Programmabegroting 2015
Inhoudsopgave Programmabegroting 2015 1. INLEIDING
3
Inleiding Kerngegevens
2. PROGRAMMA'S 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Bestuurlijke organistatie Veiligheid Verkeer en vervoer Beheer openbare ruimte Samenleving Begraafplaats en milieu Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Economische zaken, toerisme en recreatie Havens
3. ALGEMENE DEKKINGS MIDDELEN Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Lokale heffingen, waarvan besteding niet gebonden Algemene uitkering Deelfonds sociaal domein Kostenplaatsen Financiering Onvoorzien Reserves en voorzieningen
4. PARAGRAFEN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
3 5
7 7 10 13 15 18 26 29 33 36
39 39 39 39 39 40 40 41 41
43 Lokale heffingen Weerstandsvermogen Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid
43 49 60 62 65 68 83
5. FINANCIELE POSITIE EN MEERJARENRAMING
89
5.1 5.2
Financiële begroting Financiële positie
6. BIJLAGEN Bijlage 1: Meerjarenperspectief 2015-2018 Bijlage 2: Staat van reserves en voorzieningen op programmaniveau
89 90
1. Inleiding
Inleiding
Inleiding Voor u ligt de programmabegroting 2015. Deze programmabegroting is gebaseerd op bestaand beleid. Tegelijkertijd met de begroting wordt uw raad het raadsvoorstel Aanbieding Programmabegroting 2015 voorgelegd. Dit voorstel omvat bezuinigingsvoorstellen en voorstellen om extra gelden beschikbaar te stellen voor nieuw beleid, boven op de ombuigingen waar u bij eerdere begrotingen al toe heeft besloten. Ons voorstel is om dit raadsvoorstel tezamen met de Programmabegroting 2015 te behandelen in de begrotingsvergadering van uw raad, die is gepland op 4 en 11 november 2014. Financiële positie De primitieve begroting 2015 sluit met een overschot van € 27.000. Het doorrekenen van al eerder voorgenomen bezuinigingen en nieuw beleid, die nu nog niet tot concrete besluitvorming hebben geleid en daarom nog niet in de primitieve begroting zijn verwerkt, leiden er toe dat de begroting sluit met een positief saldo van € 29.200. Sommige bezuinigingsvoorstellen kunnen echter niet (in het geplande jaar) worden gerealiseerd. In het separaat toegevoegde raadsvoorstel “Aanbieding Programmabegroting 2015”treft u voorstellen aan voor aanvullend nieuw beleid en ombuigingen waarbij het uitgangspunt is dat voor het jaar 2015 een sluitende begroting wordt gepresenteerd, waarbij ook rekening wordt gehouden de, naar nu blijkt niet te realiseren eerder afgesproken ombuigingen. Meerjarenperspectief 2015 – 2018 In de bijlage bij deze begroting wordt ook het meerjarig beeld van de financiële positie geschetst. Met name door een lagere algemene uitkering is het meerjarig financieel perspectief verslechterd ten opzichte van de begroting 2014. Vanaf het jaar 2018 wordt op basis van bestaand beleid een tekort verwacht. In het separaat toegevoegde raadsvoorstel “Aanbieding Programmabegroting 2015” treft u voorstellen aan voor aanvullend nieuw beleid en ombuigingen met als uitgangspunt een meerjarig sluitende begroting. Sociaal Domein Het jaar 2015 wordt het jaar waarin de decentralisaties van het rijk naar gemeenten centraal zullen staan. De gemeenten gaan deze taken uitvoeren maar er bestaat onzekerheid over het toereikend zijn van de overgekomen middelen om de taken uit te voeren. De begroting 2015 is zodanig opgesteld dat de verwachte uitgaven kunnen worden opgevangen met de nieuwe uitkering van het rijk: het deelfonds sociaal domein. Tegelijk zijn van rijkswege de middelen gekort voor de uitvoering van de huidige WMO taken. Uitgangspunt is dat deze bezuinigingen zijn c.q. worden doorgevoerd, zij het dat, om dat te bereiken, tijdelijk middelen worden onttrokken uit de reserve WMO. SED De bedrijfsvoering is met ingang van 2015 ondergebracht in de gemeenschappelijke regeling SED. Dat betekent dat de kosten van bedrijfsvoering geen onderdeel meer zijn van de begroting van de gemeente Enkhuizen. Daarvoor in de plaats is een bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling SED-organisatie opgenomen. Eventuele frictiekosten zijn incidenteel van aard en worden ten laste van de algemene reserve gebracht. Auditcommissie. De programmabegroting is in de afgelopen jaren vernieuwd, mede op advies van de auditcommissie. Dit jaar zijn wij hiermee doorgegaan. Door in overleg met de commissie de informatievoorziening meer toe te snijden op de informatiebehoefte van de raad, denken we de kwaliteit van de begroting te verbeteren en tegelijkertijd het tot stand komen van het document efficiënter uit te kunnen voeren. Dit jaar hebben wij ons vooral gericht op de programma-indeling en de informatie op de programmabladen ( compactere teksten, minder gedetailleerde cijferinformatie en de keuze van indicatoren). Hoewel er een grote slag gemaakt is, is in veel gevallen de presentatie van indicatoren voor verbetering vatbaar. Het komt ook voor dat er nog geen indicatoren worden gepresenteerd. In 2015 en 2016 zal dit verder tot ontwikkeling komen. In de komende jaren zal met de twee andere SED gemeenten worden afgestemd op welke wijze kan worden gekomen tot het uniformeren van werkprocessen en inrichting van documenten. Naast het aanpassen van de programma-indeling is ook bekeken hoe de raad de hoeveelheid informatie beter tot zich kan nemen. Daartoe is de webapplicatie ‘begroting in beeld’ ontwikkeld. Via heldere beelden wordt de
Gemeente Enkhuizen
3
Programmabegroting 2015
begroting stap voor stap inzichtelijk gemaakt voor raad, college en organisatie, maar ook voor burgers, instanties en organisaties. De webapplicatie is geschikt voor pc en tablet.
Leeswijzer De programmabegroting is opgebouwd uit de volgende onderdelen: • Inleiding • Programma’s • Algemene dekkingsmiddelen • Paragrafen • Financiële positie en meerjarenplanning. Alle programmateksten zijn op dezelfde wijze ingedeeld. Na een korte inhoud van het programma worden trends en ontwikkelingen toegelicht. Daarna wordt ingezoomd op de 3 “W”-vragen: Wat willen we bereiken, wat gaan we ervoor doen en wat mag het kosten. De maatschappelijke doelstelling wordt zoveel mogelijk “smart” gemaakt door het gebruik van indicatoren. Op het onderdeel “Wat mag het kosten?” is een analyse gemaakt van de belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de begrotingscijfers van het vorige jaar.
Gemeente Enkhuizen
4
Programmabegroting 2015
KERNGEGEVENS 2015
A.
Sociale Structuur
Per 1 januari 2014 Werkelijk
Aantal inwoners waarvan jongeren (t/m 19 jaar) waarvan 20 t/m 64 jarigen waarvan ouderen (vanaf 65 jaar)
Per 1 januari 2015 Prognose
18.376 4.098 10.970 3.308
18.400 4.070 10.930 3.400
2.840 324 700
2.850 350 700
1.268 228 10.000 108 54 10.700 2.330 1 8.548 80 92 10
1.268 228 10.000 108 54 10.700 2.330 1 8.598 80 92 10
Indien de bevolkingsopbouw grafisch wordt weergegeven, ontstaat het volgende beeld
per 1 januari 2015 (prognose)
waarvan jongeren (t/m 19 jaar) waarvan 20 t/m 64 jarigen waarvan ouderen (vanaf 65 jaar)
Aantal huishoudens met een laag inkomen Aantal periodiek bijstandsgerechtigden Aantal inwoners minderheden
B.
Fysieke structuur
Oppervlakte land in hectares Oppervlakte binnnenwater in hectares Oppervlakte buitenwater in hectares Oppervlakte bebouwing Oppervlakte historische kernen Lengte historisch water Historische woningen in historische kernen Aantal kernen Aantal woonruimten Lengte van de wegen in kilometers Lengte van voetpaden in kilometers Lengte van fietspaden in kilometers
C.
Financiële structuur
Gewone uitgaven (zie 5.2 Fin.positie) Investeringen waarvan voor grondexploitatie Opbrengst belastingen en retributies Algemene uitkering gemeentefonds Langlopende leningen Reserves Voorzieningen
Gemeente Enkhuizen
Primitieve begroting 2014 Totaal
Begroting 2015 Totaal
€ 41.085.000 € 54.312.000 € 6.631.000 € 9.388.000 € 19.380.000 € 27.358.000 € 14.607.000 € 3.575.000
€ 48.495.000 € 51.264.000 € 6.519.000 € 9.388.000 € 18.473.000 € 31.967.000 € 11.639.000 € 3.520.000
Primitieve begroting 2014 Per inwoner € 2.236 € 2.956 € 361 € 511 € 1.055 € 1.489 € 795 € 195
5
Begroting 2015 Per inwoner
€ 2.636 € 2.786 € 354 € 510 € 1.004 € 1.737 € 633 € 191
Programmabegroting 2015
Gemeente Enkhuizen
6
Programmabegroting 2015
2. Programma’s
Programma 1 Bestuurlijke organisatie
Portefeuillehouder
J.G.A. Baas
Inhoud van het programma De gemeente Enkhuizen staat voor een betrouwbaar bestuur, die op een open en transparante wijze inwoners en ondernemers betrekt bij haar besluitvorming en over de uitvoering hiervan verantwoording aflegt. Gestreefd wordt naar een snelle en adequate dienstverlening waarbij een toegankelijke overheid voor de burger gewaarborgd is. Trends en relevante ontwikkelingen Omdat het Rijk het opkomstpercentage voor de waterschapsverkiezingen wil verhogen, worden de Provinciale staten verkiezingen in 2015 gecombineerd met de waterschapsverkiezingen. Per 1 januari is de ambtelijke organisatie van de gemeenten Stedebroec, Enkhuizen en Drechterland gefuseerd tot de SED-organisatie. Eén van de doelen van de ambtelijke fusie is het verbeteren van de dienstverlening. Met ingang van 2015 is de uitvoering van de participatiewet, jeugdzorg, AWBZ en passend onderwijs de verantwoordelijk van onze gemeente. Vanaf 2015 zullen wij de ondersteuning van de kwetsbare inwoners van onze gemeente waar nodig en gewenst op ons nemen. Om deze decentralisaties in goede banen te leiden is samenwerking gezocht op de schaal van Westfriesland. Zie verder het programma samenleving.
Wat willen we bereiken? Maatschappelijke doelstelling 1. 2.
Een open, transparante en betrouwbare overheid Verhogen kwaliteit dienstverlening
Indicatoren
nulmeting
Norm
2015
2016 2017 2018
1. Een open, transparante en betrouwbare overheid Waardering van inwoners voor de wijze waarop de gemeente burgers en organisaties betrekt bij (de uitvoering van) beleid*
2014: 5,8
6
6,5
7
7
Waardering van inwoners voor de communicatie en voorlichting van de gemeente*
2014: 6,8
7
7
7
7
2014: 6,5
6,5
7
7
7
2013: 50 16% 42% 6% 36%
100 10% 50% 5% 35%
40 9% 52% 5% 34%
35 8% 55% 5% 32%
30 7% 55% 5% 33%
2. Verhogen kwaliteit dienstverlening Waardering totale gemeentelijke dienstverlening* Aantal bezwaarschriften (ex. WOZ): Waarvan: Gegrond Ongegrond Niet ontvankelijk Ingetrokken na gesprek
*Cijfers afkomstig uit de benchmark ‘Waar staat je gemeente’
Gemeente Enkhuizen
7
Programmabegroting 2015
Wat gaan we ervoor doen? Bestuur Informatie is voor iedereen beschikbaar (met inachtneming van wettelijke regels). Het Raads Informatie Systeem (RIS) is voor iedereen toegankelijk en de schriftelijke verslaglegging van raads- en commissievergaderingen zijn volledig beschikbaar Door het instellen van adviescommissies (bijvoorbeeld WMO adviesraad) worden burgers waar mogelijk in de gelegenheid gesteld invloed uit te oefenen op de besluitvorming van het gemeente bestuur. Ten behoeve van de participatie van jongeren in de Enkhuizer politiek wordt een Jongeren Advies Commissie (JAC) ingesteld die gevraagd of ongevraagd adviezen kunnen uitbrengen. In 2015 zijn de verkiezingen van provinciale staten en de verkiezingen van het waterschap Dienstverlening In 2015 worden medewerkers van het KCC opgeleid waardoor er sneller gereageerd kan worden, betere en juiste informatie gegeven kan worden en goed mee meegedacht kan worden met de klant. De digitale dienstverlening wordt verbeterd en werkprocessen binnen de SED-organisatie worden geüniformeerd. Juridische zaken Bezwaarschriften (ex Woz en personele bezwaren) worden ambtelijk behandeld en niet meer door een bezwaarschriftencommissie. Het horen van een bezwaarmaker gebeurt door een ambtenaar die niet bij het bestreden besluit betrokken is geweest. Doel is om snel en met toepassing van mediationvaardigheden een oplossing te vinden. Deze werkwijze is het gevolg van een Lean-traject dat vorig jaar is gevolgd. Door te stimuleren mediationvaardigheden eerder in te zetten wordt getracht het aantal bezwaarschriften af te laten nemen.
Wat mag het kosten? Lasten en baten programma Bestuurlijke Organisatie Rekening Begroting 2013 2014
(Bedragen x € 1.000) Begroting Begroting 2015 2016
Begroting 2017
Begroting 2018
Lasten
4.067
3.672
3.854
3.912
3.969
4.026
Baten
-283
-342
-306
-312
-318
-324
3.784
3.330
3.548
3.600
3.651
3.702
Saldo programma P01.
Toelichting Uit bovenstaande tabel blijkt dat er in 2015 voor dit programma per saldo € 218.000 meer is begroot ten opzichte van 2014. De belangrijkste verschillen worden hieronder toegelicht: Lasten Door een hogere reservering van pensioenkosten voor (ex-)wethouders (wettelijk vastgestelde premies) en de mutatie in de formatie (raadsbesluit) zijn de apparaatskosten hoger. Een deel van de formatie van het bestuur (0,2 fte) wordt gedekt uit de hogere algemene uitkering als gevolg van de decentralisaties. Structureel is er een bedrag van € 29.000 in de begroting opgenomen voor het houden van één verkiezing. Omdat er in 2014 twee verkiezingen zijn geweest, is in 2014 incidenteel € 29.000 toegevoegd. De afdracht van rijksleges wordt verhoogd doordat er meer documenten worden afgegeven. Hier tegenover staat een hogere opbrengst bij de reisdocumenten. Overige verschillen
Gemeente Enkhuizen
8
Euro’s -/-208.000
29.000
-/-20.000 17.000 -/-182.000
Programmabegroting 2015
Baten Hogere baten voor de leges reisdocumenten omdat er meer reisdocumenten worden aangevraagd. In 2014 is er een gedeelte vrijgevallen van de voorziening wachtgeld wethouders. Voor 2015 is er geen vrijval begroot, waardoor in 2015 ten opzichte van 2014 een nadeel ontstaat.
Euro’s 27.000 -/-63.000
-/-36.000 -/-218.000
Per saldo nadeel van
Reserves en Voorzieningen Bij dit programma behoren de volgende reserves en voorzieningen:
Reserve Verkiezingen
Voorzieningen Voorziening pensioen wethouders Voorziening wachtgeld wethouders
Prognose
Prognose
01-01-2015
31-12-2015
0
0
380.000 174.000 554.000
349.000 0 349.000
Toelichting voorzieningen: Voorziening • Pensioen ex- wethouders; de onttrekking in 2015 betreft de pensioenuitkering aan 7 pensioengerechtigde ex-wethouders. • Voorziening wachtgeld ex-wethouders; de onttrekking in 2015 betreft de wachtgeldverplichting van de ex-wethouders.
Gemeente Enkhuizen
9
Programmabegroting 2015
Programma 2 Veiligheid
J.G.A. Baas
Portefeuillehouder
Inhoud van het programma De gemeente Enkhuizen streeft er met dit programma naar om het niveau van zowel de feitelijke veiligheden (objectief) als de gevoelens van veiligheid (subjectief) bij burgers te vergroten. Enkhuizen is voor zowel burgers als toeristen een stad waar men op een veilige manier kan vertoeven. Trends en relevante ontwikkelingen Een van de grootste ontwikkelingen waar gemeenten momenteel voor staan is de transitie van de jeugdzorg. Deze transitie bevat meerdere onderdelen die zowel de veiligheids- als zorgketen raken. Enkele onderdelen van de transitie, zoals de vorming van het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling, het gedwongen- en het vrijwillig kader dienen dan ook met elkaar in samenhang te worden vormgegeven. Doordat meer en meer taken vanuit het Rijk bij de lokale overheden komen te liggen. Hebben gemeenten ook op veiligheidsgebied elkaar steeds meer nodig. Dit heeft inmiddels geleid tot het vaststellen van de West-Friese veiligheidsambitie, waarin de zes West-Friese gemeenten prioriteiten hebben benoemd die zijn gezamenlijk gaan oppakken.
Wat willen we bereiken? Maatschappelijke doelstelling 1. 2.
Het vergroten van de objectieve veiligheid Het vergroten van het veiligheidsgevoel van zowel onze inwoners als bezoekers
Indicatoren
nulmeting
Norm
2015
2016 2017
2018
1. Vergroten objectieve veiligheid Het aantal woninginbraken is met 25% gedaald ten opzichte van het jaar 2011
56 (2011)
37
50
45
40
37
Het aantal misdrijven van uitgaansgeweld is significant lager dan in 2011
54 (2011)
< 54
53
50
48
45
115 (2011)
<115
113
110
105
100
14% (2011) 19% (2013)
< 14%
16%
16%
14%
13%
10% (2013)
8%
9%
9%
8%
8%
46% (2014)
54%
50%
50%
54%
54%
Het aantal incidenten van huiselijk geweld is significant lager dan in 2011 2. Vergroten veiligheidsgevoel Percentage mensen dat aangeeft zich wel eens onveilig te voelen in de eigen buurt* Percentage mensen dat aangeeft zich soms onveilig te voelen in het eigen huis* Percentage mensen dat aangeeft dat er voldoende aandacht is voor verbeteren leefbaarheid en veiligheid*
*Cijfers afkomstig uit de benchmark ‘Integrale veiligheidsmonitor’ ** concept doelstellingen VR-NHN 2015-2018
Wat gaan we ervoor doen? Brandweer De Veiligheidsregio Noord-Holland-Noord (VR-NHN) stelt een begroting op en formuleert hierbij doelstellingen voor een periode van 4 jaar. Deze begroting en doelstellingen hebben betrekking op de brede functie van de VR-NHN op het gebied van zes programma’s te weten brandweer, geneeskundige hulpverlening, de gemeenschappelijke meldkamer, risico- & crisisbeheersing en het veiligheidshuis. Bij de start van deze periode
Gemeente Enkhuizen
10
Programmabegroting 2015
worden de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten in de gelegenheid gesteld om een zienswijze kenbaar te maken op de doelstellingen. Op het moment van opstellen van dit programma zijn er nog geen formele doelstellingen met een bijbehorende begroting vastgesteld. Daarnaast is dit onderdeel met ingang van deze programmabegroting ondergebracht in paragraaf 6 Verbonden Partijen waarin alle gemeenschappelijke regelingen zijn opgenomen Rampenbestrijding Binnen de veiligheidsregio Noord-Holland Noord wordt getracht de processen die onder bevolkingszorg (gemeente) vallen regionaal op te pakken, zodat expertisevoordelen ontstaan. Voor de resterende taken die onder verantwoordelijkheid van de gemeente uitgevoerd dienen te worden, zal in SED verband een crisisorganisatie neergezet worden. Interbestuurlijk toezicht Op grond van de ‘Wet veiligheidsregio’s zijn wij verplicht om informatie aan te leveren aan de Veiligheidsregio voor de risicokaart. Deze kaart vermeldt onder andere kwetsbare objecten, ongevallen, lpg-installaties, opslag en risicovolle bedrijven. Onze informatieverstrekking voor deze kaart is actueel. Overige beschermende maatregelen Door uitvoering te geven aan uitgangspunten uit de Doorontwikkelingsnotitie Integrale Veiligheid 2013-2016 en het Integraal Handhavingsbeleidsplan wordt bijgedragen aan een positieve gedragsverandering in de maatschappij ten aanzien van gedragingen in de openbare ruimte. Een gevolg hiervan is dat het aantal parkeerovertredingen en ergernissen zullen afnemen. Bij gemeentegrensoverschrijdende onderwerpen zullen beleidsuitgangspunten regionaal opgepakt worden. Onze inwoners worden hierover geïnformeerd. Tevens creëert de gemeente omstandigheden die het mogelijk maken dat burgers ook hun eigen verantwoordelijkheden kunnen oppakken en waarmaken voor een veiliger Enkhuizen.
