderzoek .................................................................................. 23

Bijlagen ........................................................................................................................................ 24 6.1 6.2 6.3

Bijlage 1 MijnBoer Visie document..................................................................................... 24 Bijlage 2 Testprotocol Bijlage 3 Lime Pilot Rapportage


pagina 2

Samenvatting Binnen Transumo Europese Netwerken is MijnBoer ondersteund in het ontwikkelen en realiseren van een logistieke grondvorm gericht op ketentransparantie, kwaliteitsborging en het combineren van verschillende assortimentsgroepen uit verschillende herkomstgebieden vanuit een geheel andere ideologie en businessmodel dan gangbare systemen. Binnen huidige businessmodellen wordt ingezet op concentratie, terwijl Mijn Boer nu juist inzet op het organiseren en/of consolideren van de fragmentatie. Door de fysiek grotere afstand tussen productie en consumptie is het voor de (inter)continentale producten noodzakelijk dat er een robuust en betrouwbaar systeem/concept wordt neergezet en getest met als uitgangspunt het regionale model (kwaliteit en smaakbeleving, duurzaamheid en transparantie). Hiertoe is ingezet op: 1. Kennisoverdracht door het toetsen en ontwerpen van de MijnBoer visie en het vaststellen van bijbehorende sourcingcriteria en logistieke model. De nadruk lag daarbij op internationale sourcing van versproducten 2. Ondersteuning in praktische pilots, waarbij bovenstaande kennis wordt getoetst op het internationaal sourcen vanuit Brazilië, Chili en Zuid-Afrika. 3. Operationele ondersteuning rondom houdbaarheid en consolidatie van versproducten door het toepassen van -Technische innovaties op het gebied van shelf life verlenging van onbespoten en/of biologische producten. -Technische en productkennis aangaande combinatiemogelijkheden van producten tijdens transport 4. Het toetsen van de tools die ontwikkeld zijn binnen Transumo KP1 ( multimodaal vervoer, scenarioplanning en samenwerking) in de pilot


pagina 3

1 1.1

Inleiding Transumo: setting, kader en vertrekpunten van de MijnBoer Pilot

Het doel van fase 2 van het gehele project EUROPESE NETWERKEN is: Het onderzoeksmatig en concreet ondersteunen en onderbouwen van het (her)ontwikkelen van logistieke ketens en netwerken op Europese schaal, ten gunste van een verbeterde score in termen van People,Planet en Profit. De hypothese daarbij is dat innovatie bereikt kan worden door: a. bundeling van lading, b. samenwerking tussen mensen, bedrijven en overheden, c. vermindering van institutionele barrières, en d. het organiseren van transitieprocessen. Deze hypothese is getoetst in beide Transumo kennisprojecten en vier pilots. Eén van de pilots is de MijnBoer pilot. Deze pilot wordt in deze rapportage beschreven. Binnen MijnBoer wordt een praktische serviceorganisatie ontwikkeld die producenten van voedingsmiddelen ondersteund in het aanbieden van producten direct vanaf de producent aan de consument. Hierbij zorgt MijnBoer voor communicatie/vermarkting, kwaliteitsborging, kennisoverdracht, procesbegeleiding en ondersteuning van de fysieke productstromen en informatiestromen. MijnBoer doet dit vanuit een geheel andere ideologie en businessmodel dan gangbare systemen en binnen de Transumo pilot is MijnBoer ondersteund in deze transitie. De MijnBoer pilot richt zich met name op ketentransparantie, kwaliteitsborging en het uitvoeren van praktische pilots (procesbegeleiding) om de kennis en werkwijze te toetsen.


pagina 4

1.2

Introductie MijnBoer

MijnBoer is een service organisatie met als doel om een kwalitatief goed, zuiver, lekker, betrokken product direct van de boer aan de consument aan te bieden. Hiervoor voorziet MijnBoer zowel producent als retailer van kennis, procesbegeleiding en ondersteuning rond zowel de fysieke product- als informatiestromen. Veel van de afzet van versproducten wordt binnen traditionele ketens sterk gedreven door schaalgrootte, uniformiteit en bijkomende kostenreductie. MijnBoer biedt telers, producenten en retailers ondersteuning om de consument juist variatie, kwaliteit en smaak te bieden. Een praktisch voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld het herintroduceren van smaakrassen. (Denk bijvoorbeeld aan het kiezen voor een Lambada aardbei i.p.v. een Elsanta, een ras dat weliswaar veel langer houdbaar is, maar in smaak niet kan tippen aan de Lambada). Een ander voorbeeld is de veelvuldige rotatie op een retailcategorie met een hoge omzetsnelheid, “hardlopers”, zoals appels waarin Mijn Boer het komende jaar een 10-tal Nederlandse appels gefaseerd in haar assortiment zal opnemen. In het huidige retailkanaal is de selectie van producten primair gedreven door houdbaarheid en productiviteit. Smaak is ondergeschikt, waardoor bijvoorbeeld producten als de eerder genoemde Lambada niet meer te krijgen zijn. Ook is landbouw veelal de uitwisselbare factor en de mate waarin de prijs omlaag gebracht kan worden het onderscheidend criterium. Met als gevolg een weinig gezonde bedrijfsvoering en innovatiekracht aan de producentenzijde en smaakloze, anonieme producten aan de zijde van de consument. MijnBoer poogt nu juist door rechtstreekse inkoop (korte lijnen), innovatie, kennis en samenwerking, een omgekeerde spiraal te creëren waarin prijs en kwaliteit elkaar weer in positieve zin gaan beïnvloeden.

Figuur 1 Leveranciers en afnemers van MijnBoer ( begin 2009, exclusief internationale sourcing)

Het initiatief MijnBoer heeft inmiddels diverse marktkanalen voor afzet van producten waaronder de supermarkt Marqt, het cateringbedrijf Vitam, La Place en diverse Horeca ondernemingen. Om het onderscheid met het reguliere handelskanaal sterk te kunnen duiden heeft Mijn Boer er in beginsel voor gekozen sterk te sturen op het aantal foodmiles. Immers door producten van dichtbij te halen is de controleerbaarheid voor de consument maximaal. Regionale sourcing stelde Mijn Boer in staat consument en producent fysiek bijeen te brengen, zowel bij de producent als in de winkel. Door deze onconventionele benadering ontstond vertrouwen en wederzijdse inspiratie. MijnBoer is gestart in Noord-Holland, Flevoland en de Haarlemmermeer met telers en producenten van zowel onbewerkte als als bewerkte aardappelen, groente, fruit, zuivel, vlees en sappen. Inmiddels is deze telersbasis van het eerste uur uitgebreid met telers uit andere regio´s zowel nationaal als internationaal. Echter,


pagina 5

steeds weer staat het regionale model van interactie en logistiek centraal, waarbij uiteraard in een aantal gevallen vormen van fysieke interactie veel meer vanuit een systeembenadering (bijvoorbeeld inzet van nieuwsbrieven, internet en/of zelfs community sites zoals Hyves). Omdat in voorliggend voorstel vooral de logistieke operatie centraal staat, zal eerst kort ingegaan worden op het onderscheidende netwerk. Door het ontbreken van reeds aanwezig volume en de expliciete keuze het handelskanaal zoveel als mogelijk te passeren, heeft Mijn Boer moeten kiezen voor het ontwikkelen van een specifiek of eigen logistiek systeem. In dit systeem staat de zogenaamde netwerkorganisatie centraal. MijnBoer heeft zich hiertoe laten inspireren vanuit een logistiek en commercieel model dat bijvoorbeeld wordt gehanteerd door het Japanse Toyota. De kwaliteitsbewaking van de brand in combinatie met het uitbesteden van productie en innovatie aan gespecialiseerde leveranciers zorgt voor een constante drive naar productverbetering en uiteindelijk klanttevredenheid. Net als het Japanse Toyota streeft Mijn Boer de ontwikkeling van een zogenaamd Brand of Merk na, dat bij MijnBoer gevormd wordt door haar vier belangrijkste pijlers namelijk: sustainability; transparantie; kwaliteit en smaak. Alle nieuw in het assortiment op te nemen producten, dienen minimaal aan deze vier criteria te voldoen. Sustainability staat volgens Mijn Boer voor zowel economische, ecologische als sociale sustainability. Ofwel producten dienen zoveel mogelijk in de aarde geteeld te worden zonder bestrijdingsmiddelen. De voorkeur gaat uit naar biologisch geteelde producten. De prijs die voor de producten betaald wordt dient fair te zijn en de kostprijs om het product te produceren altijd te overstijgen. Ook dient zorg gedragen te worden voor goede sociale omstandigheden voor het personeel. Kwaliteit staat voor versheid en zorg voor de producten in de keten. Aansluitend dienen de producten lekker te zijn, waarbij het gaat om zowel smaak als om smaakbeleving. Leveranciers worden nauw betrokken in het aanbieden en leveren van kwalitatief hoogstaande producten. Transparantie staat voor de korte keten, ofwel de directe relatie met de teler of coöperatie van telers. Het staat daarnaast ook voor transparantie tussen ketenonderdelen van producent tot consument. Niet alleen zorgt transparantie voor het bewaken van kwaliteit in de keten en het benutten van kennis van leveranciers, het zorgt uiteindelijk ook voor verwaarding van kwaliteit wanneer deze transparantie wordt ingezet richting de consument. MijnBoer zal middels het presenteren van de transparantie van zijn kwalitatieve, duurzame producten in staat moeten zijn om de consument, die vaak een snelle visuele keuze maakt, te verleiden. Om dit te bewerkstelligen streeft MijnBoer de ontwikkeling van een netwerkorganisatie na, waarin de producent en MijnBoer – door uitwisseling van activiteiten – zeer sterk met elkaar worden verbonden. MijnBoer werkt met een netwerk van telers waarin zogenaamde eerste lijns telers worden benoemd. Deze telers vormen het centrale aanspreekpunt in een specifieke regio, voeren kwaliteitscontroles uit, consolideren eigen product met product van andere telers, ofwel voeren een brede range van toegevoegde waarde activiteiten uit. Door combinatie van producten en consolidatie op regionale schaal wordt MijnBoer in staat gesteld frequenter de respectievelijke regio’s aan te doen en bovendien minder drops te maken. Bovendien ontstaat saamhorigheid en wordt het meedenkend vermogen van de respectievelijke telers gestimuleerd.


pagina 6

De telersbasis van het eerste uur van MijnBoer (Noord-Holland, Flevoland en de Haarlemmermeer), is uitgebreid met telers uit andere regio´s zowel nationaal als internationaal. Inmiddels kent Mijn Boer een 9 tal van deze regio´s waaronder nationaal: 1 West Friesland West 2 West Friesland Oost 3 Beemster 4 Haarlemmermeer 5 Brabant 6 Venlo 7 Zeeland En internationaal: 8 Ceres Valei in Zuid Afrika (gedroogd fruit) 9 Sicilië, Italië (bloedsinaasappels) De bovenstaande doelstellingen zijn te vertalen naar de volgende maatschappelijke en bedrijfseconomische voordelen: - aanbod van kwalitatief hoogstaande producten tegen een reële prijs - bestaansrecht voor specialisten, voorkomen van machtspositie ketenpartijen - niet streven naar acceptabel maar naar topproduct, continu innovatie i.p.v. prijsspiraal - veel minder foodmiles -transparantie, zorgt ervoor dat er langdurige relaties worden opgebouwd (grotere betrouwbaarheid)


pagina 7

2

MijnBoer Pilot: doelstelling, onderzoeksvragen en aanpak

Centraal in de MijnBoer pilot staat de vraag hoe men middels een logistiek model door het koppelen van verschillende niveaus van sourcing bestaansrecht kan creëren voor een van oorsprong regionaal initiatief. In onderstaande figuur wordt het logistieke model van MijnBoer grafisch weergegeven. .

