PROGRAMMABEGROTING

PROGRAMMABEGROTING 2014 - 2017

Inhoudsopgave 1. Aanbiedingsbrief

3

2. Leeswijzer

21

3. Programma’s 3.1 Programma 3.2 Programma 3.3 Programma 3.4 Programma 3.5 Programma 3.6 Programma 3.7 Programma

1 2 3 4 5 6 7

Ruimte, Wonen en Duurzaamheid Toerisme en Economie Sport, Onderwijs en Cultuur Leefomgeving Welzijn en Zorg Dienstverlening Bestuur, Veiligheid en Financiën

23 23 27 30 34 39 44 48

4. Paragrafen 4.1. Lokale heffingen 4.2. Weerstandsvermogen 4.3. Onderhoud kapitaalgoederen 4.4. Financiering 4.5. Bedrijfsvoering 4.6. Verbonden partijen 4.7. Grondbeleid

55 55 60 68 74 78 84 96

5. Financiële begroting 5.1. Totaaloverzicht Begroting 2012 5.2 Toelichting financiële begroting 5.3. Recapitulatie van baten en lasten Programma’s, 5.4. Specificatie mutatie reserves 5.5. Incidentele baten en lasten

103 103 103 108 130 132

Bijlagen Bijlage 1: Uitgangspunten begroting 2012-2015 Bijlage 2: Stand en verloop van de reserves en voorzieningen Bijlage 3: Overzicht beheersbegroting

135 135 136 141

2

1. Aanbiedingsbrief 1.1.1. Inleiding De bestuursperiode 2010 – 2014 nadert het einde. Dit is dan ook de laatste door ons college opgestelde programmabegroting. Wij kiezen als college bewust voor het maken van concrete en duidelijke keuzes in de begroting 2014 ook al ligt het grootste deel van dat begrotingsjaar buiten deze bestuursperiode. Teylingen staat er nog steeds goed voor, dit geldt op financieel vlak maar zeker ook op de gebieden leefklimaat, woongenot en sport- en recreatievoorzieningen. Teylingen heeft genoeg te bieden. De uitkomsten van het recente Elsevier onderzoek is hier een voorbeeld van (17e woongemeente van Nederland). De verslechtering van de economische omstandigheden gaat niet aan Teylingen voorbij. Continue groei is in de huidige economische setting geen vanzelfsprekendheid meer, dit heeft samen met de nieuwe ontwikkelingen die op gemeenten afkomen (bijvoorbeeld in het sociale domein) gevolgen voor de gemeentebegroting. Ook de ontwikkelingen op het terrein van regionale samenwerking en “last but not least” onze overtuiging dat doorgegaan moet worden op de inzet op de vier speerpunten (regisseren, participeren, duurzaamheid en samenwerken) brengen ons tot de overtuiging dat er geen aanleiding, maar ook geen ruimte is om te kiezen voor een beleidsarme begroting. Juist nu is visie en richting nodig. Tijdens de behandeling van de kadernota 2014-2017 in de raad van 4 juli 2013 was de meerderheid van uw raad het met deze opvatting eens. Met de voorliggende concept-begroting 2014-2017 inclusief de vertaling van de uitkomsten van de richtinggevende discussie van de kadernota wordt door ons college de bestaande koers doorgetrokken en kiezen wij voor een positionering van Teylingen langs de lijnen van de vier speerpunten, waarbij we nadrukkelijk kiezen voor en inzetten op de eigen kracht van de samenleving. Wij zijn van mening dat in de afgelopen jaren al veel is gerealiseerd (later daarover meer), maar de doelen zijn nog niet allemaal bereikt. Er liggen nog uitdagingen te wachten. In dat licht bezien hebben wij voor onze opvolgers in de volgende bestuursperiode een duidelijk visie en opdracht neergelegd. Het is aan de nieuwe raad en het nieuwe college het stokje over te nemen en na de gemeenteraadsverkiezingen verdere keuzes te maken. Deze aanbiedingsbrief bij de programmabegroting is langer en anders van opzet dan voorgaande jaren. Allereerst een korte terugblik op de collegeperiode, in hoofdstuk 2 kijken we terug op de kadernota en gaan we in op de programmabegroting zoals deze voorligt. De programmabegroting 2014-2017 laat zoals bij de Kadernota reeds was verwacht een niet sluitend meerjarenbeeld zien. In hoofdstuk 3 gaan we in op de uitwerking van het scenario “verantwoord doorgaan” als antwoord op het niet sluitende meerjarenperspectief. In hoofdstuk 4 komt het college tot een keuze binnen het scenario Verantwoord doorgaan waarvan wordt voorgesteld deze als eerste begrotingswijziging op de programmabegroting vast te stellen. We sluiten in hoofdstuk 5 af met de besluitpunten voor de raad.

3

1.1.2 Terugblik collegeperiode “Anders werken, meer bereiken” dat is het motto van ons collegeprogramma. Zo aan het eind van deze collegeperiode is het wat ons betreft het goede moment om terug te kijken op de resultaten van de afgelopen collegeperiode en aan de inwoners van Teylingen en aan uw raad verantwoording af te leggen over het gevoerde beleid. Wij zijn trots op datgene wat wij in de afgelopen periode hebben bereikt. Onderstaand een opsomming van enkele in het oogspringende successen langs de lijn van de verschillende speerpunten:

Regisseren

Participeren

Samenwerken

Duurzaamheid




Centrum Jeugd en Gezin geopend en jeugd- en jongerenwerk geprofessionaliseerd




Kunstgrasvelden




Samen voor veiligheid: sportpark Elsgeest




Kwaliteit schoolgebouwen




Gemeentehaven en Ganzenwei / Kloosterwei




Wijkinitiatieven




Recreatie-eiland Koudenhoorn




Aanpak Sociaal domein




Groenprogramma Leiden en Leiderdorp




Bollen5 strategische afspraken




Economische agenda greenport Bollenstreek (incl. regiomarketing)




Noordelijke Randweg




Hooghkamer van start




Zonnepanelen bestuurscentrum




Led verlichting




Verbetering energieprestaties bestaande woningen Kagerbuurt

4

1.2 Uitgangspunten programmabegroting In dit hoofdstuk kijken we eerst terug op de verwerking van de kadernota. In paragraaf 2.2 sluiten we af met de stand van de programmabegroting zoals deze voorligt. 1.2.1 Verwerking kadernota Te verwerken ontwikkelingen in de Programmabegroting 2014

2014

2015

2016

2017

(x € 1.000) Meerjarenperspectief decembercirculaire

285

-477

-894

-1.383

-471

-416

-473

-384

Beleidsmatige ontwikkelingen

70

-345

-185

-602

Noordelijke Randweg ten laste van Algemene Reserve

25

100

200

250

Autonome ontwikkelingen

Meerjarenperspectief kadernota

-91 Tekort

-1.138 Tekort

-1.352 Tekort

-2.119 Tekort

Bij de Kadernota hebben wij u een beeld geschetst van de autonome ontwikkelingen in de programmabegroting. Deze autonome ontwikkelingen zijn in de initiële programmabegroting opgenomen. Ten opzichte van de situatie bij de kadernota is op twee punten een wijziging aangebracht. Op het gebied van de renteontwikkeling is conform de kadernota rekening gehouden met een stelpost “Terug te verdienen maatregelen” door vervroegde aflossing of andere financieringstechnieken van € 250.000 in 2016 en € 400.000 in 2017. Gezien het feit dat het rentenadeel in 2017 door het wegvallen van de bij de Rabobank uitgezette gelden een nadeel van ruim € 1 mln oplevert lijkt een hogere stelpost op dit vlak onrealistisch. In de kadernota 2014-2017 is als autonome ontwikkeling een lagere bijdrage aan Holland Rijnland van € 100.000 gepresenteerd als taakstellende bezuiniging. Echter uit nadere bestudering blijkt dat deze taakstelling te hoog is ingeschat. De afspraken rondom het RIF blijven immers, ook met in achtneming van de afspraken die via de werkgroep Financiële Kaderstelling Gemeenschappelijke Regelingen zijn gemaakt, ongewijzigd. Om deze reden hebben we de taakstelling verlaagd van € 100.000 naar € 50.000 structureel vanaf 2015. Voor een uitgebreide toelichting verwijzen wij naar de toelichting in paragraaf 5.2 van de programmabegroting. 1.2.2 Tarieven heffingen en belastingen Ons college hecht veel waarde aan het niet laten stijgen van lasten voor de burger. Veel belastingmaatregelen komen vanuit het Rijk, daar heeft de gemeente geen invloed op. Met de invloed die we hebben wil dit college voorzichtig omgaan. Ook in het laatste jaar van dit college worden de OZB opbrengsten voor de gemeenten niet geïndexeerd en dus niet verhoogd. Alleen de WOZ waardering heeft invloed op de hoogte van de OZB aanslag. Ook de afvalstoffenheffing blijft ten opzichte van 2013 gelijk.

5

Rioolrechten Bij de vaststelling van het vernieuwd Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP) 2013-2016 is besloten om met ingang van 1 januari 2014 jaarlijks de tarieven cumulatief met € 3 te verhogen. Deze tariefstijging is in de begroting verwerkt. In het voorstel belastingverordeningen 2014 wordt deze tariefstijging expliciet voorgelegd. Bouwleges In de begroting 2014-2017 is de bouwleges geraamd volgens het afgesproken systeem (het bedrag geraamd wordt op het vijfjaarlijkse gemiddelde van de jaarrekeningen 2008 t/m 2012). Onder- en overschrijdingen worden bij het opstellen van de jaarrekening verrekend met de algemene reserve. Het geraamde bedrag voor de jaren 2014 t/m 2017 is € 1.086.000. De verwachting is dat de bouwleges de komende jaren zullen blijven dalen. Deze prognose maakt het noodzakelijk om de gevolgen van de gekozen systematiek goed te blijven monitoren, het risico wordt daarmee immers groter dat gedurende het jaar nadelen op de bouwleges ten laste van de algemene reserve moeten worden gebracht. Aan de andere kant blijven bouwleges lastig te ramen en zeer kunnen enkele grote bouwaanvragen een onevenredig effect hebben op de inkomstenraming. Het uitgangspunt van Teylingen zijn 100% kostendekkende bouwleges. Wij zullen de ontwikkelingen nauwkeurig blijven volgen en bij de kadernota 2015 terugkomen op de vraag of het wenselijk is de ramingsystematiek voor de bouwleges aan te passen. 1.2.3 Programmabegroting 2014-2017 De voorliggende begroting laat in de jaarschijf 2014 een sluitend beeld zien. Hierbij is geen rekening gehouden met de doorvertaling van de nieuwe bezuinigingen waar het Rijk met Prinsjesdag mee is gekomen. De budgetten van de drie decentralisaties in het sociaal domein die met ingang van 2015 op de gemeente afkomen zijn nog niet in de begroting verwerkt. Uitgangspunten Programmabegroting 2014 - 2017

2014

2015

2016

2017

- 91

- 1.138

- 1.352

- 2.119

537

378

615

851

- 170

- 170

- 171

- 194

79

- 150

- 237

- 239

-188

184

-242

-34

(x € 1.000)

Uitgangspunt zoals verwoord in kadernota (juli 2013) Mutaties tussen kadernota en programmabegroting: Meicirculaire Personeelskosten stelpost politieke ambtsdragers Overige Saldo programmabegroting (excl. 1e begrotingswijziging/doorwerking scenario verantwoord doorgaan)

167 Voordelig

- 896 Nadelig

-1.387 Nadelig

- 1.735 Nadelig

Toelichting op tabel Het positieve saldo van de meicirculaire zien we in deze begroting in mindere mate terug komen. Dit komt door vele kleinere mutaties welke inherent zijn aan het maken van een begroting. Voor een uitgebreidere analyse van het begrotingssaldo verwijzen wij naar de financiële begroting, hoofdstuk 5 van de programmabegroting. De septembercirculaire is in deze tabel niet verwerkt. We lichten hier de meest in het oog springende mutaties toe. Meicirculaire Op basis van de meicirculaire is u op 7 juni 2013 een memo gestuurd waarin wordt toegelicht dat het meerjarenbeeld verbetert naar aanleiding van de meicirculaire. Naar aanleiding hiervan is voorgesteld 6

incidenteel ruimte vrij te maken voor het bomenbeheerplan (€ 60.000) en onderhoud speelplaatsen (€ 50.000). Beide voorstellen zijn in de begroting verwerkt en maken onderdeel uit van de reeks “overige”. Personeelskosten De gestegen levensverwachting, de samenstelling van het deelnemersbestand van het ABP en de eis van de toezichthouder De Nederlandsche bank hebben er toe geleid dat de pensioenpremie voor de werkgever is gestegen met 1,3%. Hier was bij de samenstelling van de kadernota nog geen rekening mee gehouden. Stelpost politieke ambtsdragers (raadsleden) Het verminderen van het aantal politieke ambtsdragers met 25% zoals opgenomen in het Regeerakkoord vindt voor gemeenten geen doorgang. De bezuinigingsstelpost die vanaf 2015 was ingeboekt komt hiermee te vervallen. Om ook in meerjarenperspectief een sluitende begroting te hebben is het noodzakelijk verdere ombuigingen door te voeren en/of inkomstenverruimende maatregelen te treffen. In de vertaling van het scenario Verantwoord doorgaan gaan we hier verder op in. We leggen de mutaties uit het scenario Verantwoord doorgaan als eerste begrotingswijziging op de programmabegroting aan u voor. Rijksbeleid, gevolgen septembercirculaire Het college presenteert een programmabegroting welke voor 2014 meer dan sluitend is. Dit zal verder verbeteren met de in te zetten maatregelen op basis van het scenario “verantwoord doorgaan”. Ook de jaren vanaf 2015 zullen met de keuze van het college over het scenario verantwoord doorgaan substantieel verbeteren. Het college kiest ervoor de ruimte voor 2014 als buffer te zien voor het opvangen van de eerste effecten van de rijksbezuinigingen. Wij vinden dat we met het scenario verantwoord doorgaan en een meer dan sluitende begroting 2014 onze verantwoordelijkheid meer dan waarmaken. Het voorgenomen rijksbeleid zoals dat tijdens Prinsjesdag door het kabinet is aangekondigd heeft echter negatieve financiële consequenties voor de gemeentebegroting. Op het moment van schrijven van de programmabegroting zijn de gevolgen nog niet doorgerekend. De septembercirculaire is met Prinsjesdag beschikbaar gekomen, het effect zal meerjarig negatief zijn en een behoorlijke impact hebben. De negatieve financiële consequenties zullen al vanaf 2014 hun beslag krijgen. In het voorjaar 2014 is de doorwerking van rijksbezuinigingen duidelijk en is er naar verwachting ook meer duidelijk over de budgetten in het sociaal domein, tevens is er duidelijkheid over een nieuw te vormen college. Dat moment is vroeg genoeg om te overzien wat er voor de toekomst nodig is om de begroting van Teylingen sluitend en robuust te houden.

7

1.3. Verwerking kadernota 1.3.1 Algemeen Tijdens de raadsvergadering van 4 juli 2013 is door de meerderheid van de raad gekozen voor het door ons college geschetste toekomstscenario “verantwoord doorgaan”. Dit scenario gaat uit van het doorgaan op de ingeslagen weg met bijstellingen / verscherping van de keuzes om de financiële uitdagingen het hoofd te kunnen bieden en in meerjarenperspectief een gezond financieel beleid te voeren. In de kadernota is de volgende financiële vertaling gegeven van dit scenario 1. Géén structurele inzet van reserves voor tekort begroting. a. Technisch inzetten van de reserves om structureel ruimte in de exploitatie te maken is aanvaardbaar; b. Benutten van reserves in incidentele gevallen is bespreekbaar zeker als dit structureel voordeel oplevert. Dit wordt van geval tot geval bezien 2. Tot een bedrag van € 1 miljoen bezuinigingen zoeken in de sfeer van het aanpassen van voorzieningen c.q. meer kostendekkend maken. Te onderzoeken maatregelen: a. centralisatie huisvesting b. vermindering inzet op projecten c. de gebruiker betaalt voorzieningen 3. Investeren in en verdiepen/verbreden van regionale samenwerking; dit moet op termijn leiden tot efficiency verbetering en besparing, waarbij we uitgaan van een taakstelling van € 0,5 miljoen. 4. Uitgaande van de hiervoor geschetste maatregelen is er nog een ruimte van € 0,5 miljoen te overbruggen. Zonder aanvullende bezuinigingen zal er op termijn (2015/2016) gekozen moeten worden voor aanvullende inkomstenverhogende maatregelen, waarbij gedacht kan worden aan: a. Herintroductie van toeristenbelasting/hondenbelasting b. Verhoging precariobelasting c. Verhoging van de OZB inkomsten 1.3.2 Verantwoord doorgaan

1.3.2.1 Algemeen In de volgende paragrafen lichten we de maatregelen toe welke een antwoord kunnen zijn op het ontstane tekort. Het behoeft geen verdere uitleg dat de voorgestelde maatregelen voelbaar zijn en ook lastige politieke keuzes bevatten om de begroting gezond te houden. Deze maatregelen komen bovenop de al ingezette ombuigingen. Toch is het einde nog niet in zicht, de financiële vooruitzichten blijven somber. Met deze maatregelen schept ons college ook tijd en ruimte om na de verkiezingen verdere keuzes te maken. Het college nodigt de raad uit om tijdens de begrotingsbehandeling al hierover in discussie te treden en aan te gaan hoe en waar aanvullende maatregelen gevonden kunnen worden. Het college gaat graag met de raad in discussie over de onderwerpen die de raad verder ziet om hier invulling aan te geven. In de afgelopen maanden is bestuurlijk en ambtelijk hard gewerkt aan het verzamelen en presenteren van de benodigde informatie. Opgenomen bedragen moeten gelezen worden als goede inschattingen. Rekeninghoudend met het doorvoeren van alle voorgestelde maatregelen zowel op voorzieningenniveau, op het gebied van samenwerking, technisch en inkomstenverhogende maatregelen ingaande 2015 levert dit het volgende beeld op.

8

1 2 3 4 5 6 6.1 7

Programma Ruimte, Wonen en Duurzaamheid Toerisme en Economie Sport, Onderwijs en Cultuur Leefomgeving Welzijn en Zorg Dienstverlening Dienstverlening inkomsten Bestuur, Veiligheid en Financiën TOTAAL Saldo programmabegroting

2014 75.000 -25.000 0 75.000 0 5.000

130.000

2015 165.000 -60.000 0 251.800 0 40.000 500.000 425.000 1.321.800

2016 180.000 -20.000 0 331.800 100.000 50.000 500.000 540.000 1.681.800

2017 205.000 -20.000 30.000 341.800 200.000 50.000 500.000 778.000 2.084.800

167.000 - 896.000 -1.387.000 - 1.735.000 TOTAAL incl. alle maatregelen 297.000 425.800 294.800 394.800 (* positieve bedragen moeten gelezen worden als besparend, negatieve bedragen betreffen extra uitgaven)

Niet alle maatregelen zullen even gewenst zijn. Zoals uit bovenstaande tabel blijkt is het beperkt mogelijk keuzes te maken in het pakket en toch een sluitende begroting te presenteren. Het college kiest er niet voor alle maatregelen zoals gepresenteerd in de kadernota door te voeren. Op de keuze van het college komen we in paragraaf 4 terug. Deze maatregelen zijn opgenomen in de 1e begrotingswijziging op de programmabegroting 2014 -2017.

1.3.2.2 Maatregelen in de voorzieningen Inleiding. Aan het begin van deze collegeperiode hebben wij stevige hervormingen doorgevoerd op de programma’s Sport, Onderwijs en Cultuur (programma 3) en het programma Welzijn (programma 5). Verder zijn forse besparingen bereikt in de bedrijfsvoering. Wij kiezen er nu nadrukkelijk voor te hervormen op het gebied van programma 4: Leefomgeving. Zoals u uit de volgende paragraaf kunt opmaken worden de komende bezuinigingen juist in dat programma gerealiseerd. De nieuwe en veranderende positionering van de gemeente langs de vier speerpunten (regie, participatie, samenwerken en duurzaamheid) in relatie tot het inzetten op de eigen kracht van de samenleving rechtvaardigt naar onze mening deze keuze. Het ontzien van het programma dienstverlening past bij deze keuze. Daarnaast zijn de ontwikkelingen rondom de 3 decentralisaties een aanvullende reden om nu geen grootschalige nieuwe bezuinigingen op deze terreinen vanuit de gemeente voor te stellen, er is nog te veel onzekerheid in de concrete uitwerking. Met de voorgenomen bezuinigingen in programma 4 is wat ons betreft in deze collegeperiode evenwicht gebracht in het totale hervormingspakket en is wat ons betreft de cirkel rond. Samen met de bezuinigingen is er ook gekeken naar investeringen om de kosten voor de baten uit te laten komen.

9

De maatregelen Nr. 1.1 1.2

2.3 3.1 3.2

Maatregel Windmolens en reclamezuil langs A44 Gemeentelijke woningen verkopen en accommodaties afstoten en/of marktconform maken. Woonwagenkamp onderbrengen bij woningbouwvereniging Recreatie en Toerisme Versterken woon- en winkelfunctie / Ondernemingsfonds nieuwe stijl Koudenhoorn ontwikkelen Lagere bijdrage bibliotheek Besparing kunst en cultuur

4.1

Aantal speelplaatsen terugbrengen / versoberen

4.2 4.3 4.4 4.5

Versoberen voorzieningenniveau openbare ruimte. Verkoop openbaar groen Minder verkeersregelinstallaties (VRI's) Minder afvalbakken

5.000 20.000 pm

181.800 10.000 20.000 pm

181.800 10.000 20.000 pm

181.800 10.000 20.000 pm

4.6 4.7

Kledinginzameling Paviljoen park Rusthof commercieel exploiteren

30.000 20.000

30.000 20.000

30.000 20.000

30.000 20.000

5.1 7.1

Kanteling WMO (van aanbod naar vraag gestuurd) Bijdrage gemeenschappelijke regeling Holland Rijnland verlagen Moderne werkgever in een moderne huisvesting

125.000

100.000 125.000

200.000 125.000

1.3 2.1 2.2

7.2

2014 25.000

-25.000

2015 50.000 35.000

2016 50.000 50.000

2017 50.000 75.000

pm

pm

-35.000

-35.000

15.000

15.000 pm 30.000

-10.000

20.000

30.000

-35.000 -25.000

188.000

Totaal voorzieningen 75.000 401.800 586.800 939.800 (* positieve bedragen moeten gelezen worden als besparend, negatieve bedragen betreffen extra uitgaven)

Toelichting op de maatregelen die van invloed zijn op het voorzieningenniveau 1.1

Het faciliteren van commerciële activiteiten langs de A44 kan de gemeente geld opleveren

1.2

We verkopen ons gemeentelijk vastgoed indien er geen noodzaak is voor gemeentelijk eigendom. Besparing zit hem in onderhoud en administratieve kosten om bezit in stand te houden.

1.3

Het onderhoud en in stand houden van een woonwagenkamp onderbrengen bij een woningbouwcorporatie. Voor een juiste overdracht die toekomstbestendig is, is een eenmalige investering noodzakelijk.

2.1

Projecten en activiteiten op de gebieden van Recreatie en Toerisme komen ook ten goede aan de ondernemers en de inwoners. Voor de toekomstbestendigheid van Teylingen is het ontwikkelen op dit vlak van groot belang. Samen met de regiopartners wordt de komende periode bekeken hoe de bestaande budgetten efficiënter ingezet kunnen worden. Vanuit Teylingen wordt het beleid ten aanzien van Recreatie en Toerisme belangrijk gevonden en hiervoor blijft ambtelijke capaciteit beschikbaar.

2.2

Ter stimulering van het economische klimaat wordt een ondernemingsfonds opgericht. De gemeente is bereid hier incidenteel in te investeren om het proces van de grond te krijgen.

2.3

Het toestaan van een horecafunctie op Koudenhoorn levert de gemeente inkomsten op. 10

3.1

Recentelijk is in de regio het regionaal beleidskompas voor de bibliotheek opgesteld. In dit beleidskompas wordt aangesloten bij de landelijke ontwikkelingen rond het bibliotheekwerk. Een van de belangrijkste ontwikkelingen betreft de verdergaande digitalisering en de hiermee veranderende rol van de bibliotheek. Deze veranderingen maken dat mogelijk in de toekomst toegewerkt kan worden naar een kleinere omvang van deze voorziening. Omdat hier sprake is van toekomstige ontwikkelingen waarvan op dit moment niet in te schatten valt in hoeverre en welke mate deze zich zullen voltrekken, is het bedrag gekoppeld aan deze maatregel vooralsnog op pm gesteld.

3.2

Binnen kunst en cultuur zijn op twee gebieden besparingen te realiseren. Enerzijds is dit het stopzetten van de subsidie voor de Kunstweek Warmond en anderzijds is dit niet langer deelnemen aan de provinciale regeling voor cultuurparticipatie.

4.1

Er wordt momenteel gewerkt aan een speelplaatsen beheerplan. Het is zeker dat op basis van het huidige voorzieningenniveau extra geld nodig is voor het beheer en onderhoud van alle aangelegde speelplaatsen. Speelplaatsen worden nu ingericht met speelelementen zoals een wip, wipkip, schommel etc. Deze speelelementen moeten worden onderhouden en hebben bij goed en regelmatig onderhoud een levensduur van 7 tot 10 jaar. Zowel het onderhoud als de vervanging zijn kostbaar. Een besparing kan worden gerealiseerd door speeltoestellen niet meer 1 op 1 te vervangen, maar natuurlijke speelelementen te introduceren die veel minder kosten in onderhoud en aanschaf. Gedacht moet worden aan zandheuvels, betonnen elementen waar in en op gespeeld kan worden en boomstammen afkomstig van gekapte bomen in de gemeente. De omvormingskosten bedragen naar inschatting € 10.000. De aanpassing naar natuurlijk spelen is niet invulbaar bij kleine speelplaatsen. Een besparing is om deze kleine speelplaatsen op het moment dat de speeltoestellen vervangen moeten worden te ontmantelen en om te zetten in gras of een duurzame groeninrichting. Adoptie door de buurt of wijk van deze kleine speelplaatsen is een alternatief om de speelplaatsen te behouden en toch een bezuiniging te realiseren. Alleen opheffing of omvorming van deze speelplaatsen levert concrete besparingen op de beheer- en onderhoudskosten.

4.2

Kiezen voor een laag uitvoering-/beheerniveau van de voorzieningen in de openbare ruimte is niet op alle onderhoudsgebieden mogelijk. Voor wegen is het niet mogelijk het onderhoudsniveau terug te brengen, omdat het onderhoudsniveau al laag is en in het buitengebied op een aantal plekken de funderingsconstructie is aangetast. Hierdoor is het huidige onderhoudsbudget nodig voor herstel. Op het gebied van Riolering blijkt uit het nieuwe GRP blijkt dat de komende jaren extra onderhoud aan het rioolstelsel nodig is om veroudering op te vangen. Voor het benodigde budget wordt de rioolheffing met ingang van 2014 jaarlijks met €3,-verhoogd. Ook binnen het deelgebied Openbare verlichting wordt geen besparing opgegeven omdat deze reeds is ingezet met de vervanging door LED verlichting. Het is mogelijk een ombuiging te realiseren door het structurele onderhoud aan oevers, baggeren, groen en gebouwbeheer te versoberen.

Nr. 4.3.1 4.3.2

maatregel Oeverbeheer Beperking baggerwerkzaamheden

4.3.3

Gebouwbeheer

4.3.4

Groenbeheer

2014

2015 25.000 30.000

2016 25.000 30.000

50.000

50.000

50.000

76.800

76.800

76.800

2017 25.000 30.000

4.3.5

Eenmalige kosten t.l.v. de algemene reserve voor -430.000 omvorming groen TOTAAL 0 -248.200 181.800 181.800 (* positieve bedragen moeten gelezen worden als besparend, negatieve bedragen betreffen extra uitgaven)

11

4.3.1

4.3.2

4.3.3

4.3.4

4.3.5

Het is mogelijk een ombuiging te realiseren door het structurele onderhoud aan oevers te vervangen door incidenteel onderhoud. Dit betekent dat alleen bij verzakkingen of daar waar gevaarlijke situaties ontstaan versleten oeverbescherming wordt vervangen. Het kwaliteitsbeeld van de openbare ruimte neemt hierdoor af. Besparing € 25.000 per jaar vanaf 2015. Ook is het mogelijk om het structurele baggerwerk in een lagere frequentie uit te voeren. Daarbij accepteert de gemeente dat de kwaliteit van het water en de waterbodem lager wordt en dat niet altijd meer wordt voldaan de Keur, die het Waterschap hanteert. Realisatie van deze besparing resulteert in een absolute ondergrens wat betreft de kwaliteit van het water en de waterbodem. Bij een langere periode van warm weer neemt de kans op enige vissterfte toe. Besparing € 30.000 per jaar vanaf 2015. Het onderhoud van gebouwen kan op een lager niveau worden voortgezet. Uiteindelijk zal dit op wat langere termijn invloed hebben op eventuele incidentele herstel- of onderhoudskosten. Besparing € 50.000 per jaar vanaf 2015. Het is mogelijk door onderhoudsintensieve onderdelen uit het gemeentelijk groen te verwijderen een besparing te realiseren. Onderhoudsintensieve onderdelen zijn het snoeien van hagen en het onderhouden (onkruidvrij houden en snoeien) van plantvakken en rozenperken. De keuze is om de hagen, plantvakken en rozenperken op te heffen en om te vormen naar gras dat veel eenvoudiger te onderhouden is. Het opheffen van alle hagen, rozenperken en vaste planden levert een structurele besparing op onderhoud van € 76.800. Ons college stelt voor deze maatregelen ingaande 2015 door te voeren. Mocht een nieuw college een andere afweging maken dan zal het ontstane tekort elders moeten worden gevonden. Om de omvorming van het groen eventueel vorm te geven is een eenmalige investering (voor het omvormen) nodig van € 430.000. De omvorming van heestervakken vraagt een relatief grote investering omdat de wortels moeten worden weggenomen voor het aanbrengen van gras. Het beeld van de openbare ruimte is na bovenstaande omvorming sober, saai en vooral kleurloos en zal een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van de leefomgeving. De maatregelen hebben effect op de hoeveelheid en soort werkzaamheden van de werknemers buitendienst. Overigens komt deze bezuiniging bovenop de al eerder ingezette bezuiniging op groenonderhoud.

4.4

Verkoop van openbaar groen resulteert in minder onderhoudskosten. Ook het in beheer geven van openbaar groen aan de bewoners van de wijk levert besparing op aan onderhoud. Minder onderhoud aan bomen of het vervangen van versleten bomen door bomen die minder onderhoud vragen levert eveneens besparing op.

4.5

Het afschaffen van verkeersregelinstallaties (VRI’s) levert een besparing op onderhoud op. Concreet betreft het de VRI’s van de kruispunten Warmonderweg/Hoofdstraat en Parklaan/Narcissenlaan. In 2014 kan een besparing van € 10.000 worden gerealiseerd, vanaf 2015 is de besparing € 20.000/jaar. Het verwijderen van VRI’s heeft tot gevolg dat uit het oogpunt van veiligheid meestal geïnvesteerd moet worden in andere veiligheidsmaatregelen, zoals rotondes.

4.6

In de tweede helft van 2013 starten we een proef met het verwijderen van afvalbakken op specifieke locaties. De resultaten zullen uitwijzen of dit leidt tot minder zwerfafval en daarmee lagere verwijderingkosten.

4.7

De huidige inzameling van textiel kunnen we opnieuw in de markt zetten waarbij financieel voordeel behaald kan worden door hogere opbrengsten. Op dit moment vindt de inzameling plaats door charitatieve instellingen waardoor opbrengsten rechtstreeks naar goede doelen gaan.

4.8

Vanaf 1 januari 2014 is de nieuwe beheerovereenkomst met de Stichting Beheer park Rusthoff van kracht. In deze overeenkomst is een verlaging van het beheerbudget vastgesteld van € 20.000. Afhankelijk van de ontwikkeling van commerciële activiteiten rond het paviljoen in het park is verdere verlaging van het beheerbudget mogelijk waarmee een extra bezuiniging wordt gerealiseerd.

12

5.1

Het proces om te investeren in gemeenschapsvorming is al in gang gezet met de kanteling van de WMO en de implementatie van de 3 decentralisaties. In het WMO beleidsplan 2013-2016 is dit beleidsvoornemen reeds opgenomen. Op basis hiervan kan deze besparing worden gerealiseerd. Dit staat los van de bezuinigingen die het Rijk doorvoert en verwachte stijging van het aantal individuele voorzieningen als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen zoals de vergrijzing en het langer thuiswonen. Ontwikkelingen op dit vlak kunnen een toename van het beroep op de WMO betekenen en dus een stijging van de kosten.

7.1

De takendiscussie met Holland Rijnland wordt eind 2013 afgerond en de aanname is dat dit een verlaging van bijdrage met 25% oplevert waar in de begroting van Teylingen nog geen rekening mee is gehouden.

7.4

Rond het moment van behandeling van de programmabegroting 2014-2017 wordt door uw raad ook besloten over ons voorstel tot centralisatie van de gemeentelijke huisvesting op de locatie Raadhuisplein in Voorhout.

1.3.2.3 Besparingen rondom samenwerking Op dit moment kan de intensiteit van de samenwerking en het daaraan gekoppelde financiële voordeel nog niet concreet worden ingeschat. Er moet dan ook met enige voorzichtigheid worden omgegaan met het inboeken van een dergelijk voordeel. Wij hebben er dan ook voor gekozen om die terughoudendheid in te bouwen. De maatregelen Nr. 1.4 1.5

Maatregel Regionaal projectmanagementbureau Structuur- en bestemmingsplannen

4.8

Regionale uitvoeringsorganisatie voor beheer leefomgeving Regionaal uitvoering geven aan vergunningen Leerlingenvervoer regionaliseren1

6.1 6.2 7.3

Samenvoegen van uitvoerende werkzaamheden in de bedrijfsvoering

7.4

Toekomstige besparingen samenwerking

2014 50.000

5.000

2015 30.000 50.000

20.000 20.000

2016 30.000 50.000

2017 30.000 50.000

50.000

50.000

20.000 30.000

20.000 30.000

65.000

65.000

pm

pm

Totaal samenwerking 55.000 120.000 245.000 245.000 (* positieve bedragen moeten gelezen worden als besparend, negatieve bedragen betreffen extra uitgaven)

Toelichting op de maatregelen die betrekking hebben op de samenwerking Bollen 5 1.4

Met een regionaal projectmanagementbureau stimuleren we mogelijkheden om werkzaamheden zelf te doen. Regionale inzetbaarheid draagt bij aan de rol van gemeente Teylingen als aantrekkelijke werkgever, daarnaast hoeven we minder gebruik te maken van externen. In 2014

1 De besparing van 10.000,- is tevens besproken in de van de commissie Welzijn 16 september. Hieruit blijkt dat de invoering van een eigen bijdrage nog niet op draagvlak kan rekenen.

13

wordt onderzocht welke mogelijkheden er zijn, zodat de voordelen zich vanaf 2015 zullen voordoen. 1.5

Door uitwisseling en meer regionale samenwerking kunnen we kwaliteit in eigen huis houden. Doordat de kennis beschikbaar blijft hebben we minder externe inhuur nodig.

4.8

Op dit moment worden aanbestedingen op het gebied van beheer en leefomgeving veelal in regionaal verband opgepakt. De samenwerking tussen Teylingen, Katwijk en Noordwijk (TKN) is hierin meestal leidend al dan niet met toevoeging van andere gemeenten in de Bollenstreek. Voordelen worden behaald op de kwaliteit van de bedrijfsvoering, waardoor het voeren van regie sterk wordt verbeterd en het opdrachtgever/-nemersschap verder wordt ontwikkeld. Door dit verder uit te bouwen en over te gaan tot een regionale uitvoeringsorganisatie kunnen financiële voordelen worden behaald.

6.1

Door regionalisering van vergunningen is efficiencywinst te behalen. Gedacht kan worden aan gezamenlijke controle van constructieberekeningen. Ook kunnen fluctuaties in werkzaamheden beter opgevangen worden waardoor minder uitbesteed hoeft te worden. Om versnippering van de dienstverlening te voorkomen willen wij onderzoeken of regionaliseren van de dienstverlening een aantoonbare meerwaarde heeft als het gaat om klantgerichte en efficiënte dienstverlening.

6.2

In 2013 wordt bezien of regionalisering van het leerlingenvervoer mogelijk is. Regionalisering zorgt voor een eenduidige aanpak in de regiogemeenten, een efficiëntere aanpak en betere kwaliteit. Bij een efficiencywinst van 5% levert dit een besparing op. Vanaf schooljaar 2015/2016 van afgerond € 20.000. Daarnaast is bij het opnieuw invoeren van een eigen bijdrage een opbrengst te verwachten van € 10.000 per schooljaar. Invoering hiervan kan miv schooljaar 2014/2015.

7.3

De samenwerking met Noordwijk en Lisse op het gebied van belastingen levert naar verwachting een besparing op van € 40.000. Deze aanname is gebaseerd op ervaringsgegevens uit Lisse. Daarnaast zijn er ontwikkelingen op het gebied van samenwerking tussen de bollengemeenten op het gebied van P&O taken. Teylingen kijkt of aansluiting bij dit samenwerkingsverband leidt tot efficiencyvoordelen. We schatten in dat een totale besparing voor deze onderdelen van € 65.000 mogelijk is.

7.4

Wij zien zeker verdergaande besparingsmogelijkheden in de samenwerking Bollen5 mits er een krachtig samenwerkingsverband ontstaat en op deze mogelijkheden actief wordt gestuurd. Deze zijn op dit moment nog niet concreet in te schatten.

1.3.2.4 Inkomstenverhogende maatregelen Algemeen Onderstaande maatregelen moeten vooral worden beschouwd als potentiële mogelijkheden om extra inkomsten te genereren. Het college legt haar keuze op dit punt aan de raad voor in paragraaf 4. Ten aanzien van de in deze paragraaf opgenomen maatregelen is er nog keuzevrijheid tussen: • Soort inkomstenverhogende maatregelen • Moment waarop de maatregelen ingaan

14

De maatregelen Nr. 1.6 6.3

Maatregel 2014 2015 2016 2017 Invoeren erfpachtsysteem voor woningen pm pm pm Precariorechten en belastingen 500.000 500.000 500.000 Totaal inkomsten 500.000 500.000 500.000 (* positieve bedragen moeten gelezen worden als besparend, negatieve bedragen betreffen extra uitgaven)

1.6

Door invoering van erfpacht kan het voor bepaalde groepen eenvoudiger worden om een eigen woning te kopen. Nader onderzoek moet uitwijzen of het op deze manier mogelijk is de perceptiekosten voor de gemeente zo laag mogelijk te houden en onder welke voorwaarden dit ook voor de gemeente voordelen op kan leveren.

6.3

In de kadernota is gesteld dat inkomstenverhogende maatregelen vanaf 2015/2016 overwogen moeten worden. Uitgaande van de genoemde opbrengst in de kadernota van 0,5 mln zijn verschillende combinaties mogelijk. Hierbij moet uitgegaan worden van de volgende (maximale) opbrengsten:

Nr. 6.3.1 6.3.2

Maatregel Hondenbelasting Toeristenbelasting invoeren

2014 -25.000

2015 100.000 100.000

2016 100.000 100.000

2017 100.000 100.000

6.3.3 6.3.4

Indexering OZB 86.000 86.000 86.000 Precariorechten gelijktrekken met de regio 900.000 900.000 900.000 TOTAAL -25.000 1.186.000 1.186.000 1.186.000 (* positieve bedragen moeten gelezen worden als besparend, negatieve bedragen betreffen extra uitgaven)

6.3.1

6.3.2 6.3.3 6.3.4

Hondenbelasting kan administratief eenvoudig in worden gevoerd. Als besloten wordt om dit in te voeren vraagt dit ook inzet van de BOA's. Landelijk is er een discussie gaande of hondenbelasting een doelbelasting moet worden. Als dit besloten wordt dan moeten de inkomsten worden aangewend voor uitvoering van hondenbeleid en mogen dus geen algemene bestemming krijgen. Op dit moment is hier nog geen sprake van. Inmiddels is duidelijk geworden dat hondenbelasting geen doelbelasting wordt. Dit betekent dat het een algemene bestemming mag blijven hebben. Toeristenbelasting herinvoeren. Aan de herinvoering van toeristenbelasting zijn kosten verbonden van circa € 25.000. 1% verhoging van de tarieven Onroerend zaakbelasting (woningen en niet-woningen) in 2015 levert € 43.000 op. De opbrengst is berekend uitgaande van een inflatiecorrectie van 2%. In de kadernota 2014-2017 is besloten niet te kiezen voor het verhogen van de precariorechten ondanks het feit dat dit bij ons omliggende gemeenten wel gebeurt c.q. nog steeds onderdeel is van discussie. Deze discussie is gaan spelen in navolging op de verhoging die de gemeente Oegstgeest (naar € 3,34) heeft doorgevoerd, daarnaast omdat Alliander de precariobelasting niet één op één doorberekent aan de desbetreffende gemeente. Min of meer betalen de aandeelhouders gezamenlijk de precariobelasting en ondervindt Teylingen in die zin nadeel van een eenzijdige verhoging van de tarieven in Oegstgeest en andere regiogemeenten. Dunea rekent de precariobelasting wel één op één door naar de burgers van de desbetreffende gemeente, inclusief administratieve kosten. Ons huidige tarief van € 2,19 is de laagste van de bollenstreekgemeenten. Overigens bestaat nog steeds het risico dat het heffen van precariobelasting voor nutsbedrijven wettelijk onmogelijk wordt gemaakt. Door het aandeel van precariorechten binnen het totaal van de gemeentelijke inkomsten te verhogen wordt de impact van afschaffing vergroot.

1.3.2.5 Technische maatregelen Door uw raad is uitgesproken dat het aanvaardbaar is: • de reserves technisch in te zetten om structureel ruimte in de exploitatie te maken; 15

•

reserves in incidentele gevallen te benutten als dit structureel voordeel oplevert.

In de uitwerking van de kadernota hebben wij er voor gekozen beide hiervoor genoemde maatregelen in te zetten ter ontlasting van de exploitatiebegroting. Technische inzet.

Nr Maatregel 2014 2015 2016 2017 7.2 Begrotingstechnische aanpassingen 300.000 350.000 400.000 (* positieve bedragen moeten gelezen worden als besparend, negatieve bedragen betreffen extra uitgaven)

7.2

Binnen ons investeringsplan activeren wij nog investeringen met maatschappelijk nut. Op grond van wetgeving (BBV) is het mogelijk deze investeringen in 1 keer af te schrijven. De wetgeving schrijft zelfs voor verstandig om te gaan met het activeren van investeringen met maatschappelijk nut. Als we de investeringen met maatschappelijk nut ten laste van de algemene reserve brengen ontlast dit de exploitatie door de verlaging van de kapitaallasten. Dit betekent een uitname uit de algemene reserve van ± 9 miljoen.

1.3.3 Vertaling scenario verantwoord doorgaan Zoals in § 3.1 aangegeven heeft uw raad zich bij de behandeling van de kadernota uitgesproken voor een verhouding €1 mln besparing op voorzieningenniveau, € 0,5 mln op samenwerking en € 0,5 mln, als het niet anders kan, als inkomstenverhogende maatregelen of andere verdergaande ombuigingen. De verdere uitwerking van de maatregelen levert het volgende totaal beeld op: Verhouding ombuigingsgebieden

2014

2015

2016

2017

1. Voorzieningen

75.000

401.800

586.800

939.800

2. Samenwerken

55.000

(x € 1.000)

120.000

245.000

245.000

3. Inkomstenverhoging / verdere ombuigingen

500.000

500.000

500.000

4. Technische maatregelen

300.000

350.000

400.000

130.000 1.321.800 1.681.800 2.084.800 Totaal maatregelen (* positieve bedragen moeten gelezen worden als besparend, negatieve bedragen betreffen extra uitgaven)

1.3.3.1 Ontwikkeling van de reservepositie Incidentele benutting reserves. In de bovengenoemde maatregelen zitten twee investeringen waarvan wij voorstellen deze direct ten laste van de algemene reserve te brengen omdat zij passen binnen de randvoorwaarden zoals door de raad gesteld. Algemene reserve 2014 2015 2016 2017 Onttrekking Woonwagenkamp verkopen pm Onttrekking omvorming groen -430.000 (* positieve bedragen moeten gelezen worden besparend, negatieve bedragen betreffen extra uitgaven)

16

Wij zijn voornemens te bezien of en onder welke voorwaarden het mogelijk is het onderhouden en de instandhouding van de woonwagenkampen onder te brengen bij een woningbouwcorporatie. Voor een juiste overdracht die toekomstbestendig is, kan een eenmalige investering noodzakelijk zijn. Voorgaande maatregelen leiden tot het volgende beeld voor de positie van de algemene reserve.

Algemene reserve algemene reserve excl. maatregelen prognose stand algemene reserve incl. maatregelen Onttrekkingen conform begroting 2014-2017 Onttrekking investeringen maatschappelijk nut Onttrekking Woonwagenkamp verkopen Onttrekking omvorming groen Nieuwe prognose stand algemene reserve incl. maatregelen

2013 71.038.303

2014 67.317.996

2015 65.587.025

2016 63.596.418

2017 61.706.642

71.038.303

67.317.996

58.222.701

54.566.244

52.229.068

-3.720.307

-1.730.971

-1.990.607

-1.889.776

116.500

-7.364.324

-935.850

-447.400

-330.325

pm

67.317.996

-430.000 58.222.701 54.866.244 52.529.068

52.315.243

17

1.4. De keuze Zoals in de eerdere hoofdstukken gaat paragraaf 4 over de keuze die het college aan de raad voorlegt om te verwerken in de programmabegroting 2014-2017. De 1e begrotingswijziging waarvan wordt voorgesteld deze samen met de programmabegroting vast te stellen bevat deze keuze van het college. 5-trapsraket In het collegeprogramma hanteren wij voor wat betreft het sluitend krijgen en houden van de gemeentelijke begroting onderstaande vijftrapsraket: I. structureel minder kosten maken door een andere manier van werken (regisseren) II. zorgen voor extra inkomsten (subsidieregelingen beter benutten) III. efficiënter werken IV. investeringen uitstellen (waar mogelijk) V. een extra bijdrage van inwoners vragen (alleen als het niet anders kan). Wij kiezen er voor aan deze lijn vast te houden en pas in het uiterste geval de inwoners te vragen om een extra bijdrage (belastingverhoging). Het leeuwendeel van de ombuigingen en hervormingen (1 miljoen) zoeken wij in het aanpassen van het voorzieningenpakket (I, II en IV) en de samenwerking (III). Door een technische inzet van reserves kan de exploitatie worden ontlast. Focus in de ombuiging Zoals hiervoor al aangegeven hebben wij er in het voorliggende pakket aan maatregelen die samen de 1e begrotingswijziging 2014 vormen voor gekozen te focussen op besparingen in het programma Leefomgeving (programma 4). Hervormingen binnen dit programma passen binnen onze visie op de toekomstige positionering en rol van de gemeente Teylingen en brengen evenwicht in het hervormingspakket binnen deze collegeperiode. Begrotingswijziging Zoals eerder aangegeven is het op dit moment niet strikt nodig om al in het begrotingsjaar 2014 extra bezuinigingen door te voeren. Toch stellen wij voor nu al te beslissen tot extra ombuigingen in 2014. In de initiële begroting en de 1e begrotingswijziging is geen rekening gehouden met de verslechterende financiële positie van de gemeente onder andere als gevolg van de verdergaande bezuinigingen die door de rijksoverheid worden opgelegd. Verwacht wordt dat op de langere termijn structureel rond € 0,5 miljoen extra moet worden bezuinigd. Het college acht het daarom verstandig de ingeslagen weg, waar mogelijk, al in 2014 aan te vangen. De meeste maatregelen starten in 2015. Dit stelt een nieuw college in de coalitieonderhandelingen in staat om andere keuzes te maken door te muteren op het ingezette beleid. Door de maatregelen nu wel met een begrotingswijziging te verwerken geeft dit college richting en wordt voor een groot deel antwoord gegeven op het ontstane tekort. Het verhogen van de OZB, precario of andere belastingen is voor zover wij nu kunnen overzien vanaf 2015 noodzakelijk. Het college laat de beslissing hierover aan een nieuw college en raad.

18

Inhoud van het pakket. Het college stelt u voor als uitwerking van het scenario Verantwoord doorgaan alle maatregelen uit de categorieën voorzieningen, samenwerking en technische maatregelen door te voeren. Zoals uit onderstaand overzicht blijkt, leidt dit nog niet in alle jaren tot een sluitend meerjarenbeeld.

Programmabegroting 2014 - 2017 (x € 1.000) Saldo programmabegroting (excl. 1e begrotingswijziging/

2014

2015

2016

2017

167

-896

-1.387

-1.735

Voorzieningen

75

402

587

939

Samenwerken

55

120

245

245

300

350

400

pm

pm

pm

-74

-205

-150

doorwerking scenario verantwoord doorgaan) (zie § 2.1) Bezuinigingen ombuigingen scenario verantwoord doorgaan:

Inzet technische reserve Precariorechten en belastingmaatregelen e

Saldo met doorwerking 1 begrotingswijziging /

297

doorwerking scenario verantwoord doorgaan

Voor wat betreft de maatregelen van de laatste categorie “inkomsten verhoging / verdergaande bezuinigingen” is er wat ons college betreft vrijheid in de verdeling en verhouding. De invulling is naar de mening van ons college mede afhankelijk van de doorwerking van de Rijksbezuinigingen en de 3 decentralisaties in het sociaal domein. Het beeld laat zien dat dit in de volgende bestuursperiode moet worden opgepakt. Als daarbij niet gekozen wordt voor substantiële nieuwe hervormingen / ombuigingen leidt dit naar de mening van ons college onvermijdelijk tot een forse toename van de belastingdruk. Het behoeft geen betoog dat we hier onze bedenkingen bij hebben. De impact van een takendiscussie is echter dermate groot dat wij van mening zijn dat een dergelijk principiële afweging niet vlak voor het einde van de bestuurstermijn kan worden genomen. Aan het voeren van een goede aanvullende takendiscussie naast bovenstaande maatregelen zijn incidenteel uitvoeringskosten nodig. Ook zal nagedacht moeten worden over manieren hoe participatie op dit vlak ingebed kan worden. Het college gaat graag met de raad in discussie hoe het vervolg vormgegeven wordt en aan welke richting de raad denkt bij verdere hervormingen.

19

1.5

Beslispunten

Op 7 november 2013 staat de programmabegroting op de agenda van uw vergadering. Over de volgende zaken wordt tijdens deze vergadering besloten: 1. Vaststellen van de programmabegroting 2014-2017; 2. Vaststellen van de eerste begrotingswijziging op de programmabegroting 2014-2017; 3. Autoriseren van de budgetten in de jaarschijf 2014 en van alle nieuwe investeringen tot en met € 200.000 conform de ‘Financiële beheersverordening gemeente Teylingen 2010’;

20

2 Leeswijzer Algemeen De opzet van de programmabegroting is vergelijkbaar met de voorgaande jaren. In hoofdstuk 1 vindt u de aanbiedingsbrief met een samenvatting van de meest relevante zaken uit de gehele begroting. Hoofdstuk 2 is de leeswijzer. Hoofdstuk 3 bestaat uit de programma's. Per programma is weergegeven wat de te realiseren beleidsdoelen zijn, hoe deze te meten zijn, wat we gaan doen en wat het kost. In hoofdstuk 4 geven de paragrafen een dwarsdoorsnede van de begroting door de bespreking van programmaoverstijgende onderwerpen. Zie de uitleg hieronder. In hoofdstuk 5 treft u de financiële begroting aan. In het Totaaloverzicht Begroting (zie paragraaf 5.1) worden de baten en lasten per programma zichtbaar gemaakt. U stelt de begroting vast op de totalen, zoals in het laatste blok van dat overzicht is vermeld. In dit hoofdstuk zijn ook de investeringen per programma opgenomen. Doorgevoerde verbeteringen in de begroting In het kader van een continu proces van verbetering rondom de begroting zullen we jaarlijks één paragraaf specifiek bekijken en de noodzaak tot het aanbrengen van verbeteringen beoordelen. In de begroting 2013 is dit de paragraaf 'weerstandsvermogen' geweest. Voor de begroting 2014 hebben we een verbeterslag doorgevoerd in de paragraaf 'onderhoud kapitaalgoederen'. Overzicht van de paragrafen a. Paragraaf lokale heffingen Alle belastingen en rechten zijn hier weergegeven. Met andere woorden: kosten die de gemeente in rekening brengt aan burgers/bedrijven. b. Paragraaf weerstandsvermogen Het realiseren van ambities kan niet zonder risico’s te nemen. Risico’s horen bij het proces om zaken te veranderen. Het is belangrijk bewust te zijn van de risico’s en hierop te sturen. In 2011 is gestart met een kwalitatieve verbeterslag van het risicomanagement. Deze verbeterslag is in de begroting van 2014 doorgezet. Het uitgangspunt van de paragraaf blijft hetzelfde, namelijk het inzicht geven in de risico’s en deze afzetten tegen de weerstandscapaciteit van de gemeente. c. Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen We zijn verantwoordelijk voor het onderhoud van een aantal zogenaamde kapitaalgoederen. Dit zijn goederen in de openbare ruimte zoals gebouwen, openbaar groen, speelterreinen, wegen, openbare verlichting, riolering, bruggen en dergelijke. De lasten voor deze kapitaalgoederen staan verspreid opgenomen in de begroting, maar hebben grote invloed op het voorzieningenniveau van de gemeente en op de lokale heffingen. In deze begroting 2014 hebben we een verbeterslag doorgevoerd in deze paragraaf. Per kapitaalgoed is in een matrix aangegeven of er sprake is van een beleidskader, of er een voorziening aanwezig is en of er een kwaliteitsniveau is vastgesteld. Tevens staan (indien van toepassing) het verloop van de voorziening weergegeven en de uit te geven budgetten. d. Paragraaf financiering De financieringspositie van de gemeente komt hier aan de orde en de ontwikkelingen ten aanzien van de treasuryfunctie zijn weergegeven. e. Paragraaf bedrijfsvoering In deze paragraaf informeren we u over de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van de bedrijfsvoering. Deze informatie is ook belangrijk als achtergrond bij de budgetten die beschikbaar zijn voor de organisatie.

21

f. Paragraaf verbonden partijen Deze paragraaf geeft een visie op de gemeenschappelijke regelingen (verbonden partijen) en organisaties waarin we deelnemen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in de programma’s en de beleidsvoornemens van de verbonden partijen. g. Paragraaf grondbeleid Deze paragraaf bevat de informatie over het te voeren grondbeleid. Per exploitatiegebied wordt een korte toelichting gegeven. Een overzicht van de boekwaarden en voorraden gronden is opgenomen.

22

3. Programma’s 3.1 Programma 1 :

Ruimte, Wonen en Duurzaamheid Portefeuillehouder: Afdeling: Programmamanager:

Wethouder J.H. Stuurman Wethouder L. van der Zon Ruimte M. Schuring

Visie Ruimte en wonen We zijn een gemeente waar het aangenaam wonen, werken en recreëren is. Met dorpen waar het plezierig is om te verblijven in een aantrekkelijke, herkenbare, schone, duurzame en veilige omgeving. In de regio maken we afspraken over het open houden van het landelijk gebied tussen en rondom de dorpen. Duurzaamheid Teylingen is een Millenniumgemeente en onderscheidt zich als een aantrekkelijke woon- en werkgemeente. Duurzaamheid staat hoog op onze agenda. Samen met onze partners stimuleren en motiveren we bedrijven en inwoners om aandacht aan duurzaamheid te besteden. Hierbij geven we het goede voorbeeld door uitvoering van een aantal duurzame projecten, zoals het project Langeveld en het uitvoeren van de Duurzaamheidsagenda.

Welke externe ontwikkelingen spelen er? • De WRO verplicht elke gemeente om de bestemmingsplannen te digitaliseren en oudere plannen te actualiseren. • Nog onbekend is wat de nieuwe Omgevingswet voor de gemeente gaat betekenen. Bovendien is nog onbekend in welk jaar deze wet geïmplementeerd gaat worden. • De Greenport Duin- en Bollenstreek leidt tot een samenhangende aanpak om de bollenteeltsector te revitaliseren. • Door de recessie worden (woning-) bouwontwikkelingen vertraagd en soms gestopt. De impact die dit heeft op onze projecten monitoren we daarom periodiek.

23

Wat willen we bereiken?

Wat gaan we ervoor doen? Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel

Wat gaan we ervoor doen?

Optimale inrichting Regie in eigen hand

Structuurvisie vaststellen [2014].

Open landelijk gebied

Sterkere vitale kernen

Bestemmingsplannen landelijk gebied herzien [2014]. Uitvoering projecten Greenport Duin- en Bollenstreek (o.a. TrappenbergKloosterschuur). De volgende locaties worden ontwikkeld: — Langeveld Sassenheim [2014/2016] — Gemeentewerf Warmond [2014/2016] — Narcissenlaan Sassenheim [2014/2017] — Hooghkamer Voorhout [doorlopend] — Engelse Tuin Voorhout [2014/2015] — Project Beukenhof[2014] Ontwikkelen van projecten met tenminste 40% betaalbare woningbouw voor vooral starters en senioren.

Tevredenheid over woningaanbod Gedifferentieerd aanbod Startersleningen faciliteren door voorlichting en door budget in het startersleningenfonds beschikbaar te houden.

24

Extra aandacht speciale doelgroepen

Inspanningen moeten de komende jaren gericht zijn op toename van het aanbod geschikt wonen (nieuwbouw en bestaande bouw).

Veilige woonomgeving

Prestatieafspraken evalueren met de woningbouwcorporaties [2014]. Sluiten van anterieure overeenkomsten met ontwikkelaars om alleen volgens Keurmerk Veilig Wonen te bouwen.

Zorg voor het milieu Beperkt milieurisico bedrijven Optimale milieukwaliteit bodem, lucht en geluid Duurzame bouw

Inspecties uitvoeren in bedrijven (doorlopend; door de Omgevingsdienst). Uitvoeren duurzaamheidsagenda 2011-2014. Sluiten van anterieure overeenkomsten met ontwikkelaars om alleen duurzaam (dubo) te bouwen.

Prestatie indicatoren

Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel

Prestatie indicatoren

Rekening 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Invloed

Optimale inrichting

Regie in eigen hand

90% van de nieuwbouwwoningen realiseren binnen de rode contour. 100% actuele bestemmingsplannen is gerealiseerd in 2015.

Tevredenheid over woningaanbod Bouwen van 40% betaalbare woningen voor vooral starters en Gedifferentieerd aanbod senioren in de huur- en koopsector tot € 225.000. Zorg voor het milieu 100% van de gemeentelijke Duurzame bouw projecten is duurzaam gebouwd.

90%

90%

90%

Hoog

100% in 2015

100% in 2015

100% in 2015

Hoog

Varierend van 30% tot 50%

40%

40%

Hoog

100%

100%

100%

Hoog

Wat zijn de voor dit hoofdstuk relevante documenten? • Toekomstvisie Teylingen 2040 • Collegeprogramma 2011-2014 • Programma actualiseren bestemmingsplannen* • Regionale Structuurvisie Holland Rijnland • Provinciale Structuurvisie • Woonvisie Teylingen • Zorgpact Teylingen • Begroting Teylingen – Begroting Omgevingsdienst West-Holland • Duurzaamheidsagenda 2011 -2014 • Toekomstvisie Vitaal en Vernieuwend • Intergemeentelijke structuurvisie Greenport Duin- en Bollenstreek • * = Deze documenten zijn niet terug te vinden op het internet maar wel op te vragen bij de gemeente.

25

Wat mag het kosten?

26

3.2 Programma 2 :

Toerisme en economie Portefeuillehouder: Afdeling: Programmanager:

Wethouder C.P. van Velzen Wethouder L. van der Zon Ruimte M. Schuring

Visie Recreatie en Toerisme We zijn een recreatiegemeente en daarom geven we een impuls aan de ontwikkeling van recreatie en toerisme, waarbij watersport en de Bollenstreek centraal staan. Economie We geven een impuls aan de ontwikkeling van de bedrijvigheid en winkelvoorzieningen. De Greenportontwikkeling (revitalisering bollenteeltsector in de Bollenstreek) staat hierbij centraal. Onze nieuwe bedrijventerreinen kenmerken zich door de beeldkwaliteit en de groene inpassing. We richten ons daarnaast op de recreatieve en toeristische ontwikkeling van Teylingen en haar drie dorpen.

Welke externe ontwikkelingen spelen er? • De druk op bestaande natuur- en recreatiegebieden wordt steeds groter. • Binnenkort is er geen uitgeefbaar bedrijventerrein meer. Er is een geringe leegstand van bedrijfspanden en braakliggende bedrijventerreinen in Teylingen. Desalniettemin blijft er in de toekomst een grote behoefte aan bedrijventerreinen. • De Greenport Duin- en Bollenstreek leidt tot een samenhangende aanpak om de bollenteeltsector te revitaliseren en het toerisme te vergroten. • De economische ontwikkelingen hebben hun effect op de bedrijvigheid in de regio en met name op de bollenteeltsector. Het succes van de Greenport wordt daardoor des te belangrijker.

27

Wat willen we bereiken?

Wat gaan we ervoor doen? Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel

Wat gaan we ervoor doen?

Hoogwaardige recreatieve voorzieningen Herinrichten Koudenhoorn [2012-2015]. Ontwikkelen Roodemolenpolder [2014-2016]. Uitbreiden en verbeteren Uitvoeren Ambitieverklaring Duin- en Bollenstreek [2013-2016]. recreatieve Verbeteren landschappelijke en recreatieve structuren in Boterhuispolder, voorzieningen fase 2 [2014/2015]. Uitbreiden Wandelnetwerk Duin- en Bollenstreek [2013-2014]. Meer watersport

Uitvoeren uitvoeringsprogramma recreatie en toerisme (met name gericht op de uitbreiding van waterverbindingen en watersportvoorzieningen) [doorlopend].

Voldoende winkel aanbod Aantrekkelijk winkelgebied

Economisch beleidsplan en bijbehorende actieprogramma uitvoeren. Ontwikkeling van twee locaties in het centrum van Sassenheim (Hortusplein en Digros) ondersteunen [2013-2017]. Actief sturen op de ontwikkeling van het centrum van Voorhout.

Gunstig bedrijfsklimaat Versterking bollensector Revitalisering/ uitbreiding bedrijventerreinen

Uitvoering Economische agenda Greenport Duin- en Bollenstreek. Bestemmingsplannen landelijk gebied herzien [2012-2014]. Impuls geven aan de regie op leegstand en braakliggende terreinen. OosthoutlaanNoord ontwikkelen [2013-2014] met inachtneming van nader onderzoek naar – en onderbouwing van de noodzaak, in relatie tot leegstand, tempo van ontwikkeling en braakligging in Teylingen en de regio.

28

Vestiging Intratuin Sassenheim faciliteren [2013-2014]. Opwaarderen bedrijfsklimaat

Ondersteunen initiatieven ondernemersfonds.

Prestatie indicatoren

Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel

Prestatie indicatoren

Rekening 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Heringericht en versterkt in 2015

Heringericht en versterkt in 2015

n.v.t.

Hoger dan 7,9

2625 ha + twee aanvragen per jaar

2625 ha + twee aanvragen per jaar

Invloed

Hoogwaardige recreatieve voorzieningen Uitbreiden en verbeteren recreatieve voorzieningen

In 2015 is Koudenhoorn heringericht en de recreatieve functie versterkt.

Diverse elementen zijn gerealiseerd.

Hoog

Voldoende winkel aanbod

Aantrekkelijk winkelgebied

Hogere score dan 7,9 volgens 'Waar staat je gemeente.nl'. (Dit onderzoek betreft een tweejaarlijks onderzoek)

Variërend van 7,2 (in de gemeente) tot 8,0 (in de buurt)

Middel

Gunstig bedrijfsklimaat

Versterking bollensector

2625 ha. bollengrond in de streek blijft gelijk Jaarlijks twee aanvragen in het kader van het Topsectoren beleid.

Het areaal bollengrond is in stand gebleven.

Middel+ Laag

Wat zijn de voor dit hoofdstuk relevante documenten? • Toekomstvisie Teylingen 2040 • Collegeprogramma 2011-2014 • Visie op recreatie en toerisme Economisch Beleidsplan • • DPO (Distributie Planologisch Onderzoek)

Wat mag het kosten?

29

3.3 Programma 3 :

Sport, Onderwijs en Cultuur Portefeuillehouder:

Afdeling: Programmamanager:

Wethouder C.M.L. Lambrechts Wethouder C.P. van Velzen Wethouder L. van der Zon Maatschappelijke Ontwikkeling I. van Holland

Visie Algemeen We willen een bloeiend en zelfstandig verenigingsleven waarbij de rol van de gemeente het faciliteren van voorzieningen is. Sport We willen gezonde, betrokken en actieve inwoners en sterke verenigingen. Sport is in onze visie belangrijk voor een gezonde en sociale samenleving. Onderwijs Alle inwoners hebben voldoende kans op een brede ontwikkeling. Het is belangrijk dat in Teylingen goede en adequate onderwijshuisvesting is voor alle scholen. Cultuur Culturele activiteiten dragen bij aan ontmoeten en een prettige en inspirerende leefomgeving. We willen dat de inwoners actief mee kunnen doen aan culturele activiteiten. Cultuureducatie draagt bij aan de ontwikkeling van onze inwoners. Welke externe ontwikkelingen spelen er? • Het besef dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor zaken in hun directe leefomgeving en dat de gemeente niet meer vanzelfsprekend alle problemen oplost, neemt toe. Mensen gaan meer voor elkaar betekenen. • Met de komst van het Lenteakkoord is de bezuiniging op het passend onderwijs teruggedraaid en is de invoeringsdatum een jaar uitgesteld (start schooljaar 2014-2015). Uiteraard blijven we met het samenwerkingsverband onderwijs in onze regio in gesprek om deze stelselwijziging goed vorm te geven. • Landelijk is er aandacht voor de kwaliteit van onderwijs, voor passend onderwijs en voor de Brede School ontwikkeling. • De druk op de sportvoorzieningen blijft toenemen. De gemeente kiest voor een regisserende en faciliterende rol. • Uit de leerlingenprognose blijkt dat het aantal leerlingen in Teylingen afneemt. Dit heeft gevolgen voor onze voorzieningen. • Er valt nog veel winst te behalen in het beheer en de exploitatie van gemeentelijke welzijnsaccommodaties. We onderzoeken daarom welke mogelijkheden we hebben om dit efficiënter en meer kostendekkend te organiseren. • Per 1 januari 2015 worden de budgetten voor het buitenonderhoud van scholen voor primair onderwijs en speciaal onderwijs door gedecentraliseerd naar de schoolbesturen. • Op landelijk niveau worden voorstellen voorbereid voor de inrichting en bekostiging van het peuterspeelzaalwerk en de voorschoolse educatie. Deze voorstellen zullen gevolgen hebben voor onze taken op dit beleidsterrein.

30

Wat willen we bereiken?

Wat gaan we ervoor doen?

Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel

Wat gaan we ervoor doen?

Gezonde inwoners

Goede basis sportvoorzieningen

Inwoners participeren Goede culturele voorzieningen Sport- en culturele voorzieningen voor iedereen bereikbaar

Minder schooluitval

Uitvoeren van regeling sport en cultuur Teylingen voor minder draagkrachtigen. Uitvoeren van de uitbreiding sportpark Roodemolen. Uitvoeren van de uitbreiding sportpark Elsgeest. Voorbereidingsplannen maken voor uitplaatsing van Sassenheimse Tennis Vereniging. Uitvoering van de uitbreiding van sportpark VV Warmunda

Bouwkundige investeringen in 't Onderdak zodat verschillende verenigingen beschikken over passende huisvesting. Uitvoeren van regeling sport en cultuur Teylingen voor minder draagkrachtigen. Herzien beleid tarieven welzijnsaccommodaties. Faciliteren van regionale culturele projecten via Holland Rijnland voor jongeren. Faciliteren van Regionaal Bureau Leerplicht en het handhaven van de leerplichtwet met als doel het realiseren van een daling van het aantal vroegtijdige schoolverlaters . Faciliteren van het jongerenloket, met als doel uitgevallen jongeren terug te leiden naar school of naar werk.

31

(Alle inwoners van Teylingen hebben) Voldoende kans op een brede ontwikkeling Het integraal onderwijshuisvestingsbeleidsplan uitvoeren. Met schoolbesturen van het basisonderwijs komen tot afspraken voor het door decentraliseren van het onderhoud. Met het schoolbestuur van het Rijnlands komen tot afspraken voor het volledig door decentraliseren van de onderwijshuisvestingsmiddelen. Realiseren kloppend hart in Warmond. Voorbereidingsplannen voor de realisatie van de vestiging van VSO-ZMOK Het onderwijsaanbod sluit voldoende aan bij de behoefte van inwoners

Planvorming voor passend onderwijs in de Duin- en Bollenstreek volgen en zo nodig ondersteunen en bijsturen. Realiseren Bredeschool in Voorhout, nieuwbouw Andreasschool (vanaf 2012 t/m 2014). Afstemmen ondersteuningsplannen van Passend Onderwijs met de transitie Jeugdzorg. Vormgeven en faciliteren van de lokale en de regionale educatieve agenda met als onderwerpen: schakelklassen, zorg in en op school, voorzieningen voor risicoleerlingen. Bieden van leerlingenvervoer. Regionaal wordt samenwerking gezocht. Faciliteren van een aanbod voor volwassenenonderwijs. Vanaf 2013 verantwoordelijk voor het werven van de doelgroep.

Voldoende mogelijkheden voor cultuureducatie

Faciliteren van bibliotheekwerk. Faciliteren van activiteiten van de volksuniversiteit. Faciliteren van cultuureducatie voor het basisonderwijs. Voor- en vroegschoolse educatieprogramma’s faciliteren.

Voorkomen van onderwijsachterstanden

Afhankelijk van planvorming vanuit het Rijk, wordt het peuterspeelzaalbeleid en bijbehorende financieringswijze herzien. Faciliteren van peuterspeelzaalwerk.

Zelfredzaamheid inwoners Voeren van relatiegesprekken. Financieel zelfstandige verenigingen De gemeente vervult een faciliterende rol Geen jongeren zonder startkwalificatie van school

(Incidentele) subsidies verstrekken. Uitvoeren sportaccommodatienota en investeren in accommodaties zoals Sportpark Elsgeest, SV Warmunda en Sassenheimse Tennis Vereniging. Faciliteren van accommodaties voor verenigingen en zorgen voor betaalbare huurtarieven. Faciliteren van Regionaal Bureau Leerplicht. Faciliteren van het jongerenloket. Zorg dragen voor de zorginfrastructuur rondom scholen.

Prestatie indicatoren

Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel

Prestatie indicatoren

Rekening 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

7,8

n.v.t.

Hoger dan 7,5

Invloed

Gezonde inwoners

Goede basis sportvoorzieningen

In 'Waar staat je gemeente.nl' scoort het onderdeel burger over sportvoorzieningen hoger dan 7,5. (Dit onderzoek betreft een tweejaarlijks onderzoek)

Middel

32

Inwoners participeren

Goede culturele voorzieningen

In 'Waar staat je gemeente.nl' scoort het onderdeel burger over cultuur hoger dan 6,4. (Dit onderzoek betreft een tweejaarlijks onderzoek)

Hoog Hoger dan 6,4

6,3

n.v.t. Alle inwoners van Teylingen hebben voldoende kans op een brede ontwikkeling In 'Waar staat je gemeente.nl' scoort het onderdeel burger over Sport- en culturele verenigingen en clubs hoger voorzieningen zijn voor dan 7,4. iedereen bereikbaar (Dit onderzoek betreft een tweejaarlijks onderzoek) 7,5 n.v.t.

Hoger dan 7,4

Hoog

Zelfredzaamheid inwoners Voldoende mogelijkheden voor cultuureducatie

Vanaf 2014 is minimaal 25% van de inwoners lid van de openbare bibliotheek (ondanks ombuigingen).

Verwachting in 2012: 20%

Koersbewaking

Koersbewaking

Middel

Wat zijn de voor dit hoofdstuk relevante documenten?. • Strategische visie 2040 • Collegeprogramma_2010_2014 • Visie toekomst en focusgerichte bibliotheek Teylingen • WMO Beleidsplan 2013 - 2016 • Integraal Onderwijshuisvesting beleidsplan + Update • Keuzenota Kloppend Hart Warmond • Nota onderwijsachterstandenbeleid * • Nota lokaal onderwijsbeleid • Nota nieuw welzijnsbeleid: Met andere ogen • Sportaccommodatienota 2012-2015 • Regeling sport en cultuur Teylingen • Subsidienota Back to Basics •

Startnotitie Bredeschool Andreas *

* = Deze documenten zijn niet terug te vinden op het internet maar wel op te vragen bij de gemeente.

Wat mag het kosten?

33

3.4. Programma 4 :

Leefomgeving Portefeuillehouder: Afdeling: Programmamanager:

Wethouder C.P. van Velzen Wethouder L. van der Zon Gemeentewerken Ruimte K. Stoffer en M. Schuring

Visie Algemeen Teylingen kenmerkt zich door groene wijken die kwaliteit en duurzaamheid uitstralen. Het groen en de speelplaatsen worden samen met de inwoners ingericht. Renovaties van wegen of zelfs wijken vinden plaats in nauw overleg met de bewoners. Bewoners doen actief mee aan het ontwerpen. Het beheer is wijkgericht, klantgericht, planmatig, ecologisch en duurzaam. Het tegengaan van zwerfafval wordt samen met de belanghebbenden opgepakt. De gemeente heeft geen allesbepalende positie meer als het gaat om de fysieke ontwikkeling van wijken en buurten. Middels wijkgericht werken, met hulp van de wijkregisseur, worden bewoners gestimuleerd om (onderdelen van) het groenbeheer en speelplaatsen in eigen beheer te doen. Voorafgaand aan grote civieltechnische projecten worden plannen in overleg met bewoners en betrokkenen voorbereid. Om de kwaliteit van de buitenruimte op niveau te houden in een tijd van teruglopende middelen werkt de gemeente nauw samen met de gemeente Noordwijk en Katwijk. Inmiddels sluiten steeds meer Bollenstreekgemeenten zich aan bij de samenwerking op onderdelen op het gebied van openbare werken. Mobiliteit De visie van Teylingen op mobiliteit is vastgelegd in het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoerplan (GVVP) Teylingen 2010-2020. De koers en ambities in dit GVVP zijn gericht op duurzame bereikbaarheid, veiligheid, leefbaarheid en een goede parkeersituatie. Teylingen is gelegen tussen de wegen en sporen in de Bollenstreek. Daarmee is de verkeersstructuur van Teylingen onlosmakelijk verbonden met het bovenliggende wegennet in de regio Holland Rijnland. De bereikbaarheid van onze regio staat al jaren onder grote druk. De wegenstructuur is achtergebleven bij de groei van de mobiliteit. Forse investeringen zijn noodzakelijk om in beweging te kunnen blijven. Dit is noodzakelijk voor de vitaliteit van ons gebied. Om het wegennet te ontlasten wordt in regionaal verband ook ingezet op het verbeteren van het openbaar vervoer en het fietsnetwerk. Daarnaast zetten we in op flankerend beleid zoals bijvoorbeeld mobiliteitsmanagement, ketenmobiliteit, dynamisch verkeersmanagement en duurzame voertuigtechnologie.

Welke externe ontwikkelingen spelen er? • Bewoners worden steeds mondiger en willen zelf medeverantwoordelijk zijn voor hun leefomgeving. • Ecologisch en duurzaam beheer van de openbare buitenruimte wordt door de samenleving steeds belangrijker gevonden. • De wettelijke eisen op het gebied van chemische onkruidbestrijding worden steeds strenger. • Gelet op de aflopende contracten verwerking huisafval wordt met de andere betrokken gemeenten gewerkt aan een nieuwe aanbesteding verwerking huisafval. • Wettelijke verplichting tot invoering van twee basisregistraties, namelijk de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) en de Basisregistratie Ondergrond (BRO) over geologische gegevens. Invoering is aan de orde in 2015 en 2016.

34

•

De samenwerking tussen Katwijk, Noordwijk en Teylingen op het gebied van openbare werken krijgt steeds meer vorm. Inmiddels hebben we diverse opdrachten op het gebied van riolering en verharding van wegen gezamenlijk aanbesteed. Er wordt samengewerkt op het gebied van gladheidsbestrijding. We gaan de BGT (nieuwe wettelijke verplichting GEO informatie) gezamenlijk opzetten. We gaan het onderhoud van speelplaatsen gezamenlijk opzetten. Kortom, op steeds meer terreinen wordt samengewerkt en de verwachting is dat dit zich steeds verder zal ontwikkelen. De andere buurgemeenten sluiten daar soms op onderdelen bij aan.

Wat willen we bereiken?

35

Wat gaan we ervoor doen? Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel

Wat gaan we ervoor doen?

Groene woonomgeving voldoende speelplekken Duurzaam ecologisch We ontwikkelen een uitvoeringsprogramma groen voor de komende jaren voor het groenbeheer samen met groenbeheer met duurzame en ecologische projecten die we samen met inwoners inwoners en/of andere partners gaan uitvoeren. Groenonderhoud door bewoners Bevorderen natuurlijk spelen. Schone woonomgeving Gescheiden inzameling afval Efficiënt en effectief afvalbeheer

Goed verzorgde afvalinzameling

Schone opgeruimde wijken Inzameling en afvoer afvalwater en schoner water

Waar wenselijk en mogelijk passen we meer natuurlijker groenbeheer toe We streven er naar diverse kleine en middelgrote plantsoenen qua groenbeheer onder te brengen bij particulieren. In 2014 wordt het speelplaatsenbeheerplan operationeel. In de toekomst wordt het accent gelegd op natuurlijk spelen met minder speeltoestellen, meer openbaar groen en spelen als bestemming. We realiseren een centrale milieustraat in 2014 in Voorhout. Waardoor er een nog betere afvalscheiding wordt bereikt en het hergebruik van afvalstoffen toeneemt. Monitoren op de uitvoering van meldingen zodat zoveel mogelijk herhaling van meldingen wordt voorkomen. In overleg met de regio Duin- en Bollenstreek wordt gekeken naar de positie van de gemeente binnen de afvalketen. Aan de hand van de uitkomsten van de Landelijke benchmark Afvalscheiding wordt regionaal onderzocht welke verbeteringen in de organisatie van de afvalinzameling mogelijk zijn. Contract voor transport en verwerking van (grof) huishoudelijk restafval is Europees aanbesteed voor de periode na 2016. Bewoners helpen mee bij het schoonhouden van de openbare ruimte op basis van concrete acties uit het uitvoeringsprogramma Zwerfafval. Voor schoner water verrichten we extra inspanningen zoals het afkoppelen van hemelwater, het aansluiten van niet gerioleerde panden, het toepassen van natuurvriendelijke oevers en het optimaliseren van de zuiveringen in samenwerking met het Hoogheemraadschap van Rijnland.

Samenwerken aan verbetering leefbaarheid wijken Samenwerking Op gebied van openbare werken hebben de gemeenten Teylingen, Katwijk en Teylingen, Katwijk en Noordwijk een samenwerkingsovereenkomst getekend. In 2014 wordt deze Noordwijk samenwerking verder geïntensiveerd. Nieuwe taken worden vanaf het begin regionaal opgepakt. Wijkgericht werken Samen met de wijkregisseur worden wijkinitiatieven ondersteund. Met bewoners overleggen we over de inrichting van hun wijk. Onderwerpen die hierbij aan de orde komen zijn parkeren, (verkeer)veiligheid, openbaar groen en spelen. Bevorderen van Samen met de wijkregisseur worden wijkinitiatieven ondersteund. Er is gekozen wijkinitiatieven voor een pro-actieve benadering. Er zijn nieuwe initiatieven ingebracht door de bewoners die door de wijkregisseur worden gefaciliteerd. Voorbeelden hiervan zijn het uitbreiden van buurt- en repaircafé's. Kwaliteit woonomgeving In 2014 wordt bij voldoende animo (30% of meer) een glasvezelnet aangelegd. Vlotte verkeersafwikkeling Meer mensen met openbaar vervoer

Minder doorstromingknelpunten

Aanleggen rotonde Warmonderweg - Hoofdstraat ter verbetering van o.a. de toegankelijkheid met openbaar vervoer. Uitvoering wordt afgestemd op uitvoering andere regionale verkeersprojecten zoals Postviadukt [2014-2015]. Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV)route Noordwijk - Sassenheim ontwikkelen [2012-2014]. Uitvoering door de provincie van maatregelen rondom Postviaduct (N444-A44) [2012-2014]. Uitvoering door de provincie van maatregelen rondom de Nagelbrug (N444) [20142015]. Bestemmingsplan en technische input door gemeente.

36

Uitvoeren maatregelen volgens Uitvoeringsprogramma Gemeentelijk Verkeers- en Vervoers Plan (GVVP) [doorlopend]. Oplossen knelpunten Oosthoutlaan in combinatie met realiseren HOV corridor tussen Noordwijk en Station Sassenheim [2013-2015]. Aanleg Noordelijke Randweg Voorhout (onderdeel van verkeersstructuur Voorhout 2020 en HOV corridor) [2013-2015]. Uitvoeren maatregelen volgens Uitvoeringsprogramma Gemeentelijk Verkeers- en Vervoers Plan (GVVP) [doorlopend]. Regionaal afspraken maken over het maatregelenpakket Noordelijke Ontsluiting Greenport [doorlopend] en Rijnland route.

Verbeterde ontsluitingsroutes

Veilige verkeersafwikkeling Meer mensen op de fiets

Minder verkeersslachtoffers

Veilige schoolroutes

Goede verbinding in de omgeving realiseren (provinciaal fietspadenplan 2008), onder andere de fietsverbinding Noordwijk-Voorhout-Sassenheim [2012-2015] en realiseren verbinding Wasbeek - Station Sassenheim (langs Zandsloot) [20132014]. Waar mogelijk passen we fietsvriendelijke verharding toe op fietsverbindingen (beton, asfalt) [doorlopend]. Wegenbeheerprogramma uitvoeren volgens principe ‘duurzaam en veilig inrichten’ [doorlopend]. Uitvoeren maatregelen volgens Uitvoeringsprogramma Gemeentelijk Verkeers- en Vervoers Plan (GVVP) [doorlopend]. Rotonde Warmonderweg - Rijksstraatweg ook samenhang met HOV-route. We ondersteunen verkeerseducatie volgens het Meerjarenplan Verkeersveiligheid Holland Rijnland [doorlopend]. We zetten in op Verkeerseducatie voor 9 – 12 jarigen en inzet van verkeersleerkrachten [doorlopend]. Uitvoeren maatregelen volgens Uitvoeringsprogramma Gemeentelijk Verkeers- en Vervoers Plan (GVVP) [doorlopend]. Reconstructie Hoofdstraat-Noord (wel afhankelijk van bouw Sassenbourg) Wegenbeheerprogramma 2009 uitvoeren volgens principe ‘Duurzaam en veilig inrichten’ [doorlopend].

Verlichting parkeerdruk Voldoende parkeervoorzieningen

Uitvoeren maatregelen volgens Uitvoeringsprogramma Gemeentelijk Verkeers- en Vervoers Plan (GVVP) [doorlopend]. In diverse wijken in de kern Voorhout zullen extra parkeerplaatsen gerealiseerd worden.

Prestatie indicatoren

Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel

Prestatie indicatoren

Rekening 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

n.v.t.

Hoger dan 6,5

Invloed

Groene woonomgeving voldoende speelplekken

Groene woonomgeving

Het oordeel burgers beheer groenvoorzieningen in 'Waar staat je gemeente.nl' blijft boven 6,5 (ondanks verlaging onderhoudsbudget; 7,2 in 2010). (Dit onderzoek betreft een tweejaarlijks onderzoek)

7,3

Hoog

37

Schone woonomgeving Goed verzorgde afvalinzameling

Het oordeel burgers afvalinzameling in 'Waar staat je gemeente.nl' minimaal 7,4. (Dit onderzoek betreft een tweejaarlijks onderzoek)

Veilige verkeersafwikkeling De CROW kwalificaties voor alle wegen qua onderhoud daalt niet onder niveau “matig” (minimaal Minder onderhoudsniveau, ondanks verkeersslachtoffers ombuigingen).

7,9

Uitvoering in 2012 conform prioriteitsplanni ng, minimaal onderhoudsniveau vastgehouden.

n.v.t.

Minimaal 7,4

Hoog

Niet onder niveau “matig”

Niet onder niveau “matig”

Hoog

Wat zijn de voor dit hoofdstuk relevante documenten? • Collegeprogramma 2010-2014 • Toekomstvisie Teylingen 2040 • Wijkgericht werken • Uitvoeringsprogramma groen 2014 - * • • • • •

Speelplaatsenplan* Uitvoeringsprogramma Zwerfafval * Afvalstoffenbeleidsplan Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2013 - 2016 Milieubeleidsplan en Milieuagenda 2010 (Duurzaamheidsagenda)

• • • • • •

Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan Regionaal Verkeers- en Vervoersplan Holland Rijnland, met uitvoeringsprogramma Nota Regionale Investeringsstrategie Holland Rijnland Provinciaal fietspadenplan 2008 Geactualiseerde wegenstructuur Voorhout 2020* Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan Teylingen (GVVP) 2010-2020

* = Deze documenten zijn niet terug te vinden op het internet maar wel op te vragen bij de gemeente.

Wat mag het kosten?

38

3.5 Programma 5 :

Welzijn en Zorg (WMO) Portefeuillehouder: Afdeling: Programmamanager:

Wethouder C.M.L. Lambrechts Wethouder C.P. van Velzen Maatschappelijke Ontwikkeling I. van Holland

Visie We zijn een gemeente waar inwoners zelf de verantwoordelijkheid nemen voor het sociale klimaat en hun deelname daaraan. We stimuleren zelfredzaamheid, betrokkenheid en gezondheid van inwoners. Onze regisserende rol komt tot uitdrukking bij de decentralisaties en de uitvoering van ons WMO beleid. Voor mensen die om gezondheids- of andere redenen niet (geheel) zelfredzaam zijn, bieden wij passende ondersteuning en opvang aan. Daarbij willen we een bloeiend en zelfstandig verenigingsleven, waarbij de gemeente alleen faciliteert. Welke externe ontwikkelingen spelen er? • Met de komst van het Sociaal Akkoord is de invoeringsdatum van de Participatiewet verschoven van 1 januari 2014 naar 1 januari 2015. Op de inhoud bestaan nog veel onduidelijkheden. Vooralsnog lijkt het Sociaal Akkoord de beleidsvrijheid van gemeenten in de uitvoering van deze wet behoorlijk in te perken. • De WMO wordt naast de begeleiding ook uitgebreid met de persoonlijke verzorging. De concept wettekst is in voorbereiding. Invoering is vooralsnog voorzien voor 1 januari 2015. • De voorbereidingen voor de decentralisatie van de Jeugdzorg zijn in volle gang. Meer en meer wordt duidelijk wat er straks van de gemeente verwacht wordt. Om de continuïteit van de zorg voor cliënten niet in gevaar te laten komen, worden op regionaal niveau zogenaamde transitiearrangementen afgesloten. • Naast onze samenwerking bij de decentralisaties op Holland Rijnland niveau, zoeken we ook meer en meer de samenwerking op binnen de Bollen5 gemeenten. Op ambtelijk niveau bereiden we op deze schaal het implementatieproces voor. • Hoe langer hoe meer komt het besef naar voren dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor zaken in hun directe leefomgeving. Alleen als het probleem niet door henzelf op te lossen is, kan er een beroep worden gedaan op steun van de overheid. Mensen gaan meer zelf oppakken en meer voor elkaar betekenen. Onder andere via de doorvoering van de Kanteling van de WMO wordt de eigen kracht centraal gesteld. • Het thema 'wederkerigheid' doet steeds meer zijn intrede. Langs verschillende wegen onderzoeken we of we, binnen ieders mogelijkheden, iets terug kunnen en mogen verwachten van inwoners die ondersteuning van de gemeente ontvangen. • Als gevolg van de economische terugval stijgt de werkloosheid en daarmee het aantal uitkeringsgerechtigden nog steeds. De economische recessie heeft de arbeidsmarkt sterk beïnvloed. Vooral grootschalige jeugdwerkeloosheid moet voorkomen worden. De samenwerking met het Jongerenloket vormt hierbij een belangrijk aspect en werpt inmiddels zijn vruchten af. • De vraag naar zorg door demografische ontwikkelingen (vergrijzing) blijft stijgen. Dit legt een druk op onze WMO-voorzieningen. • Met het verschuiven van de knip tussen de WMO en de AWBZ en de versterking van de wijkverpleegkundige vanuit de Zorgverzekeringswet, wordt het steeds belangrijker regie te voeren op deze keten. Dit draagt bij aan een goede aansluiting van verschillende vormen van zorg voor onze inwoners.

39

•

•

Van inwoners wordt verwacht dat ze meer op eigen kracht functioneren. Het welzijnswerk heeft een belangrijke rol in de versterking van de eigen kracht. Dit vraagt om eigentijds, stevig en breed welzijnswerk. De komende periode gaan we aan de slag met de doorontwikkeling van de CJG in relatie tot de nieuwe taken op het gebied van de jeugdzorg en passend onderwijs.

Wat willen we bereiken?

40

Wat gaan we ervoor doen?

Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel Gezonde bevolking Preventieve en curatieve ondersteuning van kwetsbare inwonersgroepen

Wat gaan we ervoor doen?

Voorbereiden invoeren Wet op de jeugdzorg in verband met stelselwijziging (per 1 januari 2015). Faciliteren activiteiten preventieve jeugdzorg. Faciliteren RDOG. Faciliteren en doorontwikkelen Centrum voor Jeugd en Gezin. Uitvoeren beleidsplan WMO 2013-2016. Via de keukentafelgesprekken zorgen voor passende ondersteuning voor kwetsbare inwoners. Faciliteren ondersteunende begeleiding op psychosociale grondslag. Faciliteren en participeren in de zorgnetwerken. Via participeren in de netwerken wordt informatie over kwetsbare inwoners gedeeld. De gemeente treedt op als regisseur. Indien noodzakelijk huisverbod opleggen. Uitvoeren nota lokaal gezondheidsbeleid 2014-2017. De focus in deze nota ligt op alcoholpreventie en alcoholmatiging. Faciliteren en participeren in signaleringsoverleg jeugd. Ook hier treedt de gemeente op als regisseur. Faciliteren van de welzijnzinstellingen.

Zelfredzaamheid inwoners Voorkomen van Faciliteren van activiteiten tegen eenzaamheid via Stichting Welzijn Teylingen. Zij eenzaamheid onder organiseren bijvoorbeeld de buurtkamers. inwoners in Teylingen Faciliteren gemeentelijke dagverzorgingsvoorziening voor meerdere doelgroepen. Inwoners zorgen voor elkaar

Ondersteunen van buurtactiviteiten, al dan niet met inzet van wijkregisseur.

Financieel zelfredzame inwoners Het voeren van minimabeleid Zo min mogelijk uitkeringen

Het bieden van schuldhulpverlening en budgetbegeleiding via de ISD.

Financieel zelfstandige vrijwilligersorganisaties Versterken zelfredzaamheid van onze inwoners

Faciliteren van mantelzorgondersteuning via Stichting Welzijn Teylingen.

Aanbieden regelingen minimabeleid en deze onder de aandacht brengen bij inwoners via de Intergemeentelijke Sociale Dienst. Uitvoeren poortwachtersfunctie door Intergemeentelijke Sociale Dienst. Onderkant arbeidsmarkt anders inrichten en vormgeven werkgeversbenadering, door bijvoorbeeld de pilot werkgeversservicepunt. Re-integratieactiviteiten aanbieden via de Intergemeentelijke Sociale Dienst. Bijvoorbeeld sollicitatietrainingen, inzet job coach, werk-ervaringsplekken e.d. Faciliteren WSW bedrijf en afhankelijk van landelijke ontwikkelingen positie herijken. Voeren van relatiegesprekken (tussen gemeente en organisaties) Faciliteren door middel van accomodaties. Uitvoeren beleid wonen-zorg-welzijn door middel van Zorgpact. Welzijn Teylingen zal bijv. het initatief nemen tot een breed zorgoverleg als pilot in centrum Voorhout. Daarnaast gaan zij samen met Zorg en Welzijn zorgen voor een betere inzet van ondersteuning van alle vrijwilligers. Deze en andere afspraken van het zorgpact worden geëvalueerd voor het eerst in het 2e kwartaal van 2014. Faciliteren Intergemeentelijke Sociale Dienst. Faciliteren maatschappelijk werk. Faciliteren verenigingsleven en welzijnsinstelling.

Inwoners participeren Jongeren participeren

Jongeren nadrukkelijk betrekken bij voor hen relevante onderwerpen. Regisseren en faciliteren jeugd- en jongerenwerk. - Faciliteren van jongerencentra.

41

- Het inzetten van ambulant jongerenwerk. Kinderen groeien goed op

Voorbereiding transitie Jeugdzorg. Faciliteren activiteiten preventieve jeugdzorg. Faciliteren en doorontwikkelen van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Voorbereiden van het CJG op rol uitvoering jeugdzorg. Coördinatie van zorg versterken voor gezinnen met meervoudige problematiek, door bijvoorbeeld het subsidiëren van een gezinscoach. Faciliteren zorginfrastructuur rondom scholen. Faciliteren van peuterspeelzaalwerk.

Zoveel mogelijk sociale samenhang

Versterken participatie van inwoners

Buurtinitiatieven ondersteunen door middel van inzet en betrokkenheid van de wijkregisseur. Faciliteren van verenigingen Inwoners laten participeren bij beleids- en planontwikkeling (bijv. invoering transitie Jeugdzorg). Uitvoeren beleid wonen-zorg-welzijn door middel van afspraken opgenomen in het Zorgpact. Doorontwikkeling Kanteling WMO via keukentafelgesprekken. Faciliteren Intergemeentelijke Sociale Dienst voor uitvoering WMO. Verder verbreden en professionaliseren Stichting Welzijn Teylingen.

Zo min mogelijk (jeugdige) werklozen

Inwoners laten participeren bij beleids- en planontwikkeling (bijv. bij invoering transitie Jeugdzorg en uitbreiding WMO). Voortzetten uitvoering samenwerkingsovereenkomst jongerenloket. Regionaal leerplichtbureau faciliteren. Faciliteren beschutte werkplekken in WSW bedrijf.

Nieuwkomers zijn ingeburgerd

Aanbieden van re-integratieactiviteiten gericht op jongeren. Bijvoorbeeld het project JA, een individuele benadering van de jongere. Faciliteren van Intergemeentelijke Sociale Dienst voor uitvoering WWB, IOAW, IOAZ. Huisvesting aanbieden. Stichting Vluchtelingenwerk faciliteren Faciliteren van projecten Taalcoaches

Prestatie indicatoren Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel

Prestatie indicatoren

Rekening 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Invloed

Hoger dan 5,9

Middel

Inwoners participeren

Jongeren participeren

Jongeren participeren

De oorspronkelijke prestatie indicator : "Het aantal deelnemers aan activiteiten van het jongerenwerk is in 2013 gestegen ten opzichte van 2009 met 5%" is niet goed meetbaar omdat het geen "unieke" jongeren zijn. Deze indicator komt te vervallen. In "Waar staat je gemeente" scoort het onderdeel burger over welzijnsvoorzieningen hoger dan 5,9. (Dit onderzoek betreft een tweejaarlijks onderzoek)

6,2

n.v.t.

42

Zoveel mogelijk sociale samenhang in Teylingen

In 'Waar staat je gemeente.nl' scoort het oordeel inwoners over leefbaarheid in de buurt hoger dan 5,1. (Dit onderzoek betreft een tweejaarlijks onderzoek)

Hoger dan 5,1

7,7

Middel

n.v.t.

Wat zijn de voor dit hoofdstuk relevante documenten? • Toekomstvisie Teylingen 2040 Collegeprogramma 2011-2014 • • Visie Centrum voor Jeugd en Gezin WMO Beleidsplan 2013-2016 • • Nota mantelzorgondersteuning Teylingen • Nieuw welzijnsbeleid 'Met andere ogen' • Voorzieningennota 2009-2015 + Update* Subsidienota Back to basics • • Nota onderwijsachterstandenbeleid* Strategische visie 3 decentralisaties op eigen kracht • •

Visie Hart voor de Jeugd

•

Nota doorontwikkeling Centrum voor Jeugd en Gezin*

* = Deze documenten zijn niet terug te vinden op het internet maar wel op te vragen bij de gemeente.

Wat mag het kosten?

43

3.6 Programma 6 :

Dienstverlening Portefeuillehouder Afdeling Verantwoordelijke

Wethouder C.P. van Velzen Gemeentewinkel I. van Holland

Visie We staan voor een efficiënte en klantgerichte dienstverlening. Wij verbeteren onze dienstverlening verder door deze meer transparant te maken en 24 uur per dag via internet aan te bieden. Welk communicatiekanaal de klant ook kiest, hij wordt altijd goed, professioneel en snel geholpen. Ook in 2014 willen we de klant verleiden om vooral gebruik te gaan maken van het digitale kanaal. We doen dit vanuit een klantgerichte benadering. Welke externe ontwikkelingen spelen er? • We gaan de mogelijkheden onderzoeken naar regionale samenwerking op het gebied van leerlingenvervoer en belastingen. • In 2015 zijn wij wettelijk verplicht te voldoen aan kwaliteitsnormen op het gebied van vergunningverlening, handhaving en toezicht. Een kwaliteitstoets die wij in 2014 gaan uitvoeren moet uitwijzen of wij hieraan kunnen voldoen. • Voor 2016 moeten alle gemeenten van de GBA overstappen op de BRP (Basisregistratie personen). Hiermee gaan we van een lokale naar een landelijke registratie van personen. Hierdoor wordt het onder andere mogelijk om plaatsonafhankelijke dienstverlening te realiseren (bijvoorbeeld paspoort en rijbewijs aanvragen en ophalen in de gemeente naar keuze).

44

Wat willen we bereiken?

Wat gaan we ervoor doen?

Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel

Wat gaan we ervoor doen?

Vermindering van regeldruk Minder vergunningen nodig Het verder uitrollen van o.a. afgifte evenementen meerjarenvergunningen. Kwaliteitsverbetering Kwaliteitsniveau huidige dienstverlening handhaven

Het continueren van het meten van klanttevredenheid over de 24-uurs dienstverlening via de gemeente-website en tijdens openingstijden over de dienstverlening bij het balie bezoek. Monitoren van onze servicenormen (balie en telefoon).

Klanten direct helpen zonder doorverbinden Van GBA naar BRP Verbeteren telefonische bereikbaarheid

De klant statusinformatie geven over hun aanvraag. Informatie van de back office naar de front office brengen. In 2e kwartaal 2015 zal de gemeente Teylingen aansluiten op de BRP (Basisregistratie personen). In 2014 moet hiervoor worden aanbesteed. Het maandelijks monitoren van onze servicenormen en maatregelen nemen om de servicenormen te realiseren.

45

Transparant en efficiënt De klant heeft inzicht in onze werkwijze Voorlichting WOZ Onderzoek samenwerking belastingen Piekbelasting aan de balie voorkomen Harmonisering leerlingenvervoer in de regio Kanaalonafhankelijk Multichanneling 24 uur per dag diensten via Internet aanbieden

Onderhouden en doorontwikkelen website. Het organiseren van tafeltjesgesprekken waarin wij met belanghebbenden het gesprek aangaan over de WOZ-taxatie (op afspraak) Eind 2013 wordt besloten of we meerwaarde zien in een samenwerking met de gemeenten Noordwijk en Lisse. Bij een positief besluit gaan we in 2014 inhoud geven aan de samenwerking. Dinsdagavond-openstelling in de maanden mei en juni continueren.

Er wordt onderzocht of regionalisering van het leerlingenvervoer mogelijk is. Gebruik digitale diensten stimuleren mede door herhaalde communicatiecampagne “klik-bel-kom” en door het goedkoper maken van het digitale kanaal. In samenwerking met de gebruikers de gebruikersvriendelijkheid van de huidige ediensten verder verbeteren.

Prestatie indicatoren Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel

Prestatie indicatoren

Rekening 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Invloed

38%

> 45%

> 55%

Middel

3,3%

4%

3%

Middel

(nieuw)

> 75%

>75%

Hoog

niet mogelijk

50%

60%

Hoog

Kwaliteitsverbetering Klanten direct helpen zonder doorverbinden

Kwalitatief goede uitvoering Wet WOZ Kwaliteitsniveau huidige dienstverlening handhaven (nieuw) Kanaalonafhankelijk Meer gebruik van digitale producten en e-diensten

In 2015 wordt 65 % van alle klantvragen voor de gemeente direct beantwoord door de frontoffice. Het percentage bezwaren tegen WOZ beschikking naar maximaal 3% in 2015. Klanttevredenheid aan de balie In 2014 60% van de aanvragen digitaal in kunnen dienen.

Wat zijn de voor dit hoofdstuk relevante documenten? • Collegeprogramma 2011-2014 • Toekomstvisie Teylingen 2040 • • • •

Nationaal Uitvoerings Programma (NUP) Antwoord websites zoals www.antwoord.nl , www.e-overheid.nl www.moderniseringgba.nl WOZ-wijzer, informatie voor raadsleden

•

Wet passend onderwijs

46

Wat mag het kosten?

47

3.7 Programma 7 :

Bestuur, Veiligheid en Financiën Portefeuillehouders:

Burgemeester M.J.P. van Kampen Wethouder L. van der Zon

Afdelingen:

Advies & Ondersteuning Gemeentewerken R. Vrieling en K. Stoffer

Programmamanager:

Visie Bestuur We kiezen ervoor om een regisserende gemeente te zijn. We geven de kaders aan en faciliteren het eigen initiatief van de samenleving. We zijn er voor mensen die hulp nodig hebben en staan open voor ideeën en initiatieven. We zoeken naar mogelijkheden en oplossingen in plaats van belemmeringen en beperkingen. Daarbij past het streven naar ‘alleen regels waar nodig’. Het betrekken van partners is kenmerkend voor onze bestuursstijl. We staan voor een daadkrachtig bestuur. Ook zorgen we voor goede informatie, participatie en een goede wisselwerking tussen bestuur en inwoners, bedrijfsleven en verenigingsleven. We zetten in op versterking van de samenwerking in de regio. Financiën Om een financieel gezonde gemeente te blijven, is het van belang een sluitende (meerjaren) begroting te hebben. Teylingen beschikt over een goede reservepositie en heeft mede daardoor nog enige bewegingsruimte. In 2012 is het reservebeleid daartoe herzien en een deel rentevrij gemaakt. Gezien de onzekere financiële omstandigheden en de ingrijpende maatregelen die nodig zijn om een sluitende begroting te krijgen, is het zaak om jaarlijks af te wegen of de nullijn in de lastendruk van de afgelopen jaren, voor de komende periode verstandig is. Regie voeren op veiligheid Voor lokale veiligheid is de inzet van verschillende partijen nodig. Politie, brandweer, GHOR maar ook inwoners. Die inzet moeten we op elkaar afstemmen. Regie voeren op de hoeveelheid onderwerpen en betrokken partijen is dan ook nodig. Als gemeente moeten we het geheel besturen en ervoor zorgen dat de veiligheid zoveel mogelijk wordt bewaakt. In gezamenlijkheid, want veiligheid gaat ons allemaal aan. Overlast en ontsiering in de leefomgeving beperken we door de inzet van de buitengewoon opsporingsambtenaren (BOA’s) maar ook door de ‘ogen & oren functie’ bij al onze medewerkers te vergroten. Bij veiligheid in de openbare ruimte gaat het ook om de eigen verantwoordelijkheid van burgers en bedrijven en het elkaar aanspreken op deze verantwoordelijkheid. Handhaving zetten we in voor veilig bouwen en ter voorkoming van strijdigheid in het gebruik van bestemmingsplannen.

Welke externe ontwikkelingen spelen er? Bestuur : - Het traject van niet vrijblijvende samenwerking in de Duin- en Bollenstreek. - De herpositionering en profilering Holland Rijnland (Kracht 15). Deze ontwikkelingen worden nader toegelicht in de paragraaf Verbonden partijen. Financiën - Wet HOF Lokale overheden hebben samen een schuld opgebouwd van circa 0,8 procent van het bbp. 48

Nu de Wet houdbaarheid overheidsfinanciën (HOF) een feit is, dreigen sancties voor de gemeenten als ze gezamenlijk te veel investeren. De uitwerking in de praktijk moet nog blijken. - Wet Revitalisering Generiek Toezicht - Provincie Met de inwerkingtreding van de Wet Revitalisering Generiek Toezicht (wet Rgt) wordt het toezicht vanuit de provincie vereenvoudigd. Uitgangspunt hierbij is dat de raad de uitvoering van de wettelijke taken van haar eigen bestuur in eerste lijn zelf controleert. Daartoe moet een en ander ingeregeld worden bij de gemeenten zelf. In de praktijk zal blijken of er daadwerkelijk van vereenvoudiging sprake is. - Schatkistbankieren De tegoeden van de gemeenten worden aangehouden in de Nederlandse schatkist. Hierdoor zal de Nederlandse staat minder geld hoeven te lenen op de financiële markten en zal de staatsschuld dalen. Het effect op gemeente Teylingen is op termijn een daling van de rente inkomsten. - Rijksbezuinigingen Half april is een akkoord gesloten tussen de sociale partners en het kabinet, het zogenoemde ‘Mondriaanakkoord’. De extra kosten voor dit pakket maatregelen, € 600 miljoen, hebben geen weerslag op het Gemeentefonds omdat de maatregelen vallen binnen het nationale sociale domein. Het kabinet neemt lichte tekenen van economisch herstel zichtbaar waar (onder andere de export). De eerder in 2013 genoemde bezuiniging van € 4,3 miljard is daarbij in de koelkast gezet en is daarmee dus niet verwerkt in de meicirculaire van dit jaar (omgerekend zou deze bezuiniging resulteren in een lagere uitkering van plusminus € 3 ton voor Teylingen). Inmiddels heeft het Rijk aanvullende bezuinigingsmaatregelen aangekondigd van 6 miljard ingaande 2014 om aan de Europese begrotingsrichtlijnen te voldoen. Indicatief zou dit voor Teylingen een korting op het gemeentefonds van tussen de € 5 en 6 ton kunnen betekenen. Aangezien de daadwerkelijke effecten nog onzeker zijn gaan wij in de begroting 2014-2017 uit van de meicirculaire. De gevolgen van de Rijksbezuiniging verwerken wij in de kadernota 2015. Veiligheid - De vorming van een nationale politie betekent een herverdeling van taken en bevoegdheden. De gevolgen voor de gemeente zijn nog niet bekend. - Samenwerkingsonderzoeken met andere gemeenten - Implementatie van de decentralisatie van de Drank- en Horecawet

49

Wat willen we bereiken?

50

Wat gaan we ervoor doen? Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel Regisserende gemeente Eigen verantwoordelijkheid burgers

Nieuwe manier van werken

Kleinere slagvaardige organisatie

Uitbesteden uitvoerende taken Participeren Invloed van burgers

Mooie wijken en buurten

Wat gaan we ervoor doen?

De wijkregisseur ondersteunt de eigen initiatieven van burgers, waaronder ook initiatieven op het gebied van duurzaamheid. Door schrappen van subsidies, regels/taken en voorzieningen leggen we de verantwoordelijkheid bij burgers neer. De afbouw van regels/voorzieningen wordt begeleid door goede communicatie. Het nieuwe werken draait om vertrouwen via het sturen op resultaten door leidinggevende en het nemen van eigenaarschap door de medewerker over zijn werk. Te ondernemen acties: ‘Anders werken’ vertalen in ons HRM- beleid, uitvoeren van een MD-traject voor leidinggevenden, het borgen van competentiemanagement en het komen tot strategische personeelsplanning; ‘Anders werken’ vertalen in Informatiebeleid, het (verder) digitaliseren van werkprocessen. De taakstelling in het collegeakkoord leidt er in 2014 toe dat de personeelskosten met 950.000 euro zijn verminderd. Daarnaast moet de centralisatie van de gemeentelijke huisvesting leiden tot een besparing op de kosten van bedrijfsvoering. Er is continue aandacht voor de keuze welke taken we uitbesteden versus zelf blijven doen. We nemen daartoe deel aan diverse haalbaarheidsonderzoeken. Dit wordt mede opgepakt in bollen5/6 samenwerkingsverband. Projecten en nieuw beleid starten met een projectplan waarbij het onderwerp participatie en communicatie een onderdeel zijn. Hierdoor wordt op basis van het vraagstuk besloten hoe en wanneer en op welke manier participatie en communicatie met inwoners wordt ingezet. Maatwerk is daarbij het uitgangspunt. De participatie-aanpak van de gemeente is begin 2013 geëvalueerd door het gemeentebestuur, maar ook door de rekenkamercommissie. Bevestigd is dat er veel te verduidelijken en te verbeteren valt in onze manier van werken. Aan de hand van praktijkcasussen wordt gezamenlijk gewerkt aan die helderheid. Uitwerken van aanbevelingen en doorontwikkelen van participatie in de breedste zin. Participatie in projecten en beleid die geïnitieerd worden door gemeente als wel het bevorderen van meedoen en meedenken vanuit de gemeenschap. De gemeente kan het onderhouden van wijken en buurten niet alleen. We hebben elkaar nodig. Het stimuleren en aanjagen van initiatieven vanuit de gemeenschap. Bewonersinitiatieven worden gefaciliteerd door de wijkregisseur. De wijkregisseur helpt burgers die iets willen realiseren, met behoud van eigen verantwoordelijkheid. Het uitwerken van een online strategie (wijze van gebruik van website, Facebook en Twitter) voor de gemeente en de wijkregisseur, zodat de online bereikbaarheid, informatieverstrekking en aanspreekbaarheid wordt vergroot. Het proactief communiceren over wijkinitiatieven. Om zo het bewustzijn te creëren dat initiatief nemen iets kan opleveren Het organiseren van drie wijkmarkten. Het gemeentebestuur, de organisatie en de bewoners gaan met elkaar in gesprek over zaken die spelen in de wijk. Het doel is om met elkaar in gesprek te zijn en knelpunten in wijken te signaleren en gezamenlijk op te lossen.

Minder regeldruk, meer naleving Schrappen of vereenvoudigen regels

Voor deregulering zijn in 2012 kaders geformuleerd en vastgesteld door de raad. De organisatie heeft aandacht voor vermindering van administratieve lasten voor burgers en bedrijven wat heeft geleid tot diverse aanpassingen. Het nieuwe bestemmingsplan landelijk gebied krijgt meer bouwmogelijkheden.

51

Versterking handhaafbaarheid regels

Vergunningstelsels vervangen door algemene regels. Evenementenvergunningen krijgen een langere looptijd (> 1 jaar). Invoering van beleidsregels blijft beperkt tot situaties waarin procedures nog niet vereenvoudigd zijn of niet kunnen worden vereenvoudigd.

Versterken regionale samenwerking

Krachtige speler in de regio

Samen meer invloed als gesprekspartner

Efficiënt uitvoeren van taken

In regionaal verband sturen wij en willen wij grip houden op verbonden partijen (o.a. via een raadswerkgroep). Wij controleren of zij de doelen, die wij met de deelname nastreven, ook realiseren. Verder is het van belang dat dit gebeurt tegen de kosten die met ons zijn afgesproken en de risico’s voor ons worden beheerst. Er moet een tijdige, juiste en volledige (actieve) informatiestroom zijn, die het mogelijk maakt verantwoording af te leggen (democratische controle) en die onze raad in positie brengt om nieuwe kaders te stellen, zodat wij gepaste invloed hebben. De notitie "Sturen op gemeenschappelijke regelingen", "een kwestie van anders denken en goed organiseren" is in regioverband (regiocoördinatoren) opgesteld. Er zijn diverse voorstellen gedaan en een aanpak voorgesteld om de grip op de gemeenschappelijke regelingen te verbeteren. Wij hebben met de inhoud van de notitie ingestemd en dragen actief bij in de vorm van personele inzet om ook als Teylingen een bijdrage te leveren aan het gezamenlijke doel om het sturen, het beheersen, het verantwoorden en het toezicht houden op gemeenschappelijke regelingen verder te verbeteren. Met de Bollen5 gemeenten zijn wij in overleg om de regionale samenwerking verder te versterken. Rond oktober 2013 ontstaat een volledig beeld over de toekomstig vereiste verschillende samenwerkingsvormen. Regio-overleggen worden zorgvuldig voorbereid en medewerkers zijn regionaal bewust. Uit onderzoeken naar verschillende beleids- en uitvoeringstaken moet blijken welke taken we slimmer, efficiënter of anders kunnen doen. Het onderzoek naar de samenwerking in de Bollenstreek toegespitst op een vijftal domeinen, is hier een voorbeeld van.

Financieel gezonde gemeente

Sluitende begroting en jaarrekening

Adequate reserves

Gedegen en transparante boekhouding De burger voelt zich veilig Regie voeren op veiligheid

Beperking gevolgen crisissituaties

De huidige financiële omstandigheden zijn dynamisch. We streven naar een meerjarig structureel sluitende begroting en zullen, indien hier hiaten in zijn, aangeven hoe we denken dat evenwicht weer te gaan bereiken. Alle uitgaven in de jaarrekening zijn vooraf akkoord bevonden door de raad. Met de voorjaars- en najaarsrapportages informeren we de raad over de verwachte uitkomst van de jaarrekening en doen we voorstellen die ervoor moeten zorgen dat de jaarrekening geen tekort vertoond. Jaarlijks doen we verslag van de gewenste en feitelijke omvang van de reserves en voorzieningen in de najaarsrapportage. De aanbevelingen van de accountant in de managementrapportage worden voorzien van een reactie van het college. Uitgangspunt is dat als een aanbeveling wordt overgenomen deze binnen één jaar wordt opgevolgd. We zorgen ervoor dat door de externe accountant een zogenaamde rechtmatigheidsverklaring wordt afgegeven. Uitvoering geven aan de acties zoals opgenomen in het veiligheidsjaarplan. Afhankelijk van de keuzes die gemaakt zijn bij het integraal veiligheidsbeleid. Uitvoering geven aan het handhavingsbeleid 2013-2016. Ieder jaar komt het college terug met een jaarplan. We houden één keer per jaar een bestuurlijke oefening met een minimum streefuitkomst beoordeling 7. We continueren de borging van de beschikbaarheid van de MOV-er door middel van een 24-uurs intergemeentelijke piketdienst (rampenbestrijding). We leiden onze medewerkers op en oefenen in de koude fase (rampenbestrijding). Ieder kwartaal houden we een alarmeringsoefening. We nemen deel aan Burgernet. Burgernet is een samenwerkingsverband tussen gemeente, politie, bewoners en ondernemers om samen te werken aan de veiligheid en leefbaarheid in eigen buurt.

52

Beperking overlast en ontsiering

In alle gevallen doen we aangifte van vandalisme en indien mogelijk verhalen we de schade. We continueren de samenwerking tussen gemeente, politie, jongerenwerkers en horeca door regulier overleg. We continueren het graffitibeleid. We realiseren aanlegplaatsen voor pleziervaartuigen aan gemeentelijke kades.

Zo weinig mogelijk incidenten

Toezicht op bouwvergunningen en overige veiligheidsaspecten vindt plaats op grond van jaarlijks vast te stellen actieprogramma’s. Inzet is dat Bouw- en Woningtoezicht inspecteert aan de hand van de prioriteiten in de programma’s.

Brandweerkazerne

Onderhoud brandweerkazerne Sassenheim in 2014 en in de toekomst onderzoek naar de mogelijkheid van een nieuwe kazerne in Teylingen.

Prestatie indicatoren

Beleidsdoel Afgeleid beleidsdoel

Prestatie indicatoren

Rekening 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Invloed

80%

Hoog

Regisserende gemeente Kleinere, slagvaardige organisatie

De taakstelling 'ombuigingen Personeel' wordt volledig gerealiseerd conform planning.

Te ontwikkelen uit de benchmark participatie, vooralsnog oordeel burger over invloed als kiezer uit 'Waar staat Invloed van burgers je gemeente.nl' boven 5,9. (Dit onderzoek betreft een tweejaarlijks onderzoek) Minder regeldruk, meer naleving 80% bouwt volgens de regels Versterking zonder dat formele handhaving handhaafbaarheid regels noodzakelijk is. Het vervangen van Versterking vergunningstelsels door handhaafbaarheid regels algemene regels al of niet aangevuld met een meldingsplicht. (Nieuw)

Adequate reserves

De omvang van de vrije reserve blijft boven de norm van €2,8 mln.

75%

80%

6,0

n.v.t.

6,5

Hoog

> 80%

80%

80%

Middel

n.v.t.

2

1

Hoog

> 2,8 mio

>2,8 mio

>2,8 mio

Hoog

Wat zijn de voor dit hoofdstuk relevante documenten? • Regionaal crisisplan • Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan* • Nota Graffiti en wildplakken • Veiligheidsjaarplan Teylingen • Reclamebeleid • Nota Handhaving* •

Rapport los laten in vertrouwen

•

Bestuurlijke toekomst van de Bollenstreek (Berenschotrapport) 53

•

Kaders voor deregulering

•

Visie op externe inhuur, december 2011*

* = Deze documenten zijn niet terug te vinden op het internet maar wel op te vragen bij de gemeente.

Wat mag het kosten?

54

4. Paragrafen

4.1 Paragraaf Lokale Heffingen Inleiding Lokale heffingen maken het mogelijk om als gemeente eigen middelen te verwerven uit belastingen en rechten. Belastingen Tegenover een belasting staat geen rechtstreekse individuele tegenprestatie van de overheid. De opbrengsten dienen als algemeen dekkingsmiddel. Onze gemeente heft de volgende belastingen: onroerende zaakbelastingen (OZB), roerende zaakbelastingen, forensenbelasting en precario-belasting. Rechten Rechten zijn betalingen voor een geleverde dienst of een bewezen dienst. Hiervan zijn de tarieven in principe volledig kostendekkend. In Teylingen worden als rechten geheven de afvalstoffenheffing, rioolheffing, leges, parkeerbelasting (alleen vrachtwagenparkeerterrein), marktgeld en havengeld. In de raadsvergadering van december 2013 worden de belastingverordeningen 2014 voor de bijstellingen van de tarieven voorgelegd. Ook wordt dan een besluit over het te voeren kwijtscheldingsbeleid voorgelegd. Welke ontwikkelingen spelen er? •

Onderzocht wordt of samenwerking met Noordwijk/Lisse op het gebied van belastingen meerwaarde heeft.

Wat willen we bereiken? • • • •

Afvalstoffenheffing, rioolheffing en leges zijn kostendekkend. Belastingaanslagen worden tijdig, volledig en juist opgelegd. De eigenaar van een woning is beter geïnformeerd over de wijze waarop de WOZ-waarde is bepaald. De tarieven OZB stijgen alleen als daartoe zwaarwegende redenen zijn.

Wat gaan we ervoor doen? Prioriteiten

Doelstelling

Activiteiten 2014

Afvalstoffenheffing, rioolheffing en leges zijn kostendekkend.

Alle kosten die op basis van de regelgeving verhaald mogen worden, worden ook daadwerkelijk toegerekend.

Berekening kostendekkendheid wordt jaarlijks uitgevoerd.

Belastingaanslagen worden tijdig, volledig en juist opgelegd.

Aanslagen OZB, riool- en afvalstoffenheffing op één biljet. Beschikking versturen op 28 februari.

Planning afgestemd op jaarplanning Waarderingskamer

Informatie over wijze waarop WOZ-waarde wordt bepaald.

Belanghebbenden beter informeren zodat er draagvlak is voor de WOZ-waarde, waarmee mogelijk bezwaar wordt voorkomen.

Organiseren tafeltjes-gesprekken over de individuele WOZ-beschikking (op afspraak)

55

Het beleid lokale heffingen/kwijtschelding Onroerende Zaakbelastingen (OZB) Uitgangspunt van de begroting is dat de OZB-opbrengst alleen indien noodzakelijk wordt geïndexeerd of op andere wijze wordt verhoogd. Wel worden de tarieven aangepast aan de gemiddelde daling of stijging van de WOZ-waarde. Bij een verwachte daling van de WOZ-waarden van de panden moeten de tarieven stijgen om dezelfde opbrengst te kunnen halen. Andersom geldt ook dat bij een stijging van de WOZwaarden de tarieven kunnen dalen. De tariefberekening wordt opgenomen in het voorstel belastingverordeningen 2014. Roerende Zaakbelastingen De tarieven voor eigenaren en gebruikers van roerende zaken zoals woonschepen en woonwagens zijn gelijk gesteld aan de tarieven voor eigenaren en gebruikers van onroerende zaken. Voor de belastingheffing maakt het hierdoor niet uit of iemand eigenaar of gebruiker is van een roerende zaak of een onroerende zaak. Forensenbelasting Bij de heffing van forensenbelasting worden mensen belast die niet in de gemeente woonachtig zijn maar wel profiteren van allerlei gemeentelijke voorzieningen. Forensenbelasting wordt geheven van personen die een gemeubileerde (recreatie)woning ter beschikking hebben. Precariobelasting Precariobelasting wordt geheven voor het innemen of gebruiken van de openbare grond. De gevolgen van de hiervoor genoemde eventuele afschaffing van de mogelijkheid precariobelasting te heffen voor de ondergrondse leidingen van nutsbedrijven kan een behoorlijke impact hebben op de opbrengst van deze belasting. In de begroting is hiermee nog geen rekening gehouden. Leges De kostendekkendheid van de leges is 100%. Parkeerbelasting Teylingen heft alleen parkeerbelasting van de gebruikers van het vrachtwagenparkeerterrein. Evenals voorgaande jaren worden deze tarieven niet verhoogd. Marktgeld Voor het innemen van een standplaats op de markten worden rechten geheven (voor Sassenheim en Voorhout marktgeld, voor Warmond precariobelasting 2). Om de markt voor zowel de huidige als potentiële marktkooplieden aantrekkelijk te houden, worden de markttarieven ook in 2014 niet verhoogd. Havengeld Voor het gebruik van de gemeentelijke haven en aanlegsteigers aan de Kagerplassen wordt havengeld in rekening gebracht. Hiermee wordt het onderhoud en beheer van de steigers gedeeltelijk gefinancierd. Kwijtschelding Indien een belastingplichtige niet in staat is anders dan met buitengewoon bezwaar de aanslag te betalen, kan kwijtschelding worden verleend. Het beleid met betrekking tot kwijtschelding is grotendeels landelijk ontwikkeld en vastgelegd in de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990. De gemeenteraad heeft een beperkt aantal keuzen waaronder de criteria voor de kosten van bestaan. Er is gekozen voor de maximale norm van 100% van de genormeerde bijstandsuitkering. Kwijtschelding kan worden verleend voor

2

In Warmond geldt – door de geringe omvang van de markt – de marktverordening niet waardoor er geen marktgeld kan worden geheven. In plaats hiervan wordt precariobelasting geheven voor het gebruiken van gemeentegrond.

56

afvalstoffenheffing, rioolheffing en in incidentele gevallen ook voor de OZB. Voor 2014 is een bedrag van € 140.000 aan kwijtschelding geraamd. Afvalstoffenheffing / Reinigingsrechten Op grond van de wet Milieubeheer heeft de gemeente een inzamelverplichting bij elk perceel waar huishoudelijke afvalstoffen kunnen worden geproduceerd. De burger betaalt hiervoor een afvalstoffenheffing. De opbrengsten mogen de kosten niet overstijgen. Kosten afval (in euro's)

2014

Afval

2015

2016

2017

4.043.000

4.064.098

3.684.216

3.676.118

Straatreiniging (33,3%)

150.554

151.500

152.369

152.962

Perceptiekosten

127.317

127.317

127.317

127.317

BTW

543.535

546.308

498.631

497.687

Totaal uitgaven

4.864.406

4.889.223

4.462.533

4.454.084

Totaal inkomsten

4.527.077

4.527.077

4.527.077

4.527.077

93%

93%

101%

102%

Dekkingspercentage Egalisatiereserve afval (x 1.000)

Stand per 1/1 Dotatie/Onttrekking Egalisatiereserve Stand per 31/12

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

737

400

38

103

176

249

322

-337 400

-362 38

65 103

73 176

73 249

73 322

73 395

Rioolheffing De rioolheffing heeft als doel de kosten te financieren voor het in stand houden van het riool. Uit de opbrengsten van de heffing worden zowel de exploitatielasten als de kosten van de vervanging van het bestaande rioolstelsel bekostigd.

Bij de vaststelling van het vernieuwd Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP) 2013-2016 is tevens besloten om met ingang van 1 januari 2014 jaarlijks de tarieven met € 3 te verhogen. Deze tariefstijging is in de begroting verwerkt. In het voorstel belastingverordeningen 2014 wordt deze tariefstijging expliciet voorgelegd. Kosten riolering (in euro's) Riolering Teylingen Kosten uitvoering waterwet Perceptiekosten BTW

2014

2015

2016

2017

2.190.993

2.214.179

2.257.104

8.876

8.876

8.876

8.876

65.595

65.595

65.595

65.595

2.319.234

69.344

69.344

69.344

69.344

Totaal uitgaven

2.334.808

2.357.994

2.400.919

2.463.049

Totaal inkomsten

2.313.566

2.358.713

2.403.860

2.449.007

99%

100%

100%

99%

Dekkingspercentage

Egalisatie kosten riolering Net als de kostendekking voor afval is besloten de kosten voor riolering vanaf 2012 via de egalisatiereserve riolering te verrekenen. In tegenstelling tot afval is de hoogte van de egalisatie reserve beperkt en is naar verwachting het saldo per 1/1/2014 nihil.

57

Wat zijn de tarieven in 2014? 2013

2014

OZB eigenaren woningen

0,0738%

0,0738%*

OZB eigenaren niet-woningen

0,1350%

0,1350%*

OZB gebruikers niet-woningen

0,1082%

0,1082%*

Rioolheffing – vastrecht Rioolheffing – variabel recht (verbruik boven 300 m3, per m3)

€ 131,00 € 1,10

€ 134,00 € 1,10

Afvalstoffenheffing – laag tarief

€ 270,00

€ 270,00

Afvalstoffenheffing – hoog tarief

€ 339,00

€ 339,00

Forensenbelasting- tot en met € 9.999,00

€ 246,00

€ 246,00

Forensenbelasting- van € 10.000,00 tot en met € 24.999,00

€ 335,60

€ 335,60

Forensenbelasting- van € 25.000,00 tot en met € 99.999,00

€ 393,85

€ 393,85

Forensenbelasting- vanaf € 100.000,00

€ 639,90

€ 639,90

€ 1,17

€ 1,17

€ 12,61

€ 12,61

€ 8,40

€ 8,40

Parkeerbelasting- van minder dan 16 meter lengte per kalenderjaar

€ 541,90

€ 541,70

Parkeerbelasting- vanaf 16 meter lengte per kalenderjaar

€ 976,05

€ 976,05

€ 1,00

1,00

Marktgeld- kraam per vierkante meter per dag Marktgeld- kraam per vierkante meter per kwartaal Marktgeld- standplaats door een standwerker per dag

Havengeld- lengte vaartuig per strekkende meter, per dag

* Dit is afhankelijk van de veranderingen van de WOZ-waarden (als gevolg van de jaarlijkse herwaardering). Dit wordt berekend in het voorstel belastingverordeningen 2014.

Vergelijking tarieven in de regio Tarieven in de regio 2013 Noordwijkerhout

Katwijk

Noordwijk

OZB woning eigenaar

0,0835%

0,0823%

0,0834%

0,1102%

0,0756%

0,0738%

OZB niet-woning eigenaar

0,1467%

0,1700%

0,1791%

0,1312%

0,1399%

0,1350%

OZB niet-woning gebruiker

0,1258%

0,1401%

0,1436%

0,1012%

0,1123%

0,1082%

Afvalstoffenheffing 1 pers / laag Afvalstoffenheffing meer pers / hoog

€ 258,36

€ 215,52

€ 216,48

€ 208,80

€ 210,48

€ 270,00

€ 284,55

€ 291,48

€ 316,56

€ 329,88

€ 317,88

€ 339,00

Rioolheffing (tot 300m3)

€ 250,76

€ 165,00

€ 123,00

€ 140,52

€ 264,00

€ 134,00

Hillegom

Lisse

Teylingen

Rekenvoorbeeld meerpersoonshuishouden met woning € 300.000 OZB

€ 250,50

€ 246,90

€ 250,20

€ 330,60

€ 226,80

€ 221,40

Afvalstoffenheffing

€ 284,55

€ 291,48

€ 316,56

€ 329,88

€ 317,88

€ 339,00

Rioolheffing

€ 250,76

€ 165,00

€ 123,00

€ 140,52

€ 264,00

€ 131,00

Totaal

€ 785,81

€ 703,38

€ 689,76

€ 801,00

€ 808,68

€ 691,40

58

Wat is de ontwikkeling van de lokale lastendruk? In de onderstaande tabel is de ontwikkeling van de lokale lastendruk in de jaren 2011 tot en met 2014 opgenomen. 2011

2012

2013

2014

Huurder woning Afvalstoffenheffing Rioolheffing Totaal

349,00 131,00 480,00

349,00 131,00 480,00

339,00 131,00 470,00

339,00 134,00 470,00

Eigenaar woning € 300.000 OZB eigenaren woningen Afvalstoffenheffing Rioolheffing Totaal

209,10 349,00 131,00 689,10

214,80 349,00 131,00 694,80

221,40 339,00 131,00 691,40

221,40 339,00 134,00 691,40

Eigenaar woning € 500.000 OZB eigenaren woningen Afvalstoffenheffing Rioolheffing Totaal

348,50 349,00 131,00 828,50

358,00 349,00 131,00 848,00

369,00 339,00 131,00 839,00

369,00 339,00 134,00 839,00

1.289,00 1.029,00 131,00 2.449,00

1.310,00 1.050,00 131,00 2.490,00

1.310,00 1.050,00 131,00 2.490,00

1310,00 1050,00 134,00 2490,00

Eigenaar niet-woning € 1.000.000 OZB eigenaren niet-woningen OZB gebruikers niet-woningen Rioolheffing Totaal

In dit overzicht is nog geen rekening gehouden met een stijging of daling van het tarief OZB als gevolg van de jaarlijkse herwaardering van de WOZ-waarde. Wat zijn de opbrengsten?

Lokale heffingen (in euro's)

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2013

2014

2015

2016

2017

5.053.939

5.070.815

5.150.506

5.225.333

5.225.333

Belastingen OZB

10.000

10.000

10.000

10.000

10.000

100.000

100.000

100.000

100.000

100.000

1.765.000

1.765.000

1.765.000

1.765.000

1.765.000

6.928.939

6.945.815

7.025.506

7.100.333

7.100.333

Marktgelden

39.100

39.100

39.100

39.100

39.100

Parkeerbelasting Haven- en kadegelden

10.500

10.500

10.500

10.500

10.500

12.000

12.000

12.000

12.000

12.000

Leges

1.717.521

1.721.578

1.720.141

1.713.987

1.792.839

Afvalstoffenheffing

4.530.978

4.527.077

4.527.077

4.527.077

4.527.077

Rioolrechten

2.276.148

2.313.566

2.358.713

2.403.860

2.449.007

8.586.247

8.623.821

8.667.531

8.706.524

8.830.523

RZB Forensenbelasting Precariobelasting

Rechten

Totaal 15.515.186 15.569.636 15.693.037 15.806.857 15.930.856

59

4.2 Paragraaf Weerstandsvermogen Inleiding Het realiseren van ambities kan niet geschieden zonder risico’s te nemen. Risico’s horen bij het proces om zaken te veranderen. Het is belangrijk bewust te zijn van de risico’s en hierop te sturen. In 2011 is gestart met een kwalitatieve verbeterslag van het risicomanagement waaraan in deze begroting een extra impuls is gegeven. Doorontwikkeling risicobeleid/bewustzijn staat hoog op de agenda. Het uitgangspunt van de paragraaf is hetzelfde, namelijk het inzicht geven in de risico’s en deze afzetten tegen de weerstandscapaciteit van de gemeente. De verhouding tussen de risico’s en de weerstandscapaciteit wordt het weerstandsvermogen genoemd. De tekst van artikel 11 van het BBV betreffende de paragraaf weerstandsvermogen luidt: 1. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen: a. De weerstandscapaciteit zijn de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt, of kan beschikken, om niet-begrote kosten te dekken; b. Alle risico’s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. 2. De paragraaf betreffende het weerstandsvermogen bevat tenminste: a. een inventarisatie van de weerstandscapaciteit; b. een inventarisatie van de risico’s; c. het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico’s. Welke ontwikkelingen spelen er? Om er zorg voor te dragen dat risicomanagement organisatiebreed structureel meer aandacht krijgt en blijvend wordt ingebed in de reguliere werkprocessen, wordt er een verbeterslag gemaakt om de risico’s beter te identificeren en te beoordelen. Bij het in kaart brengen van de risico’s wordt met name aandacht besteed aan risico’s die betrekking hebben op omgeving, personeel, organisatie, ICT en gebeurtenissen die zich mogelijk voordoen op het juridische vlak. Belangrijk onderdeel van het risicomanagement is het risicobewustzijn.

60

Wat willen we bereiken?

Wat doen we daarvoor? Prioriteiten

Doelstelling

Activiteiten 2014

Zicht op risico’s

Belangrijkste risico’s zijn geïnventariseerd

In de afdelingsplannen van alle afdelingen wordt een top tien van risico’s opgenomen. Daar waar nodig worden beheersmaatregelen doorgevoerd.

Er bestaat zicht op de overige risico’s

De afdelingshoofden bewaken de aandacht voor risico’s. In de planning- en controldocumenten vindt terugkoppeling plaats.

De continuïteit op het zicht op risico’s is gewaarborgd.

Bij het beschrijven van processen is risicobeheersing opgenomen.

Leidinggevenden en medewerkers zijn risicobewust.

In de beleidsnotities wordt zo nodig ingegaan op de risico’s.

Risicomanagement is onderdeel van de bedrijfsvoering.

In de procesbeschrijvingen is risicobeheersing opgenomen.

We hebben inzicht in de weerstandscapaciteit.

We hebben de beschikbare weerstandsmiddelen geïnventariseerd.

We beschikken over voldoende weerstandscapaciteit.

We hebben een globale inschatting gemaakt.

Risicobewustzijn

Voldoende weerstandscapaciteit

61

Risico’s De risico’s zijn in het hierna volgende overzicht per programma inzichtelijk gemaakt. Korte toelichting op de gehanteerde systematiek: 1. In de eerste kolom worden de risico’s genummerd, deze nummering sluit aan bij de eventuele toelichting op het risico vermeld onder elk programma; 2. In de tweede kolom wordt het risico omschreven; 3. In de derde kolom staat de kans uitgedrukt in percentages dat het risico zich voordoet, tussen 10% en 25% (voorheen: laag), 25% en 50% (voorheen: middel) en tussen 50% en 75% (voorheen: hoog); 4. In de vierde kolom worden, indien mogelijk, de maximale financiële gevolgen geïdentificeerd indien een risico zich voordoet;

Inventarisatie van de risico’s In deze paragraaf worden de onderkende risico’s verwoord. Niet van elk risico is de kans dat het risico zich voordoet even groot. Ook heeft niet elk risico een gelijke mate van financiële impact. Risico's Programma 1 Ruimte, Wonen en Duurzaamheid

1.

Nr.

Risico Grondexploitatie (vertraging projecten)

Kans >10% <25%

2.

Bodemverontreinigingen

>10% <25%

3.

Bijdrage investeringsfonds Holland Rijnland (opbrengst verkoop gem. eigendommen)

>25% <50%

4.

Planschade

>10% <25%

Toelichting op de risico’s van Programma Ruimte, Wonen en Duurzaamheid 1. In 2012 is de bibliotheek verhuisd naar een nieuwe locatie. Het is nog niet bekend wanneer een nieuwe huurder of bestemming voor het gebouw gevonden wordt. Er wordt momenteel gezocht naar nieuwe functies voor dit gebouw. 2. Wij voeren een combinatie van actief en passief grondbeleid (zie paragraaf Grondbeleid). Bij grondexploitaties in Sassenheim is er sprake van een actief grondbeleid. Deze grondexploitaties zijn voor ons risico en rekening. Vertraging betekent financieel risico (extra financieringslasten), juridische complicaties en extra inzet van het ambtelijk apparaat. Voor verdere informatie over de voortgang en risico’s van de grondexploitaties verwijzen wij naar de paragraaf Grondbeleid. De gemeente loopt als grondeigenaar een risico. In het slechtste geval moet de boekwaarde van de grond worden afgeraamd naar de marktwaarde. 3. In algemene zin geldt dat er voor ons een financieel risico bestaat van sanering van locaties met een bodemverontreiniging. 4. Jaarlijks moet de gemeente een bijdrage van € 0,7 miljoen betalen aan het investeringsfonds Holland Rijnland. Ter dekking hiervoor zijn de opbrengsten van de verkoop van gemeentelijke eigendommen aangewezen. De totale verkoopwaarde is geschat op € 12,1 miljoen. Het grootste 62

deel (€ 8,8 miljoen) is bedoeld als bijdrage voor de investeringsstrategie Holland-Rijnland. Als de geraamde verkopen niet worden gerealiseerd, moeten andere middelen uit de exploitatie worden gevonden om de jaarlijkse bijdrage van € 732.000 te dekken. 5. De schadeclaims op grond van artikel 6.1 van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) worden niet geraamd. Voor de nieuwe plangebieden die wij zelf ontwikkelen, zijn wij in beginsel eigen risicodrager. In de reguliere bedrijfsvoering zijn maatregelen ingebouwd om planschade te beperken. Bij de ontwikkeling van particuliere planwijzigingen sluiten wij overeenkomsten om de planschade af te wentelen op de initiatiefnemer.

Risico's Programma 4 Leefomgeving

Nr. 1.

Risico Beheerplannen openbare ruimte

Kans >25% <50%

Toelichting op de risico’s van Programma Leefomgeving 1. Voor het in stand houden van de openbare ruimte worden beheerplannen opgesteld. Op basis van de beheerplannen bepaalt de raad het kwaliteitsniveau en stelt de raad middelen beschikbaar. Beheerplannen moeten periodiek worden geactualiseerd en bijgesteld. Bovendien is het van belang dat alle facetten van de openbare ruimte zijn meegenomen (wegen, gebouwen, verlichting, riolen enz.). In de paragraaf ‘Onderhoud kapitaalgoederen’ staat aangegeven welke beheerplannen aanwezig zijn en wanneer actualisatie nodig is.

Risico's Programma 5 Welzijn en Zorg

1.

Nr.

Risico Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO)

Kans >25% <50%

2.

Wet Werk en bijstand (WWB)

>25% <50%

Toelichting op de risico’s van Programma Welzijn en Zorg 1. De WMO biedt burgers hulp in de huishouding, verstrekt vervoersmiddelen en maakt woningaanpassingen mogelijk. De verstrekking geschiedt op basis van een medische indicatie. Voor de uitvoering van de WMO ontvangt de gemeente een vergoeding in de Algemene Uitkering. In 2014 bedraagt de vergoeding € 2,4 miljoen. Door de Kanteling van de WMO tracht de gemeente de kosten van de WMO te beperken. Ook het invoeren van een inkomenstoets/eigen bijdrage beperkt de inzet van middelen. 63

2. In tijden van economische recessie wordt het beroep op uitkeringen groter. Het Rijk vergoedt een deel van de kosten. De vergoedingssystematiek heeft een vertraagde werking: 1 à 2 jaar later wordt de verrekening opgemaakt. In de begroting is het aantal bijstandontvangers in 2013 verhoogd tot 197. Naar verwachting stabiliseert dit aantal zich in de komende jaren.

Risico's Programma 7 Bestuur, Veiligheid en Financiën

Nr.

Risico

Kans >50% <75%

1.

Afschaffen precariobelasting

2.

Algemene uitkering

>50% <75%

3.

Wijzigen Rijksbeleid

>25% <50%

4.

Gewaarborgde geldleningen natuurlijke en rechtspersonen

>10% <25%

5.

Gewaarborgde geldleningen Waarborgfonds Sociale Woningbouw

>10% <25%

6.

Garantstellingen

>10% <25%

7.

Verbonden partijen

>25% <50%

8.

Subsidies

>10% <25%

9.

Rente-ontwikkeling

>25% <50%

10.

Rampen / crisisbestrijding

>10% <25%

11.

Vandalisme

>10% <25%

12.

Automatisering / ICT

>25% <50%

64

Toelichting op de risico’s van Programma Bestuur, Veiligheid en Financiën 1. Al enige jaren is er sprake van afschaffing van de precariobelasting bij nutsbedrijven. Er ligt een concept wetsvoorstel waarin wordt voorgesteld de precariobelasting af te schaffen. Ter compensatie is in de nieuwe wetgeving opgenomen dat de OZB-belastingen in tien jaar verhoogd mogen worden. Vraag is of de gemeenten de dekking op deze wijze vorm willen geven. De raad heeft besloten om in afwachting van de nieuwe wetgeving de opbrengst precariobelasting op leidingen als inkomsten te blijven ramen. 2. De Algemene Uitkering is de belangrijkste inkomstenbron van de gemeente. Als gevolg van de economische crisis en de beheersing van het EMU-saldo zijn aanvullende Rijksbezuinigingen aangekondigd. De effecten van de meicirculaire 2013 zijn meegenomen in deze begroting. 3. Door wijzigingen van het Rijksbeleid veranderen de taken en bevoegdheden van de gemeente. Te denken valt aan de invoering van de drie decentralisaties (Werken naar vermogen, Begeleiding AWBZ, Jeugdzorg) en de ontwikkelingen bij inburgering en onderwijshuisvesting. Voor de decentralisaties is een maximaal negatief effect van € 15 per inwoner per jaar vastgelegd in het Bestuursakkoord. 4. Er zijn aan diverse instellingen gewaarborgde geldleningen verleend. De grootste gewaarborgde lening is aan de Greenport Ontwikkelingsmaatschappij (GOM) verleend (€ 7 miljoen). Jaarlijks ontvangen wij de begroting en de jaarrekening van de instellingen. 5. Voor de toetsing van gewaarborgde geldleningen maakt Teylingen gebruik van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Het betreffen waarborgen aan de vier woonstichtingen. Aanvragen voor de waarborg van geldleningen worden door het WSW getoetst. Het WSW heeft hiervoor een risicomonitoring opgezet, die moet voorkomen dat er daadwerkelijk aanspraak op de borgstelling wordt gedaan. 6. Er zijn aan diverse verenigingen en / of instellingen geldleningen verstrekt. Veelal om vervanging of nieuwbouw van accommodaties mogelijk te maken. Jaarlijks ontvangen wij de begroting en de jaarrekening van de verenigingen en / of instellingen. 7. Teylingen heeft in een aantal organisaties een bestuurlijk en financieel belang (zie paragraaf verbonden partijen). Dit behelst een risico omdat Teylingen verplicht kan worden bij te springen bij eventuele nadelige resultaten van desbetreffende organisaties. Dit risico is vergroot omdat in het kader van de ombuigingsoperatie, taakstellende bezuinigingen aan de verbonden partijen zijn opgelegd. De gemeenteraad- en/of collegeleden welke binnen de verbonden partij de gemeente vertegenwoordigen, nemen een steeds actievere rol in zodat tijdig kan worden bijgestuurd. 8. Voor de realisatie van ambities wordt in sommige gevallen gebruik gemaakt van provinciale- of rijkssubsidies. Het niet voldoen aan de voorwaarden kan leiden tot terugstorting van de subsidiegelden. Het proces is zodanig ingericht dat hier aandacht voor is. 9. In het begrotingsoverleg 2013 is afgesproken dat gemeenten (en provincies, waterschappen en gemeenschappelijke regelingen) vanaf 2013 verplicht zijn te gaan schatkistbankieren zonder leenfaciliteit. Dit betekent dat gemeenten hun banktegoeden moeten aanhouden bij de Nederlandse Staat en niet meer bij de Bank Nederlandse Gemeenten. Motivatie van het Rijk voor het invoeren van het schatkistbankieren is de (optische) verbetering van de EMU-schuld. Naast het aantasten van de autonomie leidt dit voor Teylingen tot lagere renteopbrengsten. De renteontwikkelingen worden actief gevolgd. De liquiditeitenprognose wordt ieder kwartaal geactualiseerd. In de planning- en control documenten wordt de raad geïnformeerd. Voor onze rentevisie is de prognose van de Bank Nederlandse Gemeenten leidend. 10. Teylingen ligt dicht bij Schiphol, heeft twee stations en diverse bedrijven binnen haar gemeentegrenzen waarbij een calamiteit kan voorkomen. Door het volgen van rampentrainingen en door de deelname aan rampenoefeningen wordt de organisatie voorbereid. 11. De gemeente is verzekerd tegen brand-, storm-, vliegtuig- en inbraakschade voor gebouwen. Schades door vandalisme zijn voor rekening van de gemeente. Een risico betreft een lagere uitkering dan de werkelijke schade bij eventuele onderverzekering. De verzekerde waarden van de gebouwen zijn volgens de polissen geïndexeerd. Periodiek wordt de juistheid daarvan bezien 65

door taxaties (gebouwen om de zes jaar en inventarissen om de drie jaar). De gemeente heeft budgetten voor vandalisme opgenomen. Tot op heden zijn deze budgetten toereikend. 12. Met de aanschaf en onderhoud van ICT en automatisering zijn grote bedragen gemoeid. Uitval van automatisering levert een risico op, met name omdat de dienstverlening steeds meer wordt gedigitaliseerd en geacht wordt 24x7 beschikbaar te zijn. Ter verkleining van het risico en vergroting van onze slagkracht nemen we deel aan het project GovUnited en oriënteren we ons op samenwerkingsverbanden. Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en de mogelijkheden waarover kan worden beschikt om niet geraamde lasten, die onverwacht en substantieel zijn, te dekken. De weerstandscapaciteit bestaat uit incidentele en structurele middelen. Incidentele middelen zijn eenmalig in te zetten zoals reserves. Structureel middel is de maximale ruimte om de belastingopbrengsten te verhogen. De ruimte in de weerstandscapaciteit is het verschil tussen de weerstandscapaciteit en het totaal van alle risico’s. Incidentele weerstandscapaciteit Incidentele weerstandscapaciteit (in € 1.000) stand per 1 januari: Algemene reserve (vrij inzetbaar) Algemene reserve (geblokkeerd) Stille reserves Totaal incidentele weerstandscapaciteit

2014 1.850 65.468 1.400

2015 1.850 63.737 1.400

2016 1.850 61.746 1.400

2017 1.850 59.857 1.400

79.253

66.987

64.996

63.107

- Algemene reserve De omvang van de algemene reserve komt in aanmerking voor de weerstandscapaciteit. De omvang van de algemene reserve bedraagt per 1 januari 2014 bijna € 67 miljoen en bestaat uit een vrij deel (€ 1,9 miljoen) waarover geen rente naar de exploitatie wordt gerekend, en een ‘geblokkeerd’ deel. Inzet van het geblokkeerde deel van de reserve veroorzaakt een rente nadeel in de exploitatie. In de algemene reserve is administratief de gehele verkoopwaarde van de NUON-aandelen opgenomen. In werkelijkheid ontvangen we in 2015 nog een tranche van € 11 miljoen. - Stille reserves In diverse eigendommen, zoals gebouwen en aandelen, zitten stille reserves. De te verwachten opbrengst van onroerende zaken zijn in 2013 opnieuw geactualiseerd en geraamd op € 10,1 miljoen. De opbrengsten worden gedeeltelijk gebruikt voor de investeringsstrategie Holland Rijnland. Daarvoor is gefaseerd € 8,8 miljoen nodig, zodat een bedrag van € 2,6 miljoen kan worden aangemerkt als stille reserve. Structurele weerstandscapaciteit Structurele weerstandscapaciteit (in € 1.000) stand per 1 januari: Onbenutte belastingcapaciteit: Onroerende zaakbelastingen Hondenbelasting en Toeristenbelasting Onvoorzien Totaal structurele weerstandscapaciteit

2014

2015

2016

2017

1.653 200

1.686 200

1.716 200

1.716 200

60

60

60

60

1.913

1.946

1.976

1.976 66

- Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit betreft de ruimte tussen de feitelijk geraamde inkomsten uit belastingen (onroerende-zaakbelastingen (OZB), rioolheffing en afvalstoffenheffingen) versus de maximaal te realiseren inkomsten. Bij de berekening van de onbenutte belastingcapaciteit OZB wordt de ruimte bepaald tussen het voorgestelde Teylingse OZB-tarief in de begroting en het door het Rijk vastgestelde drempeltarief voor ‘artikel 12’-gemeenten. (Het Rijk heeft aangegeven bij welk tarief (percentage) een gemeente onder curatele wordt gesteld, een zogenoemde artikel 12 status). Ook het dekkingspercentage van de tarieven rioolheffing en afvalstoffenheffing is onderdeel van de onbenutte belastingcapaciteit. In Teylingen is voor de tarieven afvalstoffenheffing en rioolheffing gekozen voor 100% kostendekking. Ook voor de leges (inclusief bouwleges) is gekozen voor 100% kostendekking. Op dit onderdeel is geen onbenutte belastingcapaciteit aanwezig. Ook het dekkingspercentage van de tarieven rioolheffing en afvalstoffenheffing is onderdeel van de onbenutte belastingcapaciteit. In Teylingen is voor de tarieven afvalstoffenheffing en rioolheffing gekozen voor 100% kostendekking. Ook voor de leges (inclusief bouwleges) is gekozen voor 100% kostendekking. Op dit onderdeel is geen onbenutte belastingcapaciteit aanwezig. In 2009 zijn de Hondenbelasting en de Toeristenbelasting afgeschaft. Deze zijn aan de onbenutte belastingcapaciteit toegevoegd. - Onvoorzien Onvoorzien is een verplicht te ramen bedrag in de begroting voor het opvangen van onontkoombare en niet uit te stellen uitgaven die ten tijde van het opstellen van de begroting niet zijn voorzien. Het is een post waarop nooit rechtstreeks betalingen (mogen) worden gedaan. Voor de inzet van dit budget is een begrotingswijziging nodig. Het budget onvoorzien wordt verlaagd ten gunste van het benodigde uitgavenbudget. Structureel is een bedrag van € 60.000 geraamd (dit is ongeveer één promille van de totaaluitgaven). Conclusie Gezien de hoogte van de reserves en de nog onbenutte belastingcapaciteit kan de weerstandscapaciteit van de gemeente Teylingen als zeer goed gekwalificeerd worden.

67

4.3 Paragraaf Onderhoud Kapitaalgoederen Inleiding In de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen wordt het beleidskader omtrent het onderhoud van kapitaalgoederen in de openbare ruimte weergegeven. Dit komt voort uit diverse beleidsvelden. Het doel van deze paragraaf is om overzicht te verkrijgen in het inrichten en het onderhouden van de gemeentelijke kapitaalgoederen. Dit is van belang omdat met het onderhoud van de kapitaalgoederen een substantieel deel van de begroting is gemoeid. De gemeente Teylingen heeft een groot areaal aan openbare ruimte in beheer. Voor de instandhouding van de inrichting van de openbare ruimte zijn veel middelen nodig zoals voor: wegen, riolering, water, groen, verlichting en gebouwen. De kwaliteit van de openbare ruimte en het onderhoud ervan is bepalend voor het voorzieningenniveau en uiteraard de (jaarlijkse) lasten. Voor een specificatie van de investeringen in de kapitaalgoederen verwijzen wij naar het investeringsplan, vallend onder de kadernota 2014-2017. Welke ontwikkelingen spelen er? • Door de Europese kaderrichtlijn Water moeten er in de toekomst meer natuurlijke oevers komen. Het beheer moeten we hierop afstemmen. • De centrale overheid stuurt steeds sterker op samenwerking in de waterketen. • De samenwerking met de Duin- en Bollengemeenten wordt geïntensiveerd. Wat willen we bereiken? We willen onze kapitaalgoederen goed en duurzaam beheren en onderhouden. Goed onderhouden kapitaalgoederen dragen bij aan de doelen van de diverse programma’s. Het niveau van onderhoud is vastgelegd in beleid. Om grote wisselingen in de exploitatie te voorkomen werken we met onderhoudsvoorzieningen. Daaraan voegen we jaarlijks een vast bedrag toe. De uitname kan per jaar verschillen. Met duurzaam beheer en onderhoud streven we naar een minimaal negatief effect op het milieu. Wat doen we daarvoor? Prioriteiten Beheerplannen zijn opgesteld.

Doelstelling Structureel een adequaat onderhoudsniveau realiseren.

Activiteiten 2014 Beheerplannen worden (regionaal) geüniformeerd om integraal beheer mogelijk te maken.

Toepassing led verlichting. Toepassing ‘real time control’ in rioolstelsel.

Minder energieverbruik en vermindering uitstoot CO2. Waterkwaliteit verbeteren.

Samenwerking met andere gemeenten en Hoogheemraadschap.

Optimaliseren van het beheer van kapitaalgoederen.

De geplande vervangingen worden uitgevoerd. Het rioolstelsel wordt met telemetrie en automatisering uitgebreid zodat adequaat gereageerd kan worden op storingen en calamiteiten. Samenwerking in Samenwerking Gemeenten Rijnland (cluster Bollenstreek) verband wordt voortgezet.

Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) 2014 Beleidskaders (ja/nee) Vastgesteld kwaliteitsniveau (zo ja, welk?) Beheers- en onderhoudsplannen / looptijd plannen

:

ja

:

ja, diverse

:

2013 - 2016

2015

2016

2017

68

Investeringen (in bedragen) Ramingen t.l.v. exploitatie en/of voorzieningen (in bedragen) Is er sprake van achterstallig onderhoud? (zo ja, toelichting opnemen in paragraaf) Is er een voorziening / reserve aanwezig?

:

282.000 2.240.835 439.974

619.500 2.309.345 396.974

58.000 2.352.270 785.974

490.000 2.414.400 248.949

:

:

Nee

:

ja

Opmerking Riolering: Op 30 mei 2013 is er een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) vastgesteld. In het Gemeentelijk Rioleringsplan zijn plannen opgenomen om zorg te dragen voor een adequaat stelsel van riolering. Uitgangspunt is om op het gebied van rioleringen een zo continu mogelijk investeringsniveau te hanteren, waarbij de kwaliteit van het riool op een goed niveau blijft. In het investeringsplan staan de activiteiten die voor 2014-2017 gepland zijn volgens het Gemeentelijk Rioleringsplan. Uitvoering riolering 2014 Sassenheim Voorhout Warmond

Vervangen riool Crocussenstraat. Vervangen riool Kievitspark. Vervangen riolering Mgr. Broerestraat. Vervangen riool Ganzenwei/Kloosterwei (gedeeltelijk). Afkoppelen hemelwater Ganzenwei/Kloosterwei.

Gemeentelijke gebouwen en objecten (inclusief onderwijsgebouwen) 2014 Beleidskaders (ja/nee)

Vastgesteld kwaliteitsniveau (zo ja, welk?) Beheers- en onderhoudsplannen / looptijd plannen Investeringen (in bedragen)

:

2015

2016

2017

Ja

Ja, diverse niveaus zijn afhankelijk van de maatschappelijke functie en de te verwachten gebruiksduur. We maken een verschil tussen expliciet doelmatige instandhouding en functionele : instandhouding. : 2013-2017 :

461.689

601.398

439.231

353.355

564.000 514.538

564.000 667.367

564.000 476.003

564.000 388.887

Ramingen t.l.v. exploitatie en/of voorzieningen (in bedragen)

:

Is er sprake van achterstallig onderhoud? (zo ja, toelichting opnemen in paragraaf)

:

Nee

Is er een voorziening / reserve aanwezig?

:

Ja

Opmerking Gebouwen: De in de begroting opgenomen onderhoudsbudgetten voor gebouwen zijn gebaseerd op groot planmatig onderhoud.

69

Voorziening gebouwen (x € 1.000)

2014

Stand per 1 januari

2015

2016

2017

2.456

2.675

2.499

2.638

Storting

564

564

564

564

Uitname

345

741

425

425

2.675

2.499

2.638

2.779

Stand per 31 december

Speelplaatsen

Beleidskaders (ja/nee) Vastgesteld kwaliteitsniveau (zo ja, welk?) Beheers- en onderhoudsplannen / looptijd plannen Investeringen (in bedragen) Ramingen t.l.v. exploitatie en/of voorzieningen (in bedragen)

Is er sprake van achterstallig onderhoud? (zo ja, toelichting opnemen in paragraaf) Is er een voorziening / reserve aanwezig?

:

2014 nee

:

nee

:

nee

300.204 incl. onderhoud speelplaatse n : 50.000

:

nee

:

nee

2015

2016

2017

349.382 incl. onderhoud speelplaatse n 100.000

386.268 incl. onderhoud speelplaatse n 135.000

422.556 incl. onderhoud speelplaatse n 170.000

Opmerking Speelplaatsen: Eind 2013 wordt het speelplaatsenbeheerplan aan de raad voorgelegd. Waar mogelijk worden versleten speeltoestellen vervangen door natuurlijk spelen. Groen beheerplan (uitvoeringsprogramma groen) 2014 Beleidskaders (ja/nee) : Ja Vastgesteld kwaliteitsniveau : Ja, basis met (zo ja, welk?) Beheers- en onderhoudsplannen / looptijd plannen : 5 jaar Investeringen (in bedragen) : Groen: Ramingen t.l.v. exploitatie en/of 50.000 voorzieningen Bomen: (in bedragen) 60.000 Totale uitgaven 2.498.345 : Is er sprake van achterstallig onderhoud? (zo ja, toelichting opnemen in paragraaf) Is er een voorziening / reserve aanwezig?

2015

2016

2017

uitzonderingen voor centrum

Groen: 50.000 Bomen: 60.000 Totale uitgaven 2.550.071

Groen: 50.000 Bomen: 90.000 Totale uitgaven 2.656.257

Groen: 50.000 Bomen: 120.000 Totale uitgaven 2.670.399

:

Ja Nee, na vaststelling van het groen beheerplan in 2013 : zal hier een voorziening voor gevormd worden.

70

Opmerking Groen: Eind 2013 wordt het groen beheerplan aan de raad voorgelegd. In 2014 wordt uitvoering gegeven aan het uitvoeringsprogramma groen. Voor het bomenbeheer zijn in de exploitatie vanaf 2014 € 60.000 opgenomen oplopend tot € 120.000 in 2017. Beheerplan wegen Beleidskaders (ja/nee) Vastgesteld kwaliteitsniveau (zo ja, welk?) Beheers- en onderhoudsplannen / looptijd plannen Investeringen (in bedragen) Ramingen t.l.v. exploitatie en/of voorzieningen (in bedragen) Is er sprake van achterstallig onderhoud? (zo ja, toelichting opnemen in paragraaf) Is er een voorziening / reserve aanwezig?

2014 2015 2016 2017 ja ja, het vastgestelde kwaliteitsniveau is sober en : doelmatig, een 6:

: :

2014-2017 2.704.750

2.285.000

2.150.000

:

3.222.284

3.792.378

3.806.318

:

nee

:

ja

150.000

1.816.088

Opmerking Beheerplan wegen: In 2014, 2015 en 2016 zijn de bedragen voor de Noordelijke Randweg opgenomen van respectievelijk 1 mlj, 2mlj en 2mlj en komen t.l.v. de algemene reserve. De Voortgangsrapportage Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan 2012 is op 9 april 2013 vastgesteld door het college. In het investeringsplan staan de activiteiten die voor 2014-2017 gepland zijn. Uitvoering onderhoud wegen 2014 Sassenheim Rusthofflaan Wilhelminalaan Essenlaan Voorhout Laurierpad Zuidelijke Randweg Warmond Ganzenwei Kloosterwei Oosteinde Scheepsmakerdam Paddoxlaan Herenweg

71

Openbare verlichting 2014 Beleidskaders (ja/nee) Vastgesteld kwaliteitsniveau (zo ja, welk?) Beheers- en onderhoudsplannen / looptijd plannen Investeringen (in bedragen) Ramingen t.l.v. exploitatie en/of voorzieningen (in bedragen)

Is er sprake van achterstallig onderhoud? (zo ja, toelichting opnemen in paragraaf) Is er een voorziening / reserve aanwezig?

:

Ja

:

Ja

: : :

2012-2032 404.605 uitgaven tlv voorziening 442.000

2015

406.412 uitgaven tlv voorziening 442.000

2016

414.643 uitgaven tlv voorziening 442.000

2017

420.040 uitgaven tlv voorziening 321.000

Ja in de komende 4 jaar worden alle armaturen ouder dan 20 jaar vervangen : :

Ja

Uitvoering 2014

Kern Voorhout Warmond Sassenheim Totaal

Armatuur Lichtmast 253 235 116 116 265 264 634 615

Kosten 175.000 82.000 185.000 442.000

Tunnels, bruggen en steigers 2014 Beleidskaders (ja/nee) Vastgesteld kwaliteitsniveau (zo ja, welk?)

:

Beheers- en onderhoudsplannen / looptijd plannen Investeringen (in bedragen) Ramingen t.l.v. exploitatie en/of voorzieningen (in bedragen)

: 162.663

Is er sprake van achterstallig onderhoud? (zo ja, toelichting opnemen in paragraaf) Is er een voorziening / reserve aanwezig?

:

2015

2016

2017

Ja

Nee Onderhoudsplan 2014-2019 en vervangingsplan o.b.v. : levensduur :

:

nee

:

nee

165.712

170.171

171.860

Opmerking Tunnels, bruggen en steigers: Bovengenoemde bedragen zijn incl. inzet ambtelijke capaciteit. Voor daadwerkelijk onderhoud wordt jaarlijks afgerond € 100.000 uitgegeven. Op dit moment wordt het meerjarenprogramma geactualiseerd aan de hand van uitgevoerde inspecties van de kunstwerken.

72

Baggeren 2014 Beleidskaders (ja/nee) Vastgesteld kwaliteitsniveau (zo ja, welk?) Beheers- en onderhoudsplannen / looptijd plannen Investeringen (in bedragen) Ramingen t.l.v. exploitatie en/of voorzieningen (in bedragen) Is er sprake van achterstallig onderhoud? (zo ja, toelichting opnemen in paragraaf) Is er een voorziening / reserve aanwezig?

2015

2016

:

Ja

:

Ja, normen Hoogheemraadschap

: :

2007-2016

Raming tlv voorziening : 94.293

2017

Raming tlv Raming tlv Raming tlv voorziening1 voorziening1 voorziening1 49.293 47.985 00.000

: Nee : Ja, Voorziening waterbeheer

Opmerking Baggeren: Jaarlijks wordt € 100.000 gestort in de voorziening waterbeheer. Het saldo is op 31 december 2016 € 0,00. Voor 2017 wordt vooralsnog uitgegaan van € 100.000. Onder het waterbeheer zijn de baggerwerkzaamheden opgenomen. De komende jaren zal er voor het baggeren meer worden samengewerkt met het Hoogheemraadschap.

73

4.4 Paragraaf Financiering Inleiding De financieringsparagraaf geeft jaarlijks inzicht in de ontwikkelingen rond de gemeentelijke meerjarige financiering, in het te voeren beleid op dit gebied en in de risico’s die we daarbij lopen. Welke ontwikkelingen spelen er? In 2015 wordt de laatste termijn van 21% van de verkoopopbrengst aandelen NUON ontvangen (€ 12.000.000). In 2016 valt het in 2009 gestorte deposito van € 25.500.000 vrij (1e termijn aandelen NUON). Het rentepercentage voor deze belegging bedraagt 4,1%. Dit genereert jaarlijks een renteinkomst van € 1 miljoen. In juli 2016 loopt deze lening af en vervallen de rente-inkomsten. Inmiddels is het rentepercentage op de geldmarkt gedaald naar minder dan 2%. Van groter belang is het voornemen van het Rijk om te gaan schatkistbankieren. Dit verplicht de gemeente om bij het Rijk gelden uit te zetten en af te nemen. Ook deze rente zal lager zijn dan 2%. Er zijn diverse maatregelen om de wegvallende rente-inkomsten te compenseren. Meest voor de hand liggende maatregel is het aflossen van langlopende geldleningen. De rentepercentages van de aangegane langlopende geldleningen zijn gemiddeld ruim 4%. Deze geldleningen laten contractueel niet toe dat deze vervroegd worden afgelost. Met de banken zal contact worden opgenomen om de mogelijkheden te onderzoeken om toch tot gedeeltelijke vervroegde aflossing te komen. Het college verwacht derhalve een deel van de lagere rente-inkomsten ‘goed’ te maken door vervroegde aflossing en andere financieringstechnieken. In het financieel meerjarenperspectief is rekening gehouden met een stelpost van € 250.000 in 2016 en € 400.000 in 2017 als beperking van dit nadeel. Nader onderzoek moet uitwijzen of deze beperking van het nadeel haalbaar is. Naar verwachting kan tot 2016 de liquiditeit worden gewaarborgd met goedkoop kort geld (looptijd korter dan een jaar). Het tarief bedraagt hiervoor al enige tijd niet meer dan 0,5% op jaarbasis. In 2014 wordt het schatkistbankieren ingevoerd. Dit houdt in dat publieke instellingen al hun liquide middelen aan het eind van de dag moeten aanhouden bij het Rijk in de vorm van een rekening-courant. Decentrale overheden hebben ook de mogelijkheid om termijndeposito’s bij het Rijk aan te houden. Over de aangehouden middelen wordt een voor het Rijk marktconforme rente vergoed. Dat wil zeggen een rente die gelijk is aan de rentes waartegen het Rijk zich financiert op de financiële markten. Deze rente is meestal lager dan de banken aanbieden. Na invoering van het schatkistbankieren kunnen wel aan medeoverheden kortlopende leningen worden verstrekt in geval van overliquiditeit. Een bijkomend nadelig gevolg zal zijn dat de winst van de BNG zal dalen, waardoor de dividenduitkering over de aandelen BNG zal dalen. Wat willen we bereiken? De financiering is gericht op de ondersteuning van de publieke taak. Bij het tijdelijk beleggen van liquiditeitsoverschotten willen we een zo gering mogelijk risico lopen en, daarmee rekening houdend, een optimaal renteresultaat behalen. De kosten van het aantrekken van gelden moeten zo laag mogelijk worden gehouden. Wat doen we daarvoor?

Prioriteiten Millennium gemeente

Doelstelling

Activiteiten 2014

Rekening houden met het zijn

Duurzaam bankieren was in het verleden een

van ‘Millennium gemeente’.

vast item in alle aan te vragen bankoffertes. Door de invoering van het schatkistbankieren zal dit niet meer van wezenlijk belang zijn.

74

Informatievoorziening

Meer dan 90% van de uitgaven

De organisatie betrekken bij het belang

bewaken

en inkomsten groter dan

van een goede informatievoorziening

€ 500.000 kunnen meenemen

richting treasury.

bij de planning van de

Daarnaast actief informatie inwinnen.

financiering. Liquiditeitprognoses

Betrouwbare prognoses

Bewustwording in de organisatie

opstellen, die kunnen dienen als

stimuleren.

sturingsinstrument. Horizon van 3 jaar.

Verbetering informatievoorziening en liquiditeitsprognoses We verbeteren de uitvoering van de financieringsfunctie door de organisatie meer bewust te maken van het belang van goede interne communicatie over liquiditeiten. Wekelijks stellen we liquiditeitsprognoses voor de korte termijn op om tijdig in te spelen op schommelingen in de liquiditeit. Jaarlijks stellen we één à twee liquiditeitsprognoses op voor minimaal drie jaar. Garantiestelling leningen en verstrekken van geldleningen Ons beleid is leningen of garanties uit hoofde van de “publieke taak” uitsluitend te verstrekken aan door de Gemeenteraad goedgekeurde derde partijen, waarbij vooraf informatie wordt ingewonnen over de financiële positie en de kredietwaardigheid van de betreffende partij. Indien een andere voorziening beschikbaar is, verstrekt de gemeente uitsluitend aanvullend een lening of garantie. Rentebeleid Renterisico’s bij het aantrekken en uitzetten van gelden beperken we door de overeen te komen rentepercentages bij deze transacties te baseren op een rentevisie. Onze rentevisie is gebaseerd op recente rentetarieven en actuele informatie. De Europese Centrale Bank (ECB) heeft de afgelopen periode de herfinancieringsrente verlaagd naar 0,5%. Momenteel (augustus 2013) bedraagt de geldmarktrente voor aan te trekken kasgeldleningen 0,25% (driemaands). De tarieven voor creditsaldi op de Rekening Courant en voor deposito’s korter dan een jaar bedragen minder dan 0,1%. De kapitaalmarktrente voor aan te trekken leningen bedraagt momenteel 3,29% (25 jaar, geen renteherziening). De verwachting is dat deze rentetarieven voorlopig op dit niveau blijven. Risicobeheer Het risicobeheer is gericht op het beperken van financiële risico’s. In het treasurystatuut zijn richtlijnen en limieten opgenomen, die de basis vormen voor alle transacties op dit gebied. De Wet Financiering Decentrale Overheden geeft normen voor het beperken van risico’s. De belangrijkste risicocategorie is het renterisico, waarvan de kasgeldlimiet en de renterisiconorm belangrijke richtlijnen zijn ter beperking van renterisico’s. De kasgeldlimiet heeft betrekking op leningen met een rentetypische looptijd tot één jaar. Het totaal van deze leningen mag niet meer bedragen dan 8,5% van de totale lasten op de begroting. De renterisiconorm heeft betrekking op leningen met een rentetypische looptijd vanaf één jaar. De verplichte aflossingen en renteherzieningen op deze leningen mogen niet meer bedragen dan 20% van de totale lasten op de begroting. Het doel van deze normen is om het risico te beperken wanneer bij herfinanciering van de leningen een rentestijging leidt tot financiële problemen. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is het wettelijke maximum aan leningen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar. De kasgeldlimiet staat toe om in 2014 de financieringsbehoefte tot een bedrag van € 6.071.000 te dekken met kortlopende leningen. Zodra wij deze limiet voor een langere periode (meer dan een half

75

jaar) dreigen te overschrijden, trekken wij een langlopende lening aan of vragen wij (onderbouwd) toestemming aan de Provincie om gedurende een bepaalde periode de limiet te mogen overschrijden. Gelet op de te verwachte relatief lage rente voor kort krediet, maken we zoveel mogelijk gebruik van de toegestane norm, tenzij we sterke rentestijgingen verwachten op de kapitaalmarkt. Naar verwachting hoeven we de komende jaren niet, of zeer beperkt, leningen voor een langere termijn dan 2 jaar aan te gaan.

Kasgeldlimiet (bedragen x € 1.000) 1 Lasten begroting 2014 2 Maximaal toegestane kasgeldlimiet (8,5%) 3 Gemiddeld saldo vlottende korte schuld en vlottende middelen 4 Ruimte onder kasgeldlimiet

2014 71.426 6.071 0 6.021

Renterisiconorm Renterisiconorm (bedragen x € 1.000) 1 Renteherziening op langlopende schuld o/g 2 Te betalen aflossingen 3 Renterisico (1 en 2) 4 Renterisiconorm 5a Ruimte onder risiconorm 5b Overschrijding risiconorm

2014 0 1.858 1.858 14.285 12.427 0

2015 0 1.663 1.663 14.787 13.124 0

2016 0 1.368 1.368 13.007 11.639 0

2017 0 1.373 1.373 12.465 11092 0

4a 4

71.426 14.285

73.936 14.787

65.035 13.007

62.325 12.465

Begrotingstotaal Renterisiconorm (20% van 4a)

Uitgaande van de financieringsplannen blijven we voor de komende jaren onder de renterisico-norm. Financieringsbehoefte Per 1 januari 2014 houden we rekening met een financieringstekort van € 10.084.000. Dit is het verschil tussen de investeringen enerzijds en de vaste financieringsmiddelen anderzijds (reserves, voorzieningen, langlopende leningen, waarborgsommen). In de begroting houden we rekening met rentekosten van het financieringstekort tegen 1%. Een financieringsoverschot berekenen we tegen 0,8%. Financieringsbehoefte Reserves en voorzieningen

2014

2015

2016

2017

98.318

97.994

94.455

94.653

24.636

22.778

21.116

19.748

122.954

120.772

115.571

114.401

Boekwaarde van de investeringen

133.038

138.903

122.524

121.269

Financieringsoverschot / -tekort

-10.084

-18.131

-6.953

-6.868

(x € 1.000 euro)

Langlopende leningen en waarborgsommen

Uitzettingen Per 1 januari 2014 bedragen de uitzettingen ongeveer € 46.885.000. Hiervan is € 25.500.000 het 7-jarige deposito ter belegging van de eerste tranche van de aandelen NUON en de als lening verantwoorde nog te ontvangen laatste tranche (12.018.000). Een bedrag van € 4.820.000 is de restantschuld van leningen verstrekt aan de Woonstichting Vooruitgang en STEK Wonen ter financiering van diverse woningcomplexen. Tot aan 2005 zijn hypothecaire leningen verstrekt aan gemeentepersoneel ter financiering van hun woning. De restantschuld bedraagt per 1 januari 2014 afgerond € 100.000. Nieuwe hypothecaire personeelsleningen worden niet meer verstrekt. De overige uitzettingen betreffen de 76

restantschulden van leningen ad € 4.547.000 verstrekt aan diverse instellingen binnen de gemeente, allen ter uitvoering van de publieke taak. Overzicht EMU-saldo Sinds 2006 zijn gemeenten verplicht een raming van de eigen ‘bijdrage’ aan het EMU-saldo op te nemen. (EMU staat voor Economische en Monetaire Unie.) Aanleiding hiervoor was de overschrijding van de norm van het EMU-tekort van 3% waar Nederland mee werd geconfronteerd. Om de cijfers tussen verschillende landen goed te vergelijken zijn in de Europese Unie afspraken gemaakt over de wijze van berekening van het EMU-saldo. Het EMU-saldo wordt berekend op kasbasis, dus de feitelijke geldstromen die in een jaar hebben plaatsgevonden. Een negatief EMU-saldo wil niet zeggen dat de gemeente een probleem heeft. De gemeente werkt immers met het baten- en lastenstelsel. Het EMU-saldo van de gemeente Teylingen ziet er als volgt uit:

EMU saldo begroting 1 2 3

4

5

6a

Verkoopopbrengsten uit desinvesteringen in (im) materiële vaste activa

Boekwinst op desinvesteringen in (im) materiële vaste activa Uitgaven aan aankoop van grond en uitgaven 7 van bouwrijp maken 8a Verkoopopbrengsten van grond 8b Boekwinst op grondverkopen 9 Betalingen ten laste van voorzieningen Boekwinst bij verkoop van deelnemingen en 10 aandelen 6b

2014

(x € 1.000)

Exploitatiesaldo voor toevoeging aan cq onttrekking uit reserves Afschrijvingen ten laste van de exploitatie Bruto dotaties aan de voorzieningen ten laste van de exploitatie Uitgaven aan investeringen in (im) materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd De in mindering op onder 4 bedoelde investeringen gebrachte bijdragen van Rijk, Provincie, EU en overigen

-/+

2015

2016

2017

0

0

0

0

5.140

5.771

5.715

3.504

2.038

2.044

2.097

2.147

-

12.637

7.556

3.175

1.475

+

0

350

0

0

+

0

0

0

0

0

0

0

0

4.485

5.676

6.264

5.639

6.011 0 2.033

11.463 0 2.534

4.792 0 2.672

3.511 0 2.504

0

0

0

0

-5.966

3.862

493

-456

+ +

+ -

77

4.5 Paragraaf Bedrijfsvoering Inleiding De zorg voor de bedrijfsvoering en de organisatie zijn bij wet opgedragen aan ons college. In deze paragraaf informeren wij u op hoofdlijnen over de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van bedrijfsvoering en organisatie. Wat willen wij bereiken? De in het collegeprogramma genoemde andere rol van de gemeente en de vier sporen: regisseren, participeren, samenwerken en duurzaamheid hebben vanzelfsprekend ook invloed op de bedrijfsvoering. Bij de andere rol van de gemeente hoort een nieuwe manier van werken. Wij vragen inwoners, verenigingen, instellingen en bedrijven om zelf in actie te komen. Het is niet meer vanzelfsprekend dat wij altijd het initiatief nemen en alle problemen oplossen. Het eigenaarschap voor bepaalde vraagstukken bezien wij opnieuw en wij treden steeds meer op in de rol van regisseur. Vanuit het perspectief van de regisserende gemeente wordt het beleid minder door de gemeente, maar meer samen met de inwoners gemaakt. Er wordt meer overgelaten aan de samenleving, wat leidt tot minder taken voor de gemeente, deregulering en administratieve lastenverlichting. Anders werken, werk(t) anders Tegelijkertijd moeten ook onze medewerkers zich anders gaan opstellen. De nieuwe ambtenaar zoekt, meer dan nu, contact met de omgeving. Hij is een echte netwerker en weet vraagstukken en stakeholders aan elkaar te verbinden. Hij benadert thema’s vanuit een integrale bril en zoekt samen met klanten en partners naar creatieve en passende oplossingen voor complexe dilemma’s. Deze nieuwe manier van werken betekent een grote omslag. Dat lukt niet van de een op de andere dag. Wij moeten allemaal groeien in onze nieuwe rol. In de bedrijfsvoering gaan wij actief met onze medewerkers aan de slag en wij spannen ons maximaal in om onze andere rol ook daar op goede wijze te vertalen. In 2013 zijn we gestart om met onze klanten in gesprek te gaan over de invulling van deze nieuwe rol en is er een ontwikkeltraject gestart om medewerkers hierin te faciliteren. Hierop wordt in 2014 doorgepakt.

Kleinere organisatie De veranderende rolopvatting van de gemeente (regiegemeente) moet, in combinatie met het afstoten of uitbesteden van taken en het verder doorvoeren van efficiencymaatregelen, op termijn leiden tot een vermindering van de kosten van de ambtelijke organisatie. De gemeentelijke organisatie wordt door de nieuwe rol kleiner. Ook door efficiënter werken hebben wij minder ambtenaren nodig. Dat moet ook, want wij hebben in het coalitieakkoord afgesproken dat de loonsom van de gemeente met 5% afneemt. Tussentijds is de hiervoor genoemde taakstelling verhoogd naar 6,3 % om ruimte te kunnen vinden voor de CAO afspraken. Als daarbij ook andere afspraken worden betrokken die moeten leiden tot inkrimping van de organisatie (ICT ontwikkelingen e.d.) komt het totaalplaatje uit op een inkrimping van de organisatie met in totaal 7,6%. Eventueel verdergaande opgelegde bezuinigingsmaatregelen aan de gemeenten door de Rijksoverheid in of na 2013, kunnen slechts beperkt worden opgevangen door te besparen op de bedrijfsvoering. Dit zal dan wel consequenties hebben voor de omvang en de kwaliteit. Wat gaan we ervoor doen? Strategische communicatie In 2013 is stevig ingezet op het programma strategische communicatie. Dit heeft als doel om op de juiste manier en met de juiste informatie in contact te komen met doelgroepen. Dit doen we door: •

De communicatieve kracht van medewerkers te vergroten. In plaats van het uitrollen van een centraal opleidingsprogramma is hierbij gekozen voor aansluiting bij de dagelijkse praktijk van beleidsmedewerkers, projectleiders en leidinggevenden. Bewustwording en versterking van de 78

communicatieve kracht vindt daardoor on-the-job plaats. Dit is een arbeidsintensieve aanpak maar wel met duurzaam resultaat. Ook in 2014 wordt hierin fors geïnvesteerd. •

Het expliciet benoemen en borgen van rollen en verantwoordelijkheden in (interne en externe) communicatie. In 2013 zijn deze rollen binnen de organisatie geëxpliciteerd. In 2014 wordt de effectiviteit hiervan geëvalueerd.

•

De centrale boodschap te integreren in interne en externe communicatie(structuur). Eind 2013 is de kwaliteit en effectiviteit van de ingezette communicatiemiddelen gemeten. Op basis van deze resultaten wordt in 2014 het instrumentarium aangepast. De gemeente evalueert ook in 2014 de communicatieaanpak. Van een aantal projecten daarin wordt specifiek gekeken naar het bereiken van doelgroepen. Inwoners, bedrijven en (maatschappelijke) instellingen worden hierbij betrokken.

•

Het aanpassen van de interne en externe communicatiestructuur. Online wordt leidend. In 2013 is gestart met het ontwikkelen van een online communicatiestrategie. De mogelijkheden om een digitale dialoog te faciliteren zijn afgewogen. Er is onder meer gekeken naar social media (met name Facebook, Twitter en LInkeldin), digitale nieuwsbrieven, discussieplatfora, mobiele site en de mogelijkheden van app's. In 2014 zal deze strategie verder geïmplementeerd worden en op functionaliteit en doeltreffendheid worden geëvalueerd op basis van onderzoek inzake doelgroep en bereik.

Medewerkers/HRM e-HRM Vanuit de gedachte dat medewerkers zelf aan het stuur (moeten) zitten, is in 2012 gekozen voor e-HRM en dus zelfredzaamheid. Uitgangspunt is dat de medewerkers zelf (digitaal) inzicht hebben in hun eigen personeelsdossier en hun eigen ontwikkeling sturen. Leidinggevenden houden de vinger aan de pols en blijven uiteindelijk verantwoordelijk voor resultaat en kwaliteit. Verdergaande digitalisering biedt het voordeel dat bepaalde stappen in processen worden geautomatiseerd, betere managementinformatie kan worden gegenereerd en automatische attenderingsmomenten kunnen worden ingebouwd. In 2013 zijn een aantal eenvoudige processen via eHRM geïmplementeerd. In 2014 wordt dit verder uitgebouwd (w.o. jaarplan-, voortgangs- en beoordelingsgesprekken). Integraal gezondheidsbeleid Wij gaan er vanuit dat de werknemer zelf een verantwoordelijkheid heeft om duurzaam inzetbaar te zijn en te blijven. Als werkgever bieden wij faciliteiten om dat te realiseren. In 2013 zijn diverse activiteiten aangeboden aan medewerkers om hun leefstijl te verbeteren. In 2014 wordt dit afgesloten met een Werkvermogensmonitor welke inzicht geeft in de individuele vitaliteit en gezondheidsrisico’s. Op basis van deze monitor kunnen medewerkers verder gerichte activiteiten inzetten die hun werkvermogen vergroten. De financiële middelen hiervoor zijn overigens afkomstig uit de zogenaamde IZA-gelden (die in het verleden door de organisatie en het personeel zelf zijn ingebracht). Eén van de daarmee beoogde effecten is een lager ziekteverzuim (in 2010 en 2011 gemiddeld 4,5% exclusief zwangerschap). Voor gemeenten van onze omvang ligt dat gemiddelde op 5%. Onze ambitie is om toe te treden tot de best practice gemeenten. In de komende jaren zal het verzuimpercentage dan verder moeten dalen naar ongeveer 2,6%. Leiderschap Gezien de snel veranderende maatschappelijke context waarin de organisatie zich begeeft, is het van belang leidinggevenden goed toe te rusten zodat ze tijdig kunnen inspelen en omgaan met nieuwe en/of veranderende vraagstukken. In dit kader is in 2013 gekozen om een permanente leerlijn te ontwikkelen voor leidinggevenden die aansluit bij actuele thema’s en behoeften van het management. Uitgangspunt hierbij is: van buiten (de organisatie) naar binnen denken teneinde aansluiting te hebben met (maatschappelijke) partners en instellingen binnen de gemeenten. In de leerlijn krijgt dit zijn vorm 79

doordat leidinggevenden gedurende het programma de dialoog aangaan met diverse ketenpartners en instellingen om gezamenlijk te kijken naar maatschappelijke ontwikkelingen en nieuwe of klassieke manieren om deze (gezamenlijk) het hoofd te bieden. Medio 2013 is gestart met de implementatie van die leerlijn, waarbij gekozen is voor het thema resultaatgerichtheid. Dit thema loopt door tot medio 2014 waarna een nieuw overkoepelend thema centraal komt te staan. Samenwerken in ketens Nationaal Uitvoeringsprogramma (i-NUP) Basisregistratie Waardering Onroerende Zaken (WOZ). In lijn met het gestelde in het Informatiebeleidsplan 2012-2015 heeft de doorontwikkeling van de WOZ administratie tot basisregistratie de hoogste prioriteit. Om dit resultaat te bereiken moet: • de WOZ administratie worden opgeschoond; • een koppeling worden gelegd met de BAG; • de WOZ administratie aangesloten worden aan de landelijke voorziening WOZ. Het streven is dat eind 2013 de WOZ administratie (al dan niet uitbesteed) voldoet aan de eisen die gesteld zijn aan een basisregistratie. Begin 2014 zal dit project afgerond worden. Basisregistratie Personen. In 2014 zullen we verder gaan met het treffen van de voorbereidingen voor het omvormen van de GBA naar de Basisregistratie Personen. Hiervoor is in 2013 een programma van eisen opgesteld en zal een aanbesteding uitgevoerd worden op basis van het in Govunited/Dimpact verband opgestelde programma van eisen. Basisregistratie Grootschalige Topografie Vanaf 1 januari 2016 zal de BGT beschikbaar moeten zijn. Hiervoor zijn in 2013 verkennende gesprekken gevoerd met de gemeenten Katwijk en Noordwijk en de verwachting is dat we deze basisregistratie gezamenlijk zullen gaan oppakken. Ook samenwerking met de overige bollengemeente ligt in de lijn van de verwachting. Hierop wordt in 2014 verder doorgepakt. Nieuw Handelsregister Het handelsregister vormt de basisregistratie van alle ondernemingen en rechtspersonen. Begin 2012 is de NHR gekoppeld aan de BAG. De volgende stap is dat de gegevens uit het Handelsregister digitaal beschikbaar komen voor alle overheidsorganisaties. De afspraak is dat alle bestuursorganen op 1 juli 2014 zijn aangesloten. Als we zijn aangesloten kunnen we de informatie uit het Nieuw Handelsregister digitaal integreren in onze bedrijfsprocessen. Basisregistraties synchroon houden en binnengemeentelijke leveringen De komst van meer basisregistraties en de initiatieven om dit in een samenwerking op te pakken, zorgen ervoor dat de noodzaak tot actief beheren van deze gegevens toeneemt. In 2014 hebben we binnen de organisatie het gegevensbeheer duidelijk belegd en kunnen we binnen de gemeente ook gaan profiteren van de schat aan informatie waarover we in onze (basis) administraties beschikken. Zaakgericht en digitaal werken In 2014 zullen we het zaakgericht werken in de organisatie verder uitbouwen, door middel van uitleg en instructie op maat, als ook door actief onze inbreng te leveren bij de doorontwikkeling van de componenten van de midoffice suite. Ook worden binnen de organisatie de eerste stappen gezet om digitaal samen te kunnen werken (share omgeving) op thema’s en projecten, waarbij binnen groepen kan worden gewerkt, informatie kan worden gedeeld binnen en buiten onze organisatie, en informatie actief kan worden binnengehaald op basis van profielen. In 2014 komt dit beschikbaar voor de hele organisatie .

80

Verder vindt er in 2013 een vergelijkend onderzoek naar Midoffice oplossingen plaats. De incidenten met het Zaaksysteem Triple C hebben ertoe geleid dat er versneld wordt onderzocht of dit systeem in voldoende mate biedt wat wij als organisatie nodig hebben om (volledig) digitaal te werken. De snelle technologische ontwikkelingen leiden er bovendien toe dat alternatieve, verder ontwikkelde systemen ondertussen wellicht beter aansluiten bij de wensen van onze organisatie. Eind 2013/begin 2014 zal duidelijk worden of het gebruik van Triple C voortgezet wordt, of dat we op termijn over gaan naar een ander zaaksysteem. Automatisering Eind 2013 wordt de nieuwe digitale werkplek opgebouwd. Dat wil zeggen dat migratie naar Office 2010 en Windows 7 zal plaats vinden en dat de VM-ware omgeving t.b.v. plaats, tijd en device onafhankelijk werken organisatiebreed zal worden doorgevoerd. Hierdoor kan in 2014 optimaal worden gewerkt met de diverse devices die tijdens het “Choose Your Own Device” project aan medewerkers ter beschikking worden gesteld. Ook ondersteund deze ‘nieuwe digitale werkplek’ college en raadsleden optimaal bij de digitale besluitvormingsprocessen. Procesverbetering In 2013 zijn diverse pilots rondom procesverbetering afgerond en geëvalueerd. Daarnaast is een overzicht gemaakt van de kernprocessen alsmede een prioritering welke processen de komende jaren verbeterd zullen worden. Ook is de methodiek van procesoptimalisatie geëvalueerd. In 2014 wordt aan de hand van de aanbevelingen deze methodiek breder in de organisatie geborgd. Databeveiliging Informatiebeveiliging en bewaking van privacy zijn belangrijke en complexe onderwerpen. Op basis van een uit te voeren risicoanalyse wordt een informatiebeveiligingsbeleid opgesteld. Omdat beveiliging op gespannen voet kan staan met flexibiliteit en gebruiksgemak zal een onderscheid gemaakt worden in openbare en vertrouwelijke gegevens. Met de openbare gegevens kan worden gewerkt zonder al te veel beperkingen. Het is de bedoeling de opstelling van het informatiebeveiligingsbeleid voor het eind van 2013 te hebben afgerond. Een beveiligingsplan dat op basis hiervan wordt opgesteld, zal uitgevoerd moeten worden in de loop van 2014. Managementinformatiesysteem De ingebruikname van een management-informatiesysteem in de loop van 2013 heeft tot doel het genereren van informatie voor de P&C-cyclus (begroting, rekening en voor- en najaarsrapportages) efficiënter te maken. Verder moet dit leiden tot een beter inzicht in en sturingsmogelijkheden op verschillende vormen van managementinformatie. Op termijn wordt gekeken naar de mogelijkheden om voor de raad hieruit informatie te kunnen genereren en wordt bezien in hoeverre we deze informatie ook voor het publiek kunnen ontsluiten. Centralisatie Huisvesting Het plan voor centrale huisvesting betekent een verandering voor de wijze waarop de dienstverlening aan onze burgers gestalte krijgt: wellicht op een andere lokatie, maar zo mogelijk ook op een nog betere manier. Dat gaan we onderzoeken. Met realisering van het plan voor centrale huisvesting van de gemeentelijke organisatie verandert er vooral fundamenteel iets aan de wijze waarop de organisatie het werk kan uitvoeren. Er zal meer sprake zijn van flexwerken waarbij medewerkers worden uitgenodigd thuis of in het veld te werken. Huisvesting op een centrale plek maakt de relaties tussen organisatieonderdelen sterker en verlaagt de huisvestingslasten substantieel. Dat is alleszins de moeite waard.

81

Kleinere organisatie /sluitende begroting Bezuinigingen op personeelslasten Met de raad is afgesproken om in de periode 2011-2014 € 750.000,- op de personeelsbegroting te bezuinigen, opgehoogd met € 200.000,- (extra kosten CAO 2009-2011) en een terugverdienverplichting van € 175.000,- ter compensatie van digitaliseringsinvesteringen. In 2013 staat nog een taakstelling open van ca. € 98.000; aan de concrete invulling hiervan wordt gewerkt. Vanaf 2014 resteert een taakstelling van in totaal € 262.000. In de kadernota 2014-2017, die op 13 juni met de raad is besproken, heeft het college aangegeven dat het realiseren van het laatste deel van de taakstelling niet mogelijk is zonder aantasting van bestaand kwaliteitsniveau. Het niet gerealiseerde deel wordt weer in de begroting opgenomen (waardoor het begrotingstekort groter wordt). Ter onderbouwing van de taakstelling voor digitalisering is destijds een businesscase opgesteld door Atos. Deze businesscase wordt op dit moment (zomer 2013) geëvalueerd. Op basis daarvan kunnen we aantonen dat dit deel van de taakstelling wel of niet realistisch is. Conclusie: er is sinds 2010 € 765.000 op personeelskosten bezuinigd. In 2013 voegen we daar nog € 98.000 aan toe. In totaal is dat € 863.000. Onze verwachting is dat wanneer verdere besparing op de personeelslasten aan de orde komt, er keuzes noodzakelijk zijn ten aanzien van het bestaande kwaliteitsniveau in beleid, service en dienstverlening. Nieuwe mogelijkheden ontstaan als op termijn tot samenvoeging van organisaties in de Bollenstreek zou worden besloten. Intensieve samenwerking in de regio (op uitvoerend én op beleidsmatig gebied) leidt ons inziens in de toekomst tot een verdere inkrimping van de organisatie. Onderstaand treft u het verloop van de personeelslasten aan. Personeelskosten

Rekening 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

13.371.914

13.340.259

13.484.480

Uitkeringen voormalig personeel (incl. exbestuurders)

408.154

343.065

325.495

Stelposten inhuur derden t.b.v. vervanging bij ziekte en vacatures

187.525

226.455

226.455

0

0

120.000

13.967.593

13.909.779

14.181.430

Salariskosten huidig personeel (incl. bestuur)

Frictiebudget* Totaal

* Het beschikbare frictiebudget in 2012 ad 120.000 euro is volledig benut en zit verwerkt in de salariskosten huidig personeel. In de begrote cijfers van 2013 is rekening gehouden met de wijzigingen, zoals opgenomen in de voorjaarsrapportage. Hierbij is ook het frictiebudget overgeheveld.

De stijging van de personeelskosten worden voor een groot deel veroorzaakt door stijgende pensioenpremies in 2013. De gestegen levensverwachting, de samenstelling van het deelnemersbestand van het ABP en de eis van de toezichthouder De Nederlandsche Bank hebben er toe geleid dat de pensioenpremie is gestegen met 1,3%. Ter informatie: Niet alle externe inhuur wordt uit deze budgetten bekostigd. Voor sommige (vooral grotere) projecten, zoals Hooghkamer, zijn aparte budgetten in de begroting opgenomen. Per onderwerp bekijken we steeds, hoe we het werk met de beschikbare budgetten het beste kunnen organiseren. Vaste kern/flexibele schil In 2013 is op diverse domeinen doorgepakt op het intensiveren of onderzoeken van regionale samenwerking (3D, Belastingen, Inkoop, Opleidingen). Daarnaast is in het derde kwartaal van 2013 gestart met het uitrollen van strategische personeelsplanning om vanuit de gewenste (regie)organisatie 82

verdergaande stappen te definiëren rondom de invulling van een vaste schil en werkzaamheden die via een flexibele schil ingevuld kunnen worden. Deze activiteiten lopen door tot en met 2014 . Inkoop binnen Teylingen Per 1 april 2013 is de nieuwe Aanbestedingswet in werking getreden. Voortzetting van versoepeling van de inkoopregels is daardoor niet mogelijk. Er wordt ingekocht volgens de nieuwe Aanbestedingswet en Gids Proportionaliteit. In 2013 wordt een nieuw inkoopbeleid vastgesteld volgens de nieuwe regelgeving. Voor intern gebruik is er een inkooptoolkit geïntroduceerd dat als handboek dient voor inkoop en medewerkers voorziet van standaarddocumenten. Daarnaast loopt er een onderzoek naar mogelijke inkoopsamenwerking met omliggende gemeenten. Dit traject moet leiden tot een toekomstbestendige inkooporganisatie die grotere inkooptaakstellingen realiseert dan tot op heden. Een realistische benadering daarvan wordt in het najaar van 2013 opgesteld.

83

4.6 Paragraaf Verbonden Partijen Inleiding Vanuit de wettelijke regelgeving (BBV) moet de paragraaf verbonden partijen ten minste aan de volgende eisen voldoen: De paragraaf betreffende de verbonden partijen bevat ten minste: a. de visie op verbonden partijen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in de begroting; b. de beleidsvoornemens omtrent verbonden partijen. Gemeentelijke taken worden in hoofdzaak op drie manieren uitgevoerd. Eén manier om beleid uit te voeren is door als gemeente deel te nemen aan een verbonden partij. Andere manieren zijn om de uitvoering in eigen beheer te houden (bijvoorbeeld bij een gemeentelijke dienst) of om de uitvoering uit te besteden aan een andere organisatie die verder geheel los staat van de gemeente (bijvoorbeeld door subsidie te geven of een Inkoopcontract te sluiten). Een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk én een financieel belang heeft. Het aangaan van banden met verbonden partijen komt altijd voort uit het publieke belang. Verbindingen met verbonden partijen zijn een manier om bepaalde publieke taken uit te voeren. Voor het aangaan en onderhouden van contacten met verbonden partijen is het van belang af te wegen: • wat de meest doelmatige manier is om een taak uit te voeren; • wat de beste garantie geeft dat de taak wordt uitgevoerd op een manier zoals we die voor ogen hebben staan; • op welke manier we voldoende inhoudelijk en financieel inzicht hebben in het uitvoeren van een taak. Het onderbrengen van taken bij een gemeenschappelijke regeling (verlengd lokaal bestuur) betekent niet dat de gemeente er “dan van af is”. De uitvoering van publieke taken in verlengd lokaal bestuur vereist democratische controle. Het is van belang daarbij het zwaartepunt te leggen naar “sturing vooraf” om grip te hebben. We streven ernaar gepast invloed uit te oefenen op verbonden partijen, door zelf zitting te hebben in het dagelijks bestuur van de verbonden partij of via vertegenwoordiging van Teylingen door een bestuurder van de Bollen5 gemeenten. Om onze bestuurder goed te ondersteunen is er een actieve ondersteuning vanuit de eigen ambtelijke organisatie en betrokkenheid van onze regiowerkgroep. Er is voortdurend behoefte om grip te krijgen en te houden op gemeenschappelijke regelingen (verbonden partijen). De notitie "Sturen op gemeenschappelijke regelingen: een kwestie van anders denken en goed organiseren" is onlangs in regioverband (regiocoördinatoren) opgesteld en door ons college vastgesteld. Wij dragen actief bij in de vorm van personele inzet om een bijdrage te leveren aan het gezamenlijke doel: het sturen, het beheersen, het verantwoorden en het toezicht houden op gemeenschappelijke regelingen verder te verbeteren. Ook is in regionaal verband een financieel kader afgesproken voor de gemeenschappelijke regelingen. Daarmee wordt voorkomen dat gemeenten verschillende geluiden laten horen, waardoor de gemeenschappelijke regelingen soms niet weten waar zij aan toe zijn. Bovendien voorkomen wij dat door verdeeldheid financiële taakstellingen te traag worden doorgevoerd en niet tijdig kunnen worden ingeboekt door de gemeenten. De gemeenschappelijke regelingen worden niet op voorhand uitgezonderd bij de bezuinigingen de komende jaren. Wij bereiken hier ook mee dat onze bestuurlijke vertegenwoordigers in de besturen van de gemeenschappelijke regelingen vroegtijdig bij discussies over begrotingen refereren naar het regionaal afgesproken financiële kader.

84

Welke ontwikkelingen spelen er? Regiowerkgroep Onze regiowerkgroep heeft haar regiovisie opnieuw herijkt en nieuwe werkafspraken gemaakt. Tevens zijn de volgende aandachtsgebieden benoemd als toetsingskader voor agenda’s en (bespreek)onderwerpen: 1. Politieke en bestuurlijke regio; 2. Samenwerking en participatie; 3. Regisserende en deregulerende regio; 4. Duurzame regio. Brandweer Per 1 januari 2011 zijn de gemeentelijke brandweerkorpsen opgenomen in de regionale organisatie. De gemeente Katwijk sluit per 1 januari 2014 aan. Met de regionalisering van de brandweer kan de gemeente een verantwoorde brandweerzorg en rampenbestrijding blijven bieden tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten. Brandweer Hollands Midden doet dit door middel van het verbeteren van de kwaliteit van de huidige brandweerzorg en de rampenbestrijding, het borgen hiervan en de bestendigheid om toekomstige ontwikkelingen aan te kunnen. De gemeenschappelijke regeling Regionale Brandweer en GHOR Hollands Midden is gewijzigd in “de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Hollands Midden”. Kort gezegd is de gemeenschappelijke regeling een publiekrechtelijke overeenkomst tussen verschillende gemeenten waarbij bepaald wordt dat bepaalde taken en bevoegdheden op het gebied van crisisbeheersing en rampenbestrijding centraal worden uitgevoerd. De wijziging is noodzakelijk vanwege de regionalisering van de brandweer en de Wet Veiligheidsregio’s. De Wet Veiligheidsregio’s is van invloed op de organisatie van de huidige samenwerking van de veiligheidspartners in de regio. In de gemeenschappelijke regeling worden de organisatie en de bijbehorende taken en bevoegdheden geregeld. Zo kan de kwaliteit van de crisisbeheersing en rampenbestrijding worden gegarandeerd. Holland Rijnland Het project Kracht15 staat in het teken van het proces Profilering & Positionering van de regio Holland Rijnland en het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland. In dit proces wordt nagedacht over de toekomst van gemeentelijk samenwerken in de regio Holland Rijnland. Belangrijke vragen hierbij zijn; “Wat zijn de maatschappelijke opgaven? Op welke onderwerpen kan het beste worden samengewerkt en welke schaal past daar het best bij?” Om hier een antwoord op te geven is een discussienotitie opgesteld: de “Spijkers met koppen-notitie”. De discussienotitie bestaat uit een agenda met drie hoofdonderwerpen: economie, duurzame leefomgeving, sociale agenda. Er worden nu twee varianten nader onderzocht: een netwerkvariant waarbij Holland Rijnland als koepel fungeert voor de drie subregio’s Bollenstreek, Leidse regio en Rijnstreek. En daarnaast een variant waarbij de netwerksamenwerking uitgewerkt wordt met een “ambtenaren-uitleenmodel. Sociaal domein De gemeente krijgt er door drie decentralisaties (3D) veel nieuwe taken bij. Het gaat hierbij om: 1. De invoering van de Participatiewet; 2. De decentralisatie van de extramurale begeleiding en persoonlijke verzorging vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo); 3. De decentralisatie van de Jeugdzorg. Door deze taken bestaat de gemeentelijke begroting vanaf 2015 voor het merendeel uit de sociale programma’s. De budgetoverhevelingen gaan gepaard met forse rijksbezuinigingen. Onze gemeenteraad moet nog keuzes maken over de drie transities: Wet werken naar vermogen, AWBZ/Wmo en Jeugdzorg. Daarbij zijn allerlei varianten mogelijk. 85

De voorbereiding vindt plaats in regionaal verband via Holland Rijnland. Het landelijk Wmo-budget 2014 is iets hoger dan het landelijk budget 2013. Daar staat wel een te verwachten verhoging van de aanspraken tegenover. In 2014 wordt door de extramuralisering een groter beroep gedaan op de Wmo. De gemeenten worden in het Wmo-fonds tegemoet gekomen (53,7 miljoen). In 2014 wordt een begin gemaakt met de bezuinigingen op de aftrekposten van de inkomstenbelasting. Ook hier krijgen de gemeenten een budget van 45 miljoen voor. Daarnaast wordt nog flink gekort op het budget. Dat leidt al met al tot een vrijwel gelijk bedrag in vergelijking tot 2013. Samenwerking Duin- en Bollengemeenten De zes gemeenteraden in de Duin- en Bollenstreek hebben op 4 april 2013 besloten het onderzoek te starten naar de samenwerkingsvarianten. De gemeenteraad van Katwijk maakte daarbij een kanttekening. Katwijk zoekt naar mogelijkheden voor samenwerking op basis van wederzijds voordeel, maar zonder enige vorm van overdracht van autonomie. Katwijk kijkt dus anders aan tegen het beginsel van de niet-vrijblijvendheid. Het eindrapport Strategische Samenwerking Duin- en Bollenstreek, de verdere uitwerking van het Berenschotrapport, is in de zomer van 2013 verschenen. De gemeenten bespreken in de tweede helft van 2013 de verdergaande niet vrijblijvende samenwerking tussen de gemeenten. Deze ontwikkelingen zijn vooral ingegeven door de vraag of de gemeenten afzonderlijk nog toekomstbestendig zijn met het oog op landelijke en regionale ontwikkelingen (de 3 decentralisaties, de economische ontwikkelingen enz). Nationale politie In het nieuwe politiebestel, Politiewet 2012, is sprake van een landelijk politiekorps. De nationale politie moet leiden tot minder bureaucratie, een betere samenwerking tussen de verschillende onderdelen van de politie en meer politiemensen die bezig zijn met het uitvoerende politiewerk. De nationale politie heeft haar basis dicht bij de burger, dus in de wijk en in de gemeente. De wet leidt tot een versterking van het lokale gezag. De positie van de lokale gezagsdragers - de burgemeester en de officier van justitie - wordt verstevigd. Zij maken op lokaal niveau afspraken over de inzet van de politie. Daarnaast zijn zij nauw betrokken bij de aanstelling van de lokale politiechefs. Ook de positie van de gemeenteraad wordt versterkt. De gemeenteraad stelt een integraal veiligheidsplan vast dat als basis wordt gebruikt voor de afspraken over de doelen van de politie op lokaal niveau. De leiding van het landelijke korps wordt opgedragen aan de korpschef.

86

Wat mag het kosten ?

87

Beschrijving van de verbonden partijen Holland Rijnland Vestigingsplaats

Leiden

Visie verbonden partij in relatie tot gemeentelijke doelstelling(en)

Holland Rijnland is een vrijwillige, maar niet vrijblijvende samenwerking van en voor vijftien gemeenten in het hart van de Randstad. Deze gemeenten werken vanuit een gezamenlijke strategische visie op de verdere ontwikkeling van de regio om de kwaliteit van wonen, werken, ondernemen en recreëren van burgers, bedrijven en instellingen in het gebied te bevorderen.

Beleidsvoornemens verbonden partij

Voor wat betreft de Ruimtelijke Agenda staat een aantal opgaven centraal • Verbetering mobiliteit en bereikbaarheid; • Economische structuurversterking; • Woningbouw; • Natuur en Landschap; Regionaal Investeringsfonds (RIF) Voor de projecten RijnlandRoute, RijnGouwelijn-West, Noordelijke Ontsluiting van de Greenport Duin- en Bollenstreek, het Groenprogramma en de herstructurering van de Duin- en Bollenstreek is een RIF ingesteld. Voor de vijf projecten is bijna 180 miljoen euro bijeengebracht. Hiermee geven de gemeenten een krachtig signaal naar de provincie en het Rijk dat het de regio ernst is om te investeren in de bereikbaarheid en ontwikkeling van Holland Rijnland. Sociale Agenda: Op het sociale domein worden ingrijpende veranderingen doorgevoerd. Het Rijk decentraliseert taken op het gebied van werk, maatschappelijke ondersteuning en zorg voor jeugdigen. Binnen Holland Rijnland is besloten deze drie decentralisaties in samenhang op te pakken. Tweede belangrijke speerpunt is het tegengaan van voortijdig schoolverlaten (VSV). De agenda voor Bestuur en Middelen: • Bestuurskracht: De bestuurskracht van de regio wordt versterkt wanneer alle vijftien Holland Rijnland-gemeenten eensgezind optreden. • Positionering: Holland Rijnland is een krachtige regio met een strategische positie in het hart van de Randstad. Na Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht is het de vijfde regio van de Randstad. • Betrokkenheid: De aanbevelingen van de werkgroep Boeien en Binden worden uitgevoerd om de betrokkenheid van de gemeenteraden en colleges te versterken en te behouden. • Belangenbehartiging: Holland Rijnland anticipeert op nieuwe plannen van andere overheden die regionaal beleid (kunnen) beïnvloeden. • Opstellen Focus 2015 – 2018: In 2013 zullen de voorbereidingen worden getroffen voor het opstellen van de Focus 2015 – 2018.

Gemeentelijke risico’s door deze relatie Openbaar belang Veranderingen

Aandeel van de gemeente Teylingen in de voorbereidingskosten van diverse projecten in het kader van mobiliteit. Een evenwichtige ontwikkeling van de regio en het zo goed mogelijk op elkaar afstemmen van de belangen van de deelnemende gemeenten en hun inwoners. Inmiddels is een discussienotitie “spijkers met koppen” verschenen. De notitie bestaat uit een agenda met drie hoofdonderwerpen: economie, duurzame leefomgeving, sociale agenda. In de notitie worden kort een aantal scenario's voor de organisatie van de gemeentelijke samenwerking voorgesteld en bevat een voorstel voor een budgetreductie van 25%. Er is veel waardering uitgesproken over hetgeen we afgelopen jaren in de regionale samenwerking hebben bereikt. Er is brede steun voor de lobbyfunctie en belangenbehartiging op schaal niveau en de wens om dit te behouden. Naast de drie pijlers economie, duurzame leefomgeving en het sociale domein wordt mobiliteit ook genoemd.

88

Qua vorm is er behoefte aan flexibiliteit, behoefte aan terugdringen bestuurlijke drukte en bureaucratie. Scenario 6 (netwerkorganisatie) is het meest genoemd waarbij wel de vraag gesteld is hoe dat geregeld moet worden; het beeld wat een netwerksamenwerking is loopt erg uiteen. De zorg of dat niet te vrijblijvend is en hoe het zit met Holland Rijnland als koepel in verhouding tot het netwerk. Wat betreft het budget zijn er geen bezwaren tegen bezuinigingen, veel gehoord dat het budget volgt op inhoud en vorm. Een inzet van 25% lijkt realistisch om van uit te gaan, in ieder geval als basispakket. De discussie wordt nog vervolgd en leidt in 2014 tot besluitvorming. Vertegenwoordiging gemeente Bedrag per inwoner €

Algemeen Bestuur: burgemeester ven Kampen, wethouder Stuurman, plv. lid wethouder Van der Zon en wethouder Van Velzen. 2012 2013 2014 33,25 33,50 34,66

Intergemeentelijke Sociale Dienst (ISD) Bollenstreek Vestigingsplaats Visie verbonden partij in relatie tot gemeentelijke doelstelling(en) Beleidsvoornemens verbonden partij

Gemeentelijke risico’s door deze relatie Openbaar belang Veranderingen

Vertegenwoordiging gemeente Bedrag per inwoner €

Lisse Doelmatige uitvoering van de regelingen op het gebied van sociale zekerheid en de Wmo die onder gemeentelijke verantwoordelijkheid vallen. Taakuitvoering gericht op: correcte, tijdige en rechtmatige verstrekking van uitkeringen en individuele Wmo verstrekkingen; meer mensen sneller aan het werk helpen. Enerzijds de bijdrage van de gemeente Teylingen in de exploitatielasten van de ISD, en anderzijds de uitvoering van open einde regelingen door de ISD waar de gemeente Teylingen de financiële lasten van draagt. Individuele voorzieningen op het gebied van werk, inkomen en zorg. De "Kanteling van de WMO" wordt in 2014 verder uitgewerkt. In het kader van de invoering van de Wet Werken naar Vermogen en de decentralisatie van (delen van) de AWBZ wordt verder gekeken naar de gevolgen voor de ISD Bollenstreek. Dagelijks Bestuur: wethouder Lambrechts Algemeen Bestuur: wethouder Van Velzen en wethouder Lambrechts, plv. leden wethouder Stuurman en wethouder Van der Zon. 2012 2013 2014 44,81 44,01 43,15

Werkvoorzieningschap Kust, Duin- en Bollenstreek / De Maregroep Vestigingsplaats Visie verbonden partij in relatie tot gemeentelijke doelstelling(en) Beleidsvoornemens verbonden partij

Gemeentelijke risico’s door de relatie met een verbonden partij Openbaar belang Veranderingen Vertegenwoordiging gemeente

Voorhout Bevordering van interne en externe (onder de hoede van of buiten de Maregroep) gesubsidieerde arbeid door uitstroom medewerkers; begeleid werken; detachering; werken op locatie; verplaatsing vanuit industrie naar groen (en vice versa). Werkverschaffing voor specifieke doelgroep door:

• • • •

vaardigheid van mensen te vergroten; inkomen te bieden door (gesubsidieerde) arbeid; werk op maat te bieden, zowel binnen als buiten de Maregroep;

tijdelijke of langdurige werkplekken beschikbaar te stellen. Bijdrage gemeente in tekort Maregroep via bonus/malus regeling. Vanwege rijksbezuinigingen is er vanaf 2011 een gemeentelijke bijdrage.

Het op een bedrijfsmatige wijze uitvoeren van taken van en voor de deelnemende gemeenten op het terrein van gesubsidieerde arbeid. In het kader van de invoering van de Wet Werken Naar Vermogen wordt gekeken naar de invulling van de Wet sociale werkvoorziening (wsw). Dagelijks Bestuur: wethouder Lambrechts

89

Bedrag per inwoner €

Algemeen Bestuur: wethouder Van Velzen en wethouder Lambrechts, plv. leden wethouder Stuurman en wethouder Van der Zon. 2012 2013 2014 3,50 3,31 1,43

Regionale dienst openbare gezondheidszorg Hollands-Midden Vestigingsplaats Visie verbonden partij in relatie tot gemeentelijke doelstelling(en Beleidsvoornemens verbonden partij

Leiden Bewaking, bescherming en bevordering van de gezondheid van alle inwoners van de Regio Hollands Midden. Uitvoering van opgedragen taken op grond van de Wet Publieke Gezondheid (WPG) en de Wet veiligheidsregio’s (Wvr) door:

•

Aanbod van een basistakenpakket met minimaal alle wettelijke taken Wet Publieke Gezondheidszorg (WPG);

• Gemeentelijke risico’s door deze relatie Openbaar belang

Veranderingen

Vertegenwoordiging gemeente Bedrag per inwoner €

Kostendekkende uitvoering van aanvullende diensten en markttaken in het verlengde van wettelijke taken. Afstemmingsproblemen bij samenwerking met GHOR, GGD en gemeente in geval van rampen door verschillende regio-indelingen Het behartigen van de belangen van de aan de regeling deelnemende gemeenten op het terrein van de openbare gezondheidszorg, de volksgezondheid en het ambulancevervoer. Op basis van de WPG zijn gemeenten verplicht om producten voor de collectieve gezondheidszorg in te kopen bij de GGD. De RDOG HM voert ook de jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar uit. De RDOG tracht vast te houden aan de richtlijnen van de werkgroep Strijk, maar de gevraagde bezuiniging van 5% kan niet in 2013 maar pas in 2017 gerealiseerd worden. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat de frictiekosten voor de integratie van de jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar eerst 'inverdiend' moeten worden. Tevens is per product binnen het basistakenpakket vastgesteld tot welk punt kostenreducties nog aanvaardbaar zijn teneinde te blijven voldoen aan de wettelijke taak die gemeenten op dit vlak hebben. Bestuurscommissie: wethouder Lambrechts Algemeen Bestuur: wethouder Lambrechts, plv. lid wethouder Van Velzen. 2012 2013 2014 28,00 27,95 28,31

Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Hollands Midden (tot 2011: Regionale Brandweer en GHOR Hollands Midden) Vestigingsplaats Leiden Visie verbonden partij in relatie Hoogwaardige brandweerzorg en adequate crisisorganisatie. Versterken van de tot gemeentelijke generieke crisisorganisatie en in het bijzonder de reactiekracht op alle soorten doelstelling(en) incidenten en het uitoefenen van de taken die in de Wet veiligheidsregio’s aan de bestuursorganen van de gemeente zijn opgedragen. Beleidsvoornemens verbonden partij Gemeentelijke risico’s door deze relatie

Voorbereiding, hulpverlening en coördinatie bij rampen.

Openbaar belang

Het behartigen van de belangen van de aan de regeling deelnemende gemeenten op het terrein van politie, brandweer, de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de regio (GHOR), rampenbestrijding en het realiseren van een gecoördineerde inzet bij zware ongevallen en rampen betrokken

De risico’s worden beschreven in de paragraaf Weerstandsvermogen behorende bij de programmabegroting van de Veiligheidsregio Hollands Midden. De risico’s hebben onder andere betrekking op het wetsvoorstel tot verplichte regionalisering van de brandweer en de BTW-compensatie. Voor een uitgebreide toelichting wordt kortheidshalve verwezen naar de programmabegroting.

90

Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Hollands Midden (tot 2011: Regionale Brandweer en GHOR Hollands Midden) organisaties, instellingen en diensten. Veranderingen

Er zijn drie belangrijke nationale ontwikkelingen van toepassing. Als gevolg van het wetsvoorstel tot verplichte regionalisering van de brandweer moet de brandweer van Katwijk ook aansluiten. Hiernaast heeft de nationale politie en de samenvoeging van Haaglanden en Hollands Midden gevolgen voor de betrokken partijen.

Vertegenwoordiging gemeente Bedrag per inwoner

Portefeuille: Plv. lid Wethouder Van der Zon. 2012 2013 57,02 55,65

2014 54,76

€

Regeling Omgevingsdienst West-Holland Vestigingsplaats Visie verbonden partij in relatie tot gemeentelijke doelstelling(en)

Leiden De Omgevingsdienst West-Holland staat voor: • het streven naar een optimale milieukwaliteit; • een bijdrage leveren aan de veiligheid van inwoners door ervoor te zorgen dat de milieuprestatie van bedrijven op orde is; • het bewerkstelligen van een duurzaam leefmilieu en een verbetering van onze leefomgeving; • het leveren van een bijdrage aan de oplossing van (mondiale) vraagstukken. De Omgevingsdienst wil een kwalitatief hoogstaand uitvoeringsdeskundige zijn in het integraal aanpakken van omgevingsvraagstukken.

Beleidsvoornemens verbonden partij Gemeentelijke risico’s door deze relatie Openbaar belang

Aan de vastgestelde Duurzaamheidsagenda Teylingen (voorheen Milieubeleidsplan) geven wij uitvoering. De gemeente bepaalt zelf de afname van het aantal uren. Het bewerkstelligen van een duurzaam leefmilieu en een verbetering van onze leefomgeving. Bij de ODWH lopen 2 trajecten ter verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening. Het eerste traject gaat over de bestuurlijke aansturing. Het andere traject gaat over de cultuur van de ODWH en de dienstverlening naar de opdrachtgevers. Beide activiteiten zijn mede opgestart naar aanleiding van het vorig jaar uitgevoerde Klanttevredenheidsonderzoek. Daarnaast ontstaat door de gemeentelijke herindeling tussen Alphen ad Rijn, Rijnwoude en Boskoop er vanaf 2015 een andere situatie waarbij een deel van de nu uit te voeren taken mogelijk verdwijnt naar ODMH waarbij Rijnwoude en Boskoop zijn aangesloten.

Veranderingen

Vertegenwoordiging gemeente Bedrag per inwoner €

Dagelijks Bestuur: wethouder Stuurman (vice-voorzitter). Algemeen Bestuur: wethouder Van der Zon, plv. lid wethouder Van Velzen en wethouder Lambrechts. 2012 2013 2014 20,39 20,15 18,73

Vuilafvoerbedrijf Duin-en Bollenstreek (VAB) Vestigingsplaats Voorhout Visie verbonden partij Op milieuhygiënisch verantwoorde en doelmatige wijze afvoer van huishoudelijk restafval en gft-afval. Beleidsvoornemens verbonden Bestuurlijk is de ambitie uitgesproken om de samenwerking binnen het VAB te

91

Vuilafvoerbedrijf Duin-en Bollenstreek (VAB) partij intensiveren. In overleg met de deelnemende gemeenten is een ontwikkelagenda vastgesteld waarin de onderwerpen van samenwerking worden vormgegeven. De aanbesteding voor het afsluiten van een nieuw contract voor de verwerking van huishoudelijk restafval voor de periode vanaf medio 2016 is afgerond. Op basis van de huidige ontwikkelingen op de afvalmarkt en de wens van de deelnemende gemeenten grip te houden (regie) op het afvalbeheer, zal onderzocht wordt hoe de samenwerking de komende jaren vorm wordt gegeven. Dit mede vanuit eventueel toekomstige investeringen. Gemeentelijke risico’s door Het intensiveren van de samenwerking heeft tot doel om schaalvoordeel te deze relatie behalen maar vraagt wel de benodigde inbreng van en afstemming met de deelnemende gemeenten. Openbaar belang Doelmatige verwijdering van afvalstoffen (service, kosten, milieu). Veranderingen Op basis van de huidige ontwikkelingen op de afvalmarkt en de wens van de deelnemende gemeenten grip te houden (regie) op het afvalbeheer, zal onderzocht wordt hoe de samenwerking de komende jaren vorm wordt gegeven. Dit mede vanuit eventueel toekomstige investeringen. Vertegenwoordiging Dagelijks Bestuur: wethouder Van der Zon (Vz), plv. lid wethouder Stuurman. gemeente Bedrag per inwoner (Voorhout) 2012 2013 2014 € 3,17 3,19 3,24

Vuilverwerking voor Leiden en omgeving (Gevulei) Vestigingsplaats Leiden Visie verbonden partij in relatie Op milieuhygiënisch verantwoorde en doelmatige wijze afvoer van huishoudelijk tot gemeentelijke restafval en gft-afval. doelstelling(en) Beleidsvoornemens verbonden Continuering van de bestaande activiteiten tot aan de beëindiging van de GR partij Gevulei (2016) en optioneel het houden van gezamenlijke aanbestedingen bij afloop van de inzamelcontracten. Gemeentelijke risico’s door Geen. deze relatie Openbaar belang Verantwoord afvoeren en verwerken van huisvuil. Veranderingen Vertegenwoordiging Algemeen Bestuur: wethouder Van der Zon en wethouder Stuurman gemeente Bedrag per inwoner 2012 2013 2014 (Sassenheim en Warmond) € 19,98 20,30 18,64 Greenport Ontwikkelingsmaatschappij (GOM) Vestigingsplaats Noordwijkerhout Visie verbonden partij in relatie De GOM is een uitvoeringsorganisatie zonder publiekrechtelijke taken. Bij de tot gemeentelijke GOM zijn zes Duin- en Bollenstreekgemeenten betrokken. De regio Holland doelstelling(en) Rijnland en meer in het bijzonder het gebied van de Duin- en Bollenstreek heeft een sterke internationale concurrentiepositie in de tuinbouwsector waar het gaat om bloemen, planten, bollen, knollen en vaste planten. Partijen willen deze internationale concurrentiepositie behouden, uitbouwen en versterken door een integrale gebiedsontwikkeling waarbij vorm en inhoud wordt gegeven aan een integrale ruimtelijke herstructurering van het gebied van de Duin- en Bollenstreek. De herstructurering van de Greenport vraagt een integrale en bovenlokale aanpak. Beleidsvoornemens verbonden De integrale gebiedsontwikkeling moet leiden tot versterking van de nationale en partij regionale economie en het nationale landschap door behoud, revitalisering en versterking van onder andere het bollencomplex (2625 ha), de glastuinbouwclusters en het toerismecluster waarbij ook een aanzienlijke ruimtelijke kwaliteitsslag (incl. een actieve aanpak en sanering van verrommeling

92

Greenport Ontwikkelingsmaatschappij (GOM) en verbetering van natuur en ecologie) bereikt moet worden voor het gehele gebied. Gemeentelijke risico’s door Met inachtneming van de kapitaalinbreng van de gemeenten (€ 390.000,-), de € deze relatie 10 miljoen bijdrage van Holland Rijnland uit het regionaal investeringsfonds (RIF) voor de Greenport en een nader te bepalen deel van de € 20 miljoen uit het RIF voor de regionale groenstructuur, de toegekende FES-gelden, eventuele provinciale en rijksbijdragen, eventuele andere subsidies en de opbrengst uit de verkoop van gronden is het uitgangspunt van de GOM een budgettair neutraal eindresultaat. De gemeente Teylingen (evenals de andere deelnemende gemeenten) heeft zich garant gesteld voor een bedrag van 7 miljoen. Openbaar belang De Greenport Duin- en Bollenstreek moet het mondiaal handelslogistiek en kennisinnovatief centrum blijven, verder uitgroeien en worden versterkt tot een nog belangrijker economische motor voor de Randstad. Veranderingen/ontwikkeling Geen bijzonderheden. Vertegenwoordiging Lid Algemene Vergadering van Aandeelhouders: wethouder Stuurman gemeente Stichting GovUnited Vestigingsplaats Visie verbonden partij in relatie tot gemeentelijke doelstelling(en)

Beleidsvoornemens verbonden partij

Den Haag GovUnited wil de dienstverlening en bedrijfsvoering van gemeenten in Nederland verbeteren door het organiseren van intensieve samenwerking, delen van kennis en expertise mede door de inzet van moderne, gestandaardiseerde ICT-middelen en daarbij behorende dienstverlening. Deelnemers aan GovUnited menen dat het ontwikkelen, onderhouden en beheren van ICT geen kerntaak voor gemeenten is. De 'markt' is zeer wel in staat dit voor gemeenten te doen. Namens haar deelnemers voert GovUnited de regie in de gezamenlijke inschakeling van de markt in dezen. Zo kan een gemeente zich richten op haar kerntaak: de dienstverlening aan burgers en bedrijven. In de periode tot 2015 zal GovUnited zich concentreren op het realiseren van beleidsdoelen (zoals vastgelegd in o.a. het iNUP en de @genda 2015) waar de gemeenten in de komende periode voor zullen staan. De snelle veranderingen vereisen dat actief ingespeeld wordt op nieuwe ontwikkelingen zoals ‘cloud’- technologie, de snelle groei van mobiel internet (en bijbehorende smartphones/tablets) en direct daarmee samenhangend de ontwikkeling en gebruik van sociale netwerken. Dit vraagt om een innovatieve c.q. meebewegende overheid. Daarbij zijn duurzaamheid en energie-efficiency belangrijk. Beheer en doorontwikkeling front- en midoffice Logica heeft een front- en midoffice technologie ontwikkeld waarmee gemeenten invulling kunnen geven aan het Antwoord© concept (inrichting klant contact centrum), zaakgericht werken en multichannelmanagement. In 2012 heeft GreenValley de onderdelen van Logica overgenomen, waardoor de gehele suite in handen is van leverancier GreenValley. GovUnited is regisseur van de vraagkant voor ontwikkeling, alsmede de beheerder van de leverancier en het contract. Uitbouw e-dienstverlening gemeenten Gemeenten kunnen kostenbesparing realiseren door meer dienstverlening elektronisch te laten verlopen. Winsten zitten met name in het digitaliseren van poststromen, kanaalsturing en het organiseren van baliebezoek. Er zijn nog veel gemeentelijke processen te digitaliseren en met de verder gaande decentralisering zullen gemeenten met nieuwe taken worden bedeeld. Standaardisatie en gezamenlijke (liefst steeds eenmalige) ontwikkeling spelen hierin grote rol. Dit is een primair aandachtsgebied van GovUnited.

93

Stichting GovUnited Informatiebeheer gemeenten op orde brengen Het Nationaal Uitvoeringsprogramma dienstverlening en e-overheid (NUP) bepaalt in grote mate de ontwikkeling van de gemeentelijke informatiehuishouding. De activiteiten die voortvloeien uit het iNUP (vervolg op het NUP) worden actief gevolgd en in nauwe samenwerking met betrokken gemeenten en andere overheden in de komende tijd opgepakt. GovUnited fungeert als vertaler van beleid naar uitvoering, van organisatie naar ICT. Andere projecten die nu worden verkend zijn eHerkenning, Digikoppeling en mGBA. Innoverend vermogen verhogen GovUnited volgt voor haar deelnemers de ontwikkelingen in techniek en organisatie en de rol van ICT. Soms komt een ontwikkeling vanuit de techniek, soms vanuit de maatschappij en andere keren uit onverwachte hoek. Voor het volgen van en het inspelen op innovatie zoekt GovUnited actieve samenwerking met de markt. Zo wordt rondom de front- en midoffice een ecosysteem van partijen opgezet die aanvullende dienstverlening ontwikkelen, zogenaamde ‘plugins’. GovUnited stimuleert actief de ontwikkelingen rondom open data. Het financiële risico van de gemeente concentreert zich met name op de afname van Triple C (het zaaksysteem). Op dit moment nemen 17 gemeenten dit zaaksysteem af. De ontwikkeling van dit systeem is destijds door het ICTU voorgefinancierd. Op dit moment bestaat er een restschuld aan het ICTU van 4,2 miljoen euro. In het worst case scenario stoppen alle gemeenten met Triple C en moeten de gezamenlijke gemeenten (13 in getal) deze restschuld voldoen. Goede ICT voorziening om de doelstellingen van bedrijfsvoering en dienstverlening waar te kunnen maken. Samenwerking met het samenwerkingsverband Dimpact wordt verder onderzocht en wordt naar verwachting uitgewerkt. Dagelijks Bestuur: wethouder Van der Zon (voorzitter)

Gemeentelijke risico’s door de relatie met een verbonden partij

Openbaar belang Veranderingen Vertegenwoordiging gemeente Bedrag per inwoner € Alliander Vestigingsplaats Visie verbonden partij

Beleidsvoornemens verbonden partij

Gemeentelijke risico’s door deze relatie Openbaar belang

2012 6,30

2013 6,22

2014 6,22

Amsterdam De visie verwoordt Alliander als volgt: “Door onze verbinding met de samenleving leveren we onze diensten snel, innovatief en betrouwbaar. Klanten ervaren het netwerkbedrijf Alliander hierdoor als de beste onderneming in zijn soort. In dialoog met onze stakeholders en vanuit onze ambitie om continu te verbeteren, zijn we in staat een evenwichtige bijdrage aan de groei van al onze stakeholders te realiseren. In de regio’s waar we mee verbonden zijn, werken we gedreven aan een betere samenleving”. De energiesector is in beweging. De groeiende noodzaak om over te schakelen naar duurzame vormen van energieopwekking en –verbruik zorgt voor nieuwe politieke kaders, innovaties en veranderende klantbehoeften. De overgang naar een duurzame energievoorziening vraagt van Alliander een actieve bijdrage. Tegelijkertijd richten zij zich op de leveringszekerheid van vandaag. Alliander wil haar infrastructuur, het energiemanagement en de diensten zo inrichten dat de kwaliteit op duurzame wijze gegarandeerd blijft. De gemeente ontvangt dividend. Alliander is een privaatrechtelijk verbonden partij. Alliander is een energienetwerkbedrijf. Zij zorgen voor het transport van betrouwbare, betaalbare en veilige energie, vandaag en in de toekomst. Via het netwerk transporteren zij elektriciteit en gas naar 37% van alle

94

elektriciteits- en gasklanten in Nederland. Alliander investeert in de facilitering van duurzame energievormen om zo bij te dragen aan een betere samenleving. Veranderingen Vertegenwoordiging gemeente Bedrag per inwoner (Dividend=opbrengst)

Wethouder Van der Zon.

€

2012

2013

2014

15,54

13,82

13,91

DUNEA (Duinwaterbedrijf Zuid-Holland) Vestigingsplaats Voorburg Visie verbonden partij Excellente dienstverlening, leveringsbetrouwbaarheid en aandacht voor natuurrecreatie- en waterkwaliteit. Beleidsvoornemens verbonden De doelen voor de komende beleidsperiode zijn allemaal gericht op het verder partij verduurzamen van de activiteiten. Door in te zetten op energiebesparing, duurzame energiebronnen en compensatieprojecten werkt Dunea aan een dalende CO2-uitstoot. Daarnaast zijn een duurzame inzet van hulpbronnen en onze natuurlijke omgeving belangrijke thema's. Zij werken met overheidsprogramma's als Duurzaam Inkopen, Duurzaam Bouwen en het Cradleto-Cradle principe. Gemeentelijke risico’s door Risico voor de aandeelhouder beperkt zich tot de wettelijke risico’s. deze relatie De drinkwaterwet geeft ruimte voor het uitbetalen van een (beperkt) dividend aan de aandeelhouders. De aandeelhouders vinden echter dat het uitbetalen van dividend niet past bij een drinkwaterbedrijf en hebben daarom besloten om de blokkade op het uitkeren van dividend in stand te houden. Hierdoor kan de volledige winst worden gebruikt voor het aflossen van leningen. Dit leidt tot lagere rentekosten en dus tot lagere tarieven op termijn. Openbaar belang De productie en levering van goed en betrouwbaar drinkwater, 24 uur per dag, met zo min mogelijk storingen. De gemeente Teylingen is aandeelhouder. Veranderingen Geen opmerkingen. Vertegenwoordiging Wethouder van der Zon in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. gemeente Bank Nederlandse gemeenten (BNG) Vestigingsplaats Den Haag Visie verbonden partij De kerntaak van de BNG is om tegen lage tarieven te voorzien in lange kredietverlening aan decentrale overheden en in kredietverlening onder garantie van overheden. Beleidsvoornemens verbonden BNG vertaalt haar missie in de volgende strategische doelstellingen: partij • het behoud van substantiële marktaandelen in de Nederlandse publieke sector en het semi-publieke domein;

•

Gemeentelijke risico’s door deze relatie

Openbaar belang

het behalen van een redelijk rendement voor de aandeelhouders. De bank is een structuurvennootschap. Aandeelhouders van de bank zijn uitsluitend overheden. De Staat is houder van de helft van de aandelen, de andere helft is in handen van gemeenten, provincies en een hoogheemraadschap. De gemeente ontvangt jaarlijks dividend. De resultaten van deze deelneming fluctueren en daarmee ook de dividenduitkering. De BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. Met gespecialiseerde dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten voor maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Daarmee is de bank essentieel voor de uitvoering van de publieke taak. Het eigenaarschap van gemeenten, provincies en de staat, evenals het door de statuten beperkte werkterrein van de bank bieden financiers het vertrouwen dat het risico van kredietverlening aan dit instituut zeer beperkt is.

Veranderingen Vertegenwoordiging gemeente

Geen opmerkingen. Namens de gemeente Teylingen is wethouder Van der Zon de vertegenwoordiger.

95

4.7 Paragraaf Grondbeleid Inleiding Grondbeleid bevindt zich op het snijvlak tussen ruimtelijk ordeningsbeleid (RO-beleid) en financiën. Grondbeleid is daarbij geen doel op zich maar een essentieel middel om mede uitvoering te geven aan gemeentelijke beleidsdoeleinden op het gebied van wonen, werken, welzijn, infrastructuur, recreatie, milieu en landschapsontwikkeling. Dit alles passend bij de financiële mogelijkheden en doelstellingen van de gemeente. Met het grondbeleid wordt bepaald of en hoe instrumenten, zoals bijvoorbeeld onteigening of kostenverhaal, worden ingezet om de gestelde doelen te realiseren. Het beleid van de gemeente voor de komende jaren is vormgegeven in de 'Strategische Visie Teylingen 2040' en het collegeprogramma 2010-2014 'Anders werken, meer bereiken', en is nader uitgewerkt in de 'Kadernota 2011-2014'. Ten aanzien van het financieel- en RO-beleid wordt hierin een aantal belangrijke uitspraken gedaan welke mede de visie op het grondbeleid kleuren: • “Teylingen neemt nadrukkelijker de regie op de ruimtelijke inrichting"; • "Teylingen gaat de toekomst in als regiegemeente. De gemeente heeft geen allesbepalende positie meer als het gaat om de fysieke en sociale ontwikkeling van de wijken en buurten. Zij is meer een partner in een netwerk"; • "De financiële toekomst is, meer dan in het verleden, onzeker. Mede door de onzekerheden achten wij het wijs de volgende jaren het te voeren beleid financieel sluitend te maken."; • "Een goed uitgevoerd grondbeleid is ondersteunend aan het creëren van een goed woon-, werken leefklimaat.". In de bovenstaande passages klinkt het grondbeleid zoals de gemeente dat wil voeren reeds door: faciliteren waar kan en optreden waar nodig is. Wat willen wij bereiken? Transparantie naar externe partijen is hierbij van belang: wat mogen partijen van de gemeente verwachten? De 'betrouwbare en eerlijke overheid' is een principe waaraan de gemeente grote waarde hecht. Bij de uitvoering van grondbeleid dient rekening gehouden te worden met de beperkte financiële middelen en aanvaardbare risicomarges. Ook de gemeente zal in de huidige economische situatie en marktsituatie 'de vinger aan de pols moeten houden'. De gemeente is in gesprek met professionals uit het werkveld (o.a. banken, ontwikkelaars en corporaties) en doet ook zelf onderzoek naar de afzetbaarheid en de productie van woningen zowel nu als in de toekomst. Op basis van deze gegevens ontstaat er een beeld van de behoefte van wonen, bedrijventerreinen en recreatiegebieden. Daar waar noodzakelijk zal de gemeente zelf stappen zetten om zaken voor elkaar te krijgen. De risico's moeten te allen tijde aanvaardbaar blijven. Het doel van grondbeleid binnen Teylingen is daarom: "het tijdig kunnen realiseren van een goed woon-, werk- en leefklimaat waarbij, rekening houdend met een beperkte financiële armslag en aanvaardbare risicomarges, de nadruk ligt op faciliteren waar kan en optreden waar nodig is, alsmede het rechtvaardig verdelen van kosten en opbrengsten over de exploitanten, gebruikers, eigenaren en de gemeente.”. Welke ontwikkelingen spelen er?

Ambitie De gemeente heeft een groot aantal ambities vervat in de 'Strategische Visie Teylingen 2040'. De beschreven ambities geven richting aan het RO-beleid dat de komende jaren gevoerd moet worden, en ze zijn verder geconcretiseerd in diverse beleidsnota's. De inhoudelijke beleidsdoelen van deze nota's op het gebied van ruimtelijke ordening, en dus ook grondbeleid, wordt hieronder beknopt omschreven. Aanvullend wordt opgemerkt dat momenteel wordt gewerkt aan een nieuwe gemeentelijke structuurvisie, welke naar verwachting begin 2014 wordt vastgesteld. In de structuurvisie wordt de richting van de ruimtelijke toekomst van Teylingen vastgelegd. 96

Rol van de gemeente Het overgrote deel van de doelstellingen op ruimtelijke gebied moet de gemeente bereiken door te faciliteren. De grond en het vastgoed is namelijk voor het overgrote deel in bezit van andere partijen. Daar waar de gemeente zelf de regierol op zich neemt zal zij zelf de grondexploitatie gaan voeren. De redenen om zelf de regie te pakken zijn divers maar hebben bijna altijd te maken met het feit dat marktpartijen geen potentieel zien in de ontwikkelingen (met name recreatie), het een wettelijke taak is van de gemeente (infrastructuur), de markt er onderling niet uitkomt en het plan toch van cruciaal belang is voor Teylingen (Hooghkamer, bedrijventerrein Oosthoutlaan) of de grond in gemeentelijk bezit is (Langeveld, Narcissenlaan, oude Gemeentewerf Warmond en de Woezel). Woningen Aantallen en Types De gemeente Teylingen heeft als ambitie in ieder geval te voorzien in haar eigen woonbehoefte. Er zijn de komende jaren dan ook voornemens voor woningbouw. Op basis van het voorgenomen bouwprogramma zal de woningbouwproductie tussen 2010-2017ca. 1.000 woningen bedragen. Bij het realiseren van deze opgave dient zoveel mogelijk binnen de rode contouren gebouwd te worden. Dit zal ook vastgelegd moeten worden in de Structuurvisie welke momenteel wordt opgesteld. De gemeente stelt verschillende eisen aan woningbouwprojecten, waarvan hieronder een aantal voorbeelden wordt gegeven: • van de totale bouwproductie moet 40% te categoriseren zijn als betaalbare woningen voor vooral starters en senioren in de huur- en koopsector tot € 225.000. Tevens is conform regionale afspraken op dit moment 30% aangemerkt als sociale woningbouw; • De gemeente is verantwoordelijk voor voldoende levensloopgeschikte woningen variërend van woningen die geschikt zijn voor mensen met (enige) mobiliteitsbeperkingen tot woningen die geschikt zijn voor inwoners met zware en meervoudige beperkingen die integraal toegankelijk en zorggeschikt zijn. De gemeente maakt afspraken met corporaties en projectontwikkelaars over een meerjaren bouwplanning; • De gemeente reserveert gunstig gelegen nieuwbouwlocaties voor de bouw van volledig rolstoelgeschikte woningen (tenminste 3***) omdat dit type woningen in het algemeen alleen door nieuwbouw tot stand kan worden gebracht; • de gemeente stelt hoge eisen aan de ruimtelijke inrichting waarbij een aantrekkelijk gevarieerd woonklimaat en intensief ruimtegebruik wordt nagestreefd; • woningen en woonomgeving moeten voldoen aan Woonkeur, waaronder het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW).

Duurzame woon (-omgeving) Teylingen is een Millenniumgemeente waarbij duurzaamheid hoog op de agenda staat. Duurzaamheid wordt op stedenbouwkundig gebied nagestreefd door de toepassing van Dubo plusrichtlijnen van het Regionale Beleidskader Duurzame Stedenbouw. Tevens is er aandacht voor het verbeteren van de energetische kwaliteit van nieuwbouwwoningen. De gemeente neemt deel aan het 'Zorgpact Teylingen' met als doel samenwerking en daarmee verbetering van ouderenhuisvesting op korte en langere termijn. Project als de woonzorgcentra Sassembourg is hier voorbeeld van.

Projecten De volgende projecten, welke overwegend bestaan uit woningbouw, zijn de komende jaren aan de orde: Faciliterend: • Engelse Tuin (Voorhout); • Locatie Bakker / Beukenhof (Sassenheim); • Kerkzicht (Voorhout); • Diverse ruimte voor ruimte woningen in heel Teylingen;

97

Regisserend: • Station Voorhout (Voorhout); • Hooghkamer (Voorhout); • Langeveld (Sassenheim); • Gemeentewerf (Warmond); • Narcissenlaan/Bloementuin (Sassenheim); • Oosthaven (Sassenheim). Er lopen diverse onderzoeken naar de woningmarkt in Teylingen en de woningbehoefte in Teylingen. De resultaten van deze onderzoeken zullen in het najaar van 2013 naar de raad worden gestuurd. Op basis van deze uitkomsten is een (beperkte) bijstelling van het grondbeleid mogelijk noodzakelijk. Economie: bedrijvigheid en winkels Het aandeel van Holland Rijnland in het bruto binnenlands product (BBP) neemt af. Er is een tekort aan direct uitgeefbaar bedrijventerrein en een negatief migratiesaldo van zowel inwoners als bedrijven. Mede daarom wil de gemeente inzetten op de versterking van de economie. Immers, met een potentiële beroepsbevolking van ruim 17 duizend mensen en slechts 12 duizend banen binnen de gemeentegrenzen valt er wat te winnen op het gebied van werkgelegenheid. Daarbij is de Greenport voor Teylingen een belangrijke en unieke economische drager en moeten bedrijventerreinen vitaal, duurzaam en veilig zijn om het werkgelegenheidsaanbod op niveau te houden. De mogelijkheden die zich binnen de gemeentegrenzen aandienen, moeten direct opgepakt of nader onderzocht worden. Hierbij gaat het niet alleen om uitbreidingslocaties, maar ook om revitalisering van bestaande terreinen waarbij een optimale ruimtelijke inrichting wordt nagestreefd d.m.v. slim en intensief ruimtegebruik. Projecten Aanpak van de volgende bedrijventerreinen is de komende jaren aan de orde: Faciliterend: • verbreding/transformatie Jagtlust 1 (Sassenheim); • uitbreiding de Wetering/Greenib (Warmond); • verbreding/transformatie Veerpolder (Warmond). Regisserend: • uitbreiding Oosthoutlaan (Sassenheim). De ontwikkeling van kantoren wordt de komende jaren beperkt voorzien. Dit kan met name opgevangen worden binnen de bovengenoemde terreinen en op enkele verspreid liggende locaties. Het handhaven en versterken van de aantrekkingskracht van winkelcentra vormt een belangrijk aandachtspunt. Recreatie, voorzieningen en infrastructuur Door de groei van het inwonersaantal groeit de behoefte aan recreatiegebieden en voorzieningen mee. Tevens wordt de druk op bestaande infrastructuur verhoogd. Om te voldoen aan toenemende en veranderende behoeften, dienen verschillende investeringen te worden gedaan. Om een indruk te geven van de opgaven, wordt hieronder een aantal projecten benoemd. Projecten Recreatie Regisserend: • herinrichting Koudenhoorn; • aanleggen wandel- en fietspaden Boterhuispolder.

98

Voorzieningen Regisserend: • de aanleg en renovatie van gemeentelijke sportaccommodaties; • realiseren van een Brede School In Warmond; • de aanleg van passende parkeervoorzieningen, waarbij wordt verwezen naar de 'Parkeernota Teylingen'. Infrastructuur Regisserend: • de aanleg van de Noordelijke Randweg Voorhout; • het oplossen van de knelpunten op de provinciale wegen N443 en N444 ten behoeve van het verbeteren van de ontsluiting van de Noordelijke Greenport. Dit gebeurt in overleg met de Provincie Zuid-Holland.

Financiële uitgangspunten Onderdeel van de grondexploitatie is een fasering van kosten en opbrengsten in de tijd en een contante waardeberekening, waarbij rekening wordt gehouden met de effecten van prijsstijgingen en rente. In het geval van een particuliere grondexploitatie waaraan de gemeente medewerking verleent worden de kosten en opbrengsten in beeld gebracht. In de gemeentelijke grondexploitatieberekening worden dan alleen de gemeentelijke kosten en opbrengsten opgenomen. Het betreft minimaal de kosten van interne uren van het ambtelijk apparaat en de inhuur. Jaarlijks vindt een actualisatie van de grondexploitaties plaats. Dit betekent minimaal dat er een aanpassing van het prijspeil plaats vindt, boekwaarden verwerkt worden en restantbedragen opnieuw gefaseerd worden. Indien daar aanleiding toe is, worden ook uitgangspunten aangepast. De jaarlijks geactualiseerde grondexploitaties worden rechtstreeks in de gemeentelijke begroting en jaarcijfers geïntegreerd. Uitgangspunt is dat alle grondexploitaties worden geactualiseerd naar één gelijk prijspeil en dat de actualisatie jaarlijks in de programmabegroting aan de Gemeenteraad worden aangeboden. Het nemen van winst schept mogelijkheden om nieuwe projecten aan te pakken c.q. risico's op te vangen. Winsten op een project worden genomen zodra dit verantwoord is. Dit kan bij afronding van het project zijn of tussentijds. De gemeente Teylingen kan tussentijds winst nemen als aan alle onderstaande voorwaarden is voldaan: • er sprake is van een actuele grondexploitatie; • er sprake is van een substantiële winstverwachting; • er geen risico's meer bestaan welke niet door de grondexploitatie zelf gedragen kunnen worden; • er door winstneming geen nadelige boekwaarde ontstaat; • 90% van de gronduitgifte is voltooid. Tussentijdse winstneming is alleen aan de orde bij volledig gemeentelijke grondexploitaties.

Projecten stand van zaken gemeentelijke grondexploitaties Project Hooghkamer Het bestemmingsplan en het bijbehorende exploitatieplan Hooghkamer zijn vastgesteld door de raad. Er wordt de komende jaren hieraan uitvoering gegeven. Uit de gemeentelijke grondexploitatie van maart 2013 (prijspeil 1-1-2013) blijkt een klein tekort van € 107.907. Jaarlijks wordt het exploitatieplan Hooghkamer/gemeentelijke grondexploitatie geactualiseerd. Op basis van de actualisatie vindt aanpassing plaats van de voorziening. • Risico’s: In de in de gemeenteraad besproken risicoanalyse Hooghkamer zijn de risico’s en kansen toegelicht. De volgende risico’s kunnen zich voordoen: plankosten, plankostenscan, natuurcompensatie, vertraging,

99

tunnel onder het spoor, fase 1a een apart complex, Engelse Tuin, taxatie, onteigening, biedingen andere eigenaren, ander type sociale woningen, renterisico en indexrisico. • Kansen in dit plan: Vergroten van de kavels van vrijstaande woningen in bouwfase 3. De gemeente vraagt meer voor de ontwikkelgronden die zij bezit. Project Narcissenlaan/Bloementuin Het plan wordt op dit moment uitgewerkt en de contractering met Woonstichting Vooruitgang en de financiers wordt voorbereid. Het bestemmingsplan gaat eind 2013 in procedure. Verwachting is dat het project begin 2015 kan starten. De opzet van de grondexploitatie laat een positief beeld zien en daarmee kan dit project een substantiële bijdrage leveren aan de RIF bijdrage. • Risico’s: Afzetrisico van de woningen is hier beperkt omdat op deze locatie met name in het goedkopere segment wordt gebouwd (starters, sociale koop en huur). Vertraging door het niet tijdig uitplaatsen van de Sassenheimse Tennis Vereniging (STV). Project Hoofdstraat, locatie Langeveld In september 2010 is een voorbereidingkrediet beschikbaar gesteld voor de ontwikkeling van de locatie Langeveld. Centrale thema's bij dit project zijn participatie en duurzaamheid. Het participatieplan en de uitgangspunten en randvoorwaarden voor de ontwikkeling zijn vastgesteld door de raad. Omwonenden, belanghebbenden en belangstellenden kunnen vanaf het begin af aan meedenken, discussiëren en een concrete inbreng leveren. Voor dit project wordt een bijdrage aan de RIF gelden als randvoorwaarde bij de ontwikkeling opgenomen. Dit betekent dat de grondexploitatie moet sluiten met een winst van € 3.000.000. • Risico’s: Vertraging door verslechterde woningmarkt, boekwaarde is ruim 1,5 miljoen en de rente hierover bedraagt afgerond jaarlijks € 70.000. In 2010 is gestart met woningmarkstscan om afzet-mogelijkheden te inventariseren, de resultaten zijn in 2011 besproken. Op basis van de geactualiseerde grondexploitatie, prijspeil 2013 is de RIF-bijdrage gedaald van € 4.000.000 naar € 3.000.000 (zie jaarrekening 2012, paragraaf grondbeleid). Project Gemeentewerf Warmond De uitgangspunten en randvoorwaarden voor de ontwikkeling van de locatie worden nader uitgewerkt en vertaald in een stedenbouwkundig schetsontwerp. Met name de complexe milieusituatie is bepalend voor de uitwerking van deze locatie. • Risico’s: Door de complexe milieusituatie (2 spoorlijnen en de brandweer) is er een reële kans op een suboptimaal plan waardoor geprognosticeerde grondopbrengst hoogstwaarschijnlijk niet haalbaar is. Project NS locatie Voorhout Het project NS station Voorhout is in 2010 stilgelegd, omdat geen kostendekkende plannen zijn ontvangen van projectontwikkelaars. Vooral de hoge kosten voor het ondergronds maken van het parkeren maakt dat dit een financieel lastig project wordt. Bij de jaarrekening 2012 is deze locatie opgenomen tegen taxatiewaarde, die is vastgesteld op een boekwaarde van € 750.000. De afwaardering bedroeg € 855.861 ten laste van de reserve grondexploitatie. • Risico’s: Totdat besloten is hoe verder gegaan wordt met deze locatie wordt de rente over de boekwaarde ten laste van de exploitatiebegroting gebracht. 100

Project Oosthaven Het project Oosthaven is op dit moment niet in de markt te zetten. Er zal in de toekomst een nieuw plan moeten worden gemaakt. De marktsituatie is zo dat er geen mogelijkheden zijn om in de komende jaren hier iets tot stand te brengen. • Risico’s: Het huidige plan sluit onvoldoende aan bij de huidige marktwensen. Mogelijk moeten de uitgangspunten worden bijgesteld waardoor er verdere vertraging ontstaat. Project bedrijfsterrein Oosthout De ruimtelijke procedure loopt. Gemeente en ontwikkelaar werken samen aan deze locatie. Met de grondeigenaar wordt onderhandeld over de aankoop van zijn perceel. Naast deze onderhandelingen heeft de gemeente ook de onteigeningsprocedure opgestart om zo onnodige vertraging te voorkomen. De procedure rondom onteigeningen of aankoop vordert gestaag, of een minnelijke oplossing mogelijk is, is nog niet in te schatten. Vanuit de markt is er interesse voor deze locatie, het gaat daarbij niet (alleen) om verplaatsers maar ook om nieuwe bedrijven van buiten de regio. Stand Regionaal InvesteringsFonds

101

Financieel overzicht grondexploitaties

Toelichting: Vermeerderingen zijn kosten die gemaakt worden voor o.a. verwerven gronden, bouwrijpmaken, bestemmingsplan, planschade etc. Verminderingen zijn opbrengsten door verkoop grond, bijdragen projectontwikkelaar, subsidie etc.

102

5.1 Totaaloverzicht Begroting In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per programma zichtbaar gemaakt. U stelt de begroting vast op de totalen, zoals in het laatste blok van dit overzicht is vermeld. Totaaloverzicht programma Begrotingsjaar 2014 Pr. 1 Ruimte, Wonen en Duurzaamheid Pr. 2 Toerisme en economie Pr. 3 Sport, Welzijn en cultuur Pr. 4 Leefomgeving Pr. 5 Welzijn en zorg (WMO) Pr. 6 Dienstverlening Pr. 7 Bestuur, Veiligheid en Financiën Totaal

Lasten -10.138.775 -972.692 -9.081.533 -15.496.153 -16.853.827 -3.410.998 -11.115.770 -67.069.748

Baten 9.865.221 190.020 760.018 326.224 6.508.173 15.344.406 33.913.730 66.907.792

saldo voor bestemming -273.554 -782.672 -8.321.515 -15.169.929 -10.345.654 11.933.408 22.797.960 -161.956

reservemutaties onttrekking toevoeging 196.721 -3.035.000 35.000 0 1.185.230 -488.534 2.149.426 -100.952 341.518 -273.505 337.329 0 272.514 -291.057 4.517.738 -4.189.048

saldo na bestemming -3.111.833 -747.672 -7.624.819 -13.121.455 -10.277.641 12.270.737 22.779.417 166.734

5.2 Toelichting financiële begroting Opzet financiële begroting In de financiële begroting wordt de opbouw van het financiële saldo van de programmabegroting nader toegelicht. In paragraaf 5.2. wordt een uitsplitsing gemaakt van het saldo na de kadernota naar de uiteindelijke saldo van de programmabegroting. Daarnaast worden de stelposten in de begroting nader toegelicht. In paragraaf 5.3. ingegaan op de financiële baten en lasten en investeringen van de verschillende programma’s. In paragraaf 5.4.worden de mutaties op de reserves per programma nader toegelicht. In paragraaf 5.5. worden de incidentele baten en lasten per programma nader toegelicht. In bijlage 1 worden de uitgangspunten van de begroting opnieuw weergegeven. Toezicht en wettelijke bepaling De provincie heeft de taak toezicht te houden op de gemeenten. Om in aanmerking te komen voor de meest lichte vorm van toezicht (repressief toezicht) hebben Gedeputeerde Staten de volgende uitgangspunten geformuleerd: • De begroting 2014 moet in evenwicht zijn of, als dat niet het geval is, moet de meerjarenraming aannemelijk maken dat dit evenwicht in de eerstvolgende jaren tot stand wordt gebracht. • De jaarrekening 2012 moet in evenwicht zijn; als de jaarrekening niet in evenwicht is, kan dat, afhankelijk van de aard en/of omvang van het tekort, van invloed zijn bij de bepaling van het toezichtregime. • De vastgestelde jaarrekening 2012 en de begroting 2014 moeten tijdig, respectievelijk vóór 15 juli en 15 november 2013, aan de provincie zijn toegezonden. De Gemeentewet en het Besluit begroting en verantwoording gemeenten scheppen het wettelijk kader voor de financiën van gemeenten. Met het hiervoor genoemde evenwicht wordt 'materieel evenwicht' bedoeld. Dit houdt in dat structurele lasten moeten worden gedekt door structurele baten. Aan de vereiste voor de jaarrekening 2012 is voldaan. Door vaststelling van de begroting in de vergadering van 7 november 2013, tijdige inzending en het resultaat van deze begroting en de genomen maatregelen wordt ook voldaan aan de vereiste voor de begroting 2014-2017.

103

Uitsplitsing totstandkoming Financieel perspectief Onderstaand is de tabel met het Financieel Perspectief weergegeven, waarbij de Mutaties Kadernota en de autonome mutaties meer gedetailleerd zijn weergegeven. Enkele posten die in de aanbiedingsbrief of programma’s nog niet zijn behandeld en die toelichting behoeven worden hieronder toegelicht. Ontwkkeling meerjarenperspectief (x € 1.000) Saldo na kadernota financiële ontwikkelingen

Begroting Begroting Begroting Begroting 2014 2015 2016 2017 90-

1.136-

1.349-

2.115-

Correctie meicirculaire algemene uitkering

537

378

615

851

Saldo na kadernota en meicirculaire

447

758-

734-

1.264-

Mutaties Programmabegroting 2014-2017

-280

-138

-653

-471

167

896-

1.387-

1.735-

-27 -9 -25 41 42 33 -50

-27 -9 -25 41 42 33 -50

-27 -9 -25 41 42 33 -50

Eindsaldo programmabegroting 2014-2017

Mutaties Programmabegroting 2014-2017 Speelvoorzieningen Bomenbeheerplan Extern beheer gebouwen Burgernet Onderhoud waternet Lagere uitgaven vroeg- en voorschoolse educatie Lagere apparaatskosten ISD Huur aanpassing schildermuseum Gedeeltelijke aframing taakstelling Holland Rijnland Stelpost onderzoekskosten regionale samenwerking Extra bijdrage GoV United Aanpassingen secretarieleges burgerzaken Verkiezingen Verhoging pensioenpremie Gegevensmanagement en -registratie Algemene uitkering Dividend Aflopen kortlopende gelduitzetting (bijraming tov kadernota) Verschil kapitaallasten t.o.v. kadernota Overige Totaal

-50 -60 -27 -9 -25 41 42 33 0 -150 -27 -21 -15 -170 -38 79 20

PM

PM

PM

-20

-27

-170 -38 -150 20

-171 -38 -237 20

66 31

228 -13

-236 31

28 42 -194 -38 -239 20 -271 69 107

-280

-138

-653

-471

Speelvoorzieningen en Bomenbeheerplan Het positieve saldo in 2014 van € 167.000 geeft voor het college aanleiding om onderwerpen die tijdens de behandeling van de kadernota van tafel zijn gevallen opnieuw op de agenda te zetten. Het gaat om het bomenbeheerplan en onderhoud speelplaatsen voor een bedrag van respectievelijk € 60.000 en 50.000. Dit extra budget voor 2014 maakt het mogelijk om eerder dan via de kadernota gepland (2015) het wenselijke beleid op deze twee terreinen vorm te geven. Overeind blijft daarbij wel dat er voor deze twee onderwerpen beheersplannen moeten worden op- en vastgesteld. Extern beheer gebouwen De kosten van Asset (onderhoud gebouwen) worden met ingang van 1-1-2014 in zijn geheel geraamd op de kostenplaats Gemeentewerken waardoor meer inzicht komt in deze kosten. De nieuwe ramingsmethode laat direct zien dat de werkelijke kosten structureel hoger zijn dan de kosten zoals deze geraamd werden per gebouw (oorspronkelijk budget € 73.000, na verhoging € 100.000). Burgernet 104

De komende jaren gaan we werken vanuit de visie ‘Samen verantwoordelijk voor veiligheid!’ De visie en strategische uitgangspunten zijn afgestemd in de commissievergadering van 15 mei 2013. De komende vier jaar streven we een gezamenlijke verantwoordelijkheid en betrokkenheid na voor de veiligheid in gemeente Teylingen. Binnen dit streven willen we in Teylingen de mogelijkheid bieden om deel te nemen aan Burgenet. De structurele kosten van Burgernet worden geraamd op € 9.000. Onderhoud Waternet De kosten van onderhoud brandkranen komen ten laste van de gemeente. Dunea zal in de komende jaren het waterleidingnet verder saneren. Tijdens de sanering worden de brandkranen vervangen. Dunea bepaald wat, wanneer wordt gesaneerd. Op basis van de huidige planning moet rekening worden gehouden met meer kosten voor vervanging van brandkranen (oorspronkelijke budget € 51.000, na verhoging € 76.000). Lagere uitgaven vroeg- en voorschoolse educatie In voorgaande jaren is structureel minder uitgegeven op vroeg en voorschoolse educatie. Lagere apparaatskosten ISD De exploitatielasten van de ISD vallen in vergelijking met 2013 licht positiever uit. Huur aanpassing schildermuseum Er is met AKZO een nieuwe huurovereenkomst afgesloten met terugwerkende kracht 1 januari 2013. De huur per jaar gaat geleidelijk omhoog van € 67.000 naar € 120.000 in 2015. Gedeeltelijke aframing Holland Rijnland In de kadernota 2014-2017 is als autonome ontwikkeling een lagere bijdrage aan Holland Rijnland van € 100.000 gepresenteerd als taakstellende bezuiniging. Echter uit nadere bestudering blijkt dat deze taakstelling niet realistisch is. In de begroting 2014-2017 is een taakstelling opgenomen van € 50.000. Stelpost onderzoekskosten regionale samenwerking Er is een stelpost opgenomen inzake onderzoeken voor regionale samenwerking. In eerste instantie is deze post bedoeld op het gebied van belastingen en ICT. Extra bijdrage GoV United Vanwege ontstane liquiditeitsproblemen is door de programmaraad van Gov-United gevraagd om een extra incidentele gemeentelijke bijdrage van € 27.000. Lasten en baten secretarieleges burgerzaken In de voorgaande begrotingen waren voor de inkomsten van leges inzake paspoorten en identiteitskaarten een vast bedrag opgenomen. Deze documenten moeten vervangen worden om de 5 en 10 jaar. De inkomsten hebben we dit jaar gebaseerd op het verloop in de ervaringscijfers van de gerelateerde jaren. Verkiezingen promoten Om volgend jaar de gemeenteraadsverkiezingen te promoten is een extra uitgaaf in 2014 geraamd van € 15.000. Verhoging pensioenpremie De stijging van de personeelskosten wordt voor een groot deel veroorzaakt door stijgende pensioenpremies in 2013. De gestegen levensverwachting, de samenstelling van het deelnemersbestand van het ABP en de eis van de toezichthouder De Nederlandsche bank hebben er toe geleid dat de pensioenpremie is gestegen.

105

Gegevensmanagement en -registratie In verband met uitbreiding van de werkzaamheden op het gebied van gegevensmanagement en registratie binnen het team functioneel beheer van de afdeling Interne Service en Informatie wordt verzocht om uitbreiding van de formatie met 0,5 fte. Algemene uitkering - Stelpost vermindering politieke ambtsdragers Het verminderen van het aantal politieke ambtsdragers met 25% zoals opgenomen in het Regeerakkoord I vindt voor gemeenten geen doorgang. De bezuinigingsstelpost (€ 233.000) die vanaf 2015 was ingeboekt komt hiermee te vervallen. Dividend Voor de verwachte dividend opbrengst van de BNG gaat we uit van de werkelijke opbrengst 2013. Deze opbrengst lag € 20.000 hoger dan de raming 2013. Stelpost aflopen kortlopende uitzetting In juli 2016 loopt de uitzetting van € 25 miljoen (NUON-gelden) af. Hiermee vervalt de jaarlijkse renteinkomst van € 1 miljoen. I.v.m. schatkistbankieren zullen de rente-inkomsten in de toekomst lager zijn. Het college verwacht een deel goed te kunnen maken door vervroegde aflossing van geldleningen of andere financieringstechnieken. In de kadernota was hier al een gedeelte van gecorrigeerd. Echter in de periode hierna is gebleken dat hier minder mogelijkheden voor zijn en is besloten om in 2017 een extra gedeelte hiervan af te ramen (€ 271.000). De stelpost voor de aflopende gelduitzetting bedraagt in 2016 € 250.000 en in 2017 € 400.000. Voorheen was dit 2016 € 500.000 en 2017 € 1.046.000. Verschil kapitaallasten ten opzichte van de kadernota In de kadernota is afgesproken dat de rekenrente in het investeringsplan van 4,5% naar 3,5% wordt aangepast. Deze hebben we helmaal doorgerekend Overzicht stelposten

Stelposten Stelpost voor mogelijke uitgaven: Onvoorzien Prijsstijgingen Kadernota CAO verhoging Nadelige gevolgen 3 decentralisaties Kapitaallasten vervangingsinvesteringen Stelpost nog in te vullen besparingen: Stelpost besparing werknemerslasten Terugverdieneffect inkoper Besparing werknemerslasten Korting gemeentefonds i.v.m.dualiseringskorting Korting gemeentefonds scootmobielen/rolstoelen Aflopen kortlopende gelduitzetting

2014

2015

2016

2017

-60.000 -28.000 -150.000 0 0

-60.000 -28.000 -150.000 -87.000 0

-60.000 -28.000 -150.000 -131.000 0

-60.000 -28.000 -150.000 -131.000 -250.000

125.000 26.875 48.722 0 0 0 -37.403

125.000 26.875 48.722 29.000 24.000 0 -71.403

125.000 26.875 48.722 29.000 41.000 250.000 151.597

125.000 26.875 48.722 29.000 81.000 400.000 91.597

106

Stelpost voor mogelijke uitgaven: Onvoorzien Voor onvoorziene uitgaven gedurende het begrotingsjaar die niet uitstelbaar zijn is een stelpost van € 60.000 opgenomen. Stelpost prijsstijgingen Uitgangspunt voor het opstellen van de begroting is de nullijn. Voor de budgetten hebben we geen automatische prijscompensatie opgenomen. Daar waar we contractueel vast zitten zijn de budgetten verhoogt ten laste van deze stelpost. Er resteert nog een bedrag van € 28.000. Kadernota CAO verhoging In deze raming is een mogelijke CAO-verhoging opgenomen. Deze stelpost is reeds aangekondigd in de kadernota. Stelpost uitwerking nadelige gevolgen drie decentralisaties De transitie van de drie decentralisaties van Rijk naar Gemeenten gaat gepaard met forse budgettaire kortingen. Het uitgangspunt is dat de transities budgettair neutraal plaats zullen vinden. Om een eventueel tekort op te kunnen vangen nemen we vanaf 2015 een stelpost op van € 131.000. Stelpost kapitaallasten vervangingsinvesteringen Voor niet geraamde vervangingsinvesteringen in 2017 is een stelpost opgenomen. Stelpost nog in te vullen besparingen: Stelpost besparing werknemerslasten Dit betreffen de overgebleven stelposten voor de besparing op de werknemers en het terugverdieneffect van de inkoper. Deze is verdeeld naar de verschillende afdelingen. Stelpost korting gemeentefonds i.v.m. dualiseringskorting Het kabinet heeft gekozen voor het terugbrengen van het aantal gemeenteraadsleden tot op het niveau van voor de dualisering van het gemeentebestuur. De korting in het gemeentefonds hebben wij vertaald in een stelpost. Stelpost korting gemeentefonds scootmobielen/rolstoelen Hulpmiddelen zoals scootmobielen en rolstoelen worden verstrekt door gemeenten via de WMO. Hiervoor geldt voortaan een plicht tot hergebruik. De korting in het gemeentefonds hebben wij één op één vertaald in deze stelport. Stelpost aflopen kortlopende uitzetting In juli 2016 loopt de uitzetting van € 25 miljoen (NUON-gelden) af. Hiermee vervalt de jaarlijkse renteinkomst van € 1 miljoen. I.v.m. schatkistbankieren zullen de rente-inkomsten in de toekomst lager zijn. Het college verwacht een deel goed te kunnen maken door vervroegde aflossing van geldleningen of andere financieringstechnieken.

107

5.3 Recapitulatie van baten en lasten Programma's Achtereenvolgens geven we de begroting op productniveau weer, benoemen we het nieuw beleid (waar van toepassing), geven we de investeringen weer en de analyse van de belangrijkste verschillen tussen de begrotingen 2013 en 2014.

108

5.3.1 PROGRAMMA 1 - RUIMTE, WONEN EN DUURZAAMHEID Baten en lasten programma 1 Ruimte, Wonen en Duurzaamheid Lasten Rekening Begroting 2012 2013 Verkoop gemeentelijke eigendommen 29.954 14.731 Monumenten 69.468 105.864 Milieu 45.686 249.824 Milieuhandhaving 761.145 739.175 Ruimtelijke Ordening 1.742.137 1.748.909 Woningexploitatie/woningbouw 557.146 467.108 Stads- en dorpsvernieuwing Woonruimte- aangelegenheden 166.772 160.074 Bouwgrondexploitatie 5.605.457 8.989.211 Algemene baten en lasten Totaal lasten programma 8.977.765 12.474.896 Baten Verkoop gemeentelijke eigendommen Monumenten Milieu Milieuhandhaving Ruimtelijke Ordening

Rekening 2012 444.026 50 2.572 5.264

Begroting 2013

Begroting 2014

Begroting 2016

Begroting 2017

14.731 112.591 205.015 698.052 1.729.337 487.222

14.731 112.591 85.015 709.402 1.729.337 479.401

14.731 112.591 85.015 699.071 1.729.337 467.961

14.731 112.591 85.015 697.453 1.729.337 456.653

156.964 6.734.863

138.787 12.750.779 (35.000) 15.985.043

147.051 2.613.049 (35.000) 5.833.806

144.583 6.001.712 (35.000) 9.207.075

10.138.775 Begroting 2014

-

Begroting 2015

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

3.035.000 -

950.000 -

1.000.000 -

750.000 -

Woningexploitatie/woningbouw Stads- en dorpsvernieuwing

1.063.718 -

300.093 -

292.811 -

285.623 -

278.033 -

270.020 -

Woonruimte- aangelegenheden Bouwgrondexploitatie Totaal baten programma

47.070 4.550.471 6.113.171

118.350 8.662.099 9.080.542

158.350 6.379.060 9.865.221

158.350 12.394.976 13.788.949

158.350 5.257.246 6.693.629

158.350 5.645.909 6.824.279

Saldo programma voor bestemming Onttrekking aan reserves Storting in reserves

-2.864.594 2.719.385 -2.380.040

-3.394.354 1.786.721 -1.500.000

-273.554 196.721 -3.035.000

-2.196.094 161.107 -950.000

859.823 157.276 -4.000.000

-2.382.796 154.000 -750.000

Saldo programma na bestemming

-2.525.249

-3.107.633

-3.111.833

-2.984.987

-2.982.901

-2.978.796

109

Analyse belangrijkste verschillen begroting 2013-2014 Lasten Produkt nr.

Produkt omschrijving 735 Milieu

Voordeel

Nadeel

Belangrijkste oorzaak Lagere raming uitgaven duurzaamheid in 2014. In 2013 geraamd budget € 120.000 + overheveling 2012 € 90.000. Daarnaast worden er meer uren afdeling ruimte geraamd. Per saldo voordeel van € 45.000. Actualisering grondexploitaties (zie ook baten)

45.000

840 Bouwgrondexploi tatie

2.254.000

Overig

37.000

Totaal

2.336.000

-

Baten Produkt nr.

Produkt omschrijving 321 Verkoop gemeentelijke eigendommen 825 Woonruimteaangelegenhede n

Voordeel 3.035.000

Nadeel

40.000

840 Bouwgrondexploi tatie

2.283.000 Actualisering grondexploitaties (zie ook lasten)

Overig Totaal

Belangrijkste oorzaak Betreft verkoop van de panden Kagerdreef 72, lokatie de Woezel, voormalig gemeentehuis Warmond en Boerhaavestraat 54. Rente van het bij het SVN ondergebrachte startersleningen.

3.075.000

7.000 2.290.000

Investeringen Programma 1 Ruimte, Wonen en Duurzaamheid 2014-2017 Omschrijving investering

Nut

Jaar

Bedrag

Termijn

x 1.000 euro Rente en Afschrijvingskosten

2014 Totaal Nieuwe Investeringen Lopende investeringen Hoofdstraat/Langeveld Hoofdstraat/Langeveld Hoofdstraat/Langeveld Hoofdstraat/Langeveld

E E E E

2014 2015 2016 2017

143 -5.127 2.892 -7

Expl. Expl. Expl. Expl.

Narcissenlaan/Parklaan Narcissenlaan/Parklaan Narcissenlaan/Parklaan Narcissenlaan/Parklaan Gemeentewerf Warmond

E E E E E

2014 2015 2016 2017 2014

-1.374 -634 -1.298 355 225

Expl. Expl. Expl. Expl. Expl.

Gemeentewerf Warmond Gemeentewerf Warmond Project Hooghkamer Project Hooghkamer Project Hooghkamer Project Hooghkamer

E E E E E E

2015 2016 2014 2015 2016 2017

-959 466 -520 931 -587 1.780

Expl. Expl. Expl. Expl. Expl. Expl.

Totaal Lopende Investeringen Totaal

-3.714 -3.714

2015

2016

2017

0

0

0

0

0 0

0 0

0 0

0 0

110

5.3.2. PROGRAMMA 2 - TOERISME EN ECONOMIE Baten en lasten programma 2 Toerisme en economie Lasten Rekening Begroting 2012 2013 Markten 21.187 17.960 Exploitatie bedrijfspanden 124.274 43.911 Overige aangelegenheden handelambacht 150.761 203.117 Industrie 5.805 6.385 Nutsbedrijven 12 Toerisme 339.295 487.646 Overige openluchtrecreatie 346.475 274.235 Overige cultuur en recreatie 19.406 21.142 Algemene baten en lasten Totaal lasten programma 1.007.213 1.054.396 Baten Markten Exploitatie bedrijfspanden Overige aangelegenheden handelambacht Industrie Overige agrarische zaken Toerisme Overige openluchtrecreatie Totaal baten programma

Saldo programma voor bestemming Onttrekking aan reserves Storting in reserves Saldo programma na bestemming

Begroting 2014 17.960 37.087

Begroting 2015 17.960 30.387

Begroting 2016 17.960 30.387

Begroting 2017 17.960 30.387

191.658 6.697

191.658 6.697

191.658 6.697

191.658 6.697

446.788 261.580 10.922

418.372 260.361 10.922 (35.000) 901.357

416.765 259.135 10.922 (35.000) 898.524

415.157 251.865 10.922 (35.000) 889.646

972.692

Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2012 2013 2014 2015 2016 2017 36.068 39.100 39.100 39.100 39.100 39.100 25.906 25.476 44.277 44.277 44.277 44.277 0 2.834.862 23 28.359 18.335 2.943.554

45.000 0 0 38.012 18.755 166.343

45.000 0 0 43.074 18.569 190.020

45.000 0 0 42.635 18.377 189.389

45.000 0 0 42.413 18.377 189.167

45.000 0 0 42.190 18.377 188.944

1.936.340 17.099 -2.834.862

-888.053 51.800 0

-782.672 35.000 0

-711.968 0 0

-709.357 0 0

-700.702 0 0

-881.423

-836.253

-747.672

-711.968

-709.357

-700.702

Analyse belangrijkste verschillen begroting 2013 -2014 Lasten Produkt nr.

Produkt omschrijving Voordeel Nadeel 320 Overige 46.000 aangelegenhede n handelambacht 565 Toerisme 41.000

567 Overige openluchtrecreat ie 590 Overige cultuur en recreatie

Belangrijkste oorzaak 34.000 Geen raming meer voor opstellen Koersplan 20122015 van de Greenport Bollenstreek em meer kosten toerekening Kostenplaats Ruimte €21.000 minder kapitaallasten Koudenhoorn en € 20.000 minder kosten toerekening kostenplaats Ruimte.

13.000

10.000

Overig

5.000

Totaal

115.000

Minder kosten toerekening Kostenplaats Maatschappelijke Ontwikkeling.

34.000

Baten Produkt nr.

Produkt omschrijving 315 Exploitatie bedrijfspanden

Voordeel 19.000

Overig

5.000

Totaal

24.000

Nadeel

Belangrijkste oorzaak Hogere huurinkomsten kringloopwinkel Op Dreef

-

111

Investeringen Programma 2 Toerisme en Economie 2014-2017 Omschrijving investering

Nut

Jaar

Bedrag

x 1.000 euro

Termijn 2014

Totaal Nieuwe Investeringen Definitief ontwerp Koudenhoorn Totaal Lopende Investeringen Totaal

M

2014

200 200

20

Rente en Afschrijvingskosten 2015 2016 2017 0 9 9 9

0 17 17 17

0 17 17 17

0 16 16 16

112

5.3.3. PROGRAMMA 3 - SPORT, ONDERWIJS EN CULTUUR Baten en lasten programma 3 Sport, Onderwijs en Cultuur Lasten Rekening 2012 Toezicht st.Openbaar onderwijs 4.777 Onderwijshuisvesting openbaar onderwijs 384.606 Onderwijshuisvesting bijzonder onderwijs 1.514.440 Onderwijshuisvesting voortgezet onderwijs 662.583 Lokaal onderwijsbeleid 663.995 Leerplicht 145.968 Leerlingenvervoer 491.802 Openbare bibliotheken 1.140.131 Gemeentelijke sportaccommodaties Exploitatie overige sportaccommodaties Sportbeoefening Kunst Musea/expositieruimten Speelvoorzieningen SCC 't Trefpunt Gezondheidscentra Overige cultuur en recreatie Algemene baten en lasten Totaal lasten programma Baten

Begroting 2013 5.654

Begroting 2014 5.911

Begroting 2015 5.911

Begroting 2016 5.911

Begroting 2017 5.911

388.785

360.988

331.657

289.325

279.479

1.538.611

1.758.087

1.755.809

1.673.635

1.647.537

739.160 488.503 193.065 471.634 843.140

774.871 486.036 166.551 496.698 778.227

827.884 476.036 166.551 491.698 758.061

824.243 362.036 166.551 491.698 757.895

820.603 362.036 166.551 491.698 757.729

1.870.856

1.917.350

1.753.969

1.748.293

1.742.607

1.696.430

228.198 1.236.325 145.654 57.735 355.682 342.981 12.824 58.971

226.580 1.207.596 109.383 64.149 505.692 360.310 25.914 69.273 -11.200 9.143.599

179.193 1.467.151 89.877 58.660 296.383 338.243

184.064 1.394.092 89.877 58.271 347.153 337.183

183.935 1.387.643 89.877 57.882 384.140 336.122

186.895 1.361.692 89.877 57.493 420.623 331.841

81.888 -11.200 9.081.533

81.888 -11.200 9.043.228

81.888 -11.200 8.824.188

81.888 -11.200 8.747.083

9.317.529 Rekening

Begroting 2013

2012 Toezicht st.Openbaar onderwijs Onderwijshuisvesting openbaar onderwijs Onderwijshuisvesting bijzonder onderwijs Onderwijshuisvesting voortgezet onderwijs Lokaal onderwijsbeleid Leerlingenvervoer Openbare bibliotheken

Begroting 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

3.600

1.500

1.500

1.500

1.500

1.500

25.876

29.025

29.025

29.025

29.025

29.025

37.763

28.250

34.621

34.621

34.621

34.621

19.787 184.001 245 166.324

63.635 53.100

133.635 53.100

(971) 133.635 53.100

(971) 63.635 53.100

(971) 63.635 53.100

Gemeentelijke sportaccommodaties Exploitatie overige sportaccommodaties Sportbeoefening Kunst Musea/expositieruimten Speelvoorzieningen SCC 't Trefpunt Gezondheidscentra Overige cultuur en recreatie Totaal baten programma

234.745

230.574

227.480

227.252

227.012

227.012

9.733 9.722 70.729 148.364 26.863 937.751

1.610 9.253 70.825 253 137.000 27.737 652.762

1.481 9.086 104.100 253 137.000 28.737 760.018

1.352 8.913 124.100 253 137.000 29.737 779.517

1.223 8.913 124.100 253 137.000 29.737 709.148

1.223 8.913 124.100 253 137.000 29.737 709.148

Saldo programma voor bestemming Onttrekking aan reserves Storting in reserves

-8.379.778 1.025.382 -648.083

-8.490.837 1.245.400 -534.730

-8.321.515 1.185.230 -488.534

-8.263.711 928.569 -470.545

-8.115.040 821.908 -451.730

-8.037.935 774.770 -431.988

Saldo programma na bestemming

-8.002.478

-7.780.167

-7.624.819

-7.805.687

-7.744.862

-7.695.153

113

Analyse belangrijkste verschillen begroting 2013 -2014 Lasten Produkt nr.

Produkt omschrijving

Voordeel

Onderwijshuisvesting 425 bijzonder onderwijs 510 Openbare bibliotheken

Nadeel

65

Gemeentelijke 520 sportaccommodaties Exploitatie overige 525 sportaccommodaties

163 47

535 Sportbeoefening

565 Speelvoorzieningen

209

585 Gezondheidscentra

26

Overig Totaal

Baten Produkt nr.

30 540

Produkt omschrijving 430 Lokaal onderwijsbeleid

Voordeel

Belangrijkste oorzaak Kosten tijdelijke huisvesting onderwijs in Warmond ten laste van algemene reserve -219 (rekening saldo 2012). Ombuiging subsidie bibliotheken. Ombuiging subsidie STIWA en lagere kapitaallasten i.v.m.correctie inbreng grond de Tulp in grondexploitatie Hooghkamer. In 2013 incidenteel budget voor impuls onderhoud sportparken. Hogere kapitaallasten i.v.m. uitbreiding -259 sportpark Elsgeest. In 2013 zijn investeringen in speelvoorzieningen direct ten laste van de algemene reserve gebracht. Lagere toerekening uren afdeling Gemeentewerken en Maatschappelijke Ontwikkeling.

-478

Nadeel

Belangrijkste oorzaak Rijksbijdrage combinatiefunctie. Stijging huurinkomsten Sikkens schildermuseum Sassenheim.

70

Musea/expositieruimten

33

Overig Totaal

103

4 4

Investeringen Programma 3 Sport, Recreatie en Toerisme 2014–2017 Omschrijving investering

Nut

Jaar

Bedrag

x 1.000 euro

Termijn 2014

Nieuwe Investeringen: Herhuisvesting VSO/ZMOK Uitbreiding sportpark Elsgeest Herinrichting sportpark Elsgeest parkeervoorz. Tlv alg. Reserve Ontsluiting sportpark Elsgeest Renovatie de Springplank Bouw nieuwe kleedkamers Ter Leede Kunstgrasveld Warmunda grondwerkz. Kunstgrasveld Warmunda sporttechnisch

50 64

98 126

97 124

95 121

0

0

0

0

15 40

5 2

10 5

10 5

10 4

100

40

0

3

6

6

2014

220

30

8

15

15

14

E

2014

210

12

12

25

24

23

Kunstgrasveld Warmunda attributen

E

2014

20

10

1

3

3

3

Nieuwbouw kleedkamers Renovatie veld 1 Warmunda Renovatie drainage veld 1 Vervanging toplaag kunstgrasveld 2 MHC Renovatie veld 5 VV Foreholte

E E E

2014 2017 2017

150 45 16

40 10 20

5 0 0

9 0 0

9 0 0

9 2 0

E

2016

158

15

0

0

8

16

E

2017

36

10

Totaal Nieuwe Investeringen Lopende Investeringen: Brede School Warmond Brede School Warmond Totaal Lopende Investeringen Totaal

E E

2014 2014

1.650 1.500

E

2014

150

E E

2014 2014

100 77

E

2015

E

40 20

Rente en Afschrijvingskosten 2015 2016 2017

4.432 E E

2014 2015

2.260 2.034 4.294 8.726

40 40

0

0

0

2

147

294

301

305

79 79 226

143 146 289 583

141 206 347 648

140 204 344 649

114

5.3.4. PROGRAMMA 4 – LEEFOMGEVING Baten en lasten programma 4 Leefomgeving Lasten Rekening 2012 Communicatie en voorlichting 23.673 Wegenbeheer 3.264.931 Openbare verlichting 375.823 Bruggen en tunnels 180.381 Straatmeubilair 199.634 Verkeersveiligheid 678.537 Openbaar vervoer 358.207 Parkeren 207.425 Overige waterwegen 555.753 Overige agrarische zaken 13.823 Natuurbescherming 6.204 Openbaar groen 2.816.024 Afvalverwijdering-en verwerking 3.811.680 Riolering 2.689.034 Grondwater 9.860 Lijkbezorging 27.597 Algemene baten en lasten Totaal lasten programma 15.218.585 Baten Wegenbeheer Openbare verlichting Straatmeubilair Verkeersveiligheid Parkeren Overige waterwegen Openbaar groen Afvalverwijdering-en verwerking Riolering Lijkbezorging Totaal baten programma

Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2013 2014 2015 2016 2017 34.461 35.243 35.243 35.243 35.243 3.379.985 4.078.112 4.650.171 4.670.302 2.686.138 2.830.635 397.667 399.427 407.538 412.845 167.272 169.251 172.357 176.965 178.765 196.472 200.108 200.370 201.045 201.549 721.199 787.972 875.277 918.973 923.049 336.534 232.840 236.565 236.390 236.215 122.663 126.841 124.272 115.831 111.319 579.547 600.777 628.899 646.636 662.469 17.535 17.726 17.726 17.726 17.726 9.996 9.996 9.996 9.996 9.996 2.637.577 2.577.587 2.627.704 2.728.444 2.726.132 3.819.303 4.043.000 4.064.098 3.684.216 3.676.118 2.160.567 2.190.993 2.228.425 2.257.104 2.319.234 10.475 10.708 10.708 10.708 10.708 28.337 27.332 26.923 26.494 35.111 -24.230 -10.000 -10.000 -10.000 -10.000 17.028.328 15.496.153 16.298.161 16.133.611 14.232.617

Rekening 2012 50.461 17.125 15.904 616 112.188 17.689 158.205

Begroting 2013 4.500 200 16.357 320 6.650 16.875 81.950

Begroting 2014 4.500 200 16.357 13.650 16.875 68.700

Begroting 2015 4.500 200 16.357 13.650 16.875 58.700

Begroting 2016 4.500 200 16.357 13.650 16.875 58.700

Begroting 2017 4.500 200 16.357 13.650 16.875 58.700

255.019 24.820 652.025

178.000 28.331 333.183

178.000 27.942 326.224

178.000 27.533 315.815

178.000 27.105 315.387

178.000 27.105 315.387

Saldo programma voor bestemming Onttrekking aan reserves Storting in reserves

-14.566.560 1.289.249 -424.318

-16.695.145 4.231.874 -166.103

-15.169.929 2.149.426 -100.952

-15.982.346 2.659.676 -99.411

-15.818.224 2.659.676 -97.793

-13.917.230 659.676 -96.095

Saldo programma na bestemming

-13.701.629

-12.629.374

-13.121.455

-13.422.081

-13.256.341

-13.353.649

115

Analyse belangrijkste verschillen begroting 2013 -2014 Lasten Produkt nr. 210

215 230 235 725

Produkt omschrijving Wegenbeheer

Openbare verlichting Verkeersveilighei d Openbaar vervoer Afvalverwijderin g-en verwerking

Voordeel

Nadeel 698.000

2.433.000

Extra toevoeging in de voorziening Openbare verlichting 2013. 67.000 Hogere kapitaallasten investeringen GVVP

104.000 224.000

Overig Totaal

Belangrijkste oorzaak Extra kapitaallasten o.a door Noordelijke Randweg en Rotonde Warmonderweg/ Rijksstrraatweg. Extra lasten komen t.l.v. alg reserve.

Lagere kapitaallasten € 72.000 en minder kostentoerekening afdeling Ruimte € 32.000. Voornamelijk hogere kapitaallasten investering milieustraat € 80.000, hogere kosten afvoeren/verwerken afval € 120.000 en meer kosten toerekening afdeling gemeentewerken € 20.000.

16.000 2.537.000

1.005.000

Baten Produkt nr. 240 570

Produkt omschrijving Voordeel Nadeel Parkeren 7.000 Openbaar groen

Overig Totaal

Belangrijkste oorzaak Leges parkeerkaarten 13.000 lagere opbrengst verkoop snippergroen

1.000 7.000

14.000

116

Investeringen Programma 4 Leefomgeving 2014–2017 Omschrijving investering

Nut

Jaar

x 1.000 euro

Bedrag

Termijn 2014

Nieuwe Investeringen: Aanleg rotonde ParklaanNarcissenlaan Doortrekken Rietpad Voorhout

Rente en Afschrijvingskosten 2015 2016 2017

M

2014

500

20

21

42

41

40

M

2014

125

20

5

11

10

10

M

2014

490

0

0

0

M

2014

75

20

3

6

6

6

M

2014

500

20

21

42

41

40

M

2014

1.000

0

0

0

0

M

2015

2.000

0

0

0

0

M

2016

2.000

0

0

0

0

M

2015

85

0

4

7

7

M

2015

350

0

0

0

0

Maatregelen toets oversteeklocaties Maatregelen toets oversteeklocaties Maatregelen toets oversteeklocaties

M M M

2015 2016 2017

50 50 50

20 20 20

0 0 0

2 0 0

4 2 0

4 4 2

Maatregelen langzaam verkeer Maatregelen langzaam verkeer Maatregelen langzaam verkeer Maatregelen langzaam verkeer VRI Paddoxlaan Warmond

M M M M M M

2014 2015 2016 2017 2014 2014

15 100 100 100 250 600

15 15 15 15 15 40

1 0 0 0 13 18

1 5 0 0 25 36

1 10 5 0 25 35

1 10 10 5 24 35

M M M M M M

2016 2014 2015 2016 2017 2014

106 100 100 100 100 36

25 30 30 30 30 8

0 4 0 0 0 2

0 8 4 0 0 3

4 8 8 4 0 3

8 8 8 8 4 3

E E E E E E

2017 2017 2014 2014 2015 2017

36 21 48 22 7 7

8 8 5 5 10 8

0 0 6 3 0 0

0 0 11 5 0 0

0 0 11 5 1 0

3 2 10 5 1 1

8 8

0 0

0 0

0 0

1 1

0

2

4

4

Rotonde Warmonderweg tlv. Alg. Reserve Aanleg bushalte Schoutenlaan Infra + parkeren De Krogt (Brede School) Noordelijke Randweg tlv. Alg. Reserve Noordelijke Randweg tlv. Alg. Reserve Noordelijke Randweg tlv. Alg. Reserve Reconstructie Menneweg Aanleg fietsverbinding Sassenheimnoord-A44

Damwanden Oosthaven Vervanging steigers 2016 Walbeschoeiingen Walbeschoeiingen Walbeschoeiingen Walbeschoeiingen Herstel geluidswal Randweg Snoeihoutversnipperaar Snoeihoutversnipperaar Stationaire pers Stationaire pers kort Strooimiddelen

20

Strooimiddelen Strooimiddelen Strooimiddelen Brug (hout) VO 04, Rietpad/Bloemenschans maatregelen verkeersveiligheid toets kenmerken verschillende wegtypen

E E

2017 2017

7 7

M

2015

50

20

M

2014

125

20

maatregelen verkeersveiligheid toets kenmerken verschillende wegtypen

M

2015

125

20

0

maatregelen verkeersveiligheid toets kenmerken verschillende wegtypen

M

2016

50

20

0

6

0

12

11

11

6

12

11

2

4

0

117

maatregelen verkeersveiligheid toets kenmerken verschillende wegtypen maatregelen ter attentieverhoging Voorrang Fietsers Van Rechts maatregelen ter attentieverhoging Voorrang Fietsers Van Rechts Herinrichten schoolomgevingen

M

2017

50

20

M

2014

20

20

M

2015

20

20

M M

2014 2015

75 75

M

2017

M

0

0

2

2

2

2

0

1

2

2

20 20

4 0

7 4

7 7

7 7

75

20

0

0

2014

50

20

2

4

M

2015

350

20

0

M

2014

450

20

M

2014

50

20

2

M

2015

450

20

0

M

2014

75

15

4

8

7

M

2014

75

20

4

7

7

7

M

2015

75

20

0

4

7

7

woonwijken Uitvoeren parkeerprobleem woonwijken Uitvoeren parkeerprobleem

M

2016

75

20

0

0

4

7

M

2017

75

20

0

0

0

4

woonwijken Fietspark.capaciteit centrumgeb. uitbr. en verbeterencentrumgeb. Fietspark.capaciteit

M

2015

10

20

0

0

1

M

2016

10

20

0

0

0

1

uitbr. en verbeterencentrumgeb. Fietspark.capaciteit uitbr. en verbeteren Vervanging duikers

M

2017

10

20

0

0

0

0

M

2014

20

20

1

2

2

2

Vervanging duikers

M

2015

20

20

0

1

2

2

Vervanging duikers

M

2016

20

20

0

0

1

2

Vervanging duikers

M

2017

20

20

0

0

0

1

Aansluiten panden op drukriolering Sassenheim

E

2014

27

ann.60

1

1

1

Aansluiten panden op drukriolering Sassenheim

E

2017

10

ann.60

0

0

0

0

Aanluiten panden drukriolering Voorhout

E

2017

320

ann.60

0

0

0

13

Aansluiten panden drukriolering Warmond

E

2014

60

ann.60

2

2

2

2

Aansluiten panden drukriolering Warmond

E

2015

20

ann.60

0

1

1

1

Aansluiten panden drukriolering Warmond

E

2016

20

ann.60

0

0

1

1

Aansluiten panden drukriolering Warmond

E

2017

160

ann.60

0

0

0

1

Verbeteren drukriolering Loosterweg

E

2014

175

ann.60

7

7

7

7

Verbeteren drukriolering Loosterweg

E

2015

175

ann.60

0

7

7

7

Herinrichten schoolomgevingen Herinrichten schoolomgevingen Omvormen Herenweg/Sweilandstr/ON.laan/Pad doxln vn GOW nr WOW Omvormen Herenweg/Sweilandstr/ON.laan/Pad doxln vn GOW nr WOW Herinrichten Hoofdstraat noord Verkeersmaatregelen van Alkemadelaan Verkeersmaatregelen van Alkemadelaan en Narcissenlaan Sassenheim Bushalte NS Station Uitvoeren parkeerprobleem woonwijken Uitvoeren parkeerprobleem

1

0

19

-

4 4

4

15

29

29

38

37

36

4 19

4 38

4 37 7

1

1

118

vervangen mechanisch/elektrisch BBB Essenplein

E

2015

63

15

0

3

6

6

vervangen mechanisch/elektrisch BBB Kruidenschans

E

2016

38

15

0

0

2

4

Maatregelen BRP 2014

E

2014

20

ann.60

1

1

1

1

Maatregelen BRP 2015

E

2015

53

ann.60

0

2

2

2

Maatregelen Anton Philipsweg

E

2015

250

ann.60

0

10

10

10

Vacuumunit riolering Vacuumunit riolering

E E

2015 2015

12 47 13.087 0

0 0 151 0

0 1 376 0

2 10 473 0

2 9 533 0

151

376

473

533

Totaal Nieuwe Investeringen Totaal Lopende Investeringen Totaal

13.087

6 6

119

5.3.5. PROGRAMMA 5 - WELZIJN EN ZORG Baten en lasten programma 5 Welzijn & Zorg Lasten Rekening 2012 Vormings-en ontwikkelingswerk 102.114 Inkomensondersteuning 3.024.500 Werkgelegenheidsvoorziening 3.472.305 Participatiebudget 833.494 Inkomensvoorzieningen 104.000 Gemeentelijk minimabeleid 511.895 Lastenverlichting 180.737 Maatschappelijk werk 1.010.962 Vluchtelingen 71.419 Wet Wmo 1.744.644 Sociaal cultureel werk 1.370.281 Kinderopvang 784.407 Wet maatschappelijke ondersteuning 1.618.122 Gezondheidszorg 154.505 Jeugdgezondheidszorg, uniform 873.841 Jeugdgezondheidszorg, maatwerk Algemene baten en lasten Totaal lasten programma Baten

Vormings-en ontwikkelingswerk Inkomensondersteuning Werkgelegenheidsvoorziening Participatiebudget Gemeentelijk minimabeleid Maatschappelijk werk Sociaal cultureel werk Kinderopvang Jeugdgezondheidszorg, uniform

361.620 12.737 16.231.585 Rekening 2012

Begroting 2013 112.868 2.893.219 3.338.287 484.066 104.000 569.804 164.134 1.359.167 76.105 2.107.351 1.434.039 571.570

Begroting 2014 66.561 3.504.646 3.387.503 285.751 195.000 564.881 164.034 1.393.955 78.459 2.277.552 1.410.044 536.047

Begroting 2015 66.561 3.504.646 3.387.503 291.459 195.000 564.881 164.034 1.290.977 78.459 2.277.552 1.426.787 531.532

Begroting 2016 66.561 3.504.646 3.387.503 291.459 195.000 564.881 164.034 1.334.977 78.459 2.277.552 1.410.008 527.097

Begroting 2017 66.561 3.504.646 3.387.503 291.459 195.000 564.881 164.034 1.334.977 78.459 2.277.552 1.409.254 526.662

2.020.850 301.567 746.401

1.549.197 291.350 762.632

1.524.197 291.350 762.632

1.524.197 291.350 762.632

1.524.197 291.350 762.632

353.270

386.215

462.233

461.813

461.393

16.636.698

16.853.827

16.819.803

16.842.169

16.840.560

Begroting 2013

25.021 2.746.263 3.399.268 787.568 144.552 439.170 -

Begroting 2014

28.440 2.251.969 3.324.321 429.028 141.387 111.680 -

Begroting 2015

28.638 2.719.176 3.324.319 173.330 138.630 120.680 -

Begroting 2016

28.835 2.719.176 3.324.319 179.038 138.363 120.680 -

Begroting 2017

28.835 2.719.176 3.324.319 179.038 138.085 120.680 -

28.835 2.719.176 3.324.319 179.038 138.085 120.680 -

Jeugdgezondheidszorg, maatwerk Totaal baten programma

6.500 7.548.342

6.286.825

3.400 6.508.173

3.400 6.513.811

3.400 6.513.533

3.400 6.513.533

Saldo programma voor bestemming Onttrekking aan reserves Storting in reserves

-8.683.243 409.561 -457.415

-10.349.873 600.342 -276.817

-10.345.654 341.518 -273.505

-10.305.992 341.518 -269.362

-10.328.636 341.518 -264.957

-10.327.027 341.518 -260.273

Saldo programma na bestemming

-8.731.096

-10.026.348

-10.277.641

-10.233.836

-10.252.075

-10.245.782

120

Analyse belangrijkste verschillen begroting 2013 -2014 Lasten Produkt nr.

Produkt omschrijving

Voordeel

Nadeel

Belangrijkste oorzaak Vanwege de crisis is het aantal bijstandclienten fors toegenomen. Dit wordt (deels) gecompenseerd door 611 een hogere Rijksbijdrage. De door het Rijk beschikbaar gestelde budget voor reintegratie-activiteiten is fors verminderd.

Inkomensonders 610 teuning 623 Participatie Inkomensvoorzie 625 ningen Wet Wmo huish.verzorging 651 . Wet Wmo ind.verstrekking 665 en

198

91 Hogere kosten bijstandsverstrekkingen IOAW/Z.

Overig Totaal

472

170 Stijging kosten huishoudelijke verzorging. Door aanbestedingsvoordelen en invoering eigen bijdrage dalen de kosten voor rolstoelen,scootmobielen etc. aanzienlijk.

670

15 887

Baten Produkt nr.

Produkt omschrijving

Voordeel

Inkomensonders 610 teuning

Nadeel

Belangrijkste oorzaak Vanwege de crisis is het aantal bijstandclienten fors toegenomen. Dit wordt (deels) gecompenseerd door een hogere Rijksbijdrage. De door het Rijk beschikbaar gestelde budget voor 256 reintegratie-activiteiten is fors verminderd.

467

623 Participatie Overig Totaal

10 477

256

Investeringen Programma 5 Welzijn en Zorg 2014–2017 Omschrijving investering Inrichting CJG Sassembourg Totaal Nieuwe Investeringen Totaal Lopende Investeringen Totaal

Nut E

Jaar 2014

Bedrag 300

x 1.000 euro Termijn 25

300 0 300

2014 11

Rente en Afschrijvingskosten 2015 2016 2017 22 22 21

11 0 11

22 0 22

22 0 22

21 0 21

121

5.3.6. PROGRAMMA 6 – DIENSTVERLENING Baten en lasten programma 6 Dienstverlening Lasten Rekening 2012 Burgerzaken 1.225.814 Verkiezingen en referenda 106.186 Bevolking 194.004 Baten rioolrechten Bouw-,woning- en welstandstoezicht Algemene baten en lasten Uitvoering Wet WOZ Baten OZB-gebruikers Baten OZB- eigenaren Lasten heffingen en invordering gemeentelijke belastingen Totaal lasten programma Baten Burgerzaken Bevolking Openbare orde en veiligheid Baten parkeerbelasting Baten reinigingsrechten en afvalstoffenheffing Baten rioolrechten Bouwvergunningen Baten OZB-gebruikers Baten OZB- eigenaren Baten roerende- zaakbelastingen Baten forensenbelasting Baten precariobelasting Lasten heffingen en invordering gemeentelijke belastingen Totaal baten programma

Begroting 2013 1.146.211 65.928 184.550

Begroting 2014 1.140.305 164.294 212.915 2.581

Begroting 2015 1.146.555 107.519 211.165 2.581

Begroting 2016 1.140.305 107.519 212.029 2.581

Begroting 2017 1.146.555 65.744 235.328 2.581

1.119.870

1.032.597

1.028.699

1.028.699

1.028.699

1.028.699

592.714

597.651

466.019

466.019

466.019

466.019

410.222 3.673.813

395.570 3.422.507

396.175 3.410.988

396.175 3.358.713

396.175 3.353.327

396.175 3.341.101

Rekening 2012 2.091 552.400 110.251 12.151

Begroting 2013 2.000 533.021 100.600 10.500

Begroting 2014 2.000 522.848 100.600 10.500

Begroting 2015 2.000 521.411 100.600 10.500

Begroting 2016 2.000 515.257 100.600 10.500

Begroting 2017 2.000 594.109 100.600 10.500

4.491.328 2.287.167 674.087 683.990 4.228.574

4.352.978 2.276.148 1.078.770 759.308 4.294.631

4.349.077 2.313.566 1.086.000 764.558 4.306.257

4.349.077 2.358.713 1.086.000 769.808 4.380.698

4.349.077 2.403.860 1.086.000 775.058 4.450.275

4.349.077 2.449.007 1.086.000 775.058 4.450.275

10.301 110.829 1.764.414

10.000 100.000 1.765.000

10.000 100.000 1.765.000

10.000 100.000 1.765.000

10.000 100.000 1.765.000

10.000 100.000 1.765.000

16.477 14.944.059

10.000 15.292.956

14.000 15.344.406

14.000 15.467.807

14.000 15.581.627

14.000 15.705.626

25.004

Saldo programma voor bestemming Onttrekking aan reserves Storting in reserves

11.270.246 0 0

11.870.449 115.204 0

11.933.418 337.329 0

12.109.094 362.146 0

12.228.300 0 -64.545

12.364.525 0 -72.993

Saldo programma na bestemming

11.270.246

11.985.653

12.270.747

12.471.240

12.163.755

12.291.532

Analyse belangrijkste verschillen begroting 2013 -2014 Lasten Produkt nr.

Produkt omschrijving Voordeel 40 Verkiezingen en referenda 50 Bevolking 935 Uitvoering Wet 132.000 WOZ

Overig

5.000

Totaal

137.000

Nadeel

Belangrijkste oorzaak 98.000 In 2013 geen verkiezingen en geen raming. In 2014 twee verkiezingen, Gemeente raad en Europees 28.000 Hogere rijksleges (komt ook wwer terug als

126.000

Baten Produkt nr.

Produkt omschrijving 755 Baten rioolrechten

Voordeel

Nadeel

Belangrijkste oorzaak Hogere baten, o.a. door tariefverhoging van € 3

38000

Overig

13000

Totaal

51000

0

122

Investeringen Programma 6 Dienstverlening 2014–2017 Omschrijving investering

Nut

Jaar

x 1.000 euro

Bedrag

Termijn 2014

Totaal Nieuwe Investeringen Totaal Lopende Investeringen Totaal

0

Rente en Afschrijvingskosten 2015 2016 2017 0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

123

5.3.7. PROGRAMMA 7 - BESTUUR, VEILIGHEID EN FINANCIËN Baten en lasten programma 7 Bestuur, Veiligheid en Financiën Lasten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Bestuur 1.206.050 1.166.060 1.040.698 1.040.698 1.040.698 1.349.346 Ondersteuning college 2.084.240 1.971.718 1.953.656 1.973.537 1.953.418 1.773.905 Risicobeheer 287.916 296.369 296.369 296.369 296.369 274.591 Communicatie en voorlichting 550.273 537.041 521.041 521.041 521.041 390.365 Representatie 48.420 53.475 53.475 53.475 53.475 59.109 GBKN/Kadaster 68.636 70.140 70.140 70.140 70.140 103.654 Bestuurlijke samenwerking 224.306 278.816 78.816 78.816 78.816 187.365 Ondersteuning raad 776.776 813.156 813.156 813.156 813.156 761.015 Brandweer 2.180.905 2.058.806 2.004.552 2.004.552 2.004.552 2.051.073 Rampenbestrijding 298.451 302.890 303.677 304.406 304.406 294.133 Openbare orde en veiligheid 1.038.060 1.059.963 1.064.463 1.059.963 1.059.963 977.109 Bouw-, woning- en welstandstoezicht 759.020 783.885 787.510 792.002 790.435 608.516 Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar 910 455 Overige financiële middelen 1.536.397 1.533.874 1.293.507 537.224 14.474 1.905.868 Geldleningen en uitzettingen langer of gelijk aan 1 jaar 8.900 4.751 4.751 4.751 4.751 6.240 Algemene baten en lasten 125.845 189.588 148.902 -89.707 -6.652 Algemene baten en lasten programma 7 -98.000 Saldo van de kostenplaatsen 288.235 -4.762 -4.762 -4.762 -4.762 222.515 Saldo rekening van baten en lasten na bestemming 91.986 166.734 -896.124 -1.387.107 -1.735.244 Totaal lasten programma 10.965.260 11.477.326 11.282.504 9.533.827 8.068.554 7.259.036 Baten Bestuur Risicobeheer Brandweer Openbare orde en veiligheid Bouw-, woning- en welstandstoezicht Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar Overige financiële middelen Geldleningen en uitzettingen langer of gelijk aan 1 jaar Algemene uitkeringen Algemene baten en lasten Saldo rekening van baten en lasten na bestemming Saldo van de kostenplaatsen Totaal baten programma

Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2012 2013 2014 2015 2016 2017 10.739 10.800 10.800 10.800 10.800 10.800 78.384 45.000 55.000 55.000 55.000 55.000 153.000 150.000 150.000 150.000 150.000 150.000 239 0 0 0 0 0 -16.445

0

0

0

0

0

0 3.374.003

0 2.348.630

0 2.870.244

0 2.561.449

0 1.180.007

0 55.894

4.265.655 26.890.487 -8.286

4.458.637 26.405.269 17.765

3.753.378 27.240.919 12.765

3.731.999 25.379.215 12.765

3.597.430 25.693.327 12.765

3.681.118 25.613.607 12.765

-446

51.914 2.964 33.490.979

-179.386 33.913.720

-66.216 31.835.012

76.914 30.776.243

294.867 29.874.051

34.747.331

Saldo programma voor bestemming Onttrekking aan reserves Storting in reserves

23.782.072 8.099.537 -8.528.253

22.013.653 844.889 -464.420

22.631.216 272.514 -291.057

22.301.185 592.514 -206.380

22.707.689 275.514 -201.422

22.615.015 263.701 -196.166

Saldo programma na bestemming

23.353.356

22.394.122

22.612.673

22.687.319

22.781.781

22.682.550

124

Analyse belangrijkste verschillen begroting 2013 -2014 Lasten Produkt nr.

Produkt omschrijving Ondersteuning 15 college 55 samenwerking

Voordeel

Nadeel 113

110 Brandweer 110 Brandweer Algemene baten 930 en lasten

54 55

Belangrijkste oorzaak Lagere toerekening uren afdelingen Advies en Ondersteuning en Ruimte. 55 Extra budget onderzoek samenwerking. Lagere bijdrage Veiligheidsregio Hollands Midden programma Brandweer. In 2013 inhaalslag vervanging brandkranen. 64 Stelpost CAO ontwikkeling loonkosten opgenomen.

Algemene baten 930 en lasten

98 Taakstelling ombuiging personeel vervallen.

Overig Totaal

42 259

222

Baten Produkt nr.

Produkt omschrijving Overige financiële 915 middelen

Voordeel

Nadeel

Belangrijkste oorzaak

521

Dit betreft de mutatie op de complexe rente omslag berekening van 2013 naar 2014. Op deze mutatie zijn diverse posten van toepassing. Kapitaallasten, rente van eigen en vreemde financieringsmiddelen, boekwaarde totale activa en boekwaarde passiva. Dit resulteert in de vergelijking 705 met 2013 tot een Op basis van de meicirculaire valt de raming voor 2014 hoger uit. In deze raming is nog geen rekening gehouden met de impact van de 6 miljard Rijksbezuinigingen.

Geldleningen en uitzettingen langer of gelijk 920 aan 1 jaar

Algemene 925 uitkeringen

835

Overig Totaal

1356

705

Investeringen Programma 7 Bestuur, Veiligheid en Financiën 2014–2017 Omschrijving investering

Nut

Jaar

Bedrag

Termijn 2014

Totaal Nieuwe Investeringen Totaal Lopende Investeringen Totaal

0

x 1.000 euro Rente en Afschrijvingskosten 2015 2016 2017 0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

125

Investeringen in kostenplaatsen 2014-2017 Omschrijving investering

Nut

Jaar

x 1.000 euro Bedrag

Termijn 2014

Nieuwe investeringen: ICT Vervanging servers ICT Vervanging servers Basisregistratie (BGT) Basisregistratie (BGT) Basisregistratie (NHR) Basisregistratie (BRO) Basisregistratie (BRO) Vervanging smartphones Doorontwikkeling LIAS Werktuigendrager KCA gebouw Voorhout KCA gebouw Sassenheim Voertuig Voertuig Voertuig Voertuig Voertuig Tractor Voertuig Schovel Voertuig Voertuig

Rente en Afschrijvingskosten 2015 2016 2017

E E E

2014 2015 2014

21 35 100

3 3 5

4 0 12

7 7 23

7 13 23

3 13 22

E E E E E E E

2015 2014 2016 2017 2014 2014 2014

100 10 100 100 65 20 9

5 5 5 5 5 5 6

0 1 0 0 8 2 1

12 2 0 0 16 5 2

23 2 12 0 15 4 2

23 2 23 12 14 4 2

E

2015

19

15

0

1

2

2

E E

2015 2015

19 45

15 6

0 0

0 5

1 9

2 9

E E E E E E E

2015 2015 2015 2016 2016 2016 2016

62 57 56 39 45 48 50

6 6

0 0 0

6 6 6

12 11 11

12 11 11

0 0

0 0

4 4

9 9

0 0

0 0

4 5

8 10

E E

2016 2016

65 78

6 6

0 0

0 0

7 8

13 16

6 6 6 6 6

126

Werkboot

E

2015

20

20

0

1

2

2

E E E E E E

2017 2017 2017 2017 2017 2016

46 46 46 46 46 20

6 6 6 6 6 6

0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 2

1 1 1 1 1 4

E

2016

3

6

0

0

0

0

E

2014

40

6

4

8

8

7

E

2014

5

Totaal Nieuwe Investeringen Lopende investeringen: Modules e-HRM € 10.000 (software) ICT Infra ICT Infra

17 1.473

2 28

4 99

3 181

4 252

E E E

2014 2014 2015

15 127 130

5 5 5

2 15 0

4 29 15

4 29 30

4 4 5

Bouwkundige aanpassingen Sassenheim

E

2014

72

25

3

5

5

5

E

2015

72

25

3

5

5

E E

2014 2015

72 72

10 10

5

10 5

10 10

9 10

Bouwkundige aanpassingen Voorhout

E

2014

72

25

3

5

5

5

Bouwkundige aanpassingen Voorhout

E

2015

72

25

3

5

5

Meubilair Voorhout Meubilair Voorhout

E E

2014 2015

72 72

10 10

5

10 5

10 10

9 10

Mechanische ventilatie en topkoeling

E

2014

106

15

6

11

10

10

Mechanische ventilatie en topkoeling

E

2015

106

15

0

6

11

10

Volkswagen Volkswagen Volkswagen Volkswagen Volkswagen

Crafter3-vgf-06 Crafter3-vgf-08 Crafter3-vgf-09 Crafter3-vgf-11 Crafter3-vgf-12

Inruil Caddy bodedienst Inruil Scooter BOA dienst tlv. Alg. Reserve Inruil 2 voertuigen Citroën Berlingo Aanschaf auto algemeen gebruik

Bouwkundige aanpassingen Sassenheim Meubilair Sassenheim Meubilair Sassenheim

Totaal Lopende Investeringen Totaal

1.060

39

111

144

91

2.533

67

210

325

343

127

5.3.7. Totaaloverzicht investeringen hoger dan € 200.000 In de programmabegroting 2014-2017 zitten de volgende investeringen boven de € 200.000. Op basis van onze financiële verordening zullen deze investeringen voor aanvang met een kredietvoorstel aan uw raad worden voorgelegd. Investeringen groter dan € 200.000 Omschrijving investering Definitief ontwerp Koudenhoorn

Investeringsbedrag x € 1.000 2014 1.650

Uitbreiding sportpark Elsgeest

1.500 220

Aanleg rotonde Parklaan-Narcissenlaan

500

Rotonde Warmonderweg tlv alg. Reserve

490

Noordelijke Randweg tlv. Alg. Reserve

500 1.000

Aanleg fietsverbinding Sassenheim-noord-A44

2.000

250

Damwanden Oosthaven

600

Omvormen Herenweg/Sweilandstr/ON.laan/Paddoxln vn GOW nr WOW Herinrichten Hoofdstraat noord

450

350

Verkeersmaatregelen van Alkemadelaan en Narcissenlaan Sassenheim

450 2.260

2.034

Aanluiten panden drukriolering Voorhout

320

Maatregelen Anton Philipsweg Inrichting CJG Sassembourg

2.000

350

VRI Paddoxlaan Warmond

Brede School Warmond

2017

210

Kunstgrasveld Warmunda grondwerkzaamheden

Infra + parkeren De Krogt (Brede School)

2016

200

Herhuisvesting VSO/ZMOK Kunstgrasveld Warmunda sporttechnisch

2015

250 300

128

5.3.8. RECAPITULATIE VAN BATEN EN LASTEN PROGRAMMA’S Programma (in euro's)

1 Ruimte, Wonen en Duurzaamheid

l/b

Rekening 2012

lasten

-8.977.765

-12.474.896

-10.138.775

-15.985.043

-5.833.806

baten

6.113.171

9.080.542

9.865.221

13.788.949

6.693.629

6.824.279

-2.864.594

-3.394.354

-273.554

-2.196.094

859.823

-2.382.796

lasten

-1.007.213

-1.054.396

-972.692

-901.357

-898.524

-889.646

baten

2.943.554

166.343

190.020

189.389

189.167

188.944

1.936.340

-888.053

-782.672

-711.968

-709.357

-700.702

lasten

-9.317.529

-9.143.599

-9.081.533

-9.043.228

-8.824.188

-8.747.083

baten

937.751

652.762

760.018

779.517

709.148

709.148

-8.379.778

-8.490.837

-8.321.515

-8.263.711

-8.115.040

-8.037.935

lasten

-15.218.585

-17.028.328

-15.496.153

-16.298.161

-16.133.611

-14.232.617

baten

652.025

333.183

326.224

315.815

315.387

315.387

-14.566.560

-16.695.145

-15.169.929

-15.982.346

-15.818.224

-13.917.230

lasten

-16.231.585

-16.636.698

-16.853.827

-16.819.803

-16.842.169

-16.840.560

baten

7.548.342

6.286.825

6.508.173

6.513.811

6.513.533

6.513.533

-8.683.243

-10.349.873

-10.345.654

-10.305.992

-10.328.636

-10.327.027

lasten

-3.673.813

-3.422.507

-3.410.988

-3.358.713

-3.353.327

-3.341.101

baten

54.162

-222.230

-225.230

-225.230

-225.230

-225.230

-3.619.651

-3.644.737

-3.636.218

-3.583.943

-3.578.557

-3.566.331

lasten

-10.965.260

-11.369.340

-11.055.770

-10.369.951

-9.395.661

-8.934.280

baten

6.409.497

6.447.796

6.087.801

5.870.797

4.497.916

3.675.444

-4.555.762

-4.921.544

-4.967.969

-4.499.154

-4.897.745

-5.258.836

-40.733.249

-48.384.543

-43.497.511

-45.543.208

-42.587.736

-44.190.857

-16.000

-60.000

-60.000

-60.000

-60.000

Saldo 2 Toerisme en Economie Saldo 3 Sport, Onderwijs en Cultuur Saldo 4 Leefomgeving Saldo 5 Welzijn en Zorg Saldo 6 Dienstverlening Saldo 7 Bestuur, Veiligheid en Financien Saldo Totaal saldo programmaplan

Begroting 2013

Begroting 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017 -9.207.075

Algemene dekkingsmiddelen & onvoorzien Onvoorzien

lasten

Lokale heffingen

baten

14.889.897

15.515.186

15.569.636

15.693.037

15.806.857

15.930.856

Algemene uitkering

baten

26.890.487

26.405.269

27.240.919

25.379.215

25.693.327

25.613.607

Dividend

baten

Saldo van de begroting voor bestemming Onttrekking reserves Toevoeging reserves Saldo van de begroting na bestemming

1.447.347

586.000

585.000

585.000

585.000

585.000

43.227.731

42.506.455

43.395.555

41.657.252

42.085.184

42.129.463

2.121.394-

2.494.482

5.894.088-

161.956-

3.945.956-

562.552-

13.560.214

8.876.230

4.517.738

5.045.530

4.255.892

2.193.665

-15.272.969

-2.942.070

-4.189.048

-1.995.698

-5.080.447

-1.807.515

781.728

40.072

166.734

-896.124

-1.387.107

-1.735.244

129

5.4 Specificatie mutatie reserves Onderstaand zijn de onttrekkingen en toevoegingen aan reserves uit de recapitulatie van baten en lasten nader toegelicht. Zie ook de paragraaf weerstandsvermogen en bijlage 2 van deze programmabegroting. Omschrijving

Begroting 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Onttrekkingen reserves Subsidie Theo de Boer Formatie duurzaamheid (rekeningsaldo 2011) Reserve Investeringsstrategie Holland Rijnland Totaal programma 1

7.721 35.000 154.000 196.721

Formatie Toerisme en Economie (rekeningsaldo 2011) Totaal programma 2

35.000 35.000

7.107

3.276

154.000 161.107

154.000 157.276

154.000 154.000

Dekkingsreserve sportcomplex Vijfmeiweg Dekkingsreserve sporthal de Korf Dekkingsreserve sportcomplex Wasbeek,korfbal Dekkingsreserve clubgebouw Jeu de Boule De Vaste V Dekkingsreserve sporthal Voorhout Dekkingsreserve sportcomplex Rode Molenpolder Dekkingserserve kunstgrasvelden VV Foreholte Dekkingsreserve sport-en recreatiecompl Wasbeek Herinrichting sportpark Elsgeest (parkeervoorzieningen) 2012 Tijdelijke huisvesting onderwijs Warmond Totaal programma 3

40.565 188.696 87.297 5.238 15.305 313.168 87.596 97.365 150.000 200.000 1.185.230

40.565 184.684 87.297 5.238 15.305 313.168 84.947 97.365

40.565 180.672 87.297 5.238 15.305 313.168 82.298 97.365

40.565 176.660 87.297 5.238 15.305 313.168 79.650 56.887

100.000 928.569

821.908

774.770

Dekkingsreserve Park Rusthoff Reserve investeringsstrategie Holland Rijnland Noordelijke Randweg Voorhout Rotonde Warmonderweg/Rijksstraatweg Totaal programma 4

81.771 577.905 1.000.000 489.750 2.149.426

81.771 577.905 2.000.000 0 2.659.676

81.771 577.905 2.000.000 0 2.659.676

81.771 577.905 0 0 659.676

71.973 195.938 10.751 52.253 10.603 341.518

71.973 195.938 10.751 52.253 10.603 341.518

71.973 195.938 10.751 52.253 10.603 341.518

71.973 195.938 10.751 52.253 10.603 341.518

Totaal programma 6

337.329 337.329

362.146 362.146

Reserve IZA gelden Inruil Scooter BOA dienst Reserve NUP gelden Dekkingsreserve nieuwbouw gemeentehuis Totaal programma 7

50.000 0 0 222.514 272.514

50.000 0 320.000 222.514 592.514

50.000 3.000 0 222.514 275.514

41.187 0 0 222.514 263.701

Totaal onttrekkingen reserves

4.517.738

5.045.530

4.255.892

2.193.665

Dekkingsreserve Dekkingsreserve Dekkingsreserve Dekkingsreserve Dekkingsreserve

jongerencentrum Voorhout Sociaal Cultureel Centrum Tjarda jongerencentrum Sassenheim Scojesa Totaal programma 5

Egalisatiereserve afval

130

Omschrijving

Begroting 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Toevoegingen reserves Kagerdreef 72 (Sassenheim) Woezel Voormalig gemeentehuis Warmond Boerhaavestraat 54 ( Voorhout) Jac. Van Beierenlaan 6 (Sassenheim) Langeveld St. Antoniuslaan 24A Kagerdreef 51A (Sassenheim) Kagerdreef 90 (Sassenheim) Totaal programma 1

300.000 300.000 2.235.000 200.000 950.000 3.000.000 1.000.000

3.035.000

950.000

4.000.000

400.000 350.000 750.000

Kunstgrasvelden VV Foreholte sportcomplex Vijfmeiweg sport-en recreatiecomplex Wasbeek sporthal Voorhout sportcomplex Rode Molenpolder clubgebouw Jeu de Boules De Vaste sportcomplex Wasbeek, korfbal sporthal de Korf Totaal programma 3

11.919 32.568 44.968 11.085 242.480 1.358 70.087 74.069 488.534

9.270 32.008 40.776 10.895 237.532 1.125 68.882 70.057 470.545

6.622 31.409 36.249 10.697 232.237 878 67.593 66.045 451.730

3.974 30.769 31.360 10.489 226.572 577 66.214 62.033 431.988

Grondverkopen, openbaar groen Dekkingsreserve Park Rusthoff Totaal programma 4

50.000 50.952 100.952

50.000 49.411 99.411

50.000 47.793 97.793

50.000 46.095 96.095

Dekkingsreserve Dekkingsreserve Dekkingsreserve Dekkingsreserve Dekkingsreserve

48.926 43.001 164.401 8.529 8.648 273.505

47.889 42.354 162.193 8.404 8.522 269.362

46.805 41.661 159.831 8.272 8.388 264.957

45.672 40.919 157.304 8.132 8.246 260.273

64.545 64.545

72.993 72.993

Dekkingsreserve Dekkingsreserve Dekkingsreserve Dekkingsreserve Dekkingsreserve Dekkingsreserve Dekkingsreserve Dekkingsreserve

jongerencentrum Voorhout jongerencentrum Sassenheim Sociaal Cultureel Centrum Scojesa Tjarda Totaal programma 5

Egalisatiereserve afval Totaal programma 6 Algemene reserve vrij rente vrij Dekkingsreserve nieuwbouw gemeentehuis Toevoeging aan reserve NUP gelden Totaal programma 7

66.500 144.557 80.000 291.057

66.500 139.880

66.500 134.922

66.500 129.666

206.380

201.422

196.166

Totaal toevoegingen reserves

4.189.048

1.995.698

5.080.447

1.807.515

In het onderstaande een overzicht van de algemene reserve en de specifieke algemene reserve mutaties. Verloop algemene reserve Stand Algemene reserve 1/1 Grondverkopen, openbaar groen Algemene reserve vrij rente vrij Subsidie Theo de Boer Herinrichting sportpark Elsgeest Tijdelijke huisvesting onderwijs Warmond Noordelijke Randweg Voorhout Rotonde Warmonderweg/Rijksstraatweg Algemene reserve vrij Stand Algemene reserve 31/12

2014 67.317.996 50.000 66.500 -7.721 -150.000 -200.000 -1.000.000 -489.750 0 65.587.025

2015 65.587.025 50.000 66.500 -7.107 0 -100.000 -2.000.000 0 0 63.596.418

2016 63.596.418 50.000 66.500 -3.276 0 0 -2.000.000 0 -3.000 61.706.642

2017 61.706.642 50.000 66.500 0 0 0 0 0 0 61.823.142

131

5.5 Incidentele baten en lasten Door een opsomming van de incidentele baten en lasten wordt informatie gegeven die relevant is voor het beoordelen van de financiële positie en de meerjarenramingen. Onder incidenteel wordt verstaan baten en lasten die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen. Baten en lasten onder een bedrag van € 5.000,zijn niet vermeld. Programma 1 Ruimte en wonen (in euro's)

begroting

begroting

begroting

begroting

begroting

2013

2014

2015

2016

2017

Lasten: Impuls duurzaamheid Actualiseren woonvisie obv WOON

120.000

120.000

25.000

Herziening prestatie afspraken

17.500

Oversampling WOON

16.000

Subsidie Theo de Boer Formatie duurzaamheid Totaal lasten

7.721

7.721

35.000

35.000

187.721

180.221

7.107

3.276

7.107

19.276

0

Baten: Kagerdreef 72 (Sassenheim)

300.000

Woezel

300.000

Voormalig gemeentehuis Warmond

2.235.000

Boerhaavestraat 54 ( Voorhout)

200.000

Jac. Van Beierenlaan 6 (Sassenheim)

950.000

Langeveld

3.000.000

St. Antoniuslaan 24A

1.000.000

Kagerdreef 51A (Sassenheim)

400.000

Kagerdreef 90 (Sassenheim)

350.000 Totaal baten

0

Mutaties reserves Subsidie Theo de Boer Kagerdreef 72 (Sassenheim)

3.035.000

950.000

4.000.000

7.721

7.107

3.276

750.000

-300.000

Woezel

-300.000

Voormalig gemeentehuis Warmond

-2.235.000

Boerhaavestraat 54 ( Voorhout)

-200.000

Jac. Van Beierenlaan 6 (Sassenheim)

-950.000

Langeveld

-3.000.000

St. Antoniuslaan 24A

-1.000.000

Kagerdreef 51A (Sassenheim)

-400.000

Kagerdreef 90 (Sassenheim)

-350.000

Formatie duurzaamheid

35.000

35.000

Totaal mutaties reserves

35.000

-2.992.279

-942.893

-3.996.724

-750.000

Saldo programma 1

-152.721

-137.500

0

-16.000

0

begroting

begroting

begroting

begroting

begroting

2013

2014

2015

2016

2017

Programma 2 Toerisme en economie (in euro's) Lasten: Formatie recreatie en toerisme

35.000

35.000

Totaal lasten

35.000

35.000

0

0

0

Totaal baten

0

0

0

0

0

Mutaties reserves Formatie recreatie en toerisme

35.000

35.000

Totaal mutaties reserves

35.000

35.000

0

0

0

Saldo programma 2

0

0

0

0

0

132

Programma 3 Sport, onderwijs en cultuur (in euro's)

begroting

begroting

begroting

begroting

begroting

2013

2014

2015

2016

2017

Lasten: Herinrichting sportpark Elsgeest (parkeervoorzieningen) 2012

150.000

Tijdelijke huisvesting onderwijs Warmond

200.000

Speelvoorzieningen

100.000

50.000

Onderhoud sportvelden

50.000 Totaal lasten

50.000

400.000

100.000

0

0

Totaal baten

0

0

0

0

0

Mutaties reserves Herinrichting sportpark Elsgeest (parkeervoorzieningen) 2012

150.000

Tijdelijke huisvesting onderwijs Warmond

200.000

100.000

Onderhoud sportvelden

50.000 Totaal mutaties reserves

50.000

350.000

100.000

0

0

Saldo programma 3

0

-50.000

0

0

0

Programma 4 Leefomgeving (in euro's) Lasten: GVVP B4:Onderzoek tweezijdige ontsluiting bedrijventerrein Veerpolder in 2013 Noordelijke Randweg Voorhout

begroting

begroting

begroting

begroting

begroting

2013

2014

2015

2016

2017

10.000 1.000.000

Rotonde Warmonderweg/Rijksstraatweg

2.000.000

2.000.000

489.750

Openbare verlichting

300.000

Bomenbeheerplan

75.000

Eztra sorteeranalyses afval

14.000

60.000

Totaal lasten

399.000

1.549.750

2.000.000

2.000.000

0

Totaal baten

0

0

0

0

0

1.000.000

2.000.000

2.000.000

Mutaties reserves Noordelijke Randweg Voorhout Rotonde Warmonderweg/Rijksstraatweg

489.750

Openbare verlichting (tlv rekeningsaldo 2011)

300.000

Bomenbeheerplan (tlv rekeningsaldo 2011)

75.000

Egalisatiereserve afval

14.000 Totaal mutaties reserves

389.000

1.489.750

2.000.000

2.000.000

0

Saldo programma 4

-10.000

-60.000

0

0

0

Programma 5 Welzijn en Zorg

begroting

begroting

begroting

begroting

begroting

(in euro's)

2013

2014

2015

2016

2017

Lasten: Bijdrage aan Werkvoorzieningen Kust-, Duin en Bollenstreek (KDB) Totaal lasten

119.958 119.958

0

0

0

0

Totaal baten

0

0

0

0

0

Totaal mutaties reserves

0

0

0

0

0

Saldo programma 5

-119.958

0

0

0

0

0

0

0

133

Programma 6 Dienstverlening (in euro's)

begroting

begroting

begroting

begroting

begroting

2013

2014

2015

2016

2017

Lasten: Egalisatiereserve afval

337.329

Auditkosten bevolkingsadministratie

362.146

15.000

Verkiezingen Bestandsverbetering WOZ

83.550

41.775

41.775

435.879

403.921

41.775

0

30.000 Totaal lasten

30.000

Baten: Vergoeding rijk auditkosten

6.000

Egalisatiereserve afval Totaal baten

0

Totaal mutaties reserves

0

Saldo programma 6

-30.000

64.545

72.993

6.000

0

64.545

72.993

337.329

362.146

-64.545

-72.993

337.329

362.146

-64.545

-72.993

-92.550

-41.775

-41.775

0

Mutaties reserves Egalisatiereserve afval

Programma 7 Bestuur en Veiligheid (in euro's)

begroting

begroting

begroting

begroting

begroting

2013

2014

2015

2016

2017

PM

PM

PM

Lasten: Onderzoekskosten rgionale samenwerking

150.000

Extra bijdrage GoV united

27.000

Medewerkerstevredenheidonderzoek

20.000

Inruil Scooter BOA dienst

3.000

Reserve NUP gelden Bijdrage Veiligheidsmonitor (tweejaarlijks) Stelpost korting gemeentefonds 'vermindering aantal politieke ambtsdragers' Communicatie verkiezingen gemeenteraad

320.000 4500

4500

-233.465

-233.465

-230.465

0

0

0

16.000

Totaal lasten

24.500

193.000

91.035

Baten: Stelpost uitvoeringsprogramma e-dienstverlening (inkomsten via algemene uitkering) Totaal baten

80.000

80.000

-320.000

80.000

80.000

-320.000

-80.000

-80.000

320.000

Totaal mutaties reserves

152.215

-80.000

320.000

3.000

0

Saldo programma 7

207.715

-193.000

-91.035

233.465

0

Mutaties reserves 232.215

BTW compensatiefonds oude activa Inruil Scooter BOA dienst

3.000

Stelpost uitvoeringsprogramma e-dienstverlening

134

Bijlage 1: Uitgangspunten begroting 

Loon- en prijsindexering De CAO-onderhandelingen voor 2013 en verdere jaren zijn nog bezig. De werkgevers houden de nullijn aan terwijl de vakbonden 2,5 % vragen. Naar verwachting zal er pas eind van het jaar een akkoord komen. Voor de loonindexering wordt een stelpost van € 150.000 opgenomen (gelijk aan 1% verhoging in 2014). Prijsindexering vindt alleen plaats voor bestaande contracten met een indexeringsverplichting. In 2013 is een structurele stelpost opgenomen van € 150.000. Uitgangspunt is deze stelpost in 2014 te handhaven.



Salarislasten Uitgegaan wordt van de personeelsformatie per 1 januari 2014 voor zover bekend per 1 april 2013. De salariskosten worden geraamd op het prijspeil 2013. De salarissen worden geïndexeerd conform de meest recente CAO. Zowel de CAO als de werkgeverspremies zijn op dit moment nog niet bekend. In eerste instantie wordt de loonindexering binnen de algemene uitkering ingezet om deze wijzigingen op te vangen.



Onvoorziene uitgaven Voor onvoorziene uitgaven wordt uitgegaan van 0,1% van het begrotingstotaal = afgerond € 70.000.



Rentepercentage Het rentepercentage is de afgelopen jaren gedaald. In de begroting 2014 wordt het rentepercentage bijgesteld van 4,5% naar 3,5%. Dit geldt voor de rente over de reserves en voorzieningen en voor de rente over investeringen. Uitzondering hierbij zijn investeringen die annuïtair worden afgeschreven, investeringen die grondexploitaties betreffen en investeringen die worden meegenomen bij de berekening van tarieven. Hiervoor geldt afzonderlijk beleid.



Indexering huren Commerciële huren indexeren conform contractvoorwaarden. Niet-commerciële huren niet indexeren.



Lokale lasten Het dekkingspercentage voor leges, afvalstoffenheffing en rioolrecht blijft 100%. Uitgangspunt is het aanhouden van de nullijn. Indien ingrijpende ombuigingen nodig zijn zal dit uitgangspunt ter discussie worden gesteld. Dit geldt voor onroerende zaakbelasting, leges, huren en overige heffingen. Ook het invoeren van nieuwe belastingen maakt hier onderdeel van uit.



Aantal woonruimten en inwoners Uitgangspunt bij het opstellen van de woning- en inwonerprognose is dat voor nieuwbouw wordt gerekend met gemiddeld 2,25 inwoners per woning. Daarnaast wordt jaarlijks rekening gehouden met een geboorteoverschot van 50 inwoners. Deze gegevens zijn bedoeld om de inkomsten en uitgaven bij te kunnen stellen.

135

Woningen

2014

2015

2016

2017

Aantal woningen per 1 januari Aantal opleveringen Aantal onttrokken Toename van aantal woningen

14.613 130 0

14.743 335 0

15.078 250 0

15.328 136 0

130

335

250

136

Totaal aantal woningen 31 december

14.743

15.078

15.328

15.464

Capaciteit in bijzondere woongebouwen

2014

2015

2016

2017

Capaciteit per 1 januari Aantal opleveringen Aantal onttrokken Toename capaciteit in bijzondere woongebouwen

1.004 0 0 0

1.004 0 0 0

1.004 0 0 0

1.004 0 0 0

Totaal aantal in bijzondere woongebouwen per 31 december

1.004

1.004

1.004

1.004

Inwoners

2014

2015

2016

2017

Aantal inwoners per 1 januari Toename aantal inwoners * Geboorteoverschot

35.934 293

36.277 754

37.080 563

37.693 306

50

50

50

50

Totaal aantal inwoners per 31 december

36.277

37.080

37.693

38.049

* toename = aantal woningen x 2,25 + toename aantal bijzondere woningen x 1,0

136

Bijlage 2 : Stand en verloop van de reserves en voorzieningen 20142017 Staat van reserves en voorzieningen 2014 AC 4 5

Omschrijving

AD Saldo aan het begin van het

AE Vermeerdering

AF Vermeerdering

AG Vermindering

AI Vermindering

AJ Saldo aan het einde van het

dienstjaar

wegens bijboeking

t.l.v. exploitatie

t.b.v. exploitatie

ter dekking van

dienstjaar

6 7 8 9 12

van rente Algemene reserves

16

Totaal algemene reserves

afschrijvingen

67.317.996

66.500

50.000

207.721

1.639.750

65.587.025

67.317.996

66.500

50.000

207.721

1.639.750

65.587.025

-

-

17 18

Bestemmingsreserves

19 20

Egalisatiereserve BCF BTW-compensatiefonds oude activa

21 22

Reserve monumentenbeleid Teylingen Kinderopvang

23 24

Reserve bodemsanering Reserve Oosthaven

25 26

Volkshuisvestingsfonds Stimuleringsfonds volkshuisvesting

27 28

Grond en Zandwinningsbedrijf Reserve grondexploitatie

29 30

Reserve Spaarverlof Reserve Investeringsstrategie Holland Rijnland

0 369.810-

31 32

Investeringsreserve rioleringswerken Reserve IZA-gelden

0,26 191.187

33

Bestemmingsreserve NUP gelden

240.000

34 35

Bestemmingsreserve rekeningsaldo Egalisatiereserve Afval

70.000 737.508

36 37

Egalisatiereserve Riool Dekkingsreserve nieuwbouw gemeentehuis

63.683 2.409.287

144.557

222.514

63.683 2.331.331

38 39

Dekkingsreserve Park Rusthoff Dekkingsreserve Sportcomplex Rode Molenpolder

1.019.046 3.463.998

50.952 242.480

81.771 313.168

988.227 3.393.310

40 41

Dekkingsreserve Sportcomplex Vijfmeiweg Dekkingsreserve Sportcomplex Wasbeek, korfbal

465.261 1.001.239

32.568 70.087

40.566 87.297

457.264 984.029

42 43

Dekkingsreserve Sport- en recreatiecomplex Wasbeek Dekkingsreserve sporthal Voorhout

562.098 246.334

44.968 11.085

97.365 15.305

509.700,83 242.114

44 45

Dekkingsreserve Clubgebouw Jeu de Boules De Vaste Voet Dekkingsreserve sporthal De Korf

22.072 2.116.247

1.324 74.069

5.238 188.696

18.158 2.001.620

46 47

Dekkingsreserve jongerencentrum Voorhout Dekkingsreserve jongerencentrum Sassenheim

1.087.239 614.304

48.926 43.001

71.973 52.253

1.064.192 605.052

48 49

Dekkingsreserve Sociaal Cultureel Centrum Dekkingsreserve Scojesa

2.348.586 142.145

164.401 8.529

195.938 10.603

2.317.049 140.070

50 51

Dekkingsreserve Tjarda Dekkingsreserve Kunstgrasvelden vv Foreholte

144.128 340.535

8.648 11.919

10.751 87.595,79

142.025 264.858

52 53

Dekkingsreserve Brandweergarage Warmond Totaal bestemmingsreserves

689.764 23.818.435

957.514

3.115.000

1.189.234

1.481.033

689.764 25.220.682

54 57

TOTAAL EIGEN VERMOGEN

91.136.431

1.024.014

3.165.000

1.396.955

3.120.783

90.807.707

-

-

00-

00-

413.350 60

413.350 60

388.669 5.398.917

388.669 5.398.917

12.588

-

3.035.000

12.588 731.905

0 1.933.285

50.000

0 141.187

80.000

320.000 70.000 337.329

0 400.179

59 60 61

Omschrijving

62 63 Onderhoudsegalisatievoorzieningen

68 69

Onderhoudsfonds riolering Fonds wegenbeheer

70 71 72 73

Vermeerdering

Vermindering

dienstjaar

wegens bijboeking

t.l.v. exploitatie

t.l.v. exploitatie

Aanwendingen Saldo aan het direct ten einde van het laste van de voorzie-

dienstjaar

ningen

197.744 524.840

601.570 700.000

721.974 390.000

77.340 834.840

Fonds baggeren Onderhoudsfonds gebouwen

143.251 2.455.906

100.000 564.357

94.293 344.902

148.958 2.675.361

Voorziening parkeerfonds Voorziening openbare verlichting

1.975.000

35.000

442.000

1.568.000

1.993.169

5.304.499

40.217

1.773.933

subtotaal

74 80 82 Voorziening Escrowrekening 83 Pensioenfonds ex-wethouders

-

2.000.927

-

36.844

107.907 subtotaal

TOTAAL VOORZIENINGEN

5.296.741 1.777.306

Dubieuze debiteuren GREX Hooghkamer

86 87 88

Vermeerdering

van rente

64 67

84 85

Saldo aan het begin van het

107.907

1.885.213

-

36.844

-

40.217

1.881.840

7.181.954

-

2.037.771

-

2.033.386

7.186.339

98.318.385

1.024.014

5.202.771

1.396.955

5.154.169

97.994.046

89 90

TOTAAL RESERVES EN VOORZIENINGEN

137

Staat van reserves en voorzieningen 2015 AL 4

AM Saldo aan het

Omschrijving

AN Vermeer-

AO Vermeer-

AP Vermin-

AR Vermin-

AS Saldo aan het

5

begin van het

dering

dering

dering

dering

einde van het

6

dienstjaar

wegens

t.l.v.

t.b.v.

ter dekking

dienstjaar

7

bijboeking

exploitatie

exploitatie

van

8

van rente

afschrij-

9 12

vingen Algemene reserves

16

Totaal algemene reserves

65.587.025

66.500

50.000

107.107

2.000.000

63.596.418

65.587.025

66.500

50.000

107.107

2.000.000

63.596.418

-

17 18

Bestemmingsreserves

19

Egalisatiereserve BCF

-

20

BTW-compensatiefonds oude activa

-

-

21

Reserve monumentenbeleid Teylingen

0-

0-

22

Kinderopvang

23

Reserve bodemsanering

24

Reserve Oosthaven

25

Volkshuisvestingsfonds

-

-

0-

0-

413.350

26

Stimuleringsfonds volkshuisvesting

27

Grond en Zandwinningsbedrijf

28

Reserve grondexploitatie

29

Reserve Spaarverlof

30

Reserve Investeringsstrategie Holland Rijnland

31

Investeringsreserve rioleringswerken

32

Reserve IZA-gelden

33

Bestemmingsreserve NUP gelden

34

Bestemmingsreserve rekeningsaldo

35

Egalisatiereserve Afval

36

Egalisatiereserve Riool

37

Dekkingsreserve nieuwbouw gemeentehuis

38

Dekkingsreserve Park Rusthoff

39

Dekkingsreserve Sportcomplex Rode Molenpolder

413.350

60

60

388.669

388.669

5.398.917

5.398.917

-

-

-

12.588

12.588

0

0

1.933.285

950.000

731.905

2.151.380

141.187

50.000

91.187

320.000

320.000

-

362.146

38.033

0

0

-

-

400.179 63.683 2.331.331

63.683 139.880

222.514

2.248.698

988.227

49.411

81.771

955.868

3.393.310

237.532

313.168

3.317.674

40

Dekkingsreserve Sportcomplex Vijfmeiweg

457.264

32.008

40.566

448.707

41

Dekkingsreserve Sportcomplex Wasbeek, korfbal

984.029

68.882

87.297

965.614

42

Dekkingsreserve Sport- en recreatiecomplex Wasbeek

509.701

40.777

97.365

453.112,83

43

Dekkingsreserve sporthal Voorhout

242.114

10.895

15.305

237.704

44

Dekkingsreserve Clubgebouw Jeu de Boules De Vaste Voet

18.158

1.089

5.238

14.010

45

Dekkingsreserve sporthal De Korf

2.001.620

70.057

184.685

1.886.991

46

Dekkingsreserve jongerencentrum Voorhout

1.064.192

47.889

71.973

1.040.107

47

Dekkingsreserve jongerencentrum Sassenheim

605.052

42.354

52.253

595.153

48

Dekkingsreserve Sociaal Cultureel Centrum

2.317.049

162.193

195.938

2.283.304

49

Dekkingsreserve Scojesa

140.070

8.404

10.603

137.872

50

Dekkingsreserve Tjarda

142.025

8.522

10.751

139.796

51

Dekkingsreserve Kunstgrasvelden vv Foreholte

264.858

9.270

84.947,00

189.181

52

Dekkingsreserve Brandweergarage Warmond

53 54 57

689.764

Totaal bestemmingsreserves TOTAAL EIGEN VERMOGEN

-

689.764

25.220.682

929.163

950.000

1.464.051

1.474.373

24.161.421

90.807.707

995.663

1.000.000

1.571.158

3.474.373

87.757.839

59 60

Saldo aan het

Vermeer-

Vermeer-

Vermin-

61

Omschrijving

begin van het

dering

dering

dering

direct ten

einde van het

62

dienstjaar

wegens

t.l.v.

t.l.v.

laste van de

dienstjaar

bijboeking

exploitatie

exploitatie

voorzie-

63 64

Aanwendingen Saldo aan het

van rente

67

Onderhoudsegalisatievoorzieningen

68

Onderhoudsfonds riolering

69

Fonds wegenbeheer

70

Fonds baggeren

71

Onderhoudsfonds gebouwen

72

Voorziening parkeerfonds

73

Voorziening openbare verlichting

74

ningen

77.340

601.570

814.882

834.840

700.000

350.000

148.958

100.000

149.293

99.665

2.675.361

564.357

740.519

2.499.199

42.000

442.000

1.168.000

2.496.694

4.815.732

36.844

1.773.933

-

-

1.568.000 subtotaal

135.9721.184.840

5.304.499

-

2.007.927

-

80 82 Voorziening Escrowrekening 83

Pensioenfonds ex-wethouders

84

Dubieuze debiteuren

85

GREX Hooghkamer

86 87 88

-

subtotaal TOTAAL VOORZIENINGEN

-

1.773.933

36.844

-

-

107.907

107.907

1.881.840

-

36.844

-

36.844

1.881.840

7.186.339

-

2.044.771

-

2.533.538

6.697.572

97.994.046

995.663

3.044.771

1.571.158

6.007.911

94.455.411

89 90

TOTAAL RESERVES EN VOORZIENINGEN

138

Staat van reserves en voorzieningen 2016 AU 4

AV Saldo aan het

Omschrijving

AW Vermeer-

AX Vermeer-

AY Vermin-

BA Vermin-

BB Saldo aan het

5

begin van het

dering

dering

dering

dering

einde van het

6

dienstjaar

wegens

t.l.v.

t.b.v.

ter dekking

dienstjaar

7

bijboeking

exploitatie

exploitatie

van

8

van rente

afschrij-

9 12

vingen Algemene reserves

16

Totaal algemene reserves

63.596.418

66.500

50.000

2.006.276

63.596.418

66.500

50.000

2.006.276

-

-

61.706.642 -

61.706.642

17 18

Bestemmingsreserves

19

Egalisatiereserve BCF

-

20

BTW-compensatiefonds oude activa

-

-

21

Reserve monumentenbeleid Teylingen

0-

0-

22

Kinderopvang

23

Reserve bodemsanering

24

Reserve Oosthaven

25

Volkshuisvestingsfonds

-

-

0-

0-

413.350

413.350

60

60

388.669

388.669

26

Stimuleringsfonds volkshuisvesting

27

Grond en Zandwinningsbedrijf

28

Reserve grondexploitatie

29

Reserve Spaarverlof

30

Reserve Investeringsstrategie Holland Rijnland

31

Investeringsreserve rioleringswerken

32

Reserve IZA-gelden

33

Bestemmingsreserve NUP gelden

-

34

Bestemmingsreserve rekeningsaldo

-

35

Egalisatiereserve Afval

36

Egalisatiereserve Riool

37

Dekkingsreserve nieuwbouw gemeentehuis

38

Dekkingsreserve Park Rusthoff

39

Dekkingsreserve Sportcomplex Rode Molenpolder

5.398.917

5.398.917

-

-

-

12.588

12.588

0

0

2.151.380

4.000.000

731.905

5.419.475

50.000

41.187

0

0

91.187

-

38.033

64.545

102.578

63.683 2.248.698

63.683 134.922

222.514

2.161.106

955.868

47.793

81.771

921.890

3.317.674

232.237

313.168

3.236.744

40

Dekkingsreserve Sportcomplex Vijfmeiweg

448.707

31.409

40.566

439.550

41

Dekkingsreserve Sportcomplex Wasbeek, korfbal

965.614

67.593

87.297

945.910

42

Dekkingsreserve Sport- en recreatiecomplex Wasbeek

453.113

36.249

97.365

391.996,83

43

Dekkingsreserve sporthal Voorhout

237.704

10.697

15.305

233.096

44

Dekkingsreserve Clubgebouw Jeu de Boules De Vaste Voet

14.010

841

5.238

9.612

45

Dekkingsreserve sporthal De Korf

1.886.991

66.045

180.672

1.772.364

46

Dekkingsreserve jongerencentrum Voorhout

1.040.107

46.805

71.973

1.014.939

47

Dekkingsreserve jongerencentrum Sassenheim

595.153

41.661

52.253

584.561

48

Dekkingsreserve Sociaal Cultureel Centrum

2.283.304

159.831

195.938

2.247.197

49

Dekkingsreserve Scojesa

137.872

8.272

10.603

135.541

50

Dekkingsreserve Tjarda

139.796

8.388

10.751

137.433

51

Dekkingsreserve Kunstgrasvelden vv Foreholte

189.181

6.621

82.298,00

113.505

52

Dekkingsreserve Brandweergarage Warmond

53 54 57

689.764

Totaal bestemmingsreserves TOTAAL EIGEN VERMOGEN

-

689.764

24.161.421

899.364

4.064.545

781.905

1.467.711

26.875.715

87.757.839

965.864

4.114.545

2.788.181

1.467.711

88.582.357

59 60

Saldo aan het

Vermeer-

Vermeer-

Vermin-

61

Omschrijving

begin van het

dering

dering

dering

direct ten

einde van het

62

dienstjaar

wegens

t.l.v.

t.l.v.

laste van de

dienstjaar

bijboeking

exploitatie

exploitatie

voorzie-

63 64

Aanwendingen Saldo aan het

van rente

67

Onderhoudsegalisatievoorzieningen

68

Onderhoudsfonds riolering

69

Fonds wegenbeheer

70

Fonds baggeren

71

Onderhoudsfonds gebouwen

72

Voorziening parkeerfonds

73

Voorziening openbare verlichting

74

ningen

135.9721.184.840

646.894

737.542

226.620-

700.000

885.000

999.840

99.665

100.000

147.985

-

2.499.199

564.357

424.494

2.639.062

49.000

442.000

775.000

2.637.021

4.187.282

35.000

1.775.777

-

-

1.168.000 subtotaal

4.815.732

-

2.060.251

-

80 82 Voorziening Escrowrekening 83

Pensioenfonds ex-wethouders

84

Dubieuze debiteuren

85

GREX Hooghkamer

86 87 88

-

subtotaal TOTAAL VOORZIENINGEN

-

1.773.933

36.844

-

-

107.907

107.907

1.881.840

-

36.844

-

35.000

1.883.684

6.697.572

-

2.097.095

-

2.672.021

6.070.967

94.455.411

965.864

6.211.640

2.788.181

4.139.732

94.653.323

89 90

TOTAAL RESERVES EN VOORZIENINGEN

139

Staat van reserves en voorzieningen 2017 BD 4

BE Saldo aan het

Omschrijving

BF Vermeer-

BG Vermeer-

BH Vermin-

BJ Vermin-

BK Saldo aan het

5

begin van het

dering

dering

dering

dering

einde van het

6

dienstjaar

wegens

t.l.v.

t.b.v.

ter dekking

dienstjaar

7

bijboeking

exploitatie

exploitatie

van

8

van rente

afschrij-

9 12

vingen Algemene reserves

16

Totaal algemene reserves

61.706.642

66.500

50.000

61.706.642

66.500

50.000

-

-

-

61.823.142 -

61.823.142

17 18

Bestemmingsreserves

19

Egalisatiereserve BCF

-

20

BTW-compensatiefonds oude activa

-

-

21

Reserve monumentenbeleid Teylingen

0-

0-

22

Kinderopvang

23

Reserve bodemsanering

24

Reserve Oosthaven

25

Volkshuisvestingsfonds

-

-

0-

0-

413.350

413.350

60

60

388.669

388.669

26

Stimuleringsfonds volkshuisvesting

27

Grond en Zandwinningsbedrijf

28

Reserve grondexploitatie

29

Reserve Spaarverlof

30

Reserve Investeringsstrategie Holland Rijnland

31

Investeringsreserve rioleringswerken

32

Reserve IZA-gelden

33

Bestemmingsreserve NUP gelden

-

34

Bestemmingsreserve rekeningsaldo

-

35

Egalisatiereserve Afval

36

Egalisatiereserve Riool

37

Dekkingsreserve nieuwbouw gemeentehuis

38

Dekkingsreserve Park Rusthoff

39

Dekkingsreserve Sportcomplex Rode Molenpolder

5.398.917

5.398.917

-

-

-

12.588

12.588

0

0

5.419.475

750.000

731.905

5.437.570

0

0

41.187

41.187

-

102.578

72.993

175.571

63.683 2.161.106

63.683 129.666

222.514

2.068.259

921.890

46.095

81.771

886.214

3.236.744

226.572

313.168

3.150.148

40

Dekkingsreserve Sportcomplex Vijfmeiweg

439.550

30.769

40.566

429.753

41

Dekkingsreserve Sportcomplex Wasbeek, korfbal

945.910

66.214

87.297

924.827

42

Dekkingsreserve Sport- en recreatiecomplex Wasbeek

391.997

31.360

56.887

366.469,83

43

Dekkingsreserve sporthal Voorhout

233.096

10.489

15.305

228.280

44

Dekkingsreserve Clubgebouw Jeu de Boules De Vaste Voet

9.612

577

5.238

4.951

45

Dekkingsreserve sporthal De Korf

1.772.364

62.033

176.660

1.657.737

46

Dekkingsreserve jongerencentrum Voorhout

1.014.939

45.672

71.973

988.638

47

Dekkingsreserve jongerencentrum Sassenheim

584.561

40.919

52.253

573.228

48

Dekkingsreserve Sociaal Cultureel Centrum

2.247.197

157.304

195.938

2.208.562

49

Dekkingsreserve Scojesa

135.541

8.132

10.603

133.071

50

Dekkingsreserve Tjarda

137.433

8.246

10.751

134.928

51

Dekkingsreserve Kunstgrasvelden vv Foreholte

113.505

3.973

79.650,00

37.827

52

Dekkingsreserve Brandweergarage Warmond

689.764

-

689.764

53 54 57

Totaal bestemmingsreserves TOTAAL EIGEN VERMOGEN

26.875.715

868.020

822.993

773.092

1.420.573

26.373.063

88.582.357

934.520

872.993

773.092

1.420.573

88.196.205

59 60

227.650Saldo aan het

Vermeer-

Vermeer-

Vermin-

61

Omschrijving

begin van het

dering

dering

dering

direct ten

einde van het

62

dienstjaar

wegens

t.l.v.

t.l.v.

laste van de

dienstjaar

bijboeking

exploitatie

exploitatie

voorzie-

63 64

Aanwendingen Saldo aan het

van rente

ningen

67

Onderhoudsegalisatievoorzieningen

68

Onderhoudsfonds riolering

226.620-

692.218

738.949

273.351-

69

Fonds wegenbeheer

999.840

700.000

885.000

814.840

70

Fonds baggeren

-

100.000

100.000

-

71

Onderhoudsfonds gebouwen

2.639.062

564.357

424.494

2.778.925

72

Voorziening parkeerfonds

73

Voorziening openbare verlichting

54.000

321.000

508.000

2.469.443

3.828.414

35.000

1.777.621

74

-

-

775.000 subtotaal

4.187.282

-

2.110.575

-

80 82 Voorziening Escrowrekening 83

Pensioenfonds ex-wethouders

84

Dubieuze debiteuren

85

GREX Hooghkamer

86 87 88

-

subtotaal TOTAAL VOORZIENINGEN

-

1.775.777

36.844

-

-

107.907

107.907

1.883.684

-

36.844

-

35.000

1.885.528

6.070.967

-

2.147.419

-

2.504.443

5.713.943

94.653.323

934.520

3.020.412

773.092

3.925.016

93.910.148

89 90

TOTAAL RESERVES EN VOORZIENINGEN

140

Bijlage 3 : Overzicht beheersbegroting FCL Code FCL Omschrijving 6001101 Raad en raadscommissies Totaal 6001101 6001102 College van B&W Totaal 6001102 6002101 Directie Totaal 6002101 6002102 Ambtelijke ondersteuning B&W Totaal 6002102 6002103 Planning en control - college Totaal 6002103 6002201 Risicobeheer Totaal 6002201 6002301 Communicatie Totaal 6002301 6002302 Wijkbeheer Totaal 6002302 6002401 Representatie Totaal 6002401 6003101 Burgerlijke stand Totaal 6003101 6003102 Bevolkingsadministratie Totaal 6003102 6003103 Identiteits-/rijbewijzen

Baten/Lasten Lasten Baten Lasten Lasten Lasten Lasten Baten Lasten Lasten Lasten Lasten Lasten Baten Lasten Baten Lasten

Totaal 6003103 6003201 Verkiezingen Lasten Totaal 6003201 6003301 Vastgoedregistratie Lasten Totaal 6003301 Baten 6004101 Lasten en baten secretarieleges burgerzaken Lasten Totaal 6004101 6005101 Regionale samenwerking Lasten Totaal 6005101 6005102 Internationale samenwerking Lasten Totaal 6005102 6006101 Griffie Lasten Totaal 6006101 6006102 Rekenkamer Lasten Totaal 6006102 6006103 Planning en control - raad Lasten Totaal 6006103 6006104 Ambtelijke ondersteuning raad Lasten Totaal 6006104 6120101 Brandweerkazerne Warmond Baten Lasten Totaal 6120101 6120102 Regionale brandweer Baten Lasten Totaal 6120102 6120104 Brandweer- repressie Lasten Totaal 6120104 6120201 Rampenbestrijding Lasten Totaal 6120201 6140101 Openbare orde en veiligheid Baten Lasten Totaal 6140101 6140102 Openbare orde en veiligheid, baten Baten Totaal 6140102 6210101 Onderhoud en reparatie wegenstelstel Baten Lasten Totaal 6210101 6210102 Straatreiniging Lasten Totaal 6210102 6210104 Gladheidsbestrijding (GW) Lasten Totaal 6210104

Begroting 2014 436.387 436.387 (10.800) 729.673 718.873 856.008 856.008 514.791 514.791 600.919 600.919 (55.000) 296.369 241.369 537.041 537.041 35.243 35.243 53.475 53.475 101.133 101.133

Begroting 2015 436.387 436.387 (10.800) 604.311 593.511 836.008 836.008 516.729 516.729 600.919 600.919 (55.000) 296.369 241.369 521.041 521.041 35.243 35.243 53.475 53.475 107.383 107.383

Begroting 2016 436.387 436.387 (10.800) 604.311 593.511 856.008 856.008 516.610 516.610 600.919 600.919 (55.000) 296.369 241.369 521.041 521.041 35.243 35.243 53.475 53.475 101.133 101.133

Begroting 2017 436.387 436.387 (10.800) 604.311 593.511 836.008 836.008 516.491 516.491 600.919 600.919 (55.000) 296.369 241.369 521.041 521.041 35.243 35.243 53.475 53.475 107.383 107.383

413.426 413.426 (2.000) 625.746 623.746 164.294 164.294 70.140 70.140 (522.848) 212.915 (309.933) 278.066 278.066 750 750 509.622 509.622 15.000 15.000 32.904 32.904 255.630 255.630

413.426 413.426 (2.000) 625.746 623.746 107.519 107.519 70.140 70.140 (521.411) 211.165 (310.246) 78.066 78.066 750 750 509.622 509.622 15.000 15.000 32.904 32.904 255.630 255.630

413.426 413.426 (2.000) 625.746 623.746 107.519 107.519 70.140 70.140 (515.257) 212.029 (303.228) 78.066 78.066 750 750 509.622 509.622 15.000 15.000 32.904 32.904 255.630 255.630

413.426 413.426 (2.000) 625.746 623.746 65.744 65.744 70.140 70.140 (594.109) 235.328 (358.781) 78.066 78.066 750 750 509.622 509.622 15.000 15.000 32.904 32.904 255.630 255.630

1.712 1.712 (150.000) 1.967.724 1.817.724 89.370 89.370 302.890 302.890

1.712 1.712 (150.000) 1.913.470 1.763.470 89.370 89.370 303.677 303.677

1.712 1.712 (150.000) 1.913.470 1.763.470 89.370 89.370 304.406 304.406

1.712 1.712 (150.000) 1.913.470 1.763.470 89.370 89.370 304.406 304.406

1.059.963 1.059.963 (100.600) (100.600) (4.500) 3.214.970 3.210.470 452.428 452.428 67.409 67.409

1.064.463 1.064.463 (100.600) (100.600) (4.500) 3.784.713 3.780.213 453.493 453.493 67.600 67.600

1.059.963 1.059.963 (100.600) (100.600) (4.500) 3.798.680 3.794.180 456.138 456.138 68.386 68.386

1.059.963 1.059.963 (100.600) (100.600) (4.500) 1.808.504 1.804.004 458.185 458.185 70.312 70.312

141

6210105 Onderhoud en reparatie wegenstelsel (GW) Lasten Totaal 6210105 6210201 Openbare verlichting Baten Lasten Totaal 6210201 6210301 Bruggen en tunnels Lasten Totaal 6210301 6210401 Straatmeubilair Baten Lasten Totaal 6210401 6210402 Straatmeubilair (GW) Baten Lasten Totaal 6210402 6211101 Verkeersmaatregelen Baten Lasten Totaal 6211101 6212101 Openbaar vervoer Lasten Totaal 6212101 6214101 Parkeren Baten Lasten Totaal 6214101 6215101 Baten parkeerbelasting Baten Totaal 6215101 6221101 Waterbeheer Baten Lasten Totaal 6221101 6221102 Waterbeheer (GW) Lasten Totaal 6221102 6310101 Markten Baten Lasten Totaal 6310101 6310202 Kringloopwinkel (Kagerdreef 90) Baten Lasten Totaal 6310202 6310204 Opslag Kringloopwinkel ( Kagerdreef 51A) Baten Lasten Totaal 6310204 Baten 6310301 Overige aangelegenheden handel - ambacht Lasten Totaal 6310301 6310401

Project verkoop gemeentelijke eigendommen Baten Lasten Totaal 6310401 6311101 Baten marktgelden Baten Totaal 6311101 6320101 Zandwinning Baten Lasten Totaal 6320101 6330201 Nutsbedrijven Baten Lasten Totaal 6330201 6341101 Afvoer en opslag van kadavers Lasten Totaal 6341101 6341102 Bestrijding ongedierte Lasten Totaal 6341102 6420101 Toezicht st.Openbaar onderwijs Baten Lasten Totaal 6420101 6421101 Huisvesting en inrichting openbaar basisonderwijs Baten Lasten Totaal 6421101 6423101 Huisvesting en inrichting bijzonder basisonderwijs Baten Lasten Totaal 6423101 6443101 Huisvesting en inrichting voortgezet onderwijs Baten Lasten Totaal 6443101 6443102 VSO/ZMOK Baten Lasten Totaal 6443102

343.305 343.305 (200) 397.667 397.467 169.251 169.251

344.365 344.365 (200) 399.427 399.227 172.357 172.357

347.098 347.098 (200) 407.538 407.338 176.965 176.965

349.137 349.137 (200) 412.845 412.645 178.765 178.765

7.077 7.077 (16.357) 193.031 176.674

7.077 7.077 (16.357) 193.293 176.936

7.077 7.077 (16.357) 193.968 177.611

7.077 7.077 (16.357) 194.472 178.115

787.972 787.972 232.840 232.840 (13.650) 126.841 113.191 (10.500) (10.500) (16.875) 349.400 332.525 251.377 251.377

875.277 875.277 236.565 236.565 (13.650) 124.272 110.622 (10.500) (10.500) (16.875) 376.064 359.189 252.835 252.835

918.973 918.973 236.390 236.390 (13.650) 115.831 102.181 (10.500) (10.500) (16.875) 390.046 373.171 256.590 256.590

923.049 923.049 236.215 236.215 (13.650) 111.319 97.669 (10.500) (10.500) (16.875) 403.077 386.202 259.392 259.392

17.960 17.960 (23.210) 16.818 (6.392) (21.067) 20.269 (798) (45.000) 191.658 146.658

17.960 17.960 (23.210) 16.818 (6.392) (21.067) 13.569 (7.498) (45.000) 191.658 146.658

17.960 17.960 (23.210) 16.818 (6.392) (21.067) 13.569 (7.498) (45.000) 191.658 146.658

17.960 17.960 (23.210) 16.818 (6.392) (21.067) 13.569 (7.498) (45.000) 191.658 146.658

(3.035.000) 14.731 (3.020.269) (39.100) (39.100)

(950.000) 14.731 (935.269) (39.100) (39.100)

(1.000.000) 14.731 (985.269) (39.100) (39.100)

(750.000) 14.731 (735.269) (39.100) (39.100)

6.697 6.697 (1.884.788) 1.528.793 (355.995) 9.915 9.915 7.811 7.811 (1.500) 5.911 4.411 (29.025) 360.988 331.963 (34.621) 1.758.087 1.723.466

6.697 6.697 (1.715.144) 1.288.426 (426.718) 9.915 9.915 7.811 7.811 (1.500) 5.911 4.411 (29.025) 331.657 302.632 (34.621) 1.755.809 1.721.188 971 460.388 461.359

6.697 6.697 (1.023.250) 532.143 (491.107) 9.915 9.915 7.811 7.811 (1.500) 5.911 4.411 (29.025) 289.325 260.300 (34.621) 1.673.635 1.639.014 971 458.191 459.162

6.697 6.697 (500.000) 9.393 (490.607) 9.915 9.915 7.811 7.811 (1.500) 5.911 4.411 (29.025) 279.479 250.454 (34.621) 1.647.537 1.612.916 971 455.994 456.965

466.153 466.153 308.718 308.718

367.496 367.496

366.052 366.052

364.609 364.609

142

6480101

Schoolbegeleiding

Totaal 6480101 6480102 Lokaal onderwijsbeleid Totaal 6480102 6480103 Lokaal onderwijsbeleid overige Totaal 6480103 6480201 Toezicht Regionaal Bureau Leerplicht Totaal 6480201 6480301 Leerlingenvervoer Totaal 6480301 6482101 Volwasseneducatie Totaal 6482101 6510101 Openbare bibliotheken Totaal 6510101 6511101 Vormings- en ontwikkelingswerk Totaal 6511101 6530101 Sport-en recreatiecomplex Wasbeek Totaal 6530101 6530102 Sporthal De Geest Totaal 6530102 6530104 Sporthal De Tulp Totaal 6530104 6530105 Sporthal De Korf Sassenheim Totaal 6530105 6530106 Sportzaal de Schans Totaal 6530106 6530201 Exploitatie overige sportaccomodaties Totaal 6530201 6530301 Subsidiering overige sportactiviteiten Totaal 6530301 6531101 Exploitatie sportpark Voorhout Totaal 6531101 6531102 Exploitatie sportparken Sassenheim Totaal 6531102 6531103 Exploitatie sportpark Warmond Totaal 6531103 6540101 Kunstbevordering Totaal 6540101 6541101 Musea/expositieruimten Totaal 6541101 6541102 Sikkens schildermuseum Sassenheim Totaal 6541102 6541201 Monumentenzorg Totaal 6541201 6550101 Natuurbescherming Totaal 6550101 6560101 Koudenhoorn

Baten Lasten Baten Lasten Lasten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Lasten Baten Lasten

Totaal 6560101 6560102 VVV-folderservicepunten Warmond en Sassenheim Baten Lasten Totaal 6560102 6560103 Rondje Joppe Baten Lasten Totaal 6560103 6560104 Overige toerisme Lasten Totaal 6560104

3.034 3.034 (133.635) 455.453 321.818 27.549 27.549 166.551 166.551

3.034 3.034 (133.635) 445.453 311.818 27.549 27.549 166.551 166.551

3.034 3.034 (63.635) 331.453 267.818 27.549 27.549 166.551 166.551

3.034 3.034 (63.635) 331.453 267.818 27.549 27.549 166.551 166.551

496.698 496.698 (83.856) 95.695 11.839 (53.100) 778.227 725.127 (28.638) 66.561 37.923 (101.500) 835.044 733.544 (24.500) 152.827 128.327 (55.740) 404.265 348.525 (34.340) 302.674 268.334 (11.400) 59.159 47.759 (1.481) 38.951 37.470

491.698 491.698 (83.856) 95.695 11.839 (53.100) 758.061 704.961 (28.835) 66.561 37.726 (101.500) 834.436 732.936 (24.500) 152.519 128.019 (55.740) 403.745 348.005 (34.112) 298.434 264.322 (11.400) 59.159 47.759 (1.352) 38.822 37.470

491.698 491.698 (83.856) 95.695 11.839 (53.100) 757.895 704.795 (28.835) 66.561 37.726 (101.500) 833.829 732.329 (24.500) 152.212 127.712 (55.740) 403.224 347.484 (33.872) 294.183 260.311 (11.400) 59.159 47.759 (1.223) 38.693 37.470

491.698 491.698 (83.856) 95.695 11.839 (53.100) 757.729 704.629 (28.835) 66.561 37.726 (101.500) 792.743 691.243 (24.500) 151.904 127.404 (55.740) 402.704 346.964 (33.872) 289.920 256.048 (11.400) 59.159 47.759 (1.223) 41.653 40.430

140.242 140.242 (9.086) 658.366 649.280

145.242 145.242 (8.913) 568.462 559.549

145.242 145.242 (8.913) 566.539 557.626

145.242 145.242 (8.913) 550.230 541.317

720.338 720.338

714.631 714.631

711.880 711.880

700.313 700.313

88.447 88.447

110.999 110.999

109.224 109.224

111.149 111.149

89.877 89.877 (4.100) 27.152 23.052 (100.000) 31.508 (68.492)

89.877 89.877 (4.100) 26.763 22.663 (120.000) 31.508 (88.492)

89.877 89.877 (4.100) 26.374 22.274 (120.000) 31.508 (88.492)

89.877 89.877 (4.100) 25.985 21.885 (120.000) 31.508 (88.492)

112.591 112.591 9.996 9.996 (27.982) 234.965 206.983 (250) 26.941 26.691

112.591 112.591 9.996 9.996 (27.765) 206.771 179.006 (250) 26.941 26.691

112.591 112.591 9.996 9.996 (27.765) 205.386 177.621 (250) 26.941 26.691

112.591 112.591 9.996 9.996 (27.765) 204.001 176.236 (250) 26.941 26.691

14.236 14.236 155.804 155.804

14.236 14.236 155.804 155.804

14.236 14.236 155.804 155.804

14.236 14.236 155.804 155.804

143

6560105 Koudenhoorn (GW) Totaal 6560105 6560106 Watersportvereniging "aan de Balgerij" Totaal 6560106 6560201 Overige openluchtrecreatie Totaal 6560201 6560301 Onderhoud openbaar groen

Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten

Totaal 6560301 6560302 Park Rusthoff Lasten Totaal 6560302 6560303 Dierenweide Oosthout Lasten Totaal 6560303 6560304 Onderhoud uitlaatstroken en uitrenplaatsenLasten honden Totaal 6560304 6560305 Onderhoud openbaar groen beheer Lasten Totaal 6560305 6560306 Onderhoud uitlaatstroken (GW) Lasten Totaal 6560306 6560308 Onderhoud openbaar groen team Oost en Lasten West Totaal 6560308 6580101 Speelvoorzieningen Baten Lasten Totaal 6580101 6580201 Exploitatie SCC t Trefpunt (incl.bar) Baten Lasten Totaal 6580201 6580401 Media Lasten Totaal 6580401 6580402 Kunstgalerie Dorpsstraat 38-40 Warmond Baten Lasten Totaal 6580402 6580403 Overige cultuur en recreatie Lasten Totaal 6580403 6580405 Beheer en onderhoud gymzalen Baten Lasten Totaal 6580405 6610101 Bijstandsverlening Baten Lasten Totaal 6610101 6611101 Wet Werk en Bijstand- werkdeel Baten Lasten Totaal 6611101 6611102 Sociale werkvoorziening Baten Lasten Totaal 6611102 6612101 Inkomensvoorzieningen Lasten Totaal 6612101 6614101 Minimavoorzieningen Baten Lasten Totaal 6614101 6614201 Kwijtschelding gemeentelijke heffingen Lasten Totaal 6614201 6620101 Algemeen maatschappelijk Advies en Ondersteuning Lasten Totaal 6620101 6620102 Ouderen Baten Lasten Totaal 6620102 6620103 Uitvoering Wmo- subsidieregelingen Lasten Totaal 6620103 6621101 Vreemdelingen Lasten Totaal 6621101 6621202 Inburgering Baten Lasten Totaal 6621202 6622101 Uitvoering Wmo- huishoudelijke verzorgingLasten Totaal 6622101

(14.842) 14.842 (18.569) 261.580 243.011 (68.700) 225.580 156.880 165.150 165.150 64.591 64.591 5.407 5.407 771.253 771.253 49.633 49.633 1.295.973 1.295.973 (253) 296.383 296.130 (137.000) 338.243 201.243 42.258 42.258 (24.937) 10.288 (14.649) 10.922 10.922 (3.800) 29.342 25.542 (2.719.176) 3.504.646 785.470 (89.474) 187.629 98.155 (3.324.319) 3.387.503 63.184 195.000 195.000

(14.620) 14.620 (18.377) 260.361 241.984 (58.700) 227.079 168.379 166.712 166.712 64.591 64.591 5.407 5.407 815.987 815.987 50.425 50.425 1.297.503 1.297.503 (253) 347.153 346.900 (137.000) 337.183 200.183 42.258 42.258 (25.937) 10.288 (15.649) 10.922 10.922 (3.800) 29.342 25.542 (2.719.176) 3.504.646 785.470 (95.182) 193.337 98.155 (3.324.319) 3.387.503 63.184 195.000 195.000

(14.398) 14.398 (18.377) 259.135 240.758 (58.700) 227.016 168.316 166.712 166.712 64.591 64.591 5.407 5.407 860.139 860.139 51.136 51.136 1.353.443 1.353.443 (253) 384.140 383.887 (137.000) 336.122 199.122 42.258 42.258 (25.937) 10.288 (15.649) 10.922 10.922 (3.800) 29.342 25.542 (2.719.176) 3.504.646 785.470 (95.182) 193.337 98.155 (3.324.319) 3.387.503 63.184 195.000 195.000

(14.175) 14.175 (18.377) 251.865 233.488 (58.700) 226.953 168.253 166.712 166.712 64.591 64.591 5.407 5.407 854.311 854.311 51.774 51.774 1.356.384 1.356.384 (253) 420.623 420.370 (137.000) 331.841 194.841 42.258 42.258 (25.937) 10.288 (15.649) 10.922 10.922 (3.800) 29.342 25.542 (2.719.176) 3.504.646 785.470 (95.182) 193.337 98.155 (3.324.319) 3.387.503 63.184 195.000 195.000

564.881 564.881 164.034 164.034 877.989 877.989

564.881 564.881 164.034 164.034 775.011 775.011

564.881 564.881 164.034 164.034 819.011 819.011

564.881 564.881 164.034 164.034 819.011 819.011

400.966 400.966 115.000 115.000 78.459 78.459

400.966 400.966 115.000 115.000 78.459 78.459

400.966 400.966 115.000 115.000 78.459 78.459

400.966 400.966 115.000 115.000 78.459 78.459

2.427 2.427 2.277.552 2.277.552

2.427 2.427 2.277.552 2.277.552

2.427 2.427 2.277.552 2.277.552

2.427 2.427 2.277.552 2.277.552

144

6630101

Sociaal-cultureel werk

Totaal 6630101 6630102 Jeugd- en jongerenwerk Totaal 6630102 6630104 t Onderdak (Sassenheim) Totaal 6630104 6630105 Kastanjehof (Sassenheim) Totaal 6630105 6630106 Jongerencentra Totaal 6630106 6650101 Peuterspeelzalen Totaal 6650101 6650102 Kinderdagverblijven

Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten

Totaal 6650102 6652101 Uitvoering Wmo- individuele verstrekkingenLasten Totaal 6652101 6652102 Uitvoering Wmo- ondersteunende activiteiten Lasten Totaal 6652102 6714101 Algemene gezondheidszorg Lasten Totaal 6714101 Baten 6715101 Centrum voor Jeugd en Gezin (uniform deel) Lasten Totaal 6715101 Baten 6716101 Centrum voor Jeugd en Gezin (maatwerk deel) Lasten Totaal 6716101 6716102 Exploitatie CJG locaties Baten Lasten Totaal 6716102 6721101 Afval Baten Lasten Totaal 6721101 6721103 Afval (GW) Baten Lasten Totaal 6721103 6722101 Riolering Teylingen Baten Lasten Totaal 6722101 6722104 Riolering Teylingen (GW) Baten Lasten Totaal 6722104 6723101 Milieubeleid en -beheer Baten Lasten Totaal 6723101 6723102 Milieubeleid en - beheer duurzaamheid Lasten Totaal 6723102 6723201 Milieuhandhaving Baten Lasten Totaal 6723201 6724101 Lijkbezorging Baten Lasten Totaal 6724101 6725101 Baten reinigingsrechten en afvalstoffenheffing Baten Totaal 6725101 6726104 Baten rioolrechten Teylingen Baten Lasten Totaal 6726104 6731101 Grondwater Lasten Totaal 6731101 6810101 Structuur- en bestemmingsplannen Baten Lasten Totaal 6810101 6820101 Woningbouw Baten Lasten Totaal 6820101 6820102 Gemeentewoningen Baten Lasten Totaal 6820102

(46.500) 257.715 211.215 (13.379) 566.627 553.248 (8.301) 393.758 385.457 (5.450) 16.207 10.757 (65.000) 175.737 110.737

(46.500) 275.190 228.690 (13.112) 566.360 553.248 (8.301) 393.338 385.037 (5.450) 16.162 10.712 (65.000) 175.737 110.737

(46.500) 259.155 212.655 (12.834) 566.082 553.248 (8.301) 392.918 384.617 (5.450) 16.116 10.666 (65.000) 175.737 110.737

(46.500) 259.155 212.655 (12.834) 565.793 552.959 (8.301) 392.498 384.197 (5.450) 16.071 10.621 (65.000) 175.737 110.737

347.169 347.169 (120.680) 188.878 68.198 1.022.837 1.022.837 526.360 526.360 291.350 291.350

343.089 343.089 (120.680) 188.443 67.763 1.022.837 1.022.837 501.360 501.360 291.350 291.350

339.089 339.089 (120.680) 188.008 67.328 1.022.837 1.022.837 501.360 501.360 291.350 291.350

339.089 339.089 (120.680) 187.573 66.893 1.022.837 1.022.837 501.360 501.360 291.350 291.350

762.632 762.632

762.632 762.632

762.632 762.632

762.632 762.632

255.828 255.828 (3.400) 130.387 126.987 (178.000) 2.856.775 2.678.775

246.828 246.828 (3.400) 215.405 212.005 (178.000) 2.877.873 2.699.873

246.828 246.828 (3.400) 214.985 211.585 (178.000) 2.497.991 2.319.991

246.828 246.828 (3.400) 214.565 211.165 (178.000) 2.489.893 2.311.893

1.186.225 1.186.225

1.186.225 1.186.225

1.186.225 1.186.225

1.186.225 1.186.225

1.649.980 1.649.980

1.687.412 1.687.412

1.716.091 1.716.091

1.778.221 1.778.221

541.013 541.013

541.013 541.013

541.013 541.013

541.013 541.013

20.487 20.487 184.528 184.528

20.487 20.487 64.528 64.528

20.487 20.487 64.528 64.528

20.487 20.487 64.528 64.528

698.052 698.052 (27.942) 27.332 (610) (4.349.077) (4.349.077) (2.313.566) 2.581 (2.310.985) 10.708 10.708

709.402 709.402 (27.533) 26.923 (610) (4.349.077) (4.349.077) (2.358.713) 2.581 (2.356.132) 10.708 10.708

699.071 699.071 (27.105) 26.494 (611) (4.349.077) (4.349.077) (2.403.860) 2.581 (2.401.279) 10.708 10.708

697.453 697.453 (27.105) 35.111 8.006 (4.349.077) (4.349.077) (2.449.007) 2.581 (2.446.426) 10.708 10.708

1.729.337 1.729.337 (281.079) 460.262 179.183 (11.732) 26.960 15.228

1.729.337 1.729.337 (273.891) 452.460 178.569 (11.732) 26.941 15.209

1.729.337 1.729.337 (266.301) 441.039 174.738 (11.732) 26.922 15.190

1.729.337 1.729.337 (258.288) 429.750 171.462 (11.732) 26.903 15.171

145

6822101

Overige volkshuisvesting

Totaal 6822101 6822102 Huisvesting woonwagenbewoners

Baten Lasten Baten Lasten

Totaal 6822102 6822201 Bouw-, woning- en welstandstoezicht vergunningverl Lasten Totaal 6822201 6822202 Bouw-,woning- en welstandstoezicht-handhaving Baten Lasten Totaal 6822202 6823101 Bouwvergunningen Baten Totaal 6823101 6830105 Project Langeveld Baten Lasten Totaal 6830105 6830108 Project NS-locatie Voorhout Baten Lasten Totaal 6830108 6830110 Project Narcissenlaan/ Parklaan Baten Lasten Totaal 6830110 6830111 Project gemeentewerf Warmond Baten Lasten Totaal 6830111 6830112 Project Hooghkamer Baten Lasten Totaal 6830112 6830113 Project Oosthaven Baten Lasten Totaal 6830113 6913101 Overige financiële middelen Baten Lasten Totaal 6913101 6914101 Geldleningen en uitzettingen >= 1 jaar Baten Lasten Totaal 6914101 6921101 Algemene uitkering gemeentefonds Baten Totaal 6921101 6922101 Algemene baten en lasten Baten Lasten Totaal 6922101 6922111 Algemene baten en lasten programma 1 Lasten Totaal 6922111 6922112 Algemene baten en lasten programma 2 Lasten Totaal 6922112 6922113 Algemene baten en lasten programma 3 Lasten Totaal 6922113 6922114 Algemene baten en lasten programma 4 Lasten Totaal 6922114 6930101 Uitvoering Wet Woz Lasten Totaal 6930101 6931101 Baten OZB-gebruikers Baten Lasten Totaal 6931101 6932101 Baten OZB-eigenaren Baten Lasten Totaal 6932101 6933101 Baten roerende zaakbelasting Baten Totaal 6933101 6935101 Baten forensenbelasting Baten Totaal 6935101 6937101 Baten hondenbelasting Baten Totaal 6937101 6939101 Baten precariobelasting Baten Totaal 6939101 6940101 Lasten heffingen en invordering gem. belastingen Baten Lasten Totaal 6940101 6960101 Saldo van de kostenplaatsen Baten Lasten Totaal 6960101

(140.180) 123.437 (16.743) (18.170) 33.527 15.357 1.028.699 1.028.699

(140.180) 105.937 (34.243) (18.170) 32.850 14.680 1.028.699 1.028.699

(140.180) 121.937 (18.243) (18.170) 25.114 6.944 1.028.699 1.028.699

(140.180) 121.937 (18.243) (18.170) 22.646 4.476 1.028.699 1.028.699

783.885 783.885 (1.086.000) (1.086.000) (143.469) 248.186 104.717

787.510 787.510 (1.086.000) (1.086.000) (6.207.250) 6.311.967 104.717

792.002 792.002 (1.086.000) (1.086.000)

790.435 790.435 (1.086.000) (1.086.000)

28.482 28.482 (2.088.884) 2.119.804 30.920 (224.916) 251.803 26.887 (3.921.791) 4.078.199 156.408

28.482 28.482 (1.428.634) 1.459.554 30.920 (1.373.950) 1.400.837 26.887 (3.385.142) 3.541.550 156.408

28.482 28.482 (1.428.634) 1.459.554 30.920 (465.572) 492.459 26.887 (3.363.040) 3.519.448 156.408

28.482 28.482 (355.267) 386.187 30.920 (235) 27.122 26.887 (5.290.407) 5.446.815 156.408

8.389 8.389 (985.456) 5.081 (980.375) (3.753.378) 4.751 (3.748.627) (27.240.919) (27.240.919) (12.765) 189.588 176.823

(11.200) (11.200) (10.000) (10.000) 466.019 466.019 (764.558)

8.389 8.389 (846.305) 5.081 (841.224) (3.731.999) 4.751 (3.727.248) (25.379.215) (25.379.215) (12.765) 148.902 136.137 (35.000) (35.000) (35.000) (35.000) (11.200) (11.200) (10.000) (10.000) 466.019 466.019 (769.808)

8.389 8.389 (156.757) 5.081 (151.676) (3.597.430) 4.751 (3.592.679) (25.693.327) (25.693.327) (12.765) (89.707) (102.472) (35.000) (35.000) (35.000) (35.000) (11.200) (11.200) (10.000) (10.000) 466.019 466.019 (775.058)

8.389 8.389 444.106 5.081 449.187 (3.681.118) 4.751 (3.676.367) (25.613.607) (25.613.607) (12.765) (6.652) (19.417) (35.000) (35.000) (35.000) (35.000) (11.200) (11.200) (10.000) (10.000) 466.019 466.019 (775.058)

(764.558) (4.306.257)

(769.808) (4.380.698)

(775.058) (4.450.275)

(775.058) (4.450.275)

(4.306.257) (10.000) (10.000) (100.000) (100.000)

(4.380.698) (10.000) (10.000) (100.000) (100.000)

(4.450.275) (10.000) (10.000) (100.000) (100.000)

(4.450.275) (10.000) (10.000) (100.000) (100.000)

(1.765.000) (1.765.000) (14.000) 396.175 382.175 179.386 (4.762) 174.624

(1.765.000) (1.765.000) (14.000) 396.175 382.175 66.216 (4.762) 61.454

(1.765.000) (1.765.000) (14.000) 396.175 382.175 (76.914) (4.762) (81.676)

(1.765.000) (1.765.000) (14.000) 396.175 382.175 (294.867) (4.762) (299.629)

(2.895.283) (2.895.283)

104.717 104.717

146

6980111

Mutaties reserve programma 1

Totaal 6980111 6980112 Mutaties reserve programma 2 Totaal 6980112 6980113 Mutaties reserve programma 3 Totaal 6980113 6980114 Mutaties reserve programma 4 Totaal 6980114 6980115 Mutaties reserve programma 5 Totaal 6980115 6980116 Mutaties reserve programma 6 Totaal 6980116 6980117 Mutaties reserve programma 7

Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten

Totaal 6980117 6990101 Saldo rekening van baten en lasten na bestemming Baten Lasten Totaal 6990101 Eindtotaal

(196.721) 3.035.000 2.838.279 (35.000)

(161.107) 950.000 788.893

(157.276) 4.000.000 3.842.724

(154.000) 750.000 596.000

(35.000) (1.185.230) 488.534 (696.696) (2.149.426) 100.952 (2.048.474) (341.518) 273.505 (68.013) (337.329)

(928.569) 470.545 (458.024) (2.659.676) 99.411 (2.560.265) (341.518) 269.362 (72.156) (362.146)

(821.908) 451.730 (370.178) (2.659.676) 97.793 (2.561.883) (341.518) 264.957 (76.561)

(774.770) 431.988 (342.782) (659.676) 96.095 (563.581) (341.518) 260.273 (81.245)

(337.329) (272.514) 291.057 18.543

(362.146) (592.514) 206.380 (386.134)

64.545 64.545 (275.514) 201.422 (74.092)

72.993 72.993 (263.701) 196.166 (67.535)

(166.734)

896.124

1.387.107

1.735.244

147