Wat mag het kosten? Lasten en baten programma Veiligheid (Bedragen x € 1.000) Rekening Begroting Begroting 2013 2014 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
Begroting 2018
Lasten
2.190
2.215
2.071
2.082
2.094
2.105
Baten
-66
-83
-66
-67
-68
-69
2.124
2.132
2.005
2.015
2.026
2.036
Saldo programma P02. Toelichting
Uit bovenstaande tabel blijkt dat er in 2015 voor dit programma per saldo € 127.000 minder is begroot ten opzichte van 2014. De belangrijkste verschillen worden hieronder toegelicht: Lasten Met ingang van 1 januari 2015 is de gemeentelijke brandweer opgegaan in de Veiligheidsregio. Dit betekent dat de bijdrage aan de Veiligheidsregio met ingang van 2015 wordt verhoogd. Daartegenover vervallen met ingang van 2015 de “eigen” kosten van de gemeentelijke brandweer: Apparaatskosten Onderhoud en aanschaf van materiaal Verzekering van het wagenpark
Gemeente Enkhuizen
11
Euro’s -/- 820.000
739.000 199.000 26.000
Programmabegroting 2015
144.000 Baten Vanwege de regionalisering van de brandweer vervallen de vergoedingen voor het gebruik van de kazerne
Euro’s -/- 17.000 -/-17.000
Per saldo voordeel van
127.000
Reserves en Voorzieningen Bij dit programma behoren geen reserves en voorzieningen.
Gemeente Enkhuizen
12
Programmabegroting 2015
Programma 3 Verkeer en vervoer
N.J.J. Kok
Portefeuillehouder
Inhoud van het programma Het oplossen van knelpunten (zowel objectief als subjectieve) in de infrastructuur. In de Stadsvisie wordt gepleit voor betere verbindingen tussen de buitenwijken en de binnenstad. De binnenstad is zo goed als vrij van autoverkeer. Via de havens kunnen watertoeristen de stad goed bereiken. Door busverbindingen, wandel- en fietsroutes en het gebruik van binnenwateren is het op allerlei manieren mogelijk voor mensen om zich in en rondom de stad te bewegen. (bron: Stadsvisie) Trends en relevante ontwikkelingen Geen
Wat willen we bereiken? Maatschappelijke doelstelling 1. 2.
Vergroten verkeersveiligheid en leefbaarheid Gebruiksvriendelijker Parkeerbeleid
Indicatoren
nulmeting
Norm
2015
2016 2017 2018
1. verkeersveiligheid Oordeel van de burger over de verkeersveiligheid van de gemeente.
6.3
7.0
6.4
6.5
6.6
6.7
Oordeel van de burger over de verkeersveiligheid In de buurt.
6.3
7.0
6.4
6.5
6.6
6.7
Oordeel van de burger over onderhoud wegen en fietspaden.
6.5
6.0
6.6
6.6
6.6
6.6
Wat gaan we ervoor doen? Verkeersveiligheid Door het concept “duurzaam veilig” verder door te voeren worden staten en woonwijken op een duurzame en veilige manier ingericht. Daarnaast wordt het verkeersplan 2005 – 2015 geactualiseerd. Met schoolbesturen en ouders/verzorgers wordt bekeken of en zo ja, op welke wijze verkeersmaatregelen rondom scholen nodig zijn of veranderd moeten worden ter bevordering van de veiligheid. Parkeren Het besluit om betaald parkeren in te voeren (de zgn. 2e fase) zal worden teruggedraaid. Het huidige parkeerbeleid zal worden geëvalueerd en worden aangepast naar een gebruiksvriendelijker systeem. Hierbij worden inwoners en ondernemers in de binnenstad betrokken.
Gemeente Enkhuizen
13
Programmabegroting 2015
Wat mag het kosten? Lasten en baten programma Verkeer en Vervoer (Bedragen x € 1.000) Rekening Begroting Begroting Begroting 2013 2014 2015 2016
Begroting 2017
Begroting 2018
Lasten
649
270
252
255
257
259
Baten
-144
-136
-146
-149
-152
-155
506
134
106
106
105
104
Saldo programma P03. Toelichting
Uit bovenstaande tabel blijkt dat er in 2015 voor dit programma per saldo € 28.000 minder is begroot ten opzichte van 2014. De belangrijkste verschillen worden hieronder toegelicht: Lasten In 2014 is eenmalig budget beschikbaar gesteld voor het actualiseren van het verkeersplan In 2015 hogere kapitaallasten wegens nieuwe investeringen Overige verschillen
Baten In 2014 is eenmalig budget beschikbaar gesteld voor lastenverlichting parkeerproducten
35.000 -/- 15.000 -/- 2.000 18.000 Euro’s 10.000 10.000
Per saldo voordeel van
28.000
Reserves en Voorzieningen Bij dit programma behoren geen reserves en voorzieningen
Gemeente Enkhuizen
14
Programmabegroting 2015
Programma 4 Beheer openbare ruimte
N.J.J. Kok
Portefeuillehouder
Inhoud van het programma Met het programma beheer openbare ruimte streeft de gemeente Enkhuizen naar een verantwoord beheer van de openbare ruimte en de riolering en wel zodanig dat de instandhouding ervan en de volksgezondheid worden gewaarborgd. Er is sprake van een minimaal beheer waarbij achterstallig onderhoud wordt voorkomen. Het kwaliteitsniveau wordt gekenschetst als basis. Trends en relevante ontwikkelingen In met name de buitenwijken van Enkhuizen naderen een aantal kapitaalgoederen het einde van hun technische levensduur. Er zullen de komende jaren grote investeringen moeten plaatsvinden om met name beschoeiingen en kunstwerken te vervangen of te renoveren. Maar ook op de onderdelen wegen en groen zullen de nodige investeringen moeten worden gedaan om het kwaliteitsniveau op basis te kunnen behouden. Ten aanzien van het groenonderhoud en met name de onkruidbestrijding op verhardingen zal vanuit het rijk steeds meer druk worden uitgeoefend om chemische bestrijding (met glyfosaat) te stoppen en alternatieve methoden toe te passen. Het Ministerie is voornemens om het professioneel gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen op verhardingen per november 2015 te verbieden. Alternatieven (borstelen, branden, heet water en hete lucht) zijn voorhanden, maar die zijn vaak meer arbeidsintensief en daardoor ook duurder. Een verbod op professioneel gebruik op sport- en recreatieterreinen en parken staat gepland voor november 2017. Wat willen we bereiken? Het beheer van de kapitaalgoederen wordt uitgevoerd op kwaliteitsniveau basis met uitzondering van het Snouck van Loosenpark wat op een hoog kwaliteitsniveau wordt onderhouden. Voor de komende bestuursperiode zal dit niveau worden gehandhaafd. Wel zal er een accentverschuiving zichtbaar worden naar de buitenwijken waar de komende jaren meer aandacht geschonken zal worden voor het onderhoud en vervanging van kunstwerken en beschoeiingen. Maatschappelijke doelstelling 1. 2.
Tevreden burgers over de leefbaarheid en het onderhoud in de buurt en wijk Voorkomen van wateroverlast en waterschade
Indicatoren
nulmeting
1. Tevreden burgers over de leefbaarheid en het onderhoud in de buurt en wijk
(2012)
Norm
over de leefbaarheid in de buurt (benchmark: Waar staat je gemeente)
7,4
over het onderhoud van de wijk (benchmark: Waar staat je gemeente)
6,3
over het openbaar groen in de wijk (benchmark: Waar staat je gemeente)
6,4
2016
2017 2018
7,4
7,4
7,4
7,4
6,3
6,3
6,3
6,3
6,4
6,4
6,4
6,4
66
55
55
55
55
80
110
110
110
110
6
6
6
6
6
6,0
1)
(2013)
2. Voorkomen van wateroverlast en waterschade Aantal meldingen over riolering (gemeentelijke registratie) Aantal meldingen over kolken (gemeentelijke registratie) Aantal meldingen over grondwater (gemeentelijke registratie) 1)
2015
Het vastgestelde uitgangspunt is dat de kapitaalgoederen (de buitenruimte) op een zodanige wijze worden beheerd dat er sprake is van minimaal verantwoord beheer hetgeen overeenkomt met de cijfer 6,0
Gemeente Enkhuizen
15
Programmabegroting 2015
Wat gaan we ervoor doen? Het onderhouden en beheren van de kapitaalgoederen op het afgesproken kwaliteitsniveau. Hiervoor zijn (meerjaren)onderhoudscontracten afgesloten met diverse aannemers. Daarnaast zal conform het gestelde in de paragraaf ‘Onderhoud Kapitaalgoederen’ in het kader van grootonderhoud kapitaalgoederen worden vervangen of gerenoveerd.
Wat mag het kosten? Lasten en baten programma Beheer Openbare Buitenruimte (Bedragen x € 1.000) Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting 2013 2014 2015 2016 2017
Begroting 2018
Lasten
7.844
6.300
5.913
6.047
6.092
6.142
Baten
-1.350
-1.365
-1.425
-1.453
-1.479
-1.508
6.494
4.935
4.488
4.594
4.613
4.634
Saldo programma P04. Toelichting
Uit bovenstaande tabel blijkt dat er in 2015 voor dit programma per saldo € 447.000 minder is begroot ten opzichte van 2014. De belangrijkste verschillen worden hieronder toegelicht: Lasten De kapitaallasten zijn hoger vanwege nieuwe investeringen De apparaatskosten zijn hoger Hogere kosten voor brugonderhoud. Hier staat een lager budget bij havenonderhoud tegenover (zie programma Havens) Hogere kosten wegens areaaluitbreidingen en prijsindexatie werkzaamheden openbaar groen en reiniging In 2015 is de geraamde onttrekking uit de reserve onderhoud kapitaalgoederen lager dan in 2014. In 2014 is eenmalig budget beschikbaar gesteld voor aanleg beschoeiing De Haling In 2014 is eenmalig budget beschikbaar gesteld voor openbaar groen als gevolg van stormschade In 2014 is eenmalig budget beschikbaar gesteld voor het bomenbeleidsplan In 2014 is eenmalig budget beschikbaar gesteld voor de vervanging van het hekwerk Sn. van Loosenpark Overige verschillen
Baten De inkomsten op de rioolheffing zijn met 2,5% verhoogd Hogere onttrekking aan de voorziening riolering
Per saldo voordeel van
Gemeente Enkhuizen
-/-/-/-
32.000 22.000 42.000
-/-
20.000 274.000 100.000 48.000 30.000 50.000 1.000 387.000 Euro’s 33.000 27.000 60.000 447.000
16
Programmabegroting 2015
Reserves en Voorzieningen Bij dit programma behoren de volgende reserves en voorzieningen
Reserves Egalisatie tarieven riolering Reserve onderhoud kapitaalgoederen
Voorzieningen Voorziening onderhoud riolering
Prognose 01-01-2015
Prognose 31-12-2015
347.000 1.198.000 1.545.000
307.000 0 307.000
626.000 626.000
598.000 598.000
Toelichting reserves en voorzieningen: Reserves Reserve egalisatie tarieven; Deze reserve wordt ingezet om de lastenverzwaring voor de burger te temporiseren. Reserve onderhoud kapitaalgoederen; De uitgaven voor groot onderhoud worden gedekt uit deze (egalisatie)Reserve. Voor een nadere toelichting verwijzen wij u naar de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen en de medio 2014 aangeboden notitie onderhoud kapitaalgoederen.
Voorzieningen Voorziening onderhoud riolering; naar verwachting wordt in 2015 € 28.000 onttrokken aan deze voorziening.
Gemeente Enkhuizen
17
Programmabegroting 2015
Programma 5 Samenleving
Portefeuillehouder
M.W. Olierook K. Kok
Inhoud van het programma Met het programma Samenleving streven we ernaar dat de inwoner van Enkhuizen zelf regie voert over zijn/haar leven met een gemeente die dat stimuleert en daar waar nodig ondersteunt. De gemeente biedt compensatie waar zij dit nodig acht.
Trends en relevante ontwikkelingen De belangrijkste ontwikkeling voor 2015 is de verschuiving van taken van de rijksoverheid naar de gemeenten (decentralisaties), maar er zijn ook andere ontwikkelingen: • Op grond van de Jeugdwet worden gemeenten in 2015 verantwoordelijk voor alle jeugdhulp. Het CJG ontwikkelt zich als door als zorg- en welzijnsnetwerk op de vindplaatsen zoals kinderdagverblijven/peuterspeelzalen en onderwijs. • Voor werk en inkomen kunnen de inwoners van Enkhuizen vanaf 1 januari 2015 terecht bij WerkSaam Westfriesland. WerkSaam is een samenvoeging van de 7 gemeentelijke sociale diensten (Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Medemblik, Koggenland, Opmeer, Stede Broec) en de sociale werkvoorziening Op/maat. WerkSaam gaat het grootste deel van de participatiewet uitvoeren, alleen het minimabeleid (zoals o.a. bijzondere bijstand) blijft bij de gemeente. Samen met WerkSaam worden in 2015 nieuwe indicatoren ontwikkeld, die vanaf volgend jaar in de begroting worden opgenomen. • Daarnaast worden op 1 januari 2015 de (extramurale) begeleiding, dagbesteding en kortdurend verblijf overgeheveld naar de Wmo. In 2014 zijn de voorbereidingen hiervoor uitgevoerd. Deze veranderingen gaan gepaard met forse bezuinigingen op de diverse budgetten. • De komst van de Wmo heeft ervoor gezorgd dat er meer aandacht is voor vrijwilligerswerk. De laatste jaren zijn er veel ontwikkelingen gaande op het gebied van vrijwilligerswerk, zoals het maatschappelijk betrokken ondernemen van organisaties. De grenzen van het vrijwilligerswerk en de mantelzorgers worden opgezocht. Vragen zoals: welke taken horen er bij vrijwilligerswerk en bij betaald werk?, spelen een rol. De druk op de mantelzorgers zal toenemen, omdat de verwachtingen van de inzet van mantelzorgers groeien. • De aandacht voor cultuureducatie groeit. Zowel binnen- alsook buitenschools wordt het actief, receptief en reflectief ondergaan van cultuureducatie gezien als belangrijk onderdeel in de opvoeding en het opgroeien van kinderen. Dit brengt met zich mee dat cultuuraanbieders, scholen en gemeenten nauwer met elkaar samenwerken om de plek van cultuureducatie in het onderwijs (en bij de cultuurinstellingen) te verankeren. • Vanuit de NASB-regeling (Nationaal Actieplan Sport en Bewegen) heeft sinds 2009 het bewegingsonderwijs op de basisscholen via ‘Enkhuizen Actief’ een kwaliteitsimpuls gekregen. Met de scholen is overeengekomen om deze activiteiten voort te zetten onder de regeling ‘Brede Impuls Combinatiefuncties’. • De gevolgen van de economische groei voor de arbeidsmarkt is in 2015 merkbaar. Het Centraal Plan Bureau (CPB) verwacht dat de werkloosheid dan licht zal dalen van 650.000 naar 635.000 personen. Dit zal nog niet gelijk effect hebben op het aantal bijstandsgerechtigden.
Wat willen we bereiken? De Beleidsnota WMO 2013-2016 fungeert als overkoepelend document voor de beleidsterreinen op het gebied van samenleving. De beleidsnota is opgebouwd uit drie thema’s: • Opvoeden en opgroeien • Thuis in Enkhuizen • Drempels weg in Enkhuizen De maatschappelijke doelstellingen in dit hoofdstuk worden per thema weergegeven.
Gemeente Enkhuizen
18
Programmabegroting 2015
Maatschappelijke doelstellingen 1.
2.
3.
Meer ontplooiingsmogelijkheden passend bij de mogelijkheden van het individuele kind • Kinderen in Enkhuizen groeien op in een veilige en gezonde omgeving • Ouders worden (of zijn!) zich (nog meer) bewust van hun voorbeeldfunctie in het gedrag en de leefstijl van hun kind en worden hierbij zo nodig (tijdelijk) ondersteund • Een versterkte zorgstructuur, waarbij alle kinderen in beeld zijn en goede zorgbegeleiding wordt geboden in een doorlopende (leer-)lijn; • Extra aandacht voor preventie, jeugdzorg en ondersteuning voor kinderen waarmee het soms even of voor een langere periode niet goed gaat; • Bevordering van actieve, receptieve en reflectieve (deze begrippen worden later in het document toegelicht) cultuureducatie voor en door jeugd. Vergroten van de leefbaarheid en de veiligheid in de stad • Vrijwilligerswerk in Enkhuizen is en wordt vanzelfsprekend(er) door (potentiele) vrijwilligers te stimuleren en te faciliteren; • Een brede inzet van sport en bewegen als middel ter bevordering van sociale samenhang, een gezonde leefstijl en participatie van burgers; • Een brede inzet van kunst en cultuur als middel ter bevordering van sociale cohesie, leefbaarheid en betrokkenheid. Vergroten van de zelfredzaamheid • Samen sterk voor kwetsbare burgers • Een vergroting van de draagkracht bij mantelzorgers en het verlichten van de draaglast van mantelzorgers; • Ondersteuning naar werk: scholing, een re-integratie traject, een stage of werken in de sociale werkvoorziening; • Ondersteuning voor inwoners die niet op eigen kracht of met behulp van het eigen sociale netwerk in staat zijn om mee te doen
Als uitgangspunt voor dit programma zijn, naast de in februari 2014 vastgestelde Wmo-nota, de nota Gezondheidsbeleid en het beleidskader ‘zorg voor jeugd’ gebruikt. Eind 2014 en halverwege 2015 worden de nog te ontwikkelen cultuurnota en de sport en bewegen opgeleverd.
Indicatoren 1.
nulmeting
Norm
2015
2016
2017
2018
>72%
>72%
>72%
>72%
>19%
>19%
>19%
>19%
+10 pers. 90 per jaar
100
110
>56%
>56%
>56%
Meer ontplooiingsmogelijkheden passend bij de mogelijkheden van het individuele kind
Samenhangend sportaanbod Het percentage jeugdigen dat lid is van een sportvereniging 72% (2013) 2. Vergroten van de veiligheid en leefbaarheid in de stad Vergroten leefbaarheid en veiligheid van wijken Het percentage bewoners dat afgelopen jaar actief is geweest om de eigen buurt te 19% (2011) verbeteren Stimuleren van vrijwilligerswerk Het aantal mensen dat vrijwilligerswerk 38 (2010) doet, bemiddeld door vrijwilligerspunt Bevorderen dat iedereen gezond kan leven % dat eigen gezondheid als goed 56% (2007)
Gemeente Enkhuizen
19
>56%
Programmabegroting 2015
omschrijft. % dat fysieke gezondheid als goed ervaart. 70% (2007) % dat psychische gezondheid als goed 80% (2007) ervaart. Stimuleren van sport en bewegen Het percentage jeugdigen in de leeftijd van 4-12 jaar dat niet aan de Nederlandse 12,6% (2011) Norm Gezond Bewegen (NNGB) voldoet. Het percentage jeugdigen in de leeftijd van 12 t/m 19 jaar dat niet aan de Nederlandse 46,0% (2011) Norm Gezond Bewegen (NNGB) voldoet. Het percentage 65+ dat niet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen 30,7% (2011) (NNGB) voldoet. De inzet van cultuur ten behoeve van de samenleving % inwoners dat tevreden is over het culturele aanbod in Enkhuizen voor 50% (2011) inwoners % inwoners dat tevreden is over het culturele aanbod in Enkhuizen voor 60% (2011) bezoekers 3. Vergroten van de zelfredzaamheid Vergroting draagkracht en verlichten draaglast van mantelzorgers Mantelzorgers die zeggen tevreden tot zeer tevreden te zijn over de ondersteuning die 70% (2010) de gemeente biedt. Ondersteuning via algemene voorzieningen Aanvragen bijzondere bijstand (excl. 255 (2010) schuldhulp) Aanvragen sociaal-culturele participatie 204 (2010) Aanvragen woonlastenfonds 173 (2010) Aanvragen langdurigheidstoeslag 131 (2010) Aanmeldingen personen voor 128 (2010) schuldhulpverlening
>70%
>70%
>70%
>70%
>80%
>80%
>80%
>80%
<12,6%
<12,6%
<12,6%
<12,6%
<46,0%
<46,0%
<46,0%
<46,0%
<30,7%
<30,7%
<30,7%
<30,7%
>50%
>50%
>50%
>50%
>60%
>60%
>60%
>60%
70%
75%
75%
75%
486
450
400
317 227 210
294 210 195
260 190 180
160
145
130
Wat gaan we ervoor doen?
Opvoeden en opgroeien Bieden van adequate huisvesting voor kindvoorzieningen Door het scherper in beeld brengen van de toekomstige huisvestingsbehoefte en de trends en ontwikkelingen op het gebied van kindvoorzieningen, wordt een beter aanbod, een betere spreiding en bereikbaarheid gerealiseerd. Hiervoor wordt een huisvestingsplan voor meerdere jaren opgesteld. Dit plan biedt een ruimtelijk, financieel en beleidsmatig kader voor de toekomstige huisvesting van kindvoorzieningen. Toezicht en handhaving kwaliteitseisen kinderopvang en peuterspeelzaalwerk Onze gemeente streeft ernaar dat ouders en verzorgers alleen kunnen kiezen uit goede en zeer goede kinderopvang. De kwaliteit wordt daarom voortdurend gecontroleerd, verbeterd en geborgd. Dit wordt uitgevoerd door middel van goed toezicht, adequate handhaving, nieuwe initiatieven, het ondersteunen van pilots en het zoeken van afstemming met de ondernemers.