Figuur .2 Drie schillenmodel MijnBoer van streekgebonden producten

Het integreren van internationale productstromen voegt zeer duidelijk complexiteit toe aan het businessmodel van MijnBoer. Nationaal is het verzenden van één of enkele pallets vrij eenvoudig en kan men eventueel gebruik maken van groupage vervoer. In een internationale en met name overzeese context is dat vrijwel onmogelijk. Geïnteresseerde telers voor dit soort volumes zijn vrijwel niet te vinden en het is veelal logistiek onmogelijk te organiseren. De logistieke kosten vormen hierin veelal een belangrijk breekpunt, waardoor inkoop via de handel wordt verkozen. Zo ontstaat de noodzaak om de truck of de container zoveel mogelijk te vullen door meer product op voorraad te nemen (voor langere periode inkopen) of door meerdere soorten product gelijktijdig in te kopen. Door de expliciete keuze voor versheid zijn het aantal vrijheidsgraden om product op voorraad te nemen voor MijnBoer beperkt. Bovendien speelt hierin de geringere shelf life van onbespoten en/of biologische producten een belangrijke beperking. Daar waar bijvoorbeeld reguliere citrus met chemische wax wordt geleverd (met als resultaat dat schimmels en bacteriën worden gedood en uitdroging wordt verminderd), ontbreekt dit vaak bij biologische producten. Het is daarom belangrijk mogelijkheden van shelf life verlenging te verkennen door biologische varianten te onderzoeken (bijvoorbeeld het inzetten van biologische wax, verpakkingsmateriaal, warm water dompelen van de citrus) mede aangevuld met onderzoek naar logistieke consolidatiemogelijkheden (welke producten kunnen bijeengebracht worden in een container, zowel technisch als seizoenmatig). Immers, door combinatie van de 2 ontstaat sneller een basis om volle wagen- en/of containerladingen te creëren en zodoende het ontstaan van directe inkoop via regionale consolidatiepunten in een internationale context.


pagina 8

2.1

Doelstelling & Onderzoeksvragen

Doelstelling

Het ontwikkelen van een concreet en praktisch netwerkmodel voor verschillende niveaus van sourcing, gericht op ketentransparantie, sustainability, kwaliteit- en smaakwaarborging, en bijbehorende logistieke grondvorm voor de MijnBoer organisatie De transitie die is nagestreefd ligt hem in nauwe betrokkenheid tussen producent en retailer (ketenverkorting), de nadruk op kwaliteit, uniek product, smaakbeleving en een heldere marketingformule (transparantie). Juist het feit dat men een compleet en transparant assortiment wil aanbieden, biedt marktkansen ten opzichte van de huidige niche markt van lokale producten (met enkel lokale producten in het assortiment). Onderzoeksvragen

De volgende centrale vragen zijn van belang voor ondersteuning van MijnBoer in de praktische pilot: 1. Hoe kan men de MijnBoer visie vertalen naar internationale sourcing criteria, rekening houdend met de marktvraag voor deze producten en het ontstijgen van een nichemarkt van regionaal product. 2. In welke mate kan de huidige logistieke grondvorm welke gebaseerd is op regionale consolidatiecentra vertaald worden naar de internationale inkoop van MijnBoer? Hierbij rekening houdend met aspecten als: - Partnerselectie (voorkeur voor biologische teeltwijze) -Voorraadbeheer -Technische kennis rondom houdbaarheid 3. Hoe zorgt men voor transparantie van aspecten, zoals duurzaamheid, smaak, en kwaliteit, bij het verwaarden hiervan in internationale gefragmenteerde stromen? 4. Wat zijn de voor- en nadelen van internationaal sourcen op de MijnBoer manier, ofwel direct sourcen? Naast de onderzoeksvragen zijn ook enkele specifieke technische vragen gespecificeerd: • Kunnen de geselecteerd producten technisch gezien, gecombineerd worden in één ladingdrager en komen daarmee in aanmerking voor consolidatie in één ladingdrager? • Welke biologische middelen / technische innovaties kunnen worden ingezet voor het verlengen van de houdbaarheid van onbespoten en biologische (onbehandelde) producten? • Hoe kan men effectief ketensimulatie toepassen, waarbij de shelflife van biologische producten wordt getest en geoptimaliseerd?


pagina 9

2.2

Aanpak van de MijnBoer Pilot

Voor de internationale expansie van het logistieke model van MijnBoer was er sterke behoefte aan kennis en ondersteuning rond: Ł Het ontwikkelen van sourcing criteria voor een internationaal MijnBoer model Ł Logistieke kennis als toets op het huidige model als uitbreidingsvariant voor internationale expansie Ł Partnerselectie en het opbouwen van een netwerk internationaal Ł Het creëren van een testomgeving waarin enkele uitwerkingsvarianten getest kunnen worden. Ł Methoden om de houdbaarheid van (internationale biologische) producten te verlengen om zodoende meer volume per keer te kunnen afnemen Ł Consolidatiemogelijkheden van producten binnen ladingdragers om zodoende meer product en derhalve volume uit specifieke internationale regio´s te kunnen betrekken om op deze manier te voldoen aan de marktvraag voor een compleet assortiment met korte ketens. Om die reden waren/zijn externe organisaties bij dit samenwerkingsverband betrokken: Buck Consultants International (BCI) heeft relevante ervaring opgedaan in diverse (agro)logistieke projecten. Vanuit BCI is kennis worden ingebracht op gebied van ketensamenwerking en het doorrekenen van mogelijke logistieke grondvormen. De ervaring uit andere kennisprojecten van Transumo zijn in deze pilot toegepast. Agrotechnology & Food Sciences Group (AFSG) van Wageningen Universiteit heeft relevante kennis en ervaring op het gebied van kwaliteitwaarborging van versproducten, logistiek en informatie management. AFSG heeft diverse internationale projecten uitgevoerd waarbij ketenverkorting en kwaliteitwaarborging een hoofdrol speelden. In de Transumo MijnBoer pilot heeft AFSG kennis ingebracht rondom o.a. kwaliteitwaarborging en bijbehorende protocollen. In de MijnBoer pilot is gekozen voor een praktische aanpak in de ondersteuning van de transitie die MijnBoer realiseert. De pilot had een doorlooptijd van minder dan een jaar. De pilot had daarbij een praktische benadering om MijnBoer optimaal te ondersteunen in de dynamische (groeiende) omgeving en op operationeel niveau. Gekozen is om MijnBoer te ondersteunen door te focussen op kernvraagstukken in het internationaal sourcen en consolidatie van deze stromen met: 1. Kennisoverdracht door het toetsen en ontwerpen van de MijnBoer visie en het vaststellen van bijbehorende sourcingcriteria en logistiek model. De nadruk lag daarbij op internationale sourcing van versproducten 2. Ondersteuning in praktische pilots, waarbij bovenstaande kennis wordt getoetst op het internationaal sourcen vanuit Brazilië, Chili en Zuid-Afrika. 3. Operationele ondersteuning rondom houdbaarheid en consolidatie van versproducten 4. Het toetsen van KP1 tools in de pilot


pagina 10

3 3.1

Resultaten van de MijnBoer pilot Het toetsen en ontwerpen van de MijnBoer visie en het vaststellen van bijbehorende sourcingcriteria

Binnen dit onderdeel is onderzocht aan welke eisen internationale producenten (schil 3) moeten voldoen om te passen binnen de eisen die MijnBoer stelt in haar visie.

Figuur 3. Verschillende criteria die vertaald worden naar sourcingcriteria* * “Transparantie”, “Onderscheiden / Uniek Product” en“Wettelijke eisen” zijn hierbij randvoorwaardelijk en daarom de ‘punt van de piramide’. Via “Passie”, “Professioneel” en “Prijs” worden de overige gelijkwaardige uitgangspunten benaderd.

Uitgangspunt voor het vaststellen van de MijnBoer sourcingcriteria was de visie die MijnBoer heeft. Waar de fundamenten van de visie vaststaan werd de vertaling naar bijvoorbeeld de bedrijfsstrategie nog wel verder uitgewerkt. Thema’s als communicatie, protocollen/ richtlijnen voor medewerkers en ketenpartners worden gaandeweg uitgewerkt en bijgesteld om te voldoen aan de visie. Zodoende kunnen medewerkers in de praktijk beslissingen maken en onderbouwen aan de hand van een meetlat. In feite is de visie van MijnBoer gematched met de praktijk van het internationaal sourcen. Het gaat daarbij niet enkel om controle, het gaat er net zo om dat men met ketenpartners en medewerkers de visie steeds beter binnen bereik krijgt. Soms zullen op korte termijn concessies gedaan moeten worden om op langere termijn de visie te realiseren. In de afgelopen periode is gebleken dat niet alle ketens in de praktijk in één keer over kunnen stappen en aan alle MijnBoer ‘eisen’ kunnen voldoen. MijnBoer werkt dan ook door samenwerking met deze partijen actief aan realisatie van de visie. MijnBoer opereert daarnaast als nieuwe organisatie in een volwassen retail en horeca markt waarbij een volwassen assortiment noodzakelijk is voor een minimaal volume/omzet en bijpassende gezonde bedrijfsvoering. In praktijk zorgt dit ervoor dat men zich niet kan richten op één enkel regionaal product. Juist de combinatie van verschillende productcategorieën maakt het mogelijk meer regionale producten af te zetten. Een compleet maar “kritisch” assortiment maakt daarbij regionaal product mogelijk, financieel en logistiek. Daar de sourcingscriteria een directe vertaling vormen van de mijnboer visie is eerst een start gemaakt met het bijeenbrengen / vaststellen van de voorliggende visie en deze (interactief) te vertalen naar het internationale sourcingsmodel. In bijlage 6.1 is de visie en uitwerking naar criteria beschreven.. De sourcingcriteria zijn gericht op duurzaamheid, kwaliteit, smaak, transparantie en de directe keten.


pagina 11

3.2 3.2.1

Ondersteuning MijnBoer in praktische pilots Toetsen op sourcingcriteria

De sourcingcriteria zijn in praktische pilots getoetst op: • Leveranciers/producten uit Chili (olie, azijn) • Leveranciers/producten uit Brazilië (citrus, m.n. limoen) • Leveranciers/producten uit Thailand (mango) • Leveranciers/ producten uit Zuid-Afrika (citrus, m.n. sinaasappel en gedroogd fruit) In deze ondersteuning zijn in eerste instantie met MijnBoer, AFSG en BCI verkennende gesprekken uitgevoerd met leveranciers uit Chili, Brazilië, Zuid-Afrika en Thailand. Getoetst is in hoeverre de bedrijven kunnen voldoen aan de internationale sourcingcriteria. Daarbij lag de nadruk op transparantie, logistieke organisatie, kwaliteitwaarborging en professionaliteit.

