Programmabegroting

Programmabegroting 2011-2014

Cluster Middelen, Vakteam Financiën

1

Colofon Programmabegroting 2011 Uitgave Gemeente Delft Informatie Gemeente Delft, Vakteam Financiën, Postbus 78, 2600 ME Delft (015) 2602222, www.delft.nl, [email protected]

2

Woord vooraf Met genoegen bieden wij u deze eerste programmabegroting van het nieuwe college aan. Ons uitgangspunt is vanaf het begin duidelijk. Delft is financieel gezond en dat moet ook zo blijven. In de context van de economische situatie betekent dit dat we keuzes maken. We kiezen er voor om meteen aan het begin van deze bestuursperiode een bezuinigingsprogramma te formuleren dat oploopt tot € 30 miljoen in 2014. In 2011 zijn bezuinigingsvoorstellen in deze begroting concreet vertaald in begrotingsposten. In de jaren daarna zijn de voorstellen meer richtinggevend geformuleerd. Daar gaan we graag het gesprek over aan met de raad en met de stad. Maar we bezuinigen niet alleen om de begroting gezond te houden. We willen ook middelen vrijmaken om te kunnen werken aan de ambities van Delft als creatieve, duurzame en gastvrije stad. In het bestuursprogramma, dat gelijk met deze begroting verschijnt, maken wij onze hervormingsopgave concreet. In deze context hebben wij ook de investeringsplannen en de reserves opnieuw tegen het licht gehouden. Wij willen daaruit ruim € 40 miljoen vrij spelen. Dat zetten we deels in om de weerstandscapaciteit te versterken en deels om aan onze hervormingsagenda te kunnen werken. Met het bestuursprogramma en deze begroting geven we ook vorm aan de ambitie van de werkgroep ‘meetbare doelen’ die door de vorige raad werd ingesteld. We formuleren duidelijke doelen en prestaties, terwijl we het aantal begrotingshoofdstukken aanzienlijk hebben beperkt. Daarmee staat er wat ons betreft een stevig en transparant kader dat focus biedt voor de komende vier jaar. Wij gaan daarover graag het gesprek aan met de raad en met de stad. En we hopen u als partner te mogen begroeten om de ambities voor onze stad werkelijkheid te maken.

Het college van burgemeester en wethouders van Delft

3

4

Inhoudsopgave Programmabegroting 2011-2014 ............................................................................... 1 Woord vooraf ......................................................................................................................................... 3 Inhoudsopgave ...................................................................................................................................... 5 Leeswijzer.............................................................................................................................................. 6

Financieel meerjarenbeeld......................................................................................... 9 Het financieel meerjarenbeeld............................................................................................................. 11 Ontwikkelingen in 2010 ....................................................................................................................... 11 Tussentijdse begrotingsmutaties ......................................................................................................... 12 Nominale ontwikkelingen ..................................................................................................................... 13 Algemene dekkingsmiddelen .............................................................................................................. 14 Mee- en tegenvallers bestaand beleid ................................................................................................ 16 Voortgang bezuinigingsprogramma voorgaande jaren ....................................................................... 18 Intensiveringen .................................................................................................................................... 19 Investeringen en reserves ................................................................................................................... 21 Reservevermogen ............................................................................................................................... 23 Mutaties reserves en voorzieningen.................................................................................................... 24 Incidentele baten en lasten ................................................................................................................. 26

Hoofdstukken............................................................................................................ 29 Economie, Werk en participatie........................................................................................................... 30 Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid ................................................................................................... 40 Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid ......................................................................................... 50 Bestuur, organisatie en communicatie ................................................................................................ 62 Raad .................................................................................................................................................... 68

Paragrafen................................................................................................................. 69 Weerstandsvermogen en risicomanagement ...................................................................................... 71 Onderhoud kapitaalgoederen .............................................................................................................. 81 Verbonden partijen .............................................................................................................................. 85 Subsidies ............................................................................................................................................. 93 Financiering ......................................................................................................................................... 96 Bedrijfsvoering 2011 .......................................................................................................................... 100 Grondbeleid ....................................................................................................................................... 105 Lokale heffingen ................................................................................................................................ 108

Verzameloverzichten .............................................................................................. 117 Bestaand beleid ................................................................................................................................. 118 Bezuinigingstaakstelling .................................................................................................................... 119 Flankerend beleid .............................................................................................................................. 123 Intensiveringen .................................................................................................................................. 124 Investeringsplan ................................................................................................................................ 126 Overzicht baten en lasten hoofdstukken ........................................................................................... 128 Overzicht mutaties in reserves naar hoofdstuk ................................................................................. 130

Bijlagen.................................................................................................................... 133 Producten naar doelstelling ............................................................................................................... 134 EMU-saldo ......................................................................................................................................... 138 Raming reserves en voorzieningen ................................................................................................... 140 Afkortingenlijst ................................................................................................................................... 142

5

Leeswijzer In deze leeswijzer wordt uitleg gegeven hoe de financiële tabellen te lezen en welke informatie hierin is opgenomen. Het betreft hierbij voornamelijk de tabel van het financieel meerjarenbeeld en de tabellen die per hoofdstuk zijn opgenomen. Bij alle tabellen geldt dat bedragen x € 1.000 moeten worden vermenigvuldigd, tenzij anders vermeld. De meerjarenbegroting van 2011 – 2014 is als volgt ingedeeld: 1. het financieel meerjarenbeeld 2. hoofdstukken 3. paragrafen 4. verzameloverzichten 5. bijlagen 1. In het financieel meerjarenbeeld wordt het saldo gepresenteerd van de begroting 2011 en de meerjarenraming 2012-2014. Hierin wordt zichtbaar gemaakt wat het effect is van de financiële mutaties ten opzichte van het begrotingssaldo. Per categorie is een toelichting opgenomen. 2. De hoofdstukken zijn onderverdeeld naar doelstellingen. Bij de hoofdstukken zijn doelenbomen opgenomen met prestatie-indicatoren. • De doelenboom geeft antwoord op de eerste W-Vraag “Wat willen we bereiken?” per doelstelling. • De tweede W-vraag “Wat gaan we er voor doen?” betreft de activiteiten die in het jaar 2011 worden uitgevoerd en is in de vorm van een tabel verwoord. • De derde W-vraag “Wat gaat het kosten?” wordt vorm gegeven door een aantal financiële tabellen. In de tabellen bij de hoofdstukken wordt de volgende informatie verstrekt: • Overzicht van begrote lasten, baten en mutaties in reserves naar hoofdstuk. o Hier wordt een meerjarig perspectief per hoofdstuk gepresenteerd. o Conform het Besluit, Begroting en Verantwoording BBV wordt het resultaat voor en na bestemming apart vermeld. De resultaatbestemming wordt gevormd door de stortingen en onttrekkingen aan reserves. o Zowel baten als lasten worden positief weergegeven. Dit geldt ook voor de stortingen en de onttrekkingen van de reserves. o De kolom “werkelijk 2009” bevat de realisatiecijfers uit de jaarrekening 2009. o De kolom “Begroting 2010” bevat de bijgestelde begrotingscijfers van 2010 (primaire begroting 2010 aangevuld met begrotingswijzigingen). o De kolom “Begroting 2011” bevat de begrote lasten, baten, toevoegingen en onttrekkingen van het begrotingsjaar. o De kolommen “Raming 2012 t/m 2014” geeft het meerjarig perspectief van het begrotingshoofdstuk weer. o Het resultaat na afrekening met de reserves betreft het saldo van het hoofdstuk. •

Overzicht van begrote lasten en baten naar doelstelling voor het begrotingsjaar. o De bedragen van het begrotingsjaar 2011 zijn per doelstelling weergegeven.

•

Overzicht mutaties per hoofdstuk. o Hier worden de mutaties van het betreffende hoofdstuk per doelstelling weergegeven. Positieve bedragen (veelal als gevolg van bezuinigingen) dragen bij tot een verbetering van het saldo van het betreffende hoofdstuk, negatieve bedragen verslechteren het saldo van het hoofdstuk. o Per hoofdstuk wordt inzicht gegeven in de opbouw van de begroting. Aan het begin van de tabel is aangegeven wat het meerjarig saldo is van het hoofdstuk.

6

o

o o o •

Vervolgens wordt voor de jaren 2011 t/m 2014 aangeven welke effecten van invloed zijn op het saldo van het hoofdstuk. Per doelstelling worden de effecten ingedeeld naar Intensiveringen Bestaand beleid Bezuinigingen Flankerend beleid De telling aan het eind van de tabel geeft het saldo weer van het betreffende hoofdstuk na verwerking van de mutaties. Per hoofdstuk worden de mutaties groter dan € 100.000 toegelicht. De kolom “Begroting 2010” bevat de bijgestelde begrotingscijfers van 2010 (primaire begroting 2010 aangevuld met begrotingswijzigingen).

Investeringen in het hoofdstuk o In dit overzicht wordt per investering aangeven welk totaalbedrag beschikbaar is en hoe de uitgaven worden gespreid over de jaren. o De kolom “Beschikbaar” laat het totaalbedrag zien van de investering. Bij investeringen die vóór 2010 zijn gestart, is het restantbedrag opgenomen. o De lasten die voortkomen uit een investering kunnen worden gedekt uit een reserve, uit exploitatiebudget of door middel van het toerekenen van rente en afschrijvingslasten gedurende de periode dat de investering wordt gebruikt.

3. Paragrafen De paragrafen zijn een voorgeschreven onderdeel van de begroting. Ze behandelen beheersmatige onderwerpen met een financieel belang die versnipperd in de begroting staan. In de paragrafen zijn tabellen opgenomen om de informatie van de betreffende paragraaf te ondersteunen. Per tabel is een toelichting opgenomen. 4. Verzameloverzichten In de verzamel overzichten worden alle mutaties per onderwerp in één tabel gepresenteerd. De volgende verzameloverzichten worden gepresenteerd: • Bestaand beleid • Intensiveringen • Bezuinigingen o In dit overzicht zijn de bezuinigingsmaatregelen ingedeeld naar categorieën per hoofdstuk. • Investeringsplan • Overzicht baten en lasten hoofdstukken o In dit overzicht worden de totalen van de hoofdstukken gepresenteerd naar lasten, baten (saldo voor bestemming) en de stortingen en onttrekkingen (resultaatbestemmingen). • Overzicht mutaties in reserves naar hoofdstuk In dit overzicht wordt per reserve aangegeven, in welk hoofdstuk de mutaties plaatsvinden voor het begrotingsjaar, gesplitst naar stortingen en onttrekkingen.

5. Bijlagen • Producten naar doelstelling o In dit overzicht zijn de financiële producten gekoppeld aan een begrotingshoofdstuk. Binnen dit hoofdstuk zijn de producten gekoppeld aan een doelstelling. • EMU-saldo o Conform het BBV wordt hierin het EMU-saldo van de gemeente gepresenteerd voor het huidige begrotingsjaar inclusief het vorige en volgende begrotingsjaar. • Raming reserves en voorzieningen

7

In dit overzicht is het verloop van de reserves en voorzieningen voor de jaren 2010 en 2011 weergegeven. Dit betekent dat de boekwaarden per 1 januari en 31 december wordt getoond. Tevens worden in beide jaren de stortingen en onttrekkingen getoond. Afkortingenlijst o

•

8

Financieel meerjarenbeeld

9

10

Het financieel meerjarenbeeld Ontwikkeling financieel meerjarenbeeld 2011-2014 Saldo Meerjarenbegroting 2010-2013 Tussentijdse begrotingsmutaties Loon en prijscompensatie Subtotaal Algemene dekkingsmiddelen Subtotaal Mee- en tegenvallers bestaand beleid Bezuinigingen Flankerende middelen Intensiveringen Subtotaal mutaties reserves en voorzieningen Saldo na bestemming programmabegroting 2011-2014

Bedragen x € 1000,-

Begroting 2010 415415415 -

Begroting 2011 43 1.8131.5003.2701.416 1.8545.8778.000 3.5002.9456.1766.176 -

Raming 2012 600 2.1121.5003.0126.7219.7335.80018.000 1.5002.7951.8281.795

Raming 2013 1862.0901.5003.7769.18312.9597.60024.000 1.5002.615674615

Raming 2014 1862.3321.5004.01813.91417.9327.60030.000 1.5003.530562530

33-

59-

32-

Het financieel meerjarenbeeld draagt nadrukkelijk het stempel van de economische situatie waarin wij de komende jaren aan de slag gaan. De feiten zijn bekend. We verwachten de komende jaren veel minder geld van het Rijk. We houden rekening met rijksbezuinigingen ter grootte van € 18 miljard in 2014. In de uitgaven is ook sprake van tegenvallers als gevolg van de crisis. Dat is bijvoorbeeld het geval in de uitvoering van de wet Werk en Bijstand. Ons uitgangspunt is dat Delft financieel robuust en betrouwbaar blijft. Een sluitende begroting in meerjarig perspectief is daarvan de logische consequentie. Wij kiezen er dus voor om meteen aan het begin van deze bestuursperiode een bezuinigingsprogramma te formuleren dat oploopt tot € 30 miljoen in 2014. In 2011 zijn bezuinigingsvoorstellen in deze begroting concreet vertaald in begrotingsposten. In de jaren daarna zijn de voorstellen meer richtinggevend geformuleerd. Daar gaan we graag het gesprek over aan met de raad en met de stad. Maar we bezuinigen niet alleen om de begroting gezond te houden. We willen ook middelen vrijmaken om te kunnen werken aan de ambities van Delft als creatieve, duurzame en gastvrije stad. In het bestuursprogramma, dat gelijk met deze begroting verschijnt, maken wij onze hervormingsopgave concreet. In deze context hebben wij ook de investeringsplannen en de reserves opnieuw tegen het licht gehouden. Wij willen daaruit ruim € 40 miljoen vrij spelen. Dat zetten we deels in om de weerstandscapaciteit te versterken en deels om aan onze hervormingsagenda te kunnen werken. In het vervolg van dit hoofdstuk lichten we de onderdelen van het financieel meerjarenbeeld nader toe.

Ontwikkelingen in 2010 In de Voorjaarsrapportage 2010 is een meerjarig budgettair kader opgenomen voor mutaties in het bestaande beleid. Tevens is daarbij een inschatting gemaakt van de tegenvallers en risico’s die binnen dit kader zouden moeten worden afgewogen. In de programmabegroting is hiervan een actualisering opgenomen bij de mee- en tegenvallers in het bestaande beleid. Als gevolg van de economische omstandigheden is in het jaar 2010 opnieuw sprake van tegenvallers in relatie tot de begroting bij de Wet Werk en Bijstand (WWB) en bij de

11

gebiedsontwikkelingen. Wij zullen de raad separaat informeren over de te volgen koers bij substantiële tegenvallers. Rekening moet worden gehouden met een negatief jaarrekeningresultaat dat ten laste komt van de Algemene reserve. Het inzetten van de Algemene reserve betekent dat een deel van de middelen die dit jaar zijn vrijgespeeld voor versterking van de weerstandscapaciteit, aan het begin van de nieuwe begrotings- en meerjarenperiode alweer zijn aangewend. Ons college blijft de ontwikkeling van het risicoprofiel nauwlettend volgen. Wij sturen actief op het budgettaire kader en op de bijbehorende spelregels van de budgetdiscipline. Dat betekent dat realisatie van plannen binnen het budget onze prioriteit heeft. En dat wij in voorkomende gevallen een lager kwaliteitsniveau zullen accepteren. We hebben in deze begroting meerjarig financiële ruimte gecreëerd om tegenvallers te kunnen opvangen. Als zich onvermijdelijke tegenvallers gaan voordoen, zullen die in het betreffende jaar eerst ten laste van deze buffer worden gebracht. Als er daarna nog middelen overblijven, kunnen deze in de jaarrekening worden toegevoegd aan de Algemene reserve (weerstandscapaciteit). Daarnaast zal het college indien nodig zoeken naar verdere mogelijkheden om de weerstandscapaciteit te versterken. Wij denken daarbij bijvoorbeeld nog aan een doorlichting van de voorzieningen.

Tussentijdse begrotingsmutaties Bedragen x € 1000,-

Tussentijdse begrotingsmutaties Taakstelling PB 2010 Besparingsverlies Europees geld Septembercirculaire Amendement PB 2010 Reeds verwerkte effecten Tussentijdse begrotingsmutaties

Begroting 2010 -

Begroting 2011 -1.509 -100 -125 -287 208 1.813-

Raming 2012 -1.459 -100 -125 -287 -141 2.112-

Raming 2013 -1.414 -100 -125 -287 -164 2.090-

Raming 2014 -1.414 -100 -125 -287 -406 2.332-

In de tussentijdse begrotingsmutaties is rekening gehouden met: • het nog in te vullen deel van de bezuinigingstaakstelling uit de Programmabegroting 20102014 (ca. € 1,5 mln) • het besparingsverlies op Europese gelden dat resteert uit de bezuinigingstaakstelling uit de Programmabegroting 2008 (€ 100.000) • de tegenvaller uit de septembercirculaire 2009 als gevolg van de taakmutatie voor bijstand aan personen van 65 jaar en ouder (€ 125.000) • het structureel maken van de amendementen op de Programmabegroting 2010-2013 over het OZB-tarief (€ 237.000 t.b.v. verlaging tarief van 3,73% naar 2,5%) en over de raadsbegroting (verhoging met € 49.500). De mutaties zijn medebepalend geweest voor de hoogte van het bezuinigingsprogramma dat oploopt tot € 30 miljoen in 2014. Tenslotte is in het onderdeel tussentijdse begrotingsmutaties rekening gehouden met reeds verwerkte - en in omvang beperkte - effecten en technische correcties. Dit betreft bijvoorbeeld wijzigingen op de lopende begroting en het opnieuw doorrekenen van kostenverdelingen.

12

Nominale ontwikkelingen Loon- en prijsontwikkeling Bedragen x € 1000,-

Loon- en prijsontwikkeling Totaal saldo loon- en prijsontwikkeling

Begroting 2010 -

Begroting 2011 1.5001.500-

Raming 2012 1.5001.500-

Raming 2013 1.5001.500-

Raming 2014 1.5001.500-

In de Voorjaarsrapportage 2010 is reeds aangegeven dat in 2011 wordt uitgegaan van een structurele loonstijging van 0,5% en een structurele stijging van de eindejaarsuitkering (+ 0,43%). Hierbij is nog geen rekening gehouden met een mogelijke stijging van de ABP-premie. Voor 2011 houdt het CPB rekening met een prijsstijging van de materiële overheidsconsumptie van 1,75%. Voor de jaren 2009 en 2010 zijn de ramingen door het CPB neerwaarts bijgesteld. Per saldo wordt rekening gehouden met een prijsstijging van 0,5%. In totaal is voor de loon- en prijsbijstelling een bedrag benodigd van € 1,5 miljoen.

De ontwikkeling van de tarieven In lijn met de afspraken in het coalitieakkoord wordt de stijging van de gemeentelijke tarieven gebaseerd op het inflatietempo conform de consumentenprijsindex (CPI) van het CPB. Het OZBtarief wordt maximaal verhoogd met deze inflatiecorrectie. De meest recente raming van het CPI is 1,5% (Centraal Economisch Plan, maart 2010). Voor de heffingen en leges geldt in algemene zin dat deze maximaal kostendekkend zijn. In 2010 wordt een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan opgesteld, waarin rekening wordt gehouden met het vastgestelde Waterplan, de realisatie van de basisinspanning zoals is opgenomen in het gemeentelijk rioleringsplan en regulier onderhoud. Verwacht wordt dat dit tot verhoging van de rioolheffing zal leiden. In deze begroting en meerjarenraming zijn bezuinigingsvoorstellen verwerkt die betrekking hebben op de kosten van het beheer en de verwerking van afvalstoffen (de Reiniging). De beoogde besparingen bij de Reiniging ontstaan vanaf 2012. Ze leiden echter niet automatisch tot een verbetering van het begrotingssaldo. Een verlaging van de kosten vertaalt zich in een evenredige verlaging van de afvalstoffenheffing. Dit vloeit immers voort uit de eis dat deze heffing maximaal kostendekkend mag zijn. Er is over de hele linie een stevig bezuinigingsprogramma noodzakelijk om Delft financieel gezond te houden. Daarom overweegt het college de mogelijkheid om besparingen op de Reiniging toch beschikbaar te maken voor het begrotingssaldo. Dat zou kunnen door de verlaging van de afvalstoffenheffing te compenseren door een evenredige verhoging van de OZB. Het effect daarvan is dat alle Delftse huishoudens tezamen nog steeds niet meer gaan betalen voor hun woonlasten (het zogenaamde ‘woonlastenmandje’). Er zou door deze maatregel echter wel een verschuiving plaats vinden tussen de afvalstoffenheffing en de OZB. Het college wil over de mogelijke verschuiving tussen afvalstoffenheffing en OZB het gesprek voeren met de raad. Het resultaat daarvan kan dan worden betrokken bij de begrotingsvoorbereiding 2012.

13

Algemene dekkingsmiddelen De algemene dekkingsmiddelen bestaan voornamelijk uit de Algemene uitkering uit het Gemeentefonds, de lokale heffingen, dividenden en het saldo van de financieringsfunctie (de rentebaten en –lasten). De voornaamste mutaties zijn samengevat in onderstaande tabel. Bedragen x € 1000,-

Algemene dekkingsmiddelen Kapitaallasten OZB (CPI)

Gemeentefonds Dekking nieuw beleid

-

Totaal mutaties algemene dekkingsmiddelen

Begroting 2011 1.000 300 1.1841.300 1.416

Raming 2012 421300 6.600-

Raming 2013 733300 8.750-

Raming 2014 1.214300 13.000-

6.721-

9.183-

13.914-

Als gevolg van de actualisering (herfasering) en herijking (bezuiniging) van zowel investeringen als reserves verschuiven de rentelasten naar latere jaren. Er is bijvoorbeeld sprake van uitstel Sebastiaansbrug en Kapelsebrug. In 2011 is sprake van een gering voordeel dat echter als gevolg van de genoemde verschuiving omslaat in een nadeel dat oploopt tot € 1,2 miljoen in 2014. Verder moet rekening worden gehouden met oplopende rentelasten naarmate eigen vermogen, in de vorm van reserves, wordt ingezet voor bijvoorbeeld intensiveringen, investeringen en flankerend beleid. De inkomsten uit OZB stijgen als gevolg de indexering van de tarieven met de consumentenprijsindex. Dit is in de paragraaf Lokale heffingen toegelicht onder de tariefsontwikkeling. We houden meerjarig rekening met een daling van het Gemeentefonds die oploopt tot € 13 miljoen in 2014. Dit hangt uiteraard samen met de aangekondigde bezuinigingen van het rijk. De berichten daarover lopen bij het ter perse gaan van deze begroting nog uiteen. Wij zien echter geen tekenen dat dit mee zal vallen en houden daarmee vast het scenario aan dat reeds in de voorjaarsrapportage is aangekondigd. Na het aantreden van een nieuw kabinet zal er waarschijnlijk pas volgend voorjaar meer nieuws te melden zijn over de meerjarige ontwikkeling van het Gemeentefonds. Om in 2011 een sluitende begroting te kunnen voorleggen is in dat jaar afgezien van uitgaven voor intensiveringen ten laste van de begroting. De daarvoor gereserveerde ruimte kan daarmee vrijvallen.

Begrote lasten en baten algemene dekkingsmiddelen Bedragen x € 1000,-

Algemene dekkingsmiddelen

Lasten Baten Resultaat voor afrekening met reserves Toevoeging aan reserves Onttrekkingen aan reserves Resultaat na afrekening met reserves

Werkelijk 2009 2.882 153.546 150.664 23.073 18.858 146.449

Begroting 2010 3.883 153.431 149.548 59.427 62.034 152.155

Begroting 2011 6.287 151.256 144.969 5.605 6.548 145.912

Raming 2012 8.906 143.740 134.834 6.171 3.014 131.677

Raming 2013 14.356 143.202 128.846 5.064 1.154 124.936

Raming 2014 16.019 138.505 122.486 5.705 2.069 118.850

14

Algemene dekkingsmiddelen naar product Algemene Dekkingsmiddelen

Saldo van de rentebaten en -lasten Lokale heffingen Dividenden Algemene uitkering Gemeentefonds Overige algemene dekkingsmiddelen BTW-Compensatiefonds Saldo van baten en lasten

Bedragen x € 1.000

Werkelijk 2009

Begroting 2010

Begroting 2011

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014

10.112 18.701 4.277 115.542 84 1.948 150.664

8.708 18.948 2.840 117.158 2652.159 149.548

8.482 21.694 1.793 116.466 3.465144.969

7.758 21.806 1.793 109.666 6.189134.834

9.234 21.799 1.793 107.646 11.625128.846

8.957 21.796 1.793 103.225 13.284122.486

Totaal stortingen en onttrekkingen in algemene dekkingsmiddelen Bedragen x € 1000,-

Algemene dekkingsmiddelen Stortingen Reserve BTW compensatiefonds Reserve Dekking Kapitaallasten Reserve Investeringsplan Reserve egal. Vastgoed Beleidsvelden Reserve transitiefonds Algemene reserve Financiering Reserve Economische Structuurfonds Reserve Werk en Inkomen Algemene reserve gebiedsontwikkeling Algemene reserve weerstandscapaciteit

Begroting 2010 20.578 9.259 9 81 12.000 17.500

Begroting 2011 4.655 450 500 -

Raming 2012 5.221 450 500 -

Raming 2013 30 4.084 450 500 -

Raming 2014 30 3.545 630 1.500 -

Totaal stortingen

59.427

5.605

6.171

5.064

5.705

Onttrekkingen Reserve Dekking Kapitaallasten Reserve egal. Vastgoed Overig Reserve eigen taal educatie Reserve Incidentele Opdrachten Reserve Investeringsplan Reserve Personeelsmaatregelen Reserve verkoopopbrengst EZH Reserve Bedrijfsvoeringsrisico's Reserve Parkeren Reserve gegarandeerde geldleningen Spaarreserve ID-Banen Melkert 1 Algemene Reserve Algemene reserve Financiering Wijkreserve Reserve (EZH) Monumenten Reserve Milieutechnologie projecten MTF Reserve Integratiebeleid Reserve basispakket ICT Reserve Riskmanagement Reserve Kinderopvang Reserve gebruikerszaken Welzijnsaccomm. Reserve Investeringen Midden-Delfland Reserve Evenementen Reserve Groenonderhoud Agnetapark Reserve re-integratie gem. Personeel Reserve Verandertraject WIZ Reserve Jeugd en Onderwijs Totaal onttrekkingen

100 3.557 81 17 16.415 56 693 3 594 2 20.965 18.420 53 8 36 460 100 224 5 122 27 3 83 1 9 62.034

90 5.515 10 633 300 6.548

80 2.295 39 600 3.014

1.115 39 1.154

2.030 39 2.069

2.607

943

3.157-

3.910-

3.636-

Saldo resultaatbestemming

15

Mee- en tegenvallers bestaand beleid Bedragen x € 1000,-

Bestaand beleid Mee- en tegenvallers bestaand beleid Totaal saldo mutaties bestaand beleid

Begroting 2010 -

Begroting 2011 5.8775.877-

Raming 2012 5.8005.800-

Raming 2013 7.6007.600-

Raming 2014 7.6007.600-

Onderdeel van de programmabegroting zijn de mutaties in het bestaande beleid (mee- en tegenvallers). In het financieel meerjarenbeeld is hiervoor een meerjarig budgettair kader opgenomen dat heeft bijgedragen aan de onderbouwing van het bezuinigingsprogramma. Binnen dit kader heeft de afweging van mee- en tegenvallers plaatsgevonden, waarbij uitgangspunt is geweest om de tegenvallers zoveel mogelijk binnen bestaande begrotingskaders op te vangen en/of tijdelijk te dekken uit reservevermogen. Toch is voor 2011 sprake van een relatief fors bedrag aan tegenvallers die vooral worden veroorzaakt door ontwikkelingen die niet of slechts ten dele beïnvloedbaar zijn. Het gaat dan bijvoorbeeld om de kosten van bijstandsverlening (WWB), lagere inkomsten uit bouwleges door vertraging van bouwprojecten en groot onderhoud zoals aan de Abtswoudse brug. De mee- en tegenvallers worden toegelicht in de betreffende begrotingshoofdstukken en zijn opgenomen in de verzameloverzichten.

16

Bezuinigingstaakstelling 2011 – 2014


Bezuinigingen Taakstelling 2011-2014 Totaal

Begroting 2010 -

Begroting 2011 8.000 8.000

Raming 2012 18.000 18.000

Raming 2013 24.000 24.000

Raming 2014 30.000 30.000

Voor de komende bestuursperiode is een omvangrijk bezuinigingstraject ingezet dat oploopt tot € 30 miljoen in 2014. Hiermee bereidt de gemeente Delft zich voor op structurele rijksbezuinigingen die worden verwacht met ingang van 2012. Bij de uitkering uit het Gemeentefonds wordt rekening gehouden met een korting van € 6,6 miljoen in 2012 oplopend tot € 13 miljoen in 2014. Daarnaast omvatten de ombuigingen ruimte voor nieuwe ontwikkelingen en voor tegenvallers en risico’s in het bestaande beleid. Tevens is budget gereserveerd voor flankerende maatregelen. Die zijn enerzijds nodig om bezuinigingen te kunnen realiseren. Daarnaast is flankerend budget nodig om de organisatie te ontwikkelen naar het gewenste model: kleiner en slimmer en meer opererend in een regisserende rol. Een deel van de beschikbare ruimte voor flankerend beleid is in deze begroting ingevuld. De bestedingsvoorstellen zijn samengevat in onderstaande tabel. Zij worden beknopt toegelicht in het betreffende begrotingshoofdstuk. Bedragen x € 1000,-

ruimte voor flankerend beleid en besparings verliezen incidentele ruimte voor flankerend beleid structurele ruimte voor flankerend beleid totaal beschikbaar bestedingen: stadskrachtonderzoek gebouwen multifunctioneel maken calamiteitenposten omvormen openbare ruimte aanpassing bestemmingsplannen meting maatschappelijke effecten bestuursprogramma investering klimaatbeheersing ten behoeve van zaalverhuur Erfgoed verzelfstandigingsproces parkeren zoeklicht formatiereductie Samenleving totaal bestedingen nog beschikbaar

2010 2.000 2.000

50-

501.950

2011 1.500 1.500

2012 1.500 1.500

2013 1.500 1.500

2014 1.500 1.500

15020025020025100100501.075-

40025020025-

25-

25-

875-

25-

25-

425

625

1.475

1.475

totaal 2.000 6.000 8.000

200600500400100100100502.0505.950

17

Voortgang bezuinigingsprogramma voorgaande jaren Naast het bezuinigingsprogramma 2011-2014 dat in deze programmabegroting is opgenomen, is nog sprake van een aantal oude bezuinigingstaakstellingen. De belangrijkste hiervan zijn de bezuinigingsopdracht uit de Programmabegroting 2008-2011 en de taakstelling uit de Programmabegroting 2010-2013.

Bezuinigingsopdracht 2008-2011 In de programmabegroting 2008-2011 is een bezuinigingstaakstelling afgesproken die in 2011 ruim € 7 miljoen bedraagt. Invulling vindt plaats door middel van een gemeentebrede doorlichting van processen, € 1,2 miljoen in 2011 oplopend tot € 1,4 miljoen in 2012, en door bezuinigingen op de thema’s efficiencyverbetering, bedrijfsvoering en bestaand beleid, € 5,8 miljoen in 2011 en vanaf 2012 € 5,7 miljoen. De doorlichting van processen moet leiden tot verbetering van de kwaliteit van de organisatie en van de efficiency. Daarnaast wordt een bijdrage geleverd aan de bezuiniging. De volgende drie processen zijn geselecteerd: • Vereenvoudiging ketenproces openbare ruimte De taakstelling wordt concreet ingevuld door terugdringing van de inhuur en aanpassing van de formatie. • Inrichting Klant Contact Centrum en Midoffice en vereenvoudigen processen De taakstelling wordt ingevuld door projecten uit het REAL-programma (regeldruk en administratieve lastenverlichting) en aanpassingen in de vergunningverlening. • Verzakelijking aansturing externe organisaties De taakstelling wordt in 2011 gekoppeld aan het nieuwe bezuinigingsprogramma 20112014 en ingevuld door middel van formatiereductie. De nog openstaande taakstellingen bij de thema’s, efficiencyverbetering, bedrijfsvoering en bestaand beleid, zijn c.q. worden ingevuld door aanpassing van de formatie, het opnemen van producten en diensten in het Klant Contact Center en door verbetering van de efficiency. De taakstelling om gemeentelijke inkomsten te vergroten vanuit projecten die met Europees geld zijn gefinancierd wordt niet ingevuld en is vanaf 2011 meegenomen in het nieuwe bezuinigingsprogramma 2011-2014. Vanwege de samenloop met het nieuwe bezuinigingsprogramma en risico’s bij de realisatie blijft de risicobuffer beschikbaar.

Bezuinigingstaakstelling 2010-2013 In de programmabegroting 2010-2013 is een bezuinigingstaakstelling opgenomen van € 4 miljoen in 2010, oplopend tot € 5,5 miljoen in 2011. De laatste jaarschijf van € 1,5 miljoen is onderdeel van het Bezuinigingsprogramma 2011-2014. De invulling van de taakstelling in 2010 is naar activiteiten verwerkt in de begroting.

18

Intensiveringen De beschikbare ruimte In deze begroting en meerjarenraming zijn middelen vrijgespeeld om gericht te kunnen werken aan onze hervormingsopgave. Deze middelen worden actief ingezet om de doelen in het bestuursprogramma haalbaar te maken. De middelen bestaan enerzijds uit incidenteel (eenmalig) geld. Die middelen hebben we vrijgespeeld door bestaande investeringsplannen te schrappen of te versoberen. Daarnaast zijn voor dit doel een aantal bestemmingsreserves verlaagd. We lichten dit nader toe in het hoofdstuk over de investeringen en reserves. In totaal is uit de verlaging van investeringen en reserves € 6 miljoen beschikbaar gemaakt om gericht te werken aan doelen in het bestuursprogramma. Anderzijds is in de begroting en meerjarenraming ook een structureel bedrag opgenomen om intensiveringen uit te voeren waarmee we doelen in het bestuursprogramma willen realiseren. Deze bedragen komen dus jaarlijks op de begroting terug. Ze zijn opgenomen in het financieel meerjarenbeeld. Daarmee volgen we de afspraak in het coalitieakkoord dat voor dit doel jaarlijks een budget van € 1 miljoen wordt vrijgemaakt. Alleen in 2011 hebben we deze ruimte nog niet vrij willen maken. In 2011 moeten we immers alle zeilen bij zetten om een sluitende begroting op te stellen ook al omdat er tijd nodig is om bezuinigingen daadwerkelijk te realiseren. Samenvattend zijn daarmee de volgende middelen voor intensiveringen beschikbaar • Een incidenteel (eenmalig) bedrag van € 6 miljoen uit vrijval van reserves en investeringen. • Een structureel bedrag dat jaarlijks met € 1 miljoen oploopt met ingang van 2012.

De beschikbare ruimte ingevuld In onderstaande tabel is samengevat welke middelen zijn vrijgemaakt voor intensiveringen en hoe die middelen vervolgens worden besteed. Er is gekozen om ook de structurele intensiveringsruimte in de meerjarenraming grotendeels te reserveren voor een aantal benoemde bestedingsdoelen. We achten het noodzakelijk om de doelen uit het bestuursprogramma in meerjarig perspectief te realiseren. De incidenteel beschikbare middelen zijn daarvoor in aanleg onvoldoende. Wij zullen de besteding van middelen die vanaf 2012 zijn gereserveerd laten voorafgaan door een evaluatie van de middelen die tot dan toe zijn besteed. Op basis van een bestedingsplan zullen wij dan in de begroting van het betreffende jaar een voorstel aan de raad voorleggen om de reservering om te zetten in een harde begrotingspost. Uiteraard geldt daarbij de algemene regel dat de financiële staat van de gemeente ook de ruimte moet bieden om de plannen uit te voeren.

19


Ruimte voor intensiveringen 2010 Incidentele beschikbaar voor intensiveringen

2011

2012

2013

2014

6.000

6.000 4151801005001.000-

Bestedingen:

380 en 150 KV en verlenging A4 Zorg- en veiligheidshuis (naar structureel nieuw beleid) Voorkomen fietsendiefstal Verbeteren taalvaardigheid Cultuur; themaweekenden, cultuurjaar Bereikbaarheid: fietsvoorzieningen, actieplan toegankelijke binnenstad en bereikbaarheidsregie Binnenstad, toerisme en evenementen Samenvoeging WMO loket en loketten Werkplein Groene en duurzame werkgelegenheid Stimulering economische vitaliteit Bedrijfsverzamelgebouwen voor starters Stimulering kennisstarters Transformatie naar een duurzame kenniseconomie Totaal bestedingen Beschikbare ruimte voor structureel nieuw beleid: Ruimte voor nieuw beleid jaarschijf 2012 Ruimte voor nieuw beleid jaarschijf 2013 Ruimte voor nieuw beleid jaarschijf 2014 Extra: storting vanuit reserve MTF naar transitiefonds Totaal beschikbaar

415-

415-

-

Bestedingen en reserveringen Personeelskosten bewaakte speeltuinen Zorg- en veiligheidshuis Storting in transitiefonds Mutatie in reserve investeringsplan Reservering: binnenstad, toerisme en evenementen Reservering: duurzame poppodium functie Reservering: thema bereikbaarheid Reservering: groene en duurzame werkgelegenheid Reservering: thema openbare ruimte Totaal bestedingen en reserveringen

-

Nog beschikbaar

-

605025050035060275702002006302.645-

300 300

70150450370

6050250500-

275701002002901.795-

-

100200230530-

1.000

1.000 1.000

1.000 1.000 1.000

1.000

2.000

3.000

1004501502002003002753252.000-

630702002005002754002.275-

100450150200100-

300-

60-

25100200230615-

1.000-

-

totaal

725

350605501655008001.3806.0003.000 2.000 1.000 300 6.300 703501.9806004009005507255.575-

In een aantal portefeuilles is sprake van behoefte aan middelen voor financiering van grootschalige transities eventueel in relatie met – en mede gefinancierd door - andere partners. Wij stellen voor om hiervoor een fonds ‘transities voor duurzame en economische innovaties’ in het leven te roepen. Daar worden innovatieve activiteiten uit gefinancierd op het terrein van economie, duurzaamheid ook in relatie tot internationale betrekkingen. We maken voor dit fonds, uit de middelen voor intensivering, ca. € 2 miljoen vrij. Het fonds heeft het karakter van een bestemmingsreserve. De beoogde bestedingen uit het fonds zullen wij jaarlijks in de begroting aan de raad voorleggen. De overige bestedingsdoelen voor de intensiveringsmiddelen lichten wij beknopt toe in de begrotingshoofdstukken.

20

Investeringen en reserves In de Voorjaarsrapportage 2010 is reeds aangekondigd dat wij de gemeentelijke investeringsplannen en bestemmingsreserves zouden doorlichten. We beogen daarmee middelen vrij te maken voor andere, meer urgente bestedingsdoelen. Die zijn samengevat in onderstaande tabel. bedragen x € 1.000

Ophoging weerstandscapaciteit algemeen Ophoging weerstandscapaciteit t.b.v. gebiedsontwikkelingen Voorziening spoorzone Wegwerken kapitaallasten plafond Intensiveringen Flankerend beleid + besparingsverliezen Totaal benodigd

9.000 12.000 5.000 9.000 6.000 2.000 43.000

Bij de jaarstukken is aangegeven dat een ophoging van de weerstandscapaciteit benodigd is van € 21 miljoen. Daarvan is € 9 miljoen gereserveerd voor de algemene weerstandscapaciteit en € 12 miljoen als weerstandscapaciteit voor gebiedsontwikkelingen. Inclusief het reeds beschikbare deel van de Algemene reserve is de weerstandscapaciteit € 24,8 miljoen. Dit bedrag is echter niet in een keer beschikbaar omdat de verlaging van de investeringen in een reeks van jaren tot verlaging van kosten leidt. In 2010 en 2011 is het vrijgespeelde bedrag € 18,3 miljoen. In de jaren 2012 t/m 2016 komt er uit verlaagde investeringen nog eens € 6,5 miljoen bij. Daarnaast is in het bezuinigingsprogramma een budgettair kader beschikbaar van € 18,4 miljoen voor risico’s en tegenvallers in het bestaande beleid. Dat is het totale bedrag dat beschikbaar is in de jaren 2012 t/m 2014. Ook deze ruimte is te beschouwen als weerstandscapaciteit. We lichten één en ander verder toe in de paragraaf Weerstandscapaciteit en risicomanagement. Voor de maximale bijdrage van de gemeente Delft aan de aanleg van de spoortunnel wordt nu voorgesteld om een voorziening van € 5 miljoen te treffen. In de Programmabegroting 2010-2013 is een deel van het investeringsprogramma financieel ongedekt. Dit ‘kapitaallastenplafond’ bedraagt ca. € 9 miljoen. Vanuit onze ambitie om Delft financieel gezond te houden ligt het nu voor de hand om dit kapitaallastenplafond te elimineren. Daarnaast creëren we € 6 miljoen ruimte voor intensiveringen. Tenslotte wordt voorgesteld om voor flankerend beleid en incidentele invulling van bezuinigingen € 2 miljoen te reserveren. Hierna lichten we toe hoe de middelen zijn vrijgespeeld door herijking van het investeringsplan en het reservevermogen en de bestemmingsreserve.

21

Investeringsplan Bedragen x € 1000,=

Investeringsplan Totaal investeringen

Beschik- Begroting Begroting baar 2010 2011 112.209 42.340 28.539

Raming 2012 12.894

Raming 2013 9.149

Raming 2014 19.287

Met de programmabegroting 2010 heeft de gemeenteraad een investeringsprogramma vastgesteld met een totale omvang ca. € 130 miljoen. In het kader van het bestuursprogramma en de bezuinigingsopgave hebben wij dit programma geactualiseerd en opnieuw prioriteiten gesteld.Bij het stellen van deze prioriteiten bij het investeringsprogramma zijn de volgende speerpunten in de afweging betrokken. Ten eerste zetten wij in op de combinatie van economie en duurzaamheid en grootschalige transities die nodig zijn om innovatieve, groene banen te scheppen. Hier bestaat een samenhang met Delft als woonstad. Een tweede speerpunt is het borgen van de bereikbaarheid van de stad. Met de grootschalige ontwikkelingsopgaven in de openbare ruimte zal dit zonder nadere maatregelen in toenemende mate een knelpunt worden. Hiervoor zijn in de lopende begroting niet of nauwelijks middelen gereserveerd. In dit kader noemen wij ook het belang van een goede dialoog met de inwoners rond de grote infrastructurele projecten. Om werkkapitaal vrij te kunnen spelen is op verschillende terreinen versobering nodig. Het coalitieakkoord biedt ook hiervoor aanknopingspunten: - Efficiënt beheer van schoolgebouwen; - Welzijn: minder accommodaties, bundelen van functies - Sport: temporiseren van de inzet van middelen - Ruimtelijke Ordening: temporisering van de herinrichting van de openbare ruimte - Actualiseren en temporiseren van het LVVP en FAP - Cofinanciering van grootschalige transitieprojecten Dit alles afwegende hebben wij de navolgende investeringsplannen geschrapt of versoberd: projecten uit het investeringsplan om schrijving inrichten openbare ruim te TU-Noord aanleg park Delftse hout parkeervakken Tanthofdreef / Kruithuisweg investeringen schoolgebouwen Museum fabriek de Porceleyne Fles restauratie Nieuwe Kerk Klim aatplan projecten uit herijking W aterplan LVVP en FAP (incl. TU-gebied) W oonservice zones Buurtgebouw Voorhof II incl. inrichting Toegankelijkheid openbare gebouwen totaal versobering investeringsplan

€ 1.000,=

reductie 860 2.300 2.250 125 1.000 1.000 1.500 5.788 3.069 3.567 836 736 1.100 24.131

Hiermee is uit het lopende investeringsprogramma in totaal € 24 miljoen vrijgemaakt voor andere doelen. De besteding daarvan is hierboven reeds toegelicht. Daarnaast zijn investeringen soms uitgefaseerd en bezien we of die alsnog uitgevoerd kunnen worden ook in samenwerking- en cofinanciering met andere partners.

22

Reservevermogen Het vrije deel van de Algemene reserve bedroeg per 31 december 20009 € 18,4 miljoen. Na verrekening van het nadelige resultaat over 2009 resteerde een bedrag van circa € 5 miljoen. Binnen de Algemene reserve is sprake van een vrij aanwendbaar deel dat onderdeel is van de beschikbare weerstandscapaciteit. Daarnaast is sprake van een geblokkeerd deel van de Algemene reserve (€ 13,9 miljoen). Dit onderscheid is een aantal jaren geleden ontstaan, waarbij de rente van het geblokkeerde deel in de begroting als dekkingsmiddel werd ingezet. Inmiddels is de koppeling tussen de financieringsparagraaf van de begroting en de geblokkeerde algemene reserve losgelaten. Ook de accountant heeft geadviseerd de transparantie rondom de zuivere weerstandscapaciteit te verbeteren. Wij stellen daarom voor het onderscheid binnen de Algemene reserve op te heffen en het geblokkeerde deel toe te voegen aan het vrij aanwendbare deel van de Algemene reserve. Het gaat daarbij om een bedrag van € 13,9 miljoen.

Reserves De bestemmingsreserves zijn geactualiseerd en de begrote stortingen en onttrekkingen (o.b.v. raadsbesluiten) zijn per reserve opnieuw in beeld gebracht. Voor de resterende saldi is nagegaan of sprake is van verplichtingen en/of een afroming effect heeft op de doelen uit het bestuursprogramma. Na deze beoordeling is onderstaand voorstel opgesteld voor afroming van € 5 miljoen uit de bestemmingsreserves. In totaliteit wordt bijna € 19 miljoen vrijgemaakt door de toevoeging van het geblokkeerde deel uit de Algemene reserve en de afroming van bestemmingsreserves. Bedragen x € 1000,-

Reserves Reserve (EZH) monumenten Reserve Basispakket ICT Reserve Economisch structuurfonds Reserve Egalisatie Vastgoed (overig) Reserve evenementen Reserve gebruikersz. Welzijnsaccomodaties Reserve gegarandeerde geldleningen Reserve groenonderhoud Agnetapark Reserve integratiebeleid Reserve investeringen in Midden Delfland Reserve Jeugd en onderwijs Reserve kinderopvang Reserve re-integratie gemeentepersoneel Reserve Riskmanagement Reserve verandertraject WIZ Reserve verkoopopbrengst EZH Reserve werk en inkomen Wijkreserve

Bedrag vrijval 8 460 93.557 27 5 304 3 36 122 9 224 83 100 1 103 8153

Vrijval geblokeerde deel algemene reserve

13.965

Totale toevoeging aan de weerstandscapaciteit

18.970

23

Mutaties reserves en voorzieningen Bedragen x € 1000,-

reserves en voorzieningen Mutaties ten behoeve van Financieel meerjarenbeeld Totaal

Begroting 2010 415 415

Begroting 2011 6.176 6.176

Raming 2012 1.795 1.795

Raming 2013 615 615

Raming 2014 530 530

Vanuit de herijking van het investeringsprogramma en de reserves is € 6 miljoen vrijgemaakt voor intensiveringen en € 2 miljoen voor incidenteel flankerend beleid (inclusief besparingsverliezen). Voor het fonds ‘Transities voor duurzame en economische innovaties’ wordt een storting van € 0,3 miljoen gedaan vanuit de reserve Milieu Technologie Fonds (MTF). Tenslotte wordt in de programmabegroting 2011 de weerstandscapaciteit voor € 1,2 miljoen ingezet ten gunste van het begrotingssaldo. De reeks van de mutaties in de reserves is aangepast aan de raming van de intensiveringen en het flankerend beleid.

Ontwikkeling van het reservevermogen Met de bovengenoemde ontwikkelingen van de reserves en voorzieningen ontstaat het volgende beeld:

ontwikkeling reserves en voorzieningen 100 90

€ 1 mio

80 70 60

algemene reserves

50 40

bestemmingsreserves voorzieningen

30 20 10 0 2009

2010

begr 2011

De grafiek vertoont de ontwikkeling van de reserves en voorzieningen in de afgelopen jaren en het begrotingsbeeld dat nu ontstaat door de afroming van bestemmingsreserves en de versterking van de weerstandscapaciteit. In de algemene reserves is in 2009 en 2010 het rekeningresultaat reeds verdisconteert. Daarin is ook de geblokkeerde algemene reserve meegenomen. In de begroting 2011 wordt de geblokkeerde algemene reserve toegevoegd aan de algemene weerstandscapaciteit. Daarnaast wordt een algemene reserve (weerstandscapaciteit) voor gebiedsontwikkelingen gevormd.

24

Het saldo van de bestemmingsreserves daalt in 2011 naar verwachting met ruim € 16 miljoen. De geplande afroming van de reserves van ca. € 5 miljoen is daar onderdeel van. Ook de verlaging van de investeringen leidt echter tot een daling van de bestemmingsreserves, omdat investeringen deels worden gedekt uit de reserves Investeringsplan. Daarnaast is er in de begroting sprake van reguliere onttrekkingen aan bestemmingsreserves om uitgaven in de begroting te dekken. In het saldo van de voorzieningen is in de begroting 2011 rekening gehouden met een storting in een voorziening Spoorzone.

25

Incidentele baten en lasten De begroting van 2011 kent een aantal posten die een incidenteel karakter hebben. Het betreft lasten en baten die in veel gevallen in deze begroting slechts 1 tot 3 jaar zullen optreden. Incidentele lasten en baten Omschrijving Incidentele lasten Actualiseren Uniformeren Bestemmingsplannen Groot onderhoud Abtswoudsebrug Gewezen wethouders Themaweekenden, cultuurjaar en poppodium Reservering duurzame poppodiumproductie Groene en duurzame werkgelegenheid Bedrijfsverzamelgebouwen voor starters Stimulering kennisstarters Transformatie naar een duurzame kenniseconomie Veiligheids- en zorghuis Bereikbaarheid: fietsvoorz., toegank.binnenstad en regie Binnenstad, toerisme en evenementen Investering klimaatbeheersing tbv zaalverhuur Erfgoed Gebouwen multifunctioneel maken Aanpassing bestemmingsplannen AUB Calamiteitenpost en omvorming openbare ruimte Verzelfstandigingsproces parkeren Stadskrachtonderzoek Nationaal Actieplan Sport en Bewegen Nadelig resultaat af te sluiten grondexploitaties Resultaat grondexploitaties: storten in reserve Investeringen maatschappelijk nut Totaal incidentele lasten Incidentele baten Leges grote projecten Wet Werk en Bijstand (WWB) Positief resultaat af te sluiten grondexploitaties Nationaal Actieplan Sport en Bewegen Resultaat grondexploitaties: onttrekken aan voorziening Mutaties reserves tbv inv. maatschappelijk nut Vrijval reserves t.b.v. weerstand en financiering Totaal incidentele baten Saldo incidentele baten minus lasten

2011

2012

350 700 190 250

350

275 200 200 630 150 500 350 100 200 200 250 100 150 230 4.954

275 100 200 290 100 500

22.631 32.610 1.5003.000230 4.954 22.631 6.176 29.491 3.119

2013

2014

200

200

100 200 230 100

100 200 230

9.338 10.168

7.677 8.407

9.338 615 9.953 215

7.677 530 8.207 200

250

400 200 250

18.904 1.493 12.270 35.582

1.5001.493 18.904 12.270 1.795 32.962 2.620

Het grootste deel van de incidentele budgetten komt voort uit incidenteel nieuw beleid, intensiveringen en de inzet van flankerende middelen. Een enkele post komt voort uit bestaand beleid. Deze posten zijn reeds toegelicht bij het betreffende hoofdstuk. Voor investeringen met een maatschappelijk nut worden meerjarig incidentele budgetten beschikbaar gesteld, die onttrokken worden aan de reserves. Voor een belangrijk deel heeft dit betrekking op budgetten die worden gedekt vanuit de reserve investeringsplan.

26

De planning van de grondexploitaties laat zien dat in 2012 de grondexploitatie Spoorzone StationZuid met een voordeel van € 1.493.000 zal worden afgesloten. Boekwinsten vanuit grondexploitaties worden gestort in de algemene reserve: weerstandscapaciteit gebiedsontwikkeling. Daarnaast worden in 2011 (€ 4.954.000) en 2012 (€ 18.904.000) diverse grondexploitaties met een nadelig saldo afgesloten. Hiervoor zijn reeds voorzieningen getroffen, waarmee deze tekorten worden verrekend. Het overzicht van incidentele lasten en baten presenteert per saldo een positief resultaat over de jaren 2011-2014. Dit betekent dat, rekening houdend met de incidentele lasten en baten, de begroting en de meerjarenraming structureel in evenwicht is.

27

28

Hoofdstukken

29

Economie, Werk en participatie Wat willen we bereiken?

30

31

Wat gaan we ervoor doen? Activiteiten

Resultaten

Meedoen met cultuur Jaarlijkse culturele themaweekenden + cultuurjaar 2013

Themaweekenden zijn zowel financieel als inhoudelijk ondersteund. Het Cultuurjaar is voorbereid.

Ontwikkeling van een goed poppodium en goede uitgaansgelegenheden Creatief talent aanspreken: faciliteer initiatieven uit de stad Heroverwegen culturele basisinfrastructuur Delft Verbeteren museaal aanbod Sterkere economie, meer werkgelegenheid Economische vitaliteit binnenstad versterken

Verbetering popklimaat met als uitgangspunt het rapport Pop in Delft.

Bedrijfsterreinen revitaliseren

Groei Kenniseconomie Masterplan TIC opstellen en uitvoeren Ondersteuning komst Science Center met Watercentrum Realisatie industriële Biotech campus Voldoende huisvesting voor studenten

Verder ontwikkelen van het project Kunst in de wijken; Initiatieven t.b.v. creatief talent ondersteunen. Besluit over verzelfstandiging Erfgoed en VAK. Plan van aanpak voor een vaste presentatie Delft aardewerk.

Nieuw bestemmingsplan binnenstad is vastgesteld. Activiteiten gericht op trekken van bezoekers naar de binnenstad. Bijdragen geleverd aan op te stellen bedrijventerreinenbeleid Haaglanden. Delftse projecten staan hoog op de prioriteitenlijst van Haaglanden. Het Masterplan is met partners opgesteld. Delft Blue Technology Match Tool uitgerold. Bestemmingsplan in procedure gebracht. Masterplan TICD is opgesteld. Acties uitgevoerd voortkomend uit congres met partners en overheid en monitoring door de bestuurlijke taskforce. Onderzocht of prestatieovereenkomst met partijen kan worden gesloten.

32

Activiteiten Marketing van de stad: ‘Delft creating history’ Ruimte beschikbaar voor kleine (startende) ondernemers en creatieve initiatieven Verleiden/aantrekken nieuwe bedrijvigheid Delftenaren zijn aan het werk en/of maatschappelijk actief Op weg naar werk: begeleiding, scholing, opleiding, kinderopvang Meer groene werkgelegenheid (Delftse Hout: leer-werktrajecten) Minder Armoede Minder taalachterstand/ analfabetisme

Minder situaties van problematische schulden

Resultaten Activiteitenagenda met partners in de stad uitgevoerd die de bekendheid van het merk vergroten. Onderzoek verricht naar mogelijkheden om vanuit de gemeente het gebruik door starters en creatieven van tijdelijk leeg staande panden te bevorderen. Opstellen van maatregelen n.a.v. onderzoeksrapport. Masterplan TIC Delft is met behulp van Science Port Holland en WFIA.tot uitvoering gebracht.

Voldoende reïntegratietrajecten en begeleiding aan verschillende doelgroepen aangeboden door werkcoaches en consulenten werk. Project Delftse Hout en omgeving is in uitvoering genomen (meerjarig), gericht op onderhoud en productie van streekgoederen. NT1 cursussen en alfabetiseringstrajecten aangeboden. Wervingscampagne “ doe weer mee!” voortgezet De methodiek van empowerment is toegepast, waarbij mensen en organisaties vanuit hun eigen kracht in beweging komen. Sociaal-culturele activiteiten zijn ondersteund. Meerjarennota integrale schuldhulpverlening is vastgesteld, gericht op herijking takenpakket.

33

Wat gaat het kosten? Begrote lasten, baten en mutaties in reserves naar hoofdstuk Bedragen x € 1000,-

Economie, werk en participatie


Werkelijk 2009 129.201 80.679 48.522987 5.551 43.958-

Begroting 2010 130.434 84.201 46.2331.150 5.938 41.445-

Begroting 2011 116.426 73.540 42.886328 2.470 40.744-

Raming 2012 111.125 75.135 35.990358 781 35.567-

Raming 2013 108.223 76.745 31.478833 558 31.753-

Raming 2014 106.160 76.755 29.405833 459 29.779-

Begrote lasten, baten en reserves naar doelstelling begrotingsjaar Economie, werk en participatie

Doelstelling Meedoen met cultuur Werkgelegenheid Groei kenniseconomie Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Totaal

Begroting 2011

Lasten 18.050 2.495 2.845 93.036 116.426

Baten 2.780 438 2 70.320 73.540

Stortingen 158 170 328


Onttrekkingen 166 185 962 1.157 2.470

Saldo 15.2622.0421.88121.55940.744-

34

Mutaties per hoofdstuk Bedragen x € 1000,-

Economie, werk en participatie Doelstelling

Omschrijving

Saldo primaire begroting 2010-2014 Overige begrotingsmutaties* Meedoen met cultuur Intensiveringen Themaweekenden, cultuurjaar en poppodium Resevering duurzame poppodiumfunctie Bestaand beleid Huur tijdelijke huisvesting ivm herhuisvesting Bezuinigingen Verlagen subsidie De Veste Verkoop theater gebouw Stoppen met ateliersubsidie Verlagen subsidie DOK Herhuisvesting TIP Flexibilisering personeel VAK Andere financiering cultuur- en erfgoededucatie Beperken speelbeurten beiaardiers Vastgoedfonds culturele gebouwen Terugdringen overhead Vak Terugdringen overhead Erfgoed Delft Aanpassing organisatie Erfgoed Functioneel leeftijdsontslag Erfgoed Ontzamelen museumcollectie Intensiveren zaalverhuur Erfgoed Samenwerking Prinsenhof-38CC Minder bouwhistorie Kostendekkend maken Delf Verminderen subsidie monumenten Aanpassen subsidiesysteem Premie op samenwerking culturele instellingen Nog in te vullen bezuiniging Flankerend beleid Investering klimaatbeheersing tbv zaalverhuur Erfgoed Werkgelegenheid Intensiveringen Stimulering economische vitaliteit Binnenstad, toerisme en evenementen Reservering: binnenstad, toerisme en evenementen Bezuinigingen De organisatie van markten omvormen Havendiensten omvormen Nog in te vullen bezuiniging Groei Kenniseconomie Intensiveringen Bedrijfsverzamelgebouwen voor starters Stimulering kennisstarters Transformatie naar een duurzame kenniseconomie Bezuinigingen Versoberen Uitvoering Stadsmarketing Verlagen bijdrage W FIA Nog in te vullen bezuiniging Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Intensiveringen Groene en duurzame werkgelegenheid Reservering groene en duurzame werkgelegenheid Bestaand beleid W et W erk en Bijstand (W W B) Bezuinigingen Hervormen beleid emancipatie en integratie Campagne "Elke Euro telt" Cofinanciering Delftpas Herijken taken op gebied van arbeidsmarkt Omvorming Combiwerk tot arbeidsontwikkelbedrijf Zoeklicht W IZ Nog in te vullen bezuiniging Saldo primaire begroting 2011-2014

Begroting 2010 40.820626-

Begroting 2011 39.1331.969

Raming 2012 39.6422.728

Raming 2013 39.5252.669

Raming 2014 39.5922.649

-

250-

250-

200-

200-

-

50-

52-

54-

56-

-

25 34 90 25 130 10 25 20 55

-

100-

-

70350-

70200-

25200-

200-

-

30 55 49

60 110 13

60 110 82

60 110 150

-

200200630-

100200290-

100200230-

100200230-

-

75 -

122 20 2

165 20 2

205 20 4

-

275-

275-

275-

275-

-

3.000-

1.500-

74 70 100 40 108 150 379 40.744-

117 70 100 40 300 200 1.282 35.567-

41.445-

200 25 75 75 68 260 25 250 300 500 50 33 15 25 30 81-

200 200 25 1 00 75 102 260 25 250 300 500 150 50 15 32 57 20 25 50 40 -

158 70 100 40 400 250 2.455 31.753-

200 200 25 200 75 136 260 25 250 300 500 200 100 100 100 32 57 20 25 250 50 9-

187 70 100 40 500 250 3.631 29.779-

* overige begrotingsmutaties bevat onder meer: tussentijdse begrotingsmutaties, loon- en prijs compensatie en kapitaallasten

35

Toelichting op de mutaties Meedoen met cultuur Intensiveringen Themaweekenden, cultuurjaar en poppodium We kiezen voor kwaliteit boven kwantiteit en profileren Delft met onze themaweekenden. Een belangrijke basis die met aanvullende aansprekende activiteiten moet worden versterkt in samenwerking met amateurkunstverenigingen en professionals. Bij voorbeeld op het gebied van keramiek en techniek. Bestaand beleid Huur tijdelijke huisvesting in verband met herhuisvesting Voor externe opslag van (deels wettelijk verplichte) archiefstukken en museale stukken is extra geld benodigd. Definitieve oplossing is afhankelijk van nieuwe huisvesting. Bezuinigingen Andere financiering cultuur- en erfgoededucatie Het aanbod van De VAK op scholen wordt met ingang van schooljaar 2011/2012 op een andere leest geschoeid. Het betreft hier de programma’s voor PV/VO, de zogenaamde kunsten cultuurmenu’s, en het kunst en cultuurtraject voor alle schoolkinderen in Delft.Voor de cultuurbegroting levert dit vanaf 2012 een besparing op. De invulling in 2011 vindt plaats in het budget jeugd en onderwijs. Aanpassing organisatie Erfgoed Delft De organisatie van Erfgoed Delft wordt tegen het licht gehouden om na te gaan in hoeverre een effectieve bijdrage aan de doelstellingen wordt geleverd. Dit loopt parallel met een eventuele verzelfstandiging. Flankerend Beleid Investering klimaatbeheersing ten behoeve van zaalverhuur Erfgoed Erfgoed Delft beschikt over verschillende locaties die verhuurd worden. Deze verhuur zou geïntensiveerd worden door het verbeteren van de locaties (bijvoorbeeld klimaatbeheersing van de Van der Mandele zaal) en een betere marketing/verkoop.

Werkgelegenheid Intensiveringen Binnenstad, toerisme en evenementen De beleidsinzet is gericht op het scheppen van die randvoorwaarden waardoor het aantrekkelijk blijft voor marktpartijen om in de binnenstad te investeren, verblijfstoerisme gestimuleerd wordt en grote evenementen op Lijm &Cultuur kunnen plaatsvinden. Het bevorderen van de vitaliteit van de binnenstad is een multidisciplinair programma. De binnenstad kent een aantal transformatiegebieden waar een bouwprogramma kan worden gerealiseerd ter versterking van het functioneren van de (noordelijke) binnenstad. Naast economische functies bieden ook de woonfunctie en culturele invulling mogelijkheden om het functioneren van het gebied te versterken. De gemeente fungeert hierin als regisseur, aanjager en stimulator. Bezuinigingen Havendiensten omvormen In de uitvoering van de havendiensten wordt structureel een verlies gemaakt van € 110.000. Het verlies wordt teruggebracht door kostendekkendheid te laten toenemen (hogere tarieven) dan wel de havendiensten te privatiseren.

36

Groei kenniseconomie Intensiveringen Bedrijfsverzamelgebouwen voor starters Het budget dient om te komen tot een voldoende aanbod van bedrijfsruimten in verzamelgebouwen. Dit kan op verschillende manieren, hetzij door het stimuleren van nieuwbouw (structurele oplossing), hetzij door het benutten van de huidige leegstand (tijdelijke oplossing). Gekeken zal moeten worden wat de mogelijkheden van de gemeente zijn om ontwikkelaars te bewegen nieuwe bedrijfsverzamelgebouwen te ontwikkelen en, anderzijds, hoe de gemeente kan bijdragen aan het in gebruik nemen van leegstaande panden als bedrijfsverzamelgebouw. Stimulering kennisstarters Kennisstarters worden vanuit de incubator YES!Delft gestimuleerd. De succesvolle YES!Delft formule zal ook de komende jaren door de gemeente worden ondersteund. Daarbij zal worden geprobeerd nog meer creatieve studenten te bewegen hun bedrijf bij YES!Delft te laten starten. Transformatie naar een duurzame kenniseconomie Een op te stellen masterplan voor het Technologisch Innovatief Complex (TIC) Delft dient opgeleverd te worden en zal door de economische en ruimtelijke aspecten te voorzien van een investeringsagenda een belangrijke bijdrage leveren aan het scherp profileren van TIC Delft. Dit zullen we in nauwe samenwerking doen met partners, de TU als de belangrijkste. Hierbij werken we ook regionaal samen in programma’s als Clean Tech Delta en Medical Delta.

Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Intensiveringen Groene en duurzame werkgelegenheid De komende jaren wordt een leerwerkproject gerealiseerd met gemiddeld 40 trajecten per jaar. Hierbij spelen we in op enkele initiatiefnemers in de stad. Van één plek kunnen meerdere deelnemers gebruik maken door in- en uitstroom. Dit project zorgt er ook voor dat via streekproducten, de natuur dichter bij de horeca, de consument en de deelnemers komt. Bestaand beleid Wet Werk en Bijstand (WWB) Bij de gebundelde uitkeringen wordt, door een toename van het aantal uitkeringsgerechtigden als gevolg van de economische crisis, rekening gehouden met een tekort van € 3,0 miljoen in 2011 en € 1,5 miljoen in 2012. Ondanks het streven om het nadeel zoveel mogelijk te beperken door bijstandsgerechtigden actief te bemiddelen naar werk, bestaat het risico dat het tekort zich ook voordoet in 2012 e.v. (zie paragraaf Weerstandsvermogen en risicomanagement). Bezuinigingen Cofinanciering De komende jaren wordt ingezet op het genereren van cofinanciering. Daarbij worden mogelijkheden op diverse niveaus actief verkend, zoals regionale en landelijke fondsen, subsidies via provincie en Rijk en Europese subsidiemogelijkheden. Herijken taken op gebied van arbeidsmarkt De keten van dienstverlening op het terrein van activering kan beter worden ingericht. De komende periode wordt het takenpakket van consulenten die uitkeringsgerechtigden begeleiden naar werk meer afgestemd op de verschillende klantgroepen, waardoor meer maatwerk geboden kan worden. Daarbij wordt de samenwerking met Combiwerk verder versterkt en wordt gekeken naar de samenhang tussen de activiteiten in de uitvoering door WIZ, Combiwerk en Delftse reïntegratiebedrijven. De maatregelen die genomen worden zullen leiden tot een herijking van de

37

taken gericht op activering om ervoor te zorgen dat zo veel mogelijk Delftenaren aan het werk zijn of daar zo snel mogelijk naartoe geleid worden. Een groot deel van deze maatregelen betreft een herbezinning op de uitgaven binnen het participatiebudget. Daarnaast zoeken we naar mogelijkheden het gemeentelijk uitgavenniveau te verlagen. Omvorming Combiwerk tot arbeidsontwikkelbedrijf De omvorming van Combiwerk tot een arbeidsontwikkelbedrijf zal tot gevolg hebben dat de gemeentelijke bijdrage van € 300.000 aan Combiwerk verlaagd kan worden. Dit zal gefaseerd gebeuren en dit wordt opgevangen door een efficiëntere bedrijfsvoering bij Combiwerk. Zoeklicht organisatie en taken WIZ Er zijn de komende jaren grote veranderingen te verwachten op het terrein van arbeidsmarkt en sociale zekerheid. Dit zal effect hebben op de uitvoering van deze taken door de gemeentelijke organisatie. Toekomstige bezuinigingen en taakaanpassingen opgelegd door het rijk, zijn daarin kernelementen. Daarnaast is een ambitie het huidige nadeel op het WWB- inkomensbudget te verlagen door de uitstroom van bijstandsgerechtigden te stimuleren en nieuwe instroom zoveel mogelijk te voorkomen. Deze ontwikkelingen leiden tot een discussie over kerntaken, schaalgrootte, en doelmatigheid van de uitvoeringsorganisatie. Strategische keuzes zijn daarin nodig voor de toekomst, gekoppeld aan doelmatigheidsvoorstellen in de huidige organisatie.

Investeringen in het hoofdstuk Bedragen x € 1000,=


R/ Beschik- Begroting Begroting K baar 2010 2011

Bijdrage Delft Gelatine, Lijm&Cultuur Bijdrage voorzieningen Midden-Delfland Herhuisvesting erfgoed Delft Herstructurering SchieOevers Restauratie Nieuwe Kerk

R R K R K

300 65 9.037 2.447 1.500 13.349

300 65 1.486 375 2.226

761 375 1.136

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014 e.v.

200 375 575

375 375

9.037 9.037

R = dekking uit reserve, K = Kapitaallasten, E =exploitatiebudget

Herhuisvesting Erfgoed Delft De investeringen voor herhuisvesting Erfgoed Delft en die voor de Museumfabriek zijn administratief samengevoegd. De actuele planning voorziet realisatie vanaf 2014. Restauratie Nieuwe Kerk De gemeentelijke investering in de restauratie van de Nieuwe Kerk is teruggebracht naar € 1,5 miljoen. Dit zal gevolgen hebben voor de fasering van de werkzaamheden.

38

39

Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Wat willen we bereiken?

40

41

Wat gaan we ervoor doen? Activiteiten Toeleiding naar zorg en ondersteuning Doorontwikkeling meldpunt Bezorgd Zorg en techniek

Stimuleren van sport, spel en bewegen

Betere aandachtsbuurten Maatwerk: Integrale aanpak Voorhof, Buitenhof, Bomenwijk Coördineren hulpverlenende organisaties i.k.v. woonoverlast Dekkend netwerk van voorzieningen (zorg, welzijn, gezondheid, sport, cultuur en onderwijs Jongeren op school of aan het werk Terugdringen schooluitval

Stimulering toptalent met focus op techniek

Sluitende techniekketen

Resultaten

Plan van aanpak om coördinatie en casuïstiek te verbeteren door Kwadraad ingediend. De verbindende rol van de gemeente is uitgewerkt in een plan van aanpak in samenwerking met TU en andere partijen. Het accent ligt op oplossen van knelpunten in de woon- en zorgondersteuning. Wijkgericht aanbod is verbeterd door oprichting van10 Schoolbuurtsportverenigingen en 9,2 fte combinatiefunctionarissen zijn operationeel via een nieuwe stichting. Voor VO-leerlingen is een sportkaart ontwikkeld. Integrale jaarprogramma’s met partners zijn uitgevoerd per wijk/buurt. Nieuwe opzet Laatste Kans beleid is bepaald.

Rapportage van het onderzoek naar clustering en vermindering van voorzieningen op wijkniveau. Op basis van onderzoeken 2010 nota opgesteld over intensiveren en concentreren gebruik onderwijs- en sportvoorzieningen.

Ingespeeld op de landelijke uitrol van het verzuimloket bij de Dienst Uitvoer Onderwijs (DUO). Informatiestructuur rond MBO-leerling is opgezet. Techniekactiviteiten door Science Centre Delft zijn uitgevoerd, met een regionale uitstraling. Kenniskringen zijn opgezet gericht op talentontwikkeling in o.a wetenschap en techniek. Realiseren van een innovatieve beroepsonderwijsvoorziening, in nauwe samenwerking met STUBO (praktijkopleiding Bouw), het Grotius en ROC Mondriaan. Oriëntatie op de haalbaarheid van een technische MBO-niveau 4 opleiding binnen de gemeente Delft.

42

Activiteiten Delft blijft een veilige stad Oprichting zorgen veiligheidshuis Minder fietsendiefstal

Resultaten Plan van aanpak vastgesteld op basis van onderzoek naar de breedte en regionale samenwerking. Mogelijkheden op gebied van communicatie, aanpassing APV, deelname fietsdepot en parkeervoorzieningen in een plan van aanpak gevat.


Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid


Werkelijk 2009 94.971 36.446 58.5254.611 8.340 54.796-

Begroting 2010 103.290 36.913 66.3777.429 13.020 60.786-

Begroting 2011 78.098 12.859 65.2391.949 7.217 59.971-

Raming 2012 73.612 16.750 56.8623.318 4.914 55.266-

Raming 2013 69.806 16.628 53.1783.215 3.174 53.219-

Raming 2014 67.471 16.641 50.8302.669 2.369 51.130-

* Als gevolg van de verzelfstandiging van het Grotiuscollege per 1 augustus 2010 zijn de cijfers aangepast voor de begrote bedragen. Dit is gebeurd door middel van een technische correctie. Het financieel meerjarenbeeld wordt hierdoor niet beïnvloed.