Gemeente Enkhuizen
20
Programmabegroting 2015
Samenhangend sportaanbod gericht op het bewegingsonderwijs en naschoolse sport- en beweegactiviteiten Met de inzet van een combinatiefunctionaris en buurtsportcoach wordt de deelname aan sport- en bewegingsactiviteiten door de jeugd van Enkhuizen vergroot. Dit is bevorderlijk voor de algehele gezondheid van jeugdigen, maar heeft ook een preventieve werking. De combinatiefunctionaris verzorgt het beweegonderwijs op de basisscholen in Enkhuizen en daarnaast naschoolse sportstimuleringsactiviteiten. Bieden van educatie thuisnabij Met de invoering van Passend Onderwijs wordt gestreefd naar een zorgstructuur in en rond de school, waarbij elke leerling de zorg krijgt die hij/zij nodig heeft om thuisnabij een doorgaand ontwikkelingsproces te kunnen doorlopen. Om dit te realiseren zijn verbindingen nodig tussen onderwijs en jeugdbeleid, waarbij de samenwerkingsverbanden essentieel zijn. Stimuleren behalen startkwalificatie De gemeente is verantwoordelijk voor het voorkomen van vroegtijdige schooluitval. Deze actie wordt met name uitgevoerd door de regionale RMC functie. Het RMC heeft een wettelijke taak om te zorgen dat jongeren een startkwalificatie halen of om ze een passend traject te bieden. Jongeren worden actief benaderd en gevraagd om zich in te schrijven voor een opleiding en startkwalificatie. Bieden van opvoed- en opgroeiondersteuning Het Centrum Jeugd en Gezin ontwikkelt zich door als zorg- en welzijnsnetwerk op de peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en scholen (voor primair en voortgezet onderwijs). Hierdoor zal er een intensieve samenwerking ontstaan tussen onderwijs, jeugdzorg, kinderopvang en buitenschoolse opvang. Voorlichtingsen informatiebijeenkomsten over opvoeden- en opgroeien worden in samenwerking met bovengenoemde partners voor ouders/verzorgers, jeugd en jongeren georganiseerd. Gezinnen met specifieke vragen over opvoed- en opgroeiondersteuning kunnen daarnaast terecht bij de CJG-partners op de peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, in het onderwijs of bij hen thuis. Vroegtijdige signalering en toeleiding naar de benodigde hulp Het tijdig signaleren van (het ontstaan van) problemen en het bieden van de benodigde (tijdelijke) ondersteuning, hulp of zorg aan kinderen, jongeren en hun ouders kan voorkomen dat er uiteindelijk langdurige, zware zorgtrajecten moeten worden ingezet. Dat veronderstelt een bepaalde deskundigheid bij de professionals in Enkhuizen, maar ook structuren waarin signalen besproken en beoordeeld kunnen worden. De komende periode wordt ingezet op deskundigheidsbevordering van deze professionals. Daarbij draait er een pilot om de samenwerking tussen kinderopvang en jeugdzorg te bevorderen en die gericht is op het signaleren en ondersteunen van kinderen met gedragsproblematiek. Deze pilot loopt vooruit op de verwachting dat in de toekomst vanuit jeugdzorg ondersteuning wordt geboden aan kinderdagverblijven en om de kwaliteit van vroeg signalering- en stimulering te bevorderen. Bieden van tijdelijke en/of langdurige vormen van ondersteuning Het stadsteam is nieuw en moet een cruciale rol vervullen bij het verhogen van de kwaliteit en efficiency van de jeugdhulp én bij de vermindering van het gebruik van (dure) specialistische hulp. Het stadsteam heeft als doel te zorgen dat elk huishouden, gezin en/of kind met meervoudige en/of enkelvoudige zware problematiek de juiste begeleiding en/of zorg ontvangt. In specifieke gevallen volstaat de hulpverlening vanuit het stadsteam niet en is het inzetten van specialistische zorg nodig. Deze gespecialiseerde zorg wordt in West-Friesland regionaal ingekocht. In de Jeugdwet wordt ook voorgeschreven dat in ieder geval het nieuw te vormen Advies en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK) en de zorg van gecertificeerde instellingen voor jeugdbescherming en -reclassering regionaal zullen worden ingekocht. Voorkomen van taalachterstanden en aanpak laaggeletterdheid Een goede beheersing van de Nederlandse taal is een voorwaarde om nu en in de toekomst te kunnen participeren in de maatschappij. Toch zijn er veel kinderen en volwassen met een taalachterstand. De gemeente zet zich in om taalachterstanden bij jonge kinderen en laaggeletterdheid bij (jong) volwassenen te voorkomen dan wel aan te pakken. Dit betekent dat er moet worden geïnvesteerd in de preventieve (het voorkomen) en curatieve (het bestrijden) aanpak van taalachterstanden. Binnen de gemeente Enkhuizen wordt reeds veel geïnvesteerd in de preventieve aanpak door middel van voor- en vroegschoolse educatie (VVE). De curatieve aanpak is vooral gericht op de toeleiding van laaggeletterden naar een (laagdrempelig)
Gemeente Enkhuizen
21
Programmabegroting 2015
alfabetiseringstraject. In de strijd tegen taalachterstanden en laaggeletterdheid werkt de gemeente samen met het Westfries Bondgenootschap tegen laaggeletterdheid en de bibliotheek. Bevorderen van cultuureducatie Cultuureducatie levert een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van een kind om zijn/haar talenten te ontdekken, het reflecterend vermogen te ontwikkelen en vooral ook plezier te hebben. Cultuureducatie wordt 1 in drie vormen aangeboden: actief, receptief en reflectief. Om alle kinderen in aanraking te brengen met kunst en cultuur is er in het kader van de rijksregeling Cultuureducatie met Kwaliteit een doorlopende leerlijn cultuureducatie ontwikkeld. Deze wordt door (bijna) alle scholen in West-Friesland gebruikt. Deze regeling loopt in 2016 (en misschien eerder) ten einde, dus is het van belang om met alle partijen in West-Friesland na te denken over een voortzetting van dit project om cultuureducatie te blijven borgen in het onderwijs (dit wordt verder uitgewerkt in de uitvoeringsnota van de cultuurnota, door de raad vast te stellen in de eerste helft van 2015).
Thuis in Enkhuizen Vergroten leefbaarheid en veiligheid van wijken De leefbaarheid en veiligheid van wijken worden verbeterd dankzij een actieve betrokkenheid van bewoners en instanties en een goede onderlinge samenwerking. Hierbij willen we de participatie bevorderen en zoeken naar nieuwe vormen van samenwerking zowel tussen de bewoners, gemeente en instellingen, als tussen gemeente en instellingen. Stimuleren van vrijwilligerswerk Het vrijwilligerswerk wordt gestimuleerd door jongeren en de zilveren kracht (65+) aan te spreken en een mogelijkheid te creëren om potentiele vrijwilligers hun aanbod te laten doen. Ook worden maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven hiervoor bij elkaar gebracht. Om het vrijwilligerswerk te versterken worden organisaties, die werken met vrijwilligers, actief geïnformeerd en ondersteund. Ook is het belangrijk om vrijwilligers zichtbaar te waarderen. Bevorderen dat iedereen gezond kan leven Gezondheid bepaalt in belangrijke mate de kwaliteit van leven. Een goede gezondheid wordt door mensen vaak benoemd als het belangrijkste aspect in hun leven. Gezonde mensen voelen zich beter, zijn minder vaak ziek en werken meer en langer. Ze kunnen in de samenleving beter meedoen. Een goede gezondheid komt dus zowel het individu, alsook de samenleving ten goede. De gemeente initieert, stimuleert, subsidieert en faciliteert initiatieven met als doel de gezondheid van inwoners te beschermen en te bevorderen, zodat mensen zo lang mogelijk lichamelijk en geestelijk gezond blijven. Stimuleren van sport en bewegen Sport vormt een onderdeel in het sociale beleid van de gemeente en is een belangrijk onderdeel van de samenleving. Zo leveren het sporten en bewegen een bijdrage aan een goede gezondheid, de sociale samenhang en de leefbaarheid. De gemeente zorgt voor goede randvoorwaarden, zodat de inwoners invulling kunnen geven aan sportieve vrijetijdsbesteding in zowel georganiseerd als ongeorganiseerd verband. Samen met de sportverenigingen wordt een nieuwe integrale sportnota opgesteld. Deze nota wordt halverwege 2015 opgeleverd en zal o.a. een verdere invulling geven aan de benodigde randvoorwaarden. De inzet van cultuur ten behoeve van de samenleving Enkhuizen staat op cultureel (en erfgoed) gebied op de kaart en dat moet zo blijven. De aanwezigheid van kunst en cultuur in de leefomgeving wordt veelal als prettig ervaren en maakt ook dat een stad of dorp 1
Actieve cultuureducatie is een vorm waarbij leerlingen zelf een kunstdiscipline beoefenen, zoals dans, drama, schilderen of zingen. Zij leren zich kunstzinnig uitdrukken, maar leren ook technieken en materialen kennen; Receptieve cultuureducatie is een vorm, waarbij leerlingen kijken of luisteren naar professionele kunstproducten zoals een theatervoorstelling, concert of tentoonstelling. Ze leren kenmerken, stijlen en stromingen herkennen; Reflectieve cultuureducatie is een vorm, waarbij leerlingen kunstproducten ‘beschouwen’, zij denken, lezen, praten erover en wisselen van gedachten met elkaar. Bij zowel actieve als receptieve kunstbeoefening kan reflectie plaatsvinden. Reflectie op de kunstervaring en het eigen productieproces en de analyse hiervan vormen de essentie van cultuureducatie.
Gemeente Enkhuizen
22
Programmabegroting 2015
aantrekkelijk is om te wonen, werken of recreëren. Hoe we kunst en cultuur precies inzetten om de sociale cohesie, leefbaarheid en betrokkenheid te bevorderen wordt uitgewerkt in de uitvoeringsparagraaf van de Cultuurnota 2015-2018 (in de eerste helft van 2015 door de raad vast te stellen). De nieuwe cultuurnota en nota sport en bewegen sluiten aan op de WMO-nota. Daarnaast worden aanvullende actiepunten opgenomen in aansluiting op de programmabegroting en het coalitie uitvoeringsprogramma.
Drempels weg in Enkhuizen Fysieke toegankelijkheid De richtlijn toegankelijkheid openbare ruimte wordt toegepast door de gemeente Enkhuizen. Verder stemt de gemeente Enkhuizen ontwikkelingen/projecten, waarbij toegankelijkheid een rol speelt, af met de Groep Toegankelijk Enkhuizen. Toegang naar ondersteuning Iemand met een ondersteuningsvraag moet de weg naar de juiste ondersteuning goed weten te vinden, of moet daar naartoe geleid worden. Deze toegang wordt geregeld in het Zorgloket en het Stadsteam. Inwoners melden zich bij het Zorgloket die de melding in behandeling neemt. Eventueel, afhankelijk van de problematiek, volgt een overdracht aan de medewerkers van het Stadsteam. Binnen het Stadsteam is voldoende deskundigheid aanwezig om te bepalen welke hulp of zorg ingezet moet worden, de omvang van deze hulp of zorg, de periode waarvoor deze nodig is en of deze ook weer afgebouwd kan worden. De eerste toegang tot de dienstverlening van WerkSaam zal meestal rechtstreeks verlopen, maar kan ook via de centrale toegang van het Zorgloket plaatsvinden. Bieden van ondersteuning aan kwetsbare burgers Gemeenten hebben de taak om kwetsbare burgers te ondersteunen die moeite hebben om op eigen kracht te participeren, regie over het leven te bewegen in en om het huis. Om te voorkomen dat mensen buiten de samenleving komen te staan wilt de gemeenten dit soort situaties tijdig en effectief oppakken, zo mogelijk maatschappelijk herstel te bevorderen en samen met de betrokkenen passende oplossing te vinden. Vergroting draagkracht en verlichten draaglast van mantelzorgers Om mantelzorgers zo lang mogelijk in staat te stellen om zorg te kunnen bieden worden zij ondersteund en van informatie voorzien vanuit het zorgloket van de gemeente Enkhuizen. De vragen en behoeften van mantelzorgers (bijv. met betrekking tot wonen) worden daarbij continu gemonitord, zodat er passende ondersteuning geboden kan worden. Vrijwilligers en mantelzorgers die te maken hebben met mensen met (beginnende) dementie vergen extra aandacht. Ook respijtzorg is een aandachtspunt, waarbij de vraag en het aanbod een goede afstemming behoeven. Om de afstemming tussen mantelzorg en professionele zorg te verbeteren worden activiteiten omtrent deze afstemming gestimuleerd. Ondersteuning naar werk Op 1 januari 2015 werken de zeven Westfriese gemeenten samen in een gezamenlijke organisatie voor de uitvoering van de Participatiewet. De Westfriese gemeenten geven zo gezamenlijk invulling aan het centrale doel “iedereen met arbeidsvermogen naar werk toe te leiden, regulier werk of zo regulier mogelijk werken en beschut waar het moet”. De kerntaak van WerkSaam Westfriesland is het – samen met het bedrijfsleven – zorg dragen voor het zo snel mogelijk aan het werk helpen van werkzoekenden in het kader van de Participatiewet en het goed bedienen van werkgevers die op zoek zijn naar (tijdelijke) arbeidskrachten. Ondersteuning via algemene voorzieningen Uitgangspunt van de Wmo 2015 is dat zelfredzaamheid en meedoen in de samenleving in eerste instantie een verantwoordelijkheid is van de burger en zijn sociale omgeving zelf. Aan inwoners wordt ondersteuning geboden, zodat zij zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. De komende jaren worden meer initiatieven voor algemene voorzieningen ontwikkeld. Dit zijn voorzieningen die toegankelijk zijn voor iedereen en die de participatie en zelfredzaamheid ondersteunen .
Gemeente Enkhuizen
23
Programmabegroting 2015
Wat mag het kosten? Lasten en baten programma Samenleving (Bedragen x € 1.000) Rekening Begroting Begroting 2013 2014 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
Begroting 2018
Lasten
20.721
19.531
26.376
25.863
25.674
25.728
Baten
-7.923
-7.898
-6.026
-5.756
-5.763
-5.769
Saldo programma P05.
12.798
11.633
20.350
20.107
19.911
19.959
Toelichting Uit bovenstaande tabel blijkt dat er in 2015 voor dit programma per saldo € 8.717.000 meer is begroot ten opzichte van 2014. De belangrijkste verschillen worden hieronder toegelicht: Lasten Euro’s De apparaatskosten zijn lager o.a. door het overgaan van taken naar WerkSaam 714.000 De kapitaallasten zijn lager bij onderwijshuisvesting 24.000 Lagere lasten onderwijshuisvesting vanwege stopzetten storting in voorziening als 147.000 gevolg van overhevelen buitenonderhoud naar de scholen Lagere lasten onderwijshuisvesting 35.000 -/-30.000 Hogere kosten leerlingen vervoer want er was in 2014 een incidentele verlaging -/- 925.000 Hogere uitkeringslasten vanwege groter aantal cliënten Hogere lasten gemeentelijke bijstand vanwege groter aantal cliënten -/- 117.000 WMO huishoudelijke verzorging: de kosten zijn lager door minder urenafname 60.000 Nieuwe lasten vanwege de decentralisatie AWBZ (dekking in algemene uitkering) -/- 2.502.000 Hogere uitgaven als gevolge van invoering Participatiewet (dekking in algemene -/- 164.000 uitkering) Hogere bijdrage GGD -/- 15.000 Hogere uitgaven als gevolg van decentralisatie jeugdzorg (dekking in algemene -/- 4.347.000 uitkering) Lagere uitgaven wegens vervallen invoeringskosten decentralisatie jeugdzorg 128.000 In 2015 is de geraamde onttrekking uit de reserve onderhoud kapitaalgoederen hoger -/- 201.000 dan in 2014. Overige verschillen 348.000 -/- 6.845.000 Baten Hogere rijksbijdrage BUIG WMO huishoudelijke verzorging: meer inkomsten door een hogere eigen bijdrage Lagere rijksbijdrage WSW door overheveling naar Algemene uitkering als gevolg van invoering Participatiewet Lagere rijksbijdrage participatie door overheveling naar Algemene uitkering als gevolg van invoering Participatiewet Wegvallen huuropbrengsten SMC Overige verschillen
Per saldo nadeel van
Gemeente Enkhuizen
Euro’s 666.000 30.000 -/- 1.975.000 -/- 380.000 -/- 225.000 12.000 -/- 1.872.000 -/- 8.717.000
24
Programmabegroting 2015
Reserves en Voorzieningen Bij dit programma behoren de volgende reserves.
Reserves Reserve WMO Reserve WMO voorziening gehandicapten Reserve Kunst- en museumbeleid
Prognose 01-12-2015
Prognose 31-12-2015
1.604.000 253.000 285.000 2.142.000
1.328.000 253.000 235.000 1.816.000
Prognose 01-01-2015
Prognose 31-12-2015
399.000 1.273.000 1.672.000
446.000 1.273.000 1.719.000
Bij dit programma behoren de volgende voorzieningen.
Voorzieningen Huisvestingsvoorzieningen onderwijs Investeringssubsidie Wijkcentrum Toelichting reserves:
Reserves • Reserve WMO; Onttrekking aan de reserve vanwege 40% korting vanuit het rijk op de integratie uitkering WMO. • Reserve WMO voorzieningen gehandicapten; geen mutaties. • Reserve kunst-museumbeleid; ten laste van de exploitatie zal € 13.000 in de reserve Kunst- en museumbeleid worden gestort in 2014. Als onttrekking is € 20.000 regulier begroot voor diverse onderdelen van het kunst en museumbeleid. Daarnaast is er onttrekking van € 43.000 i.v.m. de verhuizing van de collectie. Toelichting voorzieningen: Voorzieningen • Huisvestingsvoorziening onderwijs; Hoewel het buitenonderhoud wordt overgeheveld naar de scholen blijft het wettelijk bepaald dat bepaalde onderhoudsactiviteiten van schoolgebouwen voor het basisonderwijs voor rekening van de gemeente komen. Op basis van de planning van het onderhoud zal er in 2015 € 47.000 worden gedoteerd. • Voorziening investeringssubsidie Wijkcentrum; deze voorziening 2010 betreft uitvoering van het raadsbesluit van 8 mei 2007, “Dekkingsplan voorzieningen WoZoCo". Aan Stichting Woondiensten is een geldlening van € 1.273.000 verstrekt, waarvan de aflossing ineens na afloop van de looptijd (2048) zal plaatsvinden en waarbij de gemeente dan een investeringssubsidie verstrekt voor hetzelfde bedrag. Voor de dan uit te betalen investeringssubsidie is deze voorziening ingesteld.
•
Reserve onderhoud kapitaalgoederen; De uitgaven voor groot onderhoud worden gedekt uit deze (egalisatie)Reserve. Voor een nadere toelichting verwijzen wij u naar de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen en de medio 2014 aangeboden notitie onderhoud kapitaalgoederen.
Gemeente Enkhuizen
25
Programmabegroting 2015
Programma 6 Begraafplaats en Milieu
Portefeuillehouder
N.J.J. Kok
Inhoud van het programma Het onderdeel milieu uit dit programma bestaat globaal uit drie componenten. Op het gebied van milieu streven we naar een kwalitatief goede vergunningverlening, handhaving en toezicht in het omgevingsrecht. Daarnaast gaat het op het gebied van duurzame ontwikkeling om een evenwichtige ontwikkeling waarbij rekening gehouden wordt met de mens (People), met het milieu (Planet, ecologie en natuurlijke hulpbronnen) en de economie (Profit). Het derde onderdeel is een effectieve afvalinzameling waarbij aandacht is voor gescheiden afvalstromen. Trends en relevante ontwikkelingen Milieu Op het gebied van vergunningverlening milieu is heeft er een opschaling plaatsgevonden met de vorming van regionale uitvoeringsdiensten. Taken op het gebied van vergunningverlening en handhaving zijn hier ondergebracht. Aandacht voor duurzaamheid is een continue maatschappelijk item. De laatste jaren is met name de interesse voor andere vormen van energie, zoals zonnepanelen, actueel. Op het gebied van gescheiden afvalinzameling blijft Enkhuizen iets achter ten opzichte van andere gemeenten in de regio. Landelijk zijn afspraken gemaakt om een doelstelling van 65% hergebruik te halen. Regionaal wordt samengewerkt aan nieuwe inzamelmethodes om deze doelstelling te halen. Begraafplaats Volgens de landelijke prognose van het CBS zullen, door de vergrijzing van de bevolking, het aantal sterfgevallen per vijf jaar met ongeveer 10% stijgen. Een dergelijke stijging komt nog niet tot uiting in de cijfers van de Gemeentelijke begraafplaats, dit kan verklaard worden door het toenemende aantal crematies waarbij de asbussen niet op een begraafplaats worden bijgezet of verstrooid.
Wat willen we bereiken? Maatschappelijke doelstelling 1. 2.
3.
Bedrijven en burgers kunnen rekenen op een goede dienstverlening als het gaat om vergunningen en handhaving milieu Het duurzaamheidsbeleid draagt bij aan een klimaatvriendelijke stad met een gezonde leefomgeving, waarbij het aandeel duurzaam opgewekte energie wordt vergroot en een jaarlijkse energiebesparing van 2% wordt gerealiseerd. Een efficiënte afvalscheiding draagt bij aan een gezonde leefomgeving waarbij het percentage hergebruik wordt verhoogd.
Wat gaan we ervoor doen? Milieu • • •
Optimaliseren van de samenwerking met de RUD op het gebied van milieu, vergunningverlening en handhaving De onderdelen van het duurzaamheidsprogramma worden verder uitgevoerd. Daarnaast wordt het programma geëvalueerd. Samen met de HVC worden acties geformuleerd tot een nog effectievere inzameling van afval om zo te komen tot een hoger percentage materiaalhergebruik en minder zwerfaval.
Begraafplaats De stijging van het aantal opgegeven graven komt de capaciteit voor particuliere graven op de gemeentelijke begraafplaats ten goede. Om de begraafcapaciteit voor de toekomst te waarborgen is de komende jaren geen
Gemeente Enkhuizen
26
Programmabegroting 2015
uitbreiding van de gemeentelijke begraafplaats noodzakelijk. Er zal de komende jaren moeten worden ingezet op een inbreiding, een kwaliteit/efficiencyslag die ervoor moet zorgen dat zoveel mogelijk particuliere graven geschikt zijn om in te begraven. Voor de uitbreiding van het aantal urnengraven is momenteel nog ruimte genoeg aanwezig op de begraafplaats.
Wat mag het kosten? Lasten en baten programma Begraafplaats en Milieu (Bedragen x € 1.000) Rekening Begroting Begroting Begroting 2013 2014 2015 2016
Begroting 2017
Begroting 2018
Lasten
2.903
2.974
2.905
2.954
3.004
3.052
Baten
-2.880
-3.002
-3.029
-3.089
-3.150
-3.212
23
-28
-124
-135
-146
-160
Saldo programma P06. Toelichting
Uit bovenstaande tabel blijkt dat er in 2015 voor dit programma per saldo € 96.000 minder is begroot ten opzichte van 2014. De belangrijkste verschillen worden hieronder toegelicht: Lasten Met de oprichting van de RUD zijn taken van de Provincie overgegaan naar de RUD. Hier horen ook de Wabo-taken bij. Door het Rijk is per gemeente een bedrag vastgesteld voor de uitvoering van deze taken en deze middelen (voor Enkhuizen ruim 72.000) worden uitgekeerd via het gemeentefonds. Binnen de RUD loopt nog de discussie of de middelen die de gemeenten hiervoor ontvangen in zijn geheel of gedeeltelijk aan de RUD moeten worden uitgekeerd voor de uitvoering van de Wabo-taken. Lopende de discussie is in 2014 36.000,- incidenteel in de begroting opgenomen en aan de RUD betaald voor de uitvoering van deze taken. Diverse personeel-gerelateerde budgetten zijn overgeheveld naar de SED-organisatie Hogere kosten afvalverwijdering Voor de inzameling van het verpakkingsmateriaal (kunststof, glas etc) is een convenant met het CAW afgesloten. De kosten worden niet meer in de administratie van Enkhuizen verantwoord. Overige verschillen
Baten Hogere inkomsten afvalstoffenheffing Overige verschillen
31.000 -/- 35.000 50.000
-/- 13.000 69.000
Euro’s 37.000 -/- 10.000 27.000
Per saldo voordeel van
Gemeente Enkhuizen
Euro’s 36.000
96.000
27
Programmabegroting 2015
Reserves en Voorzieningen Bij dit programma behoren de volgende reserves en voorzieningen.
Voorzieningen Begraafplaats; vooruitbetaald grafrechten / onderhoud graven
Prognose 01-12-2015
Prognose 31-12-2015
445.000 445.000
495.000 495.000
Toelichting reserves en voorzieningen: Voorziening Voorziening begraafplaats, vooruitbetaalde grafrechten / onderhoud graven; naar verwachting zal € 20.000 worden vooruitbetaald en € 7.000 aan de voorziening worden onttrokken ten gunste van de exploitatie.
Gemeente Enkhuizen
28
Programmabegroting 2015
Programma 7 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting
Portefeuillehouder
N.J.J. Kok
Inhoud van het programma Met het programma voor deze beleidsvelden beoogt de gemeente Enkhuizen een evenwichtig en duurzaam kader te geven voor de inrichting en het gebruik van de ruimte. Voor de huidige en toekomstige inwoners zal naar verwachting het geactualiseerde beleid leiden tot een uitkomst waarbij het aantal woningen en de gewenste kwaliteit passend is en aansluit bij hun behoefte. Hierbij is speciale aandacht voor kwetsbare groepen
Trends en relevante ontwikkelingen In 2015 dient de verantwoording van het ISV-3 programma ingediend te worden bij de provincie. Thans constateren wij een moeizame voortgang van de geprioriteerde projecten vanwege de minder gunstige conjunctuur. Naar verwachting wordt vanaf 1 januari 2015 de mogelijkheden van het vergunningvrije bouwen – ook in het beschermde stadsgezicht – (verder) uitgebreid. Een andere op handen zijnde wijziging in de bouwregelgeving is de wijze waarop wordt gecontroleerd of bouwplannen voldoen aan de bouwtechnische voorschriften van het Bouwbesluit. Deze taak komt bij de markt zelf te liggen in 2015 wordt hiertoe een eerste aanzet gemaakt. Ingevolge de Wet vergunningverlening toezicht en handhavingstaken is hiervoor in de afgelopen periode een samenwerkingsverband in de regio voorbereid. In het najaar van het jaar 2014 is hiertoe een overeenkomst afgesloten. Dit betekent dat bij aanvragen/projecten die boven de zogeheten maatlat vallen advies bij een deskundige partnergemeente inwinnen. Op deze wijze wordt voldaan aan de kwaliteitscriteria 2.1. De volgende trends zijn waarneembaar op het beleidsterrein Volkshuisvesting: • De nieuwbouw van woningen is mede door de economische laagconjectuur substantieel achtergebleven met de streefproductie, verwacht wordt dat in 2014 een stabilisatie/licht herstel van de woningmarkt zichtbaar wordt; • In 2014 wordt begonnen met de voorbereiding van een herziening van het Regionaal Actie Programma (afspraken tussen provincie en regio West-Friesland) voor de periode 2015-2020; • Tot 2030 blijft het aantal huishoudens groeien in de gemeente Enkhuizen, de mate van groei neemt af (gemiddeld 85 huishoudens per jaar in de periode 2013 tot 2020, gemiddeld 40 huishoudens per jaar in de jaren 2020 tot 2030). Na 2030 is sprake van stabilisatie/lichte afname van de groei van de huishoudens; • De ingezette trend van ontgroening zet zich door. Enkhuizen heeft te maken met een sterke vergrijzing. In de toekomst neemt de groep huishoudens vanaf 75 jaar sterk toe. • De vergrijzing heeft vooral op de langere termijn grote gevolgen voor de vraag- en aanbodverhoudingen op de woningmarkt. Gezien het toenemende eigenwoningbezit onder ouderen, verschuift de aanpassingsopgave in toenemende mate van de woningcorporatie naar de oudere huiseigenaren zelf;
Wat willen we bereiken?
Maatschappelijke doelstelling 1. 2.
Passend woningaanbod voor elke inwoner. Een evenwichtige en duurzame ruimtelijke ontwikkeling van Enkhuizen.
Gemeente Enkhuizen
29
Programmabegroting 2015
Indicatoren
nulmeting
Norm
2015
2016
2017
2018
35-55 35-55
35-55
1. Passend woning aanbod voor elke inwoner Aantal te bouwen woningen uitleglocatie
35-55 per jaar 20-30 per jaar
Nvt Aantal te bouwen woningen inbreiding
Nvt
35-55
20-30 20-30 20-30 20-30
Wat gaan we ervoor doen? Om de maatschappelijke doelstelling te halen wordt het volgende voorgenomen: Naast de gebruikelijke werkzaamheden, wordt op onderstaande zaken ingezet. • • • • • •
Het in ontwikkeling nemen van nieuwe woningbouwlocaties (besluitvorming locaties moet nog plaatsvinden); Het maken van volkshuisvestingsafspraken met de woningbouwcorporaties (prestatieafspraken); Uitvoering geven aan de woonvisie; Het jaarlijks monitoren van de woonvisie met de woonpartners; Behandelen leegstandswet aanvragen; De voorbereidingen treffen voor het actualiseren van de bestemmingsplannen ‘IJsselmeer – Markermeer’ en ‘Landelijk Gebied’.
Interbestuurlijk toezicht Wet ruimtelijke ordening Hierbij is van belang dat de bestemmingsplannen actueel zijn en niet ouder mogen zijn dan 10 jaar. Er is een inhaalslag gemaakt en veel bestemmingsplannen zijn vervangen en vernieuwd. Voor het hele grondgebied van Enkhuizen geldt nu een actueel bestemmingsplan. Wabo De informatie over de Wabo moet inzicht geven in een doelmatige vergunningverlening, toezicht en handhaving. Wij voldoen nog niet aan de landelijk vastgelegde kwaliteitscriteria 2.1. Dit hoeft ook nog niet, gemeenten moeten per 1 januari 2015 voldoen aan deze criteria. Wij kunnen als kleinere gemeente niet voor alle taken voldoen aan de criteria (o.a. kritische massa). Binnen de regio West- Friesland is er daarom een samenwerkingsvorm gestart waarmee we als zeven West- Friese gemeenten wel aan de criteria kunnen voldoen. Daarnaast blijft de gemeente verantwoordelijk voor de eisen die aan het beleidskader en de beleidscyclus worden gesteld (de procescriteria). Toezicht en handhaving was in 2013 nog niet structureel geregeld op de wijze zoals de Wabo beoogt. Er was nog geen handhavingsbeleid en uitvoeringsprogramma. Daar is het afgelopen hard aan gewerkt en binnenkort zal dat aan de raad worden aangeboden. Daarmee wordt dan tevens voldaan aan de uitgangspunten van de toezicht en handhaving genoemd in de Wabo.
Gemeente Enkhuizen
30
Programmabegroting 2015
Wat mag het kosten? Lasten en baten programma Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting (Bedragen x € 1.000) Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting 2013 2014 2015 2016 2017
Begroting 2018
Lasten
1.754
1.197
1.291
1.308
1.325
1.343
Baten
-946
-386
-394
-400
-408
-414
807
811
897
908
917
929
Saldo programma P07. Toelichting
Uit bovenstaande tabel blijkt dat er in 2015 voor dit programma per saldo € 86.000 meer is begroot ten opzichte van 2014. De belangrijkste verschillen worden hieronder toegelicht: Lasten De apparaatskosten zijn hoger In 2015 is de geraamde onttrekking uit de reserve onderhoud kapitaalgoederen hoger dan in 2014. Overige verschillen
Baten Overige verschillen
Euro’s -/- 17.000 -/- 80.000 3.000 -/- 94.000
Euro’s 8.000 8.000
Per saldo een nadeel van
-/- 86.000
Reserves en Voorzieningen Bij dit programma behoren de volgende reserves en voorzieningen.
Reserves Volkshuisvestingfonds Voorzieningen Actualisering bestemmingsplannen/stedenbk
Prognose 01-12-2015
Prognose 31-12-2015
180.000 180.000
180.000 180.000
58.000 58.000
65.000 65.000
Reserve: Reserve Volkshuisvestingsfonds; geen mutaties.
Voorziening: • Voorziening actualisering bestemmingsplannen / stedenbk; jaarlijks wordt € 77.000 in de voorziening gestort. Door het uitwerken van diverse bestemmingsplannen en stedenbouwkundige adviezen wordt naar verwachting in 2015 € 70.000 onttrokken aan deze voorziening.
Gemeente Enkhuizen
31
Programmabegroting 2015
•
Reserve onderhoud kapitaalgoederen; De uitgaven voor groot onderhoud worden gedekt uit deze (egalisatie)Reserve. Voor een nadere toelichting verwijzen wij u naar de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen en de medio 2014 aangeboden notitie onderhoud kapitaalgoederen.
Gemeente Enkhuizen
32
Programmabegroting 2015
Programma 8 Economische zaken, toerisme en recreatie
Portefeuillehouder R. de Jong
Inhoud van het programma Het programma Economische zaken, toerisme en recreatie is vooral gebaseerd op de uitgangspunten van de Routekaart naar de toekomst (2014) en het Coalitieakkoord 2014-2018. In een economie die al jaren onder druk staat is het uitgangspunt om te streven naar kwalitatieve groei. Daarbij ligt de nadruk op drie sterke pijlers: het toerisme, de agribusiness en nautische industrie. Trends en relevante ontwikkelingen Op alle niveau’s kruipen we uit de crisis die in 2008 begon. Sindsdien kunnen we concluderen dat de tijden van oneindige groei wel voorbij zijn. Dit heeft gevolgen voor de mate waarin de komende 20 jaar ruimte nodig is voor voorzieningen en bedrijvigheid. Over bijvoorbeeld detailhandel en bedrijventerreinen worden steeds meer op regionaal niveau afspraken gemaakt. Daarnaast zijn er in West-Friesland en ook Enkhuizen enkele sectoren waarin nog veel potentie zit qua ontwikkeling van kennis en werkgelegenheid. Dit zijn vooral de agribusiness (inc zaadveredeling), Leisure en toerisme en de watergebonden bedrijvigheid. (regionale) Samenwerking op deze sectoren is essentieel. Voor (internationale) toeristen is de belevingseconomie een van de belangrijkste groeisectoren. Het beleven van het water en ruimtelijke kwaliteit spelen daarbij in Enkhuizen een belangrijke rol. Daarom is het belangrijk dat de kwaliteit van de havens, het voorzieningenniveau en de cultuurhistorie als basis op niveau zijn. In de afgelopen jaren is er een lichte daling geweest in de bezoeken aan de stad. Dit is terug te zien in het aantal overnachtingen en aan de bezoekers aan de grote attracties. Deze daling is het afgelopen jaar gekeerd en voor het eerst was er in 2013 weer een lichte stijging.
Wat willen we bereiken? Maatschappelijke doelstelling 1. 2. 3. 4.
Behoud en uitbreiding van werkgelegenheid in Enkhuizen en de regio met groei in de sterkere sectoren Groei van het toeristisch en recreatief bezoek aan de stad Behoud van het voorzieningenniveau en groei van de aantrekkelijkheid van de stad Verbetering van de gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers
Wat gaan we ervoor doen? Er zal regionaal worden samengewerkt op het gebied van economische stimulering. Behoud van werkgelegenheid en ontwikkeling van sterke sectoren zijn niet alleen op gemeentelijk niveau aan te pakken. Daarom zal de bestaande samenwerking binnen het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord worden voortgezet en zal binnen West-Friesland in VVRE verband worden gewerkt aan de regionale economische agenda. Het zwaartepunt daarbij ligt op samenwerking in toerisme, agribusiness, bedrijventerreinen en detailhandel. In Enkhuizen zal het binnenstadsmanagement verder worden opgezet en uitgebouwd. Aan de hand van een gezamenlijk programma met winkeliers, horeca en toeristische sector zullen projecten worden uitgevoerd o.a. ter verbetering van het winkelaanbod, aanpak van de leegstand en de promotie van de stad en haar evenementen. De gemeente werkt samen met de VVV en het TPE als het gaat om de promotie van de stad en het gastheerschap. Binnen Enkhuizen zal de gemeente de samenwerking met het binnenstadsmanagement stimuleren. Ook zal de nadruk liggen op regionale samenwerking, zonder daarbij het contact met lokaal ondernemerschap uit het oog te verliezen.
Gemeente Enkhuizen
33
Programmabegroting 2015
Op de bedrijventerreinen zal ingezet worden op de verbetering van de kwaliteit. Het KVO speelt daar een belangrijke rol en er zal verkend worden in hoeverre dit uitgebreid kan worden naar parkmanagement. Voor Krabbersplaat word samengewerkt met nautische ondernemers ter versterking van die sector. De uitbreiding van de verblijfsrecreatie is een belangrijk punt uit de Routekaart voor de toekomst. Naast de verdere uitwerking van het Recreatiegebied Enkhuizer Zand (wat projectmatig opgepakt wordt), zullen de mogelijkheden voor andere vormen van verblijfsrecreatie gestimuleerd worden. Daarbij valt te denken aan campers, bed en breakfast en hotelfaciliteiten. De dienstverlening aan ondernemers verdient aandacht. Op regionaal niveau (Ontwikkelingsbedrijf NHN) zal gewerkt worden aan een uitbreiding van het bedrijvenloket. Dit zal samengaan met lokaal accountmanagement voor bedrijven. Uitgangspunt daarbij is het stimuleren van initiatieven van ondernemers en het ondersteunen van de “parels”.
Wat mag het kosten? Lasten en baten programma Economie, Toerisme en Recreatie (Bedragen x € 1.000) Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting 2013 2014 2015 2016 2017
Begroting 2018
Lasten
2.960
3.351
2.990
3.049
3.064
3.081
Baten
-3.458
-3.098
-2.753
-2.817
-2.839
-2.865
-498
253
237
232
225
216
Saldo programma P8. Toelichting
Uit bovenstaande tabel blijkt dat er in 2015 voor dit programma per saldo € 16.000 minder is begroot ten opzichte van 2014. De belangrijkste verschillen worden hieronder toegelicht: Lasten Voor vastgoed- en accommodatiebeleid is in 2014 incidenteel een bedrag beschikbaar gesteld In 2014 is een incidenteel bedrag voor de HERT-visie in de begroting opgenomen In 2014 is een incidenteel bedrag in de begroting opgenomen voor onderzoek herstructurering Krabbersplaat. Voor het opstarten van het binnenstadmanagement is in 2014 het budget incidenteel verhoogd van € 20.000 naar € 40.000 voor het inzetten van een binnenstadcoördinator Mutaties bij diverse complexen in de grondexploitatie Overige verschillen
Baten Mutaties bij diverse complexen in de grondexploitatie Overige verschillen
Per saldo een voordeel van
Gemeente Enkhuizen
Euro’s 50.000 18.000 13.000 20.000 269.000 -/- 9.000 361.000
Euro’s -/- 346.000 1.000 -/- 345.000 16.000
34
Programmabegroting 2015
Reserves en Voorzieningen Bij dit programma behoren de volgende reserves en voorzieningen.
Prognose 01-01-2015
Prognose 31-12-2015
717.000 753.000 104.000 821.000
717.000 753.000 123.000 840.000
1
Reserves Stadsuitleg bouwgrondexploitatie Wijk gebonden voorzieningen Schepenwijk Ondernemersfonds
Bij dit programma behoren geen voorzieningen.
Toelichting reserve: Reserves: Ondernemersfonds; er wordt € 19.000 in 2015 gestort. Wijk gebonden voorzieningen Schepenwijk; geen mutaties Reserve stadsuitleg bouwgrondexploitaties; geen mutaties.
1
De risicoreserve bouwgrondexploitatie maakt deel uit van de algemene reserve en is opgenomen onder het overzicht algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
Gemeente Enkhuizen
35
Programmabegroting 2015
Programma 9
Havens
Portefeuillehouder
R. de Jong
Inhoud van het programma De havens van Enkhuizen zijn de grootste passantenhavens van het IJsselmeer. De stad is samen met zijn rijke historie en grote attracties een aantrekkelijke verblijfslocatie. De gemeentelijke haven van Enkhuizen streeft met dit programma naar de ontwikkeling tot een A-klasse watersportaccommodatie.
Trends en relevante ontwikkelingen De gemeentelijke haven kent een brede groep gebruikers en behoort tot een kleine groep unieke havens op basis van deze diversiteit. De pleziervaart, motor- en zeilchartervaart, riviercruisevaart, veerdiensten en andere beroepsvaart zijn continue gebruikers van de haven. De economische recessie in 2009 heeft een wereldwijd effect op deze groepen die nog steeds doorwerkt. Hierdoor staat de gehele nautische sector onder druk. De chartervloot krimpt de laatste jaren. Ten opzichte van 2010 is er een daling van 10%. De door de raad vastgestelde “Routekaart naar de toekomst”, strategische keuzes voor havens, economie, recreatie en toerisme” is uitgangspunt voor het economische beleid. De havens hebben een belangrijke rol in deze pijlers. Het doel van deze “Routekaart naar de toekomst” is mede inzicht te geven in de ontwikkelingsmogelijkheden van de (gemeentelijke) havens naar 2030. Dit in samenhang met recreatie en toerisme.
Wat willen we bereiken? Maatschappelijke doelstelling 1. 2. 3.
Streven ontwikkeling A-klasse watersportaccommodatie. Promoten aantrekkelijkheid haven. Betere bezetting afmeerlocaties riviercruisevaart door het seizoen heen.
Wat gaan we ervoor doen? Goede samenwerking en regelmatig overleg met de Buys-, Compagnieshaven en de VVV. Het ontwikkelen van een beursstand en hiermee onze haven presenteren op Boot Holland en/of Hiswa. Betrokken bij overleg Amsterdam Cruise Port ter promotie van de riviercruisvaart.
Wat mag het kosten? Lasten en baten programma Havens (Bedragen x € 1.000) Rekening Begroting Begroting 2013 2014 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
Begroting 2018
Lasten
2.330
2.748
1.868
1.882
1.893
1.904
Baten
-680
-712
-697
-710
-725
-739
1.650
2.036
1.171
1.172
1.168
1.165
Saldo programma P9.
Gemeente Enkhuizen
36
Programmabegroting 2015
Toelichting Uit bovenstaande tabel blijkt dat er in 2015 voor dit programma per saldo € 865.000 minder is begroot ten opzichte van 2014. De belangrijkste verschillen worden hieronder toegelicht:
Lasten De apparaatskosten zijn hoger Diverse personeel-gerelateerde budgetten zijn overgeheveld naar de SED-organisatie Incidentele overheveling in 2013 budget civiele techniek en kunstwerken Lagere kosten voor civiel technisch onderhoud. Hier staat een hoger budget bij onderhoud bruggen tegenover (zie programma Openbare Ruimte). In 2015 is de geraamde onttrekking uit de reserve onderhoud kapitaalgoederen lager dan in 2014. Overige verschillen
Euro’s -/- 12.000 21.000 33.000 42.000
Baten De opbrengsten voor sta- en liggelden zijn naar beneden bijgesteld
Euro’s -/- 15.000 -/- 15.000
Per saldo voordeel van
831.000 -/- 2.000 880.000
865.000
Reserves en Voorzieningen Bij dit programma behoren de volgende reserves en voorzieningen:
Reserve onderhoud kapitaalgoederen De uitgaven voor groot onderhoud worden gedekt uit deze (egalisatie)Reserve. Voor een nadere toelichting verwijzen wij u naar de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen en de medio 2014 aangeboden notitie onderhoud kapitaalgoederen.
Gemeente Enkhuizen
37
Programmabegroting 2015
Gemeente Enkhuizen
38
Programmabegroting 2015
3. Algemene dekkingsmiddelen
3.
Algemene dekkingsmiddelen
Onder dit hoofdstuk vallen de baten en lasten die samenhangen met: • lokale heffingen (OZB), besteding niet gebonden; • algemene uitkering / deelfonds sociaal domein • kostenplaatsen • dividend • rente • financiering • onvoorzien Overzicht algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Bedragen x € 1.000 Algemene dekkingsmiddelen Lokale heffingen Algemene uitkeringen Deelfonds sociaal domein Lasten Kostenplaatsen Dividend Financiering Lasten Onvoorziene uitgaven Totaal algemene dekkingsmiddelen
Werkelijk 2013 2.852 19.384
Begroting 2014 3.197 19.730 -632 166 388
Begroting 2015 3.244 18.473 9.214 -192 166 231
Begroting 2016 3.313 18.400 9.272 -192 166 231
Begroting 2017 3.383 18.241 9.054 -192 166 231
Begroting 2018 3.455 18.021 9.073 -192 166 231
-229 196 553 0
-25
-25
-25
-25
-25
22.756
22.824
31.111
31.165
30.858
30.729
Lokale heffingen Lokale heffingen bestaan uit gebonden en niet gebonden heffingen. Gebonden heffingen zijn bijvoorbeeld afvalstoffenheffing en rioolheffing en zijn niet vrij aanwendbaar. Zij worden verantwoord op het programma waar ook de kosten worden gemaakt. De niet gebonden heffingen zijn Onroerende Zaak Belasting(OZB), toeristenbelasting, vermakelijkhedenretributie en precariobelasting. Deze belastingen zijn dus vrij aanwendbaar. Ook de baten dwanginvordering worden in deze post meegenomen. Bovengenoemd bedrag lokale heffingen is de netto verantwoording van de opbrengst (baten minus lasten). Dit wijkt af van de tabel in de paragraaf lokale heffingen waar alleen de baten zijn verantwoord. De geraamde opbrengsten in 2014 stijgen trendmatig met 2,5% inflatiecorrectie, de jaren daarna met 2,0% waarbij rekening is gehouden met areaaluitbreiding. Een detailoverzicht van de totale belastingopbrengsten kunt u terugvinden in de paragraaf lokale heffingen, waarin ook een nadere toelichting per heffing wordt gegeven. Algemene uitkering Voor 2015 is de daling van de algemene uitkering ten opzichte van 2014 aanzienlijk. Met deze lagere algemene uitkering werd in het meerjarenperspectief al rekening gehouden. De verlaging heeft o.a. te maken met het bezuinigingspakket van € 6 miljard (septembercirculaire 2013) om het financieringstekort in de buurt van de 3% te houden. Daarnaast zijn er nog een aantal zaken van invloed, zoals de korting van € 256 miljoen uit het regeerakkoord Rutte II voor onderwijshuisvesting en de uitname van € 159 miljoen voor het buitenonderhoud van de scholen. Ook de korting op de WMO laat zich gelden: voor de “oude” WMO taken blijft de integratie-uitkering bestaan, maar wel met inbegrip van een ombuiging van 40% per 1 januari 2015. Wat verder nog speelt is het groot onderhoud gemeentefonds: door de herijking van het verdeelstelsel van het gemeentefonds wordt de verdeling van het gemeentefonds aangepast aan de verschillen in kosten tussen
Gemeente Enkhuizen
39
Programmabegroting 2015
gemeenten conform de systematiek van de Financiële verhoudingswet. Hiermee wordt de verdeling weer kostengeoriënteerd en wordt scheefgroei in de verdeling zo veel mogelijk weggewerkt. De eerste fase van het groot onderhoud levert voor ons een negatief herverdeeleffect op van € 67.000. De tweede fase van het groot onderhoud wordt momenteel uitgevoerd, waarvan de resultaten in 2016 worden doorgevoerd. Deelfonds sociaal domein Via het deelfonds sociaal domein stelt het rijk middelen beschikbaar voor de nieuwe taken op het gebied van maatschappelijke ondersteuning (€ 2,6 miljoen), voor jeugd (€ 4.3 miljoen) en voor participatie (€ 2.3 miljoen). Deze (nieuwe) middelen mogen uitsluitend besteed worden aan de nieuwe taken die zijn toegekend. Binnen het sociaal deelfonds is de bestedingsrichting vrij en verantwoording over de besteding van deze middelen wordt afgelegd aan de gemeenteraad. Overigens zijn de middelen voor participatie niet nieuw, deze komen voor het grootste deel ter vervanging van een aantal specifieke uitkeringen – zoals het Reïntegratiebudget en de uitkering voor de WSW – die vanwege de invoering van het sociaal domein komen te vervallen. Kostenplaatsen Het saldo kostenplaatsen heeft betrekking op schade onbekende daders. Deze lasten zijn niet specifiek toe te rekenen aan één programma en vallen derhalve onder de dekkingsmiddelen. In 2015 is een bedrag van € 92.000 voor schade onbekende daders opgenomen. Verder is er na het doorbelasten van de apparaatskosten nog een saldo op de hulpkostenplaatsen overgebleven, welke volgens de richtlijnen van de BBV toegevoegd is aan saldo kostenplaatsen. Medio 2015 zullen deze alsnog verdeeld worden over de kostendragers.
Dividend Aandelen gasbedrijf (NUON) (deze opbrengst is verantwoord bij programma 10) Aandelen Stadsherstel 130.650 aandelen BNG Aandelen Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord
Boekwaarde 66.000
Begrote inkomsten 153.000
7.000
Geen
296.000
166.000
1000
Geen
Boekwaarde 3.153.000
Begrote rente 40.000
58.000
1.455
2.224
67
Rente Stimuleringsfonds volkshuisvesting Van grootboek nationale schuld wordt jaarlijks rente ontvangen op uitstaande obligaties Grootboekinschrijving 2,5% Grootboekinschrijving 3,0%
Financiering De Gemeente Enkhuizen heeft per 1 januari 2015 voor een bedrag van € 28.967.000 aan langlopende leningen aangetrokken, waarvan € 3.445.000 in het jaar wordt afgelost. De hiermee gepaard gaande rentelasten bedragen € 965.000. Dit is exclusief de rentekosten ad € 105.000 van een in 2015 aan te trekken lening van € 3.000.000. Wat niet wordt gefinancierd met langlopende leningen, wordt betaald met kortlopende leningen en rekening-courant krediet. De rentelasten van deze kortlopende financieringen bedragen € 153.000. De rente van de algemene reserve en van de bestemmingsreserves wordt aan de exploitatiebaten toegevoegd. Een deel van de rente kan worden doorberekend aan derden, b.v. van verstrekte geldleningen, of worden doorbelast aan zelfstandige bedrijfsmatige onderdelen zoals de bouwgrondexploitaties. Deze rentekosten drukken niet op de begroting. In onze gemeente hanteren wij het systeem van ‘totaalfinanciering’, dat wil zeggen dat niet per investering geld wordt aangetrokken, maar leningen worden afgesloten op basis van de totale financieringsbehoefte. De
Gemeente Enkhuizen
40
Programmabegroting 2015
totale netto financieringslasten worden via het renteomslagpercentage aan de producten toegerekend op basis van de investeringen voor die producten. Het saldo Financiering betreft het rentevoordeel ad € 231.000 van wege eigen financieringsmiddelen. Onvoorzien De post onvoorzien wordt in de begroting opgenomen voor uitgaven waarmee tijdens het opmaken van de begroting (in de zomer) geen rekening kon worden gehouden. Hiervoor wordt jaarlijks een bedrag van € 25.000 opgenomen. Eerder was dit € 80.000, maar omdat dit bedrag vaak niet volledig werd aangewend heeft de raad bij de behandeling van de programmabegroting 2014 besloten deze post met ingang van 2014 terug te brengen naar € 25.000.
Reserves en voorzieningen behorende bij algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
Reserves Algemene reserve Risicoreserve bouwgrondexploitatie Bedrijfsrisicoreserve Automatisering
Werkelijk 01-01-2014
Prognose 01-01-2015
Prognose 31-12-2015
3.608.000 776.000 3.500.000 51.000 7.935.000
1.911.000 726.000 3.500.000 24.000 6.161.000
1.681.000 677.000 3.500.000 24.000 5.882.000
Algemene reserve De algemene reserve is bedoeld voor het versterken van het financieel weerstandsvermogen van de gemeente. Over de algemene reserve wordt in 2015 2% rente als bate in de begroting opgenomen. De algemene reserve wordt gevoed door batige jaarresultaten en eventuele incidentele baten. Indien er een nadelig jaarresultaat is, wordt deze onttrokken aan deze reserve. De verwachte stand van de algemene reserve per 1 januari 2015 bedraagt € 1.911.000. Met de volgende onttrekking moet nog rekening worden gehouden: -
Incidentele kosten i.v.m. de Brede school
200.000
Reserve bouwgrondexploitatie Deze reserve is bedoeld als buffer voor financiële tegenvallers van de diverse bouwgrondexploitaties binnen onze gemeente. Deze reserve is een geoormerkt onderdeel van het weerstandsvermogen van de gemeente. Onttrekkingen uit deze reserve vinden plaats indien er een voorziening moet worden getroffen voor een complex waar een tekort wordt voorzien. Bij het afsluiten van een complex, met een negatief saldo, vindt er eveneens een onttrekking plaats. De voeding komt uit de batige exploitatiesaldi van afgesloten bouwgrondexploitaties. De verwachte stand van de risicoreserve bouwgrondexploitatie bedraagt per 1 januari 2015 € 726.000. Ten laste van de risicoreserve bouwgrondexploitatie komt een bedrag van € 50.000. Dit betreft de verrekening van alle kosten voor het complex Zilverstraat, die de economische waarde van € 1.050.000 te boven gaan. Reserve Bedrijfsrisico’s De reserve Bedrijfsrisico’s fungeert als buffer voor risico’s in de bedrijfsvoering. Met deze bestemmingsreserve kunnen tijdelijke tekorten in onderdelen van de bedrijfsvoering worden opgevangen. Deze buffer is op basis van een risico-analyse vastgesteld op € 3.500.000. Over deze reserve wordt in 2015 2% rente als bate in de begroting opgenomen. Reserve Automatisering Deze reserve is bedoeld voor het egaliseren van de lasten van automatisering. Een onder- of overschrijding in enig jaar op het budget automatisering kan worden verrekend met de reserve.
Gemeente Enkhuizen
41
Programmabegroting 2015
Gemeente Enkhuizen
42
Programmabegroting 2015
4. Paragrafen
Paragraaf 1
Lokale heffingen
In deze paragraaf wordt een overzicht geboden van de heffingen die de gemeente Enkhuizen kent en welke plaats deze heffingen innemen in de gemeentelijke begroting voor 2015. Ook de ontwikkelingen op het gebied van de lokale heffingen komen aan bod. Hiermee wordt een beeld gegeven van het belang van deze heffingen en wordt inzicht gegeven in de lokale lastendruk. Daardoor wordt het kader geschetst waarbinnen de afwegingen gemaakt kunnen worden tussen het gewenste beleid en de gewenste inkomsten. Overzicht lokale heffingen In de onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van verwachte opbrengsten van de belangrijkste heffingssoorten in 2015. Opbrengst uit lokale heffingen
Begroting 2015 X € 1.000 306 540 11 2.741 217 296 3.328 495 1.355 25 43 31 9.388
A Leges Burgerlijke stand, GBA, reisdocumenten, rijbewijzen etc. B Haven- en liggelden C Marktgelden D Afvalstoffenheffing E Grafrechten F Bouwleges en leges welstand G Onroerendezaakbelasting H Toeristenbelasting en vermakelijkhedenretributie I Rioolheffing J Reinigingsrechten K Precariobelasting L Overige heffingen Totaal
Gerealiseerde opbrengst lokale heffingen
12%
29%
6%
36%
14%
3%
Afvalstoffenheffing Rioolheffing Bouwleges en welstand OZB Havengelden Overig
Opbrengst van de lokale heffingen en retributies Het totaal aan belastingen en heffingen bedraagt € 9,4 miljoen. Hierbij zijn de inkomsten uit onroerende zaakbelastingen met 36% de belangrijkste. De afvalstoffenheffing volgt met 29% en de rioolheffing bedraagt 14% van de totale opbrengsten.
Gemeente Enkhuizen
43
Programmabegroting 2015
Ontwikkelingen op het gebied van de lokale heffingen Momenteel zijn de belangrijke ontwikkelingen op het gebied van de gemeentelijke heffingen: 1. De gevolgen van de kredietcrisis op de WOZ-waarde en daarmee op de tarifering voor de OZB; 2. De aandacht voor de maximale kostendekkendheid van afvalstoffenheffing, rioolheffing, grafrechten en leges blijft belangrijker. Deze ontwikkelingen worden bij de desbetreffende heffing nader toegelicht. Onroerendezaakbelasting (OZB) OZB wordt geheven van de eigenaren en gebruikers van onroerende zaken. Er zijn drie soorten OZB ieder met een eigen tarief: Soort OZB-heffing OZB Woning eigenaar OZB Niet-Woning eigenaar OZB Niet-Woning gebruiker
2013 0,1007% 0,2154% 0,1689%
2014 0,1084% 0,2377% 0,1689%
Gebruikers van woningen worden niet in de heffing betrokken. Woongedeelten van niet-woningen worden ook niet meegenomen in de heffing. De berekening van de OZB tarieven wordt gedaan aan de hand van de door de raad goedgekeurde methode. De berekening wordt vastgelegd in de Belastingnota en is daarmee toegankelijk voor iedereen. Door de verlaging van de totale WOZ-waarde van woningen en niet-woningen de laatste jaren, zijn de OZB tarieven verhoogd om toch de gewenste begrotingsopbrengst te behalen. Het te betalen bedrag aan OZB is het genoemde percentage van de WOZ-waarde. De WOZ-waarde wordt ieder jaar vastgesteld. Voor het belastingjaar 2015 is de waardepeildatum 1 januari 2014. De Waarderingskamer houdt toezicht op de uitvoering van de Wet WOZ door gemeenten. De werkzaamheden van de Gemeente Enkhuizen worden als goed beoordeeld. Afvalstoffenheffing De afvalstoffenheffing is een vergoeding voor de kosten van het ophalen van huisvuil en de verwerking daarvan. Ieder perceel waar huishoudelijk afval kán ontstaan, wordt in de heffing betrokken. In de gemeente Enkhuizen is niet gekozen voor Diftar.Dit staat voor gedifferentieerde tarieven waarbij per huishouden geregistreerd wordt hoeveel afval aangeboden wordt en hoe meer afval een burger aanbiedt hoe hoger de afvalstoffenheffing zal zijn. Toch wordt er gewerkt met een gedifferentieerd systeem. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een eenpersoons- en een meerpersoonshuishouden. De volgende tarieven zijn vastgesteld: Tarieven afvalstoffenheffing voor Eenpersoonshuishouden Meerpersoonshuishouden
2013 € 250,00 € 350,80
2014 € 259,20 € 363,60
Afvalstoffenheffing mag maximaal 100% kostendekkend opgelegd worden. Jaarlijks wordt op basis van de (voorlopige) begroting de kostendekkendheid berekend. De berekening is opgenomen in de Belastingnota. Reinigingsrecht Een bedrijf betaalt reinigingsrecht wanneer met huisvuil vergelijkbaar bedrijfsafval aan de straat wordt gezet of in (haven)containers wordt aangeboden. Vrijstelling van deze heffing wordt alleen verleend op verzoek en wanneer wordt aangetoond dat het bedrijf zelf zorgdraagt voor de afvoer van afval dan wel een overeenkomst heeft met een inzamelaar.
Gemeente Enkhuizen
44
Programmabegroting 2015
De tarieven exclusief BTW over 2013 en 2014 luiden als volgt: Tarieven reinigingsrechten voor 2013 1 t/m 4 zakken per week € 337,85 5 t/m 9 zakken per week € 670,45
2014 € 346,20 € 687,12
Bedrijfsafval wordt niet opgehaald door het HVC met uitzondering van het gebied in de gemeente waar het huisvuil in zakken wordt aangeboden. Wel is het bedrijfsafval beperkt tot het zogenaamde KWD (kantoor, winkel en detailhandel) afval, wat in samenstelling en hoeveelheid overeenkomt met huishoudelijk afval. Door het HVC wordt bij het ophalen van het huisvuil gecontroleerd op het onjuist aanbieden van bedrijfsafval. Bij een overtreding wordt in overleg met de gemeente gehandhaafd. Roerende-zaakbelasting Deze belasting wordt geheven over de waarde van roerende woon- en bedrijfsruimten gelijk aan de belasting die wordt geheven over de waarde van onroerende woon- en bedrijfsruimten (de OZB). Daarom wordt deze belasting ook wel Roerende-zaakbelasting (RZB) genoemd. Omdat deze belasting zorgt voor een gelijke behandeling van woon- en bedrijfsruimten (ongeacht of deze roerend dan wel onroerend zijn) ligt het voor de hand dat voor deze belasting dezelfde tarifering geldt als voor de OZB. Ook hierbij wordt het tarief vastgesteld als een percentage van de waarde. Leges Leges zijn betalingen aan de overheid waar een individueel aanwijsbare tegenprestatie van die overheid tegenover staat. Het gaat om een bedrag dat betaald moet worden aan de overheid voor het gebruik van hun diensten of producten. De leges worden geheven van de aanvrager van de dienst dan wel van degene ten behoeve van wie de dienst is verleend. De leges zijn uitgewerkt in een Tarieventabel welke onderdeel is van de verordening. De leges mogen maximaal 100% kostendekkend zijn. Jaarlijks wordt op basis van de (voorlopige) begroting de kostendekkendheid berekend. De berekening is opgenomen in de Belastingnota. Precariobelasting Precario is een vergoeding voor het hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond/provinciegrond. In Enkhuizen worden alleen terrassen in de heffing betrokken. Begraafplaatsrechten Begraafplaatsrechten geven recht op een graf gedurende een bepaalde periode. De grafrechten zijn uitgewerkt in een tarieventabel behorende bij de verordening Begraafplaatsrechten mogen mag maximaal 100% kostendekkend opgelegd worden. Jaarlijks wordt op basis van de (voorlopige) begroting de kostendekkendheid berekend. De berekening is opgenomen in de Belastingnota. Toeristenbelasting Toeristenbelasting is bedoeld om mensen die wel gebruik maken van- maar geen inwoner zijn- mee te laten betalen aan de gemeentelijke voorzieningen. De inkomsten die gegenereerd worden uit de heffing komen ten gunste van de algemene middelen. In Enkhuizen is er voor gekozen om (een deel van) de inkomsten te gebruiken om het voorzieningenniveau voor de toeristen te handhaven. De belasting wordt geheven van degene die verblijf biedt. De aanbieder kan dit bij degene die overnacht in rekening brengen. De gemeente probeert op alle mogelijke wijze alle aanbieders in de gemeente te bereiken en in de toeristenbelasting te betrekken. Zo vragen wij gegevens op bij de VVV en zijn wij afnemers van het boekje Vrienden op de fiets. Ook wordt de plaatselijke krant doorgenomen, zoeken we op internet en wordt er regelmatig een rondje door de stad gefietst. Dit jaar is er een extra onderzoek gedaan naar de bestandsvolledigheid. Hiertoe zijn er oproepen in het gemeentenieuws in De Drom geplaatst en zijn boekingssites aangeschreven waarop aanbieders adverteren.
Gemeente Enkhuizen
45
Programmabegroting 2015
Het onderzoek loopt nog gedurende 2014 en wordt begin 2015 afgerond. Voorlopige conclusie is dat de gemeente beschikt over een zo volledig mogelijk bestand. Vermakelijkhedenretributie In 2006 deed de vermakelijkhedenretributie haar intrede. Over de bijdrage in de vorm van een retributie (en dus de tarifering van de heffing) is met de belastingplichtige partijen voor de jaren 2012 tot en met 2017 een nieuwe overeenstemming bereikt. In het eerste kwartaal van 2015 wordt met de betreffende partijen een evaluatie gesprek gehouden. Met deze retributie wordt een bijdrage gevraagd aan organisaties die vermaak bieden voor de voorzieningen die de gemeente treft voor de bezoekers van de vermakelijkheid. De gemeente ontvangt namelijk voor toeristen geen bijdrage via de Algemene uitkering. Voor overnachtende toeristen is door u een toeristenbelasting ingevoerd. Rioolheffing De gemeente heeft t niet alleen de zorg voor de inzameling en het transport van afvalwater, maar ook een regenwaterzorgplicht en een taak om grondwaterproblemen te voorkomen. De kosten die de gemeente voor de uitvoering van haar taken maakt mogen doorberekend worden via de rioolheffing. De tarieven voor 2013 en 2014 zijn als volgt vastgesteld: Tarieven rioolheffing voor Aansluitrecht (eigenaar) Afvoerrecht (gebruiker)
2013 € 81,70 € 59,70
2014 € 83,76 € 61,20
De rioolheffing mag maximaal 100% kostendekkend opgelegd worden. Jaarlijks wordt op basis van de (voorlopige) begroting de kostendekkendheid berekend. De berekening is opgenomen in de Belastingnota. Woonlasten per huishouden in 2014 in Euro’s Het Coelo (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden) heeft de cijfers van de gemeentelijke belastingdruk voor 2014 bekend gemaakt. De gemiddelde woonlasten voor een meerpersoonshuishouden in Nederland bedragen € 704,00 (2013 € 697,00). Uit deze cijfers blijkt dat de gemeente Enkhuizen voor deze regio een gemiddelde lastendruk kent en rond het Nederlandse gemiddelde zit met gemiddelde woonlasten voor een meerpersoonshuishouden van € 702,00. De gemeente met de laagste gemiddelde lastendruk in onze regio staat op nummer één in de rangorde. Rangorde
Gemeente
Bruto woonlasten eenpersoonshuishouden 1 Koggenland € 526,00 (was € 529,00) 2 Hoorn € 577,00 (was € 559,00) 3 Enkhuizen € 598,00 (was € 583,00) 4 Drechterland € 619,00 (was € 597,00) 5 Stede Broec € 629,00 (was € 606,00) 6 Medemblik € 636,00 (was € 626,00) 7 Opmeer € 657,00 (was € 649,00) Bron: Atlas van de lokale lasten 2014 – Coelo
Bruto woonlasten meerpersoonshuishouden € 601,00 (was € 600,00) € 657,00 (was € 635,00) € 702,00 (was € 684,00) € 707,00 (was € 681,00) € 715,00 (was € 692,00) € 722,00 (was € 712,00) € 752,00 (was € 742,00)
Automatische incasso De gemeente Enkhuizen kent de mogelijkheid tot betaling van aanslagen OZB, RZB, rioolheffing, afvalstoffenheffing en reinigingsrechten via automatische incasso. Met ingang van het belastingjaar 2014 is de regeling teruggebracht van tien naar negen maandelijkse termijnen. Dit is gedaan om alvast een stap te maken naar aansluiten op het in Stedebroec en Drechterland gevoerde beleid. De aanslagoplegging heeft ter compensatie één maand later plaatsgevonden in februari in plaats van januari.. Incasso is mogelijk voor aanslagen tot € 2.500,00, boven dit bedrag is geen automatische incasso mogelijk. Er maakt ongeveer 62% van de belastingplichtigen gebruik van de incassoregeling.
Gemeente Enkhuizen
46
Programmabegroting 2015
Kwijtschelding In de gemeente Enkhuizen wordt een kwijtscheldingsbeleid gevoerd waarbij 100% van de belastingschuld wordt kwijtgescholden indien men aan de wettelijke normen voldoet waarbij er geen sprake mag zijn van betalingscapaciteit of vermogen. De beleidsvrijheid van gemeenten is beperkt. Waar er een keuzemogelijkheid is, is deze voorgelegd aan de raad en vastgesteld in de Kwijtscheldingsverordening. Om kwijtschelding zo gemakkelijk mogelijk te maken wordt gebruik gemaakt van jaarlijkse geautomatiseerde toetsing via een overkoepelende rijksinstantie. Degene die volgens de toets voor kwijtschelding in aanmerking komen, krijgen hier bij de aanslagoplegging schriftelijk bericht over. Zij hoeven zelf geen gegevens meer te leveren. Ook werkt de gemeente samen met het waterschap. Kwijtschelding hoeft slechts bij één van beide instanties aangevraagd te worden. De gegevens van de aanvraag evenals de uitkomst van de toetsing worden aan elkaar doorgegeven.. Het blijft de verantwoordelijkheid van de gemeente om te toetsen of het door het Hoogheemraadschap genomen besluit ook door de gemeente overgenomen kan worden. De afgelopen jaren is het aantal kwijtscheldingsaanvragen toegenomen. Ook is de toetsing van de aanvragen complexer geworden, waardoor de afhandeling van verzoeken langer duurt. Met name het aantal aanvragen door eigen woning bezitters en door ondernemers zijn hier debet aan. Overzicht kwijtscheldingverzoeken 2010-2013:
Toewijzing via bestandsvergelijking Toewijzing regulier Gedeeltelijke toewijzing Toewijzing eerdere belastingjaren Toewijzing na beroep Afwijzing Afwijzing na beroep Afwijzing eerdere belastingjaren Totaal aanvragen
Gemeente Enkhuizen
2013 188 206 26 25 14 117 7 16 578
47
2012 291 163 10 27 2 85 7 2 578
2011 240 176 11 30 11 86 18 5 548
2010 170 151 31 25 8 111 18 5 483
Programmabegroting 2015
Gespecificeerde opbrengst lokale heffingen 2015 (x € 1.000) OMSCHRIJVING
Rekening 2013
Leges Burgelijke stand, GBA, reisdocumenten, rijbewijzen etc. Inkomsten ivm naturalisaties Gehandicapten parkeerkaarten Leges eigen verklaringen Verklaring omtrent Gedrag (VOG) Leges, huwelijken Leges, algemeen Rijbewijzen Leges paspoorten Leges Identiteitskaarten
Haven- en Liggelden Havengelden Reserveringskosten ligplaatsen Afvalstoffenheffing cruiseschepen Bijdrage reinigingsrecht havens Staangelden campers Gependam
Marktgelden Marktgelden, weekmarkt Marktgelden, jaarmarkt
Afvalstoffenheffing Afvalstoffenheffing
Grafrechten en afkoopsommen Leges Onderh. grafbedekking Opbrengs openen sluiten div werkzh Rechten uitsluitend recht graf
Leges bouw-en welstandscommissie Sloopvergunningen Welstandscommissie Leges en rechten Loket Bouwen en Wonen Bouwvergunningen
Onroerende zaakbelasting OZB eigenaarsgedeelte OZB gebruikersgedeelte RZB eigenaarsgedeelte
Toeristenbelasting en vermakelijkhedenretributie Nachttoeristenbelasting Vermakelijkhedenretributie
Rioolheffing Rioolheffing
Reiningingsrecht Reinigingsrecht
Precariobelasting Precariobelasting
Overig Brandbeveiliging Leges en rechten Leges drank & horecavergunning Speelautomaten Leges ontheffing sluitingsuur Leges en rechten telecommunicatiewet
Totaal Generaal
Gemeente Enkhuizen
48
Begroting 2014 inclusief wijzigingen
Begroting 2015
14 3 6 14 32 12 51 99 52 283
9 2 5 15 35 13 40 103 57 279
9 2 5 15 35 13 40 130 57 306
480 18 8 11 7 524
509 13 7 11 15 555
490 16 8 11 15 540
6 2 8
10 1 11
10 1 11
2.544 2.544
2.674 2.674
2.741 2.741
3 44 53 106 215
4 50 55 100 217
4 50 55 100 217
1 18 7 0 239 267
3 21 6 1 258 289
3 22 6 1 264 296
2.458 600 2 3.060
2.527 718 2 3.247
2.590 736 2 3.328
314 128 442
392 130 522
365 130 495
1.297 1.297
1.322 1.322
1.355 1.355
27 27
25 25
25 25
37 37
42 42
43 43
0 13 2 0 2 5 22
1 15 3 2 8 6 35
0 15 4 2 4 6 31
8.725
9.218
9.388
Programmabegroting 2015
Paragraaf 2
Weerstandsvermogen
Inleiding In deze paragraaf dienen gemeenten aan te geven of zij over voldoende vermogen beschikken om hun risico’s op te vangen. Het weerstandsvermogen kent een directe relatie met risicomanagement. Hoe meer risico's in beeld zijn en hoe meer deze afgedekt worden door beheersmaatregelen, hoe beter de organisatie in control is en hoe beter ook het weerstandsvermogen berekend kan worden. Het beheersen van risico's is een constant proces dat binnen de gemeente Enkhuizen vorm krijgt door middel van bijvoorbeeld het afsluiten van verzekeringen, het adequaat inrichten van organisatieprocessen (functiescheiding) en het organiseren van interne controle. De paragraaf weerstandsvermogen bestaat uit drie onderdelen: - de berekening van de weerstandscapaciteit; - de inventarisatie van de risico’s; - de bepaling van het weerstandsvermogen. Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten die onverwachts en substantieel zijn, te kunnen dekken. Het gaat om elementen waarmee tegenvallers kunnen worden bekostigd, zoals de algemene reserve, maar ook de onbenutte belastingcapaciteit en de stille reserves. Hierbij kan een onderscheid gemaakt worden in incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Met het eerste wordt bedoeld, het vermogen om calamiteiten en andere eenmalige tegenvallers op te kunnen vangen, zonder dat deze invloed heeft op de voortzetting van taken. Met de structurele weerstandscapaciteit worden de middelen bedoeld, die permanent kunnen worden ingezet om tegenvallers in de lopende exploitatie op te kunnen vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van bestaande taken. Mogelijke onderdelen van de weerstandscapaciteit zijn; 1) De post onvoorzien 2) Het vrij aanwendbare deel van de algemene reserves 3) De onbenutte belastingcapaciteit 4) De stille reserve. Ad. 1 In de begroting werd jaarlijks een bedrag van € 25.000 opgenomen voor onvoorziene uitgaven. Eerder was dit € 80.000, maar omdat dit bedrag vaak niet volledig werd aangewend heeft de raad bij de behandeling van de programmabegroting 2014 besloten deze post met ingang van 2014 terug te brengen naar € 25.000. Ad. 2 De stand van de algemene reserve per 31-12-2013 bedraagt (exclusief reserve bouwgrond) € 3.608.000. Naast de Algemene Reserve die vrij besteedbaar is wordt er nog een aparte reserve aangehouden voor risico’s in de bedrijfsvoering. In de nota reserves en voorzieningen 2010 is de omvang van deze reserve vastgesteld op € 3.500.000. Ook de bestemmingsreserves met een algemeen karakter worden onder de incidentele weerstandscapaciteit geschaard. Hier onder vallen de reserve Bouwgrondexploitatie en de reserve Stadsuitleg bouwgrondexploitatie. Het minimum van de reserve Bouwgrondexploitatie is bepaald op € 250.000. Ad. 3 De onbenutte belastingcapaciteit is beperkt. Er ontstaat ruimte in de belastingcapaciteit als de belastingen méér stijgen dan bestaand beleid (verhoging gelijk aan inflatie). De artikel 12 norm is van toepassing op gemeenten die vanwege een structureel slechte financiële situatie onder financiële curatele gesteld zijn, waarbij in ruil voor financiële ondersteuning aan bepaalde voorwaarden moet worden voldaan. Een van die voorwaarden heeft betrekking op het zo volledig mogelijk gebruik maken van de mogelijkheid tot belastingheffing. Door de in Enkhuizen geheven belastingen te vergelijken met de belastingheffingsnorm die
Gemeente Enkhuizen
49
Programmabegroting 2015
geldt voor artikel 12 gemeenten kan de belastingcapaciteit beoordeeld worden. Ten opzichte van de zgn. “artikel 12 norm” van het rijk is er geen onbenutte belastingcapaciteit. Ad. 4 Stille reserves zitten in activa die overeenkomstig het besluit begroting en verantwoording tegen een lagere boekwaarde in de administratie zijn opgenomen dan de waarde in het economische verkeer en welke direct verkoopbaar zijn. De stille reserves bestaan onder andere uit de gemeentelijke gebouwen en gemeentelijke woningen welke in de financiële administratie verantwoord zijn met een boekwaarde van “nihil” of door (een extra) afschrijving beduidend lager is dan de waarde in het economisch verkeer. Tevens behoren het direct of indirect aandelenbezit tot de stille reserves. De gemeente heeft direct aandelenbezit in de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) en indirect aandelenbezit in de netwerkbeheerder van NUON, Alliander, via de NV Houdstermaatschappij Gaskop Noordholland. Deze laatste zijn niet vrij verhandelbaar en worden daarom niet tot de stille reserves gerekend. Ook de in erfpacht uitgegeven gronden behoren tot de stille reserves. De stille reserves zijn niet direct kwalificeerbaar en kwantificeerbaar. Wel bekend is de stille reserve van het gebouw aan Het Witte Hert, deze bedraagt op basis van de huidige markt circa € 0,5 mln. De procedure om het gebouw te verkopen is (tijdelijk) stil gezet vanwege de slechte marktsituatie, in afwachting van betere tijden. De mogelijkheid van tijdelijke huur van delen van het gebouw wordt nog altijd wel geboden. Ook het gebouw aan de Vijzelstraat heeft overwaarde. Met de ontwikkelaar is contractueel overeengekomen (tweede overeenkomst SMC d.d. 16 februari 2010) dat het gebouw wordt overgedragen nadat aan de resultaatsverplichting ten aanzien van de zorginvulling is voldaan. Tevens moet, voor de overdracht, het bestemmingsplan "De Vijzeltuin" vastgesteld zijn. Aan de laatste voorwaarde is volledig voldaan, maar omdat Wilgaerden de samenwerkingsovereenkomst met De Nijs eind december 2011 heeft opgezegd, werd aan de eerste voorwaarde nog niet voldaan. In 2012 heeft overleg met De Nijs over de nieuw ontstane situatie plaatsgevonden, mede naar aanleiding van de door de raad aangenomen motie Slier – Visser – Wijchers, waarbij het college de opdracht heeft gekregen om te onderzoeken of een gefaseerde realisatie van het project op korte termijn mogelijk is. Dat dit mogelijk is en welke afspraken er aanvullend met De Nijs zijn gemaakt in oktober 2012 staat verwoord in een raadsbrief op 8 januari 2013, waarbij de raad uitgebreid werd geïnformeerd. Deze raadsbrief alsmede die van 12 maart 2013 (“Bestendiging ingezette koers SMC”) hebben geleid tot het raadsbesluit van 2 april 2013. Met dat besluit heeft de raad het college alle ruimte te geven om, ter zekerstelling van de contractspositie van de gemeente, te zoeken naar de resterende mogelijkheden, waartoe ook juridische stappen kunnen behoren, om tot nakoming door M.J. de Nijs Care B.V. van het gesloten contract uit 2010, inclusief de afspraken van oktober 2012 , te komen. De gestarte gerechtelijke procedure heeft op 25 juni 2014 geleid tot een vonnis dat door de rechtbank Nood-Holland, sectie kanton is uitgesproken. Uw raad werd hierover met een raadsbrief d.d. 22 juli 2014 geïnformeerd. In diezelfde raadsbrief staat te lezen dat het college in het licht van dat vonnis, zich beraadt op haar positie, waaronder de mogelijkheid de zaak ter beoordeling aan een hogere rechter voor te leggen. Voor wat betreft het bedrag aan stille reserves is rekening gehouden met een bedrag van afgerond € 1.000.000. Het inzetten van de overwaarde van zowel Het Witte Hert als van het SMC maakte aanvankelijk deel uit van het bezuinigingsvoorstel dat door de raad is overgenomen bij de Kadernota 2012, maar is gecorrigeerd bij de begroting 2014. De stille reserve waterberging Schootsveld bedraagt ongeveer € 100.000 Het totaal van de eerste uitgifte prijs van de erfpachten bedraagt totaal € 653.000. De volgende gronden zijn in erfpacht uitgegeven; • Eiland • Gouw 11e • Sportpark het Rietbos • Havenweg 3/A • Koltermanstraat 1 • Verlaat 11 • Paktuinen 2-A • Bierkade 3-4 en 6 • Kooizandweg Vanaf de invoering van het Besluit Begroting en Verantwoording in 2004 worden de in erfpacht uitgegeven gronden opgenomen op de balans.
Gemeente Enkhuizen
50
Programmabegroting 2015
Berekening weerstandscapaciteit Berekening weerstandscapaciteit Structurele weerstand, weerstand in de exploitatie Post onvoorzien Onbenutte belastingcapaciteit Subtotaal
25.000 0
Incidentele weerstand, weerstand in het vermogen Vrij aanwendbaar algemene reserve Vrij aanwendbaar reserve bouwgrondexploitatie Stadsuitleg bouwgrondexploitatie Buffer reserve Bedrijfsrisico’s Stille reserves Subtotaal
1.911.000 726.000 717.000 3.500.000 p.m.
25.000
6.854.000
Totale weerstandscapaciteit
6.879.000
In de opstelling hierboven moet nog rekening worden gehouden met het raadsbesluit van 2 juli 2013 over de Brede School in de Binnenstad waarin een bedrag van € 200.000 beschikbaar wordt gesteld en met het raadsbesluit van 4 december 2012 Shared Service Center ICT DeSom bijdrage € 30.000. Inventarisatie van de risico’s De weerstandscapaciteit is alleen bedoeld om zogenaamde “niet reguliere” risico’s te ondervangen. De reden is dat “reguliere risico’s” in beginsel goed zijn in te schatten en te ondervangen, door het afsluiten van een verzekering of het treffen van een voorziening. De risico’s bij de gemeente Enkhuizen worden als volgt ingedeeld; • Risico’s die voortvloeien uit het eigen beleid • Risico’s die voortvloeien uit het beleid van een hogere overheid • Risico’s die voortvloeien uit de samenwerking met andere gemeenten of instanties • Risico’s die voortvloeien uit het doen / nalaten van derden • Risico’s die voortvloeien uit voor de gemeente niet te beïnvloeden (autonome) ontwikkelingen.
Risico’s die voortvloeien uit het eigen beleid Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), maatwerkvoorzieningen Per 1 januari 2015 treedt de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 in werking. Met de Wmo 2015 komt onder andere ook de individuele begeleiding, groepsbegeleiding kortdurend verblijf naar de gemeente. De oude benaming “individuele voorzieningen” wordt in 2015 “maatwerkvoorzieningen”. Daar valt dan onder: rolstoelen, hulp bij het huishouden, woonvoorzieningen, vervoersvoorzieningen, (ondersteunende) begeleiding en kortdurend verblijf. Jaarlijks worden de uitgaven en inkomsten (eigen bijdrage) voor deze voorzieningen begroot. De beheersbaarheid van deze regeling is moeilijk omdat de verstrekking van deze voorzieningen een zogenoemde “open einde regeling” betreft. Op voorhand staat niet vast in welke mate gebruik van de regelingen wordt gemaakt. Om aan deze onbeheersbaarheid tegemoet te komen is de reserve WMO en de reserve WMO voorzieningen gehandicapten ingesteld. Overschotten, dan wel tekorten worden verrekend met deze reserves. Een grote uitgavenpost, 2,0 miljoen euro per jaar, is hulp bij het huishouden. Van het Rijk wordt een integratiebudget WMO van 1,4 miljoen euro ontvangen. Dit budget is door het Rijk in 2015 met 40% gekort. Enkhuizen heeft de afgelopen jaren steeds het volledige rijks integratiebudget WMO begroot. De uitgaven voor hulp bij het huishouden daalden, het overschot van het budget werd gedoteerd in de reserve Wmo. Een
Gemeente Enkhuizen
51
Programmabegroting 2015
storting in de reserves zal in 2015 achterwege blijven, er is een onttrekking geraamd maar een deel van de bezuiniging is gerealiseerd. Daarnaast is er geen zekerheid of het aantal klanten zal stijgen of dalen. Ook weten we niet of het Rijk de gemeenten nog meer bezuinigingen gaat opleggen. Het is daarom noodzakelijk om de komende periode verdere bezuinigingsmaatregelen voor het geheel te ontwikkelen en hierover begin 2015 besluitvorming te laten plaatsvinden. De overeenkomsten hulp bij het huishouden zijn in 2015 voor maximaal 12 maanden verlengd. Dit geeft de gemeente ruimte om na te denken over andere vormen van ondersteuning. Grote woningaanpassingen zijn moeilijk beheersbaar gebleken. Sommige jaren zijn er geen aanvragen voor een grote woningaanpassing, andere jaren meerdere. Een grote woningaanpassing kan meer dan € 100.000 per woning bedragen. De gemeente is volledig verantwoordelijk voor deze kosten. Op dit moment is nog niet in te schatten of de kosten van begeleiding ook een dergelijk risico kent. Er zijn klanten die onder de AWBZ een bedrag van € 70.000 per jaar aan zorg ontvangen. Het jaar 2015 is een overgangsjaar, wettelijke bestaande indicaties worden gehandhaafd. Het budget dat vanuit het Rijk wordt ontvangen is daarop gebaseerd. Vanaf 2016 kunnen gemeenten door innovatie en inzet van andere regelingen andere vormen van zorg en ondersteuning inzetten. Daarnaast wordt een deel van de zorg zwaarte pakketten ge-extramuraliseerd. Inwoners blijven langer thuis wonen en doen voor begeleiding een beroep op de Wmo. Op dit moment is het nog niet duidelijk welke aantallen het betreft en wat de bijbehorende kosten zullen zijn. Naast de hierboven genoemde decentralisaties heeft het rijk in het regeerakkoord een aantal bestaande regelingen voor financiële compensatie afgeschaft. Dit betreft de regelingen: Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten; Compensatie eigen risico zorgverzekeringswet; Regeling specifieke zorgkosten. Het bijbehorende budget is overgeheveld naar het gemeentefonds. Onbekend is op dit moment of dit dekkend zal zijn. Leerlingenvervoer Het leerlingenvervoer betreft een “open einde regeling”. Het is vooraf moeilijk te bepalen hoeveel ouder(s)/verzorger(s) een financiële tegemoetkoming vragen voor de vervoerskosten van hun kind. In de begroting 2015 is voor het aangepaste leerlingenvervoer € 410.000 begroot, voor het individuele leerlingenvervoer op grond van geloofs- of levensovertuiging € 65.000, en het overige individuele leerlingenvervoer € 20.000. Minimabeleid De uitgaven voor het minimabeleid zijn afhankelijk van de hoogte van de vergoeding en het aantal mensen dat er een beroep op doet. De economische crisis heeft de afgelopen periode geleid tot meer werkloosheid. Het aantal uitkeringsgerechtigden en/of mensen met een inkomen op het sociaal minimum stijgt. De minimaregelingen zijn, in tegenstelling tot de subsidie, open einderegelingen. Overschotten, dan wel tekorten, worden via het rekeningresultaat verrekend met de algemene reserve. Het aantal mensen dat een beroep doet op schuldhulpverlening is groot. De afgelopen tijd is de problematiek van mensen met schulden landelijk enorm toegenomen en van karakter veranderd. Steeds meer mensen raken in de problemen. Ook mensen met een boven modaal inkomen, een eigen woning en zelfstandigen. Omdat dit probleem bij alle West-Friese gemeenten speelt, wordt regionaal samengewerkt. Daarnaast stijgt het aantal aanvragen voor minimaregelingen. Door het Rijk zijn extra middelen ter beschikking gesteld ter bestrijding van armoede en schuldhulpverlening. De bijbehorende lasten zijn reeds opgenomen in de begroting. Onbekend is of dit voldoende zal zijn. Openbare orde en veiligheid De kosten voor openbare orde en veiligheid zijn afhankelijk van de gebeurtenissen die in de loop van een jaar kunnen gebeuren. Bij iedere gebeurtenis zal worden bekeken hoe er gereageerd zal moeten worden. De financiële consequenties zijn derhalve niet in te schatten.
Gemeente Enkhuizen
52
Programmabegroting 2015
Schade onbekende daders In de begroting 2015 is een bedrag van € 92.000 opgenomen voor reparatie aan materiële schade aan scholen, weg- en waterwegen, kunstwerken en wegmeubilair, die wordt veroorzaakt door onbekende daders. WA verzekering buiten de dekking / Verzekeringen met eigen risico Er worden regelmatig claims voor lichamelijke of zakelijke schade ingediend bij onze gemeente, waarbij wij aansprakelijk worden gesteld door particulieren, bedrijven of rechtsbijstandverzekeringen. Bij toewijzing van claims moet een beroep op het eigen risico worden gedaan. Voor de aansprakelijkheidsverzekeringen geldt nu een eigen risico van € 5.000 per aanspraak voor schade aan zaken en personen. Voor vermogensschade is dit € 12.500. Voor de brandverzekering geldt een eigen risico van € 1.000 per gebeurtenis. Het verzekeringsbeleid is er op gericht, mede door het treffen van preventieve maatregelen, om het schadeprofiel van de gemeente zo laag mogelijk te houden. Onderhoudsreserve Om goed inzicht te hebben in de te verwachten kosten voor het onderhoud van de buitenruimte is er een overzicht samengesteld voor de komende 10 jaar. Deze periode is te onderscheiden in: A) de te verwachten kosten op korte termijn Dit zijn de kosten die worden verwacht in de komende 4 jaar. Deze periode loopt gelijk met de periode die wordt aangehouden in het meerjarenperspectief. De te verwachten kosten worden bepaald op basis van gehouden inspecties. De frequentie van inspecteren is afhankelijk van het kapitaalgoed. Voor het ene kapitaalgoed is het van belang om jaarlijks een inspectie uit te voeren. Voor het andere kapitaalgoed is één keer in de twee of drie jaar voldoende. B) de te verwachten kosten op middellange termijn. Dit zijn de kosten die worden verwacht in de periode die aansluit op de korte termijn, de jaren 5 tot en met 10. De verwachten kosten worden bepaald op basis van de onderhoudscyclus van het kapitaalgoed. Een onderhoudscyclus is een set van maatregelen die gedurende de levensloop van het kapitaalgoed moeten worden uitgevoerd om de kwaliteit op peil te houden. De onderhoudscyclus is geen instructie om maatregelen op gezette tijden uit te voeren. Of een maatregel daadwerkelijk wordt uitgevoerd wordt bepaald door de uitgevoerde inspectie. Bij de behandeling van de begroting 2014 is besloten om het onderhoudsbudget voor het onderhoud van de kapitaalgoederen te verlagen door de geplande werkzaamheden van de komende 4 jaar uit te smeren over een periode van 5 jaar. Dit levert voor de periode van 4 jaar een jaarlijkse besparing op van € 225.000. Vanwege de onderhoudstoestand van de diverse kapitaalgoederen zijn en moeten er veel werkzaamheden worden uitgevoerd in de jaren 2014 en 2015. Het gevolg hiervan is dat de opgebouwde reserve, zoals het er nu naar uitziet, eind geen extra ruimte biedt. Dit betekent dat er voor het onderhoud van de kapitaalgoederen in 2016 en de jaren erna, bij ongewijzigd beleid, alleen de jaarlijkse storting in de reserve nog beschikbaar is. Deze storting is echter onvoldoende om alle kapitaalgoederen te onderhouden op de door de raad vastgestelde kwaliteit. Samen met de raad zal worden onderzocht welke mogelijkheden er zijn om de kosten voor het onderhoud te verlagen. Hiervoor is een notitie opgesteld met keuzemogelijkheden. Op basis van de gemaakte keuzemogelijkheden kan het benodigde budget worden bepaald. Er wordt vanuit gegaan dat onderhoudskosten als gevolg van de gemaakte keuzes kunnen afnemen. De verwachting is wel dat de huidige jaarlijkse storting in de reserve onvoldoende blijft om alle huidige kapitaalgoederen te kunnen onderhouden. Een groot gedeelte van de openbare ruimte is al “behoorlijk op leeftijd” en is in de komende tijd, op basis van de onderhoudscyclus aan groot onderhoud of aan vervanging toe is. Veel kunstwerken (bruggen en kades) en beschoeiingen, die tijdens de bouw zijn aangelegd, zijn nog nooit vervangen. Deze zullen in de komende jaren alsnog moeten worden vervangen om de veiligheid en gebruiksmogelijkheden te kunnen garanderen. Of onderhoud daadwerkelijk nodig is zal te zijner tijd moeten blijken uit de inspectieresultaten. Bouwleges Vanaf 2013 wordt een daling van de bouwleges voorzien i.v.m. het afronden van de lopende bouwprojecten in plan Kadijken en de Weron-locatie. In de begroting 2013 en ook in die van 2014 is in dat verband de raming van de bouwleges naar beneden bijgesteld. De bouwmogelijkheden in de bestaande woningbouwuitleglocaties zijn
Gemeente Enkhuizen
53
Programmabegroting 2015
vrijwel benut. Dit levert naar verwachting een vertraging op in de bouw, nu nog geen definitieve nieuwe woningbouwlocatie is vastgesteld. In het coalitieakkoord is aangegeven dat over de bouwmogelijkheid in Gommerwijk West-West deze bestuursperiode geen besluitvorming plaatsvindt. Ook de effecten van de crisis werken nog door. Verkoop van gemeentelijke eigendommen De verkoop van gemeentelijk vastgoed is onderdeel van de bezuinigingen. Door de aanhoudende crisis en door de vastgelopen vastgoedmarkt stagneren de verkopen. Zolang de verkopen niet zijn gerealiseerd kan dit extra kosten met zich meebrengen. Ontwikkelingen gemeenschappelijke regelingen Een natuurlijk gevolg van het oprichten van samenwerkingsverbanden is dat hierdoor frictiekosten ontstaan. Het beleid en de uitvoering zijn er uiteraard op gericht om deze zoveel mogelijk te voorkomen en indien dit niet mogelijk is dit zoveel mogelijk te beperken. Risico’s die voortvloeien uit het beleid van een hogere overheid Archeologisch onderzoek De initiatiefnemer van een ruimtelijke project neemt in beginsel de archeologische kosten voor zijn rekening. In geval van excessieve kosten kunnen de archeologische kosten in redelijkheid niet (geheel) ten laste van de initiatiefnemer komen. Wanneer de werkelijke kosten de redelijkheid te boven gaan, kan een initiatiefnemer een verzoek indienen bij de gemeente als bevoegd gezag, om ook bij te dragen in de kosten. Het veroorzakerbetaalt-principe, zoals dat in de memorie van toelichting van de Wet op de Archeologische monumentenzorg is verwoord, staat bij de afweging tot toekenning van (excessieve) schadevergoeding voorop. De gemeente zal zelf per geval moeten afwegen wat ‘redelijk’ of ‘buitenproportioneel’ is of dat er aanpassingen in het bouwplan mogelijk en acceptabel zijn. Algemene uitkering Een belangrijk risico vormt de stabiliteit van onze belangrijkste bron inkomsten: de Algemene Uitkering uit het gemeentefonds. Deze uitkering vormt voor een belangrijk deel dekking van de gemeentelijke uitgaven. Het gemeentefonds beweegt mee met de ontwikkeling van de rijksbegroting volgens de methode “gelijk trap op, trap af”. Eventuele onderuitputting bij de vakdepartementen of uitstel van investeringen kunnen een negatieve doorwerking hebben naar het gemeentefonds. BTW Compensatiefonds Het Rijk heeft maatregelen genomen om het de groei van het BTW Compensatiefonds (BCF) beheersbaar te maken. Aan de hoogte van het fonds is vanaf 2015 een grens gesteld, het plafond. Overschrijden gemeenten samen dit plafond dan wordt het tekort uit het gemeentefonds genomen. Ligt het declaratiegedrag lager dan het plafond dan voegt het Rijk dit verschil toe aan het Gemeentefonds. Groot onderhoud aan het verdeelstelsel Volgens een aantal ijkpunten wordt het gemeentefonds verdeeld. Omdat de werkelijke kosten van gemeentelijke taken in de loop der tijd anders zijn gegroeid dan de ijkpunten binnen het gemeentefonds heeft het kabinet besloten het gemeentefonds integraal te herijken; het zgn. groot onderhoud aan het verdeelstelsel. Inmiddels is de eerste fase van het groot onderhoud afgerond en zijn de gevolgen verwerkt in de meicirculaire. Als gevolg van de herverdeeleffecten ontstond voor ons een structureel nadeel van € 67.000. De tweede fase van het groot onderhoud wordt momenteel uitgevoerd, waarvan de resultaten in 2016 worden doorgevoerd. Ook hier moet weer rekening worden gehouden met herverdeeleffecten. Schaalvergroting Het kabinet heeft een bezuiniging ingeboekt die uit gaat van een daling van het aantal gemeenteambtenaren doordat gemeenten groter worden of met elkaar gaan samenwerken. Dit betekent met ingang van 2015 een korting op het gemeentefonds van € 60 miljoen, oplopend naar € 975 miljoen in 2025. Wet houdbare overheidsfinanciën (Wet Hof) De Wet Houdbare overheidsfinanciën stelt dat de decentrale overheden een gelijkwaardige inspanning leveren bij het streven om te voldoen aan de Europese begrotingsdoelstellingen. De budgettaire vrijheden van de
Gemeente Enkhuizen
54
Programmabegroting 2015
gemeenten kunnen hierdoor worden ingeperkt en dat kan met name consequenties hebben voor het gemeentelijk investeringsniveau. Afgesproken is dat deze kabinetsperiode van een sanctie wordt afgezien zolang er geen sanctie uit Europa volgt. Participatiewet Op 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. Gelijktijdig worden de uitvoeringstaken voor het verstrekken van uitkeringen neergelegd in een werkorganisatie : WerkSaam. De risico’s voor de financiering van de te verstrekken uitkeringen blijft bij de gemeente. Gebundelde uitkering Voor de bekostiging van uitkeringen op grond van de Participatiewet, de IOAW, de IOAZ en het Bbz (levensonderhoud startende zelfstandigen) wordt vanuit het Rijk een gebundelde uitkering ontvangen. Het betreft een ongeoormerkt budget. Dat betekent dat een gemeente een overschot op het budget vrij mag besteden, maar ook dat de gemeente een tekort op het budget zelf moet opvangen. Overschotten, dan wel tekorten, worden via het rekeningresultaat verrekend met de algemene reserve. Vanwege de huidige economische situatie kunnen, net als afgelopen jaar, conjuncturele ontwikkelingen een opwaartse of neerwaartse bijstelling van het budget tot gevolg hebben. Ook wordt er vanuit gegaan dat door de oprichting van WerkSaam er vanaf 2017 meer uitstroom zal zijn waardoor het beroep op een uitkering zal afnemen en ook de lasten met betrekking tot WerkSaam lager zullen worden. In juli 2014 zijn de voorlopige budgetten van 2014 door het rijk naar beneden toe bijgesteld. En deze zijn opgenomen in de concept begroting van WerKSaam. Hoewel er nog geen nieuw budgetbrieven zijn ontvangen door de gemeenten. In de gemeentelijke systematiek wordt uitgegaan van de laatst ontvangen budgetbrieven (oktober 2014). Het verschil tussen de systematiek van WerkSaam en de gemeente wordt gecorrigeerd door het opnemen van een IAU. Bij de voorjaarsnota 2015 wordt gekeken of e.e.a. moet worden bijgesteld. Incidentele aanvullende uitkering (IAU) Bij gemeenten met 25.000 inwoners of minder (kleine gemeenten) is de uitkering voor 2015 volledig gebaseerd op het historisch aandeel in de bijstandsuitgaven van het jaar 2013. Goede prestaties in het verleden betekent twee jaar later minder budget. Bij een incidenteel tekort op het budget voor de gebundelde uitkering kan de gemeente Enkhuizen een aanvullende uitkering aanvragen bij het Rijk. Daarvoor moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Een verschil van 10% tussen budget en uitgaven blijft altijd voor rekening van de gemeente. De gemeente Enkhuizen heeft eerder de IAU ontvangen. Over 2013 is eveneens een IAU aangevraagd. Of deze uitkering wordt toegekend is nog niet bekend. Zelfstandigen De financiering voor de kosten van levensonderhoud van gevestigde zelfstandigen en voor bedrijfskapitaal (Bbz 2004) valt niet onder de gebundelde uitkering. Er geldt een aparte financiering op basis van 75% declaratie en 25% budget. Dit vanwege de beperkte voorspelbaarheid van deze kosten. Decentralisatie Jeugdzorg Vanaf 2015 worden gemeenten integraal verantwoordelijkheid voor de gehele jeugdzorgketen in Nederland. De verwachting is dat deze decentralisatie zorgt voor betere jeugdzorg tegen lagere kosten. Gemeenten staan hiermee voor een grote uitdaging: met minder middelen dan de huidige uitgaven een nieuwe taak uitvoeren. De gemeente Enkhuizen ziet kansen in het organiseren van betere en betaalbare jeugdzorg maar realiseert zich terdege dat deze decentralisatie ook grote risico’s op verschillende gebieden (o.a. zorginhoudelijk, financieel, imago) met zich mee brengt . Een aantal te noemen financiële risico’s: onvoldoende budget om de benodigde zorgaanbod te realiseren er is een grotere zorgvraag dan waarmee rekening is gehouden
Gemeente Enkhuizen
55
Programmabegroting 2015
Risico’s die voortvloeien uit de samenwerking met andere gemeenten of instanties Gemeenschappelijke regelingen De gemeente kan geconfronteerd worden met financiële tegenvallers van gemeenschappelijke regelingen waarin de gemeente zich heeft verplicht bij te dragen in eventuele nadelige saldi. Veiligheidsregio Per 1 januari 2015 wordt er een regionale brandweer gevormd met een nieuwe begroting. De consequenties voor de gemeentelijke bijdrage zijn op dit moment , 31 juli 2014, nog onduidelijk. De overdracht naar de Veiligheidsregio brengt wellicht en frictie- en desintegratiekosten met zich mee. GGD De realisatie van reeds besloten bezuinigingen vormt een financieel risico. Daarbij gaat het met name om frictiekosten van boventallig personeel. Huisvuilcentrale (HVC) Bij de oprichting van de HVC beginjaren negentig is gekozen voor de optie dat oprichters jegens financiers van HVC hoofdelijk garant staan. De garantstelling is vastgelegd in de zogenaamde ballotageovereenkomst. Deze bepaalt het volgende ten aanzien van de financiering: - Artikel 9; hoofdelijke garantstelling van aandeelhouders jegens financiers van HVC voor aangetrokken leningen, met onderlinge bijdrageplicht indien een aandeelhouder wordt aangesproken. Financiering en herfinanciering van activiteiten die niet het maatschappelijk belang dienen vallen buiten de garantstelling. - Artikel 7; gezamenlijke exploitatie van HVC door de aandeelhouders door onderlinge verrekening van het nadelig saldo. De financieringslasten van leningen die door HVC zijn aangegaan kunnen worden onderverdeeld in gegarandeerde leningen en niet-gegarandeerde leningen. De totale stand van de gegarandeerde leningen (door gemeenten en waterschappen) bedroeg op 31 december 2013 € 642 miljoen; de stand van de niet gegarandeerde leningen bedroeg op 31 december 2012 € 225 miljoen. HVC had de opdracht de leningenportefeuille die onder garantstelling was verstrekt af te bouwen. De voorwaarden voor herfinanciering van de niet gegarandeerde leningen bij de banken zijn verder aangescherpt en beperken de herfinancieringsmogelijkheden. Omwille van de continuïteit van HVC hebben de aandeelhouders eind 2012 ingestemd met een temporisering van de geraamde afbouw van de gegarandeerde leningen t/m 2015 ter herfinanciering van de leningen die niet onder de garantstelling vallen. Het niveau van de gegarandeerde leningen wordt gedurende deze periode gemaximeerd op het niveau van 31 december 2011, 670 miljoen. Met het overgaan van de activiteiten van het CAW naar de NV Huisvuilcentrale Noord Holland is het CAW aandeelhouder geworden van HVC. Indirect loopt ook onze gemeente daardoor een (exploitatie) risico. Risico’s die voortvloeien uit het doen / nalaten van derden Gemeentegaranties De afgelopen jaren zijn er met betrekking tot de garanties geen aanspraken gedaan. Revolving Fund Het revolving fund wordt aangewend om laagrentende leningen, zoals o.a. de startersleningen, te verstrekken aan derden. Er bestaat altijd een kans dat de hoofdsom uiteindelijk niet kan worden teruggevorderd. Door de nodige waarborgen - hypotheek, Nationale HypotheekGarantie (NHG), of andere zekerheidsrechten - is de kans hierop gering. Vanaf 1 januari 2014 geldt voor geldverstrekkers een eigen risico van 10% op NHG-leningen. Voor de Starterslening neemt het Stimuleringsfonds dit risico van haar deelnemers over. Dit geldt voor de gehele looptijd van de leningen die worden verstrekt in de periode 2014-2016.
Gemeente Enkhuizen
56
Programmabegroting 2015
Risico’s die voortvloeien uit voor de gemeente niet te beïnvloeden (autonome) ontwikkelingen Renteontwikkelingen Hiervoor verwijzen wij naar de paragraaf “Financiering”.
Reserve bedrijfsrisico’s In onderstaand overzicht zijn de risico’s benoemd die als basis zijn genomen voor het berekenen van de omvang van de reserve bedrijfsrisico’s.
Gemeente Enkhuizen
57
Programmabegroting 2015
Berekening buffer reserve bedrijfsrisico’s Benoemde risico's
Klas- Kwanse titeit
Openbare orde en veiligheid Leerlingenvervoer WWB Inkomensdeel ( Inclusief IOAW en IOAZ ) Minimabeleid WMO, voorzieningen gehandicapten WMO, huishoudelijke hulp AWBZ Jeugdzorg
50%
Nvt
3
50%
2,5 begroting
3 3
50% 50%
2,5 begroting 2,5 begroting
3
50%
2,5 Risico Reserve WVG
3 3 3
50% 50% 50%
2,5 Risico Reserve WMO 2,5 begroting 2,5 begroting
Totaal
Bandbreedte Max. risico
Bedrag Risico
100.000
50.000
495.000
75.000
90.000
5.175.000 993.000
500.000 225.000
625.000 280.000
2.500.000 4.300.000
200.000 250.000
250.000 300.000
Risico bouwgrondexploitatie Risico bouwgrondexploitatie Risico bouwgrondexploitatie
Risico bouwgrondexploitatie 3
50%
Planschade
Risico bouwgrondexploitatie 3
50%
2,5 begroting
18.473.000
295.000
365.000
3
50%
2,5 begroting
12.000.000
400.000
500.000
Door CAW Gewaarborg 300.000 leningen
1
30%
balans
6.000.000
2.500.000
1 1
10% 10%
balans
740.000
200.000
20.000 60.000
1 2
10% 30%
balans 2,5 begroting
1.900.000 1.223.000
300.000 250.000
30.000 300.000
1
10%
Nvt
1.000.000
100.000
4
70%
Nvt
150.000
100.000
3
50%
2,5 begroting
90.000
100.000
90.000
3.470.000 30.000
Overige niet benoemde risico's
3.500.000
Noodzakelijke buffer reserve bedrijfsrisico’s
Gemeente Enkhuizen
58
Incidenteel r
Risico reserv WVG Risico reserv WMO
Risico bouwgrondexploitatie
Archeologisch onderzoek
Huisvuilcentrale Verstrekte leningen met risico Achtervang WSW Revolving Fund (uitgeleend) Egalisatie rentekosten Brand- en stormschade (ER) WA aanspraken (max. 5.000 per geval) Schade onbekende daders
Balans Begroting 2014
3
Grondbeleid
Algemene uitkering Gemeenschappelijke regelingen
Factor Structureel
Programmabegroting 2015
Incidenteel r
Uitgangspunten bij de berekening van het risico Referentiebeeld is de kans dat een risico voorkomt Kwantiteit is de kans van optreden Klasse 1 2 3 4 5
Referentiebeelden maximaal 1 keer per 10 jaar 1 keer per 5 - 10 jaar 1 keer per 2 - 5 jaar 1 keer per 1 - 2 jaar tenminste 1 keer per jaar
Gehanteerde kwantiteit 10% 30% 50% 70% 90%
Bandbreedte geeft het maximale risico aan. Bij structurele lasten gaan we er van uit dat 2,5 jaar nodig is de lasten terug te brengen en/of om het effect in te bouwen in het meerjarenperspectief De gehanteerde kwantiteit is de kans dat een voorval zich jaarlijks voordoet. Risicoduur ofwel risicofactor Het risicoprofiel kan worden onderverdeeld in drie groepen. Incidentele, semi-structurele en structurele risico’s. Het geeft aan of een risico zich bij herhaling of lager voordoet. Ook hier is het een subjectieve inschatting. Voor de eenvoud wordt er hierbij vanuit gegaan dat er in de voorkomende gevallen waarbij wordt geschat dat risico’s meer dan incidenteel zijn, maatregelen er toe leiden dat binnen 2,5 jaar het risico is afgedekt door bijvoorbeeld een begrotingsaanpassing, bezuiniging, taakafstemming e.d.