3.3

Operationele ondersteuning rondom houdbaarheid van versproducten

Voor het vers en lekker kunnen leveren van duurzame producten is kwaliteitsbewaking essentieel. Voor producten uit Nederland is dit relatief eenvoudig, maar voor het internationaal sourcing van producten, en zeker bij biologische producten is kwaliteitsbewaking essentieel. De biologische producten zijn bijvoorbeeld niet behandeld met fungiciden of gewaxed, zoals de citrus in het gangbare segment. Voor MijnBoer is het als serviceplatform en zeker ook als merk van groot belang dat producten worden aangeboden die ook daadwerkelijk voldoen aan de visie van MijnBoer. Producten dienen een goede kwaliteit te hebben, lekker, duurzaam en transparant te zijn. MijnBoer moet de kwaliteit kunnen garanderen en vandaar dat er een behoefte is om de producten te testen. Het gaat daarbij zowel om het testen van de hele logistiek en kwaliteitwaarborging als om het uittesten van nieuwe technische mogelijkheden om (biologische) producten (gecombineerd) te vervoeren en te behandelen. 3.3.1

Vereenvoudigde omschrijving van het Testprotocol voor biologische citrus

Om de verse internationale producten te kunnen testen op kwaliteit en smaak in een ketensimulatie is er een protocol opgesteld. In dit protocol zijn ook de mogelijk te onderzoeken behandelmethoden opgenomen om de shelf life van biologische producten, indien nodig, te verlengen. De ketensimulatie is gebaseerd op de bewaarcondities en lengte van bewaring en uitstallen bij MijnBoer. Onderstaand protocol is opgesteld voor een mogelijke pilot met een Braziliaanse leverancier. Doel: Voor biologische citrus een alternatieve wax-methode ontdekken, die biologisch is en waarbij de shelf life van de citroenen lang genoeg is voor de reguliere doorlooptijd bij MijnBoer (Marqt). De smaak mag niet door de alternatieve wax-methode worden beïnvloed. Met behulp van informatie van de leverancier en MijnBoer is de reguliere keten en doorlooptijd achterhaald van de biologische citrus uit Brazilië.


pagina 12

1. 2. 3. 4. 5.

Verschillende behandelmethoden die kunnen worden getoetst: Ongewaxt Biologische wax: carnauba (van palm), shellac, bijenwas Verpakt ongewaxt (voorkomt uitdrogen; bijv. 5-10% O2 + 0-10% CO2) Ondergedompeld in warm water (2-3min. in 52-530C water)

Als referentie zal altijd een standaard gewaxt product in de test mee moeten worden genomen. Alle producten dienen hetzelfde oogstmoment, rijpheid, perceel, ketenverloop etc. te hebben, om zo het effect van de behandelmethode te kunnen beoordelen. Het perceel, oogstmoment etc. heeft namelijk een groter effect op de limoen dan de (‘wax’)behandelmethode. Tabel 1: Keten van biologische citrus uit Brazilië naar de Winkel in Nederland Ketendeel

Temperatuu r (0C)

Relatieve Luchtvochtigh eid (RV%)

Tijd (dagen)

Licht aan/uit (tijdstip aan/uit)

Samen met andere producten?

Oogst

20-30

Behandelen

Na behandelen opgeslagen in koude opslag (8-10)

90%

2-3

Onbekend

Daglicht

Transport naar haven

8-10

90?

1-2 (Oogst, behandelen en beladen ~4 dagen)

Uit

Zeetransport Brazilië – Nederland Wegtransport naar Bravis/LBP Opslag bij Bravis/LBP

8-10

95%

14-15

Uit

8-10

?

0,5

Uit

(8-)10

85-90%

Max 1 week, kan ook 3 dagen, of minder

Aan?

Wegtransport van Bravis naar de retailer Opslag bij de retailer

(8-)10

Geen controle

~1 uur

Uit

5

? hoog

Uit

Ja

Winkelschap

18

Aanname 75%

Min. 7 – Max. 14 ~7

Aan: 8am – 8pm

Ja

Nee

Samen met andere producten

In de test zijn de ketenstappen opslag bij de retailer en het winkelschap nagebootst. Een deel van de citrus zal op de gangbare manier worden opgeslagen (7dagen) en het andere deel van de zal maximaal volgens de MijnBoer keten opgeslagen worden (14 dagen). Na de opslag periode bij de retailer, volgt voor beide citrusproducten een winkelschap periode van 7 dagen. Er zijn hiermee twee ketens gesimuleerd: (a) 1 met 1 week opslag en 1 week winkelschapsimulatie en b) 1 met 2 weken opslag en 1 week winkelschapsimulatie. Op deze manier worden 2 logistieke alternatieven getoetst. Op basis van dit testprotocol zijn de verschillende pilots uitgevoerd. In Bijlage 6.2 is het uitgebreide testprotocol weergegeven.


pagina 13

Pilot met Brazilië Met een Braziliaanse partij is een pilot uitgevoerd waarin biologische citrus: limoenen vervoerd werden naar Nederland. Een belangrijk aandachtspunt was daarbij kwaliteitwaarborging en het uittesten van verschillende behandelmethoden. De limoenen zijn getest, zowel biologisch ongewaxed als regulier gewaxed, zoals beschreven in het testprotocol (zie bijlage 6.2) Hieruit bleek dat de shelf life van de ongewaxte biologische limoenen iets tekort was voor de MijnBoer keten qua visuele aspecten (uitdrogingsverschijnselen). De smaak daarentegen was wel vergelijkbaar. Belangrijkste aanbeveling is dan ook op als vervolg op deze pilot verschillende (wax) behandelmethoden en combinatieladingen te gaan testen. Hiertoe zal niet alleen gekeken worden naar limoen / citroen, maar zal mede gekeken worden naar andere soorten citrus. Een dergelijke test zal naar alle waarschijnlijkheid niet vanuit Brazilië worden uitgevoerd. Dit door de geringe coöperatie op detailniveau. Zaak is namelijk dat alle informatie rond de herkomst, oogstmoment, etc. etc. gedeeld wordt. Echter, dit bleek door de omvang van de Braziliaanse partner welhaast onmogelijk. Derhalve is een alternatieve partij uit Zuid-Afrika geselecteerd. In Bijlage 6.3 zijn opzet en resultaten van de pilot beschreven. Pilot met Zuid-Afrika Op basis van het eerder ontwikkelde testprotocol is er een testprotocol ontwikkeld voor een ketensimulatie gebaseerd op het aanbieden van biologische citrus uit Zuid-Afrika in de MijnBoer afzetkanalen. Deze test wordt in het najaar van 2009 uitgevoerd. Inmiddels is deze zending bij AFSG / WUR in goede orde gearriveerd. Naar verwachting worden de resultaten van deze pilot in het najaar van 2009 bekendgemaakt. 3.4

Het toetsen Europese Netwerken Tools in de pilot

In begin 2009 zijn met MijnBoer gesprekken gevoerd naar de mogelijke toepassing van de binnen transumo ontwikkelde kennis tools voor MijnBoer. Het gaat daarbij om de multimodale rekentool, de scenario tool en de partnerselectie en samenwerkingstool. Gebleken is dat op dit moment multimodaal vervoer (binnen Nederland) niet haalbaar is voor distributie van producten. Het scenario en de samenwerkingstool worden getoetst bij MijnBoer in 2009 zodra deze definitief zijn. Ondanks de korte doorlooptijd van deze pilot (minder dan een jaar) zijn de partijen overtuigd van het nut van de samenwerking en kennisoverdracht die heeft plaatsgevonden binnen Transumo Europese Netwerken Deze MijnBoer bedrijvenpilot heeft het volgende opgeleverd: 1. Inzicht in het koppelen van verschillende sourcingniveaus van gefragmenteerde stromen en het belang van (internationale) consolidatiecentra hierin 2. Praktisch inzicht in het matchen van bedrijfsvisies aan (internationale) sourcingcriteria 3. Praktisch en theoretisch inzicht in het ondersteunen van bedrijven met internationale sourcingambities (partner selectie). 4. Praktisch en theoretisch inzicht in kwaliteitwaarborging van biologisch fruit (m.n. citrus)


pagina 14

5. Daadwerkelijke afzet van verschillende internationaal gesourcste productgroepen in MijnBoer afzetkanalen in Nederland zoals supermarkt Marqt, het cateringbedrijf Vitam, La Place vestigingen en diverse Horeca ondernemingen 6. Kennisuitwisseling tussen MijnBoer, Kennisinstellingen en de andere Transumo Pilots. Inzicht in het ondersteunen van opstartende bedrijven en de mogelijkheden van ondersteuning door kennisinstellingen in de dynamiek van een dergelijk bedrijf. In het volgende hoofdstuk worden de praktische resultaten vertaald naar een breder perspectief.


pagina 15

4

4.1

Resultaten in perspectief - Reflectie

Over de Paradox regionale initiatieven en internationale productstromen

Ketenverkorting betekenis Mijn boer richt zich op het realiseren van korte ketens tussen producent en consument. Korte ketens heeft in de betekenis van dit project twee ‘ingangen’: a) Verkorten van de relatie tussen consument en producent (transparantie). De consument moet weten wat men eet, moet weten waar het product vandaan komt, moet de mogelijkheid hebben om de producent te ‘leren kennen’. Dit leidt onwillekeurig tot het uitgangspunt dat de kleinere producenten, de bijzondere rassen, de uitgesproken smaken en kwaliteit de boventoon moeten voeren. b) Het tweede is de keten ‘zonder onnodige tussenschakels’, d.w.z. schakels die géén waarde toevoegen. Het streven is naar directe levering van producent naar consument. Dit voert logischerwijs te ver, immers de consument koopt over het algemeen zijn of haar producent bij een winkel. Dus gaat het over op directe levering van producten naar retail/outlet. Een van de doelen hierbij is de prijs die de producent krijgt voor zijn producten de verbeteren.

Noodzaak koppelen verschillende sourcingniveau’s De klanten van MijnBoer vragen naar een totaal assortiment van producten en jaarrondlevering van producten. Consumenten zijn niet meer gewend om enkel regionaal voedsel te eten en willen daarom ook bijvoorbeeld sinaasappels en bananen in het assortiment terug zien. Daarnaast is het belangrijk dat het assortiment jaarrond compleet is en het Nederlandse aanbod van groente en fruit is ontoereikend in de winter. Biologische producten zijn daarbij extra gevoelig voor seizoenen. Om die reden koppelt MijnBoer regionale sourcing met internationale sourcing, maar weegt daarbij wel fundamenteel af wanneer welke producten wel en niet regionaal gesourced worden. Hierbij speelt zowel het regionale aanbod (qua kwaliteit en smaak) als het seizoen een belangrijke rol. De korte keten wordt daardoor niet enkel fysiek (regionaal) gerealiseerd. De praktijk Om internationaal voor elkaar te krijgen wat MijnBoer regionaal heeft bereikt, heeft MijnBoer een efficiënt logistiek systeem nodig. Wegens beperkte volume afname is het noodzakelijk dat stromen worden geconsolideerd. Dit kunnen stromen zijn voor verschillende afnemers, maar kunnen ook verschillende stromen zijn voor MijnBoer uit dezelfde regio. Bijvoorbeeld gedroogde vruchten en sinaasappels. Ook bij de internationale sourcing wil MijnBoer hetzelfde logistiek systeem toepassen met consolidatie centra en netwerkorganisaties. Daarbij gaat de aandacht uit naar het creëren van zo kort mogelijke ketens, met zoveel mogelijk overdracht van informatie van de producent naar de consument. Daarnaast sourced men een duurzaam geteeld product, waarbij de teler een reële prijs krijgt voor zijn product en het product een goede smaak en kwaliteit heeft.


pagina 16

Paradox Het lijkt een tegenstelling, korte ketens, regionale producten en internationaal sourcen. Toch blijkt dat door het deels koppelen van verschillende niveaus van sourcing, uiteindelijk de korte keten op regionaal niveau gerealiseerd kan worden voor internationale producten. De internationale stromen maken daarmee een robuust regionaal netwerk mogelijk. Één van de tegenstellingen van internationaal sourcen lijkt ‘duurzaamheid’. Echter sourced MijnBoer internationaal in vergelijking met het reguliere handelskanaal ‘meer duurzaam’. Voor het internationale sourcen gelden voor MijnBoer dezelfde product/producent voorwaarden als voor het regionaal sourcen. De keten dient transparant te zijn, en zonder tussenhandelaar, de producten vers, goed en een lekkere smaak en de producten dienen bij voorkeur in de volle grond en zonder bestrijdingsmiddelen geteeld te zijn. In het bepalen van duurzaamheid is de teeltwijze (bij kasteelt bijvoorbeeld verwarming, verlichting, substraat versus volle grond, etc.) en de keuze voor een duurzame modaliteit, vaak sterk bepalend voor het doorstaan van de duurzaamheidtest van MijnBoer. Voorlopige Conclusie Voor het ontwikkelen van robuuste regionale duurzame concepten gericht op biologische versproducten (in bijzonder groente en fruit) is koppeling van verschillende sourcing niveaus noodzakelijk om aan de huidige marktvraag die gekenmerkt wordt door diversiteit en alomtegenwoordigheid te voldoen. Daarbij is de fysieke afstand niet zozeer doorslaggevend voor het bepalen van duurzaamheid, maar eerder de wijze waarop geproduceerd en ingekocht wordt. Duidelijk is wel dat de strategie om eerst in te zetten op fysieke nabijheid cruciaal is. Immers, het heeft mijnboer in staat gesteld om het concept van 'nabijheid' op praktische wijze te introduceren. Hiertoe zijn telers uitgenodigd hun producten te verkopen bij verschillende van de mijnboer outlets (bijvoorbeeld Marqt of Vitam) en hebben consumenten van deze respectievelijke outlets tijdens zogenoemde mijnboer - events enkele van de telers bezocht. Vervolgens is het concept van nabijheid veel meer vanuit de emotie uitgebouwd. Door dezelfde informatie rond de buitenlandse teelten / telers te ontsluiten naar de consument ontstaat op het buitenlands product dezelfde gevoelsbasis. Als gevolg biedt mijnboer niet alleen een duurzamer, maar tevens een fatsoenlijk of aantrekkelijk alternatief.


pagina 17

4.2

Over het consolideren van internationaal gefragmenteerde stromen en partnerselectie: logistieke en organisatorische complexiteit

Vanuit de noodzaak om deels internationaal te sourcen, ontstaat tevens de noodzaak de logistiek vanuit andere landen en werelddelen te organiseren. Omdat het bij deze stromen (biologisch, van gespecialiseerde vaak kleinere producenten) gaat om kleine zendingen, veelal LTL ladingen, is er een noodzaak tot consolidatie van internationale stromen uit verschillende regio’s. Een alternatief voor eigen consolidatiepunten is dat men eigen stromen vervoert samen met andere afnemers of leveranciers. Dit heeft als nadeel dat kwaliteit, kosten maar zeker ook transparantie moeilijk te beheersen zijn. Een ander alternatief is dat men eigen product sourced met een langere houdbaarheid en opslagtijd, zodat men grotere volumes tegelijk (FTL ladingen) kan vervoeren van producent(en) naar MijnBoer. Dit zorgt echter ervoor dat men niet aan de kwaliteit/versheid eis kan voldoen, wat in strijd is met de eigen filosofie. Uit de pilot blijkt dan ook dat het koppelen van internationale gefragmenteerde stromen (LTL zendingen) vraagt om een extra ketenschakel voor consolidatie. Die internationale ketenschakel die noodzakelijkerwijs tussen producent en afnemer moet zitten, is noodzakelijk daar waar Mijnboer niet aanwezig is in het productieland. In deze regio’s moet een serviceprovider zijn met de intentie om kleinere producenten te helpen hun unieke smaakvolle, regionale producten getransporteerd te krijgen. Doordat het MijnBoer concept zich onderscheidt door de wijze van opereren, denken, etcetera van de grote retailers in Nederland en Europa matched MijnBoer vaak niet met de service providers die ingericht zijn om juist die grote Nederlandse en Europese retailers te bedienen. Het gaat daarbij niet enkel om een korte keten, maar ook om een keten met kleinere, slagvaardige, gemotiveerde mede ketenschakels, die duurzaam product kunnen leveren met een betere prijs voor de boer en meer transparantie. Tussen a. en b. zit een bepaald spanningsveld. Kleine producenten genereren kleine volumes product. Zeker Europees en Mondiaal gezien zijn kleine volume stromen zeer kostbaar en inefficiënt geredeneerd vanuit de logistiek. Zeker wanneer er, zoals bij MijnBoer, gekozen wordt voor het milieuvriendelijke varen i.p.v. vliegen. Het concept van MijnBoer zoals dat in Nederland wordt toegepast en binnen dit project ook op Europees en mondiaal niveau wordt getoetst, is het bundelen van stromen (van hetzelfde product of van meerdere producten) in een (regionaal) consolidatiepunt waar vervolgens een substantiëlere volume stroom gegenereerd kan worden richting de afnemer. MijnBoer is hierbij een noodzakelijke ketenschakel tussen producent en afnemer/consument die de functie heeft van service provider en dus niet van handel. Ook in exporterende landen als Brazilië, Chili, Zuid-Afrika zal er een locale, regionale, vooruitgeschoven ‘MijnBoer’ gevestigd moeten worden, die zoals in deze pilot de mate van bundeling organiseert. Dit gaat om zowel bundeling van één type product, als de mogelijkheid van verschillende producten in één container. Hiermee ontstaan rendabele, efficiënte stromen richting Nederland en opent de Nederlandse markt zich voor dit type internationale leveranciers. Op deze wijze kunnen de kleinere producenten toch de Nederlandse markt op en blijft het directe, transparante, smaakvolle karakter, etcetera behouden. Hierboven wordt gesproken over een ‘vooruitgeschoven Mijnboer’. Dit is met reden gedaan. Ervaring in de pilots leert dat de MijnBoer organisatie in Nederland moet matchen met de Eindrapportage Europese Netwerken Bedrijvenpilot MijnBoer Versie 1.2, oktober 2009

pagina 18

organisatie in de andere landen. Op zich niet nieuw, maar opvallend is dat er twee wegen bewandeld zijn: 1. Aansluiting bij de ervaring, efficiëntie en grootschaligheid van een internationaal opererende organisatie –met als doel een gewilde professionaliteit. Dit is in eerste instantie getoetst in de praktijk. De gezochte pluspunten brachten met zich mee dat deze organisaties ‘ouderwets’ denken. Deze organisaties denken in volumes voor grote internationale retailers (niet pallets, maar containers per week) en in commodities (er is slechts plaats voor de grote bekende rassen die uitermate geschikt zijn voor transport richting Europa/Nederland). Tevens is men gewend aan bestaande verhoudingen tussen producenten en de andere schakels in de keten. De denkwijze, raskeuze, volumes, etcetera vragen om een transitie binnen dit type bedrijven die lastig voor hen is, zeker in een situatie waar er niet ‘gewacht kan worden’ op deze transitie. Deze grotere organisaties zijn vaak goed ingericht om FTL ladingen direct te verzenden naar afnemers in Europa. De producten, het volume en transparantie die men historisch voert, sluit daarentegen niet goed aan op het assortiment dat MijnBoer beoogt en het is veel moeilijker dit binnen een grote organisatie te veranderen. 2. Aansluiting bij een organisatie vinden “zoals MijnBoer”. Een organisatie die als service provider richting een grote groep van kleine telers opereert en deze ondersteunt in het bereiken van de Europese/Nederlandse markt. Een organisatie die werkt vanuit de niche, interessante smaken, duurzaamheid, regionaal, etc. M.a.w. bijna een gelijke van MijnBoer. In de eerste resultaten vanuit de pilots blijkt dat dit in praktijk beter werkt. Wel is dit nog een voorlopige conclusie. Uit de pilots blijkt dat het opstarten van een pilot lang duurt o.a. i.v.m. de logistieke complexiteit en het creëren van commitment bij internationale bedrijven. Met een soortgelijke netwerkorganisatie als MijnBoer aan de afzetkant lijkt dit sneller te gaan. De hiërarchie en prioriteiten van de grotere bedrijven blijken tegen de transitie te werken die MijnBoer beoogt bij het sourcen van internationale stromen, ondanks dat men enthousiast is over het concept.


pagina 19

4.3

Over kwaliteitsbeheersing en transparantie in gefragmenteerde internationale biologische productstromen.

