Programmabegroting Gemeente Tytsjerksteradiel

Programmabegroting 2011 - 2014 Gemeente Tytsjerksteradiel

Programmabegroting 2011 -2014

GEMEENTE TYTSJERKSTERADIEL

PROGRAMMABEGROTING 2011-2014

Inhoudsopgave Foaropwurd ...................................................................................................................................... 5 1.

Visie en programmaplan 1.1. 1.2.

Algemene toelichting .............................................................................................. 11

1.4.

Uitgangspunten collegeprogramma ......................................................................... 13

1.3.

Toelichting op de niet-beleidsrelevante ontwikkelingen........................................... 15

1.7.

Voortgang realisatie van ombuigingsoperatie begroting 2011 – 2014 ................... 24

1.8.

Besluitvorming ......................................................................................................... 26

2.1.

Algemeen Bestuur .................................................................................................... 28

2.3.

Infrastructuur ........................................................................................................... 35

2.5.

Onderwijs................................................................................................................. 43

2.4. 2.6. 2.7. 2.8. 2.9. 2.10.

2.11.

Openbare orde en veiligheid .................................................................................... 32

Economische zaken.................................................................................................. 39

Welzijn ..................................................................................................................... 46 Sport ........................................................................................................................ 50 Werk en bijstand ...................................................................................................... 53

Milieu ....................................................................................................................... 59 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting................................................................. 62

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien ............................................................ 66

Paragrafen 3.1.

Weerstandsvermogen ............................................................................................... 76

3.3.

Bedrijfsvoering ......................................................................................................... 92

3.2. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7.

3.8.

3.9.

4.

Ontwikkelingen na vaststelling perspectiefnota 2011-2014..................................... 16

Programma’s 2.2.

3.

Politieke termijnagenda ........................................................................................... 12

1.5. 1.6.

2.

Inleiding ..................................................................................................................... 8

Onderhoud kapitaalgoederen ................................................................................... 87 Verbonden partijen................................................................................................... 95

Grondbeleid ............................................................................................................. 99 Treasury ................................................................................................................. 104

Overzicht lokale heffingen...................................................................................... 108

Rechtmatigheid ...................................................................................................... 118

Wet Maatschappelijke Ondersteuning .................................................................... 120

Bijlagen 4A 4B

Totaaloverzicht reserves en voorzieningen............................................................. 124

Planning collegeprogramma en politieke termijnagenda ........................................ 126

Gemeente Tytsjerksteradiel

3


Foaropwurd Hjirby biede wy jo de begrutting 2011 en de mearjierrerûzing 2012-2014 oan. It begruttingsjier

2011 is it earste folsleine jier fan dizze kolleezje- en riedsperioade. Yn eardere oerlismominten mei sawol âlde as nije ried, ha wy al in oantal kearen oanjûn dat wy foar in swier karwei steane.

Dizze begrutting stiet yn it ramt fan weromrinnende jildmiddels en dan foaral de wize wêrop’t wy

mei-inoar ien en oar oanpakke wolle. It is ús ynstek om ek de kommende jierren wol foarút te kinnen en net allinnich mar efterút te buorkjen.

Us boadskip sil faker as foarhinne “it kin net” ynhâlde moatte as it giet om it oer de brêge kommen mei in stypjende bydrage yn klinkende munt.

Dit boadskip wolle wy dúdlik meitsje oan de

ynwenners, ferienings en stiftings yn ús gemeente. Dêrneist geane wy op syk nei oare foarmen foar datjinge dat wol kin!

Dit troch saken oars en/of mei ynset troch ynwenners en bedriuwen sels op te setten, of troch it meitinke hoe’t besteande aktiviteiten oars ynklaaid wurde kinne. Ek is it saak om fleksibel en

kreatyf om te gean mei besteande mooglikheden en budzjetten om in sa grut mooglik effekt te berikken mei beheinde middels.

De kreativiteit fan ynwenners, bedriuwen, gemeentlike organisaasje en bestjoer sil maksimaal en

optimaal brûkt wurde moatte. Sawol foar de ynfolling fan needsaaklike ombûgings as foar it oerein hâlden, of nij opsetten, fan saken dy’t wy fan belang fine.

De tarieding foar dizze begrutting hat by de behanneling fan de Perspektyfnota 2011-2014 op 24 juny 2010 west. Wy hawwe foar de nije begrutting sa folle mooglik rekkenskip hâlden mei de

hjoeddeiske ekonomyske ûntjouwings ynklusyf de ynformaasje fan de juny-sirkulêre fan it regear.

Wy rekkenje op in tal drege jierren mar wy hawwe ús “net fan’e wiis“ bringe litten en presintearje jimme no dizze begrutting.

Wy komme yn dizze begrutting “Ta de kearn”, werby’t it grutste part fan it belied dat yn’e lêste

jierren ynset is, trochset wurdt. Somtiden bart dat mei nije, bystelde, aksinten en ambysjes mar altyd fanút de kearnwurden út ús kolleezjeprogramma: “Slagvaardig, Samen, Sociaal en Stijlvol”.

Burgum, 12 oktober 2010.

It kolleezje fan boargemaster en wethâlders fan Tytsjerksteradiel


5

VISIE en PROGRAMMAPLAN


1.1.

Inleiding

Hierbij bieden wij u de programmabegroting 2011 t/m 2014 aan. In deze programmabegroting worden in hoofdlijnen het beleid en de daarbij behorende financiële middelen voor de komende jaren per programma gepresenteerd. De programmabegroting is gebaseerd op de kaders en

uitgangspunten van de perspectiefnota 2011-2014 (voorjaar 2010). De meerjarenbegroting is opgesteld met het verwachte loon- en prijspeil van 2011.

De programmabegroting 2011 t/m 2014 is mede gebaseerd op de berichtgeving in de juni- en

septembercirculaire van 2010 betreffende de ontwikkeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Bij de begroting 2011 wordt voortgeborduurd op het bestaande beleid, maar er zijn ook nieuwe accenten en nieuwe ambities opgenomen voor zover deze passen binnen de

kaders van onontkoombaar en noodzakelijk. Voor zover mogelijk blijven wij ons richten op het leveren van een duurzame bijdrage aan het voorzieningenniveau in de gemeente en willen wij perspectief geven aan de mensen die het nodig hebben.

Onze zorg over de economie en de gebeurtenissen van nu is groot. De werkeloosheid is fors toegenomen en het aantal bijstandsgerechtigden is ook in onze gemeente gestegen.

Rijksbegroting

De gemeenten vrezen het ergste, als zij naar de rijksbegroting kijken. Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) stapelt het demissionaire kabinet korting op korting richting de

gemeenten. Vooral op de terreinen werk, zorg en inburgering krijgen gemeenten veel minder geld en daarvan zijn de inwoners de dupe, liet de VNG weten.

Mensen zullen vaker een beroep doen op de bijzondere bijstand en op welzijnsvoorzieningen, doordat er minder voorzieningen uit de AWBZ mogelijk zijn en door andere bezuinigingen in de zorg. Minder geld voor re-integratie betekent, dat gemeenten geen mensen meer vanuit de bijstand naar werk kunnen helpen. Vanuit gemeenteland wordt aangegeven, dat men te weinig ontvangt om alle uitkeringen uit te betalen. Ook bij ons is dit het geval.

De VNG vreest dat het voorboden zijn van het afschuiven van nog veel meer tekorten op de gemeenten. De financiële tegenvallers komen bovenop de bezuinigingen, waar gemeenten zelf al voor staan. Het Rijk schuift wettelijke taken door naar gemeenten zonder het benodigde geld te

geven. Daarbij ontneemt het gemeenten de ruimte om zelf te bepalen hoe zij bezuinigen. De gemeenten willen met het nieuwe kabinet spreken over de financiële toekomst na 2011.

Nieuw regeerakkoord

In het regeerakkoord dat op 30 september 2010 is gepresenteerd, wordt gemeenten een grote rol toegedicht in het oplossen van maatschappelijke problemen. Gemeenten moeten wel de ruimte en middelen krijgen om die positie geloofwaardig te kunnen invullen.

Veel van de ambities van de overheid moeten door, of samen met de gemeenten worden

waargemaakt. Immers, de gemeente is voor veel terreinen de werkvloer van de overheid. Vanuit het perspectief van burgers en bedrijven is de gemeente de meest nabije, de eerste overheid. De


8


VNG pleit voor een sterke gemeente als ‘eerste overheid’ dichtbij burgers door een versterking van het takenpakket. In het regeerakkoord wordt aangesloten bij dat principe door de taken van het

bestuur op een zo dicht mogelijk bij de burger gelegen niveau te leggen. Er worden dan ook zeer veel taken en verantwoordelijkheden bij de gemeenten gelegd. De VNG juicht toe dat in de

komende periode ook de jeugdzorg, werkgelegenheidstaken en delen van de AWBZ bij gemeenten worden ondergebracht. De taken en verantwoordelijkheden, die op gemeenten afkomen, moeten wel kunnen worden

waargemaakt. De gemeenten pleiten daarbij voor meer bestuurlijke ruimte om zelf lokale invulling te geven zonder stringente opdrachten vanuit het rijk die financieel onvoldoende worden gedekt.

De taken kunnen alleen worden ingevuld indien gemeenten hiertoe ook de financiële ruimte krijgen.

Gemeenten

moeten

beleidsvrijheid

én

het

bijbehorende

vertrouwen

krijgen

om

verantwoordelijkheid te kunnen dragen voor taken die het rijk wil overdragen. Zonder deze

noodzakelijke randvoorwaarden wordt de slagkracht van gemeenten aangetast, en daarmee de slagkracht van de overheid dicht bij de burger.

Zorgen om de stapeling van de kortingen

Net als het rijk worden de gemeenten rechtstreeks geconfronteerd met de gevolgen van de

financieel-economische crisis. Met het herstel van de ‘trap op, trap af-systematiek’ lopen de

inkomsten van de gemeenten uit het gemeentefonds deze periode gelijk op met de Rijksuitgaven. Daarbovenop echter worden de gemeenten geconfronteerd met tal van kortingen op specifieke

beleidsterreinen, met een concentratie in werkgelegenheidstaken, jeugdzorg en delen van de

AWBZ. Wij maken ons samen met de VNG zorgen over deze concentratie. Er is geen ruimte om deze kortingen op te vangen met eigen middelen; deze staan toch al onder druk. Bovendien worden mogelijke effectiviteitvoordelen van decentralisaties op voorhand door het Rijk afgeroomd. De

vraag

is,

of

de

middelen

die

in

het

regeerakkoord

aan

de

taak-

en

verantwoordelijkheidsuitbreiding worden gekoppeld, toereikend zijn om op die gebieden iets te kunnen betekenen. Zonder scherpe keuzes van het rijk over welke taken wel en welke taken niet meer uitgevoerd hoeven te worden, lopen gemeenten vast in de uitvoering.

Werk en Bijstand

Voor de VNG is het onacceptabel, dat het tekort van € 176,7 miljoen op de Wet Werk en Bijstand (WWB) voor rekening van gemeenten komt. De stijging van 13.000 bijstandsgerechtigden extra is

het gevolg van de zware economische recessie. Hiervoor kúnnen en mógen gemeenten niet het risico dragen. De korting is strijdig met afspraken tussen gemeenten en het rijk.

In het bestuursakkoord tussen rijk en gemeenten van 2007 zijn voor de huidige kabinetsperiode

afspraken gemaakt over budgettering en gemeentelijke inspanningen om het bijstandsvolume in te perken. Deze afspraken zijn gemaakt onder gunstige economische omstandigheden.

Als veiligheidsklep werd een maximaal eigen risico overeengekomen van 12.500 uitkeringen. Als het aantal bijstandsgerechtigden door de conjunctuur met meer dan 12.500 zou stijgen (of € 169,3 miljoen) zou het vaste budget worden gecorrigeerd.


9


Gemeenten krijgen nu echter een rekening gepresenteerd van 25.500 bijstandsgerechtigden. Dat is 13.000 meer eigen risico dan afgesproken en een extra tekort van € 176,7 (miljoen bovenop de € 169,3 miljoen). Deze

extreme

korting

gaat

ten

koste

van

andere

gemeentelijke

taken.

Bijvoorbeeld

schuldhulpverlening, bijzondere bijstand of activerend participatiebeleid. Gemeenten zullen moeten stoppen met hun extra inspanningen om mensen aan het werk te krijgen.

Dit is zeer schrijnend, want recente cijfers hebben juist uitgewezen dat de inzet van gemeenten, bijvoorbeeld om de jeugdwerkloosheid te bestrijden, zeer effectief is.

Meerjarenbegroting

Op basis van alle overige informatie, die ons op dit moment ter beschikking staat, presenteren wij een (meerjaren)begroting met een fors oplopend nadeel in de komende jaren. Dit nadeel zal in de

komende jaren door onder meer de ombuigingsoperatie moeten zijn teruggedrongen, waardoor wij in 2014 een sluitend meerjarenperspectief kunnen presenteren.

Wij streven hierbij naar een evenwichtige samenhang tussen ombuigingen, bezuinigingen en lastenverzwaring voor de burger.

Met deze meerjarenbegroting voldoen wij aan de uitgangspunten van het toezicht van de provincie. Wij presenteren een sluitende begroting voor de jaarschijf 2011 en voor de jaren 2012

t/m 2014 mogen wij op grond van de voorschriften een niet sluitend perspectief aanbieden mits wordt aangegeven welke acties voor de komende periode op stapel staan om het perspectief weer sluitend te krijgen.

In het eerste deel van de programmabegroting, ‘Visie en programmaplan’, worden in hoofdlijnen

de opbouw van de begroting, de gehanteerde uitgangspunten en de ontwikkelingen na vaststelling van de perspectiefnota geschetst, die hebben geleid tot het (financiële) meerjarenperspectief. Hieronder geven wij in het kort de inhoud van de paragrafen van dit eerste deel weer. In paragraaf 1.2. vindt u een algemene toelichting op de belangrijkste kaders voor de komende periode.

Paragraaf 1.3. en paragraaf 1.4. geven in het kort de uitgangspunten van respectievelijk de politieke termijnagenda van de raad en het collegeprogramma weer. Deze vormen de basis voor het opstellen van de programmabegroting.

In paragraaf 1.5. wordt een toelichting gegeven op de niet-beleidsrelevante ontwikkelingen. Dit betreft ontwikkelingen in lasten en baten die te maken hebben met de reguliere bedrijfsvoering, zoals loon- en prijsstijgingen. Ten opzichte van de uitgangspunten bij de perspectiefnota (in juni 2010) zijn er op meerdere onderdelen veranderingen geweest, die wij in paragraaf 1.6. nader toelichten.


10


In paragraaf 1.7. vindt u een toelichting op het volgen van de voortgang van realisatie van de ombuigingsoperatie begroting 2011 – 2014.

De behandeling van de begroting vindt plaats in de raadsvergadering van 4 november 2010. Wij bevelen u in het kader van uw voorbereiding op de programmabegroting 2011 aan, om uw (technische) vragen zoveel mogelijk voorafgaand aan de raadsbehandeling bij het ambtelijk apparaat te stellen. Wij verzoeken u deze vragen uiterlijk 29 oktober a.s. in te dienen bij A.J. van der Ploeg

(afd. FJS; 0511 – 460 571; e-mail: [email protected]). Dit kan zowel per e-mail, schriftelijk, als

telefonisch. De vragen zullen worden geregistreerd en uitgezet in de organisatie. De beantwoording

van deze vragen zal in eerste instantie alleen gericht zijn aan de vraagsteller. De vraagsteller kan aangeven of hij/zij de beantwoording van de vragen ook aan de overige raadsleden wil doen

toekomen. Voor zover naar aanleiding van de vragen sprake is van politieke relevantie dan zullen wij dit meenemen bij de behandeling in de raad.

1.2.

Algemene toelichting

Startpunt voor het beleid in 2011 is de politieke termijnagenda van de raad. Aan het begin van de bestuursperiode 2010-2014 heeft de raad met het opstellen van de politieke termijnagenda aan ons duidelijke politieke prioriteiten meegegeven.

Vervolgens is de politieke termijnagenda meegenomen in de opstelling van het collegeprogramma 2010 – 2014, “Ta de kearn”, waarin een aantal ambities voor de komende periode werd

meegenomen.

De komende periode zal “beleidsluw” zijn, waarbij het tevens noodzakelijk zal zijn bepaald beleid te beëindigen, of anders in te vullen.

Wij voorzien een belangrijke en boeiende bestuursperiode. Als college willen wij daar gericht

sturing en inhoud aan geven. Wij willen dat doen vanuit de volgende kernbegrippen: Slagvaardig, Samen, Sociaal en Stijlvol.

De (programma)begroting 2011 is de eerste begroting, die binnen de periode van de politieke termijnagenda 2010-2014 tot stand komt.


11


1.3.

Politieke termijnagenda

Op 3 maart 2010 is er een nieuwe gemeenteraad gekozen. Eén van de uitgangspunten van de raad is dat er vooraf zo weinig mogelijk dichtgetimmerd dient te worden.

Als kaderstelling voor het college heeft de raad gekozen voor het opstellen van een zogeheten politieke termijnagenda. Daarop geeft de raad aan welke politiek relevante onderwerpen de

komende periode in de raad behandeld dienen te worden en waar de raad een sturende

(kaderstellende) rol in wil spelen. De raad geeft hierdoor aan het college duidelijke politieke prioriteiten mee.

De politieke termijnagenda 2010 -2014 is een product van de gehele raad en is in de raad van 15 april 2010 vastgesteld.

Bij het opstellen van de politieke termijnagenda zijn de volgende twee uitgangspunten gehanteerd: •

geen bestaand beleid opvoeren;

•

in principe geen structurele middelen vragende initiatieven opvoeren.

Het tweede uitgangspunt is ingegeven door de sombere financiële voorspellingen, de gemeente zal de komende jaren flink moeten bezuinigen. Het geeft dan geen pas om tegelijkertijd allerlei nieuwe ontwikkelingen te initiëren.

Alle partijen hebben aangegeven de noodzakelijke bezuinigingen als de belangrijkste opgave te

zien voor de nieuwe raad. De beperkte financiële middelen zijn de belangrijkste randvoorwaarde voor de politieke en bestuurlijke mogelijkheden in deze raadsperiode. Voor de komende periode gaat het om de volgende prioriteiten: • • • • • •

Evaluatie samenwerking met Achtkarspelen (programma 1; 2011);

Herijking delegatie raad aan college (programma 1; 2e halfjaar 2010; raad december);

Gemeente als werkgever diversiteitbeleid (programma 1; 1e halfjaar 2010);

Notitie naar participatiemogelijkheden van de burger (programma 1; 2e halfjaar 2010);

Notitie schaduwraadsleden voor kleine fracties (programma 1; 2e halfjaar 2010);

Veiligheidsbeleid; paaltjes met reflecterend huisnummer (programma 2; 2e halfjaar 2010; raad

november; • •

Notitie tot stimulering fietsroutenetwerk (programma 3; 1e halfjaar 2011);

Notitie Groenbeleid tegen het licht houden, met name onkruidbestrijding (programma 3; 2e halfjaar 2011);

•

Beleid en evaluatie (nieuwe en bestaande) bedrijventerreinen; (programma 4; 1e halfjaar 2011; nieuwe beleidsplan EZ);

•

Drietalige scholen stimuleren + opnemen in werkbezoek raad aan onderwijs (programma 5; notitie 1e halfjaar 2011;

• •

Notitie mogelijkheden poppodium (programma 6; 1e halfjaar 2011);

Notitie Participatie + effectiviteit van re-integratie Æ (programma 8; integrale notitie

participatie eind 2010);


12


•

Notitie inzake behoefte instellen formulieren brigade om niet gebruik regelingen tegen te gaan

(programma 8; 2e halfjaar 2010); •

Notitie welstandsbeleid, i.h.b. locaties voor geen of lichte beoordeling (programma 10; 1e halfjaar 2011;

•

Aanpak verrommeling particuliere erven (programma 10; eigen notitie; 2011);

•

Ruimtelijke visie ontwikkelen voor opwaarderen Action Factory en jachthaven gebied Burgum

Æ ontwikkelingsvisie “De Warren” (programma 10; 1e halfjaar 2011; •

Themabijeenkomst / symposium bevolkingsontwikkeling en leefbaarheid (programma 10;

koppelen aan evaluatie Woon- en Structuurvisie 1e helft 2012; •

Mogelijkheden gronduitgifte in erfpacht met name t.b.v. starters (programma 10; Notitie

grondprijzen bij niet sluitende exploitatie 2e halfjaar 2010 •

Notitie over vooren nadelen verschillende OZB-tarieven woningen en niet-woningen

(programma 11; notitie 1e halfjaar 2011).

Er is, gezien de financieel onzekere periode, bewust voor gekozen om vooraleerst te volstaan met onderwerpen voor de eerste twee jaren. Halverwege de raadsperiode zal de politieke termijnagenda opnieuw worden geactualiseerd en/of aangevuld.

1.4.

Uitgangspunten collegeprogramma

Op 21 oktober 2010 is het collegeprogramma 2010 – 2014, “Ta de kearn”, in de raad gepresenteerd.

In dit collegeprogramma wordt voor een groot deel het beleid doorgezet, dat in de afgelopen jaren

is ingezet maar er zijn ook nieuwe accenten en nieuwe ambities. De kernbegrippen van het collegeprogramma voor deze periode zijn: Slagvaardig, Samen, Sociaal en Stijlvol. De punten uit de politieke termijnagenda van de raad zijn mede als uitgangspunt genomen voor het opstellen van het collegeprogramma.

“Ta de kearn” betekent dat het in gang gezette beleid van de afgelopen jaren de kern is én blijft van onze ambities en speerpunten. Dit beleid heeft immers zijn doorwerking naar de komende jaren. Gezien de forse financiële problematiek voor de toekomst zal de komende jaren uitvoering

van dit (nieuwe) beleid op de voorgrond staan, meer dan het ontwikkelen van nieuw beleid. Er is nauwelijks ruimte voor nieuw beleid. Wij gaan met andere woorden een meer “beleidsluwe” tijd tegemoet. En het zal noodzakelijk zijn bepaald beleid te beëindigen en beleid anders in te vullen.

De financiële problematiek en de noodzaak van forse bezuinigingen zal in de periode 2011 -2014 moeten leiden tot ombuigingen. Via een helder Plan van Aanpak is een traject voor deze

ombuigingsoperatie opgezet. Dit Plan van Aanpak is, als onderdeel van de Perspectiefnota 2011 2014 (voorjaar 2010) door de raad vastgesteld. In dat traject komen maatregelen in beeld die moeten voorzien in het opheffen van het verwachte tekort en moeten leiden tot een sluitende

begroting in 2014. Daarbij moeten alle instrumenten worden benut, waaronder besparingen op de

bedrijfsvoering en uit de samenwerking met Achtkarspelen; het verhogen van de inkomsten; het


13


scherper begroten op goederen en diensten; ombuigingen door het niet meer, minder of anders uitvoeren van taken.

Het feit dat er relatief minder nieuw beleid op stapel staat betekent niet dat er minder bestuurlijke

en ambtelijk activiteiten zullen zijn. Integendeel: de implementatie en uitvoering van recentelijk vastgesteld nieuw beleid zal op verschillende terreinen extra inspanning vragen van college en organisatie. Ook de voorbereiding, besluitvorming en uitvoering van de ombuigingen zal een zware wissel trekken op bestuur en organisatie. Juist in een tijd als deze, nu er scherpe keuzes moeten worden gemaakt die onze inwoners zullen raken, komt het aan op bestuurskracht en op het nemen van verantwoordelijkheid. Dat geldt zowel voor college als raad. Met behoud van ieders

rol is het daarbij van belang dat college en raad een eenduidige koers uitzetten en die consequent uitvoeren.

Daarnaast zal er in de komende jaren toch ook het nodige aan nieuw te ontwikkelen beleid op ons afkomen. Dat geldt o.a. voor de samenwerking op sociaal economisch terrein in Noordoost Fryslân en het veiligheidsbeleid.

Het streven blijft gericht op het initiëren van projecten en initiatieven, die een duurzame bijdrage

leveren aan het voorzieningenniveau in de gemeente en perspectief geven aan de mensen, die het nodig hebben. Dit binnen de kaders van een sluitende begroting voor het jaar 2014.

Wij voorzien een belangrijke en boeiende bestuursperiode. Als college willen wij daar gericht sturing en inhoud aan geven. Dit zijn voor ons belangrijke punten in de komende jaren: 1. 2. 3.

4.

5.

Er staat een gemeente die duurzaam de kracht heeft de taken adequaat te voeren. Hechte en

efficiënte samenwerking met Achtkarspelen draagt daar stevig aan bij; De gemeente heeft de dienstverlening goed op niveau;

Wij blijven een in financieel opzicht gezonde gemeente. Eén van de maatregelen daarvoor is

dat burgers meer gaan betalen naar de mate waarin zij gebruik maken van gemeentelijke voorzieningen;

We gaan na voor welke taken en voorzieningen de gemeente wel of niet verantwoordelijk

moet blijven. De nadruk komt meer te liggen op algemene voorzieningen dan op individuele voorzieningen;

De gemeente doet meer een beroep op het zelforganiserend vermogen in de gemeentelijke

samenleving. In goed samenspel willen wij kijken naar meer zelfwerkzaamheid door burgers, instellingen en maatschappelijke organisaties;

6.

Publieke voorzieningen moeten voor iedereen toegankelijk zijn en blijven. We streven naar

een sociale samenleving waarin iedereen mee kan doen. We onderkennen dat dit niet voor alle mensen mogelijk zal zijn. Voor hen blijven we goede individuele ondersteuning bieden;

7.

Bij de ontwikkeling van de gemeente kijken we vooral naar kansrijke kernen en werken we

8.

De zorg voor de veiligheid van de burgers is een belangrijk punt in de afweging van wat de

9.

In het economisch beleid is recreatie en toerisme een duidelijk speerpunt;

10.

aan een beheerst buitengebied; gemeente blijft doen;

Tytsjerksteradiel profileert zich ook deze periode als een duurzame gemeente.


14


1.5.

Toelichting op de niet-beleidsrelevante ontwikkelingen

In een informatievoorziening op maat van college naar raad past een onderscheid in het op programmaniveau vermelden van beleidsrelevante en niet-beleidsrelevante ontwikkelingen.

In de beleidsrelevante ontwikkelingen meldt het college aan de raad hoeveel kosten de nieuwe wensen van de raad (vaak op basis van eerdere besluitvorming, zoals perspectiefnota’s) voor de begroting met zich mee brengen. Deze ontwikkelingen worden per programma expliciet vermeld.

Onder de niet-beleidsrelevante ontwikkelingen vallen al die zaken, die op grond van een normale

bedrijfsvoering onontkoombaar zijn, omdat hierover afspraken zijn gemaakt. Destijds (vanaf

begroting 2001) is met de raad afgesproken, dat de (prijs)ontwikkeling in de niet-beleidsrelevante onderdelen een zaak voor het college zou zijn. Deze ontwikkelingen worden op programmaniveau in één niet nader gespecificeerd bedrag genoemd.

Bij de niet-beleidsrelevante ontwikkelingen gaat het om de volgende onderdelen: •

Ontwikkeling lonen en premies; inclusief de consequenties van de lopende CAO; voor toekomstige en/of niet verwerkte CAO’s wordt op basis van de richtlijnen van de circulaires van het ministerie van BZK een stelpost opgenomen;

•

Ontwikkeling

prijzen

op

septembercirculaire; • • •

basis

van

verwachte

prijsontwikkeling

uit

de

laatste

Energieprijzen op basis van verwachte prijsontwikkeling;

Rente (het gehanteerde rentepercentage voor investeringen e.d.);

Ontwikkeling subsidies; gekoppeld aan het prijsniveau van de circulaire van de algemene

uitkering uit het gemeentefonds; • •

Tarieven, huren en pachten; gebaseerd op septembercirculaire;

Vervangingsinvesteringen m.b.t. de normale bedrijfsvoering meegenomen op basis van de actuele aanschafprijzen.

De verwerking van met name loon- en prijsontwikkelingen en (vervangings)investeringen in de

sfeer van de bedrijfsvoering vindt zijn basis in de richtlijnen voor het samenstellen van de begroting. Deze richtlijnen worden in januari namens het college van B. en W. aan de afdelingen verstrekt als uitgangspunt voor de opzet van het bestaande beleid. Wij hebben voor de begroting

2011 de loon- en prijsontwikkelingen op onderdelen aangepast aan de laatste ontwikkelingen. Voor wat betreft de prijsontwikkelingen heeft in het kader van scherper ramen zelfs een negatieve indexering

plaatsgevonden.

Zie

voor

een

nadere

toelichting

ondermeer

paragraaf

1.6.

(ontwikkelingen na vaststelling van de perspectiefnota 2011 – 2014 (voorjaar 2010) en paragraaf 3.3. (Bedrijfsvoering).


15


1.6.

Ontwikkelingen na vaststelling van de perspectiefnota 2011-2014

Algemeen

In de perspectiefnota 2011 – 2014 (voorjaar 2010) zijn de (voorlopige) kaders voor de begroting 2011 en verder vastgesteld.

Vorig jaar schetsten wij al een beeld van de gevolgen die de economische recessie mogelijk voor

ons konden hebben in de vorm van verschillende bandbreedtes. Inmiddels weten wij meer als het gaat om de uitkomst van de op rijksniveau uitgevoerde brede heroverweging, de consequenties hiervan

voor

onze

inkomsten

uit

het

gemeentefonds,

de

realiteit

van

oplopende

begrotingstekorten richting € 4 miljoen in 2014 en de noodzaak om te komen tot een gedegen ombuigingsplan gericht op een financieel gezond meerjarenperspectief in de begroting.

De start van de nieuwe bestuursperiode van vier jaar staat in het teken van beleidsluwte als het

gaat om het opzetten van nieuw beleid. Het accent ligt onontkoombaar op het kiezen en feitelijk realiseren van forse ombuigingen op het totaal van de gemeentelijke activiteiten en op het zoveel mogelijk in stand houden van bestaande voorzieningen. Op basis van deze ontwikkelingen zijn de volgende kaders -vastgesteld bij de perspectiefnota

2011 -2014 (voorjaar 2010)- het uitgangspunt geweest voor het opstellen van de begroting 2011 en de daarbij behorende meerjarenraming: •

In beeld brengen van de omvang van “het probleem” in het meerjarenperspectief Het

probleem

in

de

meerjarenbegroting

begint

bij

een

al

bestaand

en

oplopend

begrotingstekort vanuit de begroting 2010. Dit tekort zal door de actuele en te verwachten

ontwikkelingen nog aanzienlijk groeien, waardoor er een gevaarlijk groot gat dreigt te

ontstaan tussen structurele uitgaven en structurele inkomsten. De omvang hiervan bedraagt € 4 miljoen in 2014; •

De oplossingsrichting voor “het probleem” richting meerjarig perspectief

De oplossingsrichting is op hoofdlijnen verkend en vertaald naar een plan van aanpak. Het accent ligt hierbij op het realiseren van een structureel evenwicht in de gemeentebegroting vanaf het jaar 2014, waarbij al rekening wordt gehouden met de te verwachten doorwerking

richting gemeenten van op rijksniveau ingezette (en onontkoombare) ombuigingen. Via een inmiddels in gang gezette ombuigingsoperatie wordt hier inmiddels aan gewerkt; •

De concrete uitgangspositie voor de begroting 2011

Naast een op de middellange termijn gerichte aanpak van het probleem moet er in november

2010 een begroting voor het jaar 2011 worden vastgesteld, inclusief een meerjarenraming voor de jaren tot en met 2014. Het accent ligt voor het jaar 2011 op het realiseren van een

sluitende begroting. Daarmee wordt ook tijd vrijgemaakt om te kunnen werken aan de oplossingsrichting voor de middellange termijn.

In de voorbereiding van de begroting 2011 is nadrukkelijk vanuit deze kaders gewerkt. De tijd

heeft echter niet stilgestaan tussen het behandelen van de perspectiefnota 2011 -2014 (voorjaar


16


2010) en het samenstellen van deze begroting. Ondertussen zijn er verschillende ontwikkelingen

geweest, die nog niet eerder onder uw aandacht zijn gebracht. Deze worden hieronder nader toegelicht.

Algemene uitkering uit het gemeentefonds Op het moment van opmaken van deze begroting bestaan veel onzekerheden over de effecten van de huidige economische crisis voor de komende jaren. Dit geldt ook voor de doorwerking van de

accressen van het gemeentefonds. Het demissionaire kabinet “Balkenende” heeft nog een begroting voor 2011 gepresenteerd en inmiddels heeft het nieuwe kabinet “Rutte” een (concept)

regeerakkoord gepubliceerd. Daarnaast zijn er al diverse reacties in de pers geplaatst (onder meer

van: VNG; Binnenlands Bestuur), die ingaan op de verwachte consequenties voor gemeenten. De vraag voor gemeenten is dan, wat neem je mee en wat niet.

In de raadsvergadering van 7 oktober 2010 is naar aanleiding van deze berichtgeving een aantal

vragen gesteld met als strekking, of de recente reacties van de VNG ook gevolgen kunnen hebben

voor de meegenomen bezuinigingsvoorstellen in de begroting 2011. Wij hebben laten weten, dat wij zijn uitgegaan van een korting van € 1,7 miljard op het gemeentefonds en niet van € 1,2

miljard, maar dat wij op dit moment nog geen gevolgen zien voor de bezuinigingstaakstelling vanwege andere tegenvallers en bezuinigingen.

In ieder geval is vanuit de provincie als toezichthouder eerder dit jaar al aangegeven, dat zij bij de

beoordeling van een materieel sluitende begroting, voor wat betreft de algemene uitkering uit het

gemeentefonds, uitgaan van de junicirculaire 2010. Voor onze begroting is dit dan ook de basis voor de meerjarige berekeningen voor de jaren 2011 tot en met 2014 van de algemene uitkering uit het gemeentefonds.

Zowel het verschijnen van het concept regeerakkoord evenals de reacties daarop, zijn reden

geweest om nog eens kritisch te kijken naar de consequenties van deze ontwikkelingen voor de

opzet van onze begroting. Op dit moment is het zeker nog te vroeg om de conclusie te trekken,

dat het allemaal wel wat meevalt. In het regeerakkoord wordt korting op korting gestapeld.

Daarnaast is er sprake van een doelmatigheids- en efficiencykorting op taken, die nog moeten worden gedecentraliseerd, zoals de jeugdzorg en de vorming van regionale uitvoeringsdiensten. Ook zijn er kortingen op specifieke uitkeringen als de wet Werk en Bijstand en de WSW.

Wij zijn van mening, dat er op dit moment nog te weinig concrete informatie voorhanden is, om vast te kunnen stellen wat nu de daadwerkelijke korting op het gemeentefonds en de vertaling

hiervan naar onze gemeente gaat worden. Wij zien dan ook geen enkele aanleiding onze ombuigingstaakstelling te verminderen, nu de algemene korting wat lager uitvalt. Want de

kortingen op bestaande doeluitkeringen en de korting op nieuwe taken zullen dit naar verwachting

geheel teniet doen en kunnen “gestapeld” nog wel eens zwaarder uitvallen.

Ook het feit, dat er wel weer een accrestoeslag komt op de algemene uitkering is geen aanleiding tot beperking van onze taakstelling. Het (eventuele) accres zal geheel nodig zijn ter (gedeeltelijke) compensatie van te verwachten reguliere kostenstijgingen.

Alles bij elkaar zal het ons niet verbazen, wanneer blijkt dat de nettokorting voor gemeenten de € 1,8 miljard tot en met 2015 zeer dicht gaat benaderen.


17


Kortom, er is volgens ons op dit moment te weinig concrete informatie, om onze uitgangspunten voor de begroting 2011 en verder nu aan te passen.

Pas bij de meicirculaire van volgend jaar verwachten wij meer duidelijkheid over de consequenties

van het nieuwe regeerakkoord voor onze gemeente. Mocht blijken, dat de ontwikkelingen zich veel gunstiger voordoen dan wij nu verwachten, dan zullen wij hier uiteraard bij u op terugkomen, zodat u één en ander mee kunt nemen in de kaderstelling vanuit de raad voor de begroting 2012.

Het mag duidelijk zijn, dat de algemene uitkering uit het gemeentefonds een risicopost voor gemeenten is geworden. Ombuigingsoperatie c.a.

De startbijeenkomst voor de ombuigingsoperatie is op 1 september 2010 geweest. Vervolgens zijn de scenariogroepen van start gegaan volgens de afspraken, die in de collegevergadering van 10 augustus 2010 (punt 9) zijn gemaakt.

In de perspectiefnota 2011 – 2014 was in bijlage 2a een samenvattend overzicht opgenomen van

de aanpak van de begrotingstekorten voor de komende jaren. De scenariogroepen richten zich op het realiseren van inhoudelijke ombuigingen van € 1,8 miljoen. Dit betreft de onderdelen 12 en 13 van bijlage 2a.

Naast het realiseren van de inhoudelijke taakstelling van € 1,8 miljoen liggen er nog andere

zoekopdrachten in het kader van de bezuinigingen. Deze hebben hun eigen traject voor uitvoering, maar het is wel goed dat de regiegroep van de ombuigingsoperatie ook de ontwikkeling en realisatie van die trajecten volgt en bewaakt. Het betreft: •

Samenwerking met Achtkarspelen; € 500.000; via directieteam samenwerking;

•

Bedrijfsvoering; € 100.000; via algemeen directeur;

•

Inkomsten overig; in te vullen 2 ton; via controlgroep;

Bij het samenstellen van de begroting 2011 en verder zijn een aantal ontwikkelingen naar voren gekomen, die wij gelabeld hebben aan de zoekopdrachten in het kader van het oplossen van het begrotingstekort. Het voorstel is om de onderstaande onderwerpen te labelen aan respectievelijk

inhoudelijke ombuigingen, samenwerking, bedrijfsvoering en inkomsten overig.

Inhoudelijke ombuigingen: • •

Verlaging subsidie FCJT1; € 11.000;

Aframing budget cliëntenondersteuning; € 55.000;

Samenwerking: •

1

Minder formatie balie Bouwen en wonen; € 40.000; 0,81 fte

FCJT = Federatie Christelijk Jeugdwerk Tytsjerksteradiel


18


Bedrijfsvoering: •

Minder formatie handhaving en minder taken NME2 door gemeentepersoneel; € 53.000; 1,0 fte;

Inkomsten overig • •

Verhoging bouwleges naar een vergelijkbaar legestarief van de omringende gemeenten;

Verhoging leges burgerzaken van een aantal tarieven naar het niveau van de omliggende gemeenten;

•

Verhoging sporttarieven op onderdelen met 5%;

Indexering werkbudgetten c.a.

Onder het motto scherper begroten is een bedrag van € 600.000 in de begroting verwerkt.

Scherper ramen kan niet worden toegepast voor personeelslasten, kapitaallasten c.a. en subsidies c.a..

Het taakstellend bedrag voor scherper ramen is gevonden binnen de werkbudgetten. Hiervoor zijn de eigen (werk)budgetten in de begroting oplopend in de jaren 2011 t/m 2014 met respectievelijk -1,25%; -2,5%; -3,75% en -5% geïndexeerd.

Uitgangspunt bij de inzet van scherper ramen was om, gezien de forse positieve saldi bij de

jaarrekening over een reeks van jaren, meer risico binnen de diverse programma’s te nemen. Gemeenschappelijke regelingen en mogelijke ombuigingen

Als onderdeel van het plan van aanpak voor de ombuigingen onderzoeken wij, óf en hoe eventuele ombuigingsmogelijkheden bij gemeenschappelijke regelingen gerealiseerd kunnen worden. Wij

zijn van mening, dat het opleggen van algemene efficiëntiekortingen, of een taakstelling in de sfeer van bedrijfsvoering niet goed verdedigbaar is, omdat dan sprake is van het “doorschuiven

van problemen” zonder aan te geven op welke onderdelen het binnen de gemeenschappelijke regelingen volgens ons anders moet.

Wij zullen dus zelf moeten aangeven op welke onderdelen binnen de diverse gemeenschappelijke regelingen een verlaging van het ambitieniveau wordt gevraagd om te komen tot een bezuiniging.

Omdat wij hebben gekozen voor een aanpak in scenariogroepen, betekent dit ook dat de

inhoudelijke discussie over de taakopdrachten aan de gemeenschappelijke regelingen en de mogelijkheden voor bijstelling daarvan in eerste instantie ook thuis horen in de scenariogroepen. Bouwgrondexploitatie

Met ingang van de begroting 2010 verlaten wij het systeem van gemiddelde winstneming. Met de provincie is overeenstemming bereikt over afbouw van onze (structurele) winst in de begroting over een periode van acht jaar. Voor de begroting levert dit onderstaande reeks op. Afbouw winstneming in 8 jaar

Winstneming

2

2011

2012

2013

2014

2015

2016

315.000

300.000

250.000

200.000

150.000

100.000

2017

50.000

2018

-

NME = Natuur en milieu educatie


19


Ontwikkeling peuterspeelzalen

Op basis van de wet OKE (Ontwikkelkansen door Kwaliteit en Educatie) zijn wij verplicht om de

eisen die aan de hygiëne van de peuterspeelzalen gesteld worden op te volgen. Voor de peuterspeelzalen betekent dit een uitzetting van het budget met € 21.000. Hiermee was bij de

perspectiefnota nog geen rekening gehouden. Wij hebben dit in de begroting 2011 en verder meegenomen. Ontwikkeling kinderopvang De

gemeente

is

verantwoordelijk

voor

de

registratie

en

handhaving

van

de

kinderopvangvoorzieningen in haar gemeente. Het gaat hier niet alleen om de locaties kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang, maar sinds 2010 ook om de gastouders. Zoals het er nu naar uitziet zal er vanaf 2012 jaarlijks een inspectie plaatsvinden.

Voor 2011 kunnen de kosten binnen de daarvoor bestemde post in de begroting worden opgevangen. Voor 2012 en verder betekent dit echter op jaarbasis een uitzetting van € 29.000. Tweede bestuursrapportage 2010

De meerjarige consequenties van de tweede bestuursrapportage 2010 zijn in de begroting 2011 en verder verwerkt. •

2011:

€ 38.000 V;

2013:

€ 63.000 V;

2012:

• •

2014:

•

€ 106.000 V;

€ 63.000 V.

In de bestuursrapportage is voorgesteld enkele bedragen te labellen aan respectievelijk de posten voor bedrijfsvoering en/of scherper ramen, te weten bereikbaarheidsregeling milieucalamiteiten, budget externe advisering en advertentiekosten. Sociale werkvoorziening Caparis (W&B; 611.01)

De resultaten van Caparis geven reden tot zorg. Wij hebben hiervan reeds melding gemaakt in de 2e bestuursrapportage 2010. Wij komen hierop terug in de paragraaf weerstandsvermogen. Ontwikkelingen budget Inkomensdeel Werk en Bijstand

Sinds eind 2008 worden de Nederlandse gemeenten geconfronteerd met een flinke stijging van het aantal bijstandsgerechtigden en een toename van het financiële risico. Dit wordt onder meer veroorzaakt door de economische crisis, de komst van de wet WIJ3 en de wet BUIG4. Dit

is

voor

ons

aanleiding

weerstandsvermogen.

geweest

om

3

Wet inkomensvoorziening jongeren

4

Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten


dit

specifiek

te

benoemen

in

de

paragraaf

20


2e fase haven Aldtsjerk (Romte; 560.01)

In de raad van 21 oktober 2010 wordt de aanleg van de 2e fase van de haven Aldtsjerk ter

besluitvorming aan de raad voorgelegd. De meerkosten van € 1.000 per jaar zijn meegenomen in de begroting 2011 (zie verder Programma 4). Financieel perspectief:

De vertaling van de kaders en uitgangspunten van de perspectiefnota 2011- 2014 (voorjaar 2010)

in samenhang met de ontwikkelingen na vaststelling ervan leiden tot de volgende saldi voor de jaren 2011 t/m 2014: • • • •

2011: € 2012: €

38.000 V

787.000 N

2013: € 1.742.000 N 2014: € 2.710.000 N

In de tabel en figuren op de volgende bladzijden wordt u in één oogopslag inzicht verschaft in de

verdeling van de lasten en baten over de verschillende programma’s en de procentuele verdeling van alle inkomsten van onze begroting.


21


Tabel 1: Totaal van lasten, baten en saldi voor de jaren 2011 t/m 2014 Rekening

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Lasten Baten

70.397

62.394

61.624

58.842

58.073

Resultaat voor bestemming

-8.003

-2.782

Reserves

-8.965

-2.782

962

-

Resultaat na bestemming

60.119

60.016

56.482

59.697

55.800

58.265

-2.046

-3.534

-3.897

-2.521

-2.084

-2.747

-2.155

189

38

-787

-1.742

-2.710

55.744

Tabel 2: Verdeling lasten en baten van de programma’s in euro’s Programma

Lasten

Baten

Saldo

Percentage

Pr. 1

Algemeen bestuur

4.145.000

481.000

3.664.000

10 %

Pr. 2

Openbare orde en veiligheid

1.741.000

52.000

1.689.000

4%

Pr. 3

Infrastructuur

7.399.000

78.000

7.321.000

19 %

Pr. 4

Economische zaken

Pr. 5

Onderwijs

748.000

5.000

743.000

2%

3.900.000

714.000

3.186.000

8%

Pr. 6

Welzijn

13.082.000

1.465.000

11.617.000

30 %

Pr. 7

Sport

3.899.000

967.000

2.932.000

8%

Pr. 8

Werk en bijstand

13.962.000

10.612.000

3.350.000

9%

Pr. 9

Milieu

5.651.000

4.466.000

1.185.000

3%

Pr.10

RO en Volkshuisvesting

3.764.000

990.000

2.774.000

7%

Tabel 3: Verdeling lasten en baten van de programma’s V erdel i ng l as t en en baten per programma x € 1.000 14.000 12.000 10.000 8.000

Lasten Baten

6.000

Saldo

4.000 2.000 -

Pr. 1


Pr. 2

Pr. 3

Pr. 4

Pr. 5

Pr. 6

Pr. 7

Pr. 8

Pr. 9

Pr. 10

22


Tabel 4: Procentuele verdeling van de lasten en baten van de programma’s 2011 P roce ntue le sa ld i p rogra mma ' s 2 0 1 0

Pr. 10; 7%

Pr. 9; 3%

Pr. 1; 10%

Pr. 2; 4%

Pr. 8; 9%

Pr. 7; 8%

Pr. 3; 19%

Pr. 4; 2% Pr. 5; 8%

Pr. 6; 30%

Tabel 5: Procentuele verdeling van de inkomsten in 2011 P roce ntue le ve rd e ling inkomste n 2 0 1 1

Overige

Bijdrage reserves

rijksuitkeringen 4,86% Doeluitkeringen

5,05%

Bespaarde rente 3,14% Overige inkomsten

Ash/rein.rechten 4,30%

7,52% Rioolheffing

19,60%

2,59% Overig 19,36%

Leges 1,69% Toeristenbelasting

Algemene uitkering 40,47%

Onroerende

0,46%

zaakbelasting 10,14%


23


1.7.

Voortgang realisatie ombuigingsoperatie begroting 2011 - 20145

Op grond van eerdere afspraken met de raad wordt jaarlijks een voortgangsrapportage over de in de meerjarenbegroting opgenomen ruimtebiedende maatregelen uit “Oud voor Nieuw” en uit de

bedrijfsvoering opgenomen. Dit is sinds de perspectiefnota van 2006 een vast onderdeel van de begroting. In verband met de financiële problematiek en de noodzaak van forse bezuinigingen

voor de periode 2011 -2014 hebben wij inmiddels een traject voor een ombuigingsoperatie opgezet. Het Plan van Aanpak hiervoor is als onderdeel van de Perspectiefnota 2011 -2014 (voorjaar 2010) door de raad vastgesteld. In dit traject wordt de jaarlijkse beoordeling van ruimtebiedende maatregelen uit “Oud voor Nieuw” en uit de bedrijfsvoering meegenomen.

Overigens zijn alle in eerdere jaren opgevoerde beleidsinhoudelijke ruimtebiedende maatregelen inmiddels geconcretiseerd en verwerkt in de meerjarenbegroting, of afgevoerd op grond van genomen

besluiten.

bedrijfsvoering6.

Dit

geldt

ook

voor

de

destijds

opgevoerde

taakstelling

voor

de

Met ingang van de begroting 2011 nemen wij in deze paragraaf het

samenvattend overzicht op van de aanpak van de begrotingstekorten van het meerjarenperspectief

2011 – 2014, zoals dat ook is opgenomen in de perspectiefnota 2011 - 20147 (het probleem in drie tabellen: omvang, oplossingsrichting en hoever zijn we).

Tabel 1: Hoe groot is het probleem voor onze meerjarenbegroting Begroting

Begroting

2011 Tekort bij perspectiefnota 2011-2014

2012

Begroting 2013

Begroting 2014

537.000

1.741.000

2.825.000

4.026.000

308.000

106.000

-89.000

-127.000

Ontwikkelingen tussen ppn en begroting: Extra ontwikkeling algemene uitkering Extra ontwikkeling WMO

161.000

161.000

161.000

161.000

Actualisering algemene uitkering overig

158.000

123.000

121.000

118.000

Bouwgrondexploitatie

-

15.000

65.000

115.000

Actualisering salarissen

287.000

256.000

263.000

322.000

Diversen

-45.000

94.000

254.000

52.000

-6.000

-219.000

-390.000

-180.000

-658.000

-331.000

-89.000

-34.000

Actualisering reserves en voorzieningen Investeringen en kapitaallasten Bespaarde rente

-35.000

-44.000

-43.000

20.000

-143.000

-145.000

-146.000

-149.000

8.000

-1.000

-1.000

-1.000

Subsidies en bijdragen

-59.000

-37.000

129.000

110.000

Tekort meerjarenbegroting

513.000

1.719.000

3.060.000

4.433.000

Energiekosten Leges en heffingen

5

Voorheen: Voortgang realisatie ruimtebiedend uit “Oud voor Nieuw” en “bedrijfsvoering”.

6

Zie programmabegroting 2010; blz. 28 en 29 én 199 en 200.

7

Zie bijlage 2 van de perspectiefnota 2011 -2014


24


Tabel 2: Hoe willen wij het probleem oplossen

Bedrijfsvoering en samenwerking met Achtkarspelen

Realiseren van inkomstenverhogingen (heffingen, leges en tarieven)

Scherper ramen in begroting (op budgetten goederen en diensten) Inhoudelijke ombuigingen op budgetten en activiteiten Inhoudelijke ombuigingen met als gevolg formatiereductie

Totaal gezochte oplossingen

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

2014

81.000

261.000

424.000

604.000

250.000

500.000

750.000

1.000.000

81.000

261.000

424.000

604.000

18.000

371.000

662.000

1.013.000

107.000

348.000

565.000

805.000

537.000

1.741.000

2.825.000

4.026.000

Tabel 3: Hoever zijn wij met de oplossing Begroting

Begroting

2011

Bedrijfsvoering en samenwerking met Achtkarspelen Realiseren van inkomstenverhogingen (heffingen, leges en tarieven) Scherper ramen in begroting (op budgetten goederen en diensten) Inhoudelijke ombuigingen op budgetten en activiteiten Inhoudelijke ombuigingen met als gevolg formatiereductie

Totaal gezochte oplossingen Nog in te vullen oplossingen o.b.v. PPN Nog in te vullen oplossingen t.b.v. overige ontwikkelingen Aansluiting met saldo begroting 2011 – 2014


Begroting

2012

Begroting

2013

2014

123.000

123.000

123.000

123.000

152%

47%

29%

20%

250.000

500.000

750.000

1.000.000

100%

100%

100%

100%

167.000

297.000

433.000

574.000

199%

114%

102%

95%

11.000

11.000

11.000

11.000

61%

3%

2%

1%

-

-

-

17.000

0%

0%

0%

2%

551.000

931.000

1.317.000

1.725.000

103%

53%

47%

43%

-14.000

810.000

1.508.000

2.301.000

-24.000

-23.000

234.000

409.000

-38.000

787.000

1.742.000

2.710.000

25


1.8.

Besluitvorming

Hierbij stellen wij u voor: 1. Akkoord te gaan met het vaststellen van de begroting voor het jaar 2011, inclusief de per programma voorgestelde onttrekkingen aan en stortingen in reserves;

2. Kennis te nemen van de meerjarenraming 2012-2014; 3. Akkoord te gaan met de uiteenzetting van de financiële positie van de gemeente, en de daarbij behorende bijlagen, zoals verwoord en opgenomen in de programmabegroting;

4. Akkoord te gaan met de lastenontwikkeling voor de burger, zoals opgenomen in paragraaf 3.7. Overzicht lokale heffingen;

5. Akkoord te gaan met de overige uitgangspunten voor het tarievenbeleid zoals voorgesteld in paragraaf 3.7. Overzicht lokale heffingen;

6. Akkoord te gaan met een verhoging van de grondprijzen voor het jaar 2011 zoals voorgesteld in paragraaf 3.5. Grondbeleid;

7. De in paragraaf 3.1. Weerstandsvermogen beschreven risico’s te bevestigen.

Vastgesteld in de openbare vergadering van de gemeenteraad van 4 november 2010.

De voorzitter,

De griffier,


26

PROGRAMMA’S


2.1. Algemeen bestuur ‘Aandacht voor kwaliteit’ Het programma Algemeen Bestuur omvat zowel de dienstverlening ter ondersteuning van het functioneren van bestuursorganen als de directe dienstverlening aan de burger. Het richt zich op een effectief, efficiënt en transparant bestuur. Een efficiënte en klantgerichte dienstverlening is ook een speerpunt evenals kwaliteit van de ambtelijke organisatie met het oog op de toekomst.

Programmapunten die in dit kader de aandacht zullen krijgen zijn: een verbeterslag voor wat

betreft de dienstverlening (waaronder KCC), een gestroomlijnd communicatiebeleid, het selectief toepassen van (nieuwe) vormen van burgerparticipatie en het verder werken aan juridische

kwaliteitszorg in samenhang met de doorontwikkeling planning en control. Gezien de grenzen van de middelen zijn de ambities hierbij van een gemiddeld niveau.

Programmadoel Algemeen bestuur

Een helder en duidelijk bestuur met een goed georganiseerde en efficiënte dienstverlening aan burgers en ondernemers, zonder overbodige regelgeving.

Beoogd maatsch.

Beoogd maatsch.

Beoogd maatsch.

Beoogd maatsch.

effect

effect

effect

effect

Het bestuur is voor de

Beoogd maatsch. effect

De burger is tevreden

Er is geen overbodige

Het bestuur is

De vastgestelde

burgers helder in wat

over de door de

regelgeving.

toegankelijk voor de

millenniumdoelen zijn

het doet, waarom en

gemeente geleverde

burgers.

uitgevoerd.

hoe, en kent een

dienstverlening.

breed draagvlak.

Effectdoel

Effectdoel

Effectdoel

Effectdoel

communiceert

handelt aanvragen

tevreden over de

toetst alle

alle beschikbare

actief naar de

de gestelde

begrijpelijk,

tijdig af, minimaal 95% binnen de

dienstverlening

van de gemeente

regelgeving in elke

comm.kanalen van

burger toe in de

gemeentelijke

correct. De burger

gestelde

waarbij o.b.v. een

te bezien of

zodat de burger

bedrijfsbezoeken,

zoals

weet wat hij van

termijnen.

KTO, het cijfer 7,5

regelgeving kan

zelf kan bepalen

via welk kanaal hij

bezoeken aan

dorpsbelangen en

geformuleerd in

de gemeente

bezoeken van

Tytsjerksteradiel

de gemeente kan

de minimale

verwachten. De

waardering moet

comm. wordt,

zijn.

o.b.v. een KTO,

worden geschrapt.

de gemeente open

benadert. O.b.v.

een KTO waardeert

Het college gaat

Prestatiedoel

De burger is

raadsperiode om

De gemeente stelt

Effectdoel

De gemeente

volledig en

De gemeente

Effectdoel

De gemeente

vorm van

openingen etc.

Gemiddeld gaat

door de burger

de burger dit met

het om 130

gewaardeerd met

min. het cijfer 7,5.

bezoeken per jaar.

min. het cijfer 7,5.

De gemeente voert

millenniumdoelen,

het plan

Millennium

Gemeente, uit.

Meting

Meting

Meting

Meting

Meting

Meting

Meting

Waarderingscijfer

% tijdigheid.

Waarderingscijfer

% getoetste

Waarderingscijfer

Aantal bezoeken

(o.b.v. verbijzondering)

t.o.v. het

% uitgevoerde

acties t.o.v. totaal

o.b.v. KTO.

jaargemiddelde.

aantal geplande

KTO.


(o.b.v. verbijzondering ***)

KTO.


regelgeving.

wijze van comm.



acties.


***) het betreft hier wettelijke en door onszelf gestelde termijnen


28


Actuele ontwikkelingen en nieuw beleid Evaluatie samenwerking met Achtkarspelen (Directie; 002.01)

De notitie “”Perspectief van preferente samenwerking” is vastgesteld en regelt de verdieping en

verbreding van de verdere samenwerking. Vanuit dit verstrekte mandaat kan het directieteam nu verder werken aan concrete samenwerkingsonderdelen. Zo is besloten om per 1 september 2011 over te gaan tot de vorming van één gemeenschappelijke afdeling Werk en Inkomen. Dit op basis

van een nog nader te verrichten onderzoek over de wijze, waarop de samenwerking organisatorisch tot stand zal komen. Hiervoor zal een externe kwartiermaker worden

aangetrokken. Eveneens is besloten over te gaan tot de vorming van het Klanten Contact Centrum (KCC), eerste fase. Dit KCC zal uiterlijk maart 2011 gerealiseerd moeten zijn. De komende tijd zal

worden bekeken op welke wijze samenwerkingsafspraken kunnen worden uitgewerkt ten behoeve

van het beheer van sporthallen en gymnastieklokalen. Vooruitlopend daarop, zal intern een verschuiving van sportbeheer van Mienskip naar MBB gerealiseerd worden. Dit om een eventueel onderdeel van sportbeheer eenvoudiger onder samenwerking te kunnen brengen, omdat nu alle beheersactiviteiten onder aansturing van één manager zijn gebracht.

Op het gebied van Toezicht en Handhaving wordt onderzocht op welke wijze en in welke setting

de samenwerking tussen Tytsjerksteradiel, Achtkarspelen en Kollumerland vorm zal kunnen krijgen.

Gemeente als werkgever diversiteitbeleid (BMO; 002.01)

De kern van diversiteitsbeleid is het bevorderen van het samenleven van burgers met elkaar in één samenleving. Het gaat om gelijke rechten en kansen voor alle burgers zodat iedereen op een

gelijkwaardige manier kan participeren binnen de samenleving. Diversiteitsbeleid appelleert niet alleen aan de multiculturele samenleving maar gaat ook over mannen en vrouwen, mensen met en

zonder beperking, jong en oud. Redenen om bij een organisatie aan de slag te gaan met diversiteit zijn onder te verdelen in intern of extern gedreven. Uit onderzoek is gebleken dat diversiteit in de

organisatie bijdraagt tot minder verzuim, minder uitstroom, een hogere arbeidproductiviteit en een beter imago.

Het actief implementeren van diversiteitsbeleid binnen de ambtelijke organisatie sluit naadloos aan bij de onlangs ingezette professionalisering HRM (HR-Masterplan).

Bovenstaande wordt uitgewerkt in een beleidsnotitie “Diversiteitsbeleid als onderdeel van HRM bij Tytsjerksteradiel”.

Deelname aan stadsregio Leeuwarden (FJZ; 005.01)

De deelnemende gemeenten hebben een nieuwe periode van samenwerking afgesproken, die geldt van 2010 tot en met 2019. De raad van Tytsjerksteradiel heeft hier ook mee ingestemd, maar heeft een voorbehoud gemaakt ten aanzien van de jaarlijkse bijdrage van onze gemeente. De

bijdragen van de regiogemeenten zijn bestemd voor de bekostiging van de (beperkte) secretariaatskosten en voor medefinanciering van projecten in het gebied van de Stadsregio. Onze

raad heeft besloten in eerste instantie alleen voor de jaren 2010 en 2011 de bijdrage beschikbaar

te stellen. Aan de hand van een evaluatie van de toepassing van de bijdrageregeling in 2011 zal al


29


dan niet worden besloten tot voortzetting van de bijdrage van Tytsjerksteradiel. De bijdrage voor 2011 bedraagt € 84.000.

Gezien de ontwikkelingen in de regio en de positie van onze gemeente tussen NO-Fryslan en Leeuwarden zien wij een meerwaarde in blijvende deelname aan stadsregio Leeuwarden. Voortzetting millenniumbeleid (Directie; 723.06)

In de raad van 24 april 2008 is besloten om in 2009 en 2010 invulling te geven aan het millenniumbeleid door ondermeer een millenniumcoördinator aan te stellen en dit beleid in 2010 te evalueren. Deze evaluatie is op 27 mei 2010 ter kennisname in de raad geweest. Uit de

evaluatie blijkt dat het millenniumbeleid in de afgelopen twee jaar goed is vormgegeven. Burgers

en bedrijven raken steeds meer betrokken bij realisatie van de millenniumdoelen en een vijftal bedrijven heeft inmiddels het fairtrade-certificaat ontvangen. Om inhoud te kunnen blijven geven

aan het predicaat "millenniumgemeente" is ook in de toekomst ambtelijke ondersteuning noodzakelijk. De millenniumdoelen lopen tot 2015. Ons voorstel is dan ook om de aanstelling van

de millenniumcoördinator, voor 12 uur per week, tot 2015 te verlengen. Doen wij dit niet, dan kunnen we geen activiteiten ondersteunen/ontplooien en inhoud geven aan het millenniumbeleid.

De titel "millenniumgemeente" verwordt daarmee tot een lege huls, wat een slecht signaal zou afgeven

richting

burgers

en

bedrijven.

Voor

het

voortzetten

van

de

functie

van

millenniumcoördinator is voor 2011 tot 2015 € 20.000 per jaar nodig. Deze middelen zijn gevonden

binnen

de

beschikbare

budgetten

voor

Duurzaamheid.

Uitvoering

van

het

Duurzaamheidbeleid zal hierdoor mogelijk wat getemporiseerd worden, maar de doelstellingen

voor de langere termijn komen daarmee niet in gevaar, aangezien de middelen vanaf 2015 weer ten behoeve van Duurzaamheid beschikbaar komen.

Wat valt er te meten? Kengetal

Gemeten waarde 2010

8

Streefwaarde 2011

Waarderingscijfer klanttevredenheidsonderzoek9,

-

Minimaal 7,5

-

Minimaal 95%

communicatie richting burger % Tijdigheid afhandeling aanvragen Waarderingscijfer dienstverlening gemeente % Getoetste regelgeving (op dereguleringsmogelijk

-

Minimaal 7,5

0%

100% in 2014

-

Minimaal 7,5

90 bezoeken

130 bezoeken

-heden) Waarderingscijfer klanttevredenheidsonderzoek mogelijkheden tot communicatie burger gemeente Aantal bezoeken college in de gemeente

(minimaal) % Uitgevoerde acties t.o.v. het plan

Tytsjerksteradiel Millennium Gemeente 2008-2015

80%

10

8

Dit betreft de gemeten waarden tot en met de 2e bestuursrapportage 2010.

9

Het kto wordt eens in de twee jaar gehouden; eind 2010 vindt het kto plaats

10

100%

De campagne breidt zich t.o.v. het oorspronkelijk plan verder uit door raadsbesluiten. Dit is (nog) niet meegenomen in

het percentage.


30


Wat mag het kosten? In de onderstaande tabel zijn de lasten en baten opgenomen die verbonden zijn aan dit

programma. Evenals in voorgaande jaren, wordt onderscheid gemaakt tussen beleidsrelevante- en

niet-beleidsrelevante ontwikkelingen. De vaststelling van de lasten en baten van dit programma zal voor het college het kader vormen, waarbinnen de beoogde maatschappelijke effecten zullen worden nagestreefd.

Lasten en baten programma Algemeen Bestuur (x € 1.000) Rekening

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2009

2010

2011

2012

2013

2014

4.032

4.117

4.145

4.012

4.030

4.125

557

1.020

481

434

440

1.190

3.475

3.097

3.664

3.578

3.590

2.935

-145

359

-81

-77

-73

687

3.330

3.456

3.583

3.501

3.517

3.622

2V

2V

2V

2V

Niet beleidsmatige ontwikkelingen

569 N

483 N

495 N

160 V

Totaal:

567 N

481 N

493 N

162 V

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

2014

Lasten Baten Saldo lasten en baten Mutaties reserves (980) Totaal programma 1

Analyse verschil t.o.v. begroting 2010 Doorgeschoven btw VFG PPN 2010; ab

Mutaties reserves (980) Bijdrage reserve pensioenen wethouders Storting in reserve pensioenen wethouders Totaal:


81 V

77 V

73 V

69 V

-

-

-

756 N

81 V

77 V

73 V

687 N

31


2.2. Openbare orde en veiligheid ‘Veilig en duidelijk, wanneer nodig handhavend met strakke hand’ Het programma openbare orde en veiligheid omvat alle gemeentelijke activiteiten op het gebied

van handhaving van de openbare orde, bevordering van de veiligheid en activiteiten rondom de bijzondere wetten. Hieraan wordt op verschillende manieren vorm gegeven door het stellen van

regels, het verlenen van vergunningen, het maken van beleid, uitvoering geven aan handhaving, organisatie van de rampenbestrijding, de brandweer en de samenwerking met de politie.

Programmadoel Openbare orde en veiligheid

Burgers van de gemeente Tytsjerksteradiel zijn en voelen zich veilig. De openbare orde wordt niet verstoord en de gemeente beschikt over een adequate brandweerzorg en rampenbestrijding.



Beoogd maatsch. effect De regels binnen de

De openbare orde wordt in

Tytsjerksteradiel zijn veilig

rampenbestrijding zijn

gemeente worden

principe niet verstoord, bij

en voelen zich veilig.

adequaat en berekend op

nageleefd.

een verstoring hebben

Burgers van de gemeente

De brandweerzorg en

haar taken.


politie en gemeente volledige controle.

Het subjectieve

Prestatiedoel

De opkomsttijd van

Prestatiedoel

Prestatiedoel Binnen het

De gemeentelijke

veiligheidsgevoel bij

de brandweer van 8

rampenplan zijn de

regelgeving is

naleving van regels.

melding i.k.v.

de burger scoort

minimaal het cijfer 7

minuten wordt in

70% van de gevallen

processen op orde en kunnen deze

toegankelijk,

eenduidig en

Wij controleren 100%

openbare orde /

o.b.v. de veiligheids-

gehaald.

optimaal worden

begrijpelijk voor de

verleende

100% actie

toegepast door allen

burger. O.b.v. een

vergunningen voor

ondernomen.

de rampenbestrij-

burger dit met

evenementen per

dingsorganisatie.

minimaal het cijfer 7.

jaar.

monitor.

die een rol spelen in

Alle processen

Prestatiedoel

KTO waardeert de

Prestatiedoel

Wij handhaven op de

van het totale aantal

risicovolle

Prestatiedoel

Op elke klacht /

veiligheid wordt

worden periodiek gecheckt door een gemeente uit het

brandweercluster.

Meting

Waarderingscijfer o.b.v. veiligheidsmonitor.


Meting

% opkomsttijd.

(o.b.v. verbijzondering ***)

Meting

Resultaat periodieke check.

Meting

Meting

Waarderingscijfer

% controle van het

KTO.

aantal verleende


vergunningen.


Meting

% actie.


***) de opkomsttijd is de tijd tussen alarmmelding bij 112 en de komst ter plekke van de brandweer. Het gaat hier om zogenaamde prioriteit 1 meldingen, dus bijvoorbeeld niet de kat in de boom etc.


32


Actuele ontwikkelingen en nieuw beleid Kwaliteitsplan en Dekkingsrapport Brandweer (FJZ; 120.01)

In het licht van de landelijke ontwikkelingen is het bestuur van de Hulpverleningsdienst Fryslân ten aanzien van de brandweertaken van opvatting, dat het noodzakelijk is een hoger kwaliteitsniveau en een meetbare verbetering van de geleverde kwaliteit te realiseren. Om hierin de juiste keuzes te maken, zijn twee onderzoeksrapporten van belang: 1. Het Dekkingsrapport Brandweer en

2. Onderzoek naar kwaliteit en financiën brandweerzorg (Cap Gemini). Beide rapporten zijn in het algemeen bestuur van de HVD Fryslân besproken. Afgesproken is, dat met betrekking tot het dekkingsrapport/de opkomsttijden een nader plan van aanpak zal worden opgesteld

door

Brandweer

Fryslân.

Voor

de

realisering

van

de

noodzakelijke

kwaliteitsverbeteringen hebben gemeenten zelf een plan van aanpak gemaakt aan de hand van een uniform format. Hier is invulling aan gegeven in samenwerking met de gemeenten Opsterland en Smallingerland. In vergelijking met de schatting volgens het rapport van Cap Gemini blijken de

gevolgen mee te vallen, enerzijds omdat sinds het onderzoek al verbeteringen zijn gerealiseerd en

anderzijds omdat het verantwoord is niet op alle onderdelen een “10” na te streven. De hiervoor

noodzakelijke middelen betreffen een eenmalige impuls in 2011 van ca. € 26.000 en een structureel budget ten behoeve van de jaarlijkse beoordeling van bestemmingsplannen van € 5.000 per jaar (vanaf 2011).

Professionalisering Oranjekolom Rampenbestrijding (FJZ; 120.02)

Door de komst van de op handen zijnde Wet op de veiligheidsregio worden er strengere eisen gesteld aan de gemeenten (oranjekolom) in het kader van de crisisbeheersing, dit is onontkoombaar. werkzaamheden

Deze

(zowel

eisen in

brengen

personeel

een

als

aanzienlijke

in

financieel

belasting opzicht)

van

in

de

het

gemeentelijke

kader

van

de

rampenbestrijding met zich mee. Om deze ”belasting” te verminderen en aan alle eisen te kunnen

voldoen is er een regionale (Hulpverleningsdienst Fryslân) en goedkope (en noodzakelijke) oplossing gevonden. Deze oplossing, is als beste naar voren gekomen uit drie scenario’s. Dit

scenario van samenwerking op regionaal niveau kost ongeveer € 50.000 per jaar. Het Algemeen Bestuur van de Hulpverleningsdienst heeft voor deze goedkoopste optie gekozen. De andere scenario’s bestonden uit een versie waarbij elke gemeente een en ander voor zich zelf regelt; dit

kost onze gemeente dan ongeveer € 262.000 en een scenario waarbij per cluster zaken worden geregeld (bijvoorbeeld NO Fryslân); dit zou ongeveer € 57.000 per jaar kosten. Wettelijk gezien moeten we in oktober 2011 aan de eisen voldoen. Er wordt dan ook naar toe gewerkt om in oktober 2011 met het samenwerkingsscenario te werken.


33



Gemeten waarde 2010

Score subjectief veiligheidsgevoel op basis van veiligheidsmonitor

Opkomsttijd van de brandweer

Streefwaarde

11

2011

7,3

Minimaal 7,0

44%

Minimaal 70%

12

Periodieke check processen binnen rampenplan

Ja

Geen

Waarderingscijfer gemeentelijke regelgeving op

-

Minimaal 7,0

100%

100%

100%

100%

basis van klanttevredenheidsonderzoek

% Controle van het aantal verleende vergunningen voor risicovolle evenementen per jaar % Acties n.a.v. klachten/meldingen in het kader van de openbare orde/veiligheid




Lasten en baten programma openbare orde en veiligheid (x € 1.000)


Rekening

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2009

2010

2011

2012

2013

2014

1.756

1.801

1.741

1.716

1.713

1.709

58

52

52

52

52

52

1.698

1.749

1.689

1.664

1.661

1.657

-

-145

-

-

-

-

1.698

1.604

1.689

1.664

1.661

1.657

31 N

5N

5N

5N

Analyse verschil t.o.v. begroting 2010 Kwaliteitsplan en dekkingsrapport PPN 2010; 2.2 Professionalisering oranjekolom PPN 2010; 2.1 Niet beleidsmatige ontwikkelingen Totaal: Mutaties reserves (980)

50 N

50 N

50 N

50 N

141 V

140 V

143 V

147 V

60 V

85 V

88 V

92 V

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

2014

Geen

11


12

Dit betreft niet de opkomsttijd tot 8 minuten (conform effectdoel), maar de opkomsttijd tot 15 minuten.


34


2.3. Infrastructuur ‘Sober en doelmatig’ Het programma Infrastructuur omvat de aanleg, het beheer en onderhoud van (water-)wegen en

straten c.a., groenvoorzieningen, natuur- en landschapsbescherming, openbare verlichting en verkeersveiligheid. Het programma is gericht op het mogelijk maken van een veilige deelname aan het verkeer en een sober en doelmatig beheer van de openbare ruimte met inachtneming van en

respect voor de aanwezige (unieke) kwaliteiten er van, zoveel mogelijk via rationele programma’s. Bij de opstelling/herziening van rationele programma’s zal er overigens op worden toegezien dat het niveau van de uitgaven doorlopend bestuurlijk kan worden getoetst.

Programmadoel Infrastructuur Een gemeente waarin het mogelijk is om op veilige wijze aan het verkeer deel te nemen, waar sober, doelmatig en met respect voor de unieke kwaliteiten de openbare ruimte wordt beheerd en tegelijk rekening wordt gehouden met de leefbaarheid van de dorpen.




Onze burgers zijn tevreden over

Een veilige verkeersdeelname is

Er is sprake van een prettige en

de bereikbaarheid van dorpen,

mogelijk.

groene leefomgeving, met een

bedrijven en voorzieningen.

adequate staat van onderhoud voor groen en straten.

Prestatiedoel

Prestatiedoel

Prestatiedoel

Prestatiedoel

Burgers waarderen de

In 2016 is ons wegennet voor 100%

Wij houden ons wegennet in een voldoende staat van onderhoud.

Wij houden groen en wegen in een

voldoende staat van onderhoud. De

bedrijven en voorzieningen o.b.v.

categorisering in het GVVP.

Voor de totale oppervlakte moet

burger waardeert dit o.b.v. een

min. 70-80% voldoende zijn en

KTO met minimaal het cijfer 6.

bereikbaarheid van dorpen,

ingericht conform de

een KTO met minimaal het cijfer 7.

mag max. 15-20% matig en 5-7%

(subj. veiligheid)

onvoldoende zijn. (obj. veiligheid)

Meting

Meting

Meting

Meting

Waarderingscijfer KTO.

% passende inrichting.

% voldoende/matig/onvoldoende





conform de CROW-systematiek.


35


Actuele ontwikkelingen en nieuw beleid Verkeersmaatregels Greate Buorren te Sumar (Ruimte; 210.01)

De Raad heeft op 18 februari 2010, naar aanleiding van een burgerinitiatief uit Sumar, besloten om: •

De kruising Greate Buorren – Iestwei – Koekoekswei aan te pakken volgens het in samenwerking met Dorpsbelangen Sumar, opgestelde plan;

• • • •

Op de Koekoekswei en de Greate Buorren tot de Heerenweg een 60 km zone in te stellen; Binnen dat 60 km gebied de middenstreep van de weg te halen;

De kosten van deze maatregelen geheel ten laste te brengen van het GVVP budget;

Uitvoering van de overige maatregelen af te wegen bij de behandeling van de perspectiefnota.

Voornoemde werkzaamheden zijn inmiddels uitgevoerd. Bij de behandeling van de perspectiefnota 2011-2014 heeft de raad verder ingestemd met de noodzakelijk geachte aanvullende

maatregelen, te weten de aanpassing van de twee overgebleven kruisingen. Deze werkzaamheden, waarmee een bedrag van € 75.000 is gemoeid dat onttrokken zal worden aan de Algemene

Reserve, staan gepland voor 2011. Tot de aanpak van een wenselijke aanpassing van het tussenliggend wegvak is, mede gelet op de kosten, niet besloten. Notitie tot stimulering fietsroutenetwerk (Ruimte; 210.01)

In de politieke termijnagenda heeft de raad opgenomen, dat er een “notitie tot stimulering fietsroutenetwerk” zal verschijnen. Deze notitie, waarin is aangegeven welke inspanningen wij verrichten om te komen tot een fijnmazig fietsnetwerk, zal in de eerste helft van 2011 ter kennisname aan de raad worden aangeboden.

Parkeerproblematiek Stania state (Ruimte; 211.01)

Tijdens het onderzoek door de werkgroep 'traverse Trynwâlden' en later bij de onderhandelingen

over de voorstellen van de werkgroep met de provincie, is steeds de parkeerproblematiek bij

Stania State prominent in beeld geweest. Pas in een laat stadium, toen een noodzakelijke grondtransactie afketste, is Stania State uit de plannen gehaald. Wel is besloten om een bijdrage van € 151.000 van de gemeente Leeuwarden aan de centrale as, welke betrokken was bij het

dekkingsverhaal van de oorspronkelijke traverseplannen (dus incl. Stania State), te reserveren voor de zoektocht naar een adequate oplossing voor dit probleem (perspectiefnota 2011-2014).

Uitgangspunt zal daarbij zijn om de problematiek op het terrein van Staatsbosbeheer (eigenaar van Stania State) op te lossen vanuit een grotere gedachte, namelijk het weer in oorspronkelijke 'Roodbaard'-staat brengen van het park. Onze insteek zal zijn om het project, na de inbreng van de genoemde bijdrage, voor de gemeente verder budgettair neutraal te laten zijn en dit als

taakstellend te beschouwen. Naast het primaire infrastructurele belang van terugdringen van de parkeeroverlast, is er tevens een belang voor toerisme, waarbij vooral moet worden gedacht aan wandel- en fietstochten in de Trynwâlden met Stania State als startpunt.


36


Notitie Groenbeleid tegen het licht houden; met name onkruidbestrijding (MBB; 560.01)

De beleidsplannen op meerdere deelterreinen van het beheer van de openbare ruimte zijn inmiddels redelijk gedateerd. Daarnaast is een integrale visie op het beheer van de openbare

ruimte gegeven allerhande ontwikkelingen noodzakelijk. Het is de bedoeling in 2011 verder vorm te geven aan deze integrale visie en het aspect onkruidbestrijding wordt hierin betrokken.


Gemeten waarde 2010

Waarderingscijfer bereikbaarheid

-

Mate van inrichting wegennet conform GVVP

-

Staat van onderhoud wegennet conform

CROW-systematiek (objectieve veiligheid)

Waarderingscijfer burger m.b.t. staat van onderhoud groen en wegen (subjectieve

13

Streefwaarde 2011

Minimaal 7,0 % passende inrichting

14

Voldoende 78%;

minimaal 84% voldoende

Onvoldoende 14%

maximaal 8%

-

Minimaal 6,0

Matig 8%;

maximaal 8% matig onvoldoende

veiligheid)

13


14

Het % passende inrichting is nog niet bekend, omdat het systeem nog moet worden opgezet


37





Lasten en baten programma infrastructuur (x € 1.000) Rekening

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2009

2010

2011

2012

2013

2014

14.170

7.670

7.399

6.857

8.051

7.012

262

250

78

76

76

76

Saldo lasten en baten

13.908

7.420

7.321

6.781

7.975

6.936

Mutaties reserves (980)

-6.564

-967

-707

-158

-1.232

-162

7.344

6.453

6.614

6.623

6.743

6.774

75 N

-

-

-

Lasten Baten

Totaal programma 3

Analyse verschil t.o.v. begroting 2010

Verkeersmaatregelen Sumardeel (AR) PPN 2010 3.2 Niet beleidsmatige ontwikkelingen Totaal: Mutaties reserves (980) Bijdrage AR economische structuur Skûlenboarch Bijdrage AR verkeersmaatregelen Sumardeel 2 kruisingen

174 V

639 V

555 N

484 V

99 V

639 V

555 N

484 V

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

2014

200 V

-

945 V

-

75 V

-

-

-

Investeringen met maatschappelijk nut: Bijdrage AR GVVP aanpassen wegprofiel

74 V

74 V

74 V

74 V

Bijdrage AR Reconstructie hoofdinfrastructuur

168 V

84 V

213 V

88 V

Bijdrage AR Bermen en erftoegangwegen

190 V

-

-

-

Totaal:

707 V

158 V

1.232 V

162 V


38


2.4. Economische zaken ‘Werken aan regionale economie en werkgelegenheid’ Het programma economische zaken omvat activiteiten die een bijdrage leveren aan het in stand

houden en zo mogelijk versterken van de economische en toeristisch-recreatieve structuur in de gemeente Tytsjerksteradiel. De gemeenteraad heeft in december 2005 besloten om zowel een

beleidsplan economische zaken als een beleidsplan recreatie & toerisme op te stellen. Beide

plannen zijn naast hun primaire functie ten behoeve van het beleidsveld ook bedoeld als bouwstenen voor een nieuwe gemeentelijke structuurvisie. In november 2006 heeft de raad

ingestemd met het beleidsplan economische zaken (Oan ’t Wurk; 2006-2010) en in juni 2007 met het beleidsplan toerisme en recreatie (Alles wat Fryslân moai makket; 2007-2017). De verdere

uitwerking van de vastgestelde beleidskaders is een bevoegdheid van het college. Jaarlijks worden

hiervoor uitvoeringsplannen ter informatie aan de raad aangeboden. Via de reguliere planning en control cyclus vindt vervolgens rapportage over de voortgang van de beleidsplannen en de daaraan gekoppelde jaarplannen plaats.

Programmadoel Economische Zaken Op een zo duurzaam mogelijk wijze wordt de economische en toeristisch-recreatieve structuur in stand gehouden en versterkt.

Beoogd maatschappelijk effect



Voor ondernemers zijn voldoende

De werkloosheid is constant op

Het ondernemersklimaat is

mogelijkheden om zich te

een aanvaardbaar laag niveau.

positief.

vestigen, zich te verplaatsen of uit

Beoogd maatschappelijk effect Binnen de gemeente zijn

initiatieven van duurzaam ondernemen.

te breiden in de gemeente.

Prestatiedoel

Prestatiedoel

Wij hebben minimaal 5 ha.

De werkloosheid in onze

bedrijventerreinen op voorraad om aan de vraag van ondernemers te kunnen voldoen.

Prestatiedoel

Effectdoel

Wij behoren altijd tot de acht

Wij richten nieuwe en te

gemeente blijft in 2010 meer dan

meest ondernemingsvriendelijke

revitaliseren bedrijventerreinen in

2% onder het Friese gemiddelde.

gemeenten van Noord-Nederland.

onze gemeente duurzaam in en zorgen vervolgens voor een duurzaam beheer.

Meting

Meting

Meting

Meting

Beschikbare bedrijventerreinen in

% werkloosheid t.o.v. Fries

Rangorde (eens per 2 jaren).

Mate van duurzaamheid.

ha.

gemiddelde.





39


Actuele ontwikkelingen en nieuw beleid Beleid en evaluatie (nieuwe en bestaande) bedrijventerreinen) (Ruimte; 320.01)

In de politieke termijnagenda heeft de raad opgenomen, dat er een nieuw beleidsplan voor Economische Zaken moet komen. Daartoe zal het huidige beleid uiteraard eerst worden geëvalueerd. De evaluatie en het nieuwe beleidsplan staan gepland voor de eerste helft van 2011. Masterplan Earnewâld (Ruimte; 821.02)

Voor de recreatiekern Earnewâld wordt door een werkgroep uit het dorp een masterplan

ontwikkeld. De gemeente is zelf bewust niet in de werkgroep vertegenwoordigd om Earnewâld de

kans te geven zelf richting te geven aan de door hen gewenste ontwikkelingen in hun dorp. Dit masterplan, waarvan het waterfront Earnewâld onderdeel uitmaakt, zal een uitvoeringsagenda kennen waar de nodige investeringen mee gemoeid zijn. Op dit moment is nog niet inzichtelijk

welke keuzes op grond van het masterplan gemaakt zullen worden en welke (financiële) consequenties deze keuzes met zich mee zullen brengen. Uitgangspunt is echter dat financiering

van het masterplan kan worden gevonden binnen de exploitatiemogelijkheden van het gebied. Dit beschouwen wij als een taakstellend kader. 2e fase haven Aldtsjerk (Ruimte; 560.01)

In de raad van 21 oktober 2010 wordt de aanleg van de 2e fase van de haven Aldtsjerk ter

besluitvorming aan de raad voorgelegd. De 2e fase betreft onder andere de aanleg van een

toiletgebouwtje en een aantal passantenvoorzieningen zoals een vuilwatervoorziening, aansluiting water en elektra. De kosten van de aanleg van de 2e fase kunnen worden gefinancierd uit een

subsidie plattelandsprojecten, het voordeel gerealiseerd bij de 1e fase en het budget “aanvullende maatregelen werkzaamheden waterplan”. De structurele kosten voor groot onderhoud van het toiletgebouwtje bedragen € 1.000 per jaar en zijn meegenomen in de begroting 2011.

De lasten van deze ontwikkeling zijn om praktische redenen voorlopig onder programma 11 verantwoord, maar worden uiteraard administratief overgeheveld naar dit programma. Opwaarderen waterfront Earnewâld (Ruimte; 560.01) De havens van Earnewâld zijn al enige tijd dringend aan vervanging toe. Hier zijn binnen de

begroting onderhoudsmiddelen voor beschikbaar. Met eenvoudig vervangen kan echter niet meer worden voldaan aan de tegenwoordige eisen. Om ervoor te zorgen dat Earnewâld haar

aantrekkingskracht als watersportkern midden in het nationaal park behoudt of zelfs versterkt, is er voor gekozen om een masterplan voor (en door) Earnewâld te laten maken. Het waterfront

maakt hiervan onderdeel uit. Gezien de onderhoudstoestand van de havens wordt hiervoor tegelijkertijd een uitvoeringsplan gemaakt. Het plan voor het waterfront moet inspelen op de

wensen van de tegenwoordige watertoerist en draagvlak hebben onder de inwoners. Zowel de VTE

(Vereniging Toeristenbureau Earnewâld) als dorpsbelangen zijn bereid mee te werken en financieel bij te dragen. Waar mogelijk wordt gekozen voor duurzame oplossingen (fsc-hout, hergebruik

materiaal). Door het maken van een totaalvisie kan subsidie worden verkregen voor het waterfront (Friese Meren fase II). Daarnaast is en wordt gezocht naar andere subsidiemogelijkheden;

duidelijkheid hierover is helaas niet meer voor het winterseizoen te verwachten waardoor


40


uitvoering noodgedwongen opgeschort moet worden tot na het seizoen 2010-2011. Absolute zekerheid omtrent de subsidiestromen is noodzakelijk, aangezien het uitgangspunt is en blijft dat het opwaarderen van het waterfront niet zal leiden tot een uitzetting van de begroting.

Wat valt er te meten? Kengetal Beschikbare bedrijventerreinen in ha.

Gemeten waarde 2010

15

Streefwaarde 2011

4,95 ha

Minimaal 5 ha.

1,8%

Maximaal 2%

Rangorde ondernemingsvriendelijkste gemeente

-

Minimaal 8e plaats

Mate van duurzaamheid nieuwe en gerevitaliseerde

-

mate van duurzaamheid

% Werkloosheid ten opzichte van Fries gemiddelde van Noord-Nederland (eens per 2 jaren) bedrijventerreinen

15

(nog in ontwikkeling)



41





Lasten en baten programma Economische zaken (x € 1.000) Rekening

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2009

2010

2011

2012

2013

2014

708

884

748

595

609

499

31

5

5

5

5

5

677

879

743

590

604

495

-195

-333

-301

-94

-109

-

482

546

442

496

495

495


136 V

289 V

275 V

384 V

Totaal:

136 V

289 V

275 V

384 V

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

2014


Analyse verschil t.o.v. begroting 2010 2e fase haven Aldtsjerk (financieel via Pr. 11)

Mutaties reserves (980) Bijdrage AR glasvezelnetwerk

25 V

25 V

-

-

Bijdrage res. plattelandsvernieuwing algemeen

48 V

41 V

-

-

6V

6V

-

-

22 V

22 V

-

-

-

-

109 V

-

31 V

-

-

-

Bijdrage AR Alde paden, nije wegen

169 V

-

-

-

Totaal:

301 V

94 V

109 V

-

Bijdrage res. plattelandsvernieuwing; praktijkproef energie uit hout

Bijdrage res. plattelandsvernieuwing; regiomarketing Bijdrage res. situatie It Wiid waterfront Earnewâld Bijdrage AR Noordelijke elfstedenvaarroute Investeringen met maatschappelijk nut:


42


2.5. Onderwijs ‘Ontwikkelen naar brede scholen’ Het

programma

Onderwijs

richt

zich

op

goede

onderwijshuisvesting,

op

de

lokale

onderwijsagenda, op vervoer van leerlingen waar dat nodig is, en op het stimuleren van persoonlijke ontwikkeling van doelgroepen. Onderwijs zelf is primair de verantwoordelijkheid van de

scholen en hun besturen. In deze rolverdeling wordt in onze gemeente door alle betrokkenen werk

gemaakt van een goede en stevige samenwerking. Op diverse plaatsen leidt dit tot ontwikkeling van het “brede school”-concept en tot multifunctioneel accommodatiegebruik. Die goede

samenwerking maakt ook mogelijk dat onderwijs en onderwijsbeleid prominente pijlers zijn in de

integrale benadering van kinderen, jeugd en jongeren, en van hun kansen en problemen (WMOdomein opvoeden en opgroeien).

Het programma heeft veel relatie met activiteiten in andere programma’s, zoals Welzijn (WMO,

clustering voorzieningen, Centrum Jeugd & Gezin), Sport (Buurt-Onderwijs-Sport projecten),

Romte (planontwikkeling), MBB (gebouwen), Werk & Bijstand (startkwalificatie schoolverlaters).

Programmadoel Onderwijs Voor alle groepen inwoners zijn kwalitatieve en kwantitatieve onderwijsmogelijkheden aanwezig, de gemeente beschikt over een samenhangend onderwijsbeleid.





Scholen in de

Iedereen binnen de

Er is sprake van een


Jongeren en

gemeente

gemeente heeft gelijke

sluitende leerweg tot en met een

sluitende aanpak van

zorg voor kinderen in

volwassenen zijn goed

beschikken over goede

er bestaat bijzondere

startkwalificatie voor

de gemeente.

deelname aan de

onderwijshuisvesting.

aandacht voor groepen

de arbeidsmarkt.

Tytsjerksteradiel

Effectdoel

Het onderhouds-

kansen op onderwijs,

met een achterstand.

Effectdoel

Wij stellen alle

Prestatiedoel

De basisscholen in

Prestatiedoel

Het percentage


voorbereid op actieve samenleving.

Prestatiedoel

Prestatiedoel

Ultimo 2010

Vanaf 2010 stellen

Prestatiedoel

Wij realiseren

Prestatiedoel

Jaarlijks nemen

niveau van de

leerlingen in de

de gemeente

vroegtijdige

volgen en

wij een plan van

ieder jaar een

minimaal 20

schoolgebouwen

gemeente in staat om beperkingen

scoren jaarlijks

met de CITO-toets

schoolverlaters zonder start-

registreren wij in

de gemeente alle

aanpak op voor

elk kind bij wie in

stageplek voor alle

volwassenen deel

blijft minimaal

in afstand/aard

gelijk of hoger dan

kwalificatie wordt

kinderen van 0-19

de Verwijsindex

maatschappelijke

opleidingen en

scholen met

jaarlijks met min.

jaar in het

Risicojongeren een

stage binnen de gemeentegrens

volwassenen aan

risico’s wordt

willen doen.

overige cursussen

voor OPO en PCBO gelijk aan het

volgens verord.

niveau van OPO

leerlingenvervoer

vergelijkbare

(2007) en PCBO

te overbruggen.

populatie elders.

0,25% terug-

Electronisch Kind

gedrongen (van

Dossier.

(2008) door 100%

3,2% in 2006 naar

onderhoudsplan.

2011).

uitvoering van het

Meting

Meting

Aantal besluiten

onderhoudsplan.

leerlingenvervoer


geregistreerd.

max. 1,9% in

% uitvoering



Meting

CITO-score.


vermoeden op

leerlingen die een

minimaal 100

Volwasseneneducatie.

Meting

Meting EKD

Verwijsindex

Gerealiseerde

Meting

Meting

leerplichtverslag.

(invulling

risicojongeren

stageplekken

VAVO/VWE-

(invulling

cursussen.

Kengetal

vooralsnog

onbekend).


Meting

aan VAVO-

(invulling

vooralsnog

vooralsnog

onbekend).

onbekend).


Aantal


43


Actuele ontwikkelingen en nieuw beleid Integraal Huisvestingsplan (IHP) Onderwijs 2011 - 2014 (Samenleving; 420.01)

Jaarlijks wordt het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs tegelijk met de perspectiefnota in de raad behandeld. Op basis van het geactualiseerde IHP heeft aanpassing in de meerjarenbegroting

plaatsgevonden. Voorts is er nog sprake van nog nader uit te werken aanvragen met betrekking

tot huisvesting van het voortgezet onderwijs in de gemeente. Op dit moment valt hierover geen nieuws te melden.

Ontwikkelingen OSG Singelland en CSG Liudger (Mienskip; 441.01; 443.01)

Door de beide scholen voor voortgezet onderwijs in Burgum zijn de plannen voor het realiseren van een Havotop geconcretiseerd en uitgevoerd. Het schoolljaar 2010-2011 is het eerste jaar van

de Havotop. Hierdoor is een ruimtetekort ontstaan bij OSG Singelland. Daarom is een deel van de noodlokalen blijven staan, om dit ruimtegebrek op te vangen.

In het kader van het Integraal Huisvestingsplan hebben beide scholen een (gezamenlijke) aanvraag

gedaan voor de huisvesting van de Havotop. Deze aanvraag is in het IHP16 “p.m.” meegenomen, omdat nog nader onderzocht gaat worden, welke huisvestingsvoorzieningen hiervoor in de nabije

toekomst nodig zijn. De kosten van de tijdelijke huisvesting voor 2010 en 2011 zijn meegenomen in de 2e bestuursrapportage 2010.

Daarnaast is op beide scholen sprake van een versterkte groei van het aantal leerlingen in het eerste leerjaar. Er mag worden verwacht, dat wanneer deze trend zich doorzet er nog een groter

beroep op tijdelijke huisvesting voor het schooljaar 2011-2012 zal komen. Wij zullen u hier in het kader van de 1e bestuursrapportage van 2011 nader over berichten. Trijetalige skoallen stimulearje (Samenleving; 480.01)

In het tweede kwartaal 2011 zal een notitie over het stimuleren van drietalige scholen in de gemeente aan de raad worden voorgelegd. In de voorbereiding daarop zal dit onderwerp tevens

aan de orde zijn in een specifieke informatiebijeenkomst van de raad in maart 2011 over onderwijs en jeugdbeleid.


Gemeten waarde 2010

17

Streefwaarde 2011

% Uitvoering onderhoudsplan schoolgebouwen

59,46 %

100%

Aantal genomen besluiten leerlingenvervoer

99,59%

Minimaal 95%

Totaalgemiddelde Cito-eindtoetsen v.d.

Hoger

Minimaal gelijk

gemeente t.o.v. vergelijkbare populatie

(535,8 t.o.v. 533,8)

Kengetal leerplichtverslag

-

16

IHP = Integraal Huisvestingsplan Onderwijs

17



-/- 0,25% t.o.v.

voorgaande jaar

44


Kengetal

Gemeten waarde 2010

Registratie alle kinderen in de gemeente 0-19

Streefwaarde

17

2011

-

100%

Plan van aanpak voor geregistreerde kinderen

-

100%

Aantal gerealiseerde maatschappelijke

-

100%

19 VAVO

20 VAVO / 100 VWE

in EKD (Elektronisch Kinddossier) in Verwijsindex Risicojongeren

stageplekken voor leerlingen binnen de gemeentegrens Deelname VAVO18/VWE19-cursussen

56 VWE




Lasten en baten programma Onderwijs (x € 1.000) Rekening

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2009

2010

2011

2012

2013

2014

5.714

4.308

3.900

3.857

3.818

3.796

938

915

714

714

714

713

4.776

3.393

3.186

3.143

3.104

3.083

-1.109

-

-

-

-

-

3.667

3.393

3.186

3.143

3.104

3.083

4V

21 V

41 V

54 V


203 V

229 V

248 V

256 V

Totaal:

207 V

250 V

289 V

310 V

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

2014



IHP 2010 PPN 2010; 5.1a (AWN 54 2011)

Mutaties reserves (980) Geen Totaal:

18

VAVO = Voortgezet algemeen volwassenen onderwijs

19

VWE = volwasseneducatie


45


2.6. Welzijn ‘Welzijn in de dorpen’ Het programma welzijn omvat inzet en activiteiten om de participatie van burgers in de samenleving te ondersteunen. Belangrijk deel daarvan is het initiëren en in stand houden van voorzieningen voor jong én oud, van voorzieningen op het gebied van kunst en cultuur, en van overige gemeenschappelijke voorzieningen ter bevordering van de sociale leefbaarheid in de dorpen. De ambitie richt zich op zelfstandigheid/zelfredzaamheid van burgers, groepen

en organisaties, op preventie, en

op

multifunctionaliteit van voorzieningen. In het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) is de gemeente voor burgers de eerst aanspreekbare overheid. In die verantwoordelijkheid heeft de gemeente een actieve regierol in de afstemming met een groot aantal lokaal werkzame instellingen op het gebied van welzijn, ondersteuning en zorg. Programmadoel Welzijn Het initiëren en in stand houden van welzijn voor onze burgers door actieve participatie in de samenleving te stimuleren met voldoende zorg voor kwetsbare groepen.

Burgers zijn sociaal actief


Er is een levendig aanbod


Beoogd maatsch. effect De dorpen binnen de

Burgers zijn tevreden met

en kunnen participeren in

van kunst en cultuur.

gemeente zijn sociaal

de welzijnsvoorzieningen.

de maatschappij.

Prestatiedoel

Wij ondersteunen het

leefbaar.

Effectdoel

Jaarlijks worden

Prestatiedoel

Wij ondersteunen het

vrijwilligerswerk

tenminste 7 groepen

kunstaanbod door

jongeren, verspreid

gemeentelijk actieve

over de gemeente,

jaarlijkse aankoop van

zodanig dat het aantal organisaties die werken met

vrijwilligers, elk jaar gehandhaafd blijft op minimaal 450.

of opdracht te doen

ondersteund en

voor een ruimtelijk

gestimuleerd bij het

kunstwerk of minimaal

houden van

kunstwerken

activiteiten/projecten

(schilderijen /etsen).

opzetten en draaiend

in de leefomgeving.

5 tweedimensionale

Prestatiedoel

Jaarlijks worden i.k.v. de deelverordening

incidentele culturele activiteiten minimaal 25 culturele activiteiten

Prestatiedoel

Meting

Aantal gemeentelijk

Aantal groepen

actieve organisaties

jongeren.

die werken met vrijwilligers.




Meting

Aantal aankopen en/of opdrachten.


Prestatiedoel

In 2011 is er in alle

In 2011 heeft, van de

dorpen een

inwoners die op 01-

aantoonbaar initiatief

geweest om te komen

01-2009 75 jaar of

ouder waren, minimaal

tot een

65% een bezoek

dorpsklankbord.

gehad van een vrijw.

gesubsidieerd.

seniorenbezoeker. Van

Daarnaast worden min.

de bezochte ouderen

activiteiten

positief over het

8 structurele

is minimaal 80% bezoek.

gesubsidieerd.

Meting


Meting

Aantal culturele activiteiten.


Meting

Aantal initiatieven.


Meting

% bezocht / % positief.


46


Actuele ontwikkelingen en nieuw beleid Poppodium Hurdegaryp (Samenleving; 630.01)

In het programma van eisen van het nieuwe MFC in Hurdegaryp van 2008 is het poppodium niet

meegenomen. De komende tijd zal het programma van eisen worden geactualiseerd en kan tevens worden bekeken, of er ruimte voor een poppodium kan worden meegenomen. Verwacht wordt dat daarvoor dan een extra investering nodig is. Wij zullen dit in de loop van 2011 nader preciseren. Multifunctioneel centrum (MFC) Noardburgum (Samenleving; 630.02)

Bij de behandeling van de Programmabegroting 2010-2013 heeft de raad besloten, dat er een

nieuw te bouwen MFC moet komen in Noardburgum. In eerste instantie was in de begroting enkel een bedrag opgenomen voor de noodzakelijke renovatie van bestaande voorzieningen. De lasten van deze renovatie ten bedrage van € 79.000 waren al meegenomen in de begroting 2010. De extra middelen, die nodig zijn om te komen tot een nieuw MFC, worden via deze begroting

meegnomen. Naar verwachting zullen de lasten van deze investering € 69.000 per jaar bedragen

vanaf 2012 (status B). Hiermee bedraagt de totale last van het MFC € 148.000. Budgetsubsidie dorpshuizen verhogen (Samenleving; 630.02)

Het MFC De Einekoer in Ryptsjerk maakt vanaf 2011 volledig deel uit van de Stichting Federatie Dorpshuizen Tytsjerksteradiel op grond van de Notitie Dorpshuizen, die in januari 2010 door de

raad is vastgesteld. Op basis hiervan moet de budgetsubsidie van de stichting verhoogd worden. De bijdrage voor De Einekoer wordt geraamd op € 11.000 per jaar (status B). Actualisatie onderhoudsvoorziening dorpshuizen (Samenleving; 630.02)

Om tot een betere lastenspreiding te komen en te anticiperen op de verwachte lastenstijging voor groot onderhoud aan dorpshuizen vanaf 2014, is het nodig in de periode 2010-2013 € 16.000

per jaar te reserveren door een jaarlijkse storting in een voorziening en vanaf 2014 het jaarlijkse

onderhoudsbudget van de stichting met € 16.000 te verhogen. De voorziening is bedoeld om in de jaren 2014 e.v. een te verwachten piek in de benodigde onderhoudsbudgetten voor die jaren

op te kunnen vangen. Eén en ander op grond van de Notitie Dorpshuizen, die in januari 2010 door de raad is vastgesteld. Aanpassing gebouwen peuterspeelzalen (Samenleving; 650.02)

Het wetsvoorstel OKE (OntwikkelingsKansen en Educatie) is per 1 augustus 2010 van kracht. Dit wetsvoorstel wijzigt de wet Kinderopvang. Peuterspeelzaalwerk wordt in deze wet opgenomen en

er worden o.a. wettelijke eisen gesteld aan de peuterspeelzalen op het terrein van hygiëne en

veiligheid. Handhaving is een verantwoordelijkheid van de gemeente. GGD-inspecteurs hebben eind 2008 een nulmeting uitgevoerd in onze gemeente. Uit de inspecties blijkt dat er enige

aanpassingen verricht moeten worden om te voldoen aan de wettelijke eisen. Het betreft in hoofdzaak eenmalige aanpassingen om aan de nieuwe eisen te kunnen voldoen.


47


Ontwikkeling kinderopvang (Samenleving; 650.02) De

gemeente

is

verantwoordelijk

voor

de

registratie

en

handhaving

van

de

kinderopvangvoorzieningen in haar gemeente. Het gaat hier niet alleen om de locaties kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang, maar sinds 2010 ook voor de gastouders. De

uivoering van de wet bleek veel problemen te veroorzaken bij gastouders, gemeenten en GGD (GGD voert de inspecties uit). De Wet Kinderopvang is dan ook in augustus 2010 aangepast.

De inspecties voor de gastouders zijn verdeeld in een zogenaamde TKA (papieren inspectie) en

een zogenaamde TKB (inspectie op locatie). Aanmeldingen van gastouders die na 1 juli 2010 bij gemeenten zijn ingediend mogen in 2011 de TKB- inspectie krijgen. Dit betekent dat de kosten

verspreid worden over 2010 en 2011. Zoals het er nu naar uitziet zal er vanaf 2012 jaarlijks een inspectie plaatsvinden.

Bovenstaande geldt overigens niet voor de locaties van kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang. Die dienen net als voorheen gewoon jaarlijks geïnspecteerd te worden.

Voor 2011 kunnen de kosten binnen de daarvoor bestemde post in de begroting worden opgevangen. Voor 2012 en verder betekent dit echter op jaarbasis een uitzetting van € 29.000.

De lasten van deze ontwikkeling zijn om praktische redenen voorlopig onder programma 11 verantwoord, maar worden uiteraard administratief overgeheveld naar dit programma.


Gemeten waarde 2010

20

Streefwaarde 2011

Aantal in de gemeente actieve organisaties die

-

Minimaal 450

Aantal ondersteunde groepen jongeren bij

8

Minimaal 7,0

werken met vrijwilligers

activiteiten/projecten in de leefomgeving Aantal aankopen of opdrachten 3D en/of 2D

2 x 3D (keunstbanken)

Minimaal 1 3D of 5 2D aankopen of opdrachten

Aantal incidentele en structurele culturele activiteiten

18 incidenteel 8 structureel

Minimaal 25 incidentele

en 8 structurele culturele activiteiten

Aantal initiatieven tot een dorpsklankbord

3

Waardering aantal bezochte ouderen met

-

leeftijd per 1 januari > 75 jr.

20

16 Minimaal 65% bezocht, daarvan minimaal 80% positief



48





Lasten en baten programma welzijn (x € 1.000) Rekening

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2009

2010

2011

2012

2013

2014

11.782

13.321

13.082

12.725

12.856

12.728

1.346

1.232

1.465

1.352

1.357

1.357

10.436

12.089

11.617

11.373

11.499

11.371

-62

-793

-267

-

-106

-

10.374

11.296

11.350

11.373

11.393

11.371


Analyse verschil t.o.v. begroting 2010 Clusteren voorzieningen mfc Noardburgum PPN 2010; 6.2

-

69 N

69 N

69 N

11 N

11 N

11 N

11 N

Onderhoudsvoorziening dorpshuizen PPN 2010; 6.4

16 N

16 N

16 N

16 N

Aanpassen gebouwen peuterspeelzalen PPN 2010; 6.1

52 N

-

-

-


551 V

812 V

686 V

814 V

Totaal:

472 V

716 V

590 V

718 V

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

2014

Onderhoudsbudget mfc Ryptsjerk PPN 2010; 6.3


Investeringen met maatschappelijk nut: Bijdrage AR Clustering voorzieningen Noardburgum Bijdrage AR Clustering Hurdegaryp Totaal:


267 V

-

-

-

-

-

106 V

-

267 V

-

106 V

-

49


2.7. Sport ‘Blijvend bewegen’ Het programma sport betreft de dienstverlening aan de burgers op het gebied van sportvoorzieningen en het stimuleren van sportbeoefening.

Het voorzieningenniveau en de samenwerking met sportclubs bevindt zich in vergelijking met

andere Friese gemeenten op een hoog niveau. Wij participeren in Buurt-Onderwijs-Sport projecten (BOS-impuls).

Sport

gemeenschapsvorming.

is

steeds

nadrukkelijker

een

factor

in

gezondheid,

opvoeding,

Wat de accommodaties betreft richten wij ons bij ontwikkelingen vooral op mogelijkheden tot

concentratie van voorzieningen.

Het programma heeft veel relatie met activiteiten in andere programma’s zoals Welzijn (WMO, clustering voorzieningen), Onderwijs, Romte (planontwikkeling), MBB (gebouwen). Programmadoel Sport

Via actieve en passieve sportdeelname wordt de gezondheid en de sociale participatie verbeterd.




De burgers zijn tevreden over het aantal door de

Het aantal burgers dat deelneemt aan

Sportverenigingen en individuele sporters kunnen

mogelijkheden tot sportbeoefening.

sportaccommodaties neemt voortdurend toe.

sportaccommodaties.

gemeente in stand gehouden of gerealiseerde

sportactiviteiten in de gemeentelijke

tegen gunstige voorwaarden gebruik maken van

Effectdoel

Effectdoel

Prestatiedoel

Prestatiedoel

Effectdoel

De zwembadgebruikers

De burgers waarderen

Het aantal gebruikers

De bezettingsgraad van

De gebruikers van de

tevreden over het

sportvoorzieningen

blijft jaarlijks minimaal

en velden neemt

waarderen de tarieven

o.b.v. een KTO met

gelijk t.o.v. het vorige

jaarlijks toe.

zijn jaarlijks voor 75% zwembad en de zwemlessen.

het aantal

minimaal het cijfer 7.5.

van de zwembaden

jaar.

de sporthallen/zalen

sportaccommodaties

en voorwaarden, o.b.v.

een KTO, met minimaal het cijfer 6.

Meting

% tevredenheid.


Meting




Meting

Meting

% stijging/daling aantal

Bezettingsgraad

zwembadgebruikers

sporthallen/zalen en


velden.

Meting




50


Actuele ontwikkelingen en nieuw beleid Groot onderhoud zaalsportaccommodaties (Samenleving; 530.01)

De meeste gemeentelijke gymnastieklokalen dateren uit de jaren '70 van de vorige eeuw en

behoeven groot onderhoud. Daarna kunnen zij weer vele jaren dienst doen als accommodatie voor

het bewegingsonderwijs en sport, met mogelijk andere activiteiten als nevengebruik. In de op 18 februari 2010 door de raad vastgestelde Sportnota is uitgesproken dat deze lokalen een

belangrijke functie vervullen voor de leefbaarheid van de dorpen. Door het renoveren van een vijftal gymnastieklokalen kunnen zij weer jarenlang worden gebruikt. Zou dit niet gebeuren dan

zou op korte termijn de technische staat van de gebouwen een normaal gebruik niet langer mogelijk maken. De renovatie bestaat uit aanpassingen aan de gevels en de ventilatiesystemen. Wij beginnen in 2011, waardoor de last van deze investering vanaf 2012 op de begroting drukt (structureel € 70.000; status ramingen B).

Combinatiefuncties (sport, cultuur, onderwijs) (Samenleving; 530.01)

Bij de regeling combinatiefuncties worden combinatiefunctionarissen ingezet op (ten minste twee van) de sectoren sport, cultuur en onderwijs. Met deze regeling bereiken wij de doelgroep van inwoners tot en met 18 jaar. In de Sportnota, vastgesteld door de raad, is het voornemen

opgenomen om deze regeling op te zetten samen met de vier buurgemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Dongeradeel en Kollumerland ca.

Door gebruik te maken van de regeling combinatiefuncties kan de sportstimulering, nu in BOS- en breedtesportprojecten, in onze gemeente worden voortgezet. Het is van belang om dit voort te zetten, omdat hiermee sport- en beweegachterstanden bij kinderen worden weggewerkt. We zien

positieve effecten op de gezondheid van kinderen en meer lidmaatschap van sportverenigingen, meer beweging en minder overgewicht.

De BOS-projecten lopen tot en met 2011. De laatste mogelijkheid om met Combinatiefuncties te starten, is in datzelfde jaar. Voor het eerste jaar geldt een 100% Rijksbijdrage en hoeven er dus geen middelen van de gemeente te worden aangewend. Voor de jaren daarna geldt een structurele Rijksbijdrage van 40% en wordt de overige 60% bekostigd door de samenwerkende gemeenten en

eventuele co-financierders. Zoals het nu staat, zal de jaarlijkse bijdrage van Tytsjerksteradiel tussen €24.000 en €33.000 uitkomen (dit is afhankelijk van de samenwerking met de andere gemeenten). De bestaande middelen van de begrotingspost “voortzetting breedtsport” kunnen hiervoor worden ingezet.

De regeling herbergt daarnaast nog andere kansen die mogelijk kunnen worden onderzocht in 2011. De Combinatiefuncties kunnen namelijk breder ingezet worden dan alleen voor de

voortzetting van de sportstimulering. Er liggen wellicht mogelijkheden om functies binnen cultuur

en onderwijs erbij te betrekken welke in aanmerking komen voor de Combinatiefuncties en dus voor de Rijksbijdrage van 40%.


51



Gemeten waarde 2010

Streefwaarde

21

2011

Tevredenheid zwembadgebruikers over

-

Minimaal 75%

Waarderingscijfer aantal sportvoorzieningen

-

Minimaal 7,5

Aantal zwembadgebruikers t.o.v. voorgaande

-

Minimaal gelijk

-

Jaarlijkse toename t.o.v.

zwembad en zwemlessen

jaar Bezettingsgraad sporthallen/-zalen en -velden

voorgaande jaar Waarderingscijfer gebruikers tarieven en

-

voorwaarden m.b.t. sportaccommodaties

Minimaal 6,0



niet-beleidsrelevante ontwikkelingen. De vaststelling van de lasten en baten van dit programma zal voor het college het kader vormen, waarbinnen de beoogde maatschappelijke effecten zullen worden nagestreefd. Lasten en baten programma sport (x € 1.000) Rekening

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Lasten

4.372

4.198

3.899

3.842

3.852

3.869

Baten

1.180

919

967

836

836

836


3.192

3.279

2.932

3.006

3.016

3.033

-4

-271

-

-

-

-

3.188

3.008

2.392

3.006

3.016

3.033

-

70 N

70 N

70 N

Mutaties reserves (980) Totaal programma 7

Analyse verschil t.o.v. begroting 2010 Groot onderhoud zaalsportacc. PPN 2010; 7.1 Niet beleidsmatige ontwikkelingen

347 V

343 V

333 V

316 V

Totaal:

347 V

273 V

263 V

246 V

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

2014


Totaal: 21



52


2.8. Werk en Bijstand ‘Werk boven inkomen’ Het programma Werk en Bijstand omvat een uitgebreid activiteitenpakket voor de doelgroep

bijstandsgerechtigden en overige minima in de gemeente. Belangrijke doelstellingen zijn het bewerkstelligen dat zoveel mogelijk inwoners economisch onafhankelijk zijn en meedoen (participeren) in de samenleving op allerlei niveaus. Waar nodig bieden wij de helpende hand. Binnen de participatie heeft de begeleiding van bijstandsgerechtigden naar betaald werk overigens

onverkort de prioriteit. Met het vaststellen van de visienota ‘Participatie in Tytsjerksteradiel – meidwaan!’ in 201022 is een integraal kader vastgelegd voor het brede scala van beleidsvelden

waarop de gemeente werk maakt van participatiebevordering.

Programmadoel Werk en Bijstand Inwoners zijn economisch zelfredzaam, participeren sociaal en maatschappelijk en doen evt. beroep op sociaal vangnet.



Iedere inwoner geniet


Bijstandscliënten

bestaanszekerheid.

Bijstandscliënten verkeren

participeren snel op de

niet in een sociaal

arbeidsmarkt.

isolement.

Prestatiedoel

Prestatiedoel

Prestatiedoel

Prestatiedoel

Prestatiedoel

Wij verstrekken een

Wij bieden hulp bij het

Wij bieden elke cliënt

De uitstroom van

Wij zetten proactief in op

uitkering voor de kosten

voorkomen en oplossen

binnen de verschillende

trajecten gericht op werk

van levensonderhoud,

van schuldenproblematiek

doelgroepen een

bedraagt minimaal 50%.

het tegengaan van het

zolang men zelf niet in

door: a. het geven van

trajectplan op maat,

minimaregelingen d.m.v.

niet-gebruik van

deze kosten kan voorzien,

voorlichting (preventief)

waarvan 80% binnen één

binnen de daarvoor

en b. maatwerktrajecten

maand na aanvraag of

begeleiden op maat. Wij

gestelde wettelijke

door inschakeling van de

wijziging van de

streven naar 100% gebruik

termijnen.

GKB (curatief ). De uitval

voorlichting en het

(bestaande) situatie.

van de regelingen door

bedraagt max. 20%.

Meting

Meting

% afhandeling binnen de wettelijke termijnen.


22

% uitval schuldhulpverlening.


bijstandscliënten.

Meting

% trajectplannen binnen één maand.


Meting

Meting

% uitstroom trajectklanten

% gebruik

naar werk.

minimaregelingen door


bijstandscliënten.


Raad 21 oktober 2010; punt 6


53


Actuele ontwikkelingen en nieuw beleid Ontwikkelingen budget Inkomensdeel Werk en Bijstand (W&B; 610.01)

Sinds eind 2008 worden de Nederlandse gemeenten geconfronteerd met een flinke stijging van het aantal bijstandsgerechtigden. Dat wordt enerzijds veroorzaakt door de economische crisis, waarbij de gemeenten, ondanks dat de economie zich herstelt, vooral de naweeën daarvan ondervinden.

Anderzijds is de komst van de wet WIJ debet aan de stijging van het aantal bijstandsgerechtigden. In de WIJ is geregeld, dat de jongere recht heeft op een werkleeraanbod en daarnaast, als de

jongere niet in staat is om het werkleeraanbod uit te voeren, of als het werkleeraanbod niet genoeg inkomen oplevert, recht op een uitkering heeft. Doordat de gemeente, door de

economische omstandigheden, niet in staat is om alle aanvragers een werkleeraanbod te kunnen

doen betekent dit een forste toename van het aantal jongeren in de uitkering. Deze factoren opgeteld betekenen ook voor onze gemeente dat het aantal bijstandsaanvragers het beschikbare budget fors overstijgt.

Verder speelt de Wet BUIG23 ons parten. Hierin is geregeld dat de IOAW24 en de IOAZ25 met ingang van 2010 voor 100% gebudgetteerd worden. Dit betekent dat het volledige risico van stijging van het aantal bijstandsgerechtigden, dat onder deze regelingen valt, voor rekening van de gemeente is. In de begroting 2011 zijn uitkeringslasten en budget van de WWB, IOAW en IOAZ zoals gebruikelijk budgettair neutraal opgenomen. Het leidende principe, geïntroduceerd vanaf de

begroting 2007, is dat het Rijk voldoende middelen aan de gemeente verschaft om de wettelijke

taak uit te voeren. Anticiperend echter op de mogelijke financiële nadelige ontwikkelingen is een stelpost opgenomen van 10% van het geschatte budget Inkomensdeel en gehandhaafd op basis van de meerjarenbegroting 2010-2014. Wij hebben ervoor gekozen om de stelpost niet aan te passen op basis van het voorlopige budget Inkomensdeel 2011-2015 omdat het definitieve

budget vrijwel altijd afwijkt van het voorlopige budget en de ontwikkeling van het bijstandsvolume niet valt te voorspellen.

Het percentage van 10% is gekozen omdat gemeenten bij een groter tekort dan 10% van het

toegekende budget onder voorwaarden een beroep kunnen doen op een Incidentele Aanvullende Uitkering (IAU). Eén van de voorwaarden die het Rijk stelt is dat er sprake moet zijn van een

uitzonderlijke situatie op de arbeidsmarkt waardoor het tekort is ontstaan. Helaas bereiken ons

berichten dat het Rijk aanvragen afwijst omdat de uitzonderlijke situatie landelijk is en daarmee niet meer specifiek een probleem voor de individuele gemeente is.

23

Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten

24

Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemer

25

Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandige


54


Een alternatief kan zijn om alsnog een (aanvullende) stelpost op te nemen. Wij hebben echter te

maken met een aantal variabelen, die een berekening van de hoogte van de stelpost nagenoeg onmogelijk maken: •

Ondanks dat het Rijk stabiliteit belijdt in de budgetten (voorlopig budget, nader voorlopig

budget, definitief budget) blijken er toch ieder jaar soms flinke verschillen te ontstaan tussen het eerste budget en het definitieve budget;

•

Het voorlopige budget is pas vlak voor de begrotingsbehandeling bekend, het definitieve

budget pas in oktober van het begrotingsjaar. Anticiperen op nadelige ontwikkelingen is

daarmee nagenoeg onmogelijk; •

het Rijk past het budget Inkomensdeel jaarlijks aan op een wijze die voor de gemeenten/VNG

niet/nauwelijks te begrijpen valt. De indruk bestaat vooralsnog dat het Rijk gemaakte afspraken eenzijdig uitlegt; • •

het Rijk verschaft geen inzicht in de meerjarige budgetten;

de ontwikkeling van het aantal bijstandgerechtigden is door ons niet te voorspellen.

De opgenomen stelpost bedraagt € 328.000. De reserve Werk en Bijstand is naar alle

waarschijnlijk vanaf 2011 uitgeput. Juist omdat de variabelen niet bekend zijn betekent dit dat het tekort op het Inkomensdeel kan variëren van € 500.000 tot € 1.200.000. Omdat er teveel

onbekende grootheden bestaan hebben wij ervoor gekozen om (voorlopig) de opgenomen stelpost te handhaven.

Deze problematiek is overigens ook aan de orde geweest in een contact met de toezichthouder van de provincie. Aanleiding daarvoor was hoe om te gaan met onzekerheden in de

(meerjaren)begroting. Ook de provincie gaf aan hiervoor geen eenduidige richtlijn te kunnen verstrekken, omdat zij met dezelfde onzekerheden kampen. Wij

hebben

dit

risico

voor

het

overige

specifiek

benoemd

binnen

de

paragraaf

weerstandsvermogen. Ontwikkelingen rond budgetten Inkomen en Participatie (W&B; 610.01)

Het participatiebudget is (landelijk) behoorlijk gedaald. Dit betekent voor de afdeling Werk en Bijstand het maken van keuzes. Het kader hiervoor is de al eerder genoemde visienota ‘Participatie

in Tytsjerksteradiel – meidwaan!’. Overigens wordt de visie op participatie niet bepaald door de financiën die ervoor beschikbaar zijn maar wordt deze daar wel mee door beïnvloed. De visie geeft richting aan de wijze waarop - met de in de praktijk beschikbare middelen - het meedoen in de

samenleving wordt bevorderd. Het betekent wel dat de komende onafwendbare bezuinigingen wijzigingen voor budgetten met zich mee zullen brengen. Bij de afwegingen over bezuinigingen en hun gevolgen, zullen het betreffende beleid en de participatievisie een rol spelen.

Op Prinsjesdag 2010 heeft het kabinet aangegeven dat de re-integratie budgetten voor 2011,

vanwege de bestuurlijke afspraken hierover, gehandhaafd blijven. In 2012 wordt het budget met € 190 mln. gekort.

Ontwikkelingen naar aanleiding van het regeerakkoord 2010

Voor de afdeling Werk en Bijstand zijn, op hoofdlijnen, de volgende maatregelen uit het nieuwe regeerakkoord van belang.


55


•

Een WWB-uitkering mag worden geweigerd als de kans op werk door gedrag en inkomen

beperkt is; • • •

De vrijstelling van de sollicitatieplicht ouders met kinderen tot 5 jaar wordt beperkt;

Er komt een wettelijke plicht tot een tegenprestatie naar vermogen voor bijstand;

WWB, Wajong en Wsw gaan op in één regeling. Voor wie nu in de Wsw zit, verandert er niets. De Wajong blijft voor volledig arbeidsongeschikten;

• • •

Re-integratie wordt alleen nog selectief ingezet; Bijstand voor inwonenden wordt afgeschaft;

De Wet Investeren Jongeren wordt aangescherpt. Wie nog recht heeft op studiefinanciering

moet dat aanvragen. School gaat voor bijstand; •

Grens aan inkomensondersteunende maatregelen door gemeenten. Maximaal tot 110% van minimumloon. Dit moet armoedeval voorkomen;

•

Uitkeringsfraude wordt standaard bestraft met het inhouden van de uitkering voor drie maanden;

•

De

Wet

Vazalo,

die

combineren

werk

en

zorg

voor

alleenstaande

ouders

moest

vereenvoudigen, is geschrapt (de wet was aangenomen, maar nog niet ingevoerd); •

Een zelfstandige verblijfsvergunning voor huwelijksmigranten wordt pas na vijf jaar in plaats

van drie jaar afgegeven. Dit moet in de bijstand besparingen opleveren.

Het is nog te vroeg om te voorspellen wat de precieze gevolgen voor het beleid, de begroting en/of de uitvoering zijn. Waar nodig komen wij hier in de eerstvolgende perspectiefnota, of zo nodig eerder, op terug.

Sociale werkvoorziening Caparis (W&B; 611.01)

De tot nu toe behaalde resultaten in 2010 van Caparis geven reden tot zorg. Wij hebben hiervan reeds melding gemaakt in de 2e bestuursrapportage 2010. Op Prinsjesdag is bekend gemaakt dat

het ministerie van SZW in 2011 € 120 mln. op het WSW budget gaat bezuinigen. De gevolgen hiervan zijn voor Caparis N.V. en, in het verlengde daarvan, onze gemeente nog niet bekend.

Voor 2010 verwachten wij de mogelijke financiële gevolgen nog binnen de daartoe gevormde

voorziening op te kunnen vangen. Voor 2011 en verder kunnen wij geen enkele garantie geven,

omdat zowel de rijksgelden en de taakstelling als ook de begroting van Caparis vooralsnog onbekende variabelen zijn. Wij komen hierop terug in de paragraaf weerstandsvermogen. Samenwerking Achtkarspelen (W&B; 610.01)

In 2010 is besloten dat er per 1 januari 2012 een uitvoerende dienst Werk en Inkomen moet zijn waarin

de

sociale

diensten

van

Achtkarspelen/Kollumerland

en

Tytsjerksteradiel

zijn

samengevoegd. Om dit in goede banen te leiden is een “kwartiermaker” van buiten de betrokken gemeenten aangesteld. De kwartiermaker zal aangeven hoe de samenvoeging tot stand zal worden gebracht en de risico’s in beeld brengen. In september 2011 moet de samengevoegde organisatie dermate gereed zijn dat er in januari daadwerkelijk één uitvoerende sociale dienst is. Deze samenvoeging zal een grote wissel trekken op de afdeling in 2011.


56


Schuldhulpverlening (W&B; 614.01)

Per 2011 wordt waarschijnlijk de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening van kracht. Vanwege de formatie van het nieuwe kabinet is er een grote kans dat deze wet per juli 2011 of zelfs helemaal niet meer wordt ingevoerd. Als de wet van kracht wordt dan moet de raad een beleidsplan vaststellen waarin de schuldhulpverlening verder wordt uitgewerkt. ESF subsidies (W&B; 611.01)

In 2010 zijn we gestart om vanuit de afdeling andere financieringsbronnen te vinden voor ons

participatiebeleid dan het participatiebudget alleen. We gaan deelnemen in een project naar loonwaardemeting. In samenwerking met de gemeenten Leeuwarden (die officieel aanvraagt),

Achtkarspelen, Kollumerland (via Achtkarspelen) en Ooststellingwerf. Vanuit het Participatiebudget hebben we ambtelijke capaciteit ingeleend om in het voortraject de zaak op te starten en de

gemeenten elkaar te laten vinden. Om het traject te bewaken, mensen op traject te krijgen en de

ESF gelden binnen te krijgen zal in overleg met de beleidsmedewerker subsidies ambtelijke capaciteit moeten worden vrijgemaakt om dit te initiëren, te bewaken en te volgen.


57



Gemeten waarde 2010

% Afhandeling binnen de wettelijke termijnen % Uitval schuldhulpverlening

Streefwaarde

26

2011

89%

100%

-

Maximaal 20%

% Trajectplannen binnen één maand

78%

80% minimaal

% Uitstroom trajectklanten naar werk

100%

Minimaal 50%

57%

100%

% Gebruik minimaregelingen door bijstandscliënten



niet-beleidsrelevante ontwikkelingen. De vaststelling van de lasten en baten van dit programma zal voor het college het kader vormen, waarbinnen de beoogde maatschappelijke effecten zullen worden nagestreefd. Lasten en baten programma werk en bijstand (x € 1.000) Rekening

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Lasten

15.371

12.980

13.962

13.329

13.333

13.308

Baten

12.900

9.894

10.612

10.002

10.004

9.980

2.471

3.086

3.350

3.327

3.329

3.328

-308

-157

-12

-

-

-

2.163

2.929

3.338

3.327

3.329

3.328


264 N

241 N

243 N

242 N

Totaal:

264 N

241 N

243 N

242 N

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

2014

Saldo lasten en baten Mutaties reserves (980) Totaal programma 8


Mutaties reserves (980) Bijdrage reserve Werk en bijstand

12 V

-

-

-

Totaal:

12 V

-

-

-

26



58


2.9. Milieu ‘Voor een schoon milieu’ Het programma milieu omvat de zorg voor milieu, reiniging, compostering, riolering en de sanering van milieuhinderlijke bedrijven. Het programma is gericht op het bevorderen van een schone en hygiënische leefomgeving voor de burgers en het verminderen van de belasting voor het milieu; preventie en hergebruik van afvalstoffen en hergebruik van secundaire grondstoffen (licht verontreinigde grond en bagger) en regenwater zijn hierbij belangrijke uitgangspunten. Door middel van het gemeentelijke klimaatbeleid wordt een bijdrage geleverd aan het bereiken van de zogenaamde Kyoto-doelstellingen. De komende periode zal er meer aandacht aan het beleidsveld “water” worden besteed; hiervoor is een gemeentelijk Waterplan vastgesteld. In de raad van 27 maart 2008 is de Nota Duurzaamheid vastgesteld, waarbij de raad het ambitieniveau met bijbehorend maatregelenpakket heeft bepaald. De nota vloeit voort uit het collegeprogramma “Mei fleur en faasje” waarbij prioriteit is toegekend aan het thema “Duurzaamheid”. De financiële vertaling van deze nota is meegenomen in de perspectiefnota 2008. De externe integratie van het gemeentelijke milieu-

en

duurzaamheidsbeleid

in

andere

beleidsterreinen,

zoals

ruimtelijke

ordening

en

volkshuisvesting, is hierbij van groot belang. Voor het verkrijgen van draagvlak c.q. het vergroten van het milieubewustzijn vindt gemeentelijke milieucommunicatie plaats. Binnen de begrensde mogelijkheden wordt gestreefd naar een uitvoering van de wettelijke taken op een kwalitatief bovengemiddeld niveau. Datzelfde geldt voor het serviceniveau. Op het gebied van de milieuhandhaving is de aanpak pragmatisch en praktisch; naast de “klassieke” rol van controleur, is daarbij ook de rol van adviseur van belang. Programmadoel Milieu Een gezonde en schone leefomgeving binnen de gemeente Tytsjerksteradiel.



Er is sprake van een schone leefomgeving waarbij

Burgers zijn tevreden over de inzameling van

maximaal wordt bijgedragen aan de Kyoto-

huisafval.

doelstellingen.

Prestatiedoel

Prestatiedoel

Prestatiedoel

De inwoners zijn milieubewust en handelen als

Wij zorgen voor een grote bijdrage door uitvoering

Wij zorgen voor een optimale inzameling van

zodanig. Het scheidingspercentage bedraagt 69%.

te geven aan de door de gemeenteraad

huisafval. Het aantal klachten bedraagt maximaal

vastgestelde nota duurzaamheid.

3% van het aantal inwoners.

Meting

Scheidingspercentage.



Meting

% realisatie duurzaamheid.

Meting

Aantal klachten huisvuilinzameling.


59


Actuele ontwikkelingen en nieuw beleid Aanvullende werkzaamheden Waterplan (Romte; 722.01) Voor aanvullende maatregelen in het kader van het waterplan die niet in het huidige gemeentelijk

rioleringsplan zijn opgenomen, is een jaarlijkse investeringsruimte van € 214.000 in de begroting opgenomen, die leidt tot een structurele kapitaallast van € 16.000.

Omdat in 2011 een verbreed gemeentelijk rioleringsplan zal worden opgesteld, waar een deel van de aanvullende maatregelen waterplan wel in kan worden opgenomen, is het verantwoord de

jaarschijf aanvullende werkzaamheden waterplan af te ramen tot een taakstellende kapitaallast van

€ 10.000 per jaar. De resterende jaarlast van € 6.000 wordt gereserveerd voor het product Rioleringen in verband met het nog op te stellen verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan. Per saldo is deze ontwikkeling neutraal voor de begroting. De kapitaallastenreservering voor aanvullende werkzaamheden waterplan van € 10.000 zal worden gebruikt om investeringen met verschillende afschrijvingstermijnen te kunnen realiseren. Hierbij kan gedacht worden aan investeringen die bijvoorbeeld bijdragen aan het verbeteren van de waterkwaliteit of de beleving van water. Ook andere investeringen die gerelateerd zijn aan het waterplan maar niet binnen het verbreed rioleringsplan passen, kunnen uit dit budget worden betaald.

Verbreed gemeentelijk rioleringsplan (zorgplichtverbreding) (MBB; 722.01) In 2010/2011 wordt een verbreed Gemeentelijk Rioleringplan (vGRP) opgesteld. Dit plan is ter

vervanging van het huidige GRP. In het kader van de Wet Gemeentelijke Watertaken is de gemeente nu ook zorgplichtig voor het hemel- en grondwater. De gevolgen (in maatregelen) zullen bij het op te stellen vGRP inzichtelijk gemaakt worden. Inzet is om de mogelijke uitzetting die voortvloeit

uit het wettelijk beleid, zoveel mogelijk te dekken binnen het structureel beschikbare budget. Het

niveau van onontkoombare/noodzakelijke onderhouds- en vervangingsbudgetten wordt in het vGRP in beeld gebracht als basis, eventueel aangevuld met de als wenselijk aan te merken ontwikkelingen en maatregelen. Milieubeleid (Romte; 723.01)

In 2011 en volgende jaren wordt algemeen milieubeleid ontwikkeld op één of meer gebieden. Dit

beleid zal kaderstellend zijn voor de ruimtelijke ontwikkeling, vergunningverlening en handhaving in Tytsjerksteradiel. In de eerste helft van 2011 zullen de prioriteiten op dit gebied nader worden vastgesteld.


Gemeten waarde 2010

27

Streefwaarde 2011

Scheidingspercentage afval

-

Minimaal 69%

Realisatie inhoud nota duurzaamheid

-

% realisatie28

Aantal klachten huisvuilinzameling t.o.v. aantal

0,003 % (1 klacht)

Maximaal 3%

inwoners

(nieuwe systeem)

27


28

Methodiek om te meten is nog niet ontwikkeld


60





Lasten en baten programma milieu (x € 1.000) Rekening

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Lasten

5.490

6.293

5.651

5.794

5.864

5.912

Baten

4.207

4.364

4.466

4.586

4.707

4.827


1.283

1.929

1.185

1.208

1.157

1.085

-94

-327

-

-

-

-

1.189

1.602

1.185

1.208

1.157

1.085

100 V

200 V

300 V

400 V


Analyse verschil t.o.v. begroting 2010 Verhoging rioolheffing PPN 2010


644 V

521 V

472 V

444 V

Totaal:

744 V

721 V

772 V

844 V

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

2014


Totaal:


61


2.10. Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting ‘Een aantrekkelijke woon- en leefomgeving’ Het programma ruimtelijke ordening en volkshuisvesting richt zich op een goede ruimtelijke kwaliteit van het gemeentelijk grondgebied, een plezierig, veilig woon- en werkklimaat en een evenwichtige woningmarkt. Inmiddels is een structuurvisie en een woonvisie opgesteld. Bovendien

heeft het onderwerp “Water” meer aandacht gekregen. Hiertoe is begin 2009 een Waterplan vastgesteld; het maatregelenpakket dat hier bij hoort, is in uitvoering genomen. Het programma ruimtelijke ordening en volkshuisvesting heeft verder relatie met binnen andere programma’s op

te stellen beleidsplannen, zoals het economisch beleidsplan; het beleidsplan voor toerisme en recreatie en het gemeentelijk verkeer en vervoerplan.

Programmadoel Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting

De gemeente Tytsjerksteradiel beschikt over een plezierig en veilig woon- en werkklimaat met een evenwichtige woningmarkt. De burgers, bedrijven en instellingen hebben voldoende mogelijkheden om zich te vestigen, om te verhuizen en uit te breiden binnen de gemeente, binnen de vastgestelde kaders.

Beoogd maatsch.

Beoogd maatsch.

Beoogd maatsch.

Beoogd maatsch.

Beoogd maatsch.

Beoogd maatsch.

Bestemmingsplannen


Inrichtingen zijn

Ontwikkelings-

De esthetische en

Het platteland is

effect

zijn adequaat en actueel

Effectdoel

effect

evenwichtige

effect

effect

beschikt over actuele

natuur, landschap en

mogelijkheden voor

karakteristieke kant

vitaal en kenmerkt

ruimte voor alle

gebruikers-

recreatie zijn benut.

omgeving blijft

dorpen.

categorieën.

vergunningen.

Prestatiedoel

Prestatiedoel

Wij baseren de

Met inachtneming

Jaarlijks wordt

bestemmings-

woonvisie

van de beleids-

een

uitgangspunten

uitvoeringsplan

hoofdzakelijk op

ouder dan 10

de demografische

worden voor alle

jaar.

ontwikkelingen

inrichtingen

Recreatie

en de daaruit

actuele gebruiks-

opgesteld en

vraag in de

verstrekt.

voortvloeiende

vergunningen

van de gebouwde

zich door leefbare

behouden.

De gemeentelijke plannen zijn niet

effect

woningmarkt met

Prestatiedoel

veilig doordat wordt

effect

Toerisme &

uitgevoerd.

Prestatiedoel Door actieve participatie in

landschapsinrichtingsprojecten behartigen wij de gemeentelijke

belangen op het gebied van natuur,

Effectdoel

Prestatiedoel

van de

tevreden over de

Wij toetsen 100% gemeentelijke

planontwikkeling aan stedenbouwkundige waarden.

landschap en

toekomst.

De burger is

basisvoorzieningen in zijn woonplaats en waardeert dit o.b.v. een KTO met minimaal het cijfer 7.5.

recreatie. Wij streven naar 100% participatie.

Meting

Meting

Aantal

Mate aansluiting

bestemmings-

woonvisie op

plannen ouder

demografische

dan 10 jaar.

ontwikkelingen.

(o.b.v. verbijzondering


Meting

Meting

Meting

Meting

% gebruiks-

% uitgevoerde

% deelname in

Mate van

Waarderingscijfer

activiteiten in uitvoerings-

landschaps-

toetsing.

t.o.v. totaal aantal

programma.

projecten.

Meting vergunningen vergunningsplichtige inrichtingen.



inrichtings-


KTO.


62


Actuele ontwikkelingen en nieuw beleid Ruimtelijke visie ontwikkelen voor opwaarderen Action Factory en jachthaven gebied Burgum (Ruimte; 810.02)

In de politieke termijnagenda heeft de raad het college gevraagd “een ruimtelijke visie te ontwikkelen voor het opwaarderen van het jachthavengebied (inclusief de oude melkfabriek) in Burgum (ontwikkelingsvisie “De Warren”). De basis hiervoor ligt in een aantal documenten, namelijk het Streekplan; de overeenkomst Centrale As; de gemeentelijke Structuurvisie en de gemeentelijke Woonvisie.

Inmiddels wordt, zoals via de beleidvoortgangsrapportages is gemeld, op interactieve wijze

gewerkt aan een dergelijke ruimtelijke visie, waarbij ook het gebied tussen de huidige kern van Burgum en de nieuwe woonwijk betrokken wordt (de zgn. leisure zone en de gebieden rond de nieuwe brug en het aquaduct). Tijdens de raadsexcursie op 10 september 2010 is aangegeven, dat

deze gebiedsvisie als een bouwsteen wordt gezien in het op te stellen uitvoeringsprogramma van het Sociaal Economisch Masterplan Noard East Fryslân, tezamen met de twee andere bouwstenen, namelijk het project Kansen in Kernen Burgum en het Masterplan Burgum Centrum. Doel daarvan

is een stevige positionering van Burgum als Regionaal Centrum en het leggen van een stevige basis voor het genereren van externe financiering van projecten.

Vaststelling van de ontwikkelingsvisie: “Waterfront Burgum/De Warren”, staat gepland voor de eerste helft van 2011.

Aanpak verrommeling particuliere erven (MBB; 810.03)

De notitie aanpak verrommeling particuliere erven stond gepland voor 2010, maar is mede in verband met onduidelijkheid over bedoeling en inhoud van de notitie doorgeschoven naar februari 2011.

Masterplan Burgum centrum (Ruimte; 821.02)

Op 18 februari 2010 heeft de raad ingestemd met het Masterplan Burgum Centrum. In de

financiële paragraaf is een aantal investeringen opgenomen, die als noodzakelijk worden beschouwd voor het bereiken van de ambities. De raad onderschreef deze ambities, maar in de

perspectiefnota 2011-2014 zijn vanwege de druk op de gemeentebegroting en de nodige

ombuigingsoperatie geen extra middelen vrijgemaakt. Wij zetten nu in op een budgettair neutrale realisatie van een zo groot mogelijk deel van de ambities uit de eerste twee fases door maximale

benutting van de mogelijke opbrengst van het voormalige dienstencentrum en het combineren van

werk met werk als ook het combineren van parkeerbehoefte van nieuw te realiseren

appartementen met die van de openbare ruimte. Op deze manier willen wij uitgaan van een ambitieniveau dat wordt afgestemd op een neutraal-taakstellend kader. Verdere uitvoering van de

ambities zoals deze in het Masterplan zijn verwoord, zullen moeten worden gefinancierd uit bestaande (onderhouds)middelen, aangevuld met externe subsidies.


63


Notitie welstandsbeleid (MBB; 822.01)

De notitie welstandsbeleid staat gepland voor het 1e halfjaar van 2011. In het bijzonder wil de

raad, dat hierin aandacht wordt besteed aan locaties, waar geen of een lichte beoordeling moet plaatsvinden. Over de bedoeling en inhoud van de notitie zullen wij nog in overleg treden. Verkoopprijzen bouwgrond (Ruimte; 830.01)

De afgelopen periode is bij de vaststelling van bestemmingsplannen regelmatig door de raad

aangegeven, dat er meer mogelijkheden voor starters en sociale woningbouw zouden moeten

komen. Dit heeft uiteraard consequenties voor de exploitatie van het geheel. Om aan de wensen van de raad tegemoet te kunnen komen zonder dat dit leidt tot een negatieve exploitatieopzet, is

het de bedoeling om gebruik te maken van de reserve sociale woningbouw en is het noodzakelijk de huidige verkoopprijzen van bouwgrond te herzien. Deze onderwerpen maken deel uit van de

notitie grondbeleid, die behandeld is in de raad van 21 oktober 2010. De inhoud van de notitie wordt bij de vaststelling van de begroting 2011 betrokken. In deze notitie wordt verder aandacht besteed aan de inzet van de reserve sociale woningbouw, en de consequentie daarvan voor de begroting.

Wat valt er te meten? Kengetal Aantal gemeentelijke bestemmingsplannen

Gemeten waarde 2010 5

ouder dan 10 jaar Mate van aansluiting woonvisie op

29

Streefwaarde 2011

Maximale ouderdom bestemmingsplannen is 10 jaar

-

% aansluiting

30

demografische ontwikkelingen % Gebruiksvergunningen t.o.v. totaal aantal

100%

100%

-

100%

% Deelname in landschapsinrichtingsprojecten

100%

100%

% Toetsing gemeentelijk planontwikkeling aan

100%

100%

-

Minimaal 7,5

vergunningsplichtige inrichtingen % Uitgevoerde activiteiten conform het uitvoeringsplan Toerisme & Recreatie

stedenbouwkundige waarden

Waarderingscijfer burger m.b.t. basisvoorzieningen in de woonplaats

29


30

Methodiek om te meten moet nog worden ontwikkeld.


64





Lasten en baten programma ruimtelijke ordening en volkshuisvesting (x € 1.000) Rekening

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Lasten

4.749

3.915

3.764

5.368

3.752

3.750

Baten

1.825

1.224

990

975

925

875


2.924

2.691

2.774

4.393

2.827

2.875

-256

-143

-420

-2.002

-362

-334

2.668

2.548

2.354

2.391

2.465

2.541


83 N

1702 N

136 N

184 N

Totaal:

83 N

1702 N

136 N

184 N

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

2014



Mutaties reserves (980) Bijdrage AR t.b.v. st. in res. dorpsvern. centrum Gytsjerk

975 V

St. bijdrage Ar in res. dorpsvern. centrum Gytsjerk

975 N

-

-

-

24 N

48 N

74 N

102 N

Storting in reserve Kansen in kernen Bijdrage res. dorpsvernieuwing centrum Gytsjerk Bijdrage AR Alde Feanen Bijdrage AR landinrichting Bûtenfjild Bijdrage reserve Kansen in kernen Bijdrage AR gebiedsontwikkeling Zuid en Midden Bijdrage AR structuurvisie best.plannen buitengebied

-

-

-

-

1.675 V

-

-

125 V

125 V

-

-

36 V

-

-

-

-

-

186 V

186 V

250 V

250 V

250 V

250 V

33 V

-

-

-

Bouwgrondexploitatie Storting in reserve bouwgrondexploitatie

-

-

-

-

Bijdrage uit reserve bouwgrondexploitatie

-

-

-

-

420 V

2.002 V

362 V

334 V

Totaal:


65


2.11. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien 2.11.1. Inleiding

Dit hoofdstuk behandelt de algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. Het is geen beleids-

programma in de zin van de programmabegroting, maar het behoort wel bij het programmaplan.

De reden hiervoor is dat een belangrijk deel van de lokale heffingen algemene dekkingsmiddelen zijn en daarom een plaats in het programmaplan hebben. 2.11.2. Overzicht algemene dekkingsmiddelen

De onderstaande tabel geeft een overzicht van de algemene dekkingsmiddelen. Het betreft met

name de uitkeringen uit het Gemeentefonds en de inkomsten uit OZB. Deze middelen kennen in tegenstelling

tot

heffingen

als

bijvoorbeeld

afvalstoffenheffing

geen

vooraf

bepaald

bestedingsdoel. De niet vrij aanwendbare heffingen worden, evenals de ontvangsten van de specifieke uitkeringen in de programma's onder de baten verantwoord.

In deze tabel wordt een overzicht gegeven van de algemene dekkingsmiddelen. Onder de tabel worden de onderdelen kort toegelicht. Algemene

Rekening

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

dekkingsmiddelen

2010

2011

2012

2013

2014

Rente eigen reserves

2.455.000

1.920.000

1.783.000

1.626.000

1.524.000

Dividend en winstdeling c.a. Algemene uitkering OZB Toeristenbelasting Overige baten

413.000

94.000

94.000

94.000

94.000

28.930.000

27.963.000

26.820.000

25.895.000

24.867.000

5.616.000

6.203.000

6.447.000

6.705.000

6.943.000

217.000

279.000

279.000

279.000

279.000

1.459.000

2.055.000

2.028.000

2.085.000

2.126.000

39.090.000

38.244.000

37.451.000

36.684.000

35.833.000

Totaal algemene dekkingsmiddelen

Rente eigen reserves

De bespaarde rente van 5% over de reserves wordt als bate toegerekend aan de exploitatie. De verwachte ontwikkeling van de reserves is van invloed op de ontwikkeling van de verwachte

bespaarde rente.

Bovengenoemde 5% is een interne verrekenrente. Het gemiddelde rentepercentage van alle door de gemeente aangetrokken langlopende geldleningen bedraagt 5,02% (zie hiervoor ook paragraaf 3.6.; Treasury). De rente op de markt is op dit moment lager. Wij schatten voor de lange termijn in dat de rente zich uiteindelijk weer zal stabiliseren naar het niveau van voor de kredietcrisis. Dividend en winstdeling

De gemeente Tytsjerksteradiel ontvangt jaarlijks dividend- en winstdelingsuitkeringen op basis van aandelen en obligaties. In 2011 verwachten wij de volgende uitkeringen:


66


Omschrijving Dividend Bank Nederlandse Gemeenten

Bedrag 86.000

Dividend Omrin

4.000

Overig

3.000

TOTAAL:

93.000

Algemene uitkering (FJS; 921.01)

De begroting is gebaseerd op de uitkomsten van de junicirculaire 201031. De circulaire bevat richtlijnen voor met name de begroting 2011. Voor het meerjarenperspectief wordt echter

onvoldoende aangegeven, waar gemeenten rekening mee moeten houden. Vanuit de VNG is een

richtlijn voor de te verwachten ombuigingen meegegeven, die wij voor de berekening van de algemene uitkering voor de jaren 2012 tot en met 2014 hanteren. Deze richtlijn komt redelijk

overeen met de door ons gekozen uitgangspunten bij de perspectiefnota 2011 - 2014 (voorjaar 2010).

Op het moment van opmaken van deze begroting bestaan veel onzekerheden over de effecten van de huidige economische crisis voor de komende jaren. Dit geldt ook voor de doorwerking van de

accressen van het gemeentefonds. Het demissionaire kabinet “Balkenende” heeft nog een

begroting voor 2011 gepresenteerd en inmiddels heeft het nieuwe kabinet “Rutte” een regeerakkoord gepubliceerd. Daarnaast zijn er al diverse reacties in de pers geplaatst (onder meer

van: VNG en Binnenlands Bestuur), die ingaan op de verwachte consequenties voor gemeenten. De vraag voor gemeenten is dan, wat neem je mee en wat niet.

In de raadsvergadering van 7 oktober 2010 is naar aanleiding van deze berichtgeving een aantal

vragen gesteld met als strekking, of de recente reacties van de VNG ook gevolgen kunnen hebben

voor de meegenomen bezuinigingsvoorstellen in de begroting 2011. Wij hebben laten weten, dat wij zijn uitgegaan van een korting van € 1,7 miljard op het gemeentefonds en niet van € 1,2

miljard, maar dat wij op dit moment nog geen gevolgen zien voor de bezuinigingstaakstelling vanwege andere tegenvallers en bezuinigingen.

In ieder geval is vanuit de provincie als toezichthouder eerder dit jaar al aangegeven, dat zij bij de

beoordeling van een materieel sluitende begroting, voor wat betreft de algemene uitkering uit het

gemeentefonds, uitgaan van de junicirculaire 2010. Voor onze begroting is dit dan ook de basis voor de meerjarige berekeningen voor de jaren 2011 tot en met 2014 van de algemene uitkering uit het gemeentefonds.

Zowel het verschijnen van het concept regeerakkoord als de reacties daarop, zijn reden geweest

om nog eens kritisch te kijken naar de consequenties van deze ontwikkelingen voor de opzet van onze begroting.

Bij de kaderstelling van de perspectiefnota 2011 -2014 is uitgegaan van een verwachte korting op de algemene uitkering van uiteindelijk € 1,7 miljard. In onze berekening van de algemene 31

De septembercirculaire 2010 gaf ten opzichte van de junicirculaire marginale verschillen; deze verschillen zijn niet meer

meegenomen.


67


uitkering op basis van de junicirculaire hebben wij hier rekening mee gehouden. Indien het nieuwe kabinet de gemeenten kort met € 1,2 miljard en zich geen andere nadelige gevolgen voor gemeenten voordoen in het kader van de algemene uitkering uit het gemeentefonds, dan kan dit

lagere bedrag ook gevolgen hebben voor het totale ombuigingspakket. Op dit moment is het zeker nog te vroeg, om de conclusie te trekken, dat het allemaal wel wat meevalt.

Daarnaast liggen er voor € 400 miljoen aan efficiency-kortingen in het verschiet voor nieuw uit te voeren taken. Toch is ook de VNG kritisch, omdat het regeerakkoord korting op korting stapelt.

Behalve de algemene korting op het gemeentefonds van € 1,2 miljard, is er sprake van een doelmatigheids- en efficiencykorting op taken, die nog moeten worden gedecentraliseerd.

Zo worden de jeugdzorg en de vorming van regionale uitvoeringsdiensten met respectievelijk € 300 en € 100 miljoen gekort. Ook zijn er kortingen op specifieke uitkeringen als de wet werk en bijstand en de WSW. In het regeerakkoord staat ook dat de 'samen trap op, samen trap af'-

systematiek weer wordt ingevoerd. Dat wil zeggen, dat als de rijksuitgaven dalen, de gemeentelijke inkomsten uit het gemeentefonds evenredig afnemen. Wij zijn van mening, dat er op dit moment nog te weinig concrete informatie voorhanden is, om vast te kunnen stellen wat nu de daadwerkelijke korting op het gemeentefonds gaat worden en

hoe deze korting vertaald gaat worden. Om maar een voorbeeld te geven: zal de genoemde korting van 1,2 miljard via de uitkeringsfactor gekort gaan worden of gaat een deel via de maatstaven, die worden gebruikt om de algemene uitkering vast te stellen. Om nog maar niet te

spreken over de wijze waarop de efficiencykortingen op de nog te decentraliseren taken verwerkt gaat worden.

Waar in het akkoord en de reactie daarop niet over gesproken wordt zijn de effecten van de

onderzoeken, die op dit moment op diverse clusters binnen het gemeentefonds plaatsvinden,

bijvoorbeeld het onderzoek naar de Overige Eigen Middelen en een onderzoek naar de

zogenaamde laagste kosten methode. Wij achten een volumekorting op die gronden nog steeds aannemelijk.

De VNG heeft vanaf het begin af aan gezegd dat gemeenten alleen een aandeel in de pijn willen dragen via de normeringsmethodiek (in dit geval: samen de trap af). Ze houden vast aan hun lijn door niet te spreken over een volumekorting.

De kans op een volumekorting is waarschijnlijk, omdat de rijksoverheid net als de gemeenten gaat

ombuigen in de grote posten (N.b.: gemeentefonds is de vierde post van de rijksbegroting). Het tempo, waarin dit gebeurt is nog niet helder.

Voor de accressen vanaf 2012, die onder de afspraken van een nieuw financieel akkoord zullen vallen zijn drie ontwikkelingen die een rol spelen: •

Herstel normeringsmethodiek;

Beter bekend als het systeem van 'samen de trap op, en samen de trap af'; er zijn twee opties genoemd in de evaluatie, of de methodiek blijft overeind, of er komt een vierjarig rijkskader;


68


De VNG opteert voor herstel van de normeringsmethodiek, waarbij men scherp zal zijn op het zogenaamde

instapmoment.

Daarmee

wordt

bedoeld

dat

niet

gerealiseerde

bezuinigingsplannen 2010 en 2011 niet worden doorgeschoven naar 2012 en volgende jaren waardoor gemeenten extra ‘samen de trap af’ gaan. •

volumekorting;

Het gemeentefonds is de vierde uitgavenpost op de rijksbegroting. Het maakt gemeenten

daarmee kwetsbaar, want bezuinigen doe je bij voorkeur op de grote posten, dat levert gelijk flink wat op. Daarbij zal de rijksoverheid redeneren, dat ook gemeenten hun steentje moeten bijdragen. Er zijn twee redeneringen die een volumekorting kunnen rechtvaardigen: o

iedere gemeente kan een gelijkwaardig voorzieningenniveau realiseren bij een gelijke lastendruk, het zgn. 3e aspiratie-niveau. Dit streven wordt onder andere belemmerd door

onderlinge verschillen in de omvang en de grondslag van de overige eigen middelen; De

rijkscommissie Brede Heroverwegingen vindt het van belang dat deze opbrengsten worden verevend, zoals dat ook bij het Provinciefonds zal gebeuren. Verevenen kan geschieden

door het opnemen van een maatstaf in de verdeelmethodiek, zoals dat nu ook geschiedt bij de inkomstenmaatstaf WOZ-waarde. o

uitkomst van de cijfermatige benchmark; als alternatief voor de rekenmethode van het POR is een cijfermatige benchmark uitgevoerd, waarbij de goedkoopste 217 gemeenten (= 50%)

in hun totale uitgaven als maat zijn genomen. Volgens die laagste kostenmethode kan het Gemeentefonds met € 1,7 miljard verlaagd worden, fasegewijs vanaf 2012.

jaarlijks oplopend 25%

Wij kunnen allemaal een eigen mening hebben over bovenstaande twee redeneringen over een

mogelijke volumekorting. Wel zien we aankomen, dat er een volumekorting niet ondenkbaar is. Daarbij moet opgepast worden voor samenloop van bedragen. De rijksoverheid wil de

komende jaren grote taken overhevelen naar gemeenten en dan is het niet slim de gemeenten eerst tot op het bot uit te kleden. •

gevolgen herijking clusters;

Als sprake is van een volumekorting van ± 5% van het Gemeentefonds, dan is het steeds belangrijker, dat de verdeelmethodiek zodanig verfijnd wordt, dat het resterende geld over de gemeenten wordt verdeeld, dat ze het beloop van hun uitgaven zoveel mogelijk volgen. Om

die reden zullen komende jaren alle clusters van het Gemeentefonds worden herijkt. Ook hier zullen naar verwachting kortingen worden toegepast, maar om de problemen niet groter te maken

dan

ze

al zijn

herverdeeleffecten.

gaan we

vooralsnog

dat

de

gevolgen

beperkt blijven

tot

Alles bij elkaar zal het ons niet verbazen, wanneer blijkt dat de nettokorting voor gemeenten de € 1,8 miljard tot en met 2015 zeer dicht gaat benaderen.

Kortom, er is volgens ons op dit moment te weinig concrete informatie, om onze uitgangspunten

voor de begroting 2011 en verder nu aan te passen. Pas bij de meicirculaire van volgend jaar

verwachten wij meer duidelijkheid over de consequenties van het nieuwe regeerakkoord voor onze gemeente. Mocht blijken, dat de ontwikkelingen zich veel gunstiger voordoen dan wij nu

verwachten dan zullen wij hier uiteraard bij u op terugkomen, zodat u één en ander mee kunt nemen in de kaderstelling vanuit de raad voor de begroting 2012.


69


Het mag duidelijk zijn, dat de algemene uitkering uit het gemeentefonds betreft een risicopost voor gemeenten is geworden.

Ombuigingsoperatie c.a. (Directie; diversen)

De startbijeenkomst voor de ombuigingsoperatie is op 1 september 2010 geweest. De scenariogroepen gaan van start volgens de afspraken, die in het college van 10 augustus 2010 (punt 9) zijn gemaakt.

In de perspectiefnota 2011 – 2014 was in bijlage 2a een samenvattend overzicht opgenomen van

de aanpak van de begrotingstekorten voor de komende jaren. De scenariogroepen richten zich op het realiseren van inhoudelijke ombuigingen van € 1,8 miljoen. Dit betreft de onderdelen 12 en 13 van bijlage 2a.

Naast het realiseren van de inhoudelijke taakstelling van € 1,8 miljoen liggen er nog andere

zoekopdrachten in het kader van de bezuinigingen. Deze hebben hun eigen traject voor uitvoering, maar het is wel goed dat de regiegroep ook de ontwikkeling en realisatie van die trajecten volgt en bewaakt. Het betreft: • • •

Samenwerking met Achtkarspelen; € 500.000; via directieteam samenwerking; Bedrijfsvoering; € 100.000; via algemeen directeur;

Inkomsten overig; in te vullen 2 ton; via controlgroep;

Bij het samenstellen van de begroting 2011 en verder zijn een aantal ontwikkelingen naar voren gekomen, die wij gelabeld hebben aan de zoekopdrachten in het kader van het oplossen van het begrotingstekort. Het voorstel is om de onderstaande onderwerpen te labelen aan respectievelijk

inhoudelijke ombuigingen, samenwerking, bedrijfsvoering en inkomsten overig.

Inhoudelijke ombuigingen: • •

Verlaging subsidie FCJT; € 11.000;

Aframing budget cliëntenondersteuning; € 55.000;

Samenwerking: •

Minder formatie balie Bouwen en wonen; € 40.000; 0,81 fte

Bedrijfsvoering: •

Minder formatie handhaving en minder taken NME door gemeentepersoneel; € 53.000; 1,0 fte;

Inkomsten overig Bouwleges

Wij hebben ingezet op een verdere verhoging van de bouwleges. Hierbij is rekening gehouden met de invoering van de Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (WABO) (per 1 oktober 2010). Wij

willen stapsgewijs naar een vergelijkbaar legestarief van de omringende gemeenten. Op de landelijke ranglijst (van goedkoopste gemeenten) staat Tytsjerksteradiel nu in alle categorieën in de top-11.


70


Bij een verhoging van de leges in een aantal stappen, kan de volgende meeropbrengst worden gerealiseerd: 2011:

2012:

nihil;

• •

2013:

€ 69.000;

•

•

2014:

€ 23.000;

€ 103.000.

Leges burgerzaken

Bij de leges van burgerzaken is gekeken welke mogelijkheden en onmogelijkheden hier op het

terrein van inkomstenverhoging liggen. Van een aantal tarieven wordt voorgesteld om deze te verhogen naar het niveau van de omliggende gemeenten, terwijl voor andere tarieven een gefaseerde verhoging wordt voorgesteld. De meeropbrengst voor de begroting is dan als volgt. •

2011:

€ 16.000;

•

2012:

€ 18.000;

2014:

€ 21.000

• •

2013:

€ 20.000;

Wij merken hierbij op, dat bij de verhoging van de tariefstelling het kostprijsbeginsel wordt losgelaten.

Sporttarieven

Bij sporttarieven is op onderdelen een verhoging van 5% doorgevoerd in plaats van 0,75%. Dit betreft de onderdelen zaalsportaccommodaties en veldsportaccommodaties.

Omdat de zwemtarieven recentelijk met tweemaal 10% extra zijn verhoogd, zijn deze niet

meegenomen. Verhoging van het zwemlesgeld is een mogelijkheid. Wij stellen een verhoging van 10% voor. In totaal is een meeropbrengst van € 16.500 meegenomen. . Overige inkomsten

De mogelijke tariefsverhogingen voor de overige inkomsten zijn hier buiten beschouwing gelaten, te weten:. •

Begraafrechten;

•

Leges vergunningen;

•

Markt en kermisgelden;

• • • •

Tarieven woonschepenhaven;

Haven- kade en opslaggelden; Schoolzwemmen;

Huren en pachten (voor zover niet gemaximeerd);

Voor het merendeel van deze inkomsten geldt, dat de bijdrage voor de begroting marginaal is.

Uitgezonderd de begraafrechten en het schoolzwemmen. Wij stellen voor om de discussie over

schoolzwemmen te betrekken bij de ombuigingen worden betrokken.


71


Indexering werkbudgetten c.a. (Directie; diversen)

Onder motto scherper begroten is een bedrag van € 600.000 in de begroting verwerkt. Scherper ramen kan niet worden toegepast voor personeelslasten, kapitaallasten c.a. en subsidies c.a..

Het taakstellend bedrag door scherper ramen is gevonden binnen de werkbudgetten. Hiervoor zijn

de eigen (werk)budgetten in de begroting oplopend in de jaren 2011 t/m 2014 met respectievelijk -1,25%; -2,5%; -3,75% en -5% geïndexeerd. Uitgangspunt bij de inzet van scherper ramen was, om gezien de forse positieve saldi bij de

jaarrekening over een reeks van jaren meer risico binnen de diverse programma’s te nemen. OZB en toeristenbelasting (FJS; diversen)

Voor een toelichting op OZB en toeristenbelasting en de overige belastingen, die niet onder dit programma worden verantwoord, wordt verwezen naar paragraaf 3.7; Overzicht lokale heffingen.

Voor de begroting 2011 is naast de inflatiecorrectie van 0,75% en de trendmatige verhoging van 1,5% op basis van de PPN 2006 een (extra) OZB-stijging van 5% meegenomen. Dit levert voor de begroting 2011 € 275.000 op. Tweede bestuursrapportage 2010 (FJS; diverse producten)

De meerjarige consequenties van de tweede bestuursrapportage 2010 zijn in de begroting 2011 e.v. verwerkt. In de tabel hieronder vindt u een overzicht van deze structurele consequenties. Afdeling

Omschrijving

Mienskip Mienskip Mienskip Mienskip MBB MBB MBB / Ruimte BMO BMO

Tijdelijke huisvestingsvoorzieningen CSG Liudger Subsidie Interzorg Maatschappelijk werk Projecten WMO overig Lokaal gezondheidsbeleid - vrijvallen middelen Afvalinzameling Bereikbaarheidsregeling milieucalamiteiten Starterslening Advertentiekosten Personeelslasten

Totaal

P 5 6 6 6 9 9 10 11

2011

N/V

2012

35.000 6.000 39.000 25.000 24.000 5.000 10.000 14.000 -

N V V N V V V V

6.000 43.000 24.000 5.000 14.000 14.000 -

38.000

V

106.000

N/V

V V V V V V

V

2013 6.000 24.000 5.000 14.000 14.000 63.000

N/V

V

V V V V

V

2014 6.000 24.000 5.000 14.000 14.000 63.000

N/V

V

V V V V

V

Notitie over vooren nadelen verschillende OZB-tarieven woningen en niet-woningen (FJZ; 931.01 / 932.01)

Een notitie over genoemde vooren nadelen zal in het 1ste half jaar van 2011 aan de raad worden aangeboden. In deze notitie zal ook worden ingegaan op de mogelijkheden tot het hanteren van

verschillende tarieven binnen de rioolheffing gelieerd aan de omvang van bedrijven en op de consequenties daarvan.


72


Wat levert het op en wat mag het kosten? In de onderstaande tabel zijn de lasten en baten opgenomen die verbonden zijn aan dit

programma. De vaststelling van de lasten en baten van dit programma zal voor het college het kader vormen, waarbinnen de beoogde maatschappelijke effecten zullen worden nagestreefd. Lasten en baten programma algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien (x € 1.000) Rekening

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Lasten

2.252

Baten


1.828

1.921

1.819

1.557

39.090

38.969

38.243

37.450

36.684

35.833

-36.838

-36.831

-36.415

-35.529

-34.865

-34.276

-247

-4

-295

-417

-272

-

-37.085

-36.835

-36.710

-35.946

-35.137

-34.276

50 V

100 V

150 V

200 V

100 V

200 V

300 V

400 V


2.138

Ontwikkelingen algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Leges en tarieven PPN 2010 Oplopende opbrengst (onderdeel bezuin.) PPN 2010 Niet beleidsmatige ontwikkelingen

566 N

1.602 N

2.416 N

3.155 N

Totaal:

416 N

1.302 N

1.966 N

2.555 N

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

2014

Mutaties reserves (980) Storting in res. arbeidsvoorwaardenbeleid

6N

6N

6N

6N

Bijdrage reserve BTW compensatiefonds

117 V

78 V

39 V

-

Bijdrage reserve sociaal flankerend beleid

154 V

354 V

233 V

-

Totaal:

295 V

417 V

272 V

-

Onttrekking uit res. arbeidsvoorwaardenbeleid Bijdrage AR t.b.v. kosten i.v.m. reorganisatie Storting in AR boekwinst verkoop auto


6V

24 V

-

6V -

15 N

6V -

6V -

73

PARAGRAFEN


§ 3.1. Weerstandsvermogen 3.1.1. Inleiding Volgens

artikel

11

van

het

BBV

moeten

gemeenten

inzicht

verschaffen

in

hun

weerstandsvermogen. Hierbij gaat het om het verband tussen de weerstandscapaciteit en de

risico’s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Met andere woorden, hoe goed ben je als gemeente bestand tegen financiële tegenvallers.

Onder weerstandscapaciteit verstaat het BBV de middelen en de mogelijkheden waarover een

gemeente beschikt om niet begrote kosten te dekken. Naast de aanwezige weerstandscapaciteit en

de ongedekte risico’s zijn ook andere factoren van invloed op het weerstandsvermogen, zoals het aanpassingsvermogen van de organisatie en de kans dat tegenslagen zich gelijktijdig voordoen.

Wanneer als zodanig betrekkelijk kleine risico’s gelijktijdig of vlak na elkaar optreden, kan een groot beroep op de weerstandscapaciteit noodzakelijk zijn. Sommige risico’s kunnen ook samenvallen met andere. Bijvoorbeeld bij het teruglopen van de economische groei valt het risico van een teruglopende algemene uitkering meestal samen met een hogere rentevoet. Bij weerstandscapaciteit van een gemeente gaat het om de samenhang tussen reserves,

voorzieningen, risico’s en weerstandsvermogen. Deze samenhang is hieronder schematisch opgenomen.

Tabel 1: Samenhang tussen reserves, voorzieningen risico’s en weerstandsvermogen Risico’s Alle voorzienbare risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd of die niet tot afwaardering van activa hebben geleid en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot het balanstotaal of het eigen vermogen

Weerstandscapaciteit • Reserves • Ruimte op de begroting • Onbenutte belastingcapaciteit • Post onvoorzien in de begroting • Langlopende voorzieningen

Weerstandsvermogen

Samenloop van risico's

Flexibiliteit

3.1.2. Weerstandscapaciteit

De ruimte die in de vermogenspositie en de begroting zit om niet voorziene tegenvallers op te vangen, wordt de weerstandscapaciteit genoemd. Aandacht voor het weerstandsvermogen kan

voorkomen dat elke financiële tegenvaller dwingt tot bezuinigen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen structurele en incidentele weerstandscapaciteit.


76


3.1.3. Structurele weerstandscapaciteit

Met de structurele weerstandscapaciteit worden de middelen bedoeld die permanent ingezet kun-

nen worden om tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van bestaande taken. In de gemeente Tytsjerksteradiel betreft dit de optelsom van begrotingsoverschot en onbenutte belastingcapaciteit. Onbenutte belastingcapaciteit

De onbenutte belastingcapaciteit geeft de mogelijkheid aan om de belastingtarieven te kunnen

verhogen. In december 2007 is door het rijk besloten om de limitering van de OZB-opbrengsten af te schaffen, waardoor gemeenten met ingang van 2008 weer vrij zijn in de vaststelling van tarieven en de daarbij behorende opbrengsten. Wel is door de minister van Financiën voor 2011 een macronorm van 3,5% vastgesteld. Dit betekent dat de toename van de opbrengst van alle

gemeenten samen in 2011 niet meer mag bedragen dan 3,5% ten opzichte van de opbrengst van

alle gemeenten in 2010. Een overschrijding van genoemd percentage zou kunnen leiden tot een correctie op de algemene uitkering. Per saldo is voor onze gemeente sprake van een verhoging

van de OZB met 5%. Zolang er per saldo bij alle gemeenten geen sprake is van overschrijding van

de macronorm, zal er geen correctie plaatsvinden op de algemene uitkering. Gezien de stijging

van onze OZB-opbrengst stellen we dat er geen onbenutte belastingcapaciteit binnen de OZB aanwezig is.

De afvalstoffenheffing is voor 2011 gesteld op een kostendekkendheid van ongeveer 100%,

De rioolheffing is voor 2011 gesteld op een kostendekkendheid van ongeveer 75%. Voor deze belasting bestaat er nog wel de mogelijkheid om de tarieven te verhogen.

In de onderstaande tabel wordt de structurele weerstandscapaciteit weergegeven.

Structurele weerstandscapaciteit x € 1.000 2011 Begrotingsoverschot *

2012

2013

2014

38

-787

-1.742

-2.710

Onbenutte belastingcapaciteit (OZB)

-

-

-

-

Onbenutte belastingcapaciteit (ASH)

-

-

-

-

Onbenutte belastingcapaciteit (Rioolrecht)

316.000

311.000

255.000

196.000

TOTAAL

316.038

310.213

253.258

193.290

* saldo van de begroting inclusief meerjarige doorwerking 2e bestuursrapportage 2010

3.1.4. Incidentele weerstandscapaciteit

De incidentele weerstandscapaciteit is het vermogen dat ingezet kan worden om eenmalige tegen-

vallers op te vangen. In beginsel betreft dit de optelsom van: •

Het vrij aanwendbare deel van de reserves, het deel van de reserves waarvan nog geen bestemming is vastgelegd; binnen onze gemeente is dit de algemene reserve;

•

De stille reserves, deze hebben betrekking op activa die op de balans lager zijn gewaardeerd dan de marktwaarde en die op korte termijn verkoopbaar zijn;

•

Langlopende voorzieningen.


77


Bedacht moet worden dat een onttrekking aan de algemene reserve voor het afdekken van een calamiteit leidt tot rentederving op de exploitatie. Een eenmalige onttrekking van bijvoorbeeld

€ 100.000 leidt tot een structurele rentederving van € 5.000 per jaar. De rente van de reserves wordt namelijk conform de verslaggevingsvoorschriften als bate toegerekend aan de exploitatie.

Dit geldt ook voor de bestemmingsreserves. Ingeval van een calamiteit zou de bestemming van een reserve bij politiek besluit kunnen worden gewijzigd in een andere bestemming. Er moeten dan uiteraard nog geen verplichtingen vastliggen voor de oorspronkelijke bestemming.

Wel is in de exploitatie een aantal stelposten opgenomen voor onvoorziene eenmalige uitgaven. Het betreft de volgende structurele posten: •

onvoorzien eenmalig

€ 50.000

"potsje foar putsjes" :

€ 36.000

•

stelpost voor zaakschades:

€ 18.000

•

totaal

€ 191.000

• •

knelpuntenpot voor tijdelijk personeel:

€ 87.000

In de onderstaande tabel wordt de incidentele weerstandscapaciteit weergegeven op basis van de vastgestelde programmabegroting 2011 - 2014.

Incidentele weerstandscapaciteit x € 1.000 1-1-2011 Algemene reserve (incl. reserve bouwgrondexploitatie)

1-1-2012

1-1-2013

1-1-2014

25.806

23.163

22.619

21.030

Stille reserves

p.m.

p.m.

p.m.

p.m.

Langlopende voorzieningen

p.m.

p.m.

p.m.

p.m.

191

191

191

191

25.997

23.354

22.810

21.221

Stelposten TOTAAL


78


3.1.5. Weerstandscapaciteit in relatie tot de hoogte van de algemene reserve

In het voorjaar van 2009 is in het kader van de behandeling van de perspectiefnota gesproken

over de relatie tussen weerstandsvermogen en reserveposities. Dit mede in verband met het versneld afboeken van boekwaarden van oude investeringen uit het verleden vallend onder de noemer “investeringen met een maatschappelijk nut”.

Ook voor toekomstige investeringen met een maatschappelijk nut en een eenmalig karakter

passen wij dit systeem toe. Dit houdt wel in dat er meer dan voorheen sprake is van uitnames uit de reserves, omdat het veelal niet mogelijk is om de betreffende investeringen direct ten laste van de exploitatie te laten komen.

De raad heeft ons toen gevraagd, om te komen met informatie en voorstelen betreffende de benodigde minimale omvang van de algemene reserve in relatie tot de weerstand en over de benodigde omvang van reserves in relatie tot het (rente-)effect voor de jaarlijkse exploitatie.

Over dit onderwerp is de notitie “Reserves eindig of vaste basis, Grenzen van ons weerstandsvermogen” opgesteld. Deze notitie is de raad in de vorm van toegezegde tussentijdse

informatieverstrekking toegestuurd in september 2009 en is door ons gebruikt als basis voor het formuleren van een tweetal voorstellen.

Het gaat hierbij om een aanvulling op het bestaande beleid met betrekking tot weerstand en

reserves. Met de raad worden nu afspraken gemaakt over een minimale grens voor de algemene reserve in het kader van weerstandscapaciteit en over een wenselijke omvang van de algemene reserve (signaalniveau) om ook op termijn ruimte in de begroting vrij te houden voor het inzetten van reserves ten behoeve van eenmalige investeringen of projectbijdragen. De twee aanvullende voorstellen zijn de volgende: • •

richtlijn benodigde minimale omvang reserves in relatie tot weerstandscapaciteit;

richtlijn benodigde omvang reserves in relatie tot incidentele investeringen en rente-

opbrengsten in de exploitatie

Benodigde minimale omvang reserves in relatie tot weerstandscapaciteit •

geen toepassing arbitrair rekenmodel voor berekening theoretische bedragen voor de in de weerstandsparagraaf benoemde risico’s;

• •

gemeente Tytsjerksteradiel heeft een gemiddeld risicoprofiel;

minimale weerstandscapaciteit vaststellen op 10% van het begrotingstotaal (niveau uitgaven zonder rentemutaties); in 2010 is dit € 6 miljoen.

Benodigde omvang reserves in relatie tot incidentele investeringen en rente-opbrengsten in de

exploitatie •

In de meerjarenbegroting wordt zo reëel mogelijk rekening gehouden met kosten van bestaand en nieuw beleid op basis van kwalitatief goede meerjarenplanningen m.b.t. onderhoud en vervangingen

wordt bewaakt, het zorgvuldig formuleren van nieuwe

beleidsambities plaats en het werken met indicatieve stelposten voor nieuw beleid in plaats van PM-posten (indicatief reserveren is realistischer dan niet-reserveren);


79


•

Consequent meenemen van de structurele rentederving in de begroting als gevolg van

reservemutaties, waardoor we zicht houden op de meerjarige ontwikkeling van zowel de reserve, als op de mate, waarin rente-opbrengsten meetellen in de exploitatie.

•

De stand van de algemene reserve kent een bepaald signaalniveau waarbij onder meer geldt

dat er voor drie (gemiddelde) jaren speelruimte is voor uitnames ten behoeve van eenmalige investeringen en/of projectbijdragen voordat de minimale reservestand in het kader van de weerstandscapaciteit is bereikt.

Op grond van beide aanvullende voorstellen wordt het signaalniveau van de algemene reserve voor de meerjarenbegroting(en) als volgt: • • •

Nodig t.b.v. de minimale weerstandscapaciteit

€

Totaal

€

Nodig t.b.v. onttrekkingen en t.b.v. de continuïteit in renteopbrengsten)

€

6 miljoen;

6 miljoen;

12 miljoen

De minimale stand van de algemene reserve in de perspectiefperiode van deze meerjarenbegroting ligt met een niveau van meer dan 19 miljoen ruim boven de geformuleerde signaallijn.

In het kader van het rapport van bevindingen van de accountant bij de jaarrekening heeft de accountant aangegeven, dat de werkwijze van Tytsjerksteradiel (= vuistregel (10%) bij moeilijk of niet kwantificeerbare risico’s) niet leidt tot een afkeurende verklaring, maar volgens de accountant

de raad te weinig houvast geeft.

De accountant heeft verder aangegeven, dat de risico inventarisatie inmiddels op zich correct is

opgenomen, maar dat de laatste stap van de koppeling tussen de algemene reserve en het weerstandsvermogen ontbreekt. Door de risico’s op deze wijze te kwantificeren, geeft de raad meer inzicht.

Er is al lange tijd discussie tussen organisatie / college enerzijds en accountant anderzijds over de wijze van verslaglegging van de risico’en dan met name over de vraag in hoeverre deze gekwantificeerd dienen te worden naar kansen van optreden en verwacht schadebedrag.

In de accountantscommissie van februari 2010 is afgesproken, dat wij de raad informeren over de

manier van verantwoording van risico’s. In de raad van 16 december 2010 zal een herziene notitie “reserves en voorzieningenbeleid” ter vaststelling aan de raad worden aangeboden. Hierin zullen de hoofdlijnen van de notitie “reserves eindig of vaste basis” eveneens worden meegenomen.


80


3.1.6. Risico’s

Niet ieder risico is relevant en hoeft ten laste van de weerstandscapaciteit te worden gebracht. In het kader van de paragraaf weerstandsvermogen definiëren we een risico als volgt:

“Risico’s zijn relatief grote bestaande of toekomstige verplichtingen met een buitengewoon karakter, waarbij de omvang en de kans niet is in te schatten (ook niet bij benadering) en die niet worden afgedekt door een voorziening, verzekering of andere beheersmaatregel” Risico’s relevant voor de weerstandscapaciteit dienen van materiële betekenis te zijn. Risico’s waarvan de financiële tegenvaller lager dan € 10.000 wordt geschat, wordt gezien als onderdeel van de reguliere bedrijfsvoering. Financiële risico’s groter dan € 10.000 worden opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen.

Voor de paragraaf weerstandvermogen sluiten we de risico’s uit, die samenhangen met de

reguliere exploitatie en die met een grote mate van zekerheid periodiek terugkeren. Deze reguliere risico’s dienen via de jaarcyclus te worden ingekaderd in bestaand beleid. Het gaat dan bijvoorbeeld om claims van burgers, die de gemeente aansprakelijk stellen voor geleden schade of

het niet op de juiste wijze naleven van de aanbestedingsregels. Of het risico van schade aan eigendommen, waarbij ook achterstallig onderhoud een rol kan spelen. Wij kiezen ervoor waar

mogelijk deze risico’s te verzekeren (verzekeringsbeleid zie 3.1.6. Verzekering van risico’s) of via een voorziening af te dekken.

Begrotingstechnische risico’s mogen evenmin leiden tot een beroep op de weerstandscapaciteit,

omdat ze beheersbaar zijn door een goede planning & control. Hierbij denken we bijvoorbeeld aan open-einde

regelingen

zoals

leerlingenvervoer

en

de

WMO,

ontwikkeling

aantal

bijstandsgerechtigden en bijstelling van rijksbudgetten. Als in het begrotingsjaar sprake is van

materiële afwijkingen van de begroting, dan zal dit in de bestuursrapportages aan bod komen. Dat

geldt ook voor de niet in geld uit te drukken risico’s van bijvoorbeeld vertragingen in processen, het niet realiseren van beleidsdoelstellingen, risico’s met betrekking tot arbo en veiligheid, faillissement van aannemers en het aantreffen van bodemvervuiling bij aankoop van grond. 3.1.7. Verzekering van risico’s

Een deel van de risico’s kan worden afgedekt door het afsluiten van verzekeringen. De vraag of wel of niet een verzekering wordt afgesloten is het resultaat van een afweging tussen de kans op schade en de kosten van de verzekering. Het bestaande beleid wordt periodiek beoordeeld en indien nodig bijgesteld. Rode draad in het beleid van de gemeente is zich in te dekken tegen grote

schades en kleinere risico’s zelf te dragen dan wel te kiezen voor een eigen risico. Het eigen risico bij uitgebreide gevaren (brand, storm, etc.) is standaard € 2.500 per gebeurtenis en voor

aansprakelijkheid bedraagt het eigen risico € 25.000. Voor opruimingkosten derden is het eigen risico € 11.500. Deze verzekering dekt de kosten van maatregelen, die de gemeente moet nemen vanwege het gevaar voor de volksgezondheid of milieu (bijvoorbeeld opruimingskosten in een

woonwijk na een asbest- of chemicaliënbrand). De veroorzaker/eigenaar/belanghebbende is hiervoor niet altijd verzekerd. Het civielrechtelijk verhaal van deze kosten, is zo blijkt uit jurisprudentie, niet gemakkelijk en tot op heden weinig succesvol.


81


3.1.8. Risico’s ten laste van de weerstandscapaciteit

Op grond van een inventarisatie van risico’s zullen onderstaande risico’s als deze zich voordoen, ten laste van het weerstandsvermogen van de gemeente moeten worden gebracht.

In tegenstelling tot de afgelopen jaren zien wij ons genoodzaakt, om een aantal onderwerpen, die wij normaal gesproken binnen de reguliere begroting voldoende konden onderbouwen op basis van de reguliere informatiebronnen nu te benoemen als risico. Dit betreft: • •

Algemene uitkering uit het gemeentefonds;

Ontwikkeling budget inkomensdeel Werk en bijstand;

Bovenstaande onderwerpen zijn tevens benoemd in paragraaf 1.6. en de desbetreffende programma’s. In het kader van de risicoparagraaf willen wij vooral de beheersmaatregel aangeven. Algemene uitkering uit het gemeentefonds De begroting is gebaseerd op de uitkomsten van de junircirculaire 201032. De circulaire bevat richtlijnen voor met name de begroting 2011. Voor het meerjarenperspectief wordt echter onvoldoende aangegeven, waar gemeenten rekening mee moeten houden. Vanuit de VNG is een

richtlijn voor de te verwachten ombuigingen meegegeven, die wij voor de berekening van de algemene uitkering voor de jaren 2012 tot en met 2014 hanteren.

Zowel het verschijnen van het concept regeerakkoord evenals de reacties daarop, is reden geweest

om nog eens kritisch te kijken naar de consequenties van deze ontwikkelingen voor de opzet van onze begroting.

Wij zijn van mening, dat er op dit moment nog te weinig concrete informatie voorhanden is, om vast te kunnen stellen wat nu de daadwerkelijke korting op het gemeentefonds gaat worden en hoe deze korting vertaald gaat worden.

Pas bij de meicirculaire van volgend jaar verwachten wij meer duidelijkheid over de consequenties van het nieuwe regeerakkoord voor onze gemeente.

Beheersmaatregel: Berichtgeving betreffende ontwikkelingen algemene uitkering uit het gemeentefonds nauwlettend volgen. Zodra meer zekerheid wordt geboden zullen wij een nieuwe berekening confronteren met berekende algemene uitkering in de begroting. Eventuele verschillen inbrengen via reguliere planning en controlcyclus en daar waar nodig de raad vooraf informeren. Ontwikkelingen budget Inkomensdeel Werk en Bijstand

Sinds eind 2008 worden de Nederlandse gemeenten geconfronteerd met een flinke stijging van

het aantal bijstandsgerechtigden. Dat wordt enerzijds veroorzaakt door de economische crisis, waarbij de gemeenten, ondanks dat de economie zich herstelt, vooral de naweeën daarvan ondervinden.

Anderzijds is de komst van de wet WIJ debet aan de stijging van het aantal bijstandsgerechtigden.

32

De septembercirculaire 2010 gaf ten opzichte van de junicirculaire marginale verschillen; deze verschillen zijn niet meer

meegenomen.


82


Verder speelt de Wet BUIG ons parten. Hierin is geregeld dat de IOAW en de IOAZ met ingang van 2010 voor 100% gebudgetteerd worden.

Ook is het budget Inkomensdeel voor 2011 nog niet bekend gemaakt.

In de begroting zijn uitkeringslasten en budget van de WWB, IOAW en IOAZ zoals gebruikelijk budgettair neutraal opgenomen. Het leidende principe, geïntroduceerd vanaf de begroting 2007, is dat het Rijk voldoende middelen aan de gemeente verschaft om de wettelijke taak uit te voeren.

Anticiperend echter op de mogelijke financiële nadelige ontwikkelingen is een stelpost

opgenomen van 10% van het geschatte budget Inkomensdeel en gehandhaafd op basis van de meerjarenbegroting 2010-2014. Wij hebben ervoor gekozen om de stelpost niet aan te passen op basis van het geschatte budget Inkomensdeel 2011-2015 omdat het volstrekt onzeker is wat de hoogte van dit budget is.

Op basis van bovengenoemde ontwikkelingen en onzekerheden is het lastig, om een goede

prognose in de begroting op te nemen. Wij benoemen om die reden de ontwikkelingen van het budget inkomensdeel Werk en Bijstand als risico.

Beheersmaatregel: Berichtgeving omtrent ontwikkelingen I-deel Werk en Bijstand nauwlettend volgen. Zodra meer informatie bekend is, de eventuele verschillen inbrengen via reguliere planning en controlcyclus en daar waar nodig de raad vooraf informeren. Centrale As

De gemeenteraad heeft op 22 februari 2007 ingestemd met het realisatiebesluit van De Centrale

As. De onderliggende afspraken zijn opgenomen in de ‘Overeenkomst inzake De Centrale As’. Op

basis van deze overeenkomst is voor 1 juli 2008 een bedrag van € 11.995.000 overgemaakt op een speciaal geopende (derden)rekening. In december is de gebiedsontwikkelingscommissie

geïnstalleerd. Deze commissie heeft de opdracht te komen tot een goede inrichting van het gebied rondom De Centrale As. Inmiddels is het project Kansen voor Kernen gestart. Dit project behelst het op interactieve wijze maken van een visie voor de herinrichting van de doorgaande wegen in

de dorpen Garyp, Hurdegaryp en Burgum. Deze wegen kunnen worden “afgewaardeerd” vanwege de aanleg van De Centrale As. Uit een quick-scan van het eertijds gemaakte ideeënboek voor herinrichting blijkt dat het door de provincie gereserveerde bedrag lang niet toereikend zal zijn. Er

zal dus in het project Kansen voor Kernen ook aandacht moeten worden besteed aan de wijze van financieren. Het is voorspelbaar dat de gemeente(n) zelf ook fors zullen moeten bijdragen

(cofinanciering wordt doorgaans als eis gesteld door externe subsidieverstrekkers). Vanaf de begroting 2010 sparen we de komende jaren ruim € 3 miljoen in de vorm van een bestemmingsreserve, gebaseerd op een sobere uitvoering van het project. Zodra meer zicht is op

de werkelijk benodigde bijdrage, zal dit via het P&C instrumentarium worden gemeld. Overigens zal het project Kansen in Kernen prioritair worden opgenomen in het uitvoeringsprogramma van

het Sociaal Economisch Masterplan Noard East Fryslân en daarmee kansrijk zijn voor het genereren van externe subsidie(s).

Beheersmaatregel: Afspraken zoals opgenomen in de ‘Overeenkomst inzake De Centrale As’ nauwlettend volgen; vanuit onze gemeente is op diverse (deel)terreinen voldoende expertise betrokken. Gemeente Tytsjerksteradiel

83


Uitvoeringsrisico’s clustering welzijnsvoorzieningen Hurdegaryp

Jaarlijks wordt de raad geïnformeerd over de voortgang van de realisering van de clustering van voorzieningen te Hurdegaryp. Het Kindcentrum is in 2010 gerealiseerd en wordt inmiddels volop

gebruikt.

De financiële positie van WoonFriesland en de ongunstige woningmarkt hebben tot gevolg, dat WoonFriesland zich terugtrekt uit de te ontwikkelen projectonderdelen op de locaties Fûgelflecht,

De Winde, It Súd en De Schalmei. De gemeente neemt de ontwikkeling van deze locaties voor

eigen rekening en risico. Het nieuwe MFC zal WoonFriesland wel realiseren onder de in de Raamovereenkomst vastgelegde condities. De Raamovereenkomst wordt hierop aangepast.

Naar verwachting zal het MFC gerealiseerd worden in 2012. Voor wat betreft de risico’s wordt de

vinger aan de pols gehouden door het uitoefenen van projectcontrol. De risico’s voor de gemeente

nemen toe, doordat de gemeente de investering in de diverse locaties overneemt van Woonfriesland naar aanleiding van de hiervoor geschetste problematiek bij de corporatie.

Beheersmaatregel: Afspraken bewaken vanuit de in de raamovereenkomst vastgestelde condities. De eigen gemeentelijke investeringen in de diverse locaties worden ingebracht via de reguliere planning en control cyclus. Bouwgrondexploitatie

Het hebben van een bouwgrondexploitatie brengt financiële risico’s met zich mee. In paragraaf 3.5

grondbeleid worden de financiële risico’s inherent aan een bouwgrondexploitatie en de daarmee annex zijnde reserve bouwgrondexploitatie toegelicht.

Beheersmaatregel: Door het jaarlijks opstellen van geactualiseerde berekeningen op basis van de meest recente ontwikkelingen kunnen wij de raad tijdig informeren via de reguliere P&C cyclus. Bijdrage gemeenten aan Gemeenschappelijke Regeling SW 'Fryslân' / Caparis N.V.

De wettelijke taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden met betrekking tot de Wet Sociale

Werkvoorziening zijn door de deelnemende gemeenten ondergebracht in een gemeenschappelijke regeling

(SW

“Fryslân”).

Deze

gemeenschappelijke

regeling

heeft

geen

eigen

uitvoeringsorganisatie: dit wordt uitbesteed/gemandateerd aan de N.V. “Caparis”. De deelnemende gemeenten zijn rechtstreeks aandeelhouder van de N.V.

Naar aanleiding van de financiële problemen bij Caparis hebben wij bij de rekening 2007 een

voorziening getroffen op basis van een door Caparis opgesteld transitieplan. Ultimo 2008 bedraagt deze € 519.000. Het transitieplan is inmiddels in uitvoering. Het is evenwel nog niet

duidelijk wat de gevolgen van de recessie zullen zijn voor Caparis, en dus ook voor de gemeente. In 2009 hebben wij uit de voorziening ons aandeel in de aanzuivering van het eigen vermogen van

Caparis, conform het transitieplan, voldaan. De voorziening bedraagt nu nog € 165.000. Conform het door de raad bepaalde op 30 oktober 2008 (punt 10) blijft het restant van de voorziening in

stand om eventuele tegenvallers op te vangen in de periode tot 2012 en valt dit vrij op het moment dat Caparis in 2012 een positieve exploitatie heeft met een overschot op de


84


meerjarenbegroting. Dit besluit wordt gevoed door een tweetal aandachtspunten uit het periodiek overleg tussen de controlgroep vanuit de GR en Caparis N.V. begin 2010:

1. Bij het vaststellen van het transitieplan van Caparis N.V. was één van de kritiekpunten vanuit de

GR het hoge aantal geprognosticeerde trajecten vanuit het Participatiebudget. Nu is de zogenaamde meeneemregeling vanuit het Participatiebudget in 2009 verlaagd van 60% naar

25% waardoor gemeenten veel minder budget te besteden hebben, nog los van een

trendmatige vermindering van het Participatiebudget. Naar het oordeel van de controlgroep anticipeert Caparis N.V. (vooralsnog) onvoldoende op de mogelijke consequenties hiervan, terwijl dit vrijwel zeker gevolgen heeft voor het aantal trajecten dat vanuit de GR aan Caparis aangeboden kan of zal worden en daarmee op de omzetprognose.

2. Door de controlgroep zijn twijfels geuit, of de bonussystematiek van het Rijk over het aantal gerealiseerde BW-plekken (begeleid werken) wel blijvend zal zijn. Deze is wel verwerkt in de meerjarenbegroting van Caparis N.V. Caparis vertrouwt, desgevraagd, op een mededeling van het Rijk waarin niet expliciet staat dat het tijdelijk is.

In juni is de eerste kwartaalrapportage 2010 door Caparis aangeboden aan het college en de raad. De wijze van presentatie en de resultaten geven reden tot zorg. In een apart raadsvoorstel wordt voorgesteld een zienswijze bij de GR in te dienen.

Vooralsnog verwachten wij voor 2010 de mogelijke financiële gevolgen nog binnen de daartoe

gevormde voorziening op te kunnen vangen. Voor 2011 en verder kunnen wij geen enkele garantie

geven, omdat zowel de rijksgelden en de taakstelling als ook de begroting van Caparis vooralsnog onbekende variabelen zijn.

Dit heeft enerzijds te maken met de onzekere omzetverwachting van Caparis. In de

kwartaalrapportages spreekt Caparis namelijk een flink aantal positieve verwachtingen uit zonder deze, wat ons betreft, voldoende te onderbouwen. Bovendien worden er op onderdelen wel veel feiten verstrekt, maar dit leidt amper tot bruikbare informatie. Anderzijds bevat de voorziening die

wij hebben getroffen nog een bedrag van € 165.000. Omgerekend naar de aandelenverhouding (7,1%) zou dat voldoende moeten zijn om een tekort van ruim 2 miljoen te dekken. Dit is echter ook weer afhankelijk van en in welke mate Caparis in staat is om de taakstelling te behalen. Een

overschrijding van de taakstelling komt ‘automatisch’ op het bordje van de gemeente terecht, in

casu € 27.000 per SE (soort equivalent van fte) plus de gemeentelijke bijdrage van € 900 per SE. Al

met al teveel variabelen om een betrouwbare prognose te kunnen maken.

Beheersmaatregel: Vanuit de deelnemende gemeenten beoordelen en volgen de aangewezen controllers de (financiële) informatie en overige ontwikkelingen kritisch door middel van frequent gezamenlijk overleg bij Caparis N.V. Het overleg wordt bovendien in verslagvorm vastgelegd. Het resultaat van dit overleg wordt doorgesproken met de manager van Werk en Bijstand en in afschrift doorgestuurd aan de portefeuillehouder. Indien nodig worden passende acties ondernomen. Dat kan zijn intern, richting Gemeenschappelijke Regeling en in voorkomende gevallen rechtstreeks naar Caparis N.V. Ook worden de rapportages van Caparis N.V. en van GR SW “Fryslân” aan de raad ter kennisname aangeboden. De raad voorziet de rapportage zo nodig van een zienswijze.


85


Afvalsturing Friesland NV

De rechter heeft vorig jaar al geoordeeld, dat de gemeente Smallingerland weliswaar het recht heeft om uit te treden met een in acht te nemen redelijke opzegtermijn, maar dat dit wel leidt tot

het betalen van een nader te bepalen schadevergoeding aan Afvalsturing gegeven het specifieke

karakter van de verhouding tussen partijen. Omtrent de hoogte van de schadevergoeding is er nog steeds geen overeenstemming.

Berichtgeving omtrent ontwikkelingen uittreding Smallingerland nauwlettend volgen. Zodra meer informatie bekend is, de eventuele verschillen inbrengen via reguliere planning en controlcyclus en daar waar nodig de raad vooraf informeren. Gegarandeerde geldleningen

Ter bevordering van het verkrijgen van leningen heeft de gemeente zich in het verleden meerdere

malen garant gesteld voor de verplichtingen van de geldnemers jegens de geldgevers. Per 1 januari 2010 stond € 2.780.000 aan gegarandeerde geldleningen uit aan een tiental partijen. Als één van

deze partijen niet aan zijn verplichtingen kan voldoen dan staat de gemeente hiervoor garant. Daarnaast stond er per 1 januari 2010 nog een bedrag van € 58.420.000 aan gegarandeerde geldleningen uit aan woningbouwcorporaties. Het risico bij deze garantstelling is beperkt, omdat de gemeente een tertiaire achtervangpositie heeft.

Beheersmaatregel: Voor wat betreft de gegarandeerde geldleningen aan een tiental partijen volgen wij de actualiteit op de voet en nemen wij daar waar mogelijk onze verantwoordelijkheid. De ontwikkelingen rondom Skewiel (Heemstra State) mogen hier als concreet voorbeeld dienen. Voor wat betreft de gegarandeerde geldleningen aan woningbouwcorporaties is het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) ook onze waarborg voor het goed volgen van mogelijke risico’s. Het WSW stelt eisen aan de kredietwaardigheid van de deelnemende woningbouwcorporaties. Ieder jaar wordt bij de deelnemende instellingen een kredietwaardigheidstoets verricht. Dit garandeert financiers dat zij zaken doen met solide maatschappelijke ondernemingen en beperkt het risico voor de achtervangers. Er zijn tot en met het jaar 2009 geen bedragen betaald inzake de borg- en garantstellingen. Dat wil zeggen: de gemeente is niet als borg aangesproken. Ontwikkeling Tjalling Koopmanscollege (TKC) (Mienskip; 443.01) De stand van zaken op dit moment is, dat er in oktober een uitspraak van de raad van state wordt

verwacht op basis van het bezwaar van onze gemeente tegen het besluit van het ministerie om het

TKC op het huisvestingsplan te plaatsen. Het blijft wenselijk, om deze ontwikkeling op te nemen in

de risicoparagraaf, omdat er binnen het IHP en dus de begroting geen rekening is gehouden met het TKC.


86


§ 3.2. Onderhoud kapitaalgoederen 3.2.1. Inleiding

Tytsjerksteradiel heeft een flink aantal vierkante kilometers aan openbare ruimte in beheer. Er

wordt gewoond, gewerkt en gerecreëerd. Daarvoor zijn kapitaalgoederen in de vorm van wegen, riolering, water, groen, verlichting, gebouwen enz. nodig. De kwaliteit van de kapitaalgoederen en

het onderhoud ervan is bepalend voor het voorzieningenniveau en uiteraard voor de (jaarlijkse)

lasten. In deze paragraaf wordt ingegaan op het onderhoud van wegen, fietspaden, voetpaden, openbare verlichting, bruggen, waterwegen, kades, riolering, water, groen, woningen, gebouwen

en hard- en software. 3.2.2. Beleidskader

Wegen, fietspaden en voetpaden

Het beheren en onderhouden van de gemeentelijke verhardingen (wegen/straten, fietspaden en

voetpaden) vindt plaats conform een, door de gemeenteraad in 2007, vastgesteld onderzoeksrapport “evaluatie wegbeheer 1995 - 2005”. Er wordt jaarlijks, mede aan de hand van periodiek

uitgevoerde inspecties en na afstemming met andere werkzaamheden en planontwikkelingen, een onderhoudsprogramma opgesteld. Het gemiddelde onderhoudsniveau van 2006, conform de

nieuwe systematiek, geldt als nieuwe nulsituatie voor de komende vijf jaar als minimaal te

handhaven kwaliteit. De gemiddelde kwaliteitswaarden kennen in de nieuwe systematiek nog een drietal gradaties, namelijk ‘voldoende’, ‘matig’ en ‘onvoldoende’. Met ingang van 2007 is de volgende nulsituatie vastgelegd: totale verhardingsoppervlak 2.266.403 m2, waarvan 78% voldoende, 8% matig en 14% onvoldoende.

De omvang van de onderhoudsbudgetten is mede bepalend voor het kwaliteitsniveau. Bezuinigingen op onderhoud leiden vaak tot hogere onderhoudskosten op termijn. Bij een elementenverharding zijn de kosten van herstel minder afhankelijk van de schade van de weg. Maar uitstel van het onderhoud aan asfaltwegen leidt tot progressief oplopende herstelkosten. Omdat uitstel leidt tot verslechtering van de algehele kwaliteit en daardoor mogelijk tot klachten en schadeclaims, willen we dat zoveel mogelijk beperken. Verder verwijzen we naar: •

Rapport “evaluatie wegbeheer 1995 – 2005”

•

Rapport funderingen hoofdinfrastructuur (2000)

•

Notitie “onderhoud naar draagkracht” (2005)

•

Programma onderhoud wegen, riolering en groen (jaarlijks)

Openbare verlichting

In de raadsvergadering van 18 februari 2010 heeft de raad het beleidsplan openbare verlichting 2010-2015 vastgesteld. Het dagelijks beheer en onderhoud is Europees aanbesteed door de stichting

Openbare

Verlichting

Fryslân

(zie

paragraaf

3.4

Verbonden

partijen).

Het

vervangingsonderhoud moet door de gemeente zelf opgezet worden. In het beleidsplan is het


87


vervangingsbeleid voor de komende vijf jaren opgenomen en zijn de beleidsuitgangspunten aangescherpt

op

het

begrotingssystematiek.

gebied

van

veiligheid,

energieverbruik,

duurzaamheid

en

Bruggen, waterwegen en kades Met betrekking tot het onderhoud en vervanging van de civieltechnische kunstwerken (bruggen, tunnels e.d.) is in 2005 het kwaliteitsonderzoek afgerond. De vertaling naar een meerjarig onderhouds- en investeringsprogramma heeft in 2006 plaatsgevonden. Inmiddels zijn alle bruggen opgenomen in de vervangingsinvesteringlijst.

Voor wat betreft het onderdeel ‘beschoeiingen’ is in 2005 een start gemaakt met de uitvoering van

het vervangingsprogramma. Daarnaast is op een aantal locaties achterstallig (klein)onderhoud uitgevoerd.

Verder wordt ten aanzien van het beleidskader verwezen naar: • •

het Baggerbeleidsplan (2000);

het Bagger uitvoeringsprogramma (jaarlijks)

Groen

Voor het beheer en onderhoud aan groenvoorzieningen houdt het volgende in:

Het beheren en onderhouden van groen gebeurt conform het groenbeheerplan, waarbij onder groen wordt verstaan: bomen, bos(plantsoen), (sier)heesters, hagen, gras en vijvers met bijbehorende banken en een hertenkamp. Het beheren van de wegbermen gebeurt conform het

bermbeheerplan; dit houdt in: maaien van bermen, hekkelen van bermsloten, onderhouden van bomen en singels langs de wegen. Daarnaast beheren wij het Roodbaardpark "De Klinze", het bosgedeelte van Heemstrastate en het geboortebos. Ontwikkelingen: •

Aanleg van grotere eenheden groen, waardoor bestaande landschapselementen kunnen

worden geïntegreerd en een ecologische meerwaarde wordt bereikt. Gevolg minder kleinschalig en onderhoudsintensief groen in de straten.

•

Door omvorming wordt het straatbeeld bepaald door bomen, gazons en hagen; sierheesters worden beperkt tot markante plaatsen.

•

Na de realisatie van de centrale as krijgen wij een aantal provinciale wegen over. Het betreft: -

het tracé Sumar naar Veenwouden;

-

het tracé Quatrebras naar Hurdegaryp.

-

het tracé Waldwei naar Sumar;

Tevens zullen er bij Sumar, Burgum en Hurdegaryp een aantal nieuwe wegen worden

aangelegd die wij in beheer krijgen. Voor wat betreft het Groen betekent dit een toename van

het areaal bermen, sloten en greppels en bomen. Naar verwachting zal deze areaaluitbreiding na 2014 plaatsvinden. Met deze uitbreiding zullen ook de onderhoudskosten stijgen.


88


Beleidsvoornemens:

Renovatie bestaand groen: Bij bouwplannen, die ten koste gaan van bestaand openbaar groen, zal

ter compensatie nabijgelegen openbaar groen worden gerenoveerd. In de komende jaren wordt de omvorming op beperkte schaal voortgezet waar zich nog mogelijkheden voordoen. Verder wordt verwezen naar de volgende beleidsnotities: • • • • • • •

Notitie personeelsplan buitendienst (2001) Groenstructuurplan (1993)

Landschapsbeleidsplan (1993)

Notitie bermbeheerplan (1993) Groenbeheerplan (1996)

Evaluatie groenbeleid (2002)


Riolering Het beheren en onderhouden van de gemeentelijke rioleringen en gemalen vindt plaats op basis

van een in 1994 door de gemeenteraad vastgesteld gemeentelijk rioleringsplan (grp). In 2005 heeft de evaluatie plaatsgevonden van het rioleringsbeleid over de afgelopen 10 jaar. Gelijktijdig

met deze evaluatie is het nieuwe GRP (Gemeentelijk RioleringsPlan) opgesteld voor een periode van 5 jaar (2006 – 2010).

Met ingang van 1 januari 2008 is tevens de Wet Gemeentelijke Watertaken in werking getreden. Dit houdt in dat de gemeente tevens zorgplichtig wordt voor overtollig gronden hemelwater

(loketfunctie). Het geheel vindt zijn uitwerking in een toekomstig op te stellen verbreed GRP, waarmee tevens het rioolrecht zal wijzigingen in een rioolheffing. Binnen deze rioolheffing kunnen de kosten verhaald worden, welke betrekking hebben op alle onderdelen van de (afval)waterketen. In middels is een start gemaakt met de voorbereidingen voor het opstellen van een (nieuw) verbreed GRP. In verband met de geldigheidsduur van het huidige GRP is vaststelling van het nieuwe vGRP in 2011 wenselijk. Ook zal de uitbreiding van de gemeentelijke watertaken (gronden hemelwater) hierin een plaats krijgen.

Uitgangspunt van het rioleringsbeleid is het op een doelmatige wijze beheren en laten

functioneren van het gemeentelijke rioolstelsel, waarbij tevens getracht wordt een optimale afstemming te bewerkstelligen met de overige gemeentelijke projecten. Daar waar het beheer en

onderhoud verweven is met andere factoren binnen de afvalwaterinzameling wordt gestreefd naar een beheer- en onderhoudsvorm op basis van de laagst maatschappelijke kosten.

Voorts wordt ten aanzien van het onderhoud van riolering verwezen naar de volgende beleidsnotities en plannen: • • • •

Rioleringsplan buitengebied (1999)

Waterkwaliteit bij riooloverstorten (1999)

Notitie rioleringszorg - wiens zorg (2000)

Vijf jaar aanvullend rioleringsbeleid: een tussenrapportage (2001)


89


• •


Gemeentelijk RioleringsPlan 2006 – 2010 incl. evaluatie 1e planperiode 1996 – 2005; (aanvullende notities: ‘Onderzoek naar de niet op het gemeentelijk riool aangesloten bouwwerken’ en ‘Beleid huisaansluitingen’).

Centrale As

In verband met de overdracht van provinciale wegen aan de gemeente in deel zuid van de Centrale

As zullen de onderhoudskosten voor met name wegen en groen toenemen. De kosten worden in 2014 verwacht. In eerste instantie betreft het de huidige N913 en een klein deel van de N356.

De overige wegen, deel midden van de Centrale As, worden later, na 2015, overgenomen. Ook hiervoor is geld gereserveerd. Woningen en gebouwen

Uitgangspunt is het in goede onderhoudsstaat beheren van de te verhuren gemeentelijke woningen en garageboxen. Het onderhoud wordt uitgevoerd op basis van een jaarlijks te

actualiseren meerjarig onderhoudsplan. Daar waar mogelijk worden de gemeentelijke woningen afgestoten.

Gemeentelijke monumenten

In de raadsvergadering van 2 juli 2009 heeft de raad ingestemd met het oprichten van een

stichting voor het behoud van monumenten in Tytsjerksteradiel. Deze stichting is op 18 december 2009 opgericht. De gemeentelijke monumenten (torens en molen) zijn overgedragen aan deze stichting.

In onze begroting zijn nog geen aanpassingen verricht, omdat op dit moment de

periodieke instandhoudingsplannen van de monumenten worden opgesteld. Op basis hiervan kan subsidie worden aangevraagd. Pas dan is duidelijk wat de totale onderhoudskosten voor de komende vijf jaar zullen zijn. Sport- onderwijs-, welzijnsgebouwen en brandweerkazernes

Bij het onderhoud aan de kapitaalgoederen kan onderscheid gemaakt worden in dagelijks

onderhoud en planmatig onderhoud. Voor het planmatig onderhoud is een voorziening in het leven geroepen en worden onderhoudsactiviteiten die als "vervangingsinvesteringen" kunnen worden aangemerkt geactiveerd.

Eind 2009 en in het jaar 2010 is door de organisatie een interne nulmeting gehouden voor alle gemeentelijke gebouwen om inzicht te krijgen in de onderhoudstoestand van de in de en om de

gebouwen zijnde aanwezige elementen. Voor de onderhoudsplanning van de gebouwen wordt gebruik

gemaakt

van

een

daartoe

ontwikkeld

onderhoudbeheerssysteem

van

Kraan

Bouwcomputing B.V. Dit bedrijf is gevraagd in 2010 om een presentatie te houden voor de organisatie om inzicht te bieden in de mogelijkheden van dit programma om daarmee de

informatiebehoefte die er is bij de diverse organisatieonderdelen die te maken hebben met het onderhoud aan de gebouwen tegemoet te komen en daarmee een dusdanige kwaliteitsimpuls te

geven, dat voor de toekomst voldoende beheersbaar is wat de komende jaren is te verwachten op het gebied van onderhoud aan de gebouwen. Met deze wetenschap een goede inschatting worden gemaakt over de benodigde middelen die daarvoor beschikbaar moeten zijn.


90


Onderhoud gemeentehuis

De diverse onderdelen van het gebouw en de installaties van het gemeentehuis zijn ondergebracht in een onderhoudsysteem. Binnen dit systeem wordt op basis van verwachte levensduur c.q. ge-

bruiksduur een continue meerjaren planning in stand gehouden, die inzicht geeft in onderhoud en vervangingscyclus voor het geheel van het complex. Deze planning wordt gebruikt om het niveau van de onderhoudsvoorziening gemeentehuis te bepalen en de jaarlijks uit te voeren activiteiten

inzichtelijk te maken en te kunnen volgen. Voor specifieke zaken zoals de liftinstallatie, is een onderhoudsovereenkomst gesloten, die mede gelet op de keuringsvoorschriften, er voor zorg draagt, dat de installatie aan alle veiligheidseisen blijft voldoen. Onderhoud hard- en software

Voor de software die in de organisatie wordt ingezet, wordt bij de aanschaf een onderhoudsovereenkomst met de leverancier gesloten, waarbij naast de levering van aanpassingen en kleine verbeteringen, de ondersteuning bij het gebruik wordt geregeld.

Het onderhoud van de hardware wordt afgedekt via contracten met de leverancier, die afhankelijk van het type apparatuur er voor moet zorgdragen, dat de uitval bij storing tot een minimum

beperkt kan blijven. Bij de aanschaf van werkplekapparatuur wordt standaard onderhoud voor een

periode van vier jaar gekocht, zodat gedurende deze gebruiksperiode geen extra kosten voor

onderhoud behoeven te worden gemaakt en de apparatuur gedurende deze termijn operationeel

kan blijven. Evenals bij het onderhoud van het gemeentehuis, is ook hier het uitgangspunt dat op

systematische wijze verantwoorde maatregelen kunnen worden genomen ten behoeve van continuering van het bestaande onderhoudspeil.


91


§ 3.3. Bedrijfsvoering 3.3.1. Inleiding

De paragraaf bedrijfsvoering is gericht op de interne dienstverlening, die nodig is voor de uitvoering van de programma’s.

3.3.2. Financiële vertaling Perspectiefnota

De volgende bedragen zijn als ruimtebieders en ruimtevragers op het gebied van bedrijfsvoering meegenomen in de Perspectiefnota 2011 -2014 (voorjaar 2010). Voor de begroting 2011– 2014 betreft het de volgende onderdelen:

2011

2012

2013

2014

Basisadministratie adressen en gebouwen

€ 25.000 V € 25.000 V € 25.000 V € 25.000 V

Samenwerking met Achtkarspelen

€ 30.000 N

-

-

-

neutraal

neutraal

neutraal

neutraal

Subsidieverwerving

Een nadere toelichting op deze onderdelen is opgenomen in paragraaf 3.3.5. 3.3.3. Wat willen we bereiken? Een zo efficiënt en effectief mogelijke bedrijfsvoering, gericht op de interne dienstverlening, die past bij tegenwoordige ontwikkelingen, met een focus gericht op de (middel)lange termijn, waardoor de programma’s kunnen worden uitgevoerd en de maatschappelijke doelstellingen daarbinnen kunnen worden gerealiseerd.

Een, binnen de beschikbaar gestelde middelen, zo optimaal mogelijke dienstverlening aan de burgers en een zo efficiënt mogelijke ondersteuning van het bestuur. 3.3.4. Wat doen we daarvoor?

Met een heldere organisatiestructuur, een goed personeelsbeleid, een goede organisatie van de financiële functie en een optimale inzet van bezit en arbeidskrachten, creëren wij een omgeving

waarin de ambtelijke professionaliteit en interne én externe dienstverlening zo goed mogelijk tot zijn recht komt en de bedrijfsvoering zo efficiënt en effectief als mogelijk plaatsvindt.

Hierbij valt onder meer te denken aan strategische personeelsplanning, het ontwikkelen van

informatiebeleid en het onderzoeken of er mogelijkheden zijn voor samenwerking of uitbesteding van gemeentelijke taken.

3.3.5. Stand van zaken en beleidsvoornemens

Directie Samenwerking gemeente Achtkarspelen (Directie 005.01)

In de intentieovereenkomst voor samenwerking met de gemeente Achtkarspelen zijn zes thema's

benoemd voor onderzoek naar samenwerking. Eén daarvan is het thema dienstverlening. Dit is een


92


veel omvattend thema met als doel om de samen de dienstverlening verder te verbeteren. Hoe dat moet gebeuren is uitgewerkt in het dienstverleningsconcept met als richtpunt de totstandkoming

van één Klant Contact Centrum (KCC). Dit betekent niet dat er maar op één locatie een KCC zal komen, maar dat de KCC's op dezelfde manier gaan werken. Om de samenhang tussen beide

gemeenten te waarborgen is een programmamanager Dienstverlening aangetrokken. Deze programmamanager geeft sturing en leiding aan het thema dienstverlening en zorgt voor de

verbinding tussen beide gemeenten. Voor 2010 is € 50.000 in de begroting beschikbaar gesteld

voor de samenwerking. Dit budget is besteed aan de inhuur van de programmamanager dienstverlening. Omdat het project dienstverlening doorloopt in een gedeelte van 2011 stellen we voor om voor 2011 nog € 30.000 beschikbaar te stellen voor het thema dienstverlening.

Daarnaast regelt de notitie “”Perspectief van preferente samenwerking” de verdieping en

verbreding van de verdere samenwerking. Vanuit dit verstrekte mandaat kan het directieteam

verder werken aan concrete samenwerkingsonderdelen. Zo is besloten om per 1 september 2011 over te gaan tot de vorming van één gemeenschappelijke afdeling Werk en Inkomen, dit op basis

van een nog nader te verrichten onderzoek over de wijze waarop de samenwerking organisatorisch

tot stand zal komen. Hiervoor zal een externe kwartiermaker worden aangetrokken. Eveneens is besloten tot de vorming van het KCC, eerste fase en zal uiterlijk maart 2011 gerealiseerd moeten

zijn. De komende tijd zal worden bezien op welke wijze samenwerkingsafspraken kunnen worden

uitgewerkt ten behoeve van het beheer van sporthallen en gymnastieklokalen. Vooruitlopend

daarop, zal intern een verschuiving van sportbeheer van Mienskip naar MBB gerealiseerd worden,

dit om een eventueel onderdeel van sportbeheer eenvoudiger onder samenwerking te kunnen brengen, immers alle beheersactiviteiten zijn dan onder aansturing van een manager gebracht.

Op het gebied van Toezicht en Handhaving wordt onderzocht op welke wijze en in welke setting de samenwerking tussen Tytsjerksteradiel, Achtkarspelen en Kollumerland vorm zal gaan krijgen.

Op 6 september 2010 hebben wij besloten, om in te stemmen met een gezamenlijke piketregeling ingaande 1 januari 2011.

Subsidieverwerving (FJZ; diversen)

In 2010 draait er een pilotproject subsidieverwerving, waarbij de meerwaarde van de functie van subsidieadviseur/-verwerver

aangetoond

moet

worden.

Er

is

een

inventarisatie

van

subsidiemogelijkheden gedaan (organisatiebreed, per afdeling) door middel van een subsidiescan. De gevonden beschikbare subsidies zijn vervolgens in overleg met de betreffende vakafdeling en

ambtenaren aangevraagd. Daarnaast is er ondersteuning geboden aan collega’s bij het aanvragen van subsidies. Aan het eind van het jaar 2010 zal het project geëvalueerd worden en zal besloten

worden wat het vervolg moet zijn. Hierbij wordt betrokken het onderzoek naar de mogelijkheden

tot combinatie van subsidieverwerving en het bestaande inkoop- en aanbestedingsconsulentschap en daarnaast naar de mogelijkheden dit in samenwerking met Achtkarspelen op te pakken. Zowel

subsidieverwerving als inkoop en aanbesteding zijn thema’s in de samenwerking met Achtkarspelen. De mogelijkheden tot samenwerking worden in 2010 onderzocht. Hiertoe is een werkgroep in het leven geroepen en een projectplan opgesteld.


93


Basisadministratie adressen en gebouwen (BAG) en regelgeving bouwvergunningen (MBB; diversen)

Het centraal beheren van authentieke gegevens met betrekking tot adressen en gebouwen in een basisadministratie is een nieuw taakveld, dat door het team Vergunningen wordt opgepakt. De

nieuwe taken vragen om een extra inzet van circa 0,5 fte. Deze schatting is gebaseerd op

voorzichtige ervaringscijfers uit eigen gemeente en op gegevens uit andere gemeenten. Tot de extra taken behoren het applicatiebeheer (circa 0,2 fte Hbo-niveau) en de invoer van gegevens en het tekenwerk (circa 0,3 fte Mbo-niveau). Deze nieuwe taak kan binnen de reguliere formatie

worden uitgevoerd omdat er zich, naast de tijdelijke teruggang in het aantal aanvragen voor

vergunningen op de korte termijn, ook een structurele nieuwe ontwikkeling voordoet. Door de

invoering van nieuwe regelgeving (oktober 2010) zal het aantal lichte bouwvergunningen afnemen

omdat hier op grond van regelgeving sprake is van een verschuiving naar “vergunningsvrije bouwwerken”. Dit betekent een structurele vermindering van taken van ongeveer 1 formatieplaats (ca. € 50.000). Hierdoor kan de nieuwe structurele BAG-taak binnen de bestaande formatie worden opgevangen en resteert daarna nog een structureel voordeel van ca. € 25.000 door de taakvermindering met betrekking tot vergunningverlening. Bovenformatieve ruimte (BMO; kpl 260.01)

Bij de vorige begroting is het budget voor bovenformatieve ruimte met ingang van 2012

afgevoerd. Voor het begrotingsjaar 2011 was nog een budget van € 103.000 opgenomen, om in

voorkomende gevallen op te anticiperen. In verband met het instellen van de reserve sociaal flankerend beleid stellen wij voor (iets) meer risico zou in het kader van de begroting 2011 te

nemen. Mochten zich toch nog situaties voordoen, waarin frictiekosten een rol spelen, dan kunnen deze kosten in eerste instantie mogelijkerwijs binnen de post personeelslasten worden opgelost.

Mocht dit niet lukken dan kunnen de kosten ten laste van de reserve flankerend personeelsbeleid worden gebracht.

Ons voorstel is dan ook om in 2011 een bedrag van € 52.000 te laten vrijvallen ten gunste van het

begrotingsresultaat en een bedrag van € 52.000 te storten in de reserve flankerend personeelsbeleid, om hiermee frictiekosten op te vangen. Benodigde omvang reserves (FJS; div.)

Wij hebben onderzoek gedaan naar de benodigde omvang van de reserves. De notitie, die hierover is gemaakt onder de titel “Reserves eindig of vaste basis” is in september 2009 aan de raad

verstrekt. De hoofdlijnen van deze notitie zijn opgenomen in de paragraaf Weerstandsvermogen (§ 3.1).

In

de

raad

van

16

december

2010

zal

een

herziene

notitie

“reserves

en

voorzieningenbeleid” ter vaststelling aan de raad worden aangeboden. Hierin zullen de hoofdlijnen van de notitie “reserves eindig of vaste basis” eveneens worden meegenomen.


94


§ 3.4. Verbonden partijen 3.4.1. Inleiding

De gemeente Tytsjerksteradiel heeft er voor gekozen om bepaalde processen onder te brengen bij organisaties, die in deze processen zijn gespecialiseerd. Deze vorm van uitbesteding ontslaat de

gemeente echter niet van de verantwoordelijkheid voor die processen. Het doel van deze paragraaf is gemeenteraad en burgers inzicht te verschaffen in beleidsmatige en financiële betrokkenheid van de gemeente Tytsjerksteradiel betreffende door derden uit te voeren processen waarvoor de gemeente verantwoordelijk is.

In het bijlagenboek van de begroting zijn ook de kerngegevens per verbonden partij weergegeven. 3.4.2. Wat is een verbonden partij?

Een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk- én een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan dat de

gemeente zeggenschap heeft, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit

hoofde van stemrecht. Het financiële belang is het bedrag dat ter beschikking is gesteld en dat niet verhaalbaar is, of waarvoor aansprakelijkheid bestaat, indien de verbonden partij failliet gaat

of haar verplichtingen niet nakomt.

3.4.3. Overzicht verbonden partijen

De gemeente Tytsjerksteradiel heeft op dit moment met de volgende verbonden partijen een relatie: • • •

Gemeenschappelijke regeling Hulpverleningsdienst Fryslân Servicebureau "De Friese Wouden"

Gemeenschappelijke regeling SW Fryslân

•

N.V. Caparis

•

Vereniging Bestuursacademie Noord-Nederland

• • • • • •

Welstandszorg "Hûs en Hiem"

Recreatieschap "De Marrekrite" N.V. Afvalsturing Friesland

Openbaar Lichaam Afvalverwijdering Friesland Kredietbank Nederland

Stichting Openbare Verlichting Fryslân

Het totale financiële belang, dat met de verbonden partijen gemoeid is, bedraagt bij de samenstelling van deze begroting circa twee miljoen euro. Een overzicht van de partijen, waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft en nadere gegevens over deze partijen zijn opgenomen in deze begroting (en het bijlagenboek). 3.4.4. Algemene uitgangspunten van beleid

Met betrekking tot verbonden partijen hanteert het college de volgende uitgangspunten: •

de gemeente Tytsjerksteradiel participeert uitsluitend in verbonden partijen indien daarmee een publieke taak wordt gediend;


95


•

de gemeente Tytsjerksteradiel participeert in principe alleen in privaatrechtelijke rechtsvormen

indien de betreffende taak niet vanuit een publiekrechtelijke rechtsvorm kan worden uitgevoerd; •

omtrent de doelmatigheid en doeltreffendheid van de activiteiten van de verbonden partijen is het de bedoeling te komen tot een vorm van analyse en rapportage ten behoeve van de raad;

•

jaarlijks rapporteert het college aan de raad over de financiële resultaten van de verbonden

partijen en de risico’s van de gemeente; •

frequent wordt in de raadsvergadering de gelegenheid geboden aan gemeentelijke vertegenwoordigers in verbonden partijen om informatie te verstrekken aan college en/of raad over ontwikkelingen in verbonden partijen.

3.4.5. Beleidsvoornemens verbonden partijen Gemeenschappelijke regeling Hulpverleningsdienst Fryslân

Met ingang van 1 januari 2007 zijn de gemeenschappelijke regelingen GGD Fryslân en Brandweer Fryslân opgeheven en zijn beide organisaties ondergebracht in de nieuwe gemeenschappelijke regeling Hulpverleningsdienst Fryslân.

De gemeenschappelijke regeling heeft tot doel het behartigen van de belangen van de gemeenten in Fryslân op de terreinen van: a.

collectieve preventie volksgezondheid en infectieziektenbestrijding;

c.

geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen;

b. d. e.

brandweerzorg;

rampen en crisisbeheersing;

het instandhouden van en beheren van een gemeenschappelijke meldkamer.

De gemeenschappelijke regeling Hulpverleningsdienst Fryslân is vanaf 1 oktober 2010 overgegaan

in de Veiligheidsregio Fryslân. Hierin worden de bovengenoemde terreinen onder gebracht. Door de komst van de veiligheidregio zijn er nieuwe wettelijke basisvereisten van toepassing. De Veiligheidsregio (dit zijn gemeenten, brandweer, GGD) heeft een jaar de tijd om aan deze eisen te

voldoen. In 2011 zal dan ook hard gewerkt moet worden om aan deze eisen te kunnen voldoen (bv. Rampenbestrijding). Overigens zijn er in de voorbereiding op de veiligheidsregio in 2008,

2009 en 2010 al diverse stappen gezet om aan deze eisen te voldoen. In 2011 zal dan ook een verdere invulling plaatsvinden.

Servicebureau de Friese Wouden

Het servicebureau is een samenwerkingsverband van zeven gemeenten in het oosten/zuidoosten van Fryslân. De taken liggen voornamelijk op het terrein van: geluid en zonebeheer en volkshuisvesting (voornamelijk de uitvoering van het Besluit Woninggebonden subsidies). Sociale werkvoorziening en N.V. Caparis

De wettelijke taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden met betrekking tot de Wet Sociale

Werkvoorziening zijn door de deelnemende gemeenten ondergebracht in een gemeenschappelijke regeling

(SW

“Fryslân”).

Deze

gemeenschappelijke

regeling

heeft

geen

eigen

uitvoeringsorganisatie: dit wordt uitbesteed/gemandateerd aan de N.V. “Caparis”. De deelnemende


96


gemeenten zijn rechtstreeks aandeelhouder van de N.V. Onze gemeente heeft hierin een belang

van 7,65%. In 2007 is de nota “Creativiteit in verbondenheid” door de raad vastgesteld. Hierin werd o.a. afgesproken om de komende 5 à 10 jaar de constructie, zoals hierboven omschreven, te

handhaven en daarnaast werd in een negental overige beslispunten de te varen koers geschetst van Caparis. Begin 2008 is een onderzoek uitgevoerd naar de levensvatbaarheid van Caparis en

vervolgens een Businessplan voor Transitie door Caparis opgesteld33. De uitvoering daarvan vindt

plaats in GR-verband.

Vereniging Bestuursacademie Noord-Nederland

De Vereniging Bestuursacademie Nederland zet zich in voor het verzorgen van gekwalificeerd bestuursdienstonderwijs door de Bestuursacademie Nederland. De vereniging dient als klankbord voor het bestuur en de medewerkers van de Stichting Bestuursacademie Nederland. Dit doet de

Vereniging onder andere door middel van overleg met leden en het participeren in besturen. Ook wij zijn lid van deze vereniging, waardoor wij een korting van 5% op alle producten van de Bestuursacademie

Nederland

ontvangen.

Op

28

april

2010

heeft

er

een

algemene

ledenvergadering van de Vereniging plaatsgevonden, waarin de toekomst van de Vereniging is besproken. In de vergadering is uitgesproken, dat er in de toekomst geen rol wordt gezien voor de Vereniging zelf. Er is unaniem besloten dat het bestuur op zoek gaat naar een organisatie, waarbij

de nieuwe missie ondergebracht kan worden. Daarvoor moet een andere partij gezocht worden.

Binnen een redelijke termijn (rond de jaarwisseling 2010/2011) moet dit duidelijk zijn en ongeacht de uitslag wordt de Vereniging daarna ontbonden. Welstandszorg “Hûs en Hiem”

Reguliere bouwaanvragen en wijzigingen aan monumenten moeten op basis van de Woningwet

respectievelijk de Monumentenwet voor een verplicht advies voorgelegd worden aan een onafhankelijke commissie. De gemeenteraad heeft hiertoe Hûs en Hiem aangewezen als

Welstandscommissie en als Monumentencommissie. De commissies functioneren integraal, waarbij de welstandsaspecten op basis van de Woningwet, en de monumentenaspecten op basis van Monumentenwet en de Provinciale Monumentenverordening, in het integrale advies duidelijk naar voren komen. De Commissie formuleert één gezamenlijke conclusie. De Welstandscommissie

hanteert als toetsingskader de door de Raad vastgestelde welstandsnota. Naast bovengenoemde bouwaanvragen

en

wijzigingen

aan

monumenten

beoordeelt

de

Welstandscommissie

reclameaanvragen op grond van de APV. Daarnaast voert Hûs en Hiem in bepaalde gevallen op verzoek van het college van burgemeester en wethouders nog een tweetal niet wettelijk verplichte

taken uit: het voeren van vooroverleg bij complexe bouwinitiatieven en het uitbrengen van adviezen over planologisch beleid. Recreatieschap De Marrekrite

In het recreatieschap voor het Friese waterland “De Marrekrite” participeren de provincie en

aangesloten gemeenten met als doel om - in evenwicht met de natuur - een goede infrastructuur voor de watersport in het buitengebied in stand te brengen en te houden. Het gaat m.n. om

33

Raadsbesluit 30-10-2008; punt 4


97


aanlegplaatsen, kanovoorzieningen, baggeren, betonning en afvalverwijdering. De komende jaren ligt de nadruk op het op kwaliteit houden van de voorzieningen. N.V. Afvalsturing Friesland en O.L.A.F. Afvalsturing Friesland is een naamloze vennootschap waar alle 31 Friese gemeenten nu nog aandeelhouder van zijn. De gemeente Smallingerland heeft in 2007 besloten te stoppen met de leverantie van huishoudelijk afval aan Afvalsturing De eenzijdige beëindiging van de leverantie van afval heeft geleid tot een juridische procedure. De rechter heeft onlangs geoordeeld dat de gemeente weliswaar het recht heeft om uit te treden met een in acht te nemen redelijke opzegtermijn, maar dat dit wel leidt tot het betalen van een nader te bepalen schadevergoeding aan Afvalsturing gegeven het specifieke karakter van de verhouding tussen partijen. Over de hoogte van de schadevergoeding is er nog geen overeenstemming, er loopt een bodemprocedure. Sinds 2005 is Afvalsturing Friesland een onderdeel van Omrin. Daarnaast kent Afvalsturing een Raad van Commissarissen. Wethouder Rijpstra treedt namens Tytsjerksteradiel op als aandeelhouder. De N.V. Afvalsturing Friesland is feitelijk in de plaats van het Openbaar Lichaam Afvalverwijdering (OLAF) gekomen. Primaire doelstelling van de N.V. Afvalsturing Friesland is de verwijdering van huishoudelijk afval op efficiënte en milieuhygiënisch verantwoorde wijze. Als bedrijf heeft Afvalsturing daarnaast belangen op allerlei terreinen die met “afval” te maken hebben. Omrin bouwt momenteel in Harlingen een zogenaamde Reststoffen Energie Centrale. Zusterbedrijf N.V. Fryslân Miljeu verzorgt de inzameling van afvalstoffen in ongeveer de helft van de Friese gemeenten. Onze gemeente zamelt met eigen mensen onze afvalstoffen in. Kredietbank Nederland (KBNL) De dienstverlening van de KBNL is gebaseerd op samenwerkingsafspraken met diverse gemeenten. De bank houdt zich bezig met financiële dienstverlening aan personen die om wat voor reden dan ook niet bij een reguliere bankinstelling terecht kunnen. (Meerderjarige) inwoners van die gemeenten kunnen een beroep doen op de dienstverlening van de KBNL. De KBNL maakt gebruik van een virtueel borgstellingsfonds. Dit betekent dat de gemeente borg staat voor inwoners uit onze gemeente die aankloppen bij de KBNL34. Concreet betekent dit het volgende; •

Het virtueel borgstellingfonds is actief vanaf 1 januari 2008;

•

Vanaf 1 januari 2008 vraagt de KBNL voor herfinancieringen en saneringskredieten geen individuele borgstelling meer bij onze gemeente maar dekt dit af door middel van het fonds.

Stichting Openbare Verlichting Fryslân De stichting Openbare Verlichting Fryslân is formeel op 12 juli 2008 opgericht door de Vereniging van Friese gemeenten op verzoek van de OV-partijen. De stichting OV Fryslân fungeert als uitvoerende dienst voor 26 Friese gemeenten en de provincie, die betrokken zijn bij de samenwerking op het gebied van openbare verlichting en inkoop van energie. Het doel van de samenwerking is het voorbereiden en doen uitvoeren van gemeenschappelijk beleid voor het beheren en in stand houden van de openbare verlichting en inkoop van energie en aanverwante producten. De samenwerking tussen de stichting en de 27 deelnemende OV-partijen is in een overeenkomst van samenwerking vastgelegd en ondertekend op 6 november 2008.

34

De KBNL heeft, voor zover bekend, de borgstelling nog nooit geëffectueerd.


98


§ 3.5. Grondbeleid 3.5.1. Inleiding

Grond is schaars, ruimte is een breed goed. Het aanwenden van ruimte voor de één heeft direct consequenties voor het ruimtegebrek van de ander. Omdat grond en ruimte schaars is, heeft de

overheid een taak met betrekking tot het inzetten en aanwenden van deze ruimte. Een zekere bemoeienis van de gemeente met het ruimtegebrek is logisch en wenselijk. In het grondbeleid wordt de mate van bemoeienis tot uitdrukking gebracht.

De vraag is, waarom je als gemeente zou ingrijpen in de grondmarkt en welke doelstellingen daarmee worden beoogd.

Deze doelstellingen liggen op de volgende terreinen: •

Volkshuisvesting (bijvoorbeeld het realiseren van betaalbare woningen en het realiseren van

woningen voor ouderen/senioren); • • •

Economische zaken ( bijvoorbeeld het behoud van werkgelegenheid; Milieu (bijvoorbeeld zorg voor de bodemkwaliteit en waterkwaliteit);

Financiën (grondbeleid kan worden ingezet om winsten in bepaalde grondexploitaties aan te wenden voor ontwikkelingen, die verliesgevend zijn, maar die vanuit uit oogpunt van volkshuisvesting, economische zaken en milieu wenselijk zijn).

In de notitie Grondbeleid, die in de raadsvergadering van 21 oktober 2010 is behandeld, wordt hier dieper op ingegaan.

Daarnaast bevat het BBV kaders en regels, waaraan de inrichting en verantwoording van ondermeer begroting en rekening moeten voldoen. Het grondbeleid moet volgens het BBV meer

inzichtelijk worden gemaakt. Dit is om twee redenen van belang. Op de eerste plaats gezien het grote financiële belang en de risico’s, die hieraan verbonden zijn en op de tweede plaats vanwege

de relatie met de doelstellingen, zoals aangegeven in de programma’s. Het grondbeleid kan tot extra baten, of extra lasten leiden en het grondbeleid moet het uitvoeren van programma’s ondersteunen. De raad heeft dus meerdere verantwoordelijkheden en beide verantwoordelijkheden

moeten door de raad goed in de gaten worden gehouden. Om bovengenoemde redenen is het verplicht, om in de begroting en in de jaarrekening een afzonderlijke paragraaf Grondbeleid op te nemen. Bij ons is dit paragraaf 3.5.; Grondbeleid.

Tot en met de begroting 2010 kenden wij het systeem van de vijfjaarlijkse gemiddelde

winstneming. Deze methode werd door de provincie niet langer goedgekeurd. Dit vraagstuk is voorgelegd aan de commsiie BBV, die hierover inmiddels een uitspraak heeft gedaan. De

commissie BBV stelt, dat winsten uit de bouwgrondexploitatie als incidentele baten moeten

worden beschouwd. De provincie heeft eerder voorgesteld, om tot een afbouw van de winstneming te komen. Met de provincie hebben wij overeenstemming voor afbouw in acht jaar.


99


Op basis van de afspraken met de provincie is de volgende afbouw van structurele winstneming in begroting 2011 en verder verwerkt. Afbouw winstneming in 8 jaar

Winstneming

2011

2012

2013

2014

2015

2016

315.000

300.000

250.000

200.000

150.000

100.000

2017

50.000

2018

-

In deze paragraaf wordt puntsgewijs kort aandacht besteed aan: •

Visie op het grondbeleid (3.5.2.)

•

De relatie tot programmadoelstellingen (3.5.3.)

• • • • •

De actuele prognose van de te verwachten resultaten (met bijlage 4J) (3.5.4.) De onderbouwing van de geraamde winstneming (met bijlage 4J) (3.5.5.)

De beleidsuitgangspunten m.b.t. de reserve bouwgrondexploitatie (3.5.6.)

De omvang van de reserve in relatie tot risico’s (3.5.7.) De reserve sociale woningbouw (3.5.8.)

Hierbij wordt verwezen naar bijlage 4G van het bijlagenboek bij deze begroting, waarin drie overzichten, behorende bij deze paragraaf, zijn opgenomen. 3.5.2. Visie op het grondbeleid

Het gemeentelijk grondbeleid kenmerkt zich in belangrijke mate als een instrument voor het realiseren van ruimtelijke doelstellingen (woningbouw; bedrijventerreinen en voorzieningen). Ten

behoeve van een maximale sturing in de processen wordt een actieve grondpolitiek gevoerd. Een actieve grondpolitiek vergt investeringen in strategisch grondbezit. Dergelijke verwervingen

kunnen bijdragen aan de realisering van langere termijn doelstellingen en ook van belang zijn voor andere verwervingen die voor de kortere termijn van belang zijn. Zodra strategische gronden geen functie meer hebben vindt afstoting plaats.

Gemeentelijke exploitatie van gronden heeft (anders dan bij passieve grondpolitiek) als belangrijke nevenvoordelen dat volledige kostendekking kan worden bereikt/nagestreefd; dat verliesgevende

exploitaties kunnen worden gecompenseerd door winstgevende en dat positieve resultaten de gemeenschap (indirect) ten goede komen. Er wordt een marktconform prijsbeleid gevoerd

(afstemming op grondprijzen in de regio), terwijl ter stimulering van sociale woningbouw een prijsdifferentiatie wordt toegepast.

Gemeentelijke gronden worden òf rechtstreeks na verwerving, òf via een administratieve uitname uit het strategisch grondbezit in de bouwgrondexploitatie opgenomen. Het moment van start van een zgn. complex in de bouwgrondexploitatie (bijv. een dorpsuitbreiding) is bepalend. Voor ieder complex wordt een exploitatieberekening gemaakt, die jaarlijks wordt geactualiseerd. 3.5.3. Relatie tot realisatie van de doelstellingen van de programma’s

Het gemeentelijk grondbeleid is faciliterend ten behoeve van de realisering van de doelstellingen

van relevante programma’s. In de praktijk gaat het doorgaans om de realisering van woningbouw-

en bedrijvenlocaties (zowel uitbreidings- als inbreidingslocaties) en locaties voor voorzieningen

(bijvoorbeeld sport en recreatie). In bepaalde situaties wordt de grondpositie benut voor natuurontwikkeling, bijvoorbeeld in het kader van landinrichtingsprojecten.


100


Investeringen in nieuwe strategische aankopen zijn nodig om de winstafdracht vanuit de bouwgrondexploitatie in de toekomst op een aanvaardbaar peil te kunnen houden en om als

gemeente de regie te kunnen houden bij de ontwikkeling van bestemmingsplannen. Leidend daarvoor zijn de doelstellingen van de Structuurvisie. Opgemerkt wordt dat voordat tot

grondaankopen wordt overgegaan een risicoanalyse wordt gemaakt, waarbij de effecten op de begroting en op de bouwgrondexploitatie in beeld worden gebracht. 3.5.4. Actuele prognose van de te verwachten resultaten

Grondprijzen

In de notitie grondbeleid is gememoreerd dat de grondprijs voor sociale huur en sociale koop

woningen op een andere manier vastgesteld wordt, niet meer via een prijs per m2, maar door middel van de methode van het bruto aanvangsrendement. Als binnen dit systeem wordt

teruggerekend naar een prijs per m2 dan komt dat voor sociale huur op een prijs tussen € 55 en € 70 uit en voor sociale koop op een prijs tussen € 70 en € 80.

In de huidige woningmarktsituatie is het van belang de grondprijzen stabiel te houden. Daarom wordt voorgesteld op de grondprijzen voor de vrije sector alleen de inflatiecorrectie toe te passen en de grondprijzen voor de sociale sector en de bedrijventerreinen te bevriezen.

De in de tabel vermelde grondprijzen voor de bedrijfsterreinen en kantorenlocaties zijn van toepassing op oudere complexen. Voor nieuwe complexen wordt een op de locatie en de omstandigheden toegesneden grondprijs vastgesteld (vgl. Oentsjerk Sanjesfjild). In onderstaande tabel staan de huidige en voorgestelde grondprijzen. Tabel: prijzen bouwgrondexploitatie per m2, exclusief BTW

woningbouw vrije sector

2010

2011

140,00

142,50

goedkope koop

70,00

70 - 80

sociale huur

30,00

55 – 70

bedrijvenlocaties

2010

2011

bedrijventerreinen

45,00

45,00

kantorenlocaties

45,00

45,00

Medio 2010 zijn de resultaatberekeningen van de complexen uit de bouwgrondexploitatie, geactualiseerd. Hierbij is rekening gehouden met de hiervoor aangegeven verkoopprijzen.

Het totaal van de bouwgrondexploitatie kent een winstverwachting van € 1.661.000 over de gehele looptijd van alle plannen.


101


3.5.5. Onderbouwing van de geraamde winstneming (per complex)

De werkwijze voor het vaststellen van de winst als volgt. Per complex wordt jaarlijks een

berekening van te verwachten kosten en opbrengsten opgesteld voor de volledige looptijd van het complex. Op grond van de vergelijking van die kosten en opbrengsten wordt een gemiddeld te verwachten resultaat per verkoopbare m2 vastgesteld.

Dat gemiddelde resultaat per te verkopen m2 wordt op begrotingsbasis (en achteraf op basis van de werkelijkheid) afgezet tegen de te verwachten verkopen (c.q. werkelijk verkopen) in m2.

De winst volgt daarmee het tempo van de feitelijke verkoop van grond. De laatste winst (geen verlies) wordt “genomen” in het jaar van laatste verkoop m2.

Een algemeen uitgangspunt is, dat binnen een complex ook sociale woningbouw kan worden gerealiseerd met als gevolg een lagere gemiddelde opbrengst per verkoopbare m2.

Als er sprake is van een (reëel te verwachten) negatief resultaat dan wordt dat verlies "genomen" in de jaren dat het verlies zich manifesteert.

3.5.6. Beleidsuitgangspunten omtrent de reserve bouwgrondexploitatie De reserve bouwgrondexploitatie heeft een bufferfunctie ten behoeve van het opvangen van financiële risico’s, die nu eenmaal inherent zijn aan het exploiteren van gronden dan wel het

voeren van een actieve grondpolitiek. Het beschikken over een reserve heeft als voordeel, dat de begroting niet in alle gevallen direct wordt belast met het afboeken van verliezen of tekorten.

Het beschikken over de reserve vindt plaats via raadsbesluit en over het algemeen alleen ten

behoeve van het op voorhand nemen van een verlies binnen een in exploitatie te nemen complex,

of voor het verrekenen van een tekort op een jaarresultaat (d.w.z. ten opzichte van de raming in het dienstjaar).

In 2004 is aangegeven, dat een reserveomvang van circa € 1,1 miljoen voorlopig voldoende is.

Er is geen reden om de gewenste reserveomvang te wijzigen.

3.5.7. Omvang reserve bouwgrondexploitatie in relatie tot risico’s

Zoals gesteld is een reserveomvang van circa € 1,1 miljoen voorlopig voldoende. De reserve heeft hierbij een buffer- en een egalisatiefunctie. In de begroting zijn geen stortingen, of onttrekkingen ten gunste, of ten laste van de reserve bouwgrondexploitatie opgenomen.

Er is op dit moment geen aanleiding tot verhoging of verlaging van de gewenste minimumstand van de reserve, omdat de risico’s in de lopende complexen goed worden beheerst.

Bij nieuwe complexen zal in het besluitvormingsproces het risico, of het berekende negatieve resultaat, altijd een argument zijn om al dan niet tot exploitatie over te gaan. 3.5.8. Reserve sociale woningbouw.

In maart 2004 werd de Reserve Sociale Woningbouw als een aparte reserve ingesteld, met een

aanvangssaldo van bijna € 500.000, om onrendabele projecten in de sfeer van de sociale woningbouw mogelijk te maken. In 2005 is ten behoeve van de realisering van een woonvorm voor

ouderen te Jistrum en voor de realisering van 32 goedkope huurwoningen in Burgum, als uitvloeisel van de afspraken rond de afbraak van de “houtrijke woningen”, een beroep op deze reserve gedaan.


102


In 2008 bestond het plan de reserve te benutten voor de invoering van een Rijksregeling ter bevordering

van

het

kopen

van

een

eigen

woning

door

starters.

Deze

zogenaamde

“Startersregeling” werd gekoppeld aan ons duurzaamheidsbeleid. De Startersregeling werd op

grond van het BBV echter op een andere wijze in de begroting verwerkt, zonder onttrekking aan de reserve sociale woningbouw (overigens is deze Rijksregeling inmiddels beëindigd). Daarmee is de

reserve weer volledig beschikbaar voor de oorspronkelijke doelstelling, namelijk de stimulering van sociale woningbouw (zie PPN 2011 -2014; voorjaar 2010; § 10.2.; blz. 38 en 2e bestuursrapportage 2010; programma 10).

Inclusief de vrijvallende middelen BWS35 ten bedrage van € 149.000 vanuit 2010, bedraagt het

saldo van de reserve sociale woningbouw per 31 december 2010 € 776.000.

35

Besluit woninggebonden subsidies


103


§ 3.6. Treasury 3.6.1. Inleiding

Deze paragraaf wordt voorgeschreven in de Wet financiering decentrale overheden (Wet FIDO). Deze wet bepaalt dat gemeenten een treasurystatuut moeten vaststellen. Op 27 mei 2008 heeft

het college op grond van artikel 13 in de financiële verordening ex art. 212 gemeentewet een nieuw treasurystatuut vastgesteld, dat met ingang van deze datum in werking is getreden. In dit treasurystatuut zijn kaders opgenomen die er voor moeten zorgen dat financiering van beleid tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden gebeurt en dat eventuele risico’s worden afgedekt. De door de raad op 11 oktober 2001 vastgestelde notitie treasurybeleid is hiermee komen te vervallen.

Het treasurystatuut is per 28 februari 2009 enigszins gewijzigd in verband met de gewijzigde mogelijkheden/regels binnen de wet FIDO en de problematiek rond de kredietcrisis.

De wijzigingen binnen de wet FIDO biedt gemeenten voortaan de mogelijkheid om in ieder geval

drie kwartalen de kasgeldlimiet te mogen overschrijden. Hierdoor krijgen wij meer speelruimte om op een gunstig tijdstip te besluiten tot omzetting van korte financiering in het het aantrekken van langlopende leningen. Binnen ons huidige treasurystatuut is het voorgeschreven steeds binnen de

kasgeldlimiet te blijven. Om een zo optimaal mogelijk resultaat te kunnen behalen is het statuut hierop aangepast.

Gemeenten mogen voortaan alleen hun overtollige kasmiddelen uitzetten bij financiële instellingen met minimaal een A-rating, die is afgegeven door tenminste één gezaghebbende rating-agency. Om toch met zo weinig mogelijk risico’s te kunnen handelen met financiële instellingen met een

A-rating is het treasury-statuut zo aangepast dat banken met deze rating hun hoofdvestiging in Nederland moeten hebben. Op deze manier wordt in ieder geval voorkomen, dat er bij iedere willekeurige onbekende bank met de A-rating geld kan worden uitgezet.

Bij de gemeente Tytsjerksteradiel is overigen altijd een behoudend uitzettingsbeleid gevoerd en zijn er geen risico’s genomen. Het treasurystatuut is een uitwerking van de financiële beheersverordening (ex. artikel 212 Gemeentewet).

De Wet Fido geeft de decentrale overheden ook concrete richtlijnen voor het beheersen van renterisico's. Het gaat hierbij om de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. 3.6.2. Kasgeldlimiet

De kasgeldlimiet is het maximum van de kortlopende schuld. De wetgever wil dat de gemeenten

de omvang van hun kortlopende schuld beperkt houden. Wanneer gemeenten een te groot deel van hun financieringsbehoefte regelen met kortlopende schuld, dan wordt het risico van een snelle kostentoename bij een stijging van de rentestand te groot.

De omvang van de kasgeldlimiet wordt bepaald aan de hand van een bij ministeriële regeling

vastgesteld rentepercentage (8,5%) van de omvang van de jaarbegroting per 1 januari 2011. Voor

het jaar 2011 betekent dit een toegestane kasgeldlimiet van € 5.185.000 (8,5% van het begrotingstotaal van € 61 miljoen). Bij de uitvoering van het financieringsbeleid wordt er op gelet, dat de kasgeldlimiet niet wordt overschreden.


104


3.6.3. Renterisiconorm

De wetgever streeft ernaar, dat de gemeenten het opnemen van langlopende leningen (leningen met een looptijd, langer dan één jaar) over de jaren spreiden. Wanneer het opnemen van vaste leningen te veel in één jaar zou zijn geconcentreerd, zou de gemeente een groot nadeel hebben, wanneer de rentestand in dat jaar toevallig hoog is.

Het criterium is de renterisiconorm. Deze is bepaald op een bij ministeriële regeling vastgesteld percentage (20%) van de stand van de vaste schuld per 1 januari. Wanneer gemeenten zien

aankomen, dat ze in één jaar meer zullen moeten financieren, dan kunnen ze dit risico op verschillende manieren afdekken, bijvoorbeeld door termijntransacties.

Voor het jaar 2011 is de berekende renterisiconorm voor onze gemeente € 8.840.000 (20% van €44,2 miljoen).

De gemiddelde rente op leningen, die tot nu toe ten behoeve van de gemeentelijke bedrijfsvoering zijn opgenomen, zal als volgt verlopen: Peildatum

Gemiddelde rente

01-01-2011

5,02%

01-01-2012

4,97%

01-01-2013

4,97%

01-01-2014

4,99%

01-01-2015

5,00%

In de begroting 2011-2014 is voor te verwachten aan te trekken financiering rekening gehouden met de volgende rentepercentages: Soort lening

Percentage

Kortlopende leningen

2%

Leningen op lange termijn

5%

3.6.4. Saldo financieringsfunctie Financiering en financieringsbehoefte

Bedrag

Totale behoefte per 01-01-2011 (verwacht)

96.705.000

Daarvan: budgettair neutrale leningverstrekking aan

15.175.000

corporatieholding Fryslân Netto t.b.v. de gemeentelijke bedrijfsvoering

81.530.000

Gefinancierd met eigen reservemiddelen

38.035.000

Gefinancierd met langlopende leningen (> 1 jaar)

36.824.000

Gefinancierd met kortlopende leningen (< 1 jaar)

6.671.000

De rentelasten worden omgeslagen over de intern gefinancierde objecten. Daarbij wordt (ten

behoeve van een goede vergelijkbaarheid van exploitatie-uitkomsten tussen de jaren) een rentevoet gehanteerd, die gekoppeld is aan de objecten en die voor langere tijd ongewijzigd blijft. Gemeente Tytsjerksteradiel

105


Zo kan het voorkomen, dat er een verschil is tussen de geraamde rentelasten en de toegerekende rentelasten. In de begroting 2011 is er op de financieringskostenplaats sprake van een voordelig calculatieverschil van € 654.000. Dit wordt verrekend met programma 11. 3.6.5. Medeverantwoordelijkheid EMU-saldo In het bestuurlijk akkoord “Beheersen EMU-saldo lokale overheid” is vastgelegd dat met ingang van de begroting 2006 het EMU-saldo van jaar t-1, t en t+1 in de begrotingsstukken van de lokale

overheid moet worden opgenomen. Gemeenten worden medeverantwoordelijk voor het halen van de nationale taakstelling met betrekking tot het EMU-saldo.

Volgens het Verdrag van Maastricht mogen lidstaten geen tekort hebben van meer dan 3% van het Bruto Binnenlands Product. Het tekort of overschot van de decentrale overheden maakt daar

onderdeel vanuit. Om die reden heeft de minister van Financiën op basis van de wet FIDO de mogelijkheid in te grijpen bij een dreigende overschrijding van de EMU-norm.

Om het EMU-saldo te bepalen moeten we op een andere manier kijken naar de gemeentelijke

uitgaven (uitgaven/ontvangsten in plaats van lasten/baten). Het EMU-saldo wordt bepaald door twee factoren:

1. Het overschot of het tekort op de gemeenterekening. 2. Het saldo van investeringen -/- afschrijvingen.

Gezien deze definitie is het mogelijk dat gemeenten een sluitende begroting hebben, maar dat er

in EMU-termen toch sprake is van een tekort. Daarvan kan sprake zijn als er relatief veel wordt geïnvesteerd (gemeenten sturen op de kapitaallasten en niet op het investeringsbedrag als zodanig) of als er veel bestedingen ten laste van de reserves zijn. Het berekende EMU-tekort moet worden afgezet tegen de referentiewaarde. Voor onze gemeente is deze referentiewaarde in 2009 gesteld op € 2.819.000. Voor 2010 is de referentiewaarde in verband met de crisis tijdelijk verhoogd tot € 3.932.000.

Maatregelen die een gemeente kan nemen om het EMU-tekort terug te brengen, zijn: •

Uitstel van EMU-relevante grondaankopen;

•

Temporiseren van investeringen;

•

Activiteiten grondbedrijf onderbrengen in private contracten;

•

Huren/leasen in plaats van kopen.

In onderstaande tabel is het verwachte EMU-saldo over de jaren 2010 t/m 2012 van onze gemeente weergegeven.


106


Omschrijving

1

Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)

2

2010 x € 1000,-

2011 x € 1000,-

2012 x € 1000,-

Volgens realisatie tot en met sept. 2010, aangevuld met raming resterende periode

Volgens begroting 2011

Volgens meerjarenraming in begroting 2011

-2.955

-2.045

-3.534

Afschrijvingen ten laste van de exploitatie

3.467

3.052

3.042

3

Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie

1.427

692

693

4

Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd

7.405

7.307

3.637

5

Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4

717

8

6

Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord

6

60

6

4.653

2.930

1.421

2.911

4.990

4.085

1.655

1.338

1.080

7

Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan)

8

Baten bouwgrondexploitatie: Baten voorzover transacties niet op exploitatie verantwoord

9

Lasten op balanspost Voorzieningen voorzover deze transacties met derden betreffen

10

Lasten ivm transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten

11 a b

Verkoop van effecten: Gaat u effecten verkopen? (ja/nee) Zo ja wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de exploitatie?

ja

Berekend EMU-saldo

nee

-8.140

ja

nee

-4.818

ja

nee

-1.846

Consequenties te hoge bijdrage gemeente aan EMU-saldo:

Voor het feitelijke tekort van de gehele overheid hanteert het kabinet een signaalwaarde van 2,5%

van het Bruto Binnenlands Product. Zolang het feitelijk tekort van de gehele overheid onder de

signaalwaarde blijft heeft een overschrijding van de referentiewaarde voor individuele gemeenten geen consequenties. Bij een dreigende overschrijding van het EMU-tekort van de gehele overheid

zullen gemeenten maatregelen moeten nemen om hun EMU-saldi terug te brengen naar hun individuele referentiewaarde. Gemeenten krijgen op dat moment te maken met een dubbel slot op de begroting, enerzijds een structureel sluitende begroting op baten- en lastenbasis, anderzijds een individuele referentiewaarde voor het toelaatbare EMU-tekort.


107


§ 3.7. Overzicht lokale heffingen 3.7.1 Inleiding

In het begrotingsjaar zal 19,36% (17,43% in 2010) van de inkomsten van de gemeente Tytsjerksteradiel afkomstig zijn uit lokale heffingen. De lokale heffingen vormen een belangrijke inkomstenbron voor de gemeente, welke door burgers en bedrijven worden opgebracht.

Deze paragraaf geeft een overzicht van de diverse lokale heffingen en belastingen op hoofdlijnen.

Hiermee ontstaat inzicht in de lokale lastendruk, wat van belang is voor de integrale afweging tussen enerzijds beleid en anderzijds inkomsten. Tevens wordt weergegeven welk beleid de

gemeente in het begrotingsjaar zal voeren ten aanzien van de lokale heffingen en de kwijtschelding hiervan. Heffing

2011

2012

2013

2014

Onroerende zaakbelasting

6.203.000

6.447.000

6.705.000

6.943.000

Afvalstoffenheffing

2.541.000

2.548.000

2.556.000

2.563.000

Rioolheffing

1.585.000

1.698.000

1.811.000

1.924.000

Reinigingsrechten

196.000

196.000

196.000

196.000

Bouwleges

474.000

474.000

474.000

474.000

Toeristenbelasting

279.000

279.000

279.000

279.000

Leges burgerzaken

481.000

434.000

434.000

434.000

Begrafenisrechten

10.000

10.000

10.000

10.000

Overige leges

42.000

42.000

42.000

42.000

8.000

8.000

8.000

8.000

14.000

14.000

14.000

14.000

3.000

3.000

3.000

3.000

11.836.000

12.153.000

12.532.000

12.890.000

Marktgelden

en

staangelden

kermissen Leges planologisch onderzoek Leges historisch onderzoek Totaal

3.7.2. Uitgangspunten van leges en tarieven beleid Algemeen

Op basis van het onderzoek naar kostentoerekening in Tytsjerksteradiel36 en het onderzoek van de

rekenkamercommissie Tytsjerksteradiel naar het legesbeleid, “Wie haalt betaalt”

37,

worden met

ingang van de begroting 2010 de uitgangspunten van ons legesbeleid in hoofdlijnen expliciet opgenomen in paragraaf 3.7 Overzicht Lokale heffingen.

Met het opnieuw formuleren van de uitgangspunten (op hoofdlijnen) voor het legesbeleid en het

expliciet opnemen hiervan in de paragraaf Overzicht Lokale heffingen binnen onze planning en

control cyclus blijft deze informatie jaarlijks zichtbaar. Op basis hiervan kan jaarlijks de discussie worden gevoerd over deze uitgangspunten, zowel bij de kaderstelling van de perspectiefnota, als

36

Notitie Kiezen en verdelen over kostentoerekening in T-diel; ingekomen stuk raad 15 oktober 2009; punt 14 (C8)

37

Rapport rekenkamercommissie; raad 18 december 2008


108


de definitieve vaststelling bij de begroting. Door het eenduidig opnemen van informatie over

tarieven en heffingen in de verschillende jaarstukken en het daarbij verstrekken van inzicht in de mate van kostendekkendheid op hoofdlijnen krijgt de raad sturingsmogelijkheden aangereikt, om op een verantwoorde wijze keuzes te maken ten aanzien van de gewenste en benodigde hoogte van tarieven c.a.

Basis van het beleid

Per 1 januari 1994 is de nieuwe Gemeentewet en de wet Materiële belastingbepalingen van kracht geworden. Hierbij zijn alle verordeningen, waaronder de legesverordening, voor zover nodig aangepast. Hoewel niet alle verordeningen hierdoor ingrijpend veranderd moesten worden, is dat moment wel gebruikt om de verordeningen aan te passen aan de nieuwe wet en bepalingen en het daarbij behorende begrippenkader. Overigens zijn in de legesverordening, die afgeleid is van de

modelverordening van de VNG, op marginale wijze uitgangspunten opgenomen over kosten, kostentoerekening, kostendekkendheid en kostprijs38. Er is meer in algemene termen gesproken

over de mate van kostendekkendheid. Hierbij worden algemene begrippen als belastbaar feit en

belastingplicht genoemd. Uitdrukkelijk wordt in de toelichting bij de modelverordening benoemd dat er geen voorbeelden van tarieven zijn opgenomen. Dit heeft een aantal redenen. Allereerst

kunnen de te maken kosten voor de verschillende diensten sterk verschillen per gemeente. Bovendien is het afhankelijk van het beleid van de raad van iedere gemeente of al of niet kostendekkende tarieven worden gehanteerd.

Ten slotte zouden voorbeelden van tarieven zeer tijdgebonden bedragen kunnen zijn, die snel aan veroudering onderhevig zijn.

Met andere woorden: de huidige legesverordening kent nog steeds zijn basis vanuit de wetswijziging van 1994. Bij de jaarlijkse vaststelling van deze verordening is telkens vanuit deze kaders verder gewerkt.

Uitgangspunten van beleid voor begroting 2011 Bij het samenstellen van de begroting 2011 en de meerjarenramingen is op grond van de kaderbrief van december 2009, de perspectiefnota 2011-2014 (voorjaar 2010) en de nadere

kaderstelling39 voor de begroting 2011 en verder rekening gehouden met de volgende

uitgangspunten: •

Verhoging van de OZB-opbrengst met 5% voor 2011 ten opzichte van 2010 (PPN 2010;

inflatiecorrectie: 0,75%; PPN 2006; trendmatig; 1,5%; en voor 2011 € 100.000 extra i.v.m. begrotingssituatie) •

Verhoging van de afvalstoffenheffing voor meerpersoonshuishoudens met 1,45% en voor éénpersoonshuishoudens met 1,24%;

•

Verhoging van de rioolheffing met respectievelijk 6,94% en 8,80% voor gebruikers van één- en meerpersoonshuishoudens én 7,6% voor eigenaren

• •

Toeristenbelasting blijft € 0,80 per overnachting;

Daar waar dat mogelijk was zijn de tarieven verhoogd met een inflatiecorrectie van 0,75%.

38

Met andere woorden: ook de modelverordening van de VNG bevatte marginale uitgangspunten hieromtrent

39

B&W besluit; 22 juni 2010; punt 9


109


Bij de perspectiefnota 2011-2014 is in tabelvorm een indicatie van de lastendruk voor de burger gegeven. In de onderstaande tabel is de voorgestelde lastendruk in de begroting 2011 naast die

van de perspectiefnota geplaatst. Uitgaande van de gemiddelde waarde van een woning van € 211.000 is de lastendruk volgend jaar bijna € 10 hoger dan ons uitgangspunt bij de perspectiefnota.

Type woning en é én- of mee rpersoonshuishoudens

Perspectiefnota 2011-2014 20 10

2011

Be groting 2011 -2014

%

ab solute

stijging

stijg ing

20 10

2011

% stijging

absolu te s tijging

Rijtjeshuis / huurder waarde woning € 95.000 / EPH

€ 187,80

€ 191,03

1,7 2% €

3,23

€ 187,80

€ 192,83

2,68%

€

5,03

Rijtjeshuis / huurder

€ 268,20

€ 272,78

1,7 1% €

4,58

€ 268,20

€ 275,78

2,83%

€

7,58

Twee onder één kap / eigenaar-bewoner waarde woning € 160.000 / MPH

€ 545,00

€ 562,33

3,1 8% € 17,33

€ 545,00

€ 570,47

4,67%

€ 25,47

Vrijstaand / eigenaar-bewoner waarde woning € 300.000 / MPH

€ 738,90

€ 763,77

3,3 7% € 24,87

€ 738,90

€ 776,41

5,08%

€ 37,51

Gemiddeld waarde woning € 211.000 / MPH

€ 615,64

€ 635,71

3,2 6% € 20,08

€ 615,64

€ 645,49

4,85%

€ 29,86

waarde woning € 95.000 MPH

Kostendekkendheid van onze tarieven c.a.

Samengevat hebben de uitgangspunten voor de gemeentelijke belastingen, heffingen, leges en tarieven geleid tot de volgende kostendekkendheidspercentages voor de verschillende onderdelen.

Baten

Belastingen: Onroerende zaakbelasting ( = algemeen dekkingsmiddel) Afvalstoffenheffing/reinigingsrechten Rioolheffing Toeristenbelasting ( = algemeen dekkingsmiddel)

€ € € €

Lasten

Saldo

Kostendekkenheid in %

€

6.221.000 2.879.000 1.588.000 279.000

10.967.000

€ € € €

140.000 2.701.000 1.901.000 6.000

€ € € €

6.081.000 178.000 314.000273.000

n.v.t. 106,59% 83,53% n.v.t.

Leges/vergunningen: Bouwleges Leges historisch onderzoek Leges burgerzaken Begraafplaatsrechten Secretarieleges Marktgelden en staangeld kermissen Leges planologisch onderzoek

€ € € € € € €

474.000 3.000 481.000 10.000 42.000 8.000 14.000

€ € € € € € €

1.028.000 149.000 933.000 31.000 262.000 27.000 219.000

€ € € € € € €

553.000146.000452.00021.000220.00019.000205.000-

46,11% 2,01% 51,55% 32,26% 16,03% 29,63% 6,39%

TOTAAL BELASTINGEN EN LEGES/VERGUNNINGEN

€

11.999.000

€

7.397.000

€

Totaal belastingen

Totaal leges/vergunningen

€

1.032.000

€

€

4.748.000

2.649.000

€

€

6.218.000

1.616.000-

38,96%

4.602.000

Wanneer de bedragen in de kolom ‘baten’ afwijken van de bedragen in de tabel in 3.7.1 is er, naast de legesopbrengsten, nog sprake van andere opbrengsten (bijvoorbeeld opbrengst aanmaningen en dwangbevelen bij de OZB).

In het vervolg van deze paragraaf geven wij een nadere toelichting op de verschillende uitgangspunten van ons leges en tarievenbeleid.


110


3.7.3. Ontwikkeling van de lokale lasten Onroerende zaakbelasting

Met betrekking tot de onroerende zaakbelasting willen wij een aantal onderwerpen in deze paragraaf nader toelichten, te weten: • • • •

toegepast stijgingspercentage OZB; OZB als percentage van de waarde; macronorm 2011;

gevolgen nieuw WOZ-tijdvak op OZB heffingspercentage

Toegepast stijgingspercentage OZB

In de begroting 2011 is rekening gehouden met een verhoging van het OZB tarief en daardoor met een stijging van de OZB-opbrengst van 5% ten opzichte van 2010. Voor de jaren daarna is per jaar een trendmatige verhoging van 1,5% opgenomen in de meerjarenbegroting op basis van de perspectiefnota 2006. OZB als percentage van de waarde

De OZB wordt met ingang van 1 januari 2009 berekend naar een percentage van de waarde van de

onroerende zaak. Daarvoor werd gewerkt met een OZB-tarief per waarde-eenheid van € 2.500. De nieuwe berekeningswijze maakt duidelijk dat de OZB slechts een klein percentage van de waarde van het object omvat. Macronorm 2011

In december 2007 is door het rijk besloten om de limitering van de OZB-opbrengsten af te schaffen, waardoor gemeenten met ingang van 2008 weer vrij zijn in de vaststelling van tarieven en de daarbij behorende opbrengsten. Wel is door de minister van Financiën voor 2011 een macronorm van 3,5% vastgesteld. Dit betekent dat de toename van de opbrengst van alle

gemeenten samen in 2011 niet meer mag bedragen dan 3,5% ten opzichte van de opbrengst van

alle gemeenten in 2010. Een overschrijding van genoemd percentage zou kunnen leiden tot een correctie op de algemene uitkering. Per saldo is voor onze gemeente sprake van een verhoging

van de OZB met 5%. Zolang er per saldo bij alle gemeenten geen sprake is van overschrijding van de macronorm, zal er geen correctie plaatsvinden op de algemene uitkering. Gevolgen nieuw WOZ-tijdvak op OZB heffingspercentages

De waardering van onroerende zaken wordt periodiek opnieuw vastgesteld, volgens de regels in de Wet waardering onroerende zaken (wet WOZ). De waarde van de onroerende zaak vormt de basis

voor

het

te

betalen

bedrag

aan

onroerende

zaakbelasting.

De

periode

tussen

waardepeildatum en begin van het belastingjaar is per 1 januari 2008 verkort van twee naar één jaar. Dit houdt in dat de waardepeildatum voor 2011 ligt op 1 januari 2010.

Op dit moment is de taxatie van de woningen en niet-woningen op basis van de waardepeildatum

van 1 januari 2010 nog gaande. Wij verwachten eind november / begin december voldoende zicht te hebben op de waardeontwikkeling als gevolg van de taxatieronde, zodat bij de vaststelling van


111


de OZB heffingspercentages voor 2011 de tariefsstijging gecorrigeerd kan worden met de gemiddelde waardeontwikkeling. In de raad van december 2010 zullen de definitieve OZB heffingspercentages 2011 bij het behandelen van de belastingverordeningen worden vastgesteld.

Wij gaan bij de waardeontwikkeling tussen twee peildata altijd uit van het principe, dat de waardestijging wordt vertaald in een verlaging van het uiteindelijk OZB-tarief en een waardedaling

wordt vertaald in een verhoging van het uiteindelijke OZB-tarief. In beide gevallen zal de totale opbrengst van de OZB voor en na de peildatum van waardebepaling hetzelfde zijn.

Wij verwachten voor 2011 een waardedaling van tussen de 2% en 3%. Dit betekent voor de tarieven uiteindelijk een relatieve verhoging.

In de tabel over de lastenontwikkeling voor een aantal voorbeeldhuishoudens (zie effecten voor de

huishoudens), gaan wij voor de OZB uit van een gemiddelde lastenstijging voor de burger (woningen

eigenaren)

van

6,2%.

Hierbij

is

nog

geen

rekening

gehouden

met

de

waardeontwikkeling tussen peildatum 1 januari 2009 en 1 januari 2010.

Afvalstoffenheffing

In de begroting tot en met 2009 gingen wij uit van een kostendekkend tarief voor de

afvalinzameling. Dat wil zeggen dat alle lasten met betrekking tot de afvalinzameling werden

afgedekt uit het tarief. In de jaren dat er sprake was van over- of onderdekking werd het meerdere, of het tekort verrekend met de egalisatie reserve afvalstoffenheffing. Dit gebeurde

zowel op begroting- als rekeningbasis Daarmee was afvalinzameling een begroting binnen onze begroting.

Sinds een aantal jaren is het uitgangspunt van het college en de raad om te kijken naar de totale

lastendruk van de burger. Tariefsstijgingen van de ene belasting kunnen worden gecompenseerd door tariefsdalingen bij een andere belasting.

Daarnaast liep stand van de egalisatie reserve afvalstoffenheffing de afgelopen jaren op. Dit betekende dat wij in principe dus meer vroegen aan de burger dan we nodig hadden.

De vraag was in hoeverre er een verschil moet bestaan tussen de lasten en baten van afvalinzameling en bijvoorbeeld riolering. Bij riolering kiezen wij ook voor een bepaalde mate van

kostendekkendheid op begrotingsbasis, maar bij over- of onderdekking van dit bedrag maken wij geen gebruik van een egalisatiereserve.

Er waren dus meerdere redenen om het standpunt ten aanzien van onze tarieven voor de afvalstoffenheffing nog eens onder de loep te nemen. Met de vaststelling van de begroting 2010 is

de raad ermee ingestemd om in de komende begrotingen uit te gaan van een kostendekkend tarief voor de afvalstoffenheffing en om de egalisatiereserve afvalstoffenheffing op te heffen.


112


Bij de perspectiefnota 2011-2014 gingen wij van de verwachting uit, dat het tarief voor de

afvalstoffenheffing niet gewijzigd, of zelfs verlaagd kon worden. Dit in samenhang met de vastgelegde taakstelling voor de verhoging van de inkomsten uit tarieven voor rioolheffing en OZB.

Voor de afvalstoffenheffing is de totaalinkomst in eerste instantie verhoogd met 1,45% voor

meerpersoonshuishoudens en 1,24% voor eenpersoonshuishoudens. Tussen de behandeling van de perspectiefnota en de samenstelling van de begroting bleek, dat er aan de lastenkant een

aantal voordelige ontwikkelingen ontstonden. Per saldo ging het hier om een bedrag van € 177.000. Hierdoor ontstond een overdekking binnen het product afvalinzameling. Overigens past deze partiële overdekking binnen de regels van het BBV.

De tarieven van de afvalstoffenheffing verlagen tot het nivo van 100% dekking heeft tot gevolg dat

of de rioolheffing of de OZB extra verhoogd moet worden, omdat het saldo van de begroting 2011

hiervoor geen ruimte biedt. De overdekking van € 177.000 op de afvalstoffenheffing zou een extra gemiddelde verhoging van de rioolheffing betekenen van 11%, of een extra verhoging van de OZB tarieven van bijna 3%. De totale lastendruk verandert hierdoor echter niet.

Voor volgend jaar streven wij er naar, om weer zoveel mogelijk bij 100% dekking uit te komen. In onderstaande tabel is de kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing weergegeven, zoals deze verwerkt in de begroting.

2011

2012

2013

Baten

2.875.000

2.882.000

2.890.000

2.897.000

Lasten

2.698.000

2.734.000

2.748.000

2.760.000

106,6%

105,4%

105,1%

105,0

Kostendekkendheid

2014

De baten bestaan uit: afvalstoffenheffing, reinigingsrechten, inkomsten oud papier, metaal, textiel en glas.

Afvalstoffenheffing

2010

2011

Mutatie

Meerpersoonshuishoudens

207,00

210,00

1,45%

Eénpersoonshuishoudens

144,60

146,40

1,24%


113


Rioolheffing

De gemeente heeft zelf een grote mate van beleidsvrijheid om de heffingsmaatstaf en

belastingplichtige voor de rioolheffing te bepalen. Bij de invoering van rioolheffing in 2006 zijn de volgende uitgangspunten voor het tariefbeleid geformuleerd: •

Heffing op basis van vaste tarieven bij gebruiker en eigenaar;

•

Voor gebruikers een differentiatie in tarief tussen eenpersoons- en meerpersoonshuishoudens

in de verhouding 70:100 (conform de verhouding afvalstoffenheffing);

In onderstaande tabel wordt de kostendekkendheid van riolering weergegeven, zoals deze meerjarig is verwerkt in de begroting.

2011

2012

2013

2014

Baten rioolheffing

1.585.000

1.698.000

1.811.000

1.924.000

Lasten riolering

1.901.000

2.009.000

2.066.000

2.120.000

83,3%

84,5%

87,6%

90,8%

Kostendekkendheid

Toepassing van de uitgangspunten voor de rioolheffing leidt tot de volgende tarieven voor 2011: Tarieven Rioolheffing

2010

2011

Mutatie

Gebruikers eenpersoonshuishouding

€ 43,20

€ 46,20

6,94%

Gebruikers meerpersoonshuishouding

€ 61,20

€ 66,60

8,80%

Eigenaren

€ 55,20

€ 59,40

7,60%

De stijgingspercentages wijken ten opzichte van elkaar aanzienlijk af. Dit wordt veroorzaakt, doordat het incassobeleid stappen van € 0,60 noodzakelijk maakt. De totaalbedragen moeten

deelbaar zijn door 12. De stijging op basis van de uitgangspunten zoals genoemd in hoofdstuk 3.7.2 zou 7,6% geweest zijn. Vorig jaar is het afrondingsnadeel terecht gekomen bij eenpersoonshuishouding. Ook om recht te kunnen blijven doen aan de hierboven beschreven

tariefdifferentiatie (70 : 100) tussen eenpersoons- en meerpersoonshuishoudens is de voorgestelde wijziging in de tarieven noodzakelijk.

De dekkingsgraad van de rioolheffing mag op termijn oplopen naar 100% Invoeren verbrede rioolheffing

Op grond van de wet is de gemeente verplicht tot het invoeren van een verbrede rioolheffing. Dit

moest uiterlijk per 1 januari 2010. Hierbij moet het huidige rioolrecht40 worden vervangen door een

rioolheffing41. Onder de naam rioolheffing kan een belasting worden geheven voor bestrijding van

de kosten, die voor de gemeente verbonden zijn aan de inzameling en het transport van

huishoudelijk afvalwater en bedrijfsafvalwater en de zuivering van huishoudelijk afvalwater en voor

40

op basis van art. 229 van de Gemeentewet

41

op basis van art 228a van de Gemeentewet


114


bestrijding van de kosten voor inzameling van afvloeiend hemelwater en de verwerking van het ingezamelde hemelwater en voor het treffen van maatregelen om structureel nadelige gevolgen van

de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken.

Het aantal belastingplichtigen zou kunnen stijgen, omdat nu ook percelen in het buitengebied zonder rioolaansluiting kunnen worden aangeslagen voor de nieuwe rioolheffing, omdat ze baat hebben bij een adequate gronden hemelwaterafvoer.

Echter, daarvoor moet de heffing en dus ook de toerekening worden gesplitst. Van diverse kanten,

waaronder de VNG, wordt geadviseerd om nu nog geen gesplitste heffing in te voeren. De kans dat een rechter de heffing, of een deel daarvan afkeurt is reëel aanwezig. De beste keus is op dit moment in afwachting van jurisprudentie het rioolrecht één op één om te zetten in een rioolheffing zonder aanpassing van de belastingplichtigen. Hiervoor dient de raad in de loop van dit jaar de nieuwe verordening vast te stellen.

In 2012 moet het nieuwe Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) worden vastgesteld. In dit GRP wordt duidelijk welke zorgplichten erbij komen en de daarmee gemoeide kosten. Daarmee ontstaat de juiste basis voor het dan al niet invoeren van een gesplitste heffing.

Effecten voor de huishoudens

In verband met de zorgwekkende situatie, waarin ons “huishoudboekje” zich bevindt is ook voor de begroting 2011 gekozen voor een verhoging van de gemeentelijke belastingen.

Naast deze verhoging blijft op grond van de besluitvorming bij de perspectiefnota 2006 en de begroting 2007 een jaarlijkse verhoging van 1,5% per jaar van de OZB als reële verhoging bestaan.

Bij de lastenontwikkeling voor de burger willen we, mede gezien de financiële situatie van nu, uitgaan van het adagium “samen de trap op, samen de trap af”. Concreet betekent dit dat een

daling van de WOZ waarden tot gevolg kan hebben dat de tarieven dan bijgesteld zullen moeten worden naar boven, om de geraamde opbrengsten te kunnen halen. In het verleden hebben we

deze regel ook gehanteerd in het geval van een waardestijging. Wanneer hier sprake van was dan werden de tarieven neerwaarts bijgesteld.

De inwoners van onze gemeente hebben ten aanzien van de gemeentelijke belastingen in 2011 te maken met een aantal ontwikkelingen. In de onderstaande tabel laten wij voor een aantal voorbeeldhuishoudens het effect op de lastendruk zien.

Voor vier voorbeeldhuishoudens zijn de lastenplaatjes in de onderstaande tabellen weergegeven.


115


Tabel: Lastenplaatjes voor vier voorbeeldhuishoudens Tarieven gemeentelijke belastingen OZB eigenaren woningen OZB gebruikers niet-woningen OZB eigenaren niet-woningen rioolheffing gebruikers EPH rioolheffing gebruikers MPH rioolheffing eigenaren Afvalstoffenheffing EPH Afvalstoffenheffing MPH Rijtjeshuis / huurder waarde woning € 95.000 / EPH OZB eigenaren Afvalstoffenheffing Rioolheffing eigenaren Rioolheffing gebruikers Totaal Rijtjeshuis / huurder waarde woning € 95.000 MPH OZB eigenaren Afvalstoffenheffing Rioolheffing eigenaren Rioolheffing gebruikers Totaal Twee onder één kap / eigenaar-bewoner waarde woning € 160.000 / MPH OZB eigenaren Afvalstoffenheffing Rioolheffing eigenaren Rioolheffing gebruikers Totaal Vrijstaand / eigenaar-bewoner waarde woning € 300.000 / MPH OZB eigenaren Afvalstoffenheffing Rioolheffing eigenaren Rioolheffing gebruikers Totaal

2010

€ € € € €

0,1385% 0,2035% 0,2377% 43,20 61,20 55,20 144,60 207,00

2011

€ € € € €

2010 € € € € €

144,60 43,20 187,80

2011 € € € € €

2010 € € € € €

207,00 61,20 268,20

221,60 207,00 55,20 61,20 545,00

€ € € € €

415,50 207,00 55,20 61,20 738,90

210,00 65,78 275,78 2011

€ € € € €

2010 € € € € €

146,40 46,43 192,83 2011

2010 € € € € €

0,1471% 0,2011% 0,2430% 46,43 65,78 59,33 146,40 210,00

235,36 210,00 59,33 65,78 570,47 2011

€ € € € €

441,30 210,00 59,33 65,78 776,41

% stijging 6,21% -1,18% 2,23% 7,48% 7,48% 7,48% 1,24% 1,45%

absolute stijging 0,0086% -0,0024% 0,0053% € 3,23 € 4,58 € 4,13 € 1,80 € 3,00

% stijging 1,24% 7,48% 2,68%

absolute stijging € € 1,80 € € 3,23 € 5,03

% stijging 1,45% 7,48% 2,83%

absolute stijging € € 3,00 € € 4,58 € 7,58

% stijging 6,21% 1,45% 7,48% 7,48% 4,67%

absolute stijging € 13,76 € 3,00 € 4,13 € 4,58 € 25,47

% stijging 6,21% 1,45% 7,48% 7,48% 5,08%

absolute stijging € 25,80 € 3,00 € 4,13 € 4,58 € 37,51

EPH = Eenpersoonshuishouden

MPH = Meerpersoonshuishouden

Toeristenbelasting

De toeristenbelasting blijft in 2011 € 0,80 per persoon per overnachting. Een verhoging van de toeristenbelasting vanaf 2012 behoort tot de mogelijkheden.


116


Tarieven

Daar waar dat mogelijk was zijn de tarieven verhoogd met een inflatiecorrectie van 0,75%, terwijl

in het kader van de lastenverzwaring voor burgers is ingezet op een extra verhoging van de

bouwleges naar een vergelijkbaar tarief van de omliggende gemeenten, het optrekken van diverse

tarieven van burgerzaken naar het niveau van de omliggende gemeenten en een extra verhoging van de sporttarieven (5%) en het tarief voor zwemlessen (10%). Kwijtschelding

Voor mensen met de laagste inkomens bestaat de mogelijkheid van een gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van belasting. Dit is het geval als aan de voorwaarden voor kwijtschelding van de invorderingswet is voldaan.

Tot nu toe is in onze gemeente maximaal gebruik gemaakt van de mogelijkheden voor

kwijtschelding. Zo is bij ons ook kwijtschelding voor het eigenaarsdeel van de OZB mogelijk. In

een deel van de gevallen (langdurige bijstandscliënten, ouderen met een laag inkomen) wordt automatische kwijtschelding verleend. Kwijtschelding

Begroting 2011

Voorlopig 2010

Jaarrekening 2009

Automatische kwijtschelding

110

109

111

Toekenning op aanvraag (volledig)

269

194

293

10

11

8

389

314

412

110

87

66.000

75.000

Toekenning op aanvraag (gedeeltelijk) Totaal aantal kwijtscheldingen Aantal afgewezen aanvragen Kwijtschelding in bedrag

87.000

In de begroting 2011 is rekening gehouden met een bedrag van € 87.000 aan kwijtschelding. De

raming is gebaseerd op de geraamde aantallen uit de begroting 2010 tegen de tarieven, zoals deze in de begroting 2011 zijn meegenomen. Ook is rekening gehouden met de mogelijke effecten van de gevolgen van de verslechterde economische omstandigheden.


117


§ 3.8. Rechtmatigheid In deze paragraaf informeren we u over het plan van aanpak voor de rechtmatigheidscontroles over 2011 en bij de jaarrekening wordt u geïnformeerd over de uitkomsten van de uitgevoerde controles.

Controleplan 2011-2014

Voor de periode 2011-2014 is in overleg met de accountant een nieuw controleplan opgesteld. Het controleplan is zodanig ingericht dat elk proces minimaal eens in de drie jaar bij de interne controle is betrokken. De accountant heeft ingestemd met onze roulerende controleaanpak.

Het controleplan 2011-2014 is eerst in concept opgesteld op basis van (de uitgangspunten van) het controleplan 2007-201042. Naar aanleiding van o.a. de volgende opmerkingen van de

accountant is het controleplan 2011-2014 aangepast ten opzichte van het controleplan 20072010. •

De periode van vier jaar is controletechnisch te lang. De processen die voorheen eens de vier jaar werden gecontroleerd, zullen vanaf nu eens in de drie jaar worden gecontroleerd.

•

Omdat er bij het proces Belastingen o.a. relatief veel handmatig gebeurt, moet de controle voor dit proces verhoogd worden naar eens in de twee jaar (voorheen eens in de vier jaar).

•

Het proces Financieel beheer hoeft niet meer jaarlijkse gecontroleerd te worden, omdat o.a.

in de reguliere P&C-cyclus en interne beheersing al aandacht besteed wordt aan aspecten van Financieel beheer. Dit proces zal nu eens in de drie jaar gecontroleerd worden.

Op basis van de genoemde uitgangspunten zullen meerjarig43 de volgende processen cyclisch

worden gecontroleerd: Proces

2011

2012

2013

2014

Subsidies

X

X

X

X

Wet Maatschappelijke Ondersteuning

X

X

X

X

Arbeidsvoorwaarden en personeelsbeleid

X

Leerlingenvervoer

X

Werk en Bijstand

X

Belastingen

X

X

Belastingen – toeristenbelasting

X

X

Inkoop en aanbesteding

X

Leges – secretarie en leges APV

X

Leges – bouwleges en overige leges

X

X

X

X

X

X X

X

Huisvesting onderwijs

X

Kinderopvang

X

42

X

Voor de opstelling van het controleplan 2007-2010 heeft prioritering o.b.v. de financiële omvang plaatsgevonden en

daarnaast zijn ook weten regelgeving en de controlebevindingen over 2006 erbij betrokken. 43

Periode is gelijk aan periode collegeprogramma en politieke termijnagenda


118


Proces

2011

2012

2013

Rekenkamercommissie

X

Inspraak

X

Haven-, kade- en opslaggelden

X

Ambtelijke bijstand

X

Bruggen

X

Financieel beheer (verordening 212, 213 en 213a) Treasury

X X

X

Hypotheken

X

Planschade

X

Grondbedrijf

X

Staatssteun

2014

X

X

Bij de uitvoering van dit controleplan ligt er voor onze accountant een voldoende basis om een oordeel over de rechtmatigheid te kunnen geven, waarbij zij zullen steunen op de door ons intern

uitgevoerde werkzaamheden. Dit controleplan garandeert geen goedkeurend oordeel over de

rechtmatigheid, het uiteindelijke oordeel zal afhangen van de uitkomsten van de intern uitgevoerde rechtmatigheidscontroles.

Bij belangrijke wijzigingen in weten regelgeving met financiële beheershandelingen of uitkomsten van rechtmatigheidscontroles zal het controleplan indien nodig tussentijds worden bijgesteld. In 2014 zal een nieuw controleplan voor de periode 2015-2018 worden opgesteld. Voor de processen Subsidies, WMO en Werk en Bijstand is vooralsnog een jaarlijkse controle opgenomen in het controleplan. Momenteel wordt gewerkt aan het inbedden van de beheersing in

de processen, zodat de controle in meerdere mate gedurende het jaar kan plaatsvinden en in mindere mate achteraf. De jaarlijkse controle achteraf kan dan bijvoorbeeld verminderd worden naar een controle eens in de twee of drie jaar. Wanneer blijkt dat de beheersing voldoende is

ingebed in de processen, dan wordt het controleplan 2011-2014 eventueel tussentijds aangepast. Dit zal in overleg met de accountant gebeuren.


119


§ 3.9. Wet Maatschappelijke Ondersteuning Per 1 januari 2007 is de WMO in werking getreden. De welzijnswet, de Wet voorzieningen gehandicapten, de huishoudelijke verzorging uit de Algemene wet bijzondere ziektekosten en een

aantal subsidieregelingen zijn in de WMO opgegaan. De gemeenten zijn verantwoordelijk geworden voor de uitvoering van de wet, waarbij het voornaamste doel is dat iedere burger kan

deelnemen aan de maatschappij. Daartoe zijn in de wet een negental44 prestatievelden genoemd

waarop de gemeenten beleid dienen te ontwikkelen. De

met

de

prestatievelden

samenhangende

gemeentelijke

producten

zijn

in

de

programmabegroting onder verschillende programma’s opgenomen. De oorzaak hiervan is, dat de gemeente

volgens

de

comptabiliteitsvoorschriften

gebruik

moet

maken

van

verplicht

voorgeschreven functies. In verband hiermee is een paragraaf opgenomen waarbij alle producten die te maken hebben met de uitvoering van de WMO zijn verzameld inclusief de lasten die hiermee samenhangen. Hiermee wordt de raad inzicht geboden in de totale “omzet” van de WMO. Progr WMO omschrijving _nr 02

Beleidsontwikkeling openbare orde en veiligheid

Dorpswachten / toezichthouders

Preventieve activiteiten

Repressieve activiteiten

Verlening van vergunningen en handhaving

03

Speelplaatsen

06

Bibliotheekwerk

Clustering Hurdegaryp (incl. Schalmei)

Clustering Noardburgum

Clustermar

Dienstverlening aan ouderen

Dorpshuis De Pleats

Dorpshuizen Federatie

Huisvestingszaken

44

WMO WMO kosten prestatie- soorten velden 1 en 7 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 en 2 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 en 7 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 t/m 5 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten

Begr_2011

Begr_2012

Begr_2013

Begr_2014

43.643 50.316 44.517 6.381 13.535 14.582 2.663 5.162 7.100 54.178 98.957 10.945 16.090 30.127 80.924 3.718 6.708 740.290 28.310 52.462 371.842 5.727 10.366 291.250 200.564 11.784 21.963 169.641 9.597 3.659 90.132 5.848 10.991 138.219 8.573 5.398 68.616

43.643 50.316 43.904 6.381 13.535 14.579 2.663 5.162 7.010 54.178 98.957 10.806 16.090 30.127 86.588 3.718 6.708 740.290 28.310 52.462 386.724 5.727 10.366 134.530 200.564 11.784 21.963 169.641 9.597 3.659 89.995 5.848 10.991 138.051 8.573 5.398 68.569

43.643 50.316 43.291 6.381 13.535 14.575 2.663 5.162 6.920 54.178 98.957 10.668 16.090 30.127 93.546 3.718 6.708 740.290 28.310 52.462 514.100 5.727 10.366 134.530 200.564 11.784 21.963 169.641 9.597 3.659 89.858 5.848 10.991 138.009 8.573 5.398 68.520

43.643 50.316 42.678 6.381 13.535 14.572 2.663 5.162 6.830 54.178 98.957 10.529 16.090 30.127 100.504 3.718 6.708 740.290 28.310 52.462 397.645 5.727 10.366 134.530 200.564 11.784 21.963 169.641 9.597 3.659 89.722 5.848 10.991 138.672 8.573 5.398 68.472

Uitvoering negende presentatieveld ambulante verslavingszorg ligt bij de gemeente Leeuwarden (centrumgemeente)


120


Progr WMO omschrijving _nr Hulpmiddelen

Incidentele subsidiering

Integratie gehandicapten: eigen beleid

Jeugd en Gezin (CJG – WMO deel)

Jeugd- en jongerenwerk

Kosten WMO loket/adm/beleid

Maatschappelijk werk prot. christelijk Maatschappelijke dienstverlening

Muziekonderwijs

Muziekverenigingen Openluchttheater Operatie Jong Peuterspeelzaalwerk: gebouwen

Specifieke indicering gehandicapten

Subsidie peuterspeelzalen Subsidie Welzijnswerk

Vaste verplichtingen

Vervoersvoorzieningen

Vrijwilligersbeleid c.a

WMO huishoudelijke verzorging

WMO overig, prestatievelden 1, 3 en 5

Woonvoorzieningen

07

Zanggroepen Sportaccommodaties

Sportactiviteiten


WMO WMO kosten prestatie- soorten velden 6 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 6 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 6 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 t/m 5 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 2 en 5 Materiele kosten 2 en 5 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Materiele kosten 1 Materiele kosten 1 t/m 5 Indirecte kosten Loonkosten 1 en 2 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 6 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 en 2 Materiele kosten 1 t/m 5 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 6 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 t/m 5 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 6 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1, 3 en 5 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 6 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten

Begr_2011

Begr_2012

Begr_2013

Begr_2014

22.842 37.818 231.000 2.663 4.878 10.864 7.082 12.806 15.825 26.302 48.803 257.495 10.749 126.360 227.545 1.500 6.253 2.338 4.269 236.845 8.218 7.927 520.404 36.672 3.554 6.586 5.468 117.637 6.157 9.757 95.357 676.458 7.411 13.415 667.549 3.718 6.708 19.906 20.763 34.159 1.025.968 2.338 4.269 64.290 96.421 174.459 3.515.037 1.312 2.439 165.475 36.782 66.155 452.675 2.986 529.118 1.396.395 1.109.662 4.745 8.537 5.308

22.842 37.818 231.000 2.663 4.878 10.864 7.082 12.806 15.825 26.302 48.803 141.792 10.613 126.360 227.545 1.500 6.253 2.338 4.269 236.845 8.218 7.927 520.214 36.672 3.536 6.586 5.468 59.812 6.157 9.757 95.357 676.458 7.411 13.415 667.549 3.718 6.708 13.966 20.763 34.159 1.025.968 2.338 4.269 30.636 96.421 174.459 3.515.037 1.312 2.439 164.940 36.782 66.155 452.675 2.986 529.118 1.396.395 1.116.813 4.745 8.537 5.308

22.842 37.818 231.000 2.663 4.878 10.864 7.082 12.806 15.825 26.302 48.803 139.151 10.477 126.360 227.545 1.500 6.253 2.338 4.269 236.845 8.218 7.927 520.024 36.672 3.517 6.586 5.468 65.062 6.157 9.757 95.357 676.458 7.411 13.415 667.549 3.718 6.708 19.906 20.763 34.159 1.025.968 2.338 4.269 35.046 96.421 174.459 3.515.037 1.312 2.439 164.406 36.782 66.155 452.675 2.986 529.118 1.396.395 1.128.778 4.745 8.537 5.308

22.842 37.818 231.000 2.663 4.878 10.864 7.082 12.806 15.825 26.302 48.803 136.456 10.341 126.360 227.545 1.500 6.253 2.338 4.269 236.845 8.218 7.927 519.835 36.672 3.499 6.586 5.468 59.738 6.157 9.757 95.357 676.458 7.411 13.415 667.549 3.718 6.708 13.966 20.763 34.159 1.025.968 2.338 4.269 30.636 96.421 174.459 3.515.037 1.312 2.439 163.872 36.782 66.155 452.675 2.986 529.118 1.396.395 1.147.281 4.745 8.537 5.308

121

Programmabegroting 2011 -2014 Progr WMO omschrijving _nr Sportbeleid en breedtesport

Veldsport

Totaal

Eindtotaal


WMO WMO kosten prestatie- soorten velden 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten 1 Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten Indirecte kosten Loonkosten Materiele kosten

Begr_2011

Begr_2012

Begr_2013

Begr_2014

19.849 36.597 274.585 97.388 118.126 298.997 1.224.905 2.530.174 12.051.673 15.806.752

19.849 36.597 212.913 97.388 118.126 297.184 1.224.905 2.530.174 11.643.967 15.399.046

19.849 36.597 212.265 97.388 118.126 295.281 1.224.905 2.530.174 11.798.722 15.553.801

19.849 36.597 211.747 97.388 118.126 293.626 1.224.905 2.530.174 11.685.943 15.441.022

122

BIJLAGEN


Totaaloverzicht reserves en voorzieningen

Bijlage 4A

Reserves Volgens het BBV behoren de reserves te worden onderverdeeld in algemene reserve(s) en

bestemmingsreserves. Jaarlijks vindt een beoordeling van de (bestemmings)reserves plaats. Hierbij wordt ondermeer beoordeeld in hoeverre de (bestemmings)reserves toereikend en benodigd zijn.

De rente over de reserves (en voorzieningen) wordt niet bijgeschreven, maar wordt gebruikt als algemeen dekkingsmiddel voor de gewone dienst.

De stortingen en onttrekkingen uit de reserves staan per programma toegelicht in het overzicht “Wat mag het kosten”. De stand van de reserves is in de onderstaande tabel opgenomen. Overzicht verloop reserves (in duizenden euro’s) Stand per 1/1 jaar

Algemene reserve

Jaar 2011 Storting Onttrekking Jaar 2012 Storting Onttrekking Jaar 2013 Storting Onttrekking Jaar 2014 Storting Onttrekking Jaar 2015

Bestemmingsreserves

Totaal eigen vermogen

24.635

8.254

32.884

-

1.004

1.004

2.643

445

3.088

21.992

8.813

30.805

15

54

69

558

2.258

2.816

21.449

6.609

28.058

-

80

80

1.589

646

2.235

19.860

6.043

25.903

-

863

863

413

261

674

19.447

6.645

26.092

Voorzieningen

Voorzieningen betreffen naar verwachting onvermijdelijke uitgaven ten aanzien van te kwantificeren financiële verplichtingen en risico's. Het bepalen van de noodzakelijke omvang van de voorzieningen

is

een

niet

vrijblijvende

zaak

van

het

dagelijks

bestuur

als

verantwoordingsplichtige. Voorzieningen zijn daardoor van invloed op de resultaatbepaling. In het kader van het bepalen van de noodzakelijke omvang van de voorzieningen is van de bestaande

voorzieningen beoordeeld, of de omvang nog voldoende is om er de toekomstige kosten van te kunnen betalen.


124


De stand van de voorzieningen is in de onderstaande tabel opgenomen.

Overzicht verloop voorzieningen (in duizenden euro’s)

1/1 jaar

Onzekere

Risico-

Onderhouds-

Voorzieningen

Voorzieningen

Totaal

verplichtingen

voorzieningen

voorzieningen

i.v.m. van

elders belegd

voorzieingen

en verliezen

derden verkregen middelen

2011 Storting Onttrekking

2.400

100

2.995

11

326

5.832

183

-

502

2

5

692

321

-

1.016

2

-

1.339

2.262

100

2.481

11

331

5.185

Storting

196

-

492

-

5

693

Onttrekking

490

-

590

-

-

1.080

1.968

100

2.383

11

336

4.798

209

-

490

-

5

704

32

-

554

-

-

586 4.916

2012

2013 Storting Onttrekking 2014

2.145

100

2.319

11

341

Storting

202

-

472

-

5

679

Onttrekking

778

-

547

-

-

1.325

1.569

100

2.244

11

346

4.270

2015


125


Planning collegeprogramma45 en politieke termijnagenda

Bijlage 4B

Decentralisatie taken Rijk en

Adequaat oppakken van

Provincie

taken van Rijk en/of

2014

1.1

2013

Realisering: 2012

Omschrijving activiteiten:

2011

Nummer:

2010

Programma 1

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Provincie binnen de daarvoor beschikbaar gestelde financiële middelen.

1.2

Samenwerking met

Toewerken naar een

Achtkarspelen

samenwerkingsverband voor uitvoerende en

beleidsinhoudelijke taken. X

Evaluatie samenwerking met Achtkarspelen (politieke termijnagenda). 1.3

Samenwerking met andere

Samenwerken met andere

gemeenten

gemeenten, zoals in het

X

X

kader van de Stadsregio Leeuwarden en de

noordoostelijke regio. X

Bij de Stadsregio Leeuwarden een eerste evaluatie voorstaan. 1.4

Dienstverlening

Gezamenlijk Klant Contact

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Centrum (KCC) met

Achtkarspelen uiterlijk in 2015. 1.5

Digitale dienstverlening

Volgen van ambities op het gebied van digitale

dienstverlening en andere ICT-doelen.

45

Periode betreft de jaren 2007 -2010


126

Doorwerking “Europa”

Letten op de doorwerking

2014

1.6

2013

Realisering: 2012


2011

Nummer:

2010


X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

van “Europa” in de kaders die voor de gemeente gelden. 1.7

Vermindering regelgeving en administratieve lasten

Alert zijn op mogelijkheden

tot vermindering regelgeving en administratieve lasten. Verdergaande deregulering

X

Aandacht geven aan de

X

(politieke termijnagenda). 1.8

Integriteit

integriteit van bestuur en organisatie. 1.9

Millennium Gemeente

Evalueren beleid.

1.10

Delegatie raad aan college

Herijking delegatie raad aan

Tytsjerksteradiel

X X

het college (politieke termijnagenda). 1.11

Gemeente als werkgever

Gemeente als werkgever

X

diversiteitsbeleid (politieke termijnagenda). 1.12

Burgerparticipatie

1.13

Schaduwraadsleden

Notitie burgerparticipatie

X

Notitie schaduwraadsleden

X

(politieke termijnagenda)

voor kleine fracties (politieke termijnagenda).


127


Rampenbestrijding in de

Zorgen voor een goede

gemeente

organisatie binnen de kaders

2014

2.1

2013

Realisering: 2012


2011

Nummer:

2010

Programma 2

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

van de nieuwe wet Veiligheidsregio’s.

2.2

Brandweerzorg in de gemeente

Werken aan een adequate

brandweerzorg binnen de kaders en normen van de brandweerorganisatie.

2.3

Veiligheidsbeleid

2.4

Veiligheidsbeleid

Programma’s uitvoeren

(meedoen aan Burgernet is hier o.a. onderdeel van) Paaltjes met reflecterend

huisnummer (politieke

X

termijnagenda)

Centrale As

Voorbereidingen en aanleg

2014

3.1

2013

Realisering: 2012


2011

Nummer:

2010

Programma 3

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

goed laten verlopen. 3.2

Infrastructuur

In het licht van de komst van

de Centrale As zorgen voor een adequate herinrichting

van bestaande doorgaande wegen en voor een goede gebiedsontwikkeling. 3.3

Ontsluiting Skûlenboarch

3.4

Fietsroutenetwerk

Streven naar een spoedige

X

Notitie tot stimulering

X

tijdelijke oplossing.

fietsroutenetwerk (politieke termijnagenda). 3.5

Notitie Groenbeleid

Notitie tegen het licht

X

houden, met name voor

onkruidbestrijding (politieke termijnagenda).


128


Programma 4

2014 2014

X

2013

Evaluatie beleid m.b.t.

2013

X

2012

Beleid opnieuw vastleggen in

2012

Economische zaken

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

een plan.

2011

4.1

2011

Realisering: 2010


2010

Nummer:

bestaande bedrijventerreinen (politieke termijnagenda).

X

Beleid opstellen voor nieuwe bedrijventerreinen (politieke termijnagenda). 4.2

Bedrijventerrein Trynwâlden

4.3

Bedrijventerrein Quatrebras

Werken aan de

X

totstandkoming. X

Ontwikkeling van het terrein

betrekken bij planvorming in kader van Sociaal-

economisch masterplan Noordoost Fryslân. 4.4

Recreatie en toerisme

Vaststellen masterplan

X

Earnewâld.

Programma 5 Nummer:


Realisering:

5.1

Nieuwe clusterplannen

Bij beoordeling / steun geven aan rekening houden met

financieel perspectief van de gemeente. 5.2

Clustering voorzieningen

Bij de nog te maken keuzes

5.3

Drietalige scholen

Notitie stimuleren drietalige

Hurdegaryp

kijken naar de beperkte

middelen van de gemeente. scholen + opnemen in

X

werkbezoek raad aan onderwijs (politieke termijnagenda).


129


2013

2014

6.2

Realisering: 2012

6.1


2011

Nummer:

2010

Programma 6

Keten jeugd/opvoeding/

Er op letten dat de keten

X

X

X

X

X

Wet OKE en Wet

Goede uitvoering van de Wet

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

onderwijs en leerplicht Kinderopvang

goed werkt.

OKE en de wijziging van de

Wet Kinderopvang binnen de Rijksmiddelen. 6.3

WMO

Kansen benutten en bedreigingen pareren door het voldoen aan de

voorwaarden daarvoor. 6.4

Poppodium

Mogelijkheden verkennen in

X

een notitie (politieke termijnagenda).

Sportbeleid

Uitvoeren sportbeleid

2014

7.1

2013

Realisering: 2012


2011

Nummer:

2010

Programma 7

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

volgens de lijnen uit de Sportnota 2010-2015. 7.2

Multifunctioneel gebruik

Blijven inzetten op

accommodaties

multifunctioneel gebruik van accommodaties.

Bijstand

Volgen ontwikkelingen aantal bijstandsgerechtigden en de

2014

8.1

2013

Realisering: 2012


2011

Nummer:

2010

Programma 8

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

gevolgen hiervan en met

maatregelen hierop inspelen. 8.2

Participatie: re-integratie, inburgering en educatie

Werken vanuit een goede

integrale visie en adequaat integraal beleid.


130


2012

2013

2014

2012

2013

2014

participatie (politieke

2011

Opstellen integrale notitie

2011

Realisering: 2010


2010

Nummer:

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

termijnagenda). 8.3

Tegengaan niet gebruik

regelingen

Opstellen notitie inzake behoefte instellen

X

formulierenbrigade (politieke termijnagenda).

Programma 9 Nummer:


Realisering:

9.1

Beleidsveld “water”

Het Waterplan “Wetter yn

sicht” verder uitwerken in plannen en voorstellen.

9.2

Riolering

Werken met en vanuit een

9.3

Wet Algemene Bepalingen

Zorgen voor een goede

Omgevingsrecht (WABO)

uitvoering, waarbij wordt

nieuw, verbreed

Gemeentelijk Rioleringsplan.

gelet op een goede

taakverdeling tussen de overheden.

X

Waar nodig worden specialistische functies ondergebracht in een

regionale uitvoeringsdienst op schaal van de provincie. 9.4

Duurzaamheid

Beleid voortzetten en zoveel

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

mogelijk integreren in andere beleidsterreinen.

Profileren als duurzame gemeente. 9.5

Milieubeleid

Ontwikkeling milieubeleid als kaderstellend beleid voor ruimtelijke plannen.


131


Ontwikkelingsfunctie van de

De nadruk leggen op

gemeente

mogelijkheden van

2014

10.1

2013

Realisering: 2012


2011

Nummer:

2010

Programma 10

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

inbreiding binnen de dorpen. Inzetten in kwaliteit boven kwantiteit. 10.2

Uitbreiding Burgum

Opstellen visie en vanuit die visie werken aan het tot stand komen van de

uitbreiding van Burgum. 10.3

Nieuwe centrumplannen

Bij beoordeling / steun geven aan rekening houden met

financieel perspectief van de gemeente. 10.4

Ruimtelijke kaders

Actief volgen ontwikkelingen

10.5

Bestemmingsplannen

Vaststellen nieuwe

vanuit Rijk en provincie.

X

bestemmingsplan Buitengebied.

Actueel maken van alle bestemmingsplannen. 10.6

Welstandsbeleid

Opstellen notitie; in het

bijzonder locaties voor geen

X

X

X

X

X

X

of lichte beoordeling

(politieke termijnagenda). 10.7

Ruimtelijke visie gebied

Ontwikkelen visie met

Action Factory en jachthaven

mogelijkheden voor

X

opwaarderen gebied (politieke termijnagenda).

10.8

Bevolkingsontwikkeling en leefbaarheid

Symposium

bevolkingsontwikkeling en

X

leefbaarheid koppelen aan evaluatie Structuur- en Woonvisie (politieke termijnagenda)


132

2014 2014

mogelijkheden gronduitgifte

2013

sluitende exploitatie

2013

Opstellen notitie, waarin o.a.

2012

Grondprijzen bij niet

2012

10.9

2011

Realisering:

2011


2010

Nummer:

2010


X

X

X

X

X

X

in erfpacht met name t.b.v.

starters aan de orde komen (politieke termijnagenda). Politieke termijn

Aanpak verrommeling particuliere erven

Opstellen eigen notitie.

X

agenda

Programma 11 Nummer:


Realisering:

11.1

Personeelsbeleid

Inzetten op de volgende thema’s: mobiliteit, scholing en inzetbaarheid, flexibilisering en

levensfasebeleid, tegengaan van agressie en geweld,

behoud van kennis in de organisatie, modern pakket arbeidsvoorwaarden. 11.2

OZB

Opstellen notitie over vooren nadelen verschillende

X

OZB-tarieven woningen en niet-woningen (politieke termijnagenda).


133

Programmabegroting Gemeente Tytsjerksteradiel

Recommend Documents