Gemeente Enkhuizen
59
Programmabegroting 2015
Paragraaf 3
Onderhoud kapitaalgoederen
Inleiding Enkhuizen heeft openbare ruimte en gebouwen in beheer. Vele activiteiten vinden er plaats zoals wonen, werken en recreëren. Om dit mogelijk te maken zijn er onder andere wegen, openbare verlichting, bruggen, plantsoenen, sportvelden en gebouwen nodig. Deze worden ook wel kapitaalgoederen genoemd. De kwaliteit van de kapitaalgoederen in combinatie met het uitgevoerde onderhoud zijn bepalend voor het onderhoudsniveau, de uitstraling van de stad. Het onderhoudsniveau en de uitstraling zijn echter afhankelijk van de beschikbare budgetten. Vastgesteld onderhoudsniveau In oktober 2009 heeft de raad besloten dat de kapitaalgoederen zodanig worden beheerd dat er sprake is van minimaal verantwoord beheer. Veilige en functionele kapitaalgoederen zijn de norm. Deze norm houdt in dat er wordt gewerkt met een kritische ondergrens. Tegenvallers door interne of externe invloeden zullen direct leiden tot achterstallig onderhoud en kunnen niet met de beschikbare middelen worden verholpen. Hiervoor zal aan de raad dan ook extra middelen worden gevraagd. Soorten werkzaamheden Bij het beheren en onderhouden van kapitaalgoederen is er sprake van diverse soorten werkzaamheden. Werkzaamheden die frequent, minder frequent en incidenteel plaatsvinden. • Dagelijks- en klein onderhoud: dit zijn werkzaamheden die periodiek (dagelijks onderhoud) of ad hoc (klein onderhoud) plaatsvinden en worden toegepast om het object gedurende zijn levensduur in goede staat te houden. De budgetten hiervoor zijn opgenomen in de exploitatie van de begroting. • Groot onderhoud: dit zijn werkzaamheden om het object gedurende zijn levensduur weer in goede staat te brengen. Kenmerkend voor deze werkzaamheden is dat ze planmatig zijn. De budgetten hiervoor zijn opgenomen in de reserve. • Rehabilitatie: dit zijn werkzaamheden die moeten worden uitgevoerd wanneer het object geheel vervangen moet worden, de zgn. vervangingsinvestering. De eerste aanleg van een dergelijk object wordt meestal bekostigd van een grondexploitatie. Beheergegevens Om de kapitaalgoederen goed te kunnen beheren is het in eerste instantie van belang te beschikken over de juiste hoeveelheden en aantallen te beheren kapitaalgoederen en over actuele informatie van de onderhoudstoestand van het kapitaalgoed. Daarnaast is het van belang om over voldoende financiële middelen te beschikken zodat de benodigde werkzaamheden kunnen worden uitgevoerd. Reserve Voor het onderhouden van de kapitaalgoederen is één reserve ingesteld. Het is van belang om inzicht te hebben in de beheers- en onderhoudskosten per kapitaalgoed. De reserve kent de onderstaande indeling: • Groen • Wegen • Stedelijk water • Buitenwater • Openbare verlichting • Kunstwerken (bruggen) • Oeverbeschermingen • Havens – civiel technische voorzieningen • Havens – walvoorzieningen • Speelvoorzieningen • Verkeersborden en wegmeubilair • Sportvelden • Gebouwen
Gemeente Enkhuizen
60
Programmabegroting 2015
Hoewel er is besloten om één reserve voor het onderhoud van de kapitaalgoederen in te stellen, is het wel van belang om per kapitaalgoed inzicht te hebben in de komende onderhoudswerkzaamheden en de hierbij behorende kosten. Op basis hiervan kunnen benodigde budgetten en jaarlijkse stortingen in de reserve worden bepaald. Riolering De riolering, gemalen, persleidingen en drainage maken ook onderdeel uit van de openbare ruimte. In tegenstelling tot de bovengenoemde onderdelen van de buitenruimte wordt het onderhoud en de vervangingen van de riolering, gemalen, persleidingen en drainage bekostigd vanuit de rioolheffing. Voor wat betreft de werkzaamheden met betrekking tot riolering, gemalen, persleidingen en drainage wordt verwezen naar het verbrede GRP 2010-2015. In het GRP zijn de investeringen, de planning en de financiële onderbouwing opgenomen. Ontwikkeling van de buitenruimte Vanaf halverwege de jaren vijftig wordt er gebouwd buiten de oude binnenstad, buiten de vesting. De eerste wijk buiten de vesting is Plan Noord. Vervolgens zijn de wijken Oude Gouw, Gommerwijk Oost, Gommerwijk west gebouwd. Momenteel worden de laatste woningen nog gebouwd in de wijk Kadijken. Inmiddels is gestart met de bouw van woningen in Gommerwijk west–west. Naast de woningbouwlocaties zijn er nog een drietal industrieterreinen. De industrieterreinen Ketenwaal en Krabbersplaat zijn volgebouwd. Het nieuwste terrein Schepenwijk is grotendeels volgebouwd. Met het uitbreiden van de stad met woningen en industrie komt er meer buitenruimte bij die moet worden beheerd en onderhouden. Een groot gedeelte hiervan is al “behoorlijk op leeftijd” en is de komende tijd aan groot onderhoud of vervanging toe. De te verwachten onderhoudskosten Om een goed inzicht te hebben in de te verwachten onderhoudskosten wordt er onderscheidt gemaakt in: A) de te verwachten kosten op korte termijn Dit zijn de kosten die worden verwacht in de komende 4 jaar. Deze periode loopt gelijk met de periode die wordt aangehouden in het meerjarenperspectief. De te verwachten kosten worden bepaald op basis van gehouden inspecties. De frequentie van inspecteren is afhankelijk van het kapitaalgoed. Voor het ene kapitaalgoed is het van belang om jaarlijks een inspectie uit te voeren. Voor het andere kapitaalgoed is één keer in de twee of drie jaar voldoende. B) de te verwachten kosten op middellange termijn. Dit zijn de kosten die worden verwacht in de periode die aansluit op de korte termijn, de jaren 5 tot en met 10. De verwachten kosten worden bepaald op basis van de vastgestelde onderhoudscyclus van het kapitaalgoed. Een onderhoudscyclus is een set van maatregelen die gedurende de levensloop van het kapitaalgoed moeten worden uitgevoerd om de kwaliteit op peil te houden. De onderhoudscyclus is geen instructie om maatregelen op gezette tijden uit te voeren. Of een maatregel daadwerkelijk wordt uitgevoerd wordt bepaald door de uitgevoerde inspectie. Actuele situatie Normaal gesproken actualiseren we jaarlijks in de begroting de meerjarenplanning onderhoud kapitaalgoederen. In de besluitvorming van de kadernota en de begroting wordt een bijstelling voorgesteld voor een verdere fasering van het onderhoud. De hieruit voortvloeiende aanpassing van de planning zal worden verwerkt na de besluitvorming over de begroting. Verantwoording wordt meegenomen in de planning en control cyclus. Synergie, subsidies en aanbestedingsvoordeel Om de kosten voor het onderhoud zoveel mogelijk te beperken zal steeds worden onderzocht of er subsidiemogelijkheden zijn en/of werkzaamheden te combineren zijn waardoor er synergievoordelen ontstaan. Bijvoorbeeld afstemming tussen riool- en wegwerkzaamheden. Op het ogenblik is de markt nog steeds gunstig voor opdrachtgevers en dit leidt tot gunstige aanbestedingsresultaten.
Gemeente Enkhuizen
61
Programmabegroting 2015
Paragraaf 4
Financiering
Inleiding In de paragraaf Financiering wordt de financieringsfunctie van de gemeente Enkhuizen uiteengezet. Het doel van de paragraaf Financiering is de raad te informeren omtrent het financieringsbeleid en de beheersing van de financiële risico’s. In het treasurystatuut staan de activiteiten op het gebied van financiering weergegeven. Deze activiteiten dienen zo transparant en beheersbaar mogelijk ingericht te zijn. Het “Treasurystatuut gemeente Enkhuizen” is in 2002 vastgesteld en in 2011 voor het laatst geactualiseerd. De aanpassingen als gevolg de nieuwe Wet schatkistbankieren moeten hier nog in worden opgenomen. Schatkistbankieren De Eerste Kamer heeft op 10 december 2013 ingestemd met de verplichting tot schatkistbankieren. De Wet schatkistbankieren verplicht gemeenten om hun overtollige financiën - boven een bepaald drempelbedrag onder te brengen bij het Rijk. Het drempelbedrag is vastgesteld op 0,75% van de begrotingsomvang met een minimum van € 250.000. Gelet op de schuldpositie van de gemeente heeft deze wet voor ons geen directe financiële gevolgen. Wet HOf Eind 2013 is de wet Houdbare Overheidsfinanciën (wet HOf) aangenomen. Deze wet zorgt ervoor dat de schulden van de totale Nederlandse overheid niet te hoog worden. Ook gemeenten hebben een plek in deze wet gekregen. Er is een macronorm voor het totale EMU-tekort van de gezamenlijke gemeenten en daarnaast heeft elke gemeente een individuele referentiewaarde. Omdat gemeenten geen inzicht hebben op elkaars investeringsplannen is moeilijk op deze norm te sturen.
Gemeente financiering Financieringsbeleid Financieringen voor een periode van een jaar en langer worden enkel aangetrokken ten behoeve van de uitoefening van de publieke taak. Het aantrekken van geldleningen geschiedt overeenkomstig het gestelde in het treasurystatuut. Kasbeheer Middels een liquiditeitenplanning wordt bewaakt op welk moment grotere uitgaven en inkomsten in de loop van het jaar te verwachten zijn. Tot het moment dat de kasgeldlimiet wordt bereikt worden de uitgaven van de gemeente gefinancierd met “kort” geld. De liquiditeitenplanning geeft aan of het te financieren saldo op dat ogenblik structureel of incidenteel is. Bij een structureel tekort zal de gemeente Enkhuizen overgaan tot het aantrekken van een langlopende vaste geldlening. Rentevisie Kortlopende leningen Een belangrijke factor bij het uitvoeren van het treasurybeleid is het verwachte en werkelijke verloop van de rente. De korte rente is voorlopig nog laag. De marktrente met betrekking tot 1 maand kasgeldleningen bedraagt in de maand augustus 2014 0,2%. Langlopende leningen De marktrente met betrekking tot leningen voor een periode van 15 jaar, met een vast rentepercentage, bedraagt in de maand augustus 2014 1,97%. Ten opzichte van 2013 2,82% is dat nog weer lager. Ondanks dat een duidelijke richting ontbreekt, is de verwachting op middellange termijn toch opwaarts.
Risicobeheer De belangrijkste financiële risico’s bij de uitvoering van het treasurybeleid zijn koersrisico’s, renterisico’s en kredietrisico’s. Hieronder wordt weergegeven op welke wijze de gemeente deze risico’s beheerst.
Gemeente Enkhuizen
62
Programmabegroting 2015
Koersrisicobeheer De gemeente beschikt niet over aandelen van beursgenoteerde ondernemingen en loopt als zodanig geen risico’s. Wel neemt de gemeente deel in het aandelenvermogen van de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten en indirect via Gasbedrijf Kop Noord-Holland in de aandelen Alliander(netwerkbeheer). Het risico op waardeverlies van deze aandelen is zeer beperkt. Renterisicobeheer Het renterisicobeheer is het beheersen van de risico’s die gepaard gaan met een in de toekomst hoger dan gewenst niveau van de rentelasten van het vreemd vermogen of lager uitvallen van de rente inkomsten. Ter beperking van het renterisico heeft de wetgever de kasgeldlimiet en de renterisico-norm ingesteld. De kasgeldlimiet stelt een bovengrens aan de toegestane omvang van de kortlopende schuld en beperkt daarmee het renterisico op de korte schuld. De limiet wordt bepaald voor korte financiering met een renttypische looptijd van maximaal 1 jaar en wordt gerelateerd aan het begrotingstotaal. Het begrotingstotaal is in 2015 hoger door toevoeging van nieuwe budgetten voor de nieuwe taken op het gebied van maatschappelijke ondersteuning, jeugd en participatie. Het begrotingstotaal stijgt van € 41 mln. in 2014 naar € 48 mln. in 2015. De kasgeld limiet komt dan voor 2015 uit op € 4.122.000. Ten opzichte van 2014 neemt hierdoor het bedrag dat aan korte termijnfinanciering ter financiering van de publieke taak kan worden aangetrokken toe met € 631.000. In figuur 1 hebben wij het kasgeldlimiet en de gemiddelde netto vlottende (dat is met een looptijd van maximaal 1 jaar) schuld voor het komende jaar weergegeven. Figuur 1: Kasgeldlimiet (Bedragen in €) Omvang begroting per 1 januari 2015
48.495.000
(1) Toegestane kasgeldlimiet in procenten van de grondslag (begroting) in bedrag
8,50% 4.122.075
(2) Omvang gemiddelde vlottende korte schuld: Opgenomen gelden < 1 jaar Schuld in rekening courant Gestorte gelden door derden < 1 jaar Overige geldleningen niet zijnde vaste schuld Totaal:
3.000.000 300.000 0 3.300.000
(3) Gemiddelde omvang vlottende middelen: Contante gelden in kas Tegoeden in rekening-courant Overige uitstaande gelden < 1 jaar Totaal:
1.000 45.000 0 46.000
Toets kasgeldlimiet (4) Totaal netto vlottende schuld (2) - (3) Toegestane kasgeldlimiet (1) Ruimte (=+) of Overschrijding (= -) ; (1)-(4)
3.254.000 4.122.075 868.075
Vaste leningen worden aangetrokken op het moment dat de liquiditeitenprognose uitwijst dat er een structurele financieringsbehoefte is. Renterisico op langlopende schuld: de renterisiconorm Het renterisico op de lange financiering (langer dan een jaar) wordt beperkt door de renterisiconorm die aangeeft in hoeverre er sprake is van een verantwoord geachte spreiding van aflossingen en herfinanciering in de leningenportefeuille. Spreiding dient te voorkomen dat in enig jaar een relatief groot deel van het vreemd vermogen geherfinancierd dient te worden en/of renteaanpassing plaats zal vinden in perioden waarin de
Gemeente Enkhuizen
63
Programmabegroting 2015
rente relatief hoog is. De renterisiconorm zorgt er voor dat rentestijgingen vertraagd doorwerken op de rentelasten en –baten in enig jaar. Overschrijding van de renterisiconorm betekent dat de gemeente in een bepaald jaar een groter renterisico op de bestaande lange schuld loopt dan 20% van het begrotingstotaal.
Figuur 2: Renterisiconorm (Bedragen in €) Renterisico vaste schuld 2015 2015
2016
2017
2018
1
Renteherzieningen
0
0
0
0
2
Aflossingen
3.445.000
3.452.000
2.808.000
2.230.000
3
Renterisico (1+2)
3.445.000
3.452.000
2.808.000
2.230.000
4
Renterisiconorm 2014
9.699.000
9.699.000
9.699.000
9.699.000
-6.254.000
-6.247.000
-6.891.000
-7.469.000
5a Ruimte onder renterisiconorm 5b Overschrijding renterisiconorm
Berekening renterisiconorm: 4a Begrotingstotaal 2015 4b Percentage cf. regeling 4
Renterisiconorm 2015
48.495.000 20% 9.699.000
Kredietrisico’s De gemeente Enkhuizen loopt een beperkt krediet risico over gelden die zijn uitgezet in het kader van haar publieke taak. De verwachte kredietrisico’s van de gemeente Enkhuizen bestaan uit:
• • •
Geldlening De Nieuwe Doelen Lening stimuleringsfonds Volkshuisvesting / Revolvingfund Overige verstrekte geldleningen
Totaal verstrekte leningen
31-12-2014
31-12-2015
€ 676.000 € 3.152.000 € 53.000
€ 676.000 € 3.185.000 € 43.000
€ 3.881.000
€ 3.904.000
Voor de bouw van het wijkcentrum de Bonte Veer is aan Stichting Woondiensten een geldlening verstrekt voor 40 jaar (raadsbesluit 8 mei 2007). Het bedrag van de geldlening bedraagt € 1.273.000 en wordt aan het eind van de looptijd (31 december 2048) in één bedrag afgelost. Tegelijkertijd wordt dan een investeringssubsidie beschikbaar gesteld voor hetzelfde bedrag als de restant-hoofdsom op dat moment. Deze wordt verrekend met de aflossing. Om op termijn aan deze verplichting te kunnen voldoen is een voorziening ingesteld, waarmee tevens het risico van deze lening is afgedekt.
Gemeente Enkhuizen
64
Programmabegroting 2015
Paragraaf 5
Bedrijfsvoering
Inleiding Doordat de ambtelijke organisatie van onze gemeente met ingang van 1 januari 2015 is samengevoegd met de gemeenten Stede Broec en Drechterland is de bedrijfsvoering van onze gemeente hier geregeld. In de begroting 2016 van de SED organisatie zal daarom een paragraaf bedrijfsvoering worden opgenomen. In de eerste begroting van de SED organisatie is echter nog geen paragraaf bedrijfsvoering opgenomen. Vandaar dat wij dit jaar nog een uitgebreidere paragraaf bedrijfsvoering in onze begroting hebben opgenomen. SED 0rganisatie Doelstellingen, missie en uitdagingen Op 1 januari 2015 is de SED-organisatie een feit. De drie ambtelijke organisaties van Stede Broec, Enkhuizen en Drechterland zijn dan samengevoegd; ruim 400 medewerkers vormen met elkaar een nieuwe organisatie. Deze SED-organisatie staat ten dienste van de drie gemeentebesturen en van de inwoners, instellingen en bedrijven van de deelnemende gemeenten. De gemeentebesturen behouden hun lokale beleidsvrijheid en de eigen politiek-bestuurlijke besluitvormingstrajecten. In het bedrijfsplan ‘SED-organisatie: Krachtig, efficiënt en nabij’ is aangegeven dat de SED-organisatie een bijdrage dient te leveren aan het realiseren van de volgende strategische doelstellingen: a. het verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening aan burgers; b. het verminderen van de kwetsbaarheid; c. het realiseren van efficiencyvoordelen; d. het benutten van strategische voordelen van samenwerking in de regio. De grootste uitdagingen voor de nieuwe organisatie zullen op 1 januari achter de rug zijn: de benoeming van het management, de plaatsing van alle medewerkers in hun nieuwe functies en de verhuizing naar de diverse accommodaties in Enkhuizen, Stede Broec en Drechterland. Besloten is om vooralsnog te kiezen voor een decentrale huisvesting van de ambtelijke organisatie. Verdere organisatorische uitdagingen die nog op ons af komen zijn: - de uniformering van de ICT van de SED-organisatie (dit gebeurt via DeSom), - de doorontwikkeling van de werkplanningen voor de nieuwe organisatie in relatie tot de collegeprogramma’s van de drie gemeentebesturen, - de implementatie van het zaaksysteem en - de afstemming van de werkprocessen. Financiën De individuele gemeenten hebben in eerste instantie elk hun eigen budgetcyclus (begroting, tussenrapportages en jaarrekening) voor de zogenaamde ‘autonome’ budgetten. Dat zijn budgetten voor die beleidsterreinen waar de gemeenten zelfstandig en autonoom verantwoordelijk voor blijven. Wel wordt gestreefd naar harmonisatie van de processen. De onderdelen die wel worden overgeheveld naar de SED-organisatie zijn vooral gericht op de bedrijfsvoering (personeel, inventaris, ICT, enz.) Tijdens een themabijeenkomst op 27 mei 2014 zijn de gemeenteraden op de hoogte gesteld van de ontwerp SED-begroting 2015 en de meerjarenraming 2016-2021. De resultaten hiervan zijn verwerkt in de nu voorliggende gemeentebegroting. De belangrijkste uitgangspunten die hierbij zijn gehanteerd, kunnen als volgt worden samengevat: - De basis voor de SED-begroting is de ‘Exploitatiebegroting SED-organisatie’ zoals opgenomen in het eerdergenoemde bedrijfsplan van de SED-organisatie. - In deze begroting is voor de loonsom 2015 uitgegaan van de totale loonsom van de individuele gemeenten in het jaar 2013, waarop een eerste besparing van € 250.000,- op management is toegepast. - In deze begroting is vervolgens rekening gehouden met een taakstellende bezuiniging van in totaal 5% . Deze bezuiniging is reeds in de begroting 2015 volledig geëