3.
Leefbaar
De gemeente streeft naar een samenleving waar inwoners, bedrijven en instellingen betrokken zijn bij hun eigen leefomgeving. Het programma Leefbaar omvat activiteiten die gericht zijn op het maken en behouden van een schone, gebruiksvriendelijke, veilige en duurzame leefomgeving. Inwoners, bedrijven en instellingen hebben hierin een actieve rol.
Het programma Leefbaar heeft de volgende doelen: 3.1 Het bieden van een veilige buitenruimte met daarbij een daadkrachtige aanpak van overlast en criminaliteit, waarbij we inwoners goed betrekken. 3.2 Het bieden van een gebruiksvriendelijke, schone, groene en duurzame leefomgeving.
Ontwikkelingen Er zijn verschillende ontwikkelingen waar we als gemeente op willen en soms zelfs moeten anticiperen. Nu en in de toekomst. De belangrijkste ontwikkelingen zijn: Klimaatverandering Het klimaat verandert. Meer regen zorgt ervoor dat er binnen de gemeente Vianen wateroverlast is of ontstaat. Al in 2016 moet de gemeente hierop inspelen door bij civieltechnische werkzaamheden, indien mogelijk, ook de openbare ruimte anders in te richten. Denk hierbij aan waterberging en het riolerings- en watersysteem. Ook zorgt deze aanpak, ‘werk met werk maken’, voor de minste overlast voor onze inwoners. Duurzaam Vianen De gemeente streeft een duurzamer Vianen na. LED-verlichting in de lantaarnpalen sluit daarbij aan. Geen chemische bestrijdingsmiddelen Vanaf 2016 is het niet meer toegestaan chemische bestrijdingsmiddelen te gebruiken. Dit betekent dat we op een andere manier onkruid moeten bestrijden. Ook zorgen we bij grootschalige herinrichtingsplannen en nieuwbouw voor een verhardingstype (asfalt of steen) waar onkruid weinig tot geen kans maakt. Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? 3.1 Het bieden van een veilige buitenruimte met daarbij een daadkrachtige aanpak van overlast en criminaliteit, waarbij we inwoners goed betrekken. Openbare orde en veiligheid De gemeente heeft in het Integraal Veiligheidsplan 2015-2018 als doel geformuleerd dat inwoners van Vianen veilig zijn en zich veilig voelen. We richten ons specifiek op een veilige woon- en leefomgeving, woninginbraken, georganiseerde criminaliteit (waaronder hennep en prostitutie) en fysieke veiligheid en crisisbeheersing. De decentralisatie van taken in het sociale en zorgdomein biedt belangrijke kansen voor een vroegtijdige integrale persoonsgerichte aanpak waarbij zorg en straf hand in hand gaan. Speciale aandacht gaat uit naar de preventie rondom verwarde personen. Als gemeente nemen wij hierin de regie. Inwoners zijn belangrijke bondgenoten bij het vergroten van veiligheid en het verbeteren van de leefbaarheid. We zetten daarom in op eigen kracht en betrokkenheid van de Viaanse samenleving. Invoeren exploitatievergunning Met de exploitatievergunning heeft de burgemeester een concreet instrument in handen om op maat overlast van horecabedrijven te bestrijden. Huidige bevoegdheden uit de Algemene plaatselijke verordening en de Drank- en Horecawet (als het horecabedrijf alcohol verstrekt) zijn uiterste instrumenten die we pas gebruiken als sluitstuk in de aanpak van overlast.
Programmabegroting 2016
28
Toepassen Bibob-instrumentarium De Wet Bibob biedt het openbaar bestuur de mogelijkheid om te onderzoeken of een bestuurlijk besluit kan leiden tot criminele activiteiten. Bijvoorbeeld door voor het verlenen van een vergunning te checken of de aanvrager een crimineel verleden heeft. Denk hierbij ook aan criminele activiteiten waarbij met behulp van een legale onderneming of in legale economische sectoren zwart geld in het legale economische circuit terecht komt. De gemeente Vianen gaat in 2016 het Bibob-instrumentarium gebruiken voor de horecabranche. Deze branche is vanwege uiteenlopende redenen vatbaar voor georganiseerde misdaad en criminaliteit2. Het middel zetten we preventief in om bonafide en malafide horecaondernemers van elkaar te scheiden, mogelijke criminaliteit en georganiseerde misdaad uit Vianen te weren en eerlijke concurrentieverhoudingen binnen de horeca teweeg te brengen. Dit doen we integraal en leidt tot het gericht en proportioneel ingrijpen bij overlastsituaties binnen de horeca en het preventief toetsen op integriteit waarmee we kaders scheppen voor een verantwoorde en gelijkwaardige exploitatie van de Viaanse horeca. 3.2 Het bieden van een gebruiksvriendelijke, schone, groene en duurzame leefomgeving Overheidsparticipatie Steeds meer inwoners van Vianen denken en werken actief mee aan het verbeteren van hun leefomgeving, zowel op het fysieke vlak als op het sociale vlak. Waar mogelijk ondersteunt en faciliteert de gemeente deze bewonersinitiatieven. Zo organiseren we samen met bewonersorganisatie Monnikenhof een ‘zelfbeheerdersmiddag’ om zelfbeheerders te bedanken en met elkaar in contact te brengen. In dit kader worden leefbaarheidsonderzoeken gehouden in Everdingen en Hagestein. Het onderzoek dient een beeld te geven van de leefbaarheid, sociale samenhang, voorzieningenniveau en de gewenste aanpassingen in de kernen. Ook de ondersteuning van de Stichting Vitaal Dorp (winkel, boekspot en ontmoetingspunt) past naadloos in deze aanpak. Openbare ruimte Met het project Buiten Gewoon heeft de gemeente de afgelopen jaren orde op zaken gesteld in de Viaanse buitenruimte. Achterstallig onderhoud is weggewerkt, de beheerskosten zijn aanzienlijk teruggebracht en onder het motto ‘sober en doelmatig’ is gezorgd voor een consequente inrichting van de buitenruimte op een zorgvuldig omschreven kwaliteitsniveau. Nu de buitenruimte voor een deel is heringericht en we in de komende twee jaar de rest oppakken, is het tijd om een blik vooruit te werpen. Enerzijds om kaders te zetten voor beheer en ontwikkeling van de buitenruimte op niet-projectmatige grondslag, en anderzijds om de kwaliteit van de openbare ruimte die het project Buiten Gewoon heeft opgeleverd te toetsen. Dit kan betekenen dat de gemeente in 2016, op basis van voortschrijdend inzicht, het huidige inrichtingsbeeld moet aanpassen. Van een buitengewoon Vianen, naar een Vianen Buiten Bijzonder. Om die reden onderzoekt de gemeente in 2016 op welke punten en locaties we de inrichting van de buitenruimte verder zouden moeten aanscherpen. Dit om, binnen het gegeven budget, de kwaliteitsbeleving van de buitenruimte te optimaliseren. Bijvoorbeeld de kwaliteit plaatselijk op een hoger of lager niveau brengen dan op dit moment is vastgesteld. Verbetering van de totale kwaliteit is hierbij altijd het uitgangspunt. Dit onderzoek wordt betaald vanuit het project Buiten Gewoon. Op basis van dit onderzoek doen we concrete voorstellen aan de gemeenteraad. Uitbreiding areaal buitenruimte In 2016 komt het beheer van de Berchmansweg en het aangelegde deel van Hoef en Haag in handen van de gemeente. Het areaal van het beheer van de openbare ruimte wordt hiermee groter. Dit betekent meer noodzakelijke onderhoud zoals vegen, kolken, reinigen en maaien. In het 2
Kamerstukken II 1999/2000, 26 883, nr. 3 (MvT).
Programmabegroting 2016
29
bestedingsplan is via areaaluitbreiding hier rekening mee gehouden. Bij het actualiseren van de beheerplannen neemt de gemeente alle uitbreidingen mee en vertaalt dit in de begroting, naar de betreffende onderhoudsbudgetten. Helsdingse Achterweg We noemen apart de Helsdingse Achterweg: in 2016 richten we de Helsdingse Achterweg integraal opnieuw in, bekostigd uit de onderhoudsbudgetten. Alle kruispunten, oversteken, voetpaden fietspaden en bermen op het gedeelte Het Slyk tot de Clarissenhof pakken we aan. Hierdoor ontstaat een volledig beheerbare, veilige weg rekening houdend met alle gebruikers. De bermen vanaf Het Slyk tot aan de Lange Waaijsteeg richten we opnieuw in conform het groenbeleidsplan. Samenwerking met het Waterschap Rivierenland en buurgemeenten De samenwerking met het Waterschap en negen gemeenten uit de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden zetten we voort binnen de aangegane ‘Samenwerking in de waterketen’ (2014). Dit heeft als doel kosten te besparen zodat in 2020 de verwachte landelijke grote kostenstijging, veroorzaakt door vervangingsinvesteringen, beperkt blijven. In 2016 gaan gemeenten en waterschap intensiever samenwerken op het gebied van riool- en kolkenreiniging, rioolinspecties en het op elkaar aan laten sluiten van beleid. Ook kan de gemeenteraad het gemeentelijk rioleringsplan 20162020 (GRP 2016-2020) verwachten, dat voor een groot deel wordt opgesteld samen met de gemeenten Gorinchem, Leerdam en Zederik. Duurzame leefomgeving Bij een gebruiksvriendelijke, schone en groene leefomgeving hoort ook een duurzame leefomgeving. Hier houden we bij het (her)inrichten zo veel mogelijk rekening mee. Binnen bestaande onderzoeksbudgetten kijken we actief naar mogelijkheden om het gemeentelijk vastgoed te verduurzamen en ons eigen energieverbruik te verminderen. Ook het verduurzamen van de Viaanse energiehouding van inwoners en bedrijven krijgt expliciet onze aandacht, waarbij het gaat om het verminderen van het energieverbruik, stimulering van duurzame energieopwekking en het creëren van bewustwording over het energieverbruik onder inwoners en bedrijven van Vianen. Een integrale aanpak (duurzaamheid, economische zaken, ruimtelijke ordening) draagt bij aan het verduurzamen van Vianen. Ook bedrijven en inwoners in staat stellen zelf te investeren in duurzaamheid past in de trend van cofinanciering. Een duurzame leefomgeving betekent ook dat de gemeente anders om moet gaan met afval. We zetten in op een hoog scheidingspercentage van het restafval. Ook willen we het zwerfafval beperken door vrijwilligers betrokken te houden, inwoners te stimuleren en het goede voorbeeld te geven door regelmatig te vegen. Modernisering afvalverwerking: van afval naar grondstof Ook in Vianen gaan we afvalverwerking moderniseren en zodoende de restafvalstroom verminderen. Daarmee moeten we voldoen aan de landelijke doelstelling van het Rijksprogramma ‘Van Afval Naar Grondstoffen (VANG)’. Het streven in dit programma is een afvalscheidingspercentage van 65% in 2015, oplopend naar 75% in 2020. Met een afvalscheidingspercentage van 58% blijft Vianen nu al achter op deze landelijke doelstelling. Ook ten opzichte van vergelijkbare gemeenten blijft Vianen achter. Een extra inspanning is dus noodzakelijk om meer grondstoffen uit de afvalstroom te halen. Hiervoor hebben we een programma opgesteld dat gericht is op de volgende thema’s: ‘optimaliseren huidig afvalbeheerbeleid’, ‘professionaliseren van het afvalbeheer ’en ‘intensivering van handhaving en communicatie’. Minder restafval betekent minder verwerkingskosten. Begraafplaatsen Om de capaciteit op de begraafplaatsen te waarborgen, en nabestaanden een ruimere keuze te geven voor een de plek van begraven, ruimen we in 2016 graven. Op de begraafplaats Vianen plaatsen we een informatiezuil en vervangen we de vitrineportalen om bezoekers te informeren over de locatie van het graf. Hiermee verbeteren we de toegankelijkheid van de begraafplaats.
Programmabegroting 2016
30
Prestatie-indicatoren Naam Afvalscheidingspercentage restafval Cijfer veiligheidsmonitor - % voelt zich onveilig in de eigen buurt - Cijfer leefbaarheid - Cijfer veiligheid
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
Realisatie n.v.t.
Realisatie n.v.t.
Begroot 58%
Begroot 60%
Begroot 64%
Begroot 66%
Begroot 68%
18%
n.v.t.
n.v.t
10%
9.5%
9%
9%
7.3 7.5
7.5 7.7
7.6 8.0
7.6 8.0
7.3 7
Risico’s en maatregelen Weerstandsvermogen Voor dit programma is in de paragraaf weerstandsvermogen het volgende risico opgenomen: • Actualiseren beheerplannen Operationele risico’s Voor dit programma gelden de volgende operationele risico’s: •
Buiten Gewoon Het project Buiten Gewoon brengt een aantal risico’s met zich mee. Het project is afhankelijk van draagvlak onder inwoners. Hierdoor blijft het kwetsbaar op het gebied van planning en uitvoering. Beheersmaatregelen: We besteden veel zorg en aandacht aan het project, ook financieel gezien.
•
Zelfbeheer openbaar groen Bij het zelfbeheer van groen moeten we rekening houden met voortijdige beëindiging van een aantal overeenkomsten. Om verschillende redenen kunnen inwoners stoppen met het beheren van groen. Beheersmaatregelen: Als dit gebeurt, bekijken we opnieuw hoe we het groen kunnen (laten) onderhouden.
Relevante beleidskaders ten aanzien van indicatoren Stelt de gemeente in 2016 op. Overige relevante beleidskaders • Nota Horecabeleid • Nota Handhaving • Beleidsregels buurt- en straatfeesten • Beleidsnota Begraven • Regionale veiligheidsstrategie 2012 – 2014 • Verkeerveiligheidsplan Vianen 2004 – 2015 • Afvalstoffenbeleidsplan 2012 – 2014 • Beheerplan wegen 2012 – 2015 • Beheerplan beschoeiing 2012- 2015 • Beheerplan kunstwerken 2012 – 2015 • Beheerplan baggeren 2010 – 2017 • Beheerplan groen 2012 – 2014 • Beheerplan straatmeubilair 2012 – 2015 • Beheerplan bewegwijzering 2012 – 2015 Programmabegroting 2016
2007 2011 2012 2004 2012 2012 2012 2012 2011 2012 2012 2012 31
• • • • • • • • •
Beheerplan Openbare Verlichting 2012 – 2015 Bomenbeleidsplan Bomenverordening 2013 met bijbehorende groene kaart Beleidsplan gladheidbestrijding 2011 – 2016 Speelruimteplan Nota Nieuw Beheer Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2011 – 2015 Integraal Veiligheidsplan 2015-2018 Beleidsnota wijkgericht werken ‘initiatief zoekt nemer’
2012 2009 2013 2011 2004 2011 2011 2015 2013
Wat mag het kosten? nr. 110.00 110.02 110.03 120.00 120.10 140.00 210.00 210.10 210.20 210.30 214.00 221.00 240.01 540.00 541.00 560.00 560.06 580.20 721.00 722.00 723.00 724.00 725.00 820.03
2016 product apv ontruimingen handhaving preventie Crisisbeheersing zwerfdieren wegen openbare verlichting gladheid verkeersmaatregelen parkeren havens kunstwerken kunst openbare werken erfgoed groen volkstuinen speelplaatsen afval riool milieu begraven ongedierte handhaving Subtotaal Bestedingsplan Totaal
Programmabegroting 2016
Lasten
Baten 262.725 5.804 213.837 89.678 1.065.901 15.165 1.798.797 297.483 97.268 306.313 127.272 182 148.697 17.920 258.676 1.244.525 1.518 41.189 1.842.739 1.782.918 552.921 187.442 22.608 312.077 10.693.656 207.175 10.900.831
Saldo 12.515 5.200 0 4.028 0 227 17.314 36.708 44.891 93.965 8.780 0 0 0 27.952 20.000 0 0 1.998.907 2.191.086 0 220.592 0 0 4.682.165 0 4.682.165
250.210 604 213.837 85.650 1.065.901 14.938 1.781.483 260.775 52.377 212.348 118.492 182 148.697 17.920 230.724 1.224.525 1.518 41.189 -156.168 -408.168 552.921 -33.151 22.608 312.077 6.011.491 207.175 6.218.666
32
Lasten en baten programma "Leefbaar"
Werkelijk 2014
Begroting 2016
2015
2017
2018
2019
Lasten - bestaand beleid - bestedingsplan Totaal lasten
13.171.963
10.629.395 10.690.291 10.690.291 10.690.291 10.690.291 190.766 207.175 661.244 787.046 850.981
13.171.963
10.820.161 10.897.466 11.351.535 11.477.337 11.541.272
Baten - bestaand beleid Totaal baten Saldo programma vóór bestemming Toevoeging reserves Onttrekking reserves Saldo programma ná bestemming
4.392.138 4.392.138 - 8.779.825 7.849 2.880.689 - 5.906.985
4.600.185
4.672.365
4.672.365
4.672.365
4.672.365
4.600.185 4.672.365 4.672.365 4.672.365 4.672.365 - 6.219.976 - 6.225.101 - 6.679.170 - 6.804.972 - 6.868.907 0 58.060
3.365 9.800
3.365 9.800
3.365 9.800
3.365 9.800
- 6.161.916 - 6.218.666 - 6.672.735 - 6.798.537 - 6.862.472
Toelichting belangrijkste verschillen ten opzichte van de programmabegroting 2015 Voordelen op product Crisisbeheersing Op basis van een nieuwe financieringssystematiek en doorgevoerde bezuinigingen is de inwonerbijdrage van de Gemeente Vianen aan de VRU verlaagd. Wegen Op het product wegen zijn door middel van extra afschrijvingen diverse investeringen met maatschappelijk nut volledig afgeschreven. Daarnaast is er een extra budget voor het onderhoud op de verhardingen B-kwaliteit beschikbaar gesteld. Handhaving Het voordeel is ontstaan doordate er minder uren toegerekend zijn aan dit product. Deze uren zijn verschoven naar o.a. het product vergunningen. Nadelen op product Afval In 2015 is de verbrandingsbelasting ingevoerd. Dit betekent een extra toeslag voor huishoudelijk restafval. In 2016 is deze toeslag in de begroting van de AVU verwerkt.
Bedrag 56.000
53.000
80.000
Bedrag -106.000
Daarnaast geldt met ingang van 1 januari 2015 een aanvullend contract voor het aanbieden van kunststof verpakkingsafval. -53.000 Riool Op riolering zijn meer uren van de stadswerf toegerekend, waaronder het opnemen van geraamde overuren in de begroting 2016. Daarnaast zijn de kapitaallasten toegenomen als gevolg van de uitvoering van investeringen in rioolprojecten. Tot slot zijn de inkomsten gestegen, doordat er met een hoger tarief is gerekend. -66.000 Milieu De toezicht- en handhavingstaken (VTH-taken) op het gebied van milieu zijn overgedragen van provincies naar gemeenten. Vanuit de algemene uitkering van het Rijk is hier budget voor beschikbaar gesteld.
Programmabegroting 2016
33