Begrote lasten, baten en reserves naar doelstelling begrotingsjaar Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Doelstelling Gezondheid en toereikende zorg Betere aandachtsbuurten Talentontwikkeling jongeren Veilige stad Totaal

Begroting 2011 Lasten 36.578 3.254 21.254 17.012 78.098

Baten 3.692 360 4.686 4.121 12.859

Stortingen 725 786 438 1.949


Onttrekkingen 3.206 1.281 1.951 779 7.217

Saldo 30.4052.39915.05512.11259.971-

43


Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Doelstelling

Omschrijving Saldo primaire begroting 2010-2014 Overige begrotingsmutaties*

Gezondheid en Toereikende zorg Intensiveringen Samenvoeging WMO-loket en loketten Werkplein Bestaand beleid WMO Bezuinigingen Regionale Digitale sociale kaart Afschaffen dalurentarief sporthallen Visitatiecommissie afschaffen Andere invulling zorgkrant AWBZ pakketmaatregelen Accommodaties efficient gebruik Subsidie sportclubs GGD ZHW Hervormen algemeen maatschappelijk werk Laatste kans beleid Lastenverlichting sportverenigingen stopzetten Niet invoeren zorgabonnement Prestatiesubsidie Sportfondsen Delft B.V. Aanscherpen beleid WMO Samenvoegen WMO raad en panel WZW Samenvoeging WMO-loket en loketten Werkplein Schrappen toegankelijkheidprijs Signalering Sociaal isolement OGGZ Hervormen welzijnsbeleid Zoeklicht formatiereductie samenleving Nog in te vullen bezuiniging Flankerend beleid zoeklicht formatiereductie samenleving Gebouwen multifunctioneel maken Betere aandachtsbuurten Bezuinigingen Brede school programma primair onderwijs Formatie wijkcoordinatie Programma Brede School voor ouders Samenwerken in de wijken Stopzetten apart wijkbudget advies IB Stopzetten bijdrage aan SECOS Nog in te vullen bezuiniging

transporteren

Begroting 2010 59.5961.190-

Begroting 2011 59.618605-

-

60-

-

-

-

Raming 2012 59.924603

-

Raming 2013 60.020522

-

Raming 2014 59.796519

-

321-

321-

8 9 25 40 3 100 50 30 36 20 295 19 7 620 51

50 25 9 50 60 3 100 150 50 88 20 28 300 19 75 7 50 620 250 590 540

50 25 9 50 80 3 100 200 50 140 20 56 400 19 100 7 50 620 500 730 864

50 25 9 65 100 1.000 3 100 250 50 190 20 85 500 19 100 7 50 620 800 796 111

-

50200-

400-

-

-

-

57 50 80 85-

75 57 50 69 69 116-

75 106 50 69 69 138-

75 106 50 69 69 111-

59.118-

56.754-

55.515-

54.390-

60.786-

321-


44


Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Doelstelling

Omschrijving transport

Talentontwikkeling jongeren Intensiveringen Claim: personeelskosten bewaakte speeltuinen Bezuinigingen Afromen-fasering budgetten onderwijshuisvesting Omvorming Delftse plus op het onderwijs Hervorming Jeugd en jongerenwerk Bezuiniging Jongerenparticipatie Bezuiniging Schiehallen Efficiency maatregelen in de kinderopvang Bijdrage coördinatie zorgplatform onderwijs Minder inkoop van kinderopvang Minder inzet op Maatschappelijke Stage Minder subsidie zorg rond voortgezet onderwijs Regeling schoolparkeerabonnementen Sluiting van een peuterspeelzaal. Verlagen bijdragen Centrum Jeugd en Gezin Verlagen uitgaven voortijdig schoolverlaters Versoberen JGZ en CJG Versoberen onderwijsachterstandsplan Voorzieningen kinderen en jeugd met een beperking Nog in te vullen bezuiniging

Begroting 2010 60.786-


Raming 2012 56.754-

Raming 2013 55.515-

Raming 2014 54.390-

-

70-

-

-

-

-

69 50 75 10 50 250 29 4-

75 49 69 50 75 40 90 250 29 27

50 75 49 50 69 50 75 50 40 90 250 25 25 100 29 31

50 100 75 75 49 100 69 50 75 50 40 90 250 50 50 100 29 52

-

15060-

10060-

10060-

-

1.500425-

425-

425-

425-

100 1 150 100 110 51 7 80 9 9 11 6 189 59.971-

100 2 310 100 110 51 130 7 80 57 11 9 10 120 11 6 206 55.266-

100 4 470 100 110 51 7 117 60 11 9 25 10 120 11 6 613 53.219-

46 100 7 640 100 110 51 7 146 60 11 9 50 10 120 11 6 848 51.130-

Veilige stad Intensiveringen Zorg- en veiligheidshuis Voorkomen fietsendiefstal Bestaand beleid Leges grote projecten Publiekrechtelijke taken Spoorzone Bezuinigingen Beëindigen cameratoezicht station Archiveren bouwtekeningen Bijdrage project alcohol en jeugd Efficiency veiligheidsregio Extra inkomsten bestuurlijke strafbeschikking Gebruiksvergunnigen en adviezen brandveiligheid Graffiti aanpak Project illegaal grondgebruik Kapitaallasten Gemeentelijke organisatie veiligheid Omvorming veiligheid in de wijken Vermindering subsidies Veilige school Efficiency Milieu toezicht RUD Samenwerking handhaving evenementen Technische toets bouwdeel omgevingsvergunning Veelplegers en nazorg gedetineerden Leges voorrangsverklaring Nog in te vullen bezuiniging Saldo primaire begroting 2011-2014

60.786-

-

45

Toelichting op de mutaties Gezondheid en toereikende Zorg Bestaand beleid WMO In de junicirculaire 2010 van het Gemeentefonds is een korting aangekondigd op de integratie uitkering WMO van € 621.000. In 2011 wordt deze neerwaartse bijstelling ten laste gebracht van de WMO reserve. Vanaf 2012 kan € 300.000 opgevangen worden door aanscherping van het beleid rond de verstrekkingen van gehandicaptenvoorzieningen. De neerwaartse bijstelling van de integratie-uitkering en de ontwikkeling van de reserve WMO levert een risico op. Bezuinigingen GGD Zuid Holland West De GGD ZHW voert voor de acht aan de gemeenschappelijke regeling deelnemende gemeenten een aantal wettelijke (basis) taken uit. Daarnaast maken de gemeenten individuele afspraken met de GGD over aanvullende diensten. Vanaf 2011 wordt van een bezuiniging uitgegaan gebaseerd op een verlaging van de gemeentelijke bijdrage aan deze gemeenschappelijke regeling. Aanscherpen beleid Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) Door de neerwaartse bijstelling van het beschikbare budget en een toenemend gebruik van voorzieningen, zoals huishoudelijke verzorging, is het noodzakelijk het beleid rond de uitvoering van de WMO aan te scherpen. De mogelijkheden worden in kaart gebracht om de komende jaren zowel de uitvoering als het beleid efficiënter vorm te geven. Daarnaast vindt ook een herijking plaats van de AWBZ-gerelateerde onderdelen van de WMO, zoals het beleid en de uitvoering van mantelzorg en ouderenwerk en de AWBZ pakketmaatregel. Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) De rijksbijdrage voor de OGGZ, maatschappelijke Opvang, vrouwenopvang, verslavingsbeleid en Meldpunt Bezorgd, is niet toereikend. De rijksoverheid gaat er vanuit dat de (centrum) gemeente zelf voor aanvullende financiering zorgt. Delft is regiogemeente voor de OGGZ, dit betekent dat Delft de maatschappelijke en vrouwenopvang organiseert, waar ook burgers van de regiogemeenten gebruik van maken. De regiogemeenten is gevraagd aan de opvang financieel bij te dragen. Daarnaast heeft Delft lokaal OGGZ beleid dat met lokale middelen wordt gefinancierd. Dit aanbod zal afgebouwd worden. Flankerend beleid Gebouwen multifunctioneel maken Per wijk wordt in beeld gebracht welke gebouwen, zoals sportverenigingen, scholen en kerken, multifunctioneel te maken zijn waardoor het mogelijk wordt andere accommodaties en activiteiten daarin onder te brengen. Op deze wijze wordt het aanbod en de kwaliteit per wijk zoveel gelijk gehouden, waarbij wel het gebouwenbestand wordt ingekrompen. Om deze aanpak te realiseren zullen de komende jaren investeringen gedaan moeten worden. In latere jaren kan hierdoor worden bezuinigd door een lagere toerekening van kapitaallasten en meer opbrengsten door herontwikkeling van vrijgespeelde voorzieningen.

46

Talentontwikkeling jongeren Bezuinigingen Verlagen bijdragen Centrum Jeugd en Gezin Als gevolg van een hogere rijksbijdrage vanaf 2011 wordt de gemeentelijke bijdrage t.b.v. de activiteiten en de verdere ontwikkeling van het Centrum voor Jeugd en Gezin en de Jeugdgezondheidszorg verminderd. De totale bijdrage (rijk plus gemeente) blijft daarmee ongeveer op het niveau van 2010. Veilige stad Intensiveringen Zorg- en veiligheidshuis In het land zijn goede ervaringen opgedaan met een veiligheidshuis. In Delft willen we dit ook gaan oprichten. Hiertoe voeren we overleg met de DWO gemeenten en Rijswijk. Doel is om zo dicht mogelijk aan te sluiten bij de huidige zorgketens voor jeugd en volwassenen. Het gaat om zorgen veiligheidsoverleg jeugd en zorgen veiligheidsoverleg volwassenen. Doelgroepen zijn nazorg gedetineerden (jeugd en volwassenen), huiselijk geweld (jeugd en volwassenen), veelplegers, jongerenoverlast, justitieel casusoverleg en overlast veroorzakende mensen. Het gaat om een geleidelijke invoer waarbij allereerst jeugd wordt aangepakt en vervolgens de volwassenen. Bij dat laatste moet er ook oog zijn voor het meldpunt bezorgd. Bestaand beleid Leges grote projecten Voor bouwleges bij grote projecten ontstaat een tegenvaller doordat de opbrengsten uit leges lager zullen zijn dan begroot. Dit komt door een verlaging van de gemiddelde investering bij reguliere aanvragen (van € 200.000 en € 250.000 naar gemiddeld € 140.000). Daarnaast gaan veel grote projecten als gevolg van de economische ontwikkelingen niet door of is er sprake van uitstel, zoals Watertuinen, Poptahof, TNO-projecten en de verschuiving van het TU rekencentrum en IKEA. Na 2011 blijft een risico bestaan van tegenvallende baten. Publiekrechtelijke taken Spoorzone Rekening moet worden gehouden met extra publiekrechtelijke taken voor de spoorzone (vergunningen, beantwoording bestuurlijke vraagstukken, extra toezicht openbare ruimte). Bezuinigingen Archiveren bouwtekeningen Met de invoering van de WABO per 1 oktober wordt digitaal aanvragen van bouwvergunningen mogelijk. Op de archivering van bouwtekeningen kan worden bespaard, omdat minder geld voor het scannen van bouwtekeningen nodig is. Efficiency veiligheidsregio De hulpverleningsregio Haaglanden (HRH) is in 2010 gevormd, waarbij de HRH en de gemeenschappelijke regeling (GR) brandweer Delft-Rijswijk in één organisatieverband zijn ondergebracht. De echte integratie moet nog plaatsvinden, met mogelijke besparingen o.a. op de management- en ondersteuningsstructuur. Vanaf 2011 wordt van een grotere efficiency uitgegaan met een uiteindelijke bezuiniging gebaseerd op 10% van de gemeentelijke bijdrage aan deze gemeenschappelijke regeling. Extra inkomsten bestuurlijke strafbeschikking De vergoeding per feit is verhoogd en bij het invoeren bestuurlijke strafbeschikking wordt het aantal feiten waarop geschreven kan worden groter.

47

Gebruiksvergunningen en adviezen brandveiligheid Voor de afgifte van de gebruiksvergunningen wordt advies gevraagd aan de brandweer. Dit kan in eigen beheer worden genomen omdat de kennis voor deze adviezen grotendeels aanwezig is bij de afdeling Bouw- en woningtoezicht. Indien nodig wordt bij derden een second opinion opgevraagd.




2 bewaakte speeltuinen nieuwe stijl Brede school Poptahof Cameratoezicht (afschrijving in 5 jaar) Gezondheidscentra Herinrichting sportpark Biesland ISV 2 ISV 3 Jongerenaccomodatie Harnaschpolder Onderwijshuisvesting 2009 Onderwijshuisvesting 2010 Onderwijshuisvesting 2011 Onderwijshuisvesting bezuiniging Onderwijsvoorziening Harnaschpolder Parkeervakken sportpark Tanthofdreef en Kruithuisweg Parkeren Harnaschpolder Realisatie woonservicezones Reconstructie sportpark Brasserskade Reconstructie sportpark Brasserskade Investering Rookvoorzieningen welzijnsaccomodaties Speelplekken Sportvoorziening Poptahof Toegankelijkheid openbare gebouwen Toegankelijkheid openbare gebouwen Investering Vakschool Delft Versterking gebouwensituatie Juniusstraat Vluchtdeuren spoortunnel Eindtotaal

K K K R K R R K K K K K K R E R R K K K K R K R K R

256 2.239 250 1.024 135 2.215 573 375 2.430 5.441 2.871 1.0004.228 125 250 1.000 590 266 47 200 350 221 879 1.765 2.000 400 29.130

256 200 45 100 15 1.709 573 2.430 5.441 3.328 125 250 504 590 266 47 100 221 879 235 17.314

200 205 924 120 492 2.871 1.000900 466 100 765 1.000 7.043

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014 e.v.

1.139 14 375 30 350 765 1.000 400 4.073

700 700

-


Brede school Poptahof Dit betreft een brede onderwijs-wijkvoorziening. De voorziening bevat in ieder geval twee scholen (huidige Omnibus en Horizon/locatie Anne de Vries), buitenschoolse opvang, een peuterspeelzaal en een gymzaal. Vanuit deze multifunctionele accommodatie wordt door meerdere partijen vorm gegeven aan een samenhangend aanbod van onderwijs, opvang en vrije tijd. Gezondheidscentra Het investeren in de totstandkoming van gezondheidscentra in de wijken van Delft is vastgelegd in de Visie Gezondheidscentra Delft 2003. De investering is bestemd voor de onrendabele toppen voor de nieuwbouw. Inmiddels zijn de gezondheidscentra Wippolder, Vermeertoren, Westerkwartier, Bieslandhof afgerond. Buitenhof en Tanthof worden nog uitgevoerd. Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV 2 en 3 ). Betreft de 2e en 3 tranche van gelden die Delft via de provincie ontvangt voor het ontwikkelingsprogramma stedelijke vernieuwing. Een actuele meerjarenraming zal dit najaar aan de raad worden voorgelegd.

48

Onderwijshuisvesting. Deze investeringen zijn onderdeel van het programma onderwijshuisvesting. Dit wordt in overleg – en co-financiering - met de schoolbesturen vastgesteld. Het college zoekt in het kader van de versobering van het investeringsprogramma naar mogelijkheden om het gemeentelijk aandeel in de onderwijsinvesteringen met € 1 miljoen te verlagen. Versterking gebouwen Juniusstraat Bij de verkenning in het kader van het haalbaarheidsonderzoek naar verzelfstandiging van het Grotius College is gebleken dat de gebouwensituatie aan de Juniusstraat versterking behoeft. Dit heeft zowel te maken met de staat van het gebouw als met de verouderde onderwijskundige mogelijkheden die de structuur van het gebouw biedt. Een versterking van het gebouw Juniusstraat in de vorm van nieuwbouw en verbouw is nodig voor een goede aansluiting bij de verdere ontwikkelingen in het voortgezet onderwijs. Hiervoor wordt twee miljoen gereserveerd. De planvorming voor de Juniusstraat zal worden voorbereid in 2010. Overeenkomstig de voorschriften wordt hierover consensusoverleg gevoerd met het Delftse onderwijs.

49

Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Wat willen we bereiken?

50

51

Wat gaan we ervoor doen? Activiteiten Iedereen heeft kans op woonruimte ongeacht inkomen Stimuleren en faciliteren realisatie voldoende nieuwbouwwoningen Faciliteren toegang en doorstroom op de sociale woningmarkt Faciliteren collectief particulier opdrachtgeverschap Een goede ruimtelijke ordening Ruimtelijke structuurvisie uitwerken in uitvoeringsparagraaf Stimulering experimentele en innovatieve architectuur Delft beschikt over actuele bestemmingsplannen Een goede openbare ruimte Doelmatige beeldkwaliteit openbare ruimte Meer groen/planten van bomen

Doelmatige technische kwaliteit van de openbare ruimte Doelmatige dienstverlening

Resultaten

De herfasering van de bouwproductie voor komende 4 jaar heeft plaatsgehad. Effectieve regievoering op bouwprojecten op stedelijk niveau bepaald. Aantal gerealiseerde nieuwbouwwoningen gemonitord en bijgestuurd waar nodig en mogelijk. Afspraken zijn gemaakt met partijen over concrete bouwprojecten.

Uitvoeringsparagraaf is opgesteld.

Stadsbouwmeester is aangesteld en benoemd in kwaliteitsteams grote projecten. AUB-bestemmingsplannen uitgevoerd binnen de wettelijke kaders. De kwaliteit van de binnenstad op B-niveau teruggebracht. De kwaliteit in de woonwijken en bedrijventerreinen komt op niveau C. Er is beeldbepalend nieuw groen gerealiseerd en een deel van het groen is omgevormd tot fleurig en onderhoudsarm. Het boombeschermend beleid wordt volgens de bomenverordening uitgevoerd. Beheersplannen zijn actueel gemaakt.

Meldingen vanuit het KCC over schoon en heel worden binnen de servicenormen verholpen.

52

Activiteiten Delft is bereikbaar Versterken bereikbaarheidsregie Actualiseren LVVP Investeren in hoogwaardige fietsvoorzieningen Spoorzone in uitvoering: weinig overlast

Vergunningverlening en advisering spoorzone is professioneel en pro-actief Openbare ruimte is veilig tijdens bouwwerkzaamheden Realisatie spoorzone op tijd voor het stadse deel Delft is klimaatneutraal in 2050 Versnellen duurzaamheid woningbouw

Warmtebedrijf ontwikkelen Stimuleren van organisatie en bewoners om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor duurzaam gedrag In stand houden groene buitengebied

Groter bereik natuur- en milieu communicatie

Resultaten Plan van aanpak vastgesteld, gericht op afstemming van planning, maatregelen en communicatie. Extra inzet op naleving van de uitvoering van gemaakte afspraken op straat. LVVP sober geactualiseerd. Knelpunten en quick wins zijn aangepakt om het fietsen in Delft te stimuleren en veilig en comfortabel te laten verlopen. Dagelijks toezicht openbare ruimte en regie sociale veiligheid georganiseerd. Besluitvorming Bolwerk en Westlandseweg, bouwvergunning tunnel 2e fase. Aanstelling inspecteur en handhaver openbare ruimte spoorzone gebied. Uitvoering volgens nieuwe robuuste planning.

Campagne ‘Steek energie in je eigen woning’ in 3 wijken gevoerd. Project Duurzaamheid bij Monumenten Gestart. Warmteaansluitingen uitgerold in o.a. Harnaschpolder, Poptahof, TU-Noord. Duurzaam Delft Dreamteam en duurzaamheidsprojecten gefaciliteerd.

In uitvoering gebracht van het project ‘het ontwikkelen van de assen’ naar de Delftse Hout. Met een Handboek inrichtingselementen Delftse Hout en naastgelegen groengebieden kader gegeven voor de kwalitatieve uitstraling van het gebied. Inzet bij projecten rond school en buurt: zwerfafval, energieke scholen, vergroening van de schoolomgeving. Natuur – en Milieucommunicatie meer ingezet voor burgers.

53


Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid


Werkelijk 2009 168.022 128.537 39.4859.856 7.695 41.646-

Begroting 2010 186.592 151.169 35.42317.045 15.525 36.943-

Begroting 2011 143.330 111.152 32.1782.586 4.955 29.809-

Raming 2012 172.577 145.592 26.9854.411 4.713 26.683-

Raming 2013 88.251 60.312 27.9393.680 4.919 26.700-

Raming 2014 81.618 55.024 26.5943.815 5.013 25.396-

Begrote lasten, baten en reserves naar doelstelling begrotingsjaar Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Doelstelling Goed wonen Goede ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening / vastgoed Kwaliteit openbare ruimte Delft bereikbaar Duurzame stad Totaal

Begroting 2011 Lasten 9.455 2.496 67.772 42.072 16.932 4.602 143.330

Baten 9.524 773 64.340 23.046 13.318 151 111.152

Stortingen 72 215 2.279 20 2.586


Onttrekkingen 100 231 873 1.830 1.921 4.955

Saldo 69 1.6233.27318.3684.0632.55029.809-

54


Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Doelstelling

Omschrijving Saldo primaire begroting 2010-2014 Overige begrotingsmutaties*

Begroting 2010 31.9204.608-

Begroting 2011 32.1291.040

Raming 2012 33.5512.326

Raming 2013 34.501298

Raming 2014 34.778161

Goede ruimtelijke ordening Intensiveringen

380 en 150 KV en verlenging A4 Bestaand beleid Actualiseren Uniformeren Bestemmingsplannen Bezuinigingen RO-beleidsontwikkeling Vereenvoudigen bestemmingsplannen Vertegenwoordiging regio Nog in te vullen bezuiniging Flankerend beleid Aanpassing bestemmingsplannen Goede ruimtelijke ordening vastgoed Bestaand beleid Analyse vastgoed Kwaliteit openbare ruimte Intensiveringen Reservering: thema openbare ruimte Bestaand beleid Groot onderhoud Abtswoudsebrug Bezuinigingen Afvalstoffenheffing verschuiven naar één persoonshuishouden Bedrijfsvoering begraven Beheer taken openbare ruimte Beleid bomen vervangen en plaatsen Besparing kwaliteitsbewakingssysteem Stadsbeheer Botanische Heemtuin omvormen tot sober park Efficiencymaatregelen Avalex Frequentie schoonhouden speelplaatsen Herzien faciliteiten t.a.v hondenpoep Inzamelen restafval de ene week en GFT de andere week Kwaliteitsniveau openbare verlichting Kwaliteitsniveau verkeersvoorzieningen Lagere frequentie drijfvuilverwijderen Lagere frequentie vuilvissen Minder onderhoud kademuren Minder onderhoud wegen Onderhoud civiele kunstwerken Ongediertebestrijding privatiseren Onkruidbestrijding in het groen Ontwerpen openbare ruimte Papierinzameling tweewekelijks Reduceren zitbanken met prullenbakken Reinigen, reparen en vervangen riolen Schoonmaken taken weekend en feestdagen Uitfaseren automatisering grofvuil-intakes Verlaging beeldkwaliteit groen Verminderen beheerskosten Bruggen vervangen door duikers Verminderen dienstverlening Verminderen speelplekken Vermindering inningskosten Vermindering toerekening overhead Avalex Vermindering veegmachine Versoberen onderhoud oeverbeschoeiing Versobering grofvuilbeleid Zwerfvuil in het groen Nog in te vullen bezuiniging Flankerend beleid Calamiteitenpost en omvorming openbare ruimte

transporteren

415-

-

-

-

150-

150-

-

48 -

69 -

-

200-

200-

-

188

172

-

-

-

-

700-

36.943-

-

-

-

-

72 40 20 10

95 80 20 -

-

-

748

748

325-

400-

-

-

-

200 20 13 25 425 41 35 55 15 20 20 30 241 25 90 50 5 150 75 20 153 10 18 5 300 56 5 262 27

200 25 50 25 25 425 41 43 74 115 28 20 20 45 482 50 50 180 100 300 10 300 75 20 191 20 35 10 300 56 10 250 262 12

200 25 100 38 42 50 425 41 43 148 175 28 20 20 60 723 75 50 300 150 300 15 450 75 20 229 30 70 15 48 300 56 15 250 262 212

200 25 100 58 42 50 425 41 43 148 235 28 20 20 80 1.059 100 50 450 200 300 20 600 75 20 267 40 96 20 48 300 56 20 250 262 722

250-

250-

-

-

29.762-

27.735-

28.578-

27.604-


55


Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Doelstelling

Omschrijving

transport Delft bereikbaar Intensiveringen Bereikbaarheid: fietsvoorz., toegank.binnenstad en regie Reservering: thema bereikbaarheid Bezuinigingen Beperken van inzet beleidscapaciteit Bezuiniging onderhoud pollers Binnengemeentelijk vervoer Beperken beleid parkeren Tariefswijziging parkeren Verlaging contributie Mobiliteitsfonds Haaglanden Verminderen inzet beleidsvoorbereiding en uitvoering Verzelfstandigingsproces parkeren Nog in te vullen bezuiniging Flankerend beleid

Verzelfstandigingsproces parkeren Duurzame stad Bezuinigingen Streekdierentehuis ‘t Julialaantje Gemeentelijke Interne Milieuzorg Investering grondwatermaatregelen Energiebesparende maatregelen Beëindigen bijdrage verschonen gemeentelijk wagenpark Vrijval budget milieuzone Vrijval budget openbaar vervoer op aardgas Projecten Natuur- en Milieucommunicatie Recreatiegebied Midden-Delfland Reserve Milieutechnologiefonds Verminderen advisering bestemmingsplannen Nog in te vullen bezuiniging Saldo primaire begroting 2011-2014



Raming 2012 27.735-

Raming 2013 28.578-

Raming 2014 27.604-

-

500-

500100-

300-

500-

-

12 120 7 18 65 98 -

24 120 13 36 300 100 195 50564

36 120 15 56 300 135 294 756

-

100-

36.943-

97 100 55 17 3729.809-

-

24 17 27 97 55 25 17 86 26.683-

48 120 16 75 300 175 448 1.120 162-

-

24 17 53 59 49 55 25 17 50 117 26.700-

-

24 17 52 84 49 55 25 17 50 30 169 25.396-

Toelichting op de mutaties Goede ruimtelijke ordening Bestaand beleid Actualiseren Uniformeren Bestemmingsplannen (AUB) Betreft afronding van diverse AUB plannen (wettelijke verplichting) en wordt als voorwaarde gezien om de bezuiniging, in de vorm van een efficiencyslag te kunnen realiseren. Flankerend beleid Aanpassing bestemmingsplannen Ingezet wordt op een globale opzet van bestemmingsplannen. Om dit mogelijk te maken moet eerst een investering worden gedaan welke ten laste komt van flankerend beleid. Goede ruimtelijke ordening vastgoed Bestaand beleid Analyse Vastgoedbedrijf Voor het vastgoedbedrijf is een analyse uitgevoerd die als gevolg van de verdere professionalisering en de afstemming van de ramingen op het bezit een meevaller oplevert.

56

Kwaliteit openbare ruimte Bestaand Beleid Groot onderhoud Abtswoudsebrug Voor renovatie van het draaimechanisme van de Abtswoudse brug zijn extra middelen benodigd. Bezuinigingen Afvalstoffenheffing verschuiven naar éénpersoonshuishouden In Delft is sprake van een demografische verschuiving van meer- naar éénpersoonshuishoudens. Aangezien éénpersoonshuishoudens absoluut gezien een lagere afvalstoffenheffing betalen, heeft deze verschuiving tot gevolg dat er een structureel dekkingstekort is ontstaan van € 200.000 (peiljaar 2009) ten opzichte van de begroting. Voorgesteld wordt om de werkelijke kosten die verband houden met het beheer van huishoudelijke afvalstoffen op een andere manier te verdelen, zodat er weer sprake is van volledige kostendekkendheid. In de begroting gaan daarmee de inkomsten structureel € 200.000 omhoog. Efficiencymaatregelen Avalex Avalex zal het aantal voertuigen dat ingezet wordt in Delft verminderen van 5 naar 4. Hierdoor is een structurele besparing mogelijk van € 250.000 per jaar. Daarnaast is per mei 2010 een andere manier van wagenparkbeheer geïntroduceerd, die naar verwachting een jaarlijkse besparing voor Avalex oplevert van € 500.000. Omdat Delft ongeveer 35% van de omzet genereert van Avalex, wordt verondersteld dat het voordeel dat Delft ten deel valt € 175.000 structureel is. Samen gaat het dan om een besparing van € 425.000, waarbij sprake is van ongewijzigd beleid ten aanzien van het inzamelregime. Minder onderhoud wegen Er wordt fors beperkt in uitgaven als wegenadvies en Rationeel wegbeheer, maar ook in de interne advieskosten van het vakteam Beheer en Ingenieurs Bureau. Door blijvend te investeren vanuit ontwikkeling, zoals LVVP en herstructurering kan het onderhoud op peil blijven. Voor wat betreft de uitvoering van het wegenonderhoud zal er slechts worden onderhouden ter voorkoming van kapitaalvernietiging en slechts in zeer beperkte mate ten behoeve van comfort, aanzien of veiligheid. Dit betekent: bij element- en asfaltverharding wordt fors ingekrompen op de eigen inzet (stratenmakers); op bijdrage aan ADV-projecten en (onderhoud) asfalt openbaar vervoer routes. Dit heeft effect op het kwaliteitsbeeld in de stad: minder reparaties geeft een slordiger beeld van de openbare ruimte. Onkruidbestrijding in het groen Om het groen zo veel mogelijk onkruidvrij te houden wordt gedurende het seizoen 5 tot 6 keer geschoffeld. Er is een andere aanpak van het onkruid onder voorwaarden (milieu, enz.) mogelijk: aan het begin van het seizoen de winterlaag wieden en vervolgens met milieu ontlastende middelen voorkomen dat er onkruid terugkomt. Dit scheelt aanzienlijk aan capaciteit. Reinigen, repareren en vervangen riolen Het onderhoudsniveau van de rioleringen ligt op een hoog niveau. Er wordt bijvoorbeeld “op zekerheid” vervangen; alle kolken worden 1 keer per jaar gereinigd (binnenstad 2 keer per jaar), enz. Hierdoor hebben de kolken een goede kwaliteit met weinig problemen. Door iets meer risico te nemen; het vervangingsproces te vertragen en onderhoud te minimaliseren kan aanmerkelijk worden bespaard. De kans op verstoppingen en noodreparaties neemt hiermee wel toe. Verlaging beeldkwaliteit groen In algemene zin betekent dit een verlaging van de beeldkwaliteit op Groen (maaien, onkruid, boomspiegels, onderhoud, enz.). De kwaliteit van het Delftse groen is op een goed niveau. Zorgvuldig onderhoud, op tijd vervangen, goede kwaliteit heesters, enz. hebben daaraan bijgedragen. De intensiteit/kwaliteit van het onderhoud kan verlaagd worden. Zo kan bijvoorbeeld het maaien in frequentie worden gehalveerd van 26 naar 13 maaibeurten. Een deel van dit werk wordt uitgevoerd door Combiwerk. Onderzocht wordt of er een samenwerkingsverband tussen

57

Combiwerk en Stadsbeheer mogelijk is waarmee de werkgelegenheid aan de onderkant van de samenleving in stand gehouden wordt. Vermindering toerekening overhead Avalex De Afvalstoffenheffing wordt vanaf 2011 structureel belast voor een bedrag van € 300.000, waar de achterblijvende centrale overhead uit gedekt wordt. Dit zijn kosten die het cluster Middelen niet verder kon reduceren, ook niet na de medewerkers van Reiniging in 2007 overgegaan zijn naar Avalex. Deze kosten worden alsnog door de gemeente gesaneerd. Zwerfvuil in het groen Er worden alternatieve manieren gezocht om 1 a 2 keer per jaar een schoonmaakactie te organiseren in samenwerking met de (buurt)bewoners. week Nederland Schoon (maart) en in september (aan het eind van het seizoen) een actie organiseren. Hiervoor is € 50.000 benodigd. Dit zal de gemiddelde beeldkwaliteit fors doen dalen; wel wordt de vervuiling 2 keer per jaar bestreden in samenwerking met de “veroorzakers”. Flankerend beleid Calamiteitenpost en omvorming openbare ruimte Om de financiële gevolgen van calamiteiten in de openbare ruimte te kunnen opvangen is het noodzakelijk hiervoor geld te reserveren. Voorbeelden van calamiteiten zijn: stormschade, werkzaamheden als gevolg van boomziekten, wateroverlast, boven gemiddeld gladheidbestrijding. Door de bezuinigingen is er geen ruimte meer binnen de bestaande budgetten. Het openbaar groen wordt omgevormd tot moderne, onderhoudsarme beplanting. Delft is bereikbaar Intensiveringen Bereikbaarheid; fietsvoorzieningen, toegankelijkheid binnenstad en regie Bereikbaarheidsregie is volop in ontwikkeling. Een en ander vergt flexibiliteit in de besteding van de beschikbare middelen. Om het fietsgebruik te stimuleren en daarmee de stad bereikbaar te houden is het nodig te investeren in fietsvoorzieningen. Projecten uit het Fietsactieplan ll zijn in uitvoering. Op termijn worden efficiency voordelen verwacht zoals het versterken van de Delftse regie op de bereikbaarheid door samenhangend te plannen, slimmer bouwen en managen, slimmer communiceren en beter uitvoeren. Bezuinigingen Bezuiniging onderhoud pollers Door verlaging van onderhoudsbudget zal minder frequent onderhoud gepleegd worden aan pollers die tussentijds buiten bedrijf zijn geraakt, gevaarlijke situaties uitgezonderd. Pollers zijn daardoor langduriger buiten bedrijf. Het overblijvend budget is voldoende voor de geplande uitbreidingen aan de Oude Delft, Vrouwenregt en Molslaan. Verminderen inzet beleidsvoorbereiding en uitvoering verkeer Algemene activiteiten in het kader van beleidsvoorbereiding voor onder andere verkeersontwerp en vervoersbeleid worden beperkter uitgevoerd. Het noodzakelijke binnen de wettelijke taken wordt uitgevoerd. Wensen uit de stad in het kader van mobiliteit, bereikbaarheid en verkeersveiligheid zullen sterker geprioriteerd worden. Flankerend beleid Verzelfstandigingsproces parkeren Het verzelfstandigingsproces van parkeren zal op termijn een voordeel kunnen opleveren. Om het onderzoek naar deze verzelfstandiging te kunnen doen zijn extra financiële middelen nodig.

58

Duurzame stad Bezuinigingen Vrijval budget milieuzone Om de luchtkwaliteit te verbeteren is ten zuiden van de binnenstad een milieuzone ingesteld. In deze zone mogen geen vervuilende vrachtwagens rijden. Voor het instellen van deze zone is een bijdrage van Haaglanden verkregen. Daardoor is minder eigen budget voor het instellen van de milieuzone benodigd.




2000 extra stallingplaatsen voor fietsen Spoorzone Aanleg park (gepland 2015) Bruggen Combiwerk Harnaschpolder, onrendabele top Combiwerk niet activeerbaar gedeelte Delftse Hout Fietsactieplan 2005 - 2008 Gebiedsprogramma en sanitair Delftse Hout Grondwater (rendabel) Impuls Binnenstad Kapelsebrug Kapelsebrug Bijdrage Haaglanden Klimaatplan fase 1 + 2 / fase 2 + 3 / herijking LVVP 2005 - 2008 LVVP 2008 - 2013 LVVP 2012 - 2013 LVVP TU infrastructuur Begraafplaats Iepenburg Oevers Buitenwatersloot Plantsoenposten Projecten uit herijking waterplan Sebastiaansbrug Sebastiaansbrug bijdrage Haaglanden Spoorsingelgarage, bijdrage 2014/2015 (rendabel) Tramlijn 19 niet activeerbaar Tramlijn 19 onrendabele top Eindtotaal

K K R K E K K R K R K K R K K R R K K K K K K K R K

5.050 200 913 16.584 487 750 719 281 600 959 6.000 5761.398 750 1.459 200 500 784 2.500 5.000 1.210 10.624 56.392

300 713 9.278 199 500 719 281 959 P.m P.m 1.250 5761.398 1.133 300 784 500 P.m P.m 500 200 22.800

250 200 6.812 288 250 300 P.m P.m 1.250 250 326 50 100 500 P.m P.m 310 1.150 20.360

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014 e.v.

500 494 300 P.m P.m 1.250 500 50 100 500 P.m P.m 300 3.600 8.246

500 P.m P.m 1.250 50 500 P.m P.m 100 5.674 8.074

3.500 200 P.m P.m 1.000 50 500 P.m P.m 5.000 10.250

Wegens aanbestedingsgevoelige informatie zijn er pm posten opgenomen

Extra stallingplaatsen voor fietsen Spoorzone In de spoorzone zullen op wens van het gemeentebestuur 2000 extra stallingplaatsen voor fietsen worden gerealiseerd. Combiwerk Harnaschpolder De huidige vestiging van Combiwerk aan de Buitenwatersloot voldoet niet aan de wensen en eisen voor een arbeidsontwikkelingsorganisatie die Combiwerk beoogt te zijn. In de Harnaschpolder wordt in 2011 nieuwbouw voor Combiwerk opgeleverd. Grondwater Betreft investeringen ter bestrijding van wateroverlast door grondwater. Kapelsebrug, Sebastiaansbrug en Tramlijn 19 Deze projecten moeten in samenhang worden bezien. Het krediet is benodigd om tramlijn 19 te realiseren en bestaat uit een bijdrage aan Haaglanden, meerkosten van het tracé Zuidwal/TUNoord, meerkosten in Technopolis en ambtelijke begeleidingskosten.

59

In verband met de technische staat en de aanleg van tramlijn 19 vindt groot onderhoud plaats aan de Sebastiaansbrug en de Kapelsebrug. Klimaatplan fase 1 + 2 / fase 2 + 3 / herijking De herijking van het klimaatplan heeft geleid tot een andere fasering van de investeringen. Klimaatplan fase 3 is gebaseerd op de vertaling van de Kyoto doelstellingen naar gemeentelijk niveau, waarbij wordt ingezet op energiebesparing in de nieuwbouw en de uitrol van het Warmtebedrijf Delft. LVVP(Lokaal Verkeers- en Vervoersplan) /FAP (Fietsactieplan) Voor projecten in het kader van het LVVP en het FAP is voor de periode 2010 tm 2012 in totaal € 3,75 miljoen beschikbaar. Projecten uit herijking waterplan Met het Hoogheemraadschap bestaan afspraken over het waterplan, waarin investeringen zijn opgenomen om tot een duurzame oplossing te komen voor het waterbergingstekort. In Delft moet nog eens 25% aan open water worden gerealiseerd ten opzichte van het reeds bestaande watersysteem om ook met de gevolgen van de verwachtte klimaatverandering droge voeten te houden. De afspraken worden komend jaar samen met het Hoogheemraadschap in een programma uitgewerkt. Spoorsingelgarage In het project Spoorzone is rekening gehouden met de realisatie van een ondergrondse parkeergarage in de Phoenixstraat/Spoorsingel voor ongeveer 650 parkeerplaatsen. Deze garage gaat gefinancierd worden via de business case van Parking Delft BV.

60

61

Bestuur, organisatie en communicatie Wat willen we bereiken?

62

63

Wat gaan we ervoor doen ? Activiteiten Burgers zijn tevreden over de dienstverlening Herkenbare gemeente

Regeldruk/administratieve lasten + bundeling vergunningsystemen (REAL) Zoveel mogelijk producten en diensten worden verstrekt door het KCC Internet meer inzetten Actief en tijdig communiceren Klare taal die iedereen begrijpt Engels voor anderstaligen Balie open wanneer inwoners dat willen Bestuurlijke profilering strategisch en geografisch meer samenwerken in de regio’s

Versterken bestuurlijke positie in Zuidvleugel Verbindingen maatschappelijk middenveld

Internationaal gericht

Resultaten

1 Website gerealiseerd door afronding project Delft 2.0. Informatie over 1 telefoonnummer aan de inwoners. Uitvoeren masterplanning KCC (meerjarig) Uitvoeren masterplanning REAL (meerjarig).

Uitvoering masterplan KCC (meerjarig).

Nulmeting verricht en acties bepaald om internetgebruik te stimuleren. Taalcampagne gevoerd (meerjarig). Website voor expats doorontwikkeld en beheerd. Onderzoek voorzieningen expats uitgevoerd. Wensen van de klant geïnventariseerd (verschuiving, geen verruiming). Nadere uitwerkingsrichting, aanpak en planning opgesteld voor samenwerkingsvorm met gemeenten in de regio’s (via kaderbrief, voorjaar 2011). Samenwerkingsbesluiten met andere overheden zijn genomen. Verkenning in Haaglanden verricht op het gebied van samenwerking belastingen. Rolneming in stadsregio Haaglanden is versterkt. Aansluiting gezocht bij strategieproces den Haag en Rotterdam (Deltametropool). Public affairsfunctie, lobbyaanpak uitgewerkt. In de kaderbrief (voorjaar 2011) uitwerkingsrichting, aanpak en planning voor nieuwe samenwerkingsvorm met partners in de stad opgenomen. Acties gericht op de vorming van nieuwe gelijkwaardige samenwerkingsverbanden. Europese projecten en thema’s zijn benoemd die een beroep doen op cofinanciering. De China-agenda is in uitvoering.

64

Activiteiten

Resultaten

Vervolg Bestuurlijke profilering Meer meedingen Europese financiën Ontwikkelingshulp middels stedenbanden Rolbewuste overheid Overheid in regisserende rol

Kleinere, slimmere organisatie

Verschuiving van beleidsvorming naar uitvoering die kleiner is

Cofinancieringfonds geïmplementeerd en nieuwe projecten/ netwerken gestart. Projecten gestart die zijn gericht op een van de millenniumdoelen. De regievisie is uitgewerkt. Realisatie van Koers voor Delft. Stappen gezet tot verzelfstandigingen van gemeentelijke taakvelden. Personeelsbeleidsplan vastgesteld, afgestemd op arbeidsmarkt en vorming regieorganisatie Personeelsplanning vastgesteld (kwalitatief/kwantitatief). Beleidsfuncties (kwalitatief) omgevormd en afgestemd op regievoering. Vermindering meerjarig vastgesteld.

Wat gaat het kosten ? Begrote lasten, baten en mutaties in reserves naar hoofdstuk Bedragen x € 1000,-

Bestuur, organisatie en communicatie


Werkelijk 2009 16.760 5.557 11.2032.308 3.156 10.355-

Begroting 2010 14.948 3.137 11.8111.433 2.165 11.079-

Begroting 2011 15.867 2.432 13.435525 422 13.538-

Raming 2012 14.669 2.417 12.252510 386 12.376-

Raming 2013 13.826 2.411 11.415504 386 11.533-

Raming 2014 13.110 2.411 10.699504 386 10.817-

Begrote lasten, baten en reserves naar doelstelling begrotingsjaar Bestuur, organisatie en communicatie Doelstelling Goede dienstverlening en heldere communicatie Bestuurlijke profilering Bestuurlijke profilering regio / internationaal Rolbewuste overheid Totaal

Begroting 2011 Lasten 4.101 3.671 642 7.453 15.867

Baten 1.745 236 2 451 2.432

Stortingen 56 23 446 525


Onttrekkingen 115 8 299 422

Saldo 2.2973.4516407.15013.538-

65


Bestuur, organisatie en communicatie Doelstelling

Om schrijving Saldo primaire begroting 2010-2014 Overige begrotingsmutaties*

Goede dienstverlening en heldere communicatie Bezuinigingen Meer internetgebruik bij klantcontacten Kostendekkendheid leges producten KCC Regionale samenwerking belastingen Uitsluiten werken op afspraak Nog in te vullen bezuiniging Bestuurlijke profilering Delft Bestaand beleid Gewezen wethouders Tegenvaller verkiezingen Bezuinigingen (Bestuurs) ondersteunende processen Bezuiniging vakteam BPS Budget overige kosten college verminderen Versoberen solidariteitsbeleid Nog in te vullen bezuiniging Flankerend beleid Stadskrachtonderzoek Bestuurlijke profilering regio / internationaal Bezuinigingen Bijdrage stadsgewest Haaglanden Korten op de bijdrage aan de VNG Rolbewuste overheid Intensiveringen Verbeteren taalvaardigheid Bezuinigingen Afloop gemeentelijke bijdrage FPU Herverdeeleffecten Onderhoud DMS t.l.v Basispakket ICT Optimaliseren inzet Strategie en Control Zoeklicht Bedrijfsvoering Nog in te vullen bezuiniging Flankerend beleid Meting maatschappelijke effecten bestuursprogramma Saldo primaire begroting 2011-2014

Begroting 2010 10.736293-

Begroting 2011 10.9602.781-

Raming 2012 11.0043.362-

Raming 2013 10.9013.541-

Raming 2014 10.9023.698-

-

50 -

100 50 100 50 46-

150 100 100 50 108-

150 100 100 50 60-

-

19050-

50-

50-

50-

-

25 75 25 -

191 25 75 34 5-

291 45 75 45 5-

407 45 75 56 5-

50-

150-

-

11.079-

-

-

-

50 -

50 5

50 5

50 5

50-

50-

-

-

123 970 80 89 250 24-

247 1.570 89 250 31

375 2.170 89 250 -

2511.533-

2510.817-

20 80 89 250 4 2513.538-

2512.376-

Toelichting op de mutaties Bestuurlijke profilering Bestaand beleid Gewezen wethouders Als gevolg van de collegewisseling wordt wachtgeld uitbetaald. In 2011 is het budget incidenteel verhoogd. Tegenvaller verkiezingen Het beschikbare budget wordt structureel opgehoogd om de extra kosten van het handmatig stemmen te dekken.

66

Flankerend beleid Stadskrachtonderzoek Het rapport “Stadskracht als Delftse Strategie, een toekomstgericht perspectief” is uitgebracht. Voor het realiseren van onze ambities in de komende jaren zal de gemeente echter meer samen moeten werken met andere organisaties. Dit geldt zowel voor onze maatschappelijke instellingen in de stad als voor onze buurgemeenten, stadsgewest Haaglanden, en Den Haag en Rotterdam. De Delftse Agenda voor de versterking van de stadskracht bevat drie uitwerkingslijnen: • nieuwe verbindingen met het maatschappelijk middenveld; • versterken van de bestuurlijke positie in Zuidvleugel; • verdiepingsslagen om de nieuwe rolneming ambtelijk/bestuurlijk te faciliteren.

Rolbewuste overheid Bezuinigingen Zoeklicht Bedrijfsvoering Koers voor Delft heeft als één van haar doelstellingen het efficiënter en effectiever maken van de gemeentebrede bedrijfsvoeringorganisatie (GBO). De taakstelling op de bedrijfsvoering zal worden verwerkt in de opzet van de GBO. De ontwerpfase is eind 2010 afgerond, met de daadwerkelijke invulling van GBO en de taakstelling wordt begin 2011 gestart. Op dit moment is nog niet concreet aan te geven op welke onderdelen en begrotingsposten wordt bezuinigd.

67

Raad Wat gaat het kosten ? Begrote lasten, baten en mutaties in reserves naar hoofdstuk Bedragen x € 1000,-

Raad


Werkelijk 2009 1.787 1.7871.787-

Begroting 2010 1.907 1.90750 1.857-

Begroting 2011 1.851 1.8511.851-

Raming 2012 1.818 1.8181.818-

Raming 2013 1.790 1.7901.790-

Raming 2014 1.759 1.7591.759-


Raad Doelstelling

Omschrijving

Saldo primaire begroting 2010-2014 Overige begrotingsmutaties*

Begroting 2010 1.94688

Begroting 2011 1.83479-

Raming 2012 1.83477-

Raming 2013 1.83277-

Raming 2014 1.83277-

1.858-

13 48 1.851-

23 69 1.819-

23 97 1.789-

23 126 1.760-

Raad Bezuinigingen Presidium Nog in te vullen bezuiniging Saldo primaire begroting 2011-2014


Bezuinigingen Het aandeel van de raad in het bezuinigingsprogramma 2011-2014 wordt slechts gedeeltelijk ingevuld. Het college treedt in overleg met het presidium om verder invulling te geven aan de taakstelling.

68

Paragrafen

69

Algemene toelichting op de paragrafen In de paragrafen zijn de beleidslijnen vastgelegd met betrekking tot beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. Doel van de paragrafen is dat onderwerpen met een groot financieel belang, die versnipperd in de begroting staan, worden gebundeld in een kort overzicht, waardoor de raad voldoende inzicht krijgt. Zij geven een dwarsdoorsnede van de begroting. De paragrafen zijn bedoeld om extra informatie te geven voor de beoordeling van de financiële positie op de korte en langere termijn. Weerstandsvermogen en risicomanagement In de paragraaf Weerstandsvermogen worden de risico’s van materieel belang en de weerstandscapaciteit aangegeven en wordt toegelicht in hoeverre schade en verliezen als gevolg van de risico’s van materieel belang met de weerstandscapaciteit kunnen worden opgevangen. Onderhoud kapitaalgoederen In de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen wordt verslag gedaan over de voortgang van het geplande onderhoud en het eventuele achterstallig onderhoud aan openbaar groen, water, wegen, kunstwerken, straatmeubilair, riolering en gebouwen. Verbonden partijen In de paragraaf Verbonden partijen wordt ingegaan op het openbaar belang, het financieel belang en de zeggenschap van de gemeente. Specifiek wordt ingegaan op nieuwe verbonden partijen, het beëindigen van bestaande verbonden partijen, het wijzigen van bestaande verbonden partijen en eventuele problemen bij bestaande verbonden partijen. Subsidies In de paragraaf Subsidies worden de hoofdlijnen van het beleid met betrekking tot het verlenen van subsidies opgenomen en de verdeling van subsidiebudgettten over de diverse hoofdstukken Financiering De paragraaf Financiering bevat een verslag van: • de kasgeldlimiet; • de renterisiconorm; • de liquiditeitsplanning en de financieringsbehoefte voor de komende drie jaar; • de rentevisie; • de rentekosten en renteopbrengsten verbonden aan de financieringsfunctie. Bedrijfsvoering In de bedrijfsvoeringsparagraaf wordt gerapporteerd over de bedrijfsvoering en over nieuwe ontwikkelingen, over de rechtmatigheid en over de onderzoeken naar de doelmatigheid en doeltreffendheid, bedoeld in artikel 213a Gemeentewet. Grond- en vastgoedbeleid In de paragraaf Grondbeleid wordt op hoofdlijnen ingegaan op (de uitvoering van) het Meerjaren Programma Grondontwikkeling (MPG) en het Meerjaren Programma Vastgoed (MPV). Lokale heffingen In de paragraaf Lokale heffingen wordt verslag gedaan van: de opbrengsten per lokale heffing; het bedrag aan kwijtscheldingen; de kostendekkendheid van de rioolrechten en de afvalstoffenheffing; de (ontwikkeling van de) lokale lastendruk voor eenpersoonshuishoudens, meerpersoonshuishoudens en bedrijven.

70

Weerstandsvermogen en risicomanagement Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de benodigde weerstandscapaciteit. De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten, die onverwacht en substantieel zijn, te dekken. In de Delftse begroting kunnen de volgende onderdelen van het vermogen en de begroting tot de weerstandscapaciteit worden gerekend: •

•

Statische weerstandscapaciteit De statische weerstandscapaciteit betreft het vrij aanwendbare deel van de Algemene reserve. Dit deel van het reservevermogen is beschikbaar om niet begrote, substantiële tegenvallers op te vangen. Het gaat dan vooral om incidentele tegenvallers. Als sprake is van een structurele doorwerking zal in de begroting en de meerjarenraming ruimte moeten worden vrijgemaakt. Dynamische weerstandscapaciteit De dynamische weerstandscapaciteit bestaat uit de ruimte in de begroting om tegenvallers op te vangen. Deze omvat onder andere de post onvoorzien van jaarlijks € 450.000. Deze post wordt ingezet voor incidentele tegenvallers die onontkoombaar, onvermijdelijk en onuitstelbaar zijn. Als sprake is van een structurele doorwerking moet deze in het volgende begrotingsjaar op een andere wijze worden gedekt. Daarnaast is in het bezuinigingsprogramma een apart budgettair kader gecreëerd voor tegenvallers en risico’s. Dit kader bedraagt € 18,4 miljoen verdeeld over de jaren 2012, 2013 en 2014 en vormt een buffer in de begroting en is daarmee ook als weerstandscapaciteit te beschouwen. Als zich onvermijdelijke tegenvallers voordoen, worden die in het betreffende jaar eerst met de buffer gesaldeerd. Als de buffer niet hoeft te worden aangesproken dan kan deze in de jaarrekening alsnog aan de Algemene reserve (weerstandscapaciteit) worden toegevoegd.

De beschikbare weerstandscapaciteit, in de vorm van het vrije deel van de Algemene reserve, is na het opmaken van de Jaarrekening 2009 gedaald tot € 5,0 miljoen. De beschikbare weerstandscapaciteit is daarmee voor een groot deel verbruikt. In de Jaarstukken 2009 en de Voorjaarsrapportage 2010 is reeds vastgesteld dat verhoging van de weerstandscapaciteit noodzakelijk is om de financiële positie van de gemeente Delft gezond te blijven houden en voldoende armslag te krijgen om financiële tegenvallers op te kunnen vangen. Daarnaast is in de Voorjaarsrapportage 2010 aangekondigd dat wordt onderzocht of een aparte reserve moet worden gevormd om de risico’s vanuit het grondbedrijf op te vangen. In het hoofdstuk Financieel meerjarenbeeld zijn nu voorstellen opgenomen om op basis van een herijking van de (bestemmings-)reserves en van het investeringsplan de weerstandscapaciteit te versterken met in totaal € 21 miljoen en om hierbij onderscheid te maken tussen de algemene weerstandscapaciteit en de weerstandscapaciteit t.b.v. gebiedsontwikkelingen. Als rekening wordt gehouden met de voorstellen ontstaat het volgende beeld:

71

Overzicht weerstandscapaciteit algem een W eerstandscapaciteit per 31 decem ber 2009 volgens jaarverslag Boekjaar 2010 Toevoegen vanwege vrijval reserves/investeringen Tijdelijke onttrekking t.b.v. reserve Investeringsplan Resultaat 201 0 na bestem m ing

Bedragen x € 1.000.000

5,0

9,0 -7,0 PM 2,0

Boekjaar 2011 Bijdrage jaarschijf 2011 in Program m abegroting 2011 Resultaat 2011 na bestem m ing

-1,2 PM 1,2-

beschikbaar als weerstandsc apaciteit algem een in 2010 en 2011

5,8

In het boekjaar 2010 wordt de weerstandscapaciteit tijdelijk verlaagd met € 7 miljoen ten behoeve van de financiering van het investeringsprogramma vanuit de reserve Investeringsplan. In deze reserve ontstaat een tijdelijk dekkingstekort omdat de opbrengsten van de herijking van het investeringsprogramma later worden gerealiseerd (de verlaging van de investeringen leidt tot een verlaging van de kapitaallasten over een reeks van 30 tot 40 jaar). De voorfinanciering uit de weerstandscapaciteit wordt teruggestort in de jaren 2011 - 2016. In het boekjaar 2011 is rekening gehouden met de onttrekking van € 1,2 miljoen voor het sluitend maken van de programmabegroting 2011. Overzicht weerstandscapaciteit gebiedsontwikkeling Weerstandscapaciteit per 31 december 2009 volgens jaarverslag Boekjaar 2010 Toevoegen als gevolg van vrijval reserves/investeringen Af te sluiten grondexploitatie Tanthof Af te sluiten grondexploitatie Ypenburgsepoort Af te sluiten grondexploitatie Zuidpoort Resultaat 2010 na bestemming

Bedragen x € 1.000.000

0,0

12,0 PM PM PM PM 12,0

Boekjaar 2011 Resultaat 2011 na bestemming

PM -

Totaal beschikbaar als weerstandscapaciteit gebiedsontwikkeling

12,0

In het boekjaar 2010 worden drie grondexploitaties afgesloten (zie paragraaf Grondbeleid). De resultaten hiervan worden op basis van de daadwerkelijke realisatie verrekend met de Algemene reserve (weerstandscapaciteit gebiedsontwikkelingen). De beschikbare algemene weerstandscapaciteit neemt toe tot een bedrag van circa € 5,8 miljoen in 2011. De weerstandscapaciteit ten behoeve van gebiedsontwikkelingen is € 12 miljoen. Daarnaast is nog sprake van de dynamische weerstandscapaciteit, dat is de bufferruimte in de begroting om risico’s en tegenvallers op te vangen. Die bestaat zoals gebruikelijk uit de post onvoorzien. Daarnaast is in deze begroting een meerjarig kader gereserveerd voor tegenvallers 2012 t/m 2014. Tenslotte komen door de verlaging van de investeringen gefaseerd bedragen vrij in de jaren 2011 t/m 2016.

72

Dynamische weerstandscapaciteit: ruimte in de begroting voor risico's en tegenvallers (bedragen x € 1.000) post onvoorzien budgettair kader tegenvallers terugstorting in de weerstandscapaciteit a.g.v.

2011 450

2013 450 7.500 500

2014 450 7.500 1.500

2015 450

2016 450

500

2012 450 3.400 500

3.000

1.000

950

4.350

8.450

9.450

3.450

1.450

verlaging investeringen buffer voor tegenvallers in de begroting

Het risicoprofiel De benodigde weerstandscapaciteit is afhankelijk van het risicoprofiel en de verschuivingen die zich daarin voordoen. Dit risicoprofiel wordt bepaald door de aard en de omvang van de risico’s waar de gemeente mee wordt geconfronteerd. De risico’s betreffen zowel lijnactiviteiten als (ruimtelijke) projecten. Voor deze risico’s kunnen geen verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen worden gevormd omdat de risico’s zich niet regelmatig voordoen en niet goed meetbaar zijn. De meer algemene risico’s voor de gemeente, zoals de positieve of negatieve doorwerking van macro-economische ontwikkelingen, zijn in deze paragraaf niet beschreven. Alle risico’s zijn geclassificeerd voor wat betreft de geschatte kans van optreden (laag/midden/ hoog) en het geldgevolg. Tevens is aangegeven of sprake is van een structureel (S) of incidenteel (I) risico. De weerstandscapaciteit is geen geëigend middel om structurele risico’s meerjarig af te dekken. Daarvoor moet – indien de risico’s zich voordoen – een oplossing worden gevonden in het reguliere begrotingsproces. De weerstandscapaciteit wordt hooguit incidenteel ingezet ter overbrugging naar een structurele oplossing. Voor de grondexploitaties zijn de risico’s bruto (impact x kans) en netto (inclusief effect beheersmaatregelen) gekwantificeerd. In het risicoprofiel wordt voor de grondexploitaties gebruik gemaakt van de gewogen netto risico’s. In onderstaande tabel is aan de hand van de geïnventariseerde risico’s een specificatie opgenomen van het totale risicobedrag. De risico’s met een verwachte omvang groter dan € 0,5 miljoen zijn apart zichtbaar gemaakt. De overige risico’s zijn in een verzamelregel opgenomen. Risico's


laag midden incidenteel hoog structureel hoofdstuk 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

WWB-inkomen Bediening bruggen ISV Harnaschpolder wonen Vastgoed exploitatie Spoorzone Sporthal Buitenhof Bedrijvenschap Harnaschpolder Tramlijn 19 Parkeren Het nieuwe kantoor-projectrente Het nieuwe kantoor-vertraging, organisatie, index. Overige risico's totaal

midden hoog midden hoog midden hoog hoog hoog midden hoog hoog

S I S I I I I I I S S I I/S

EWP BBD BBD BBD BBD BBD BBD BBD BBD BBD BBD BBD BBD

2.500 850 2.400 4.719 pm 3.000 780 1.358 pm 700 600 5.000 809 22.716

Het aantal risico’s is ongeveer gelijk gebleven. Het totaalbedrag van de risico’s is ten opzichte van het Jaarverslag 2009 per saldo gestegen van bijna € 21 miljoen naar € 22,7 miljoen. De toename komt voor rekening van de spoorzone en Het Nieuwe Kantoor en een nieuw risico voor tramlijn 19.

73

Daarnaast is een aantal kleinere risico’s vervallen. De actualisering van de risico’s bij het grondbedrijf wordt eerst afgerond in het TMPG. Op basis van de risicoscores is het risicoprofiel zichtbaar gemaakt in de onderstaande risicokaart. Voor deze risicokaart geldt hoe donkerder de kleur, hoe hoger de prioriteit van aanpak van het risico. Om verschuivingen in het risicoprofiel inzichtelijk te maken hebben wij ook de risico’s uit het Jaarverslag 2009 in kaart gebracht.

verwachte omvang

Verdeling van de risico’s naar geldgevolg en kans van optreden ( x € 1.000) bedragen x € 1.000

jaarrekening 2009

begroting 2011

> € 1.200

2

3

4

3

€ 600 < x < € 1.200

3

3

2

3

€ 250 < x < € 600

5

1

4

1

4

1

5

4

1

1

Laag

Midden

€ 100 < x < € 250

1

6

< € 100

1

1

Laag

Midden

Hoog

Hoog

kans (waarschijnlijkheid)

Het weerstandsvermogen De beschikbare statische weerstandscapaciteit wordt versterkt tot circa € 24,8 miljoen. Daarnaast is in de meerjarenraming sprake van een dynamische weerstandscapaciteit van ruim € 20 miljoen (m.n. onvoorzien en de buffer voor het opvangen van tegenvallers). Het risicoprofiel van de gemeente is gestegen naar € 22,7 miljoen. Hiermee is de verhouding tussen de beschikbare weerstandscapaciteit in de totale planperiode en het totaal van de risico’s weer positief. Naast het weerstandsvermogen zijn er ook andere indicatoren die kunnen worden betrokken bij de beoordeling van de financiële positie van de gemeente. In dit kader kan bijvoorbeeld de investeringscapaciteit van de gemeente in beeld worden gebracht aan de hand van kengetallen die tot uitdrukking brengen hoe hoog het bezit van de gemeente belast is met schulden (debt-ratio) en hoeveel de gemeente kwijt is aan rentelasten (nettoschuld als aandeel van de exploitatie). De debt-ratio zegt welk aandeel van de bezittingen op de balans is belast met schulden en wordt berekend door de som van kortlopende, langlopende schulden en voorzieningen te delen door het balanstotaal. Als norm geldt dat een debt-ratio van meer dan 80% aangeeft dat de gemeente zijn bezit zeer hoog heeft belast met schulden. De schuld als aandeel van de exploitatie geeft een indicatie van de druk van de rentelasten op de exploitatie en het investeringsvolume uit het nabije verleden. De netto schuld als aandeel van de exploitatie reken je uit door de som van de kortlopende schulden, de langlopende schulden (minus kortlopende vorderingen, banktegoeden en uitstaande deposito’s) en de voorzieningen te delen door de totale inkomsten. Als norm geldt dat de score niet boven 150% moet uitkomen.

74

Voor de gemeente Delft zijn de scores voor deze kengetallen als volgt: ratio's


1 Leningen O/G

2007 220,7

2008 239,5

2009 256,6

2 3 4 5

63,5 16 25 104,5

90,2 68 20 178,2

112,7 23 15 150,7

224

293,6

251,2

47%

61%

60%

8 Balanstotaal

506,4

617,6

646 ,8

9 Netto schuld / inwoner ( 5 / 98.000)

1.066

1.818

1.538

752

-281

53%

46%

Leningen O/G-U/G Kasgeld stand per 31/12 Voorzieningen Netto schuld (2+3+4)

6 Exploitatie 7 Netto schuld ten opz ichte van de exploitatie (5/6)

10 schuldevolutie / inwoner 11 Debt ratio ((1+3+4)/8)

52%

Voor beide kengetallen geldt dat de gemeente Delft onder de norm scoort.

Risico's In het tweede deel van deze paragraaf is een onderbouwing opgenomen van de belangrijkste risico’s (> € 0,5 miljoen) waarmee de gemeente Delft te maken heeft. WWB-inkomen Delft betaald aan bijstand (inkomensregelingen) circa € 36 miljoen per jaar. Als gevolg van de economische crisis is in de Programmabegroting 2010 voor bijstandsverlening een incidentele tegenvaller verwerkt van € 1 miljoen. Daarnaast is rekening gehouden met een risico voor 2011. Op basis van de huidige prognoses van cliëntenaantallen en de neerwaartse bijstelling van de bijdrage van het Rijk, wordt voor 2010 een nadeel verwacht. Voor 2011 wordt rekening gehouden met een tegenvaller op het budget WWB-Inkomen van € 3.000.000 en voor 2012 met € 1.500.000. Ondanks het streven om het nadeel zoveel mogelijk te beperken door bijstandsgerechtigden actief te bemiddelen naar werk, blijft het risico bestaan dat zich ook in 2012 e.v. tekorten voordoen. Bovengrens: € 2,5 miljoen (structureel) Laag Risicoscore

Ondergrens: € 0 midden X

hoog

Bruggen Er zijn 3 gemeentelijke bruggen in bediening en onderhoud bij de Provincie Zuid Holland. Het betreft de Plantagebrug, de Hambrug en de Abtswoudsebrug. De provincie streeft in verband met stroomlijning van de doorvaart een centrale afstandsbediening na bij de Hambrug en Abtswoudsebrug. De kosten (max. € 300.000) zijn niet begroot door de gemeente en de baten als

75

gevolg van het wegvallen van de brugbediening blijken nihil. Met de provincie wordt onderhandeld over de bekostiging vanuit het perspectief dat het gemeentelijk belang bij automatisering gering is. In eerdere rapportages is gemeld dat eventuele tegenvallers bij het onderhoud aan de Pesthuisbrug en de Vrouwe van Rijnsburgerbrug konden voorkomen. Bij de uitvoering is echter gebleken dat de kosten binnen de beschikbare middelen zijn gevallen. Bovengrens: € 300.000 incidenteel

Risicoscore

Laag X

Ondergrens: € 0 midden

hoog

Door het uitstel van de vervanging van de Sebastiaansbrug zullen er mogelijk extra onvoorziene kosten ontstaan in de tijdelijke beheer- en onderhoudssituatie. Die kosten kunnen betrekking hebben op de afzettingen en rijroutes (max. € 50.000). Maar ook kunnen er kosten ontstaan in geval er extra versterkingsmaatregelen getroffen moeten worden (max. 500.000 euro risicoscore midden, incidenteel). Bovengrens: € 550.000 incidenteel Laag Risicoscore


hoog

ISV Het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) bestaat sinds 2000. Uit dit budget zijn veel fysieke verbeteringen in de stad bekostigd en zijn (fysieke) kosten betaald van het wijkgericht werken. Een verlaging van de ISV subsidie is een risico. Het gemiddeld jaarlijks ISV voorschot dat in ISV2 (2005 t/m 2009) ontvangen is via de provincie Zuid Holland bedraagt circa € 2,4 miljoen. Najaar 2010 wordt op basis van het inmiddels vastgestelde provinciale ISV3 beleidskader door Delft met de provincie Zuid Holland een bestuurlijke overeenkomst afgesloten, op basis waarvan de provincie een jaarlijkse ISV3 voorschot kan vaststellen. De ISV3 verdeling voor Delft valt gezien de indicatieve verdeling van de provincie minimaal ca € 0,8 miljoen lager uit dan de inkomsten die de gemeente Delft t/m 2009 heeft ontvangen. Bovengrens: € 2,4 miljoen structureel Laag Risicoscore

Ondergrens: € 0,8 miljoen midden X

hoog

Harnaschpolder Wonen De grondexploitatie Harnaschpolder Wonen is verslechterd. Als gevolg hiervan is voor Harnaschpolder Wonen bij de jaarrekening 2009 een aanvullende voorziening getroffen van € 2,7 miljoen. Ook het risicoprofiel is bijgesteld. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het MPG 2010-2013. De risico’s voor het project Harnaschpolder zijn geïdentificeerd en gekwantificeerd. De maximale impact is gewaardeerd op € 11.686.000. De kans van optreden wordt ingeschat op hoog. Dit leidt tot een gewogen netto risico van € 4.719.000. Impact: € 11.686.000 incidenteel Laag Risicoscore

Gewogen netto risico: € 4.719.000 midden

hoog X

76

Vastgoedexploitatie De risico’s voor het vastgoedbedrijf zijn in eerdere besluitvorming geduid. Binnen het vastgoedbedrijf zijn egalisatiereserves beschikbaar waarmee eventuele mee- en tegenvallers worden opgevangen. Eens per vier jaar worden de vastgoedexploitaties geactualiseerd. Op basis van deze actualisatie kan worden beoordeeld of de egalisatiereserves toereikend zijn. Bovengrens: € PM incidenteel

Ondergrens: € PM laag

Risicoscore

midden X

hoog

Spoorzone De ontwikkeling van de spoorzone geschiedt door twee partijen. Het spoorse deel wordt voor rekening en risico van het ministerie van V&W ontwikkeld. Het stadse deel wordt voor rekening en risico van de gemeente ontwikkeld. Beide overheden hebben hun eigen projectorganisaties ingesteld voor de realisatie van deze ontwikkeling, te weten projectorganisaties Prorail en OBS. Businesscase OBS De ontwikkeling van het risicoprofiel OBS laat een vlakke trend zien. De aangepaste planning voor de tunnelbouw heeft voor een verhoging van het te verwachten beslag op de risicoreserve gezorgd, maar dankzij de beheersmaatregelen van OBS is het bedrag aan risico’s niet structureel hoger geworden. Bij de opzet van de Businesscase is rekening gehouden met een risicoreserve van € 25 miljoen. In de kwartaalrapportages over de ontwikkeling van de Spoorzone Delft worden telkens de actuele top-10 risico’s voor het OBS, en het stadskantoor en de overige gemeentelijke risico’s opgenomen. Er is daarmee sprake van een integraal risicoprofiel. De projectorganisatie OBS heeft maatregelen genomen om de geïnventariseerde risico’s door het nemen van adequate maatregelen te beheersen. Gemeentelijk risico stadskantoor De top-10 risico’s voor het stadskantoor worden bepaald door het risico van de vertraging van de tunnel. Zie verder bij risico stadskantoor. Overige gemeentelijke risico’s De belangrijkste risico in dit verband zijn: a. Restantrisico voor de gemeente m.b.t. de tunnelbouw De risicoverdeling tussen rijk en gemeente is zodanig dat de gemeente voor 20 % meebetaalt aan risico’s gelegen in meerkosten voor de tunnel tussen € 45 miljoen en € 70 miljoen. Voor de gemeente is dat een maximum risicobedrag van € 5 miljoen. Mede door de vertraging is de kans vergroot dat de gemeente aangesproken gaat worden op het maximum risicobedrag. Voorgesteld wordt om bij deze programmabegroting hiervoor een extra voorziening te treffen van € 5 miljoen (zie hoofdstuk Financieel meerjarenbeeld). Deze voorziening komt dan tot uitdrukking op de gemeentebalans per 31-12-2010. b. Kosten van de werkzaamheden van de gemeentelijke projectorganisatie De inzet van de ambtelijke organisatie voor het uitvoeren van de publieke taken vergt meer capaciteit en daardoor ook meer kosten te vragen dan eerst ingeschat. Voorgesteld wordt om in de begroting 2011-2014 hiervoor de benodigde budgetten te alloceren (ze hoofdstuk Zorg,onderwijs, wijken en veiligheid).

c.

Herontwikkeling spoorzone Vanuit gemeentelijke optiek is er ook het algemene risico, zoals planning en geld, met

77

betrekking tot de herontwikkeling van de Spoorzone. De financiële impact hiervan wordt in eerste aanleg opgevangen in de Businesscase OBS (zie aldaar). Mochten risico’s op enig moment niet opgevangen kunnen worden in de Businesscase OBS dan wordt teruggevallen op het weerstandsvermogen van de gemeente. Immers de stedelijke spoorzone-ontwikkeling vindt plaats voor rekening en risico van de gemeente. De huidige prognose (bron: tweede kwartaalrapportage 2010) laat een negatieve eindwaarde (in 2031) van € 3 miljoen zien. Bovengrens: OBS, € 25 mln, buffer businesscase Het nieuwe kantoor, zie aparte beschrijving

Ondergrens: € 15 mln, buffer businesscase Het nieuwe kantoor, zie aparte beschrijving

Risico gemeentelijk risico BC € 3 mln.

€0

Laag

midden

hoog X

Risicoscore

Sporthal Buitenhof De grondexploitatie Sporthal Buitenhof is in 2008 door de gemeenteraad vastgesteld. De risico’s voor het project Sporthal Buitenhof zijn geïdentificeerd en gekwantificeerd. De maximale impact is gewaardeerd op € 2.550.000. De kans van optreden wordt ingeschat op hoog. Dit leidt tot een gewogen netto risico van € 780.000. Impact: € 2.550.000 incidenteel laag

Gewogen netto risico: € 780.000 midden

Risicoscore

Hoog X

Bedrijvenschap Harnaschpolder De grondexploitatie 2010 van het Bedrijvenschap Harnaschpolder is in het Algemeen Bestuur van februari vastgesteld. De risico’s voor dit project zijn door het bedrijvenschap geïdentificeerd en gekwantificeerd. De impact beweegt zich tussen € 5.215.000 nadeel en € 4.147.000 voordeel. De kans van optreden wordt ingeschat op hoog. Dit leidt tot een gewogen netto risico tussen € 1.358.000 nadeel en € 1.861.000 voordeel. Impact: € 5.215.000 incidenteel (nadeel) € 4.147.000 incidenteel (voordeel) laag Risicoscore

Gewogen netto risico: € 1.358.000 (nadeel) € 1.861.000 (voordeel) midden

Hoog X

Project Tramlijn 19 (inclusief Sebastiaansbrug en Kapelsebrug) Voor het project is in totaal een budget aanwezig van ca. € 36 miljoen. Dit zijn de kosten die ten laste komen van de gemeente Delft voor de aanleg van de tram inclusief de twee projecten Sebastiaansbrug en Kapelsebrug. Als gevolg van het stopzetten van de aanbesteding van de Sebastiaansbrug en het vertragen van de uitvoering van de Spoorzone zal de voorgenomen planning voor realisatie van tramlijn 19 in 2012 niet worden gehaald. In overleg met het Stadsgewest Haaglanden zal een nieuwe planning worden opgesteld. Inzet van de gemeente is om in ieder geval de voorgenomen trajecten Zuidwal en TU Noord zo snel mogelijk te realiseren in verband met de hiermee noodzakelijke herinrichting van de bestaande wegen.

78

Het totale project kent verschillende onderdelen die nog in voorbereiding en uitvoering zijn.Het deelproject Sebastiaansbrug wordt onder verantwoordelijkheid van de Gemeente, Stadsgewest Haaglanden en Provincie Zuid-Holland voorbereid. De Kapelsebrug wordt onder verantwoordelijkheid van gemeente Delft voorbereid en uitgevoerd. Voor de overige delen van het project Tramlijn 19 is Haaglanden grotendeels trekker. De (financiële) consequenties van het stopzetten van de aanbesteding van de St. Sebastiaansbrug, de hiermee gepaard gaande vertraging en de nieuwe plankaders die moeten worden opgesteld voor het verdere vervolg worden voor het einde van 2010 in kaart gebracht. Er zitten financiële risico’s aan het totaal van het project o.a. als gevolg van de vertraging van het totale project die nog niet te kwantificeren zijn. Bovengrens: pm

Ondergrens: pm Laag

Risicoscore

Midden X

hoog

Parkeren Na update van de kostprijscalculatie is bereikt dat de vergunningtarieven kostendekkend zijn. Betaald straatparkeren is momenteel meer dan kostendekkend, waardoor de kosten voor de pollers en fietsenstallingen deels bekostigd kunnen worden. Door de aanleg van de spoorsingelgarage verdwijnen de parkeerplaatsen op maaiveld vooral onder het spoorviaduct. Hierdoor neemt het aantal betaalde straatparkeerplaatsen af en dalen de opbrengsten uit het straatparkeren met maximaal € 700.000 per jaar. Het totale aantal parkeerplaatsen in dit gebied gaat toenemen doordat in het project Spoorzone rekening is gehouden met de realisatie van een ondergrondse parkeergarage in de Phoenixstraat/Spoorsingel voor ongeveer 650 parkeerplaatsen. Deze garage gaat gefinancierd worden via de business case van Parking Delft BV. De opbrengst uit de vervangende garageparkeerplaatsen komt ten goede aan de exploitatie van de garage. Omdat garages veel hogere exploitatiekosten kennen dan straatparkeren, is daar geen sprake van surplus. De opbrengsten uit het straatparkeren zullen na gereedkomen van de Spoorsingelgarage dus niet langer volstaan om de kosten van betaald parkeren en bijzondere exploitaties te dekken. Bovengrens: € 700.000 structureel laag Risicoscore


hoog

Het Nieuwe Kantoor Het Nieuwe Kantoor (HNK) wordt bovenop het nieuwe station in de Spoorzone gebouwd. De bouw geschiedt in twee delen. De oorspronkelijke planning geeft aan dat het gehele kantoor na oplevering van het tweede deel eind 2015 in gebruik wordt genomen. De start van de bouw is echter vertraagd met een jaar als gevolg van vertraging in het spoortunneltraject. Vertraging heeft financiële gevolgen, waarvan de voornaamste de stijgende bouwrente over reeds betaalde investeringskosten is. Maatregelen worden onderzocht om dit negatieve bouwrente-effect te beperken. Hierbij wordt de variant uitgewerkt waarbij in de eerste fase al 80% van het gebouw wordt neergezet, direct volledig ingericht en in gebruik genomen kan worden eind 2015. De beoordeling van het incidentele risico is gebaseerd op inzet van deze maatregel. Naast de risico’s die samenhangen met het spoortunneltraject zijn in de investeringsbegroting van HNK, die in het najaar van 2007 is vastgesteld door de raad, twee algemeen geldende financiële risico’s aangegeven te weten een prijsstijging in de bouwsector die hoger is dan de gemiddelde prijsstijging en financiering met een hoger rentepercentage dan waarmee nu rekening wordt

79

gehouden in de investeringsbegroting. Bouwkosten: De aanbesteding van de bouw van HNK zal uitsluitsel geven over de toereikendheid van de raming van de bouwkosten ten opzichte van de marktprijzen. Gezien de huidige bouwmarkt wordt het risico van de aanbesteding niet hoog ingeschat. Het blijft echter een complex project, wat een risicoverhogend effect kan hebben. Het is zaak om de bouwkostenstijging goed te volgen door middel van een op het project toegesneden indexering. In de risicoscore is dit risico voorlopig PM meegenomen. Rente: In de globale investeringsbegroting van HNK is gerekend met een rentepercentage van 5%. Verondersteld is in de dekking van de kosten dat het mogelijk moet zijn om projectfinanciering tegen 4% te verkrijgen. Op dit moment is de rente rond de 4%, maar vooral op de langere termijn hoger dan 4% omdat er voor latere storting een opslag betaald moet worden. Het renterisico heeft een structureel effect (ondergrens 0,5%, bovengrens 1% meer). Als beheersmaatregel wordt gezocht naar een vorm van financiering die goedkoper is en waarbij rekening wordt gehouden met de verschillende momenten waarop het geld nodig is. Een voorstel hiertoe is in voorbereiding. Samen met de projectorganisatie OBS is een risicokaart met betrekking tot het project HNK ontwikkeld op basis waarvan beheersmaatregelen kunnen worden genomen en risicorapportages worden opgesteld. Bovengrens: € 600.000 structureel (rente) € 5.000.000 incidenteel

laag Risicoscore

Ondergrens: € 0 - € 300.000 structureel € 2.500.000 incidenteel

midden

hoog X

80

Onderhoud kapitaalgoederen De paragraaf kapitaalgoederen gaat over het onderhoudsniveau van kapitaalgoederen in de openbare ruimte of ten behoeve van het openbaar belang. Kapitaalgoederen zijn investeringen met een langdurig economisch of maatschappelijk nut en kunnen worden onderverdeeld in drie categorieën: - infrastructurele kapitaalgoederen zoals wegen, riolering en kunstwerken; - voorzieningen zoals openbaar groen; - gebouwen. Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) maakt een onderscheid tussen investeringen met een maatschappelijk of economisch nut. Op investeringen van economisch nut zoals riolering, moet worden afgeschreven. Op investeringen met een maatschappelijk nut, zoals wegen, groen en kunstwerken mag een gemeente afschrijven. Grote investeringen worden geactiveerd. De overige investeringen en groot onderhoud komen ten laste van de exploitatie. In deze paragraaf wordt ingegaan op de kwaliteit, de wijze van onderhoud en de daarvoor benodigde financiële middelen. Omdat kapitaalgoederen een meerjarig nut kennen wordt het onderhoud structureel gepland aan de hand beheerplannen. De visie openbare ruimte is in 2009 vastgesteld. Hierin zijn afspraken gemaakt over het inrichtingsniveau en beheerkwaliteit van de verschillende aspecten van de openbare ruimte. Voor het beheer van de kapitaalgoederen in de openbare ruimte beschikt de gemeente over een aantal instrumenten. Als eerste de beheersystemen waarin van alle objecten in de openbare ruimte de relevante data is ingebracht. Daarnaast zijn er diverse schouw- en inspectierondes voor de vaststelling van onderhoudsgesteldheid van (objecten in) de openbare ruimte. Op grond hiervan worden middels de beheerplannen keuzes gemaakt betreffende instandhoudingcyclus, de (her)inrichtingscyclus en de daarvoor benodigde middelen. De vastgestelde beheerplannen worden indien nodig geactualiseerd en eventueel ontbrekende worden gemaakt. In 2010 wordt het integrale beheerplan openbare ruimte vastgesteld. Hierin is een integraal afwegingsmodel opgenomen om de samenhang tussen de verschillende disciplines op beeldkwaliteit en middelen te kunnen beoordelen. Het college heeft in 2010 omvangrijke bezuinigingsvoorstellen opgesteld. Deze hebben effect op zowel de beeld- als technische kwaliteit van de openbare ruimte. Aan de hand van de belangrijkste beheersdisciplines wordt aangegeven wat de stand van zaken is. De cijfers in de tabbellen zijn met name meerjarig nog niet volledig gecorrigeerd voor de effecten van mogelijke bezuinigingen. In geval van bezuinigingen wordt het beheerplan kunstwerken en de begroting bijgesteld.

Civiele kunstwerken In 2010 wordt het beheerplan kunstwerken geactualiseerd. De inzet van de middelen is gericht op minimale instandhouding, functionaliteit en voorkoming van kapitaalvernietiging. In de begroting zijn de kosten voor klein- en grootonderhoud, administratieve posten (o.a. kapitaallasten) en beleid en beheer opgenomen. Grote variatie in vervangingskosten worden opgevangen via de reserve openbare ruimte kunstwerken.

81

Er is momenteel geen sprake van grootschalig achterstallig onderhoud. Wel zijn enkele reeds gestarte projecten (Molentjesbrug, Kapelsbrug, St. Sebastiaansbrug) doorgeschoven naar 2011 en verder. Onderhoud kunstwerken

Klein onderhoud bruggen Groot onderhoud bruggen Administratieve posten Beleid en beheer Totaal


2011 316 1375 61 158 1.910

2012 316 511 59 158 1.044

2013 316 512 789 158 1.775

2014 316 512 787 158 1.773

Wegen De omvang van het wegennet is ca. 307 hectare. Hiervan is ca. 83 hectare asfalt. Het beheerplan wegen is in 2010 geactualiseerd. In de begroting zijn opgenomen de kosten voor elementenverharding, asfaltverharding, administratieve posten (waaronder kapitaallasten en rationeel beheer) en wijkservice. De afgelopen jaren is veel energie gestoken in het wegwerken van achterstallig onderhoud. De achterstanden zijn grotendeels weggewerkt. Door en nieuwe bezuinigingsmaatregelen worden deze achterstanden niet verder ingelopen. De werkzaamheden rondom de restzettingen Tanthof lopen ook in 2011 door. Onderhoud wegen

Straatnaamgeving en huisnummering Administratieve posten Elementverharding Asfalteringen Wijkservice Totaal


2011 52 749 1.973 1.048 1.323 5.145

2012 52 905 2.178 1.082 1.365 5.582

2013 53 1.188 2.197 1.083 1.383 5.904

2014 53 1.619 2.312 1.083 1.382 6.449

Water / oevers Delft beheert 320 km van het totaal aan 515 km oevers binnen de gemeente. Het doel van het oeverbeheer is het in stand houden van goed functionerende scheidingen tussen land en water op een milieu- en natuurvriendelijke wijze. Het beheerplan oevers is vastgesteld in 2007. In 2011 wordt deze geactualiseerd. Tevens wordt in dit beheerplan het onderdeel water toegevoegd. In de begroting zijn kosten opgenomen voor onderhoud aan grachten en watergangen, onderhoud kademuren, baggerwerkzaamheden en het waterdossier. Er is momenteel geen sprake van grootschalig achterstallig onderhoud. Wel zijn enkele projecten (Buitenwatersloot en Nieuwe Haven) doorgeschoven naar 2011 en verder.

82

Onderhoud waterwegen en oevers

Onderhoud grachten en watergangen Onderhoud kademuren Baggerwerkzaamheden Waterdossier Totaal


2011 232 726 149 30 1.137

2012 249 759 149 30 1.187

2013 291 711 149 30 1.181

2014 285 709 149 30 1.173

Groen Het openbaar groen is een beeldbepalend onderdeel van de openbare ruimte en het visitekaartje van de gemeente Delft. Het beheer vindt plaats conform het in 2007 vastgestelde beheerplan groenvoorzieningen. In 2011 wordt deze geactualiseerd. In de begroting zijn kosten opgenomen voor onder andere onderhoud openbaar groen, onderhoud bomenbestand, renovatie speelplaatsen en botulismebestrijding. Onderhoud groen

Openbaar groen Onderhoud bomenbestand Groenvoorziening algemeen Vastgoed OGM plantsoenposten Renovatie speelplaatsen Botulismebestrijding Totaal


2011 4624 325 159 60 396 51 5.615

2012 5004 338 159 59 442 51 6.053

2013 5057 342 162 58 445 51 6.115

2014 5048 342 162 57 445 51 6.105

Riolering Het beheer en onderhoud van de gemeentelijke riolering wordt bepaald aan de hand van het begin 2011 nieuw vast te stellen Verbreed-gemeentelijk rioleringsplan (GRP). Binnen dit V-GRP is er naast de aandacht voor de afvalwaterzorgplicht (de duurzame instandhouding van het rioolstelsel) tevens aandacht voor de hemelwaterzorgplicht en de grondwaterzorgplicht. Om invulling te geven aan de verschillende zorgplichten worden projecten uitgevoerd. Hierbij kan gedacht worden aan het aanleggen van een gescheiden rioolstelsel, het vervangen van riolering welke niet meer voldoet aan de gestelde eisen en het onderhouden van gemalen en drukriolering. De burgers en bedrijven van de gemeente Delft betalen rioolheffing. De opbrengst hiervan dient geheel besteed te worden aan het vervullen van de drie zorgplichten. In de begroting zijn kosten opgenomen voor dagelijks onderhoud van riolen en gemalen, inspectie, administratieve lasten (o.a. kapitaallasten) en rationeel beheer. Onderhoud riolering

Dagelijks onderhoud gemalen Inspectie / reiniging riolen Vernieuwen riolen Klein onderhoud riolen Administratieve posten Vernieuwen gemalen Rationeel beheer Veegdienst Totaal


2011 624 21 503 1.061 4.476 0 1.125 296 8.106

2012 625 21 504 1.063 4.454 0 1.126 297 8.090

2013 628 21 505 1.074 4.434 0 1.131 300 8.093

2014 628 21 505 1.077 4.415 0 1.131 300 8.077

83

Gebouwen (exclusief onderwijsgebouwen) De gemeente Delft heeft een omvangrijke vastgoedportefeuille. Deze portefeuille valt uiteen in de volgende categorieën onroerend goed: gemeentelijke huisvesting ondersteuning beleidsvelden overige objecten. De vastgoedportefeuille vereist professioneel beleid en beheer. Onderdeel van het beheer is het uitvoeren van onderhoud. De kaders waarbinnen het onderhoud uitgevoerd wordt zijn: waarborging van de veiligheid; voorkoming van gevolgschade; correctief, preventief en esthetisch onderhoud; doelmatige instandhouding. Met in achtneming van deze kaders zijn de gebouwen geïnspecteerd, waarna een meerjarenonderhoudsplanning (MOP) is gemaakt. Daarnaast wordt jaarlijks een schouw uitgevoerd. Deze schouw vormt de basis voor de onderhoudsplanning voor het betreffende jaar. De concrete jaarplanning kan dus afwijken van de MOP. De MOP is financieel vertaald. Om praktische redenen is in de begroting rekening gehouden met een gemiddelde onderhoudslast over de periode 2010-2017. In werkelijkheid fluctueert het onderhoudsvolume (zie opmerking hierboven over de concrete jaarplanning). Het verschil tussen de gemiddelde onderhoudskosten (conform MOP en begroting) en de werkelijke onderhoudskosten conform de jaarplanning wordt onttrokken/toegevoegd aan de daarvoor gevormde egalisatiereserve. Per 31-12-2009 kent de egalisatiereserve Vastgoed een omvang van € 6.569.000. In het kader van het vrijmaken van middelen voor de weerstandscapaciteit is de egalisatiereserve Vastgoed in 2010 afgeroomd met € 3.557.000.

84

Verbonden partijen Algemene Informatie De gemeente Delft is, evenals andere overheden, actief in netwerken van beleids- en uitvoeringsorganisaties. Met een aantal van die organisaties onderhoudt de gemeente financiële en/of bestuurlijke banden. Die verbindingen staan te boek als “deelnemingen”, maar een bepaalde groep daarvan noemen we overeenkomstig de gemeentelijke begrotingsvoorschriften “verbonden partijen”. Als sprake Is van een participatie in een organisatie met alleen een bestuurlijk of een financieel belang, dan spreken we over een deelneming. Een verbonden partij is een privaat- dan wel publiekrechtelijke organisatie, waarin de gemeente én een bestuurlijk én een financieel belang heeft. Van een bestuurlijk belang wordt gesproken als er zeggenschap bestaat uit hoofde van stemrecht of een vertegenwoordiging in het bestuur van de organisatie. Er is een direct financieel belang wanneer een ter beschikking gesteld bedrag niet verhaalbaar is bij faillissement, of als er een financiële aansprakelijkheid bestaat als de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. In het vervolg van deze paragraaf gaan we uit van het bredere begrip deelnemingen. Deelnemingen voeren meestal gemeentelijke taken uit met een maatschappelijk en daardoor ook politiek belang. Participatie van de gemeente in deze organisaties levert de gemeente niet alleen op dat gemeentelijke doelen en ambities in samenwerking met onder meer de deelnemingen tot realisatie komen, maar kent ook financiële en bestuurlijke risico’s. Om de synergie vanuit de samenwerking optimaal te benutten en de risico’s te beheersen is aandacht voor de sturingsrelatie met en risicobeheersing bij deelnemingen en verbonden partijen essentieel. Voor de transparantie met betrekking tot de deelnemingen wordt eens per 4 jaar een beleidsnota opgemaakt. In de nota “Deelnemingenbeleid Delft” van oktober 2006 heeft de raad meerjarige beleidskaders en beheerskaders (toezicht en control) gesteld voor de deelnemingen. Deze kaders betreffen o.a. de rol van de gemeente als eigenaar/bestuurder, klant/opdrachtgever, financiële bijdrage, informatievoorziening, het besliskader voor het aangaan van deelnemingen e.d. In het vierde kwartaal 2010 verschijnt er een nieuwe geactualiseerde beleidsnota over het deelnemingenbeleid van de gemeente Delft. Ook op de gemeentelijke deelnemingen wordt een beroep gedaan om een substantiële bijdrage te leveren aan het gemeentelijk bezuinigingsprogramma. Dit betreft met name de hoogte van subsidies aan stichtingen (zie verder de paragraaf subsidies) en de omvang van de gemeentelijke bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen. Medio 2010 is een traject gestart van intensieve gesprekken met de betrokken gemeenschappelijke regelingen alsook de deelnemende gemeenten om vorm te geven aan een bezuinigingstaakstelling van 10% op de gemeentelijke bijdrage. In de overzichten, die hierna volgen, wordt beknopt de inzet van de deelnemingen in relatie tot de realisatie van de gemeentelijke doelstellingen weergegeven. Een meer uitgebreide inhoudelijke beschrijving van de deelnemingen treft u aan in de nota Deelnemingenbeleid. De deelnemingen die geen verbonden partij zijn, zijn gegroepeerd opgenomen in het tweede deel van het overzicht Beleidsinformatie Deelnemingen.

85

Overzicht Beleidsinformatie Deelnemingen Deelneming Deelnemingen, tevens verbonden partij Vennootschappen Warmtebedrijf BV i.o.

Doel/Openbaar belang

Ontwikkelingen

Risico’s

Aanleggen en exploiteren van Nieuwe wetgeving op komst Nog niet van toepassing. een warmtedistributienet. met betrekking tot CO2. Nog geen zekerheid over de locaties van warmtekrachtstations.

Combiservices BV

Ontwikkelen, plaatsen en Combiservices BV is een Risico op waarde aandelen en begeleiden van medewerkers onlosmakelijk onderdeel van mislopen dividend. Wet Sociale Combiwerk Werkvoorziening, waarbij arbeidsontwikkeling centraal staat.

Evides BV

Beheren en exploiteren van een waterbedrijf

Geen bijzonderheden

Idem

Zuid-Hollands Investeringsfonds BV

Bevorderen van technologisch vernieuwende ondernemingen en technostarters

De BV lijdt een slapend bestaan.

Risico op waarde aandelen

Science Port Holland NV

Locaties Technopolis en Schieveen ontwikkelen tot een hoogwaardig themapark met kennisbedrijven

Schieveen locatie vervangen idem. door Stadshaven/Hoboken.

Grondexploitatiemaatschappij Station Zuid CV Realisatie van drie kantoorgebouwen bij station Delft(VP) Zuid. a. De Stille Vennoot BV

Marktontwikkeling niet idem. rooskleurig (vastgoedcrisis).

b. Grondexploitatiemaatschappij beheer (GEM BV) Station Zuid

VOM BV

Beheersen Marktontwikkeling niet Risico op waarde aandelen + vastgoedontwikkeling en rooskleurig (vastgoedcrisis). garantstelling/ financiering. gewenste branchering vooral in kern historisch winkelgebied binnenstad.

Parking BV/Parking Delft BV

Uitvoeren van het parkeerbeleid Delft en de exploitatie van parkeergarages.

Geen bijzonderheden.

Eneco Holding NV

Beheren en exploiteren van een energiebedrijf.

Risico op waarde aandelen en Door een uitspraak van de rechtbank is de splitsing van lager of geen dividend. Eneco nog niet aan de orde.

Blossom Participatiemaatschappij NV

Investeren/participeren in Het bedrijf lijdt verlies. nieuwe productideeën, die via intellectuele eigendomsrechten beschermd zijn.

Ontwikkelbedrijf Spoorzone (OBS)

Realiseren herontwikkeling van het Spoorzonegebied, waaronder ook de realisatie van het Stadskantoor.

Marktontwikkeling niet Risico voor de stedelijke rooskleurig (vastgoedcrisis). ontwikke-ling.

NV Bank voor Nederlandsche Gemeenten BNG

Bank ten dienste van de overheid

Geen bijzonderheden

Risico op waarde aandelen + de garantstelling/ financiering.

Geen risico. Boek-waarde aandelen is in 2006 afgeboekt.

Beperkt risico. Waar-de aandelen niet geactiveerd. Jaarlijks dividend is beperkt.

86

Deelneming


Ontwikkelingen

Risico’s

Behartigt belangen openluchtrecreatie in MiddenDelfland, onder handhaving van het van landelijk karakter. Stichting jeugdgezondheids-zorg Zuid-Holland- Borgen West jeugdgezondheidszorg in het publieke domein.

Ingroeiregeling Opstart per start(Terrein schooljaar Beheer Model);Advisering 2010-2011. Daarvoor Bestuurscommissie. planvorming en begeleiding A4,2010 IODS; en In uit Plan-vorming de GGD ontstaan. begeleiding 380- en 150 HVleiding; Gebiedsplan/Investeringsplan.

Aangesloten gemeenten zijn gezamenlijk risicodrager.

G.G.D. Zuid-Holland West Regie, uitvoeren, adviseren Grondexploitatiemaatschappij (GEM) Poptahof Realiseren en bevorderen van de herstructureringsplan publieke gezondheid. Poptahof.

Voor de verdere ontwikkeling Conform Idem. Geen bijzonderheden. Samenwerwordt een gemeentelijk kingsovereenkomst. beleidskader publieke gezondheid opgesteld.

Deelnemingen, tevens verbonden partij Stichtingen Gemeenschappelijke regelingen Recreatieschap Stichting GrotiusMidden-Delfland College

Gemeenten gezamenlijk risicodrager.

Veiligheidsregio Haaglanden

Idem. Geneeskundige hulpverlening In 2010 worden afspraken bij ongevallen, gemaakt over huisvesting en brandweerzorg, rampen- en overdracht activa. crisisbeheersing in regio; meldkamer en CPA.

Afvalinzameling Avalex

Samenwerking voor het uitvoeren van de wettelijke afvalinzamelingstaak.

Grondwateronttrekking Delft-Noord

Beheer grondwateronttrekking Geen bijzonderheden. bij Delftse DSM-vestiging.

Bedrijvenschap HarnaschPolder

Bedrijven, die uitgeplaatst moeten worden een nieuwe lokatie aanbieden op bedrijventerrein.

Marktontwikkeling niet Delft draagt 1/3 van de rooskleurig (vastgoedcrisis). risico’s.

Stadsgewest Haaglanden

Samenwerking op basis van kaderwet op gebied van diverse beleidsvelden.

Stadsgewest komt met Gemeenten gezamenlijk voorstellen om bijdrage met risicodrager. 10% te verlagen.

Deelneming


Ontwikkelingen

Versterken samenwerking. Harmoniseren dienstverlening.

Idem.

Idem.

Risico’s

Deelnemingen, tevens verbonden partij Stichtingen Stichting Grotius College

Opstart per start schooljaar 2010-2011. Daarvoor Bestuurscommissie. Stichting jeugdgezondheids-zorg Zuid-Holland- Borgen van In 2010 uit de GGD ontstaan. Gemeenten gezamenlijk risicodrager. West jeugdgezondheidszorg in het publieke domein.

Grondexploitatiemaatschappij (GEM) Poptahof Realiseren herstructureringsplan Poptahof.


Conform Samenwerkingsovereenkomst.

87

Deelneming


Ontwikkelingen

Risico’s

Overige deelnemingen, geen verbonden A. Stichtingen Groenfonds Midden-Delfland

Behouden van agrarisch Geen bijzonderheden. cultuurlandschap en versterken relatie stad en land door educatie en recreatie.

Voorbereiding Onderwijs Techno Centrum Haaglanden

OTC Haaglanden bestaat inmiddels. De Haaglanden gemeenten participeren hier in. Samenwerkingsverband Voortgezet onderwijs/ Opvang van alle leerlingen Speciaal onderwijs Delft binnen de doelgroep van het samenwerkings-verband (zorgleerlingen). Adequaat onderwijsaanbod voor alle leerlingen. Eerste Regionale Energie Agentschap Bevorderen energiebesparing, promotie van duurzame energie en stimuleren van innovatieve projecten.

Regionaal Platform Arbeidsvoorziening Haaglanden (RPA)

Delft Kennisstad

Breedband Delft

Westholland Foreign Investment Agency

Kennisalliantie Zuid-Holland


Conform Statuten.

In voorbereiding dat gemeente zich hieruit terugtrekt vanwege eigen verantwoordelijk onderwijs.

Conform Statuten.

Jaarlijkse bijdrage vastgesteld tot 2011. Hiervoor ontvangt Delft adviesuren.

Conform Statuten.

Streven naar optimale Geen bijzonderheden. afstemming tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt in de regio Haaglanden. Overlegplatform inzake de Bezinning over toekomstige kenniseconomie van de stad. rol in relatie nieuwe SER Delft. Beheren, exploiteren glasvezelnetwerk voor aangesloten instellingen. Aantrekken buitenlandse investeerders naar de regio Haaglanden en Leiden (WestHolland), bevorderen internationaal ondernemersklimaat. Stimuleren kenniseconomie Zuid-Holland dmv netwerken, projectondersteuning en kennis.

Conform Statuten.

Conform Statuten.

Conform Statuten.

Conform Statuten.


Conform Statuten.

Bezinning op rol Kennisalliantie om de innovatiekracht in ZuidHolland te vergroten en de Europese dimensie.

Conform Statuten.

Twenty-twenty

Twintig ondernemers in de regio begeleiden in de ontwikkeling van hun bedrijf naar een omzet van € 20 miljoen.

Er lopen besprekingen om de samenwerking te beëindigen.

Aangesloten organisaties gezamenlijk verantwoordelijk.

Yes!Delft De Young Entrepreneurs Society Delft

Ondersteunen studenten, professionals, wetenschappers in het succesvol oprichten van een eigen onderneming met een technologisch product of proces als basis.

Rechtspersoonlijkheid gaat wijzigen. Biedt zo gewenst mogelijkheid tot herpositionering gemeente.

Risico in huidige constructie is klein.

Centrummanagement Delft

Verbeteren en stimuleren van Geen bijzonderheden. economisch functioneren binnenstad.

Conform Statuten.

88

Deelneming


Ontwikkelingen

Risico’s

Overige deelnemingen, geen verbonden B. Verenigingen Vereniging voor lokale natuur- en milieueducatie Vereniging Klimaatverbond

Samenwerken op vlak natuur Geen bijzonderheden. en milieucommunicatie.

Conform Verenigingsreglement.

Geen bijzonderheden. Samenwerken in projecten, kennisuitwisseling voor een effectief lokaal klimaatbeleid.

Geen.

Vereniging Regionaal Samenwerkingsverband Optimaliseren toeristischGeen bijzonderheden. Water-stad-land. recreatief gebruik van waterwegen en aanlig-gende gebieden om een economische impuls te geven aan het gebied.


Ondersteunen en behartigen Geen bijzonderheden. belangen gemeenten. College van Arbeidszaken.


Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Toelichting Het doel van de organisaties is hierboven kort weergegeven. Uitgebreider informatie is te vinden in de beleidsnota over het deelnemingen beleid, en uiteraard in de begroting en het jaarverslag van de genoemde instelling. De ontwikkelingen zijn op hoofdlijnen getypeerd. De belangrijke risico’s in verband met de verbonden partijen zijn, voor zover van toepassing, onderdeel van de reguliere risico-inventarisatie in de paragraaf weerstandsvermogen. Het risico dat de gemeente loopt is afhankelijk van de rechtsvorm van de deelneming.

89

Financieel Overzicht Verbonden Partijen en Deelnemingen Deelneming

Resultaat 2009 Eigen Vermogen Vreemd Vermogen 31-12-2009

Aandelenkapitaal (a) en verstrekte garanties Financieel belang of geldleningen (g) (% of verhouding)

Vennootschappen Warmtebedrijf BV i.o.

Nvt

N.t.b.

N.t.b.

Combiservices BV

Res: € 362.000

a: € 91.000

100 % gestort aandelenkapitaal

Evides BV

a: € 431.000

5,8 % gestort aandelenkapitaal

Zuid-Hollands Investeringsfonds BV

Res: € 43,7 mio EV: € 387,6 mio VV: € 611 mio Res: ---

Eneco Holding NV

Res: € 177 mio

a:121.380 aandelen ca € 100 nominaal. Deze zijn niet geactiveerd.

2,44% gestort aandelenkapitaal

a: € 15.000

1/3 gestort aandelenkapitaal

Science Port Holland NV

EV: € 3,9 miljard VV: € 3,8 miljard Res: € 379.000 EV: € 509.000

In 2001 is voor € 450.000 aandelen gekocht.

Blossom Participatiemaatschappij NV

Res: ---

a: 0,00

7 % gestort aandelenkapitaal. Waarde is afgewaardeerd

VOM BV

Res: -/- € 567.000 EV: € 798.449

a: € 9.000 g: € 4 mio

50% gestort aandelenkapitaal

a: € 81.000


a: € 18.000


VV: € 4,6 mio Parking BV/Parking Delft BV

Res: -/- € 1.2 mio EV: € -4,7 mio VV: € 31,5 mio

Ontwikkelbedrijf Spoorzone (OBS)

Res: nul (onderdeel meerjarige businesscase)

Grondexploitatiemij. Station Zuid CV a. De Stille Vennoot BV b. Grondexploitatiemaatschappij beheer (GEM BV) Station Zuid NV Bank voor Nederlandsche Gemeenten - BNG

a. Res: nul ; EV -/- € 821

a: € 18.000

a.De stille vennoot 100% gestort aandelenkapitaal.

b. Res. € 78; EV € 19.155

b: € 9.627

b. de GEM BV 50% gestort aandelenkapitaal

Res: € 278 mio

a: 47.385 aandelen van € 2,50. (op balans niet geactiveerd)

0,85% van het geplaatst aandelenkapitaal

EV: € 2,2 miljard

90

Resultaat 2009 Eigen Vermogen Vreemd Vermogen 31-12-2009

Begrote bijdrage Delft in 2011

Financieel belang (% of verhouding)

Gemeenschappelijke regelingen Recreatieschap Midden-Delfland

Res: € 608.000

€ 267.681

16%

G.G.D. Zuid-Holland West

Res: € 402.000

€ 1,5 mio

Veiligheidsregio Haaglanden

Res: € 15.000 + p.m. (HRH 2009)

€ 7 mio

8,40%

Afvalinzameling Avalex

Res: € 608.000

€ 8 mio

30,4 % van de omzet

Deelneming

EV: 4,9 miljoen Grondwateronttrekking Delft-Noord

Res: € 657.000

€ 218.250

11,8%

Bedrijvenschap Harnaschpolder

Res: nul (onderdeel meerjarige businesscase)

nvt

1/3 deel

Stadsgewest Haaglanden

€ 478.000

9,50%

Stichtingen Stichting Grotius College

Bij aanvraag subsidie 2011

nvt nvt

Stichting jeugdgezondheidszorg ZuidHolland-West. (In 2010 uit de GGD).

Res: nvt

Bij aanvraag subsidie 2011

Grondexploitatiemaatschappij (GEM) Poptahof Groenfonds Midden-Delfland

Res: nul (onderdeel meerjarige businesscase) Res: € 191.000

nvt

Voorbereiding onderwijs Techno Res: --Centrum Haaglanden Samenwerkingsverband Voortgezet Res: --onderwijs/ Speciaal onderwijs Delft Eerste Regionale Energie Agentschap Res: € 86.000

nvt nvt

nvt nvt

nvt

nvt

Indicatief: € 40.000 (Bijdrage haaglanden gemeenten naar rato inwonersaantallen)

nvt

EV: € 116.405 Regionaal Platform Arbeidsvoorziening Res: € 10.000 Haaglanden (RPA) Res: € 37.486 EV: € 18.000 Res: onbekend

Zie § subsidies

nvt

Zie § subsidies

nvt

Westholland Foreign Investment Agency

Res: € 34.000 N

Zie § subsidies

nvt

Kennisalliantie Zuid-Holland

Zie § subsidies

nvt

Twenty-twenty

Res: € 88.000 EV: € 219.000 Res: onbekend

Zie § subsidies

nvt

Yes!Delft

Res: onbekend

Zie § subsidies

nvt

Centrummanagement Delft

Res: onbekend

Zie § subsidies

nvt

Verenigingen Vereniging voor lokale natuur- en milieu-educatie

Res: onbekend

nvt

nvt

Vereniging Klimaatverbond

Res: onbekend

€ 750

nvt

Vereniging Regionaal Samenwerkingsverband Water-stad-land

Res: onbekend

nvt

nvt

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Res: onbekend

nvt

nvt

Delft Kennisstad Breedband Delft

EV: € 61.000

Toelichting Op basis van de jaarverslagen van de deelnemingen en verbonden partijen zijn het resultaat 2009 (Res), het eigen vermogen (EV) en het vreemd vermogen (VV) vermeld. Waar deze informatie ontbreekt heeft het jaarverslag 2009 ons (nog) niet bereikt c.q. is het resultaat ons (nog) niet bekend. Er kan alleen sprake zijn van een aandelenkapitaal bij een NV, een BV of een CV. Bij andere rechtsvormen is dat niet van toepassing.

91

De vermelde bedragen in de kolom begrote bijdrage 2011 zijn nog indicatief, omdat er voor 2011 nog geen subsidieaanvragen binnen zijn. Aan de vermelde begrote bedragen kunnen geen rechten ontleend worden. Medio 2010 hebben alle gesubsidieerde instellingen een brief ontvangen, waarin de gemeente aangeeft dat de instellingen de komende jaren rekening dienen te houden met bezuinigingen door de gemeente. De instellingen kunnen daarop in hun plannen anticiperen. De gesprekken met de instellingen over prestaties, en bijbehorende budgetten zijn bij het schrijven van deze paragraaf nog gaande. In de paragraaf Subsidies wordt nader ingegaan op het financiële kader van gesubsidieerde instellingen. Overzicht begroot/ontvangen dividend Begroot/ ontvangen dividend Deelneming Evides NV Eneco NV BNG NV Totaal

bedragen * € 1.000,-

Ontvangen dividend 2009 Te ontvangen dividend 2010 8.800 3.348 67 12.215

800 1.000 75 1.875

Toelichting De over 2010 te ontvangen dividenden zijn lager dan het ontvangen dividend 2009. Dit heeft te maken met de economische crisis en andere ontwikkelingen (o.a. gasprijzen) in de nutssector. De omvang van de begrote dividenduitkering heeft een stevig aandeel in de baten van algemene dekkingsmiddelen. Een lagere dividenduitkering betekent een gat in de begroting, zeker als in deze verlaging een structureel element zit. Voor de Programmabegroting 2011-2014 wordt met het aangegeven lagere dividend 2010 rekening gehouden.

92

Subsidies In dit onderdeel worden de hoofdlijnen van het beleid met betrekking tot het verlenen van subsidies opgenomen en de verdeling van subsidiebudgetten over de diverse hoofdstukken. Subsidiesystematiek De Delftse subsidiesystematiek bestaat uit een door de gemeenteraad vastgesteld Beleidskader voor de subsidiesystematiek en de Kaderverordening Subsidies Delft en daarnaast de door het college vastgestelde nadere uitvoeringsregels, zoals onder meer in de vorm van de beleidsregel Maatschappelijke activiteiten. Nu er een nieuwe bestuursperiode is aangebroken en er ook een nieuw bestuursprogramma ligt, wordt de actualisering van het beleidskader voorbereid zodat dit met ingang van 1 januari 2011 in werking kan treden. Met de actualisering van het beleidskader omtrent subsidiesystematiek wordt ingehaakt op de laatste ontwikkelingen zoals de herijking van de relatie van de gemeente met maatschappelijke instellingen en ontwikkelingen in weten regelgeving. Ook wordt de verbinding gelegd met het bestuursprogramma. Periodiek vinden technische wijzigingen in de kaderverordening plaats. Bij Intensiveringen of aanpassing van het vigerende beleid wordt ook bekeken of dit moet leiden tot aanpassing van de beleidsregels. Ten gevolge van regelgeving van hogere overheden kunnen eveneens aanpassingen nodig zijn (zoals in 2010 bijvoorbeeld door de inwerkingtreding van de Wet Dwangsom en Beroep). Soorten subsidies Het gemeentelijke beleid wordt voor een deel via subsidieverstrekking aan een grote diversiteit van organisaties in de stad uitgevoerd. Subsidies worden in verschillende vormen verleend: • Prestatiesubsidies: de prestatiesubsidie beoogt een relatie te leggen tussen de door de gemeente essentieel geachte activiteiten/resultaten die bijdragen in het realiseren van de hoofddoelstelling en of beleidsdoelen van het beleid én de subsidie. Veelal zal de prestatiesubsidie gekoppeld zijn aan professionele organisaties waar beroepskrachten worden ingezet. Met deze organisaties worden afspraken gemaakt over de te leveren producten, prestaties en kwaliteit (maatschappelijke effecten, output en activiteiten). • Waarderingssubsidies: de waarderingssubsidie beoogt de instemming en waardering van de gemeente uit te drukken voor bepaalde activiteiten waar niet, of in mindere mate, resultaatgerichte activiteiten wordt geëist. De methodiek van de waarderingssubsidie is eenvoudig. In plaats van een producten- en prestatieovereenkomst, wordt een budgetovereenkomst afgesloten. Hiermee wordt duidelijk gemaakt dat het bedrag (budget) voor het uitvoeren van de afgesproken activiteit het maximaal beschikbare subsidiebedrag is. Deze subsidievorm is bedoeld als bijdrage in de kosten die de subsidieaanvrager denkt te hebben. • Incidentele subsidies: deze kunnen worden toegekend voor evenementen en incidentele activiteiten, die bijdragen aan gemeentelijke doelen. Subsidies in het licht van de hervormingsagenda en de bezuinigingen. In totaal wordt een bedrag van ca € 20,8 miljoen aan subsidies verstrekt. Prestatiesubsidies nemen hiervan bijna 90% voor hun rekening. Deze subsidies gaan naar ca. 30 instellingen, zoals de BWD, Kwadraad, Brijder, DOK, Theater de Veste etc. De werkwijze voor het verlenen van prestatiesubsidies wordt met het nieuwe bestuursprogramma tegen het licht gehouden; het college zet in op een hervorming van gemeentelijke rollen en taken. Delft wordt meer een regisserende gemeente die samenwerking zoekt met partners. Naast hervormen ligt er een bezuinigingsopgaaf; het college bouwt samen met de gesubsidieerde organisaties aan een nieuwe, meer efficiënte manier van samenwerken. De best passende rol van de gemeente is afhankelijk van de aard van de opgaaf: soms zal de gemeente een meer centrale

93

en sturende rol hebben en in andere gevallen is de gemeente alleen medespeler op de achtergrond. Bestaand beleid, lopende afspraken en bestaande financiële verhoudingen zijn, samen met het bestuursprogramma, de vertrekpunten voor het verkennen van opties. Er is een traject gestart van intensieve gesprekken met de gesubsidieerde instellingen om hieraan vorm te geven. Voor de bezuinigingstaakstelling zijn brieven verstuurd aan alle organisaties, waarmee de gemeente een subsidierelatie onderhoudt (zowel prestatie- als waarderingssubsidies). In deze brieven is aangekondigd dat de instellingen er rekening mee moeten houden dat de subsidie voor 2011 ten opzichte van de subsidie 2010 maximaal gelijkt blijft (= “nullijn”) en wellicht nog in 2011 neerwaarts moet worden bijgesteld. De uitwerking op onderdelen is nu onderwerp van overleg met de instellingen. De algemene lijn is een aanpak in twee stappen: voor de jaarschijf 2011 worden in e het 4 kwartaal 2010 nadere afspraken (zowel financieel als inhoudelijk) gemaakt en bij de kaderbrief in het voorjaar 2011 zal een verdere uitwerking van meerjarige afspraken plaatsvinden (naar inhoud, geld en de regierol van de gemeente). Hieronder is een samenvattend overzicht opgenomen van de in 2009 verleende en vastgestelde subsidies, alsmede de in 2010 verleende subsidies. De voorstellen voor 2011 worden in een aparte bijlage in een later stadium voorgelegd. Overzicht Prestatiesubsidies bedragen * € 1.000

Naam instelling Subsidie 2009 verleend bij aanvraag Brijder GGZ Delfland Kwadraad DIVA (SOD) Perspektief VTV de Kiwi BWD MEE Pieter van Foreest Buddy Inloophuis Debora St Alzheimer Nederlandse Vereniging voor Autisme St Elo Durf-inn Delftse Peuterspeelzalen RK Peuterspeelzaal Sportfondsen Delft JSO Youth for Christ Julialaantje-streekdierentehuis Halt Bureau Discriminatiezaken DOK Theater de Veste SPOD St Programmering Speakers 38CC De Nieuwe Academie St Delft Marketing Totaal

Subsidie 2009 Subsidie 2010 verleend vastgesteld

708 410 1.141 1.090 2.583 90 4.513 29 129 42 34 35 21

708 410 1.013 1.242 Nog vast te stellen 90 5.374 29 86 42 34 uitstel tot 1/10 21

787 343 1.143 1.206 2.459 94 4.838 30 145 37 36 35 21

32 82 1.055 197 339 75 25 65 25 35 2.857 1.644 55 155 50 126 405 € 18.060

40 82 1.055 197 339 75.000 25.000 65 25 35 Nog vast te stellen 1.644 55 155 65 Nog vast te stellen Nog vast te stellen nader te bepalen

80 82 1.055 197 339 75 25 69 26 75 Nog vast te stellen 1.700 55 85 146 405 nader te bepalen

94

Overzicht Waarderingssubsidies Waarderingssubsidies worden verleend aan ruim 70 instellingen in Delft. Naar de hoofdstukindeling van deze Programmabegroting worden deze subsidies in totaalbedragen als volgt gegroepeerd. bedragen * € 1.000

Hoofdstuk Economie, werk en participatie Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Bestuur, organisatie en communicatie Totaal

Subsidiebudget 2010 354 481 3 8 846

De precieze doorwerking van een aantal van deze bezuinigingen voor de subsidiebedragen 2011-2014 worden in een later stadium bekend.

Overzicht Incidentele subsidies Volgens dezelfde indeling volgt hieronder het overzicht van incidentele subsidies. De precieze doorwerking van de bezuinigingen voor de subsidiebedragen 2011-2014 worden in een later stadium bekend. bedragen * € 1.000

Hoofdstuk Economie, werk en participatie Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid (excl. Monumenten) Totaal

Subsidiebudget 2010 888 151 542 1.581

95

Financiering Organisatie en verantwoording De wet Financiering Decentrale Overheden (FiDO) vormt het wettelijke kader voor de financiering. De intentie van de wet is gericht op het bevorderen van de kredietwaardigheid en transparantie van het financieringsbeleid. Voor de beheersing daarvan is een aantal instrumenten geformuleerd zoals: • Het stellen van een kwantitatieve kasgeldlimiet en renterisiconorm over de vaste schuld; • Het verplichten van een treasurystatuut, met onder meer het stellen van kwalitatieve en duurzame uitgangspunten voor uitzettingen en rente instrumenten; • Het verplichten van verantwoordingsrapportage in de jaarrekening en begroting.

Financieringsbeleid De Treasury houdt zich bezig met risico’s die samenhangen met alle toekomstige kasstromen. Deze risico’s komen zowel voort uit de financieringsbehoefte, als uit de wijzigingen in de bestaande portefeuilles (onder meer: vervroegde aflossingen, herfinanciering, herbeleggingen, renteaanpassingen en dergelijke). Het treasurybeleid is primair gericht op het waarborgen van financiële continuïteit door het resultaat en vermogen te beschermen tegen financiële risico’s en de organisatie financierbaar te houden. Deze bescherming vindt plaats door de renterisico’s en risico’s uit financiële posities te vermijden en te spreiden. Deze twee soorten risico’s zijn binnen de Treasury van de Gemeente Delft leidend. We gaan in de uitwerking daarvan verder dan de wettelijke kaders. In principe zijn de uitgangspunten als volgt: • Zorgdragen voor voldoende financierbaarheid op korte en lange termijn; • Bewerkstelligen van passende financieringslasten; • Beheersen van wettelijke en feitelijke rente- en of financieringsrisico’s; • Risicomijdend uitzetten van gelden en afgeven van garanties; • Zorgdragen voor een effectief, veilig en efficiënt betalingsverkeer; • Actief onderhouden van contacten met marktpartijen om toegang tot de financiële markten open te houden. Deze uitgangspunten leiden in ieder geval tot het zo nauwkeurig mogelijk toepassen van de ‘matching’ tussen opgenomen en uitgezette gelden. Dit principe wordt ook in de komende periode doorgezet. Voorts wordt actief gebruik gemaakt van de wettelijke mogelijkheden om passende financieringslasten te bewerkstelligen. Dit resulteert onder meer in het zo maximaal mogelijk betrekken van de kasgeldlimiet bij financieringsbeslissingen. In geen geval wordt de limiet onnodig overschreden. Expliciet zijn de doelstellingen gericht op het versterken van de financierings- en vermogenspositie. Door de feitelijke rente op de opgenomen leningen terug te dringen trachten wij de rentekosten van de totale portefeuille te minimaliseren. Om dit te bereiken mag de renterisiconorm niet worden overschreden, wordt het gebruik van kortlopende leningen beperkt tot de kasgeldnorm en dient de match tussen opgenomen gelden (o/g) en uitgezette gelden (u/g) niet in gevaar te worden gebracht. De genoemde doelstellingen wijken feitelijk niet af van vorige jaren.

Financieringsbehoefte De geprognosticeerde behoefte aan (lang)geld is voor de komende jaren vanaf 2011 tot 2014 € 29 mln, € 24,4 mln, € 19,4 mln en € 24,5 mln. Deze bedragen zijn exclusief het bedrag dat jaarlijks nodig is aan kasgeld(kortgeld). Gezien de relatief hoge bedragen die de komende jaren opnieuw moeten worden gefinancierd en het daarmee verbonden renterisico heeft dit ruime aandacht. Concreet houdt dit in dat de rente ontwikkelingen op de gelden kapitaalmarkten scherp in de gaten worden gehouden. Bij het aantrekken van geld worden, om het risico te spreiden, verschillende looptijden en aflossingsvormen gekozen.

96

Renterisico Met de invoering van Wet Financiën Decentrale Overheden (FIDO) geldt een renterisiconorm. Deze norm stelt dat het bedrag van de vaste schuld waarover de gemeente in enig jaar een renterisico loopt maximaal 20% mag zijn van het begrotingstotaal. Het risico bestaat uit de componenten: “netto renteherzieningen en netto aflossingen”. Voor de komende periode wordt rekening gehouden met de volgende bedragen: Renterisiconorm en renterisico's 2011-2014

Bedragen x € 1.000.000,-

2011

2012

2013

2014

Mutaties 1a Renteherziening op vaste schuld o/g 1b Renteherziening op vaste schuld u/g 2 Netto renteherziening op vaste schuld (1a-1b)

1,7 7,4 -5,3

6,0 -6,0

3a Nieuw aangetrokken vaste schuld 3b Nieuwe verstrekte lange leningen 4 Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a-3b)

29,0 0,0 29,0

24,4 0,0 24,4

19,4 0,0 19,4

24,5 0,0 24,5

5 6

Betaalde aflossingen Herfinanciering (laagste van 4 en 5)

36,1 29,0

39,6 24,4

10,8 19,4

3,6 3,6

7

Renterisico op vaste schuld (2+6)

23,7

18,4

19,4

3,6

8 9

Renterisiconorm BegrotingstotaalStand van de schulden per 1-1 Het bij ministeriële regeling vastgesteld

350 20%

350 20%

300 20%

300 20%

70

70

60

60

Toets renterisiconorm 10 Renterisiconorm 7 Renterisico op vaste schuld

70,0 23,7

70,0 18,4

60,0 19,4

60,0 3,6

11 Ruimte(+) Overschrijding (-); (10-7)

46,3

51,6

40,6

56,4

10 Renterisiconorm (8*9)

Naar het zich laat aanzien is er voldoende ruimte om de renterisico’s die voortkomen uit de vermogensbehoefte te kunnen dragen.

97

Kasgeldlimiet De prognose voor het kasgeldlimiet 2011 wordt in onderstaande tabel weergegeven: Kasgeldlimiet 2011

bedragen * € 1.000.000

1e kwartaal Toegestane kasgeldlimiet in procenten van de grondslag in bedrag

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

8,5% 28,4

8,5% 28,4

8,5% 28,4

8,5% 28,4

Opgenomen gelden <1 jaar Schuld rekening courant

50

55

55

27

Gestorte gelden door derden <1 jaar Overige geldleningen niet zijnde vaste schuld Totaal

50

55

55

27

Omvang vlottende korte schuld

Vlottende middelen Contante gelden in kas Tegoeden in rekening courant Overige uitstaande gelden <1 jaar Totaal

-

-

-

-

Toets kasgeldlimiet totaal netto vlottende schuld Toegestane kasgeldlimiet

50 28,4

55 28,4

55 28,4

27 28,4

Ruimte(+) / overschrijding(-)

-21,6

-26,6

-26,6

1,4

Bovenstaande houdt in het kort in dat alle kortlopende(< jaar) uitzettingen en opgenomen gelden worden gesaldeerd en het saldo gemiddeld per kwartaal (en niet meer als drie opeenvolgende kwartalen) niet meer mag bedragen dan 8,5% van het begrotingstotaal in het betreffende jaar.

Kredietrisico u/g portefeuille en garanties Naast het renterisico dient ook het kredietrisico van de uitzettingen te worden bepaald. Dit laatste geldt feitelijk ook voor de garantieportefeuille. Dit betreft het risico dat de tegenpartij contractuele of andere overeengekomen verplichtingen niet nakomt.De samenstelling van de portefeuille met uitgezette gelden (u/g) bestaat in aanvang van het boekjaar voor het grootste deel uit leningen aan locale woningcorporaties. De overige leningen zijn aan zorginstellingen, de sportsector en Parking Delft BV. De uitzetting aan de woningcorporaties staan onder garantie van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Aan dit fonds is door de twee toonaangevende ratingagencies de hoogste typering van kredietwaardigheid toegekend. Het risico is daarmee te verwaarlozen.

98

Garanties De huidige omvang van de garantieportefeuille bedraagt circa € 44 miljoen. De opbouw over de segmenten waar garantie is verleend kan als volgt worden weergeven:

Strikt genomen komen bedrijven niet in aanmerking voor een gemeentegarantie. Uitzonderingen betreffen onder meer de garantieverlening aan Eneco, Parking Delft BV en Radex. De garantie van geldleningen aan Eneco, is vanuit historische omstandigheden ontstaan. Daarnaast maakt Parking Delft B.V. (waarvan de aandelen in bezit zijn van de gemeente Delft) voor ruim € 23,7 miljoen deel uit van het totaal. Bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) heeft de gemeente een achtervang positie voor de Delftse woningcorporaties van in totaal € 650,2 mln. De achtervang wordt niet als risicovol aangemerkt. Sinds 2005 is de Verordening gemeentegaranties geldleningen van kracht om de garantieverstrekkingen transparant, eenduidig en toetsbaar te maken.

99

Bedrijfsvoering 2011 Waar in de programmabegroting de nadruk ligt op de 3 W-vragen (Wat-vraag), is de paragraaf Bedrijfsvoering bedoeld om inzicht te geven in de Hoe-vraag, in het bijzonder gericht op de inzet van het gemeentelijk apparaat. Hierbij gelden ook de vragen: “Wat willen we bereiken; Wat gaan we er voor doen en Wat mag het kosten?” als leidraad. Wat we willen bereiken is adequate ondersteuning en advisering gericht op de realisatie van doelen en prioriteiten die het gemeentebestuur heeft geformuleerd. De vraag “Wat gaan we er voor doen?” komt in deze paragraaf aan bod. “Wat mag het kosten” komt aan het eind van deze paragraaf aan de orde.

Organisatieontwikkeling De in 2010 in gang gezette verandering van de organisatie, onder de naam “Koers voor Delft”, sluit aan bij het streven van het college om de regierol van de gemeente te versterken, teneinde de prestaties van de gemeente voor de stad te verbeteren. Tegelijkertijd moet een substantiële bezuiniging op de organisatie worden doorgevoerd. De organisatie moet op de externe ontwikkeling van de gemeente worden afgestemd. Daarvoor moet de organisatie opnieuw worden ingericht. De inrichting van de organisatie moet daarbij zodanig plaatsvinden dat betere voorwaarden worden gecreëerd voor samenwerking. De structuur van de organisatie is voorwaardenscheppend voor de cultuur in de organisatie. Daarvoor is noodzakelijk dat door de leiding wordt gestuurd op houding, gedrag en samenwerking – intern en extern. Dat gebeurt onder meer via een helder spelconcept, gericht op de verhouding tussen ambtenaren onderling en ambtenaren en bestuurders en sturing op en ontwikkeling van competenties en talenten van medewerkers. In ontwikkelingsgesprekken zal aandacht voor de waarden, normen en opvattingen van leidinggevenden en van medewerkers centraal staan. Bijvoorbeeld over samenwerking, over de omgang met de burger of met het bestuur en met externe relaties. Hierop afgestemde concrete persoonlijke ontwikkelplannen of zonodig coaching, in combinatie met het gewenste leiderschap, zullen de gewenste cultuur bij medewerkers doen verinnerlijken. Concreet vertaald naar structuur en cultuur betekent dit voor 2011: nadrukkelijker op processen in de organisatie sturen; meer samenhang en samenwerking realiseren en de sturing op integrale beleidsafwegingen versterken. Voor het veranderproces is het Plan van Aanpak “Koers voor Delft” vastgesteld. De formele uitvoeringsfase van het plan zal zich in 2011 voltrekken, onder meer via een (her)plaatsingsproces van medewerkers. Door middel van een organisatieplan zal verder gestuurd worden op de verdere doorontwikkeling naar een regieorganisatie en een afslanking van de omvang van de organisatie. Voor dit totale vernieuwingsproces van de organisatie is de duur van deze collegeperiode ten minste noodzakelijk. Tegelijkertijd bereiden we al bewegingen voor, die op de hiervoor genoemde ontwikkeling van de organisatie aansluiten. Zo verwachten we in 2011 onder meer concrete stappen te zetten in het proces van verzelfstandiging van de Vrije Akademie (VAK) en Erfgoed Delft.

Gemeentebrede bedrijfsvoeringsondersteuning De gemeentebrede bedrijfsvoeringsondersteuning heeft betrekking op de gemeentelijke functies: personeel, financiën, informatie, facilitaire diensten, juridische zaken en communicatie. De positionering en inrichting van deze functies zijn volgend op de visie op de organisatie. Ten aanzien van de bedrijfsvoeringsondersteuning geeft het Plan van Aanpak Koers voor Delft aan dat de bedrijfsvoeringsondersteuning dichter in de nabijheid van de primaire processen moet worden gesitueerd en dat vanuit heldere centrale kaders moet worden gestuurd.

100

De veranderingen die in 2011 doorgevoerd moeten worden hebben betrekking op: het dichter op de primaire processen organiseren van de bedrijfsvoeringsondersteuning het doorvoeren van bezuinigingen op de bedrijfsvoeringsondersteuning door afslanken en door het herijken van het voorzieningenniveau De gemeentebrede bedrijfsvoeringsondersteuning zal ook mee moeten evolueren met de transitie van de gemeente tot een regie-organisatie. In dit kader zullen we met twee opeenvolgende bewegingen te maken krijgen. In eerste aanleg zal het accent liggen op professionalisering van de bedrijfsvoeringsondersteuning naar een meer vraag- en klantgerichte organisatie. Anderzijds zal in toenemende mate de discussie plaatsvinden over regionale samenwerking, outsourcing etc. zowel voor de verschillende taakvelden in de organisatie als ook voor de bedrijfsvoeringsondersteuning. De mate waarin en het tempo dat gerealiseerd kan worden kan per kennisveld in de bedrijfsvoeringsondersteuning verschillen. Wanneer een voldoende professioneel stadium van vraaggerichtheid is bereikt, zal het accent ook voor de bedrijfsvoeringsondersteuning steeds meer verschuiven naar externe samenwerking en outsourcing, als dit de meest effectieve en efficiënte oplossing is. Overigens zien we binnen diverse onderdelen van de bedrijfsvoeringsondersteuning al vormen van externe samenwerking die uit het beginstadium beginnen te komen. In 2011 zullen deze samenwerkingsvormen meer gestroomlijnd gaan worden en afgestemd op de gemeentelijke regievisie. Ook wordt voor het verbeteren van de interne dienstverlening in 2011 een gemeentebrede servicedesk bedrijfsvoeringsondersteuning gerealiseerd die is gebaseerd op dezelfde principes als ‘het Antwoordmodel’ dat wordt geïmplementeerd bij het KCC.

Personeel Continu zijn medewerkers en leidinggevenden in onze organisatie bezig om afstemming te zoeken tussen de veranderende organisatie en de inzet van medewerkers. De gemeente Delft beschikt hiertoe over personeelsbeleid onder de noemer “Menselijke Mogelijkheden Centraal (MMC)” en een daarop afgestemd instrumentarium. De beoogde transitie van de gemeentelijke organisatie zal leiden tot een intensivering hiervan. De (her)plaatsing van het personeel als gevolg van de inrichtingsplannen Koers voor Delft zal hiervoor in 2011 de aanleiding zijn. Het proces van (her)plaatsing is gebaseerd op het principe van “mens volgt taak” binnen de organisatie en bij taakoverheveling naar buiten. In 2011 zal met de Koers voor Delft en de doorontwikkeling naar een regieorganisatie en de bezuinigingen duidelijk worden welke gevolgen dit heeft voor medewerkers. Er worden dan besluiten genomen over de functies en de omvang van de organisatie. Op dat moment wordt dan ook inzichtelijk: wie “taakvolgers” zijn en wie als niettaakvolger herplaatst moet worden. De gemeente verwacht als werkgever van zijn medewerkers, ook op termijn, dat ze mobiel(er) worden en verantwoordelijkheid nemen voor hun employability, breder inzetbaar raken en daardoor beter kunnen inspelen op veranderingen. Het voornemen is om medewerkers in dit verband aan te stellen in algemene dienst. Daarnaast blijft mobiliteitsbevordering een speerpunt voor 2011. In het herplaatsingsproces zal voor medewerkers die niet meteen geplaatst worden een intensief traject gestart worden om ze te faciliteren naar ander werk. Met de Ondernemingsraad en de vakorganisaties in het Georganiseerd Overleg zal in 2011 worden bezien welke reële mogelijkheden er zijn om de positie van Delft als werkgever op de arbeidsmarkt te versterken. De nieuwe CAO voor gemeentepersoneel biedt hiertoe perspectieven. Met name de ambities die voortvloeien uit Koers voor Delft en de versterking van de regierol zullen er in 2011 toe leiden dat het opleidingspalet wordt herzien.

101

In 2011 wordt een nieuw personeelsmanagementinformatiesysteem geïmplementeerd. Hiermee wordt de interne dienstverlening verder geprofessionaliseerd door digitalisering van de werkprocessen en het gefaseerd bieden van selfservicemogelijkheden aan medewerkers en leidinggevenden. Er wordt een besluit voorbereid of de gemeente als werkgever in 2011 financieel eigenrisicodrager wordt voor de Wet Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsongeschikten (WGA). Dit betekent dat de gemeente zelf het financiële risico neemt voor reïntegratie voor gedeeltelijke arbeidsgeschikte medewerkers of voor volledige, maar niet duurzame arbeidsongeschiktheid. Dit risico kan overigens geheel of gedeeltelijk particulier worden verzekerd. Eigen risico dragen kan financieel (aanzienlijk) aantrekkelijk zijn als – ook op langere termijn – de inschatting wordt gemaakt dat hiermee wordt bezuinigd op de arbeidsongeschiktheidspremies. Mocht dat zo zijn, dan kan hiermee een bestaande taakstelling worden opgelost.

Financiën en control 2011 zal in het teken staan van het opnieuw inregelen van de administratieve processen en planning- & controlprocessen ten gevolge van de organisatieveranderingen en als gevolg van de vernieuwde beleidscyclus. Ook wordt toegewerkt naar de aanbesteding van een nieuw financieel pakket in relatie met andere systemen dat aan de vernieuwde wensen en eisen kan voldoen. De raad heeft in 2010 opdracht verleend aan Ernst&Young voor de accountantscontrole van de gemeenterekening. Het werk van de accountant vindt in nauwe samenhang plaats met de werkzaamheden van de interne auditfunctie van Delft. Controleprotocol en toetsingskader zijn bepalend voor de controle door de accountant en de interne auditfunctie. Met de accountant vindt nog nader overleg plaats over de verdere ontwikkeling van de interne besturing van de organisatie met interne risicobeheersings- en controlesystemen teneinde als organisatie zelf een “in control statement” te kunnen afgeven. We richten ons op een - door de accountant bij de jaarrekening te bevestigen- gemeentelijk “in control statement” in 2012 of 2013. De rechtmatigheid en doelmatigheid van de organisatie Het interne auditprogramma voor 2010 is afgestemd met de accountant. Uitvoering van het auditprogramma betekent dat integraal gecontroleerd wordt op de getrouwheid en de rechtmatigheid van het door het college gevoerde financiële beheer. Daarbij wordt ook getoetst op de opzet en de werking van de administratieve organisatie. De bevindingen en aanbevelingen van de integrale audits worden gereviewed door de accountant en worden betrokken bij zijn oordeel over getrouwheid en rechtmatigheid in de accountantsverklaring bij de jaarrekening 2010. De interne audits en de accountantscontroles geven verbeterpunten in het financieel beheer van de organisatie. De voortgangsbewaking vindt plaats via de verantwoordingsgesprekken in de organisatie en de gebruikelijke voortgangsrapportages, die worden verwerkt in de documenten van de beleidscyclus. Art. 213a Gemeentewet stelt dat het college zorg draagt voor onderzoeken naar doelmatigheid van het gevoerde bestuur. In deze bedrijfsvoeringsparagraaf wordt hier in hoofdlijnen op ingegaan. In het eerste onderdeel van de paragraaf bedrijfsvoering wordt ingegaan op een aantal organisatorische ontwikkelingen. De ingezette “Koers voor Delft” is uitvloeisel van onder meer uitgevoerde doorlichtingsonderzoeken op gemeentelijke processen. Daarnaast geven de Koers voor Delft en ook de bezuinigingen aanleiding tot vervolgonderzoeken en doorlichtingen om processen opnieuw in te richten. Aanvullende onderdelen voor het Auditprogramma 2010 zijn o.m. a. de jaarlijkse review op de kwaliteit van Projectmatig Werken in de Delftse organisatie; b. de benodigde EDP-audits op de betrouwbaarheid (en beveiliging) van systemen; c. een audit verbonden partijen, gericht op risico’s en het systeem van toezicht;

102

d. en een frauderisicoscan, gericht op het in kaart brengen van risico’s en verbeterpunten, met name bezien vanuit opzet en bestaan van beheersmaatregelen ( AO/IC) en op basis daarvan een handleiding te geven voor verbeteringen.

Informatietechnologie De integrale beleidsmonitor (IBM) is doorontwikkeld naar het Bestuursprogramma zoals deze nu in samenhang met de Programmabegroting 2011-2014 is uitgebracht. In 2011 zal hierdoor meer focus ontstaan op een gelimiteerd aantal (meetbare) doelstellingen en vastgestelde indicatoren. Dit fungeert daarna weer als kapstok voor het meerjarig onderzoeksprogramma. In 2011 wordt de digitale dienstverlening verder verbeterd. Zo wordt de integratie van “delft.nl” en “gemeentedelft.info” afgerond, waarbij ook rekening wordt gehouden met de ambities van de gemeente op het terrein van de (digitale) dienstverlening en de webrichtlijnen voor de overheid. Verder krijgt de realisatie van het Nationaal Uitvoerings Programma (NUP) prioriteit. Op het gebied van de telefonievoorziening wordt voor 2011 een moderniseringsslag voorbereid waarbij men niet-plaatsgebonden kan telefoneren via het vaste telefoonnet (VOIP). Daarnaast biedt dit systeem meer mogelijkheden die het flexibele werkconcept van de organisatie verder ondersteunen.

Facilitaire diensten Op het gebied van huisvesting wordt onderzocht hoe de organisatie het meest efficiënt kan worden gehuisvest, vooruitlopend op Het Nieuwe Kantoor. Daarbij wordt meegenomen hoe de organisatieontwikkelingen het best kunnen worden ondersteund door de huisvesting van de medewerkers. Dat kan ook voorafgaand aan Het Nieuwe Kantoor leiden tot verhuisbewegingen. Daarnaast zullen er ook verbouwingen aan één of meerdere locaties volgens het reeds op diverse locaties ingevoerde activiteit gerelateerd werkplekconcept verder worden doorgevoerd. Het bepalen van de noodzakelijke omvang van de verbouwingen en besluiten over het eventuele afstoten van één of meer locaties is afhankelijk van de besluitvorming over de voortgang van Het Nieuwe Kantoor. Deze zal naar verwachting in het najaar van 2010 plaatsvinden. De inspanningen op het gebied van documentenlogistiek zullen zich toespitsen op het afsluiten van de archieven van de “oude organisatie” als gevolg van Koers voor Delft en op het verder digitaliseren van de processen. Dit is onder meer nodig om het KCC inzicht in documenten te kunnen geven, ten behoeve van het behandelen van de klantvraag.

Juridische zaken De rechtsbescherming is in Delft professioneel georganiseerd, door middel van een onafhankelijke bezwaarschriftenprocedure . De adviescommissie voor bezwaarschriften, bestaande uit externe deskundigen, speelt hierin een belangrijke rol. In 2011 zal onderzocht worden in hoeverre de ervaringen met mediation en de samenwerking met andere gemeenten kan leiden tot efficiencyvoordelen in de rechtsbescherming, zonder de professionaliteit aan te tasten.

Communicatie 2011 staat in het teken van doorgaan op de ingeslagen weg van verdere kwalitatieve doorontwikkeling van de communicatiefunctie. Actief en tijdig communiceren met toegankelijke middelen is daarbij de basisregel. Dit vergt een aanpassing van interne processen en het vergroten van het communicatiebewustzijn van de organisatie. Elke beleidsnotitie en elk projectplan zal worden voorzien van een communicatieadvies. Extra aandacht zal er zijn voor de begrijpelijkheid

103

en leesbaarheid van communicatieproducten volgens het credo ‘klare taal die iedereen begrijpt’. Voor de ‘expats’ wordt een deel van de gemeentelijke website doorontwikkeld in het Engels.

Inkoop en riskmanagement Op het gebied van inkoopmanagement zal in 2011 gewerkt worden aan het versterken van het inkoopbeleid op alle niveaus (strategisch, tactisch en operationeel) en het uitbreiden van het beschikbare inkoopinstrumentarium. Voorbeelden van versterkende maatregelen zijn categoriemanagement (deze vertaalt de gemeentebrede inkoopstrategie in tactieken per inkooppakket/-markt en stuurt de realisatie) en contractmanagement. Contractmanagement ziet zowel toe op het beheren van de contracten als op het bewaken van de leveranciersprestaties. Met risicomanagement wordt systematisch en regelmatig onderzoek naar de risico’s die mensen, goederen en activiteiten van de gemeentelijke organisatie bedreigen. Risicomanagement maakt risico’s herkenbaar en helpt prioriteiten te stellen om te bepalen voor welke risico’s beheersmaatregelen moeten worden genomen. Ten behoeve van de controlerende taak van de gemeenteraad wordt waar nodig de informatievoorziening in de risicoparagraaf bij de begroting en rekening en daarnaast ook in specifieke rapportages als het Meerjarenprogramma Grond (MPG) en de voortgangsrapportage Spoorzone verder verbeterd. Op het deelgebied insurancemanagement wordt onderzocht of er mogelijkheden zijn voor een samenwerkingsverband met andere gemeenten.

104

Grondbeleid Grondbeleid en doelstellingen Het grondbeleid is een van de middelen die de gemeente tot haar beschikking heeft om (ruimtelijke) doelstellingen te kunnen realiseren. Het grondbeleid is daarmee faciliterend aan de verschillende beleidsvelden. De ruimtelijke invulling is dus afhankelijk van de doelstellingen vanuit de verschillende beleidsvelden. Gegeven deze doelstelling streeft de gemeente naar het optimaliseren van de financiële uitkomsten. De financiële uitkomsten zijn in deze begroting opgenomen in het hoofdstuk “Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid”.

Uitvoering van het grondbeleid De gemeente is op drie manieren betrokken bij de uitvoering van de grondexploitaties: - Actief De gemeente treedt op als vervaardiger van bouwrijpe grond en verkoper daarvan. Voorwaarde voor deze rol is het hebben van een grondpositie. Een voorbeeld hiervan is plan Harnaschpolder-wonen. - Faciliterend De gemeente faciliteert de planvorming in haar hoedanigheid als overheid. De ontwikkeling en uitvoering wordt overgelaten aan een private partij. In deze situatie heeft de gemeente geen of geen noemenswaardige grondpositie. Een voorbeeld hiervan is het plan SchieOevers. - Participerend en risicodragend De gemeente faciliteert de planvorming en participeert in de ontwikkeling en de uitvoering. De ontwikkeling en uitvoering kan ondergebracht zijn in een zelfstandige juridische entiteit (voorbeeld plan GEM Station-Zuid), waarin de gemeente participeert of in een samenwerkingscontract (voorbeeld plan Technopolis).

Informatievoorziening Jaarlijks wordt een “MeerjarenProgramma Grondontwikkeling” (MPG) opgesteld. Dit document geeft inzicht in de te verwachten resultaten per exploitatie. In het MPG wordt tevens per plan ingegaan op de specifieke planrisico’s. De in het MPG benoemde risico’s zijn opgenomen in de risicoparagraaf en worden derhalve meegenomen in de bepaling van het weerstandsvermogen van de gemeente Delft. In juni 2010 is het MPG 2010-2013 in de commissie en raad behandeld. Dit MPG gaat in op de gebeurtenissen in 2009 en schetst tevens het financiële toekomstperspectief voor 2010 en verder. In het najaar van 2010 zal, zoals gebruikelijk, een tussentijdse rapportage worden samengesteld, genaamd Tussentijds-MPG. Het T-MPG is een van de onderleggers voor de najaarsrapportage.

Gemiddelde netto-investering De cumulatieve netto-investering in de plannen ontwikkelt zich als volgt: * € 1.000.000,=

Gemiddelde netto-investering Boekwaarde per Prognose ultimo Prognose ultimo Prognose ultimo Prognose ultimo P rognose ultimo

31-12-2009 2010 2011 2012 2013 2014

(Niet) in exploitatie genomen bouwgronden 97,5 88,2 67,2 28,6 30,6 29,8

105

Systematiek van winstneming Een aantal grondexploitaties kent een verwacht positief resultaat. Er zijn twee systematieken voor het nemen van winsten / het verantwoorden van winsten, namelijk: • •

Na afloop van het totale plan of Naar rato van de voortgang van het plan

Bij langlopende plannen is het juister om naar rato van de voortgang van het plan winst te nemen. Een voorwaarde hierbij is dat de planwinst nauwkeurig kan worden geschat. Dit betekent dat er goed inzicht dient te zijn in de totale plankosten en –opbrengsten. Indien er nog veel onzekerheden zijn, kan de winst niet betrouwbaar worden geschat en kan er tussentijds geen winst worden genomen.

Systematiek van verliesneming De uitvoering van de grondexploitatie kan ook verliesgevend zijn of gedurende de uitvoering door omstandigheden verliesgevend worden. Op basis van de ramingen (haalbaarheidsstudies of vastgestelde grondexploitaties) wordt voor de omvang van het te verwachten verlies een voorziening getroffen. Verliezen dienen direct te worden genomen wanneer deze bekend en onafwendbaar zijn. Concreet betekent dit dat de voorziening wordt gevormd op het moment van besluitvorming over het project of op het moment dat blijkt dat de verliezen niet meer voorkomen kunnen worden. Jaarlijks wordt de inschatting van de te verwachten verliezen geactualiseerd (MPG). Op basis hiervan worden de voorzieningen bijgesteld. Projecten hebben vaak een langlopend karakter. Bij het treffen van voorzieningen voor te verwachten verliezen wordt dan ook rekening gehouden met dit tijdsaspect door de verliezen contant te maken naar de balansdatum. De rekenrente is vastgesteld op 2%. In feite wordt hierdoor het effect van de nominale prijsontwikkeling geëlimineerd maar wordt geen rekening gehouden met het renteaspect.

Verwachte resultaat grondexploitatie 2011 Het resultaat op grondexploitatie 2011 bedraagt € 785.000 nadelig. De samenstelling van dit resultaat is als volgt te specificeren: * € 1.000.,=

Opbouw Winstneming op af te sluiten plannen 2% oprenting van de voorziening voor verliesgevende exploitaties 6,5% oprenting van de voorziening GEM Poptahof Saldo incidentele baten en lasten Per saldo dotatie aan de voorziening voor verliesgevende exploitaties Afboeking van plankosten Totaal resultaat

Omvang -626 -84 -75 p.m. p.m. -785

De jaarlijkse oprenting van de voorziening is in de begroting structureel als last verwerkt en afgedekt uit de stelpost financieringsrente. Voor projecten die nog niet in uitvoering zijn genomen is nu nog niet bekend wat de financiële consequenties zijn. Per voorkomend project worden de financiële consequenties in beeld gebracht en voorgelegd ter besluitvorming.

106

Financieel toekomstperspectief Het financieel toekomstperspectief van alle lopende grondexploitaties is negatief. De contante waarde van de nu in exploitatie genomen projecten is per saldo negatief. Voor de verliesgevende projecten zijn voorzieningen gevormd. De omvang van de voorzieningen bedraagt per 31-12-2009 € 43,4 miljoen en is gebaseerd op een contante waarde (rekenrente 2%). De eindwaarde van deze verliesgevende plannen bedraagt € 51,6 miljoen. Dit betekent dat tot aan het einde van de looptijd van deze plannen nog € 8,2 miljoen aan rente aan de voorziening toegevoegd dient te worden. Dit betreft vooral de plannen Technopolis en Harnaschpolder Wonen. Per 1-1-2010 heeft de gemeente Delft vijf grondexploitaties in uitvoering met een geprognosticeerd voordelig resultaat. Het totale voordelig resultaat op eindwaarde van deze exploitaties bedraagt € 5.367.000. De specificatie van dit bedrag is in onderstaande tabel opgenomen: € 1.000,=

Plan Tanthof Spoorzone Station-Zuid Zuidpoort woningen en techniekmuseum Ypenburgse Poort TNO-locatie Totaal

Jaar van afsluiten 2010 2012 2010 2010 2019

Omvang 2.738 1.493 645 472 19 5.367

Weerstandsvermogen en risico’s Voor het afdekken van risico’s en eventuele tegenvallers op de gebiedsontwikkelingsprojecten is, een reserve Gebiedsontwikkeling gevormd van € 12 miljoen (zie toelichting in het hoofdstuk Financieel meerjarenbeeld). Het grondbedrijf is een gesloten circuit, hetgeen betekent dat het rekeningresultaat direct zal worden gemuteerd op deze algemene reserve. Voor alle negatieve exploitaties, zoals weergegeven in het MPG, zijn voorzieningen getroffen. De risico’s uit het MPG, zijn opgenomen in de risicoparagraaf en lopen dus mee in de bepaling van het weerstandvermogen.

107

Lokale heffingen In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van de voor 2011 geraamde inkomsten uit de woonlastenheffingen, het gemeentelijk beleid ten aanzien van de tarieven, een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen, de tariefsontwikkeling en er wordt een aanduiding gegeven van de lokale lastendruk. Ook wordt het kwijtscheldingsbeleid beschreven. Daarnaast wordt aandacht besteed aan enkele relevante landelijke ontwikkelingen op het gebied van de lokale heffingen. In de Gemeentewet is het aantal belastingen en heffingen dat een gemeente mag heffen vastgesteld. Het heffen van belastingen is nodig om allerlei voorzieningen in de gemeente te betalen zoals aanleg en onderhoud van wegen, plantsoenen en riolering, het ophalen van huisvuil en het aantrekkelijk maken en veilig houden van de stad. De lokale heffingen kunnen worden onderscheiden in woonlasten en overige heffingen. Onder de gemeentelijke woonlasten worden begrepen de onroerendezaakbelasting (OZB), de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. De overige heffingen zijn: • kadegelden; • leges; • lijkbezorgingrechten; • marktgelden; • parkeerbelastingen; • precariobelasting; • reclamebelasting; • toeristenbelasting. In deze paragraaf wordt met name aandacht besteed aan de woonlasten, omdat ieder huishouden hier jaarlijks mee te maken heeft. Het totaal van de tariefsvoorstellen is terug te vinden in het voorstel tot vaststelling van de belastingverordeningen 2011.

Geraamde inkomsten Overzicht inkomsten woonlastenheffingen vanaf 2009 en geraamde inkomsten bedragen x € 1.000

Belastingsoort OZB Afvalstoffenheffing Reinigingsrecht Rioolheffingen Totaal

Rekening 2009 19.094 10.896 378 7.336 37.704

Begroot 2010 19.850 * 11.325 438 7.578 39.271

Begroot 2011 20.148 11.982 463 7.647 40.240

*In de paragraaf lokale heffingen 2010-2013 was een begrote opbrengst van € 19,9 miljoen opgenomen. Dit bedrag was inclusief een bruto-opbrengst van € 160.000 OZB op bouwgrond. Netto was een opbrengst van € 80.000 geraamd. Die netto-opbrengst is hierboven als uitgangspunt genomen. Beleid ten aanzien van de lokale heffingen Delftenaren mogen een economisch verantwoorde besteding van de gemeentelijke middelen verwachten. Het college wil daarom de lokale belastingen maximaal met de inflatiecorrectie conform de consumentenprijsindex laten stijgen. Dit is een wijziging ten opzichte van voorgaande

108

jaren. Voorheen werden de rechten en belastingen geïndexeerd met de trendmatige stijging van personeelskosten en materiële kosten, op basis van de Delftse systematiek. Met ingang van 2011 wordt de indexatie gebaseerd op de geprognosticeerde consumentenprijsindex (CPI) van het Centraal Plan Bureau. Bij de begrote bedragen voor 2011 is daarom rekening gehouden met het in de begroting opgenomen stijgingspercentage van 1,5% (bron: CPB maart 2010). Voor de rechten geldt de wettelijke eis dat de tarieven zodanig worden vastgesteld dat de geraamde baten van de rechten niet hoger zijn dan de geraamde lasten. De tarieven voor de gemeentelijke dienstverlening mogen dus niet meer dan 100% kostendekkend zijn. Er wordt wel zoveel mogelijk gestreefd naar maximale kostendekking. OZB In de begroting is rekening gehouden met de nominale ontwikkeling van 1,5%. De macronorm voor het begrotingsjaar 2011 is vastgesteld op 3,5%. Dat betekent dat in 2011 voor alle gemeenten samen de opbrengst van de OZB 3,5% meer mag zijn dan in 2010. Bij de voorlopige berekening van de nieuwe OZB-tarieven is nog geen rekening gehouden met waardeontwikkelingen ten gevolge van de WOZ-herwaardering per 1-1-2011 (waardepeildatum 11-2010). De afronding van de taxatiewerkzaamheden voor deze herwaardering wordt verwacht in november 2010. Op dat moment wordt de waardeontwikkeling van woningen en niet-woningen volledig in kaart gebracht en worden nadere voorstellen in procedure gebracht. Uitgangspunt bij deze voorstellen zal zijn dat de OZB-tarieven evenredig worden aangepast aan de waardeontwikkelingen, areaaluitbreiding uitgezonderd. Voor het eerst sinds de invoering van de Wet WOZ moet rekening worden gehouden met dalende WOZ-waarden en dientengevolge een aanpassing naar boven van de OZB-tarieven. Ondernemersfonds: extra verhoging OZB niet-woningen Op initiatief van een aantal ondernemersorganisaties is onderzocht of er in Delft behoefte is aan een ondernemersfonds. Dit onderzoek is inmiddels afgerond en gebleken is dat er in Delft een robuust draagvlak is voor de vorming van een fonds met voeding door een opslag op de OZB voor niet-woningen. Het fonds stelt georganiseerde ondernemers in staat om collectieve voorzieningen op uitlopende gebieden te realiseren, bijvoorbeeld het bekostigen van collectieve beveiliging door plaatsing camera’s of surveillance en alarmopvolging of promotie en ‘city events’, zoals feestverlichting en Sinterklaasintocht. Voorgesteld wordt het tarief OZB-niet-woningen extra te verhogen met 8,22%. De meeropbrengst wordt volledig in een door de ondernemers zelf beheerd fonds gestort (de opbrengst van de belastingjaren 2011, 2012 en 2013 zijn dan ook niet betrokken in de begrote OZB-opbrengst die naar de algemene middelen vloeit). Rioolheffing De rioolheffing is een belasting waarmee de gemeente de kosten bestrijdt die zij maakt voor de inzameling, afvoer en zuivering van het huishoudelijk afvalwater en het bedrijfsafvalwater, de kosten voor de inzameling en de afvoer van het hemelwater en de zorg voor de grondwaterstand. De opbrengsten van de rioolheffing moeten dus aan deze zorgplichten worden uitgegeven. Het gemeentelijk rioleringsplan (GRP) is een wettelijk verplicht plan waarin de gemeente aangeeft op welke wijze aan de zorgplichten wordt voldaan. Met de verbreding van de gemeentelijke watertaken is ook het GRP verbreed. In het GRP nieuwe stijl staan ook de maatregelen die de gemeente treft ter nakoming van de hemel- en grondwaterzorgplichten. De actualisatie van het GRP is nog niet afgerond. Er is derhalve nog geen nieuw meerjarenperspectief voor de rioolheffing ter besluitvorming. Derhalve stijgen de tarieven met 1,5%.

109

Reinigingsheffingen De tarieven van de reinigingsheffingen stijgen met 1,5%. Lijkbezorgingsrechten In de afgelopen jaren zijn de gerealiseerde opbrengsten van de lijkbezorgingsrechten ver achter gebleven bij de begrote opbrengsten. Bij de verordening lijkbezorgingsrechten van 2010 is bepaald dat de tarieven daarom in vier jaar (2010-2013) jaarlijks met 3% extra moeten stijgen om op termijn kostendekkende tarieven te bereiken. Met de komst van het crematorium (begin 2011) zullen de baten naar verwachting beter aansluiten bij de begrote opbrengst. Echter, er is nog een extra tariefsstijging van 3% (€ 33.000) nodig om de prognose volledig sluitend krijgen met de begroting. De reeds toegezegde tariefsverhoging in 2013 wordt verschoven naar 2011. Hiermee komt de totale extra tariefsverhoging voor komend jaar op 6% (derhalve naast de inflatiecorrectie van 1,5%) en de verhoging in 2013 komt daarmee te vervallen. Toelichting overige heffingen voor 2011 De overige heffingen worden verhoogd met het stijgingspercentage van 1,5%. In incidentele gevallen is er sprake van een afwijkende stijging. Deze afwijkende stijgingen worden toegelicht in het voorstel tot vaststelling van de belastingverordeningen 2011.

Tariefsontwikkeling In onderstaande tabel is de tariefstijging van belastingjaar 2007 t/m 2011 weergegeven. OZB Onroerendezaakbelasting jaar 2007 2008 2009 2010 2011

woningen eigenaren € 2,87 € 2,76 0,1111% 0,1133% 0,1150%

niet-woningen

stijgingen 2,75% 2,40% 4,94% 1,99% 1,50%

eigenaren gebruikers stijgingen € 5,24 € 4,19 2,75% € 5,12 € 4,10 2,40% 0,2081% 0,1667% 4,94% 0,2112% 0,1691% 1,47% 0,2144% 0,1717% 1,50%

Met ingang van 2009 worden de onroerendezaakbelastingen berekend naar een percentage van de waarde van een onroerende zaak. Tot 2009 gold een tarief per eenheid van € 2.500 van de WOZ-waarde. De tarieven voor 2011 worden in een later stadium nog gecorrigeerd voor de waardeontwikkeling van onroerende zaken tussen 1-1-2009 en 1-1-2010. De instelling van het ondernemersfonds leidt tot een extra verhoging van de tarieven niet-woningen van 8,2%. In totaal komt de stijging dan op 9,7%. De extra inkomsten als gevolg van de 8,2% stijging vloeien weer terug naar de ondernemers via het ondernemersfonds. Afvalstoffenheffing en reinigingsrecht

jaar 2007 2008 2009 2010 2011

Afvalstoffenheffing meerpersoons eenpersoons huishouden huishouden stijging € 297,80 € 304,94 € 318,00 € 318,00 € 322,77

€ 190,25 € 194,81 € 203,00 € 203,00 € 206,05

-0,20% 2,40% 4,25% 0,00% 1,50%

Reinigingsrechten nietwoning stijging € 324,38 € 332,16 € 346,00 € 346,00 € 351,19

2,75% 2,40% 4,17% 0,00% 1,50%

110

Rioolheffingen Rioolheffingen jaar

<= 500

2007 2008 2009 2010 2011

Afvoerrecht/heffing per m3 >500 >500.000

€ 31,86 € 32,62 € 33,40 € 35,40 € 35,93

€ 0,37 € 0,38 € 0,38 € 0,41 € 0,42

Aansluitrecht/heffing eigenaren stijging

€ 0,13 € 0,14 € 0,14 € 0,15 € 0,15

€ 114,46 € 117,21 € 120,02 € 127,00 € 129,00

2,20% 2,40% 2,40% 6,04% 1,50%

De stijgingspercentages volgen uit de begroting. Door de afronding van de tarieven zijn afwijkingen van de genoemde percentages mogelijk.

Lastendruk belastingjaar 2011 Huishoudens In onderstaande grafiek zijn de lokale lasten voor 2011 getoond voor vier basistypen huishoudens, uitgaande van de huidige gemiddelde WOZ-waarde voor een woning in Delft. • Een gezin met een woning in eigendom met een waarde van € 195.000. • Een gezin dat een woning huurt. • Een alleenstaande met een woning in eigendom met een waarde van € 195.000. • Een alleenstaande die een woning huurt. Lokale lasten per huishouden in 2011 € 800,00 € 700,00

€ 35,93

€ 600,00

€ 129,00

€ 35,93

€ 500,00 € 400,00

€ 129,00 € 322,77 € 35,93

€ 300,00

€ 206,05 € 35,93

€ 200,00 € 322,77 € 100,00

€ 224,29

€ 224,29

€ 206,05

alleenst. eigenaar

alleenst. huurder

€ 0,00 gezin eigenaar OZB

gezin huurder afvalstoffenheffing

rioolaansluitheffing

rioolafvoerheffing

Bedrijven In onderstaande grafiek zijn de lokale lasten 2011 weergegeven voor een bedrijf met een pand in eigendom en een bedrijf dat een pand huurt. In dit geval een ondernemer met een kantoor/ winkelpand. Door ook een WOZ-waarde van € 195.000. te gebruiken, wordt inzichtelijk wat het verschil is in de te betalen lokale lasten voor een bedrijf t.o.v. een huishouden. • Een bedrijf met een kantoor/winkelpand in eigendom met een waarde van € 195.000. • Een bedrijf dat een kantoor/winkelpand huurt.

111

Lokale lasten bedrijven in 2011 € 1.400,00 € 1.200,00 € 1.000,00

€ 35,93

rioolafvoerheffing

€ 129,00 rioolaansluitheffing

€ 351,19

€ 800,00 € 600,00

€ 35,93

OZB gebruik

€ 334,74

€ 351,19 OZB eigenaar

€ 400,00 € 200,00

reinigingsheffing (ex BTW)

€ 417,98

€ 334,74

bedrijf eigenaar

bedrijf huurder

€ 0,00

In de grafiek hieronder staan de lokale lasten 2011 inclusief 8,2% extra verhoging OZB vanwege het instellen van een ondernemersfonds. De uitgangspunten zijn overigens gelijk aan die van bovenstaande grafiek. Lokale lasten bedrijven in 2011 bij instelling ondernemersfonds € 1.400,00

€ 35,93

€ 1.200,00

€ 129,00

€ 1.000,00

€ 351,19

rioolafvoerheffing rioolaansluitheffing

€ 800,00 € 600,00

€ 35,93 € 361,73

OZB gebruik

€ 351,19 OZB eigenaar

€ 400,00 € 200,00

reinigingsheffing (ex BTW)

€ 451,74

€ 361,73

€ 0,00 bedrijf eigenaar

bedrijf huurder

Vergelijking met gemeenten in de regio De lokale lasten van Delft zijn in de onderstaande grafiek vergeleken met die van andere gemeenten in de regio. Ook zijn de lokale lasten van Leiden toegevoegd, omdat dit een stad is van vergelijkbare grootte met eveneens een universiteit en een historisch centrum. Het betreft hier overigens een vergelijking van de lasten in 2010 omdat de tarieven voor 2011 nog niet bekend zijn.

112

Bruto woonlasten per huishouden in andere gemeenten in 2010 bron: COELO; Atlas van de lokale lasten 2010

€ 900

825

814

€ 800 710

€ 700

652 595

715

711

754

642

612

€ 600

744

555

€ 500 € 400 € 300 € 200 € 100 €0 Delft

Zoetermeer

Leiden

eenpersoonshuishouden

PijnackerNootdorp

Midden-Delfland Lansingerland

meerpersoonshuishouden

Onder de woonlasten wordt in dit verband verstaan: het gemiddelde bedrag dat een huishouden in een gemeente betaalt aan OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing. Het gemiddelde bedrag voor de woonlasten in Nederland lag in 2010 voor een meerpersoonshuishouden op € 659,-. Van elke euro die huishoudens en bedrijven in Nederland aan belastingen en sociale premies betalen gaat ruim drie cent naar de gemeenten.

Kwijtscheldingsbeleid Kwijtschelding is bedoeld voor mensen met een laag inkomen zonder vermogen of waardevolle bezittingen. Bij de kwijtschelding wordt rekening gehouden met het vermogen en met de betalingscapaciteit. De betalingscapaciteit is het verschil tussen het netto besteedbare inkomen en de kosten van bestaan. De kosten van bestaan die in aanmerking worden genomen, worden ontleend aan de Wet werk en bijstand. Als standaardnorm geldt 90% van het netto besteedbare inkomen, maar het is ook mogelijk om te kiezen voor 95% of 100%. Delft hanteert als norm 100% van het netto besteedbare inkomen, oftewel het maximum. Kwijtschelding kan aangevraagd worden voor de afvalstoffenheffing, de rioolheffing gebruik, de leges voor een huisvestingsvergunning en het gemeentelijk deel van de leges voor een identiteitsbewijs. Delft behandelt jaarlijks ruim 5000 kwijtscheldingsverzoeken, automatische kwijtscheldingen inbegrepen. Daarvan worden ruim 3000 verzoeken geheel of gedeeltelijk toegewezen.

113

Overzicht kwijtschelding gemeentelijke belastingen Overzicht kwijtschelding gemeentelijke belastingen Belastingsoort

Afvalstoffenheffing Rioolheffing gebruik Totaal

bedragen x € 1.000 Rekening Begroot 2009 2010 935 * 123 132 1.058 132

Begroot 2011 1.000 134 134

* Niet apart begroot. Opgenomen in netto geraamde opbrengst.

Landelijke ontwikkelingen op het gebied van de lokale heffingen Leges Wabo De invoeringsdatum van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) is 1 oktober 2010. Dit heeft de minister van VROM in overleg met VNG, IPO en de Unie van Waterschappen besloten. De Wabo (omgevingsvergunning) maakt het mogelijk voor burgers en ondernemers om bij één loket in één keer een vergunning aan te vragen voor bijvoorbeeld bouwactiviteiten. Dit bespaart burgers, bedrijven en overheden veel geld en zorgt voor minder administratieve rompslomp en een betere dienstverlening. Bovendien kan de aanvraag digitaal worden ingediend via Omgevingsloket online. Europese Dienstenrichtlijn, leges en kruissubsidiëring Voor het behandelen van een aanvraag voor een vergunning kunnen op grond van de Gemeentewet leges geheven worden. De hoogte van de tarieven moeten zodanig worden vastgesteld dat de geraamde baten van de leges niet uitgaan boven de geraamde lasten. Voor de toetsing aan deze opbrengstennorm mogen gemeenten op dit moment kijken naar de baten en lasten per afzonderlijke dienst, per samenhangende groep van diensten óf per het totaal van de in de legesverordening genoemde diensten. Oftewel: het ‘verlies’ dat op een bepaalde dienst wordt geleden kan worden gecompenseerd met ‘winst’ op andere diensten, zolang de totale opbrengst van alle diensten in de verordening niet hoger is dan de totale kosten (de zogenaamde kruissubsidiëring). De Europese Dienstenrichtlijn bepaalt dat de kosten voor aanvragers in verband met hun aanvraag evenredig moeten zijn aan de kosten van de vergunningsprocedures in kwestie en de kosten van de procedures niet mogen overschrijden. Door de formulering van de dienstenrichtlijn is kruissubsidiëring alleen nog toegestaan binnen clusters van sterk samenhangende vergunningstelsels. De kostenbeperking is alleen van toepassing op vergunningen die aan dienstverrichters worden verleend voor het verrichten van diensten. De bouwvergunning valt er niet onder. De volgende vergunningen bijvoorbeeld wel: evenementenvergunning, horecavergunning, terrasvergunning, snuffelmarktvergunning, vergunning afvalinzameling, vergunning prostitutie. Maximering leges rijbewijs Er is wetgeving in voorbereiding voor de maximering van de tarieven voor rijbewijzen. Gemeenten mogen volgens dat voorstel niet meer dan € 36,- voor een rijbewijs vragen. Dat hebben de minister van Verkeer en Waterstaat en de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties besloten. Voor de ministeries van Verkeer en Waterstaat en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties waren de verschillen in tarieven tussen gemeenten aanleiding voor een onderzoek naar een maximaal tarief. Onderzoeksbureau Deloitte adviseert een maximumprijs van € 36,-. De VNG, als lid van de klankbordgroep betrokken bij de vorm van het onderzoek maar niet bij de inhoud, committeert zich overigens niet aan de uitkomsten van het onderzoek.

114

Onderzoek bandbreedte leges reisdocumenten Het ministerie van BZK laat onderzoek doen naar de bandbreedte voor de leges reisdocumenten om te komen tot een nieuw maximum voor de leges reisdocumenten. De bedoeling is dat 30 gemeenten in het onderzoek worden betrokken. Dit onderzoek wordt in 2010 uitgevoerd. Kwijtschelding Het kabinet wil gemeenten meer mogelijkheden geven om lokale belastingen kwijt te schelden. Om dit te regelen heeft de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken een wetsvoorstel met die strekking bij de Tweede Kamer ingediend. De wetswijziging biedt voor gemeenten een grondslag om eigen regels vast te kunnen stellen met betrekking tot de wijze waarop het vermogen in aanmerking wordt genomen bij het verlenen van kwijtschelding. In de Nadere regels kwijtschelding gemeentelijke en waterschapsbelastingen zal worden bepaald naar welk niveau de vermogensnorm kan worden opgetrokken. Gemeenten mogen bij het uitvoeren van de vermogenstoets uitgaan van maximaal de vermogensnorm in artikel 34 van de Wet werk en bijstand (WWB). Los van dit wetsvoorstel zal in de Nadere regels kwijtschelding gemeentelijke en waterschapsbelastingen worden bepaald dat de regels voor het verlenen van kwijtschelding van lokale belastingen ook zullen gelden voor ondernemers die op bijstandsniveau leven. Dit geldt uitsluitend voor de privébelastingen.

115

116

Verzameloverzichten

117

Bestaand beleid Bedragen x € 1000,-

Begroting 2011

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014

-

503.000-

521.500-

54-

56-

-

1.500425-

321425-

321425-

321425-

Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Actualiseren Uniformeren Bestemmingsplannen Analyse vastgoed Groot onderhoud Abtswoudsebrug

-

150188 700-

150172 -

748 -

748 -

Bestuur, organisatie en communicatie Gewezen wethouders Tegenvaller verkiezingen

-

19050-

50-

50-

50-

Algemene dekkingsmiddelen Ruimte bestaand beleid Totaal bestaand beleid

-

5.877-

3.4745.800-

7.4987.600-

7.4967.600-

Voorstellen bestaand beleid Economie, werk en participatie Huur tijdelijke huisvesting ivm herhuisvesting Wet Werk en Bijstand (WWB)

Begroting 2010

Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid WMO Leges grote projecten Publiekrechtelijke taken Spoorzone

118

Bezuinigingstaakstelling


Categorie Hoofdstuk en voorstellen bezuinigingen

Begroting 2011

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014

Versoberen beleid Economie, werk en participatie Aanpassen subsidiesysteem Andere financiering cultuur- en erfgoededucatie Campagne "Elke Euro telt" Hervormen beleid emancipatie en integratie Minder bouwhistorie Stoppen met ateliersubsidie Verlagen bijdrage WFIA Verlagen subsidie DOK Verminderen subsidie monumenten Versoberen Uitvoering Stadsmarketing

90 70 74 25 25 75

260 70 117 33 25 20 75 25 122

50 260 70 158 57 25 20 100 25 165

250 260 70 187 57 25 20 200 25 205

25 40 57 80 100 51 50 7 30 6 50 75 50 80 7 50 250 9 -

50 60 75 49 75 57 80 100 51 150 250 7 50 6 50 75 57 28 50 75 7 50 90 69 250 11 590

50 50 80 75 49 75 50 106 117 100 51 200 500 7 50 6 50 75 50 60 56 50 100 7 50 90 69 250 25 11 25 100 730

50 65 100 46 75 49 75 100 106 146 100 51 250 800 75 7 50 6 50 75 50 100 60 85 50 100 7 50 90 69 250 50 11 50 100 796

Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Afromen-fasering budgetten onderwijshuisvesting Andere invulling zorgkrant AWBZ pakketmaatregelen Beëindigen cameratoezicht station Bezuiniging Jongerenparticipatie Bezuiniging Schiehallen Brede school programma primair onderwijs Efficiency maatregelen in de kinderopvang Formatie wijkcoordinatie Gemeentelijke organisatie veiligheid GGD ZHW Graffiti aanpak Hervormen algemeen maatschappelijk werk Hervormen welzijnsbeleid Hervorming Jeugd en jongerenwerk Kapitaallasten Laatste kans beleid Leges voorrangsverklaring Minder inkoop van kinderopvang Minder inzet op Maatschappelijke Stage Minder subsidie zorg rond voortgezet onderwijs Omvorming Delftse plus op het onderwijs Omvorming veiligheid in de wijken Prestatiesubsidie Sportfondsen Delft B.V. Programma Brede School voor ouders Samenvoeging WMO-loket en loketten Werkplein Samenwerken in de wijken Schrappen toegankelijkheidprijs Signalering Sociaal isolement Sluiting van een peuterspeelzaal. Stopzetten bijdrage aan SECOS Verlagen bijdragen Centrum Jeugd en Gezin Verlagen uitgaven voortijdig schoolverlaters Vermindering subsidies Versoberen JGZ en CJG Versoberen onderwijsachterstandsplan Zoeklicht formatiereductie samenleving

119


Categorie Hoofdstuk en voorstellen bezuinigingen Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Beëindigen bijdrage verschonen gemeentelijk wagenpark Beleid bomen vervangen en plaatsen Beperken beleid parkeren Bezuiniging onderhoud pollers Binnengemeentelijk vervoer Botanische Heemtuin omvormen tot sober park Energiebesparende maatregelen Frequentie schoonhouden speelplaatsen Gemeentelijke Interne Milieuzorg Herzien faciliteiten t.a.v hondenpoep Investering grondwatermaatregelen Inzamelen restafval de ene week en GFT de andere week Kwaliteitsniveau openbare verlichting Kwaliteitsniveau verkeersvoorzieningen Lagere frequentie drijfvuilverwijderen Lagere frequentie vuilvissen Minder onderhoud kademuren Minder onderhoud wegen Onderhoud civiele kunstwerken Ontwerpen openbare ruimte Papierinzameling tweewekelijks Projecten Natuur- en Milieucommunicatie Recreatiegebied Midden-Delfland Reduceren zitbanken met prullenbakken Reinigen, reparen en vervangen riolen RO-beleidsontwikkeling Schoonmaken taken weekend en feestdagen Streekdierentehuis ‘t Julialaantje Verlaging beeldkwaliteit groen Verlaging contributie Mobiliteitsfonds Haaglanden Verminderen inzet beleidsvoorbereiding en uitvoering Verminderen speelplekken Vermindering veegmachine Versobering grofvuilbeleid Zwerfvuil in het groen

Begroting 2011

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014

13 18 120 7 25 97 41 35 55 15 20 20 30 241 25 50 17 5 150 48 75 153 65 98 5 56 262

25 36 120 13 25 97 41 17 43 27 74 115 28 20 20 45 482 50 100 300 25 17 10 300 69 75 24 191 100 195 10 56 250 262

49 38 56 120 15 50 59 41 17 43 53 148 175 28 20 20 60 723 75 150 300 25 17 15 450 72 75 24 229 135 294 15 56 250 262

49 58 75 120 16 50 84 41 17 43 52 148 235 28 20 20 80 1.059 100 200 300 25 17 20 600 95 75 24 267 175 448 20 56 250 262

50 75 20 -

50 75 970 5

50 75 1.570 5

50 75 2.170 5

20 29

20 50 29

20 50 29

20 50 29

-

-

20

30 20

Bestuur, organisatie en communicatie Bijdrage stadsgewest Haaglanden Budget overige kosten college verminderen

Herverdeeleffecten Korten op de bijdrage aan de VNG

Minder beleidsontwikkeling Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Niet invoeren zorgabonnement Regionale Digitale sociale kaart Voorzieningen kinderen en jeugd met een beperking Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Verminderen advisering bestemmingsplannen Vertegenwoordiging regio

120


Categorie Hoofdstuk en voorstellen bezuinigingen

Begroting 2011

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014

Profijtbeginsel Economie, werk en participatie De organisatie van markten omvormen Delftpas Havendiensten omvormen Herhuisvesting TIP Kostendekkend maken Delf Samenwerking Prinsenhof-38CC Terugdringen overhead Vak

30 40 55 10 -

60 40 110 75 15 300

60 40 110 75 20 32 300

60 40 110 75 20 32 300

295 8 69 1 36 10 3 9

300 25 69 2 88 40 3 9

400 25 69 4 140 40 3 9

500 25 69 7 190 40 3 9

200 20 18

200 50 300 35

200 100 300 70

200 100 300 96

25

50 34

100 45

100 56

130 34 150 379

50

150

200

68 200 250 -

102 50 15 250 250 -

136 100 100 250 100 250 -

100 150 110 19 11 9

100 310 110 19 10 69 11 9

100 470 110 19 10 69 11 9

1.000 100 640 110 19 10 69 11 9

Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Aanscherpen beleid WMO Afschaffen dalurentarief sporthallen Bijdrage coördinatie zorgplatform onderwijs Bijdrage project alcohol en jeugd Lastenverlichting sportverenigingen stopzetten Regeling schoolparkeerabonnementen Subsidie sportclubs Veilige school Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Afvalstoffenheffing verschuiven naar één persoonshuishouden Beheer taken openbare ruimte Tariefswijziging parkeren Verminderen dienstverlening Bestuur, organisatie en communicatie Kostendekkendheid leges producten KCC Versoberen solidariteitsbeleid

Efficenter werken Economie, werk en participatie Aanpassing organisatie Erfgoed Emancipatiebeleid Flexibilisering personeel VAK Functioneel leeftijdsontslag Erfgoed Intensiveren zaalverhuur Erfgoed Omvorming Combiwerk tot arbeidsontwikkelbedrijf Ontzamelen museumcollectie Vastgoedfonds culturele gebouwen Zoeklicht WIZ

Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Accommodaties efficient gebruik Archiveren bouwtekeningen Efficiency veiligheidsregio Gebruiksvergunnigen en adviezen brandveiligheid Samenvoegen WMO raad en panel WZW Samenwerking handhaving evenementen Stopzetten apart wijkbudget advies IB Veelplegers en nazorg gedetineerden Visitatiecommissie afschaffen

121


Categorie Hoofdstuk en voorstellen bezuinigingen Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Bedrijfsvoering begraven Beperken van inzet beleidscapaciteit Besparing kwaliteitsbewakingssysteem Stadsbeheer Efficiencymaatregelen Avalex Onkruidbestrijding in het groen Uitfaseren automatisering grofvuil-intakes Verminderen beheerskosten Bruggen vervangen door duikers Vermindering inningskosten Vermindering toerekening overhead Avalex Versoberen onderhoud oeverbeschoeiing Vrijval budget openbaar vervoer op aardgas Bestuur, organisatie en communicatie (Bestuurs) ondersteunende processen Afloop gemeentelijke bijdrage FPU Meer internetgebruik bij klantcontacten Onderhoud DMS t.l.v Basispakket ICT Optimaliseren inzet Strategie en Control Uitsluiten werken op afspraak Zoeklicht Bedrijfsvoering

Begroting 2011

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014

12 425 90 20 10 300 5 55

25 24 425 180 20 20 300 10 55

25 36 42 425 300 20 30 48 300 15 55

25 48 42 425 450 20 40 48 300 20 55

50 80 89 250

191 123 100 80 89 50 250

291 247 150 89 50 250

407 375 150 89 50 250

13

23

23

23

108 20

300 30

400 40

500 50

-

-

25

50

-

50 50-

50 -

50 1.120

Raad Presidium

Verzelfstandigen / samenwerken Economie, werk en participatie Herijken taken op gebied van arbeidsmarkt Premie op samenwerking culturele instellingen

Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Efficiency Milieu toezicht RUD Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Ongediertebestrijding privatiseren Verzelfstandigingsproces parkeren

Bestuur, organisatie en communicatie Bezuiniging vakteam BPS Regionale samenwerking belastingen

25 -

25 100

45 100

45 100

-

130 120

120

120

-

-

40

80

100

100

100

100

Verminderen regeldruk Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Project illegaal grondgebruik Technische toets bouwdeel omgevingsvergunning

Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Vereenvoudigen bestemmingsplannen

Cofinanciering Economie, werk en participatie Cofinanciering Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Extra inkomsten bestuurlijke strafbeschikking OGGZ Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Reserve Milieutechnologiefonds Vrijval budget milieuzone

100 620

100 620

100 620

100 620

100

-

50 -

50 -

Economie, werk en participatie Nog in te vullen bezuiniging

104

1.216

2.539

3.776

Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Nog in te vullen bezuiniging

151

657

1.370

900

662

1.095

729

Taakstelling

Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Nog in te vullen bezuiniging Bestuur, organisatie en communicatie Nog in te vullen bezuiniging Raad Nog in te vullen bezuiniging Algemene dekkingsmiddelen Taakstelling GMT Besparingsverlies bezuinigingen Weglekeffect leges Totaal

104

75-

82-

65-

48

69

97

126

44 75-

1.000 426-

500 559-

700-

9.401

21.234

28.319

35.518

122

Flankerend beleid Bedragen x € 1000,-

Voorstellen flankerend beleid Economie, werk en participatie Investering klimaatbeheersing tbv zaalverhuur Erfgoed

Begroting 2010

Begroting 2011

-

100-

-

50200-

Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Aanpassing bestemmingsplannen AUB Calamiteitenpost en omvorming openbare ruimte

-

Verzelfstandigingsproces parkeren

Raming 2012 -

Raming 2013

Raming 2014

-

-

400-

-

-

200250-

-

-

-

200250100-

-

-

-

Bestuur, organisatie en communicatie Stadskrachtonderzoek Meting maatschappelijke effecten bestuursprogramma

50-

15025-

25-

25-

25-

Algemene dekkingsmiddelen Ruimte flankerend beleid Totaal flankerend beleid

50-

2.4253.500-

6251.500-

1.4751.500-

1.4751.500-

Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Zoeklicht formatiereductie samenleving Gebouwen multifunctioneel maken

123

Intensiveringen Bedragen x € 1000,-

Voorstellen Intensiveringen Economie, werk en participatie Themaweekenden, cultuurjaar en poppodium Resevering duurzame poppodiumproductie Groene en duurzame werkgelegenheid Reservering groene en duurzame werkgelegenheid Stimulering economische vitaliteit Bedrijfsverzamelgebouwen voor starters Stimulering kennisstarters Transformatie naar een duurzame kenniseconomie Binnenstad, toerisme en evenementen Reservering: binnenstad, toerisme en evenementen

Begroting 2010

Begroting 2011

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014

-

25027570200200630350-

-250 27570100200290200-

20027525100200230200-

200275100200230200-

-

601506070-

10060-

10060-

500-

500100-

300325-

50-

50-

450370 2.945-

4501502.795-

Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Samenvoeging WMO-loket en loketten Werkplein Zorg- en veiligheidshuis Voorkomen fietsendiefstal Personeelskosten bewaakte speeltuinen Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid 380 en 150 KV en verlenging A4 Bereikbaarheid: fietsvoorz., toegank.binnenstad en regie Reservering: thema bereikbaarheid Reservering: thema openbare ruimte Bestuur, organisatie en communicatie Verbeteren taalvaardigheid Algemene dekking Storting in transitiefonds Mutatie via de reserve investeringsplan Ruimte nieuw beleid Totaal nieuw beleid

415-

-

415-

-

4501502.615-

-

500400-

-

630707253.530-

124

125

Investeringsplan Bedragen x € 1000,=

Omschrijving

R/ K

Toegekend bedrag

Realisatie t/m 2009

Resterend bedrag

Actualisatie na jaarrekening

Voorstel verlaging

Beschik-baar

Economie, werk en participatie Bijdrage Delft Gelatine, L&C Bijdrage voorzieningen Midden-Delfland Herhuisvesting erfgoed Delft Herstructurering SchieOevers Museumfabriek De Porceleyne Fles Restauratie Nieuwe Kerk

R R K R R K

1.250 152 8.167 4.624 2.300 3.000

950 71 430 2.177 -

300 81 7.737 2.447 2.300 3.000

16-

1.300 2.3001.500-

300 65 9.037 2.447 1.500

Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid 2 bewaakte speeltuinen nieuwe stijl Brede school Poptahof Cameratoezicht (afschrijving in 5 jaar) Gezondheidscentra Herinrichting sportpark Biesland ISV 2 ISV 3 Jongerenaccomodatie Harnaschpolder Nieuwbouw buurtgebouw Voorhof II Voorhof II: inrichting Onderwijshuisvesting 2009 Onderwijshuisvesting 2010 Onderwijshuisvesting 2011 Onderwijshuisvesting bezuiniging Onderwijsvoorziening Harnaschpolder Parkeervakken sportpark Tanthofdreef en Kruithuisweg Parkeren Harnaschpolder Realisatie woonservicezones Reconstructie sportpark Brasserskade Reconstructie sportpark Brasserskade Investering Rookvoorzieningen welzijnsaccomodaties Speelplekken Sportvoorziening Poptahof Toegankelijkheid openbare gebouwen Toegankelijkheid openbare gebouwen Investering Vakschool Delft Versterking gebouwensituatie Juniusstraat Vluchtdeuren spoortunnel

K K K R K R R K K K K K K K K R E R R K K K K R K R K R

500 2.300 250 3.800 135 4.108 375 700 45 2.535 5.441 2.871 5.070 250 250 3.800 960 2.160 50 200 350 708 2.092 2.000 2.000 400

244 61 2.776 1.296 9 105 842 1.017 370 1.894 3 487 113 235 -

256 2.239 250 1.024 135 2.812 375 691 45 2.430 5.441 2.871 4.228 250 250 2.783 590 266 47 200 350 221 1.979 1.765 2.000 400

597573 947-

691451.0001258361.100-

256 2.239 250 1.024 135 2.215 573 375 2.430 5.441 2.871 -1.000 4.228 125 250 1.000 590 266 47 200 350 221 879 1.765 2.000 400

Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid 2000 extra stallingplaatsen voor fietsen Spoorzone Aanleg park (gepland 2015) Bruggen Combiwerk Harnaschpolder, onrendabele top Combiwerk niet activeerbaar gedeelte Delftse Hout Fietsactieplan 2005 - 2008 Gebiedsprogramma en sanitair Delftse Hout Grondwater (rendabel) Impuls Binnenstad Inrichting Openbare ruimte TU-Noord Kapelsebrug Kapelsebrug Bijdrage Haaglanden Klimaatplan fase 1 + 2 / fase 2 + 3 / herijking LVVP 2005 - 2008 LVVP 2008 - 2013 LVVP 2012 - 2013 LVVP TU infrastructuur Begraafplaats Iepenburg Oevers Buitenwatersloot Plantsoenposten Projecten uit herijking waterplan Sebastiaansbrug Sebastiaansbrug bijdrage Haaglanden Spoorsingelgarage, bijdrage 2014/2015 (rendabel) Tramlijn 19 niet activeerbaar Tramlijn 19 onrendabele top

K K R K E K K R K R R K K R K K R R K K K K K K K R K

5.050 2.500 1.996 17.037 500 3.000 1.736 500 600 1.200 860 11.572 1.962 5.125 750 2.800 500 800 5.669 5.000 877 11.258

956 465 2 1.017 219 242 280 2.538 156 880 16 69 298 -

5.050 2.500 1.040 16.572 498 3.000 719 281 600 958 860 11.292 5764.969 750 1.920 500 784 5.600 5.000 579 11.258

12712 111 496 446131631 634-

2.3002.2508605.7883.5673.069-

5.050 200 913 16.584 487 750 719 281 600 959 P.m P.m 6.000 5761.398 750 1.459 200 500 784 2.500 P.m P.m 5.000 1.210 10.624

144.135

20.218

1.115-

24.131-

Eindtotaal

123.917

112.209


126

Bedragen x € 1000,=

Omschrijving

Beschik- Begroting Begroting baar 2010 2011

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014 e.v.

200 375

375

9.037 -

Economie, werk en participatie Bijdrage Delft Gelatine, L&C Bijdrage voorzieningen Midden-Delfland Herhuisvesting erfgoed Delft Herstructurering SchieOevers Museumfabriek De Porceleyne Fles Restauratie Nieuwe Kerk

300 65 9.037 2.447 1.500

300 65 1.486 375

761 375

Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid 2 bewaakte speeltuinen nieuwe stijl Brede school Poptahof Cameratoezicht (afschrijving in 5 jaar) Gezondheidscentra Herinrichting sportpark Biesland ISV 2 ISV 3 Jongerenaccomodatie Harnaschpolder Nieuwbouw buurtgebouw Voorhof II Voorhof II: inrichting Onderwijshuisvesting 2009 Onderwijshuisvesting 2010 Onderwijshuisvesting 2011 Onderwijshuisvesting bezuiniging Onderwijsvoorziening Harnaschpolder Parkeervakken sportpark Tanthofdreef en Kruithuisweg Parkeren Harnaschpolder Realisatie woonservicezones Reconstructie sportpark Brasserskade Reconstructie sportpark Brasserskade Investering Rookvoorzieningen welzijnsaccomodaties Speelplekken Sportvoorziening Poptahof Toegankelijkheid openbare gebouwen Toegankelijkheid openbare gebouwen Investering Vakschool Delft Versterking gebouwensituatie Juniusstraat Vluchtdeuren spoortunnel

256 2.239 250 1.024 135 2.215 573 375 2.430 5.441 2.871 1.0004.228 125 250 1.000 590 266 47 200 350 221 879 1.765 2.000 400

256 200 45 100 15 1.709 573 2.430 5.441 3.328 125 250 504 590 266 47 100 221 879 235 -

200 205 924 120 492 2.871 1.000900 466 100 765 1.000 -

1.139 14 375 30 350 765 1.000 400

700 -

-

5.050 200 913 16.584 487 750 719 281 600 959 P.m P.m 6.000 5761.398 750 1.459 200 500 784 2.500 P.m P.m 5.000 1.210 10.624

300 713 9.278 199 500 719 281 959 P.m P.m 1.250 5761.398 1.133 300 784 500 P.m P.m 500 200

250 200 6.812 288 250 300 P.m P.m 1.250 250 326 50 100 500 P.m P.m 310 1.150

500 494 300 P.m P.m 1.250 500 50 100 500 P.m P.m 300 3.600

500 P.m P.m 1.250 50 500 P.m P.m 100 5.674

3.500 200 P.m P.m 1.000 50 500 P.m P.m 5.000 -

28.539

12.894

9.149

19.287

Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid 2000 extra stallingplaatsen voor fietsen Spoorzone Aanleg park (gepland 2015) Bruggen Combiwerk Harnaschpolder, onrendabele top Combiwerk niet activeerbaar gedeelte Delftse Hout Fietsactieplan 2005 - 2008 Gebiedsprogramma en sanitair Delftse Hout Grondwater (rendabel) Impuls Binnenstad Inrichting Openbare ruimte TU-Noord Kapelsebrug Kapelsebrug Bijdrage Haaglanden Klimaatplan fase 1 + 2 / fase 2 + 3 / herijking LVVP 2005 - 2008 LVVP 2008 - 2013 LVVP 2012 - 2013 LVVP TU infrastructuur Begraafplaats Iepenburg Oevers Buitenwatersloot Plantsoenposten Projecten uit herijking waterplan Sebastiaansbrug Sebastiaansbrug bijdrage Haaglanden Spoorsingelgarage, bijdrage 2014/2015 (rendabel) Tramlijn 19 niet activeerbaar Tramlijn 19 onrendabele top

112.209

42.340

Wegens aanbestedingsgevoelige informatie zijn er pm posten opgenomen

127

Overzicht baten en lasten hoofdstukken Bedragen x € 1000,-

Hoofdstukken





Raad

Raming 2012




130.434

116.426

111.125

108.223

106.160

84.201

73.540

75.135

76.745

76.755

Saldo

48.522-

46.233-

42.886-

35.990-

31.478-

29.405-

Lasten

94.971

78.098

73.612

69.806

67.471 16.641

103.290

Baten

36.446

36.913

12.859

16.750

16.628

Saldo

58.525-

66.377-

65.239-

56.862-

53.178-

50.830-

Lasten

168.022

186.592

143.330

172.577

88.251

81.618

Baten

128.537

151.169

111.152

145.592

60.312

55.024

Saldo

39.485-

35.423-

32.178-

26.985-

27.939-

26.594-

Lasten

16.760

14.948

15.867

14.669

13.826

13.110

Baten

5.557

3.137

2.432

2.417

2.411

2.411

Saldo

11.203-

11.811-

13.435-

12.252-

11.415-

10.699-

Lasten

1.787

1.907

1.851

1.818

1.790

1.759

-

-

-

-

-

Lasten

1.787-

1.907-

1.851-

1.818-


2.882

3.883

6.287

8.906

14.356

16.019

153.546

153.385

151.256

143.740

143.202

138.505

150.664

149.502

144.969

134.834

128.846

122.486

413.623

441.054

361.859

382.707

296.252

286.137

Baten

404.765

428.805

351.239

383.634

299.298

289.336

927

3.046

3.199

Saldo

8.858-

12.249-

10.620-

Werkelijk 2009

Begroting 2010

Begroting 2011


Storting

Raming 2012

Raming 2013

Raming 2014

988

1.150

328

358

833

Onttrekking

5.551

5.938

2.470

781

558

459

Saldo

4.563

4.788

2.142

423

275-

374-

Storting

4.611

7.429

1.949

3.318

3.215

2.669

Onttrekking

8.340

13.020

7.217

4.914

3.174

2.369

Saldo

3.729

5.591

5.268

1.596

Storting

9.856

17.045

2.586

4.411

3.680

15.525

4.955

4.713

4.919

5.013

2.369

302

1.239

1.198 504

41-

833

3003.815

Ontrtrekking

7.695

Saldo

2.161-

Storting

2.308

1.433

525

510

504

Onttrekking

3.156

2.165

422

386

386

386

848

732

103-

124-

118-

118-

1.520-

Storting

-

-

-

-

-

Onttrekking

-

50

-

-

-

-

Saldo

-

50

-

-

-

-

Storting

23.073

59.427

5.605

6.171

5.064

5.705

Onttrekking

18.858

62.034

6.548

3.014

1.154

2.069

2.607

943

3.157-

3.910-

3.636-

4.215-

-

Storting

40.834

86.484

10.993

14.768

13.296

13.526

Ontrekking

43.598

98.732

21.612

13.808

10.191

10.296

2.764

12.249

10.620

960-

3.105-

3.230-

-

-

33-

59-

32-

Saldo

Resultaat na afrekening met reserves

1.759-

Saldo

Saldo Totaal stortingen en onttrekkingen

1.790-

Lasten

Saldo Raad

Raming 2014

80.679

Hoofdstukken


Raming 2013

129.201

Baten

Resultaat voor afrekening met reserves

Begroting 2011

Lasten

Saldo

Totaal hoofdstukken

Begroting 2010

Baten

Baten Algemene dekkingsmiddelen

Werkelijk 2009

6.094-

128

129

Overzicht mutaties in reserves naar hoofdstuk Mutaties in reserves naar hoofdstuk

Begroting 2011

reserve

hoofdstuk

Reserve Aankoop Erfgoed Delft


Reserve Acc. Buurt, Onderwijs en Sport


Reserve Bedrijfsvoering VAK


Reserve Decentrale Arbeidsvoorwaarden


Reserve Dekking Kapitaallasten

Algemene dekkingsmiddelen Bestuur, organisatie en communicatie Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Economie, werk en participatie Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid

Reserve Delfts Erfgoed Digitaal


Reserve Ecologie


Reserve Economische Structuurfonds


Reserve egal. Vastgoed Overig


Reserve Energiebesparende maatregelen


Reserve gemeentelijke Huisvesting

Bestuur, organisatie en communicatie Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid

Reserve Integratiebeleid


Reserve Investeringsplan

Algemene dekkingsmiddelen Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Economie, werk en participatie Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid

Reserve Milieutechnologie projecten MTF


Reserve Onderwijshuisvesting Subtotaal


storting 72 29 57 14 170 39 20 389 1.072 4.655 115 438 7.070


onttrekking 100 90 249 326 65 159 26 502 185 64 25 218 236 5.515 2.286 1.212 3.393 300 438 15.389

saldo 72 10029 57 9024932665159125021539 44364 854 2368602.1711.2123.3933008.319-

130

Mutaties in reserves naar hoofdstuk

reserve

hoofdstuk transport

Reserve Openb. Ruimte Waterwegen


Reserve openbare ruimte/groen


Reserve Oudkomers/Inburgeraars


Reserve Parkeren

Algemene dekkingsmiddelen Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid

Reserve Renovatie Sportvelden


Reserve Riolering


Reserve Spoorzone


Reserve verkoopopbrengst EZH

Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid

Reserve Verv. Instrumenten VAK


Reserve verv.meubilair gem. bestuur


Reserve vervanging Stadswinkel


Reserve Werk en Inkomen


Reserve WMO


Wijkreserve


Reserve basispakket ICT


Algemene reserve Financiering

Algemene dekkingsmiddelen Bestuur, organisatie en communicatie Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Economie, werk en participatie Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid

Reserve Jeugd en Onderwijs


Reserve transitiefonds Eindtotaal


Begroting 2011 storting 7.070

100 42 304 1.186 44 23 56 420 786 500 11 450 10.993


onttrekking 15.389

75 46 10 100 29 222 964 197 43 31 8 79 337 1.057 786 25 633 36 332 219 993 21.612

saldo 8.319-

75100 46105829304 222222 1974313 15 23337637251333611 332219993450 10.620-

131

132

Bijlagen

133

Producten naar doelstelling Economie, werk en participatie Meedoen met Cultuur 10001 10002 10003 10004 10006 10007 10011 10013 10014 12012

openbare bibliotheek vak, centrum voor kunsten theater de veste kunst en projecten cultuurparticipatie ed kenniscentrum ced presentatiecentrum cultuurhistorie delft recreatieve evenementen onderhoud historische gebouwen

Werkgelegenheid 9002 straatmarkten 9008 economische zaken 9009 havendienst Groei kenniseconomie 10017 10020 12002 9001

stadsmarketing stadspromotie herstructurering schie-oevers delft kennisstad

Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding 2004 WWB/WIJ - inkomen 2007 overige bijstand 2009 bijzondere bijstand en particpatiebevordering 2010 combiwerk 2011 participatie en werkgelegenheid 2021 instituut sociaal raadslieden 2022 schuldhulpverlening 3003 Emancipatie en Integratie (ondersteunende instrumenten)

134

Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Gezondheid en toereikende zorg 4019 6003 6005 6006 6007 6008 6009 6015 6016 6018 6020 6021 6022 6023 6024 6025 6027 6028 6031 6035 6036

jgz teams delft sociaal pedagogisch werk beheer buitensport beheer binnensport beheer zwemsport sportbevordering sport voorzieningen buurt- en wijkwerk ondersteuning welzijnswerk stimuleringssubs. maatsch. participatie algemeen maatschappelijk werk ouderenwerk wet maatschappelijke ondersteuning maatschappelijke voorzieningen maatschappelijke begeleiding voorziening gehandicapten gezondheidszorg ggd zuid-holland west huishoudelijke verzorging (wmo) wonen en zorg sportbeleid

Betere aandachtsbuurten 4018 brede school 5018 wijkaanpak Talentontwikkeling jongeren 4001 4003 4005 4007 4008 4009 4011 4012 4013 4014 4016 4020 4021 4022 4024 4025 5058

openbaar basisonderwijs bijzonder basisonderwijs bijzonder speciaal onderwijs openbare scholengemeenschappen bijzondere scholengemeenschappen gemeentelijk onderwijs achterstandsplan onderwijsbegeleiding gemeensch. baten en last.onderwijsvoorz. schoolgebouwen geen onderwijsfunctie ov. gemeensch. baten en lasten onderwijs kapitaallasten schoolgebouwen leerlingenvervoer reg. meld- & coordinatiepunt schoolzwemmen jeugdgezondheidszorg kinderopvang kindervoorzieningen

1019 11001 11002 11005 11008 11009 11010 11011

bouwen en wonen rampenbestrijding openbare orde en veiligheid regionale brandweer brandpreventie openbare ruimte (veiligheid) milieutoezicht bijdrage gr brandweer rijswijk-delft

Veilige stad

135

Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Goed wonen 6029 financiering woningbouw 6032 bws en bls beschikkingen 6037 stedelijke vernieuwing mr-isv Goede ruimtelijke ordening 7009 ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening/vastgoed 12008 12009 12010 12011

algemeen beheer vastgoed bouwgrondexploitatie exploitatie uitgegeven terreinen exploitatie verhuurde eigendommen

5003 5014 5023 5027 5028 5029 5031 5033 5034 5037 5038 5042 5043 5045 5046 5047 5048 5051 5052 5054 5055 5057

gladheidsbestrijding begraafplaatsen en lijkbezorging inzameling delft reinigingsinspectie zorg ongediertebestrijding zorg reinigingsrechten overige derden (wegen, straten pleinen) overige derden (groen) overige derden (riolering) containerdienst vegen commercieel overlaadstation werken derden hh van delfland wegen, straten en pleinen groen speeltuinen schoonmaken openbare ruimte recreatieve voorzieningen civiele kunstwerken waterwegen riolering openbare verlichting

Kwaliteit openbare ruimte

Delft bereikbaar 10018 bereikbare binnenstad 12001 spoortunnel 12003 werkzaamheden wijk en stadszaken 13050 nieuw stadskantoor 7004 overige derden (verkeer en vervoer) 7005 beleidsvoorb. en uitvoering verkeer 7006 verkeersmaatregelen overig 7007 binnengemeentelijk vervoer 7008 parkeervoorzieningen 7024 parkeren Duurzame stad 10016 recreatiegebied midden delfland 5060 recreatiegebied delftse hout 8015 milieu 8025 streekdierentehuis

136

Bestuur, organisatie en communicatie Goede dienstverlening en heldere communicatie 1001 kcc/babu overig 1002 dienstverlening

Bestuurlijke profilering 13002 13003 13004 13010 13014 13016 13018

college van b&w overige kosten college beheer en exploitatie stadhuis stadsvisie koninklijke bijzetting (wdz) verkiezingen bijdragen vng-repro en algemeen

Bestuurlijke profilering regio / internationaal 13009 internationaal beleid 13017 bijdragen stadsgewest haaglanden

Rolbewuste overheid 13005 13006 13011 13012 13015 13060

automatisering gemeentelijk management team risicomanagement en verzekeringen gemeentebrede personele uitgaven resultaat kostenplaats middelen informatiecentrum

Raad Raad 13001 raad en raadscommissies 13008 delftse rekenkamer 13013 graadsgriffie Algemene Dekkingsmiddelen Algemene dekkingsmiddelen 14001 14002 14003 14004 14005 14006 14007

saldo van de financieringsfunctie lokale heffingen gem exploitatieresultaat na bestemming dividenden algemene uitkering overige algemene dekkingsmiddelen btw-compensatiefonds

137

EMU-saldo Bedragen x € 1.000

1

Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking aan reserves (BBV, art.17c) +2 Afschrijvingen ten laste van de exploitatie +3 Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie -4 Uitgaven aan investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd +5 De in mindering op onder 4 bedoelde investeringen gebrachte ontvangen bijdragen van Rijk, Provincies, Europese Unie en overigen +6a Verkoopopbrengsten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs) -6b Boekwinst op desinvesteringen in (im)materiële vaste activa -7 Uitgaven aan aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijpmaken e.d. +8a Verkoopopbrengsten van grond (verkoopprijs) -8b Boekwinst op grondverkopen -9 Betalingen ten laste van de voorzieningen -10 Betalingen die niet via de exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves worden gebracht en die nog niet vallen onder één van de andere genoemde posten +11b Boekwinst bij verkoop van deelnemingen en aandelen Berekend EMU-saldo

2010 12.249-

2011 10.620-

2012 927

9.726 14.509

9.960 8.523

11.095 2.667

46.362-

31.074-

24.367-

6.048

6.685

4.261

-

-

-

-

-

-

30.560-

14.720-

26.389-

37.022 3.8582.991-

31.993

45.471 1.493503-

28.715-

314-

-

-

433

11.669

138

139

Raming reserves en voorzieningen Naam reserve / voorziening Algemene reserve Bestemmingsreserve

Jaar 2010 Saldo Egalisatie begin resultaat boekjaar 2009

Jaar 2010 vermeerverminderingen deringen

Saldo begin boekjaar

Jaar 2011 bedrag * € 1.000,vermeerverminSaldo deringen deringen eind boekjaar

Algemene reserve Financiering Algemene reserve B Algemene reserve Gebiedsontwikkeling Algemene reserve Weerstandscapaciteit Totaal algemene reserves

13.443 13.965 5.000 32.408

5.7825.782-

914 12.000 9.000 21.914

7.360 13.965 7.000 28.325

1.215 12.000 7.000 20.215

512 512

1.220 1.220

1.215 12.000 6.292 19.507

Reserve Jeugd en Onderwijs Reserve Midoffice Reserve Verkoopopbrengst EZH Wijkreserve Reserve JGZ Reserve Dienstverlening Reserve Milieu Reserve (EZH-) Monumenten Reserve Milieutechnologie Projecten MTF Reserve Bedrijfsvoeringsrisico's Reserve Integratiebeleid Reserve Ecologie Reserve Energiebesparende Maatregelen Reserve Economisch Structuurfonds Reserve Vervanging Postvolgsysteem Reserve Parkeercontrole Reserve Riskmanagement Reserve gegarandeerde geldleningen Reserve frictiekosten brandweer Spaarreserve ID-banen (Melkert) Reserve Werk en Inkomen Reserve verandertraject WIZ Reserve WMO Reserve Kinderopvang Reserve Gebruikersonderhoud Welzijnsaccommodaties Reserve Renovatie Sportvelden Reserve Investeringen Midden-Delfland Reserve Evenementen Reserve Delfts Aardewerk Centrum Reserve Groenonderhoud Agnetapark Reserve Accommodatie Buurt Onderwijs en Sport Reserve Calamiteiten Tractie Reserve Oudkomers/Inburgeraars Reserve incidentele opdrachten vastgoed Reserve Taaleducatie Reserve Transitiefonds Sub totaal bestemmingsreserves beleidsuitvoering

516 2.060 338 279 507 98 63 943 3 491 1.859 588 326 17 270 319 594 11 2 1.711 1 5.300 1.146 5 840 122 49 1.798 3 604 294 746 17 203 22.123

3.384 24230 5 290941 224.224

844 117 979 81 537 304 2.862

1.114 7 1.672 1.182 8 625 3 255 746 139 1.290 17 100 304 2 443 1 860 631 5 122 27 150 3 303 68 17 203 10.297

2.270 485 388 509 507 98 55 318 236 1.113 566 15 270 224 11 1.349 5.918 515 1.144 1.648 301 294 678 18.912

786 20 170 420 304 450 1.700

993 240 786 301 236 502 64 185 337 1.057 100 46 4.847

1.277 485 148 509 507 98 55 17 611 522 270 224 11 1.012 5.281 515 1.448 1.648 201 294 632 450 15.765

Reserve Personeelsmaatregelen Reserve Basispakket ICT Reserve egalisatie legesopbrengsten bouwvergunningen Reserve Centrale Vervanging Meubilair Reserve Vervanging Meubilair Gemeentebestuur Reserve Automatiseringsmiddelen Reserve Onderwijshuisvesting Reserve Openbare Ruimte/Wegen,Straten,Pleinen Reserve Openbare Ruimte: Kunstwerken Reserve Openbare Ruimte: Waterwegen Reserve Openbare Ruimte/Groen Reserve Spoorzone Reserve Vervanging Stadswinkel Res. Integratie Gemeentepersoneel Sub totaal bestemmingsreserves Egalisatie exploitatie

56 3.898 1.129 483 161 190 1.322 424 152 900 56 4.894 183 339 14.187

140 20120

114 751 234 23 438 100 1.525 56 3.241

56 1.049 8 438 359 132 150 446 15 289 2.942

3.103 1.880 717 176 170 1.322 65 20 750 156 5.973 224 50 14.606

23 438 100 1.186 56 1.803

25 8 438 75 964 79 1.589

3.078 1.880 717 191 170 1.322 65 20 675 256 6.195 201 50 14.820

Transporteren

68.718

1.438-

28.017

41.564

53.733

4.015

7.656

50.092

140

Naam reserve / voorziening Algemene reserve Bestemmingsreserve Transport Reserve Parkeren Reserve Egalisatie Vastgoed (gemeentelijke huisvesting) Reserve Egalisatie Vastgoed (beleidsvelden) Reserve Egalisatie Vastgoed (overigen) Reserve Riolering Sub totaal bestemmingsreserves Gesloten circuits Reserve Decentrale Arbeidsvoorwaarden Reserve Dekking Kapitaallasten Reserve Enquetterecht Raad Reserve Gemeentelijke Huisvesting Reserve Stim.Fonds Volkshuisvesting Nederland Reserve Investeringsplan Sub totaal bestemmingsreserves Financiering Reserve Bedrijfsvoering VAK Reserve Vervanging Instrumenten en Apparatuur VAK Reserve Delfts Erfgoed Digitaal Reserve Aankopen Cultureel Erfgoed Delft Reserve egalisatie tentoonstellingen musea Reserve Combiwerk Totaal bestemmingsreserves overige organisatie onderdelen Voorziening dubieuze debiteuren belastingen Voorziening dubieuze debiteuren Vooziening nadelige saldi MPV Voorziening 5-jaarlijkse afrekening voortgezet onderwijs Voorziening REM Voorziening Instandhouding subsidies monumenten Voorziening bedrijvenschap Harnaschpolder Voorziening Warmtebedrijf Voorziening Grotius College Totaal voorz. verplichtingen / verliezen Voorzieningen GEM Poptahof Voorziening Bruidschat Grotius Voorziening Spoorzone Totaal voorzieningen tbv risico's Voorziening gebruikersonderhoud sporthallen Voorziening onderhoud VAK Voorziening onderhoud zwembad Kerkpolder Voorzieningen Grotius College Totaal voorz. gelijkm.verdeling lasten Voorziening instandhouding Delftse monumenten Voorziening volkshuisvestingsfonds Voorziening dekking hogere vuilverwerkingskosten Voorziening afgekochte grafrechten Voorziening stedelijke vernieuwing MR-ISV Voorziening renovatie atletiekbaan Voorziening cultuurbereik Voorziening Grotius college Voorziening subsidie Spoorzone Totaal voorz. middelen van derden Recapitulatie: Algemene reserve Bestemmingsreserve Totaal reserves Verplichtingen, verliezen Risico's Gelijkmatige verdeling lasten Van derden verkregen middelen Totaal voorzieningen Totaal reserves en voorzieningen

Jaar 2010 Jaar 2010 Jaar 2011 bedrag * € 1.000,Saldo Egalisatie vermeerverminSaldo vermeerverminSaldo begin resultaat deringen deringen begin deringen deringen eind boekjaar 2009 boekjaar boekjaar 68.718 1.43828.017 41.564 53.733 4.015 7.656 50.092 6.598 50 425 6.223 42 140 6.125 621621 3.911 3.911 3.278 3.951 4.328 2.901 39 2.940 4.204 5 4.199 222 3.977 17.370 4.622 8.669 13.323 81 362 13.042 394 57 451 57 508 12.613 5.532 1.069 17.076 889 16.187 85 50 35 35 2.078 501.090 250 2.868 1.461 243 4.086 2.137 2.137 2.137 16.412 20.933 29.167 8.178 4.771 12.406 543 33.719 5027.612 30.536 30.745 6.289 13.538 23.496 29 29 58 29 87 52 44 31 65 43 31 77 210 14 26 198 14 26 186 81 72 153 72 225 92 92 92 602 602 602 1.066 159 57 1.168 158 57 1.269 555 555 555 343 245 280 308 245 280 273 43.432 614 1.790 42.256 626 5.100 37.782 178 178 1.235 1.235 1.235 51 51 51 3.872 3.872 3.872 1.188 1.188 1.188 310 310 310 51.164 859 2.248 49.775 871 5.380 45.266 5.233 162 2.712 2.683 84 35 2.732 395 395 426 821 5.000 5.000 5.000 5.233 5.557 2.712 8.078 510 35 8.553 430 69 499 69 568 45 57 102 57 159 880 217 1.097 117 1.214 509 312197 197 1.864 312343 1.895 243 2.138 10 10 10 98 98 98 1.398 178 1.220 34 1.254 357 357 357 67 16 83 16 99 74 74 74 2.395 2.395 2.395 7.600 7.600 7.065 14.665 4.399 7.616 178 11.837 7.115 18.952 32.408 5.78221.914 28.325 20.215 512 1.220 19.507 88.465 4.294 38.496 52.501 78.754 10.031 20.393 68.392 120.873 1.48860.410 80.826 98.969 10.543 21.613 87.899 51.164 859 2.248 49.775 871 5.380 45.266 5.233 5.557 2.712 8.078 510 35 8.553 1.864 312343 1.895 243 2.138 4.399 7.616 178 11.837 7.115 18.952 62.660 31214.375 5.138 71.585 8.739 5.415 74.909 183.533

1.800-

74.785

85.964

170.554

19.282

27.028

162.808

141

Afkortingenlijst A+O-fonds AB AED AI&E AKA-opleiding ANDEZ AO APV AUB AVA Awbz BANS BBV BJZ BKS BLS BNG BOGG BOS BPS BTW BTWC BV Bvo BWD BZK CAO CdR CJG CKE COT CPB CV CWI DB DIA DIP DMS DO DOK DOP DURP DWO E&Y EDP EPN-norm EU EZH

Stichting Arbeidsmarkt en Opleidingsfonds gemeenten Algemeen Bestuur Automatische Externe Defibrillator Arbeidsmarkt, Inkomen en Emancipatie Opleiding arbeidsmarktgekwalificeerd assistent Inkoopcombinatie midoffice (Alphen aan den Rijn, Nieuwgein, Delft, Ede, Zoetermeer) Administratieve Organisatie Algemene Plaatselijke Verordening Project Actualiseren en Uniformeren Bestemmingsplannen Algemene Vergadering van Aandeelhouders Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Bestuursakkoord Nieuwe Stijl Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten Bureau Jeugdzorg Bedrijvenkring Schieoevers Basis Besluit Locatiegebonden Subsidies Bank voor Nederlandse Gemeenten Belastingoverzicht Grote Gemeenten Buurt-Onderwijs-Sport Bestuurlijke processturing Belasting Toegevoegde Waarde BTW-Compensatiefonds Besloten Vennootschap Bruto vloeroppervlak Breed Welzijn Delft Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Collectieve Arbeidsovereenkomst Comité van de Regio’s Centrum voor Jeugd en Gezin Cultuur, Kennisstad en Economie Crisis Onderzoeksteam Centraal Planbureau Commanditaire Vennootschap Centrum voor Werk en Inkomen Dagelijks Bestuur Delftse ICT-Afspraak Delfts Internet Panel Document Management Systeem Definitief ontwerp DiscOtake, Openbare Bibliotheek en het Kunstcentrum Delft Delft Ontwikkelingsprogramma Digitale Uitwisselbaarheid Ruimtelijke Plannen Dagbesteding Delft Westland Oostland Ernst and Young Electronic Data Processing Energie Prestatie Norm Europese Unie Elektriciteitsbedrijf Zuid-Holland

142

FAP FHIRBB FiDo FLO GEM-Poptahof Gft-afval GGD-ZHW GGZ GR Grexwet GRP GS GSB HAVO HNK HRH IBA ICT ID-banen i-JGZ INK ISV JGZ KCC KCS KLIC KRW LAP LV LVVP MBK MBO MER MJOP MKB MMC MPG MR-ISV MTF NASB NMC NME NS NT1 Nug(gers) NV OA OAB OBD OBS OC&W OGGZ

Fietsactieplan Fundamentele Herbezinning op de Inrichting van het Rechtsbeschermingsbedrijf Wet Financiering Decentrale Overheden Functioneel Leeftijdsontslag Stichting Grondexploitatiemaatschappij Poptahof Groente-, fruit- en tuinafval Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zuid-Holland West Geestelijke Gezondheidszorg Gemeenschappelijke Regeling Grondexploitatiewet Gemeentelijk Rioleringsplan Gedeputeerde Staten Grotestedenbeleid Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Het Nieuwe Kantoor Hulpverleningsregio Haaglanden Individuele Behandeling van Afvalwater Informatie- en Communicatietechnologie In- en Doorstroombanen Integrale jeugdgezondheidszorg Instituut Nederlandse Kwaliteit Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing Jeugdgezondheidszorg Klant Contact Centrum Klant Contact Systeem Kabels en Leidingen Informatie Centrum Kaderrichtlijn Water Landelijk Afvalbeheersplan Landelijke Voorziening Lokaal Verkeers- en Vervoersplan Monumentenzorg en Bouwkwaliteit Middelbaar Beroepsonderwijs Milieu Effect Rapportage Meerjaren onderhoudsplanning Midden- en kleinbedrijf Menselijke Mogelijkheden Centraal Meerjarenprogramma Grondontwikkeling Meerjarenraming Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing Milieutechnologiefonds Nationaal Actieplan Sport en Bewegen Natuur- en milieucommunicatie Natuur- en milieu-educatie Nederlandse Spoorwegen Nederlands als eerste taal Niet-uitkeringsgerechtigd(en) Naamloze Vennootschap Operational audit Onderwijs Achterstanden Beleid Ondernemersvereniging Binnenstad Delft Ontwikkelingsbedrijf Spoorzone Delft BV Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Openbare Geestelijke Gezondheidszorg

143

OGO OV OV/VRI OZB P&O PIB PKVW PuBa PuZa PvA PVAGM PZH R&D Redeoss REM RIE RIS ROC RSP Haagland RSV RvC S&C SAP SBS-subsidie SCMD SEP SES SOB SOD SOK SSPB Swv TAG TICD TNO TU TWK Ufo-premie UMTS UWV VAK VbbV VE VELDA VMBO VMBO-t VNG VO VOM Delft VROM VVE

Opvoeding, gezondheid en onderwijs Openbaar vervoer Openbare verlichting en verkeersregelinstallaties Onroerende Zaak Belasting Personeel en organisatie Persoonsgebonden Inburgeringsbudget Politiekeurmerk Veilig Wonen Publieksbalie Publiekszaken Plan van aanpak Programma Versterking Aanpak Georganiseerde Misdaad Provincie Zuid-Holland Research and Development REvalidatie DElft en Omstreken Sport en Spel Reserve Energiebesparende Maatregelen Regionaal Informatie- en Expertisecentrum Raads Informatie Systeem Regionaal OpleidingsCentrum Regionaal Structuurplan Haaglanden Ruimtelijke structuurvisie Raad van Commissarissen Strategie en control Subsidie Advies Punt Subsidie in het kader van de subsidieregeling Steun voor Bedrijven Stichting Centrum Management Delft Sociaal, economisch en cultureel programma Sociaal-Economische Status Samenwerking Onderwijs en Bedrijven Stichting Ouderen Delft Samenwerkingsovereenkomst Stichting Samenwerkingsverband Praktijkopleiding Bouw Sociale werkvoorziening Teerhoudend Asfaltgranulaat Technologisch Innovatief Complex Delft Nederlandse organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek Technische Universiteit Tegemoetkoming Woonlasten Kamerbewoners Premie Uitvoeringsfonds voor de overheid Universal Mobile Telecommunications System Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Vrije Akademie, Centrum voor de Kunsten Veiligheid begint bij Voorkomen Volwasseneneducatie Samenwerking met Vlaardingen, Ede, Leidschendam-Voorburg, Delft, Alphen aan den Rijn Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs – theoretische leerweg Vereniging van Nederlandse Gemeenten Voorlopig ontwerp Vastgoed Ontwikkelingsmaatschappij Delft Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu Voor- en vroegschoolse educatie

144

VWO VWS Wajong WAO Wbb WBO WEB WFIA WGR WGR+ Wi WIA WION WIZ Wmo WOZ Wro WSW WSW WVG WW WWB WZW ZIF

Voorbereidende Wetenschappelijk Onderwijs Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening jongeren Wet Arbeidsongeschiktheid Wet Bodembescherming Wet op het Bevolkingsonderzoek Wet Educatie en Beroepsonderwijs West-Holland Foreign Investment Agency Wet Gemeenschappelijke Regeling Plusregio in het kader van de Wet Gemeenschappelijke Regeling Wet Inburgering Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten Werk, Inkomen en Zorg Wet Maatschappelijke Ondersteuning Wet Waardering Onroerende Zaken Wet Ruimtelijke Ordening Waarborgfonds Sociale Woningbouw Wet Sociale Werkvoorziening Wet Voorzieningen Gehandicapten Werkloosheidswet Wet Werk en Bijstand Wonen, Zorg en Welzijn Zuid-Hollands Investeringsfonds

145

Programmabegroting

Recommend Documents