Biologische producten en in bijzonder producten waarbij smaak centraal staat (i.p.v. bijvoorbeeld houdbaarheid) zijn extra gevoelig voor seizoenen. Dit verschilt sterk per productgroep en gewas, maar in het algemeen kan gesteld worden dat het productieseizoen van biologische producten korter is. De piek in productie die men ziet bij gangbare teelt is in veel gevallen extremer bij biologische producten. Daarnaast verschillen de mogelijkheden om producten te “conserveren” gedurende het transport en opslag tussen producent en consument. De voor citrus reguliere behandelmethode van wax met een fungicide, is bijvoorbeeld niet mogelijk voor biologisch product en duurzame middelen en technieken zijn vaak nog niet (uit)ontwikkeld of worden (nog) niet toegepast. Al met al kan geconcludeerd worden dat met deze nieuwe assortimentsfocus de lat van kwaliteitsbeheersing een stuk hoger gelegd wordt en dat nieuwe technieken ontwikkeld moeten worden om deze producten te vermarkten. Daarbij is onze constatering dat veel oude methoden maar ook bijvoorbeeld de rasselectie historisch zo gegroeid zijn, maar dat het zeker mogelijk is om deze producten en methoden met andere kwaliteitseisen aan het assortiment toe te voegen. Technisch zijn er zeer veel mogelijkheden. Zo kan als voorbeeld, bij het uitwerken van het logistieke systeem de inzet van nieuwe ladingdragers, multi-compartment systemen worden verkend. Naast het ontwikkelen van de logistieke operatie en kwaliteitsprotocollen vergt het ook een speciale samenwerking met internationale bedrijven waarbij gezamenlijk de kwaliteitseisen worden nagestreefd die MijnBoer beoogt. De praktische pilots zijn belangrijk omdat MijnBoer de consument een product wil leveren waarvan men weet dat het voldoet aan de ‘Merkeisen’van MijnBoer. Zodoende kan men negatieve ervaringen van producten die ‘getest worden’ op de consument voorkomen. Vertalen niet optische eisen als kwaliteit, duurzaamheid en smaak naar consumentenaankopen. In de MijnBoer pilot speelt als een belangrijke vraag, hoe men transparantie kan creëren van producent tot consument m.b.t. de kwaliteit van de producten (vers, duurzaam, smaakvol, biologisch) en hoe men deze kan verwaarden naar de consument. De consument zal vaak visueel moeten besluiten tot de aankoop van een product. Het product moet door MijnBoer daarom geassocieerd worden met de kwaliteitseisen die vaak niet direct zichtbaar zijn. MijnBoer organiseert dit door het creëren van een merk, door het betrekken van leveranciers in haar category management en door het creëren van transparantie tussen verschillende ketenschakels. Zeker internationaal is dit een uitdaging en vergt het een grote betrokkenheid van verschillende partijen. De complexiteit van kwaliteitsbeheersing en transparantie zorgt er wel voor dat MijnBoer zich duidelijk kan onderscheiden van andere marktpartijen.


pagina 20

4.4

De betekenis van deze resultaten voor Transumo

Binnen het Transumo Europese Netwerken wordt gekeken naar het ondersteunen in duurzame transitie. Bij het beoordelen van duurzaamheid zijn de effecten onder te verdelen naar People, Planet en Profit factoren. De visie van MijnBoer richt zich sterk op de People factor, door verbetering van het productaanbod en verduurzaming van dit aanbod (transparant, sociaal duurzaam). MijnBoer streeft hierin actief naar verduurzaming met ketenpartijen. De positieve effecten op Planet factoren zijn met name gericht op het verminderen van transport door een groot aanbod van regionale producten, de keuze voor biologisch product of op andere wijze duurzaam geteeld en de keuze voor modaliteiten (bijvoorbeeld geen luchtvracht). MijnBoer geeft de voorkeur aan biologisch geteelde producten of producten uit volle grond die niet met gewasbeschermingsmiddelen zijn behandeld. Een totaal regionaal aanbod is niet haalbaar zowel vanuit de klant als vanuit financieel oogpunt (Profit) MijnBoer streeft naar een financieel gezonde formule en hiervoor is een bepaalde omzet noodzakelijk. Als men enkel regionale producten aanbiedt is de omzet onvoldoende om producten tegen concurrerende kosten aan te bieden en om een alternatief te zijn voor bestaande formules. MijnBoer kiest daarmee duidelijk om zich niet te richten op een nichemarkt, onderscheidt zich daarmee van veel regionale concepten en kan daarmee een voorbeeldfunctie zijn. Het MijnBoer concept kan ook voor de export van Nederland een voorbeeld zijn. Juist de transparantie en verduurzaming van de keten (biologisch, sociaal duurzaam, lekker) in combinatie met een financieel gezonde bedrijfsvoering kan voor bestaande gangbare bedrijven een voorbeeld zijn. Nederland heeft een enorme agrarische export en handel die groot geworden zijn vanuit een focus op uniformiteit, productiviteit, een visueel goed product en lage kosten. De verschuiving naar meer duurzame productie, logistiek en goede smaak en kwaliteit biedt ook voor de export of distributie van overzeese producten marktkansen. De MijnBoer organisatie sourced en ondersteunt internationale producenten met focus op smaak, duurzame logistiek en duurzame productiemethoden. In bepaalde regio’s is dit niet vanzelfsprekend. Waar in Europa de groei in afzet van biologische producten een maatschappelijke trend is, is dit bijvoorbeeld in Zuid-Amerika en Zuid-Afrika veel minder het geval. Door kennisoverdracht (congressen, werkbezoeken) draagt MijnBoer ook internationaal bij aan een verduurzaming van het productaanbod.


pagina 21

5

Evaluatie en vervolgonderzoek

5.1

Organisatie

Voor het uitvoeren van het MijnBoer project is een projectteam samengesteld van 5 onderzoekers en 4 verschillende werknemers van MijnBoer. Deze zijn in de periode van half 2008 tot september 2009 twee tot vierwekelijks bijeengekomen afhankelijk van de voortgang en kennisbehoefte op elk moment. Gedurende de looptijd van het project hebben de onderzoekers deelonderzoeken uitgewerkt en de praktische pilots uitgevoerd met medewerkers van MijnBoer. In het projectteam werd verschillend soortige expertise met de kennis van MijnBoer verenigd: Kennis rondom kwaliteitbeheersing in versketens en logistieke ketens (AFSG), transportnetwerken, agrologistiek(BCI). 5.1.1

Evaluatie en “Lessons Learned”

Wat liep goed De MijnBoer organisatie kent veel vraagstukken die relevant zijn voor transitieonderzoek. Daarnaast is het enorm stimulerend dat deze organisatie daadwerkelijk in praktijk stappen zet, waardoor snel resultaten worden behaald. In het begin zijn de deelonderzoeken groot projectmatig opgezet maar al snel bleek dat het efficiënter was om de onderzoekers in te zetten op deelvragen die op dat moment relevant waren voor de zich snel ontwikkelende MijnBoer organisatie. Dit bleek cruciaal voor de toepasbaarheid van kennis in een dergelijke bedrijvenpilot. Een tweede punt is dat MijnBoer veel meer behoefte had aan overleg, reflectie en mondelinge kennisuitwisseling of kleine specifieke deelonderzoeken dan meer fundamenteel theoretische en vaak strategische grotere onderzoeken. Wat kon beter De termijn van het project was tekort, waardoor een transitie die meerdere jaren vergt maar beperkt ondersteund en gevolgd kon worden. Juist internationale sourcing en de internationale samenwerking vergen een langere tijd dan in deze pilot voorzien. Het is complex om operationele zaken van een dynamisch opstartend bedrijf als MijnBoer te matchen met de meer projectmatige aanpak van kennis en onderzoeksinstellingen als BCI en AFSG. Dit komt zeker ook door de focus op operationele doelen bij een opstartende organisatie. Het komt geregeld voor dat onderzoeksvraagstukken achterhaald worden door de praktijk of dat er de tijd niet is om te wachten op de theoretische inzichten.


pagina 22

5.2

Vervolgstappen en vervolgonderzoek

Met het afronden van het Transumo onderzoek zijn de praktijkprojecten nog niet afgerond en blijft er behoefte aan kennisondersteuning. Zo zal MijnBoer in de loop van 2009 bijvoorbeeld het sourcen van internationale citrus uit Zuid-Afrika verder testen. De ontwikkeling van internationale consolidatiepunten en de samenwerking met partijen zal een langere termijn vergen met daarbij ook verschillende kennisvragen. Mogelijke vervolgstappen in zowel praktijkonderzoek als theoretisch onderzoek zijn onder andere: • • • •

• • •

Het verkennen van mogelijkheden voor het inzetten van nieuwe ladingdragers, zoals multi-compartment systemen. Het verkennen van mogelijkheden rondom het combineren van verschillende producten en productgroepen in één ( FTL) ladingdrager Kwaliteitwaarboring onderzoek, zoals het verkennen van behandelmethoden voor biologische producten om op deze manier de houdbaarheid te verlengen. Het verkennen van bundeling van verschillende regionale initiatieven op verschillende sourcing niveaus, om te komen tot efficiënte logistieke netwerken tegen concurrerende tarieven met een hoge mate van transparantie Het verkennen van het verwaarden van niet visuele aspecten als duurzaamheid en smaak in versstromen. Het verkennen van financiële logistiek tussen verschillende regionale consolidatie centra om onder andere risico’s van voorfinanciering te delen Het verkennen van mogelijkheden van categorymanagement vanuit internationale sourcingregio’s


pagina 23

6 6.1

Bijlagen Bijlage 1 MijnBoer Visie document.

Introductie In onderstaande tekst wordt de visie van MijnBoer kort beschreven. Waar de fundamenten van de visie vast staan wordt de vertaling naar bijvoorbeeld de bedrijfsstrategie nog wel verder uitgewerkt. Thema’s als communicatie, protocollen/ richtlijnen voor medewerkers en ketenpartners worden gaandeweg uitgewerkt en bijgesteld om te voldoen aan de visie. Zodoende kunnen medewerkers in praktijk beslissingen maken en onderbouwen aan de hand van een meetlat. In feite wordt de visie van MijnBoer gematched met de praktijk. Het gaat daarbij niet enkel om controle , het gaat er net zo om dat men met ketenpartners en medewerkers de visie steeds beter binnen bereik krijgt. Soms zullen op korte termijn consessies gedaan moeten worden om op langere termijn de visie te realiseren. In de afgelopen periode is gebleken dat niet alle ketens in praktijk in één keer over kunnen stappen en aan alle ‘eisen’ kunnen voldoen. MijnBoer werkt dan ook door samenwerking met deze partijen actief aan realisatie van de visie. MijnBoer opereert als nieuwe organisatie in een volwassen retail en horeca markt waarbij een volwassen assortiment noodzakelijk is voor een minimaal volume/omzet en bijpassende gezonde bedrijfsvoering. In praktijk zorgt dit ervoor dat men zich niet kan richten op enkel regionaal product. Juist de combinatie van verschillende productcategorieën maakt het mogelijk meer regionale producten af te zetten. Een compleet maar “kritisch” assortiment maakt daarbij regionaal product mogelijk, financieel en logistiek. Kernvisie De kernvisie van MijnBoer is: Goed Voedsel weer bereikbaar maken voor “iedereen” waarbij: “ Goed Voedsel weer bereikbaar maken voor iedereen “ staat voor: Goed : Voedsel: Weer: Bereikbaar: Maken: Iedereen:

Bio-Plus AGF-KW Nu niet, het gaat om producten die aanvullend zijn op huidig aanbod Teelt, afzet, beschikbaarheid, redelijke prijzen, geen delicatesse oplossing eigen teelt/ teeltondersteuning/ verwaarding Minimaal Volume en omzetsnelheid


pagina 24

Bio-Plus staat daarbij voor: organiseren en ondersteunen van (biologische) en duurzame teeltwijzen: verse groente en fruit: Smaak Directe relatie boer, MijnBoer en consument direct sourcing: longterm partnerships: puur en onbewerkt:

Actief in realisatie, educatie van biologische teelt een volwaardig AGF assortiment vormt de kern smaak en smaakrassen staan centraal MijnBoer richt zich actief op het verbinden van partijen directe handel, logistiek en financiële logistiek doorbreken van negatieve prijs/kwaliteitspiraal relatief weinig bewerkt, puur voor horeca en consument. Tevens puur in herkomst en traditionele teeltgebieden

In de kern richt MijnBoer zich op het actief ontwikkelen en vermarkten van Bio-Plus producten Kernsegmenten De bedrijfsfilosofie concentreert zich met deze visie op 4 kernsegmenten waarbij MijnBoer zich concentreert op: 1 Bewaarproducten: zoals Appels en Peren, Hollands, beperkt aanvullend product maar buiten het seizoen aanvulling wanneer bewaarkwaliteit onvoldoende is 2 Subtropisch fruit zoals druiven, citrus en nectarines uit Spanje/ Italië SA/Chili/Brazilië 3 Groente A Houdbaar zoals Wortel en Aardappel B Kort Houdbaar zoals Sla, Broccoli en Paprika 4 Exoten Ananas, Banaan, Avocado

-Nederland -Nederland/ Marokko/Egypte¹ -Biologische sourcing

Deze segmenten worden soms bewerkt ( bijv. sappen) ¹De keuze voor Marokko/ Egypte bij de kort houdbare groente wordt gemaakt omdat dit een locatie is op relatief korte afstand die aanvulling kan geven op het regionale assortiment en waarbij niet per luchtvracht vervoert hoeft te worden. ² MijnBoer maakt in de kern geen gebruik van luchtvracht ³ MijnBoer streeft naar regionaal product maar er is een omslagpunt waarbij de bewaarkwaliteit onvoldoende is en het product niet meer als vers bestempeld kan worden. Daarvoor wordt aansluiting gezocht in landen als Spanje, Italie, Egypte, Marokko om het seizoen te verlengen. Een belangrijk criterium voor sourcing in buitenland is dat men een vergelijkbaar kwaliteitsproduct niet in Nederland kan sourcen en dat de teelt traditioneel in deze landen plaats vindt.

MijnBoer vermarkt de visie als serviceplatform gericht op: -Matchmaking -ondersteuning teelt en “handel” -financiering en logistiek -vermarkten


pagina 25

Vertaling naar sourcingcriteria: In de vertaling naar criteria zijn onderstaande punten verder beschreven Leverancier keuze Voor leverancier prefereert MijnBoer een eigen leverancier (zonder tussenhandel). Dit heeft te maken met de omzet van een product, traceerbaarheid en kwaliteit. Of een bedrijf grootschalig is of niet, is geen belemmering voor MijnBoer. Wel of de grondstoffen bij dat bedrijf her en der verzameld zijn. Vakmanschap en professionaliteit zijn hierbij ook criteria Een leverancier voldoet alleen als deze zich ook aan de wettelijke eisen houdt (hygiëne etc).

Duurzame relaties MijnBoer vindt dat relaties ook duurzaam moeten worden opgebouwd. Soms weegt dit zwaarder dan een beter bij de consument passend assortiment. -Sociale duurzaamheid vindt MijnBoer minstens zo belangrijk als ecologische duurzaamheid.

Smaakvol en puur -Binnen biologische producten zit een groot verschil in smaak/kwaliteit van een product. De keuze wordt op smaak gemaakt. Zo vers mogelijk (producten die in seizoen zijn). -Vermoedelijk moet hier een splitsing tussen regionale en internationale sourcing. Internationaal in het seizoen is minder belangrijk dan regionaal in het Nederlandse seizoen. Zo min mogelijk bewerkt, en als bewerkt zo puur mogelijk -dus géén (kunstmatige) toevoegingen, smaakversterkers, conserveringsmiddelen, kleurstoffen Smaaktest -Geldt dit voor ieder product, in elke fase (nieuw en/of al opgenomen in het assortiment) iedere batch, of ieder nieuw product?En hoe uitgebreid dient deze dan getest? Alleen MijnBoer, de klant of ook de consument? Kwaliteitseisen – randvoorwaardelijk Minimaal voldoen aan wettelijke eisen en daarnaast aan bepaalde kwaliteitsklassen voldoen.

Biologisch -Duurzaam geteeld - Onbespoten Uit de volle grond - Met respect voor de arbeiders -Biodiversiteit - Smaakrassen - Verschillende rassen zodat het seizoen beter wordt gebruikt - Groter lokaal aanbod (unieke producten) -Milieuvriendelijk verpakken/Houdbaarheid verlengend/Beschermend -Derving voorkomen -Niet ingevlogen en zo dichtbij mogelijk geproduceerd/ingekocht om transportafstand te beperken.

Prijs -Eerlijke prijsverdeling in de keten -Gegarandeerd, minimaal afzetvolume van de telers en naar de toeleveranciers toe (randvoorwaarde) is ook duurzame relatie. -Mogelijk vormgeven door stimulerend prijsbeleid (bijv. een bonus, voor een duurzame relatie). Eventueel door het delen in de winst door de keten?


pagina 26

Vertaling naar sourcingcriteria in praktijk De criteria zijn in praktijk niet direct te vertalen naar harde criteria. Als men direct harde criteria zou benoemen op alle punten zouden er onvoldoende geschikte producten zijn voor MijnBoer. De bovenstaande combinatie van criteria is voor een deel van de producten een streefbeeld i.p.v. een harde eis op dit moment. Wel wordt geprobeerd om samen te komen tot deze streefcriteria.


pagina 27

Bijlage 6.2 Testprotocol – Citrusvruchten Doel: 1. Testen of verschillende citrusvruchten samen in een container kunnen worden vervoerd, zonder kwaliteitsverlies. 2. Voor biologische citrusvruchten een alternatieve wax-methode ontdekken, die biologisch is en waarbij de shelflife van de citrusvruchten lang genoeg is voor de reguliere doorlooptijd bij MijnBoer (Marqt). De smaak mag niet door de alternatieve wax-methode worden beïnvloed. Vereiste: De smaak van de biologische citrusvruchten moet goed zijn.

Benodigde informatie Mixed container - Welke citrusvruchten zullen samen worden vervoerd? – Ofwel wat is de pilot setup? En kan dit? (Temperatuur/ Ethyleen sensitiviteit/ Geur overdracht) Waxmethode - Wat is de reguliere behandelmethode van de citrusvruchten? Waxmethode etc. - Welke alternatieve biologische behandelmethoden zijn mogelijk bij de leverancier ter plekke? (bijv: biologische wax (bijv. carnauba zonder fungicide); verpakken met een PE-liner; heet water dip (de laatste wordt afgeraden als ze er niet eerder mee hebben gewerkt, komt nogal precies).

Wax-opties - behandelmethoden 1. 2.

Ongewaxt Biologische wax: carnauba (van palm), shellac, bijenwas – zonder toevoeging van fungicide 3. Verpakt ongewaxt (voorkomt uitdrogen – polyethyleen liner packaging) 4. Ondergedompeld in warm water (2-3min. in 52-530C water) Als referentie zal altijd een standaard gewaxt product in de test mee moeten worden genomen, met hetzelfde oogstmoment, rijpheid, perceel, ketenverloop etc. Het perceel, oogstmoment heeft een groter effect op het citrusfruit dan de (‘wax’)behandelmethode. Vandaar dat het het beste is om alle behandelmethoden tegelijkertijd toe te passen op citrusfruit afkomstig van 1 oogstmoment, 1 teler, 1 perceel en gezamenlijk naar Nederland te vervoeren. Hiermee wordt eveneens het effect van verschillende ketencondities (Temp., RV, andere producten in de container) op het eindresultaat uitgeschakeld. Vermoedelijk wordt om de container te kunnen vullen (voldoende volume), ook regulier product mee vervoerd. Indien deze niet van dezelfde oogst/teler/perceel/ kwaliteit is, dan moet in het achterhoofd worden gehouden dat deze niet zo maar kan worden vergeleken met de andere citrusvruchten in deze container.

1

Ketensimulatie (bewaarcondities) Met behulp van informatie van de leverancier en MijnBoer wordt de reguliere keten en doorlooptijd achterhaald van de (biologische) citrusvruchten. Tevens wordt de opslag en winkel-doorlooptijd achterhaald bij MijnBoer. Deze laatste informatie is essentieel voor de test-setup. Tabel 1: Voorbeeld keten van biologische limoenen uit Brazilië naar de Winkel in Nederland Ketendeel Temperatuu Relatieve Tijd Licht aan/uit Samen met r (0C) Luchtvoch (dagen) (tijdstip andere tigheid aan/uit) producten (RV%) bewaard/vervoer d? En welke? Oogst 20-30 Natuurlijk Na behandelen 90% Behandelen 2-3 Wel licht? opgeslagen in koude opslag (8-10)

Transport naar haven

8-10

90?

Zeetransport Brazilië – Nederland Wegtransport naar Bravis Opslag bij Bravis (LBP)

8-10

95%

8-10 (8-)10

? 85-90%

(8-)10

Wegtransport van Bravis naar de retailer Opslag bij de retailer

5

Geen controle ? hoog

Winkelschap

18

75% ?

1-2 (Oogst, processing, belading ~4 dagen) 14-15

Uit

Uit

0,5 Max 1 week, kan ook 3 dagen, of dezelfde dag 1 uur?

Uit Aan?

Min. 7 – Max. 14

Uit

~7

Aan: 7.30am – 8pm

Alleen limoenen Samen met andere producten

Uit Samen met andere producten

In de test zal de opslag+winkelschap stap worden nagebootst. Een deel zal normaal worden opgeslagen en het andere deel van de producten zal langer worden opgeslagen en vervolgens worden uitgestald bij winkelschap omstandigheden. Ofwel er worden twee ketens gesimuleerd: 1 met normale opslag (a) en 1 met verlengde opslagperiode (b). De ketenscenario’s zijn (a en b): a. De helft van de producten wordt opgeslagen (50C – RV hoog – licht uit) voor 7 dagen en worden daarna in het ‘ winkelschap’ gelegd voor 7 dagen (180C – RV 75% - 12 uur per dag licht aan) b. De andere helft wordt opgeslagen (50C – RV hoog – licht uit) voor 14 dagen en worden daarna in het ‘ winkelschap’ gelegd voor 7 dagen (180C – RV 75% - 12 uur per dag licht aan)

2

Metingen A. Visueel 1. Kleur; Glans; Schimmelpercentage; Rottingspercentage; uitdrogingsverschijnselen; overige uiterlijke kenmerken. Schattingen maken. (Tellen van de producten per doos bij aanvang, versimpeld het maken van schattingen.) 2. Vastleggen met foto’s B. Uitdroging Per bewaarconditie minimaal aan het begin en einde bepalen (uitdroging is lineair). 1. Gewicht bepalen in de tijd – alle citrusvruchten incl. doos (doosgewicht bepalen). Let op! Bij aanvang van de test, moet het gewicht nadat de producten voor de ‘smaak’-testen zijn verwijderd worden bepaald. C. Smaak Bepaling aan het begin en einde van de test. Per meting circa 14 vruchten. 1. Titreerbaar zuur: zuurgehalte 2. Brix: suikergehalte/totaal oplosbare deeltjes 3. Sensorisch (proeven) D. Relatieve luchtvochtigheid (RV) en Temperatuur (T) 1. Tijdens de test: m.b.v. dataloggers 2. Tijdens transport – indien mogelijk: Om te achterhalen welke condities er daadwerkelijk plaatsvonden tijdens de keten kunnen er dataloggers meegestuurd worden. (Eenmalige dataloggers: TempTale 4 RV/Temp meter van Sensitech (www.sensitech.com)). Ook kan de container uitgelezen worden, maar dit moet speciaal worden aangevraagd en is vaak lastig en kost vaak meer moeite.

Testprotocol 4 Behandelmethoden tegelijkertijd - Regulier product - Biologisch product regulier behandeld (gewaxed) - 3 verschillend ‘alternatief gewaxte’ biologische producten komend van 1 teler, 1 perceel, gelijktijdig geoogst en behandeld en komen gezamenlijk in 1 container naar Nederland. Bijv.: Ongewaxed, Biologische wax (zonder fungicide), Verpakt met PE-liner Ofwel 5 verschillende producten om te vergelijken. Van ieder product ~10 dozen.

Meetmomenten en Metingen De producten worden bij het begin en het eind van een bewaarconditie gemeten en tijdens het ‘ winkelschap’ ook tussendoor 1 keer. - Als het mogelijk is de producten bij de leverancier, voor transport te meten, dan wordt dit ook gedaan.

3

Dag 0: Ophalen van het citrusfruit en verzamelen van zoveel mogelijk herkomst en bewaar gegevens. De dozen coderen, gewichten bepalen per doos (ook doosgewicht), en ook nadat de citrusvruchten voor de ‘smaakmeting’ zijn verwijderd. Aantal vruchten per doos tellen. De overige meetmomenten en metingen staan vermeld in tabel 2. Tabel 2: Meetmomenten en metingen

Dag -16?

ProductWaar Metingen ketenscenario a+b Land van herkomst A, B, C, D

0

a+b

AFSG

a=A, B, C, D b=A, B, C, D

4*

a+b

AFSG

7

a+b

AFSG

11*

a+b

AFSG

14

a+b

AFSG

a*= A, B b*= A, B a= A, B b*= A, B a*=A, B b*= A, B a=A, B, C,D b=A, B

18* 21

b b

AFSG AFSG

b*=A, B b=A, B, C, D

Opmerking Analyses indien mogelijk uitvoeren Dataloggers aan toevoegen Dataloggers uitlezen, nieuwe toevoegen Foto’s kistmarkeringen Dozen coderen a+b in opslag plaatsen (50C – RV hoog – licht uit) Optioneel -Overplaatsen a naar winkelschap!! (180C – RV 75% - 12 uur per dag licht aan) Optioneel -Einde bewaarperiode a ook doosgewicht bepalen -Overplaatsen b naar winkelschap!! (180C – RV 75% - 12 uur per dag licht aan) Optioneel Einde bewaarperiode b ook doosgewicht bepalen

* niet perse noodzakelijk om uit te voeren, omdat B=gewichtbepaling lineair is

4

Bijlage 6.3 Lime pilot – test 1 Date: 30 juni 2009 Contactpersons: Mieke Eppink, Joost Snels (AFSG)

Introduction MijnBoer is a Dutch organization that connects producers and consumers within the foodsector. MijnBoer distincts itself from traditional retailers and wholesalers through their focus on transparency, sustainability and a focus on tasteful and‘pure’ products. Apart from local-to-local sourced (Dutch) products the company offers also a a complete but carfully selected international assortment as consumers demand this. Therefore mijn boer sources internationally, since e.g. bananas and oranges do not grow in the Netherlands. The products should be sourced as sustainable as possible. For MijnBoer this means a direct network and organic produce. Contact was made with Bravis, a producer of organic and regular fruit in Brazil. Not all of their fruit is organic, or not completely organic. For example the waxing method is not completely organic, since there is fungicide added to the wax. MijnBoer, Bravis and AFSG decided to start with a lime pilot, since the orange season had not started yet. Goal of the lime pilot is: Testing alternative waxing methods for organic limes. With as precondition that the organic lime should have a shelf life (and quality) which is long enough for the MijnBoer-chain. In this first pilot, only non-waxed organic limes were tested along the regular waxed limes.

Material – Limes At the 15th of May 2009 the acid limes were transported from Sao Paulo, Brazil ( LaBrunier) to Rotterdam at 8oC. The Netherlands (LBP). The 29th of May 2009 the limes arrived by ship around 10am at 100C. After this the limes were transported by car to AFSG (Wageningen) to start the chain simulation test. In table 1 you can find the conditions the limes went through before arriving in the Netherlands.Several times information about the precise origin of the products, yield time etc. was requested from the supplier (Bravis), but unfortunately this information was never given. The information known is that there were 6 boxes of which 3 boxes with organic non- waxed limes and 3 boxes with regular treated limes (conventional product). On the box of the conventional product there was a sticker with the following information: Client: Labrunier Ltda. / Ref. no.: Monte Rosa / LBP. Ref.: 87/09050251/01 Product: Limes / Variety: Taiti - Brand: Ipanema / Size: 48 ER The treatment of the regular treated conventional limes existed out of the following processes: 1 – shower with chloride

1

2 – washing with neutral shampoo + fungicide (OPP) 3 – spray fungicide and progibb 4 – resting 24h to 32h 5 – waxing (18% carnauba + fungicide 6 – packing It’s unknown which processes the organic non-waxed limes went through. Table 2: Codes used during the lime test Code on the box Regular Limes – regular waxed

Organic Limes – Non-waxed

Weight (gram)

1A (43 limes)

4880

1B (44 limes)

4697

1C (43 limes)

5386

2A (43 limes)

5141

2B (37 limes)

5140

2C (54 limes)

5173

Method – Lime pilot 1 As much information as possible about the regular Bravis-MijnBoer chain for limes was collected (see table 1).

Table 1: Information about the lime chain from Bravis (Brazil) towards the MijnBoer shop Chain-part

Temperature (0C)

Relative Humidity (RH%)

Time (days)

Harvest Processing e.g. treatment

20-30 After treatment in storage? 10

Transport towards the Harbour and loading

90%

2-3

8-10

? 90% ?

Off

Lime

Seatransport Brazil – the Netherlands Roadtransport towards Bravis (LBP) - Rotterdam Storage at Bravis (LBP Rotterdam)

8-10

95%

1-2 (Harvesting/ processing/ loading Time: ~4days) 14-15

Off

Lime

8-10

?

0,5

Off

Lime

8-10

85-90%

Off

Together with other products (possibility to put in a coldstore)

Roadtransport from Bravis (LBP) to the customer (MijnBoer) Storage at the retailer (MijnBoer) In the shop (MijnBoer)

8-10

NO control

Max 1 week, 3 days possible ?

Off

Unknown

5

High ?

Off

~18

~75%

Together with other products Together with other products

average 7 – Max. 14 ~7

Light on/off

Stored/transported together with other products? Which?

Day/Night-light Lights on?

On: 7.30am – 8pm

2

Test setup Within this pilot test the storage and shop conditions will be simulated. A part of the limes will be stored for 7 days at 5°C/high RH/lights off and the other part will be stored for 14 days at 5°C/high RH/lights off. After storage they will be placed in a cell with shop-conditions: 18°C/75% RH/ 12of24h lights on. This means that actually 2 chains will be simulated: one with an average storage period (1) and one with an extended storage period (b). Regular chain simulation 1.

7 days Storage (50C–RH high–lights off) followed by 7 days Shop (180C–RH 75% - 12of24h lights on)

Extended storage chain simulation 2.

14 days Storage (50C–RH high–lights off) followed by 7 days Shop (180C–RH 75% 12of24h lights on)

Analyses During the chain simulation test of the limes the following analyses are done: A. Visual judgment a.

Color; percentage of fungi; percentage of decay; shininess; dehydration effects; other visual aspects.

b. B.

Taking Pictures

Dehydration a.

Weight loss during storage

C. Taste (15 limes) a.

Titratable Acidity (acid titration - expressed in citric acid equivalents)

b.

Brix (~sugar content/ total soluble particles)

c.

Sensorial tasting

D. Relative Humidity (RH) and Temperature (T) a.

Dataloggers

During the whole test the Relative Humidity and Temperature (D) is registered with data loggers. At the beginning of the test and at the end the Taste-analyses (C) are done. The visual judgment (A) and dehydration (B) analyses are done about every 4 days and at least at the beginning, at the change from storage to supermarket and at the end of the test. In figure 1 the chain simulation test is visualized.

3

Taste analysis Visual + Dehydration analysis

1

5ºC Storage – 7 days

18ºC Supermarket – 7 days

2 5ºC Storage – 14 days

18ºC Supermarket – 7 days

Figure 1: Visualization of the Chain simulation test and the analyses done during the test. Chain 1 is the regular chain simulation test. Chain 2 is the extended chain simulation test.

Box 1A (regular limes) and 2A (organic limes) followed the regular chain simulation (1) and boxes 1B+1C (regular limes) and boxes 2B+2C (organic limes) the extended chain simulation (2). The first week storage was for all the limes the same.

Results and discussion Relative Humidity and Temperature Table 2 shows which limes (which boxes) were stored under which conditions and for how long. The Temperature and Relative Humidity given in the table, are averages measured with the data loggers. Table 2: Storage conditions during the chain simulation tests

Limes

Temperature (0C) (setting)

RH measured (setting)

Day 0 till 7

All 1A, 1B, 1C & 2A, 2B, 2C

3,9 0C (5 0C)

88,6

Day 7 till 14

1A & 2A

17,6 0C (18 0C)

71,2 (75%)

Day 7 till 14

1B, 1C & 2B, 2C

3,8 0C (5 0C)

90,7

Day 14 till 21

1B, 1C & 2B, 2C

17,6 0C (180C)

72,1 (75%)

Time (days)

Lights No lights Lights on: 12of24 hours No lights Lights on: 12of24 hours

Dehydration During the simulation test the weights of the limes in the boxes are measured in time. With linear regression the average moisture loss per day per storage condition is quantified. It must be noted, that the average moisture loss is only based on 1-3 lime boxes. Also is not known if the limes

4

originate from the same farmer, field, harvest yield etc.. The calculated average moisture losses per storage condition are given in Table 3.

Table 3a & 3b: Average moisture loss of the limes – regular versus organic product – during the simulation tests under different storage conditions, expressed in gram/day. Table 3a presents the data of chain simulation test 1 – the regular chain. Table 3b presents the data of chain simulation test 2 – the extended chain. Table 3a: Chain simulation test 1 – regular chain

Time (days) Storage Day 0 till 7 (3,9 0C/ 88,6 RH%) Supermarket Day 7 till 14 (17,60C/ 71,2 RH%) AVERAGE total chain simulation1

Limes

Regular limes

Organic limes

(1A)

(2A)

Average

Average

moisture loss

moisture loss

[gram/dag]

[gram/dag]

All 1A, 1B, 1C & 2A, 2B, 2C

2

3

1A & 2A

23

33

1A & 2A

12.3

17.8

Regular limes

Organic limes

(1B+1C)

(2B+2C)

Average

Average

moisture loss

moisture loss

[gram/dag]

[gram/dag]

Table 3b: Chain simulation test 2 – extended chain

Time (days)

Limes

Storage Day 0 till 14 (3,8 0C / 90,7RH%)

1B, 1C & 2B, 2C

Supermarket Day 14 till 21 (17,6 0C/ 72,1 RH%) AVERAGE total chain simulation 2

1B, 1C & 2B, 2C 1B, 1C & 2B, 2C

2.6

4.1

23.3

31.9

8.9

12.6

The average moisture loss of the organic (non-waxed) limes is in both simulation tests quite some higher than the average moisture loss of the regular (wax treated) limes. This difference was expected, since the wax on the regular limes acts as a moisture barrier. The differences in moisture loss between organic and regular limes are small during ‘storage’, but relatively big during ‘supermarket’ simulation. This has to do with the higher temperature and lower relative humidity during ‘supermarket simulation’. Comparing the total average moisture losses of chain simulations 1 and 2, it must be noticed that the total average moisture losses don’t differ that much. Expected was to have a bigger average moisture loss for the extended chain simulation (2), but the opposite is true. An explanation might be the little amount of boxes of limes analyzed, and the differences in size and amount of limes in

5

a box. Since it’s not known if the organic and regular limes come from the same area, field, farmer, yield etc. the differences in moisture losses quantified, are not for certain due to the difference in treatment. Although it’s assumed the wax causes these differences in moisture losses. What definitely can be concluded is that these specific non-waxed organic limes (box 1A,1B & 1C) loose quite some moisture (during the ‘supermarket’) storage. And that in this test the average moisture loss is lower for the (analyzed) regular treated limes in comparison with the in this test analyzed organic limes.

6

Visual judgment Visual judgments are done about every 4 days. Pictures are taken during the simulation test, see table 4. Table 4: Pictures of the limes during the simulation test

Organic Limes without wax (2A, 2B, 2C)

Day 0

Regular Limes with wax (1A, 1B, 1C)

7


Day 7


40C/ 89% RH

1A: 180C/ 71% RV

2A: 180C/ 71% RV

Day 14 – chain simulation 1

40C/ 89% RH

8




1B+1C: 40C/ 91% RH

2B+2C: 40C/ 91% RH

9




1B+1C: 180C/ 72% RV

2B+2C: 180C/ 72% RV

10

Differences noticed between the conventional waxed limes and organic non-waxed limes are, that the organic limes: -

Do shine less

-

Have (in the beginning) a bit white fungi growing at the tip of the sticks (due to no treatment)

-

Change faster in color from green to yellow during the simulation tests (see table 4)

-

Have a higher rotting% in time: The rotting% for the organic limes at the end of the test is 5% for the regular chain simulation (1) and 6% for the extended chain simulation (2). None of the conventional limes did rot.

-

Become less firm (more soft) than the conventional limes in time

-

In the extended chain simulation the dehydration effects are bigger: shrinkage of the peel (wrinkles), light brown spots (due to change in color?) etc.

Except the rotting limes, all the limes look still okay at the end of the chain simulation tests. Although the organic limes of the extended chain simulation are more dehydrated and look less attractive. A remark must be made that the effects might not only be due to different treatments, but also due to different origins.

Taste: Brix, titratable Acidity and Taste At the beginning and at the end of the chain simulation tests, the Brix, titratable Acidity and Taste is analyzed of the limes. Since it’s not certain if the limes originate from the same field, farmer, yield etc., comparing regular limes with organic limes isn’t very useful. The starting quality is probably not the same. But looking if there is a difference in Brix, titratable Acidity and Taste of the limes between the beginning and the end of the test says something about the quality of these limes during the MijnBoer chain. In table 5 the results for the brix, titratable Acidity%, taste en odor analyses are given. Table 5: Brix, titratable Acidity%, Taste and Smell of the limes (regular and organic) at the beginning and at the end of the chain simulation test (regular and extended chain). Beginning of the chain simulation tests

Brix (sugar g/g) Acidity % * Taste Comparison between regular and organic Odor (smell)

End of the Regular Chain Simulation (test 1) Regular Organic nonwaxed limes waxed limes 2–A 1–A 8.3 8.2

End of the Extended Chain Simulation (test 2) Regular Organic nonwaxed limes waxed limes 2 – B+C 1 – B+C 8.2 8.3

Regular limes waxed 1 – A,B,C

Organic limes non-waxed 2 – A,B,C

8.7

7.9

6.59 Good: More sour, bit more bitter

6.45 Good: Less sour

6.1 Good: Taste varies per lime




Lime smell

A bit

Lime smell

A bit

Lime smell

A bit

11

* Titratable acids, expressed in citric acid equivalents When comparing the organic limes with the regular limes (although their origin, field etc. isn’t the same), it might be noticed that the differences which were slightly there at the start of the test, were hardly there at the end of the test. The taste of all the limes were good and at the end of the test, it was difficult to notice a difference in taste between organic and regular limes. The brix was higher for regular limes at the beginning of the test, at the end of the test the difference wasn’t there anymore. The acidity% changed from being a bit higher for regular limes at the beginning, towards a bit lower at the end, in comparison to organic limes. Looking at the quality during the chain simulation test there are some slight changes in brix and acidity%. Differences in taste or smell, weren’t noticed. For regular limes the brix and acidity% decrease a bit, for organic limes the brix and acidity% increase a bit. That the brix and titratable acidity% for organic limes increases more during time than for the regular limes, can be explained with the difference in moisture loss during storage. An explanation for the slight decrease in brix and acidity% of the regular limes can’t be given. Due to ripening of the limes an increase of both was expected. It might be that the variation between all the limes in the boxes is so big, that the 15 limes representing them in this analyses aren’t a good representative. In general it might be said that the taste was good during the whole chain simulation and that it wasn’t possible to notice the small differences in brix and titratable acidity. A representative of the limes supplier (Bravis), an lime expert, was surprised by the good and similar taste of both limes at the end of the test (regular chain).

Conclusions The effects of the differences in origin (producer, field, harvest, yieldtime etc.) are often bigger than the effects of the different treatments used. Probably the limes tested (waxed and non-waxed), haven’t got the same origin (producer, field, harvest, yieldtime etc.), and not that many boxes with limes are tested. Therefore conclusions in this test, about the effects of different treatments (waxed or non-waxed) can only be indicative. The conclusions which can be made on behalf of these simulation tests •

are:

The non-waxed organic limes have a shelf life which is just long enough for the regular BravisMijnBoer chain. Although the non-waxed organic limes are less shiny, and look less attractive (becoming more yellow and are more dehydrated) than the regular (waxed) limes at the end of the test. The question is if MijnBoer would like to sell these ‘different’ looking limes, which are still okay.

•

At the end of the extended chain simulation test many of the organic limes are visually not marketable (dehydration effects, more yellow, grey spots etc.).

•

Taste wise all the organic limes were good at the end of the chain simulation tests.

12

•

The rotting% within the organic-lime test was 5-6%, while for the regular limes in this test the rotting% was 0%.

The following conclusions are indicative: •

If comparing the in these tests analyzed regular limes with the organic limes: The differences in taste were difficult to notice, but there were visible differences and especially differences in dehydration speed. Based on literature and these indicative results, it might be said that the wax is preventing from dehydration.

MijnBoer would like to sell organic limes to there customers, but also a good/fresh/tasty/high quality product. Therefore the organic limes tested aren’t good enough for the MijnBoer chain. The biggest effect reducing the marketability seemed to be the dehydration effects and the discoloring.

Recommendations To be able to sell the tested organic limes, the discoloring and the dehydration effects, should be reduced. Therefore it would be necessary to test different treatment methods. E.g. carnauba wax without addition of fungicide, a hot-water-dip or a packing liner. To be able to compare different treatments, a recommendation is to test more material (e.g. 10 boxes with limes) and material that originates from the same yield/grower/origin etc. and that only differs intreatment e.g. (similar starting quality, different treatments): -

Non waxed

-

Organic waxed (e.g. carnauba wax)

-

Hot water dipped

-

Packing liner

-

Reference (=regular waxed)

Within the pilot it was difficult to get the right information. This is often difficult internationally but in this case it was even more complicated as there were no direct lines between the producer and the researchers, although contacti nformation was requested. To get the participating parties involved MijnBoer should go through the whole protocol with the supplier, before arrival of the fruits in the Netherlands. Both MijnBoer and the producer should assign employees in the Netherlands and in the country of origin responsible for the test. If possible let the supplier in the export country take pictures, weights, rotting%, brix etc and get all the information about the origin and treatment of the fruits. The test protocol used for these tests, can also be used for different citrus products, although the chain storage conditions must be verified with MijnBoer.

13

Eindrapportage EUROPESE NETWERKEN, fase II, Pilotproject MijnBoer

Recommend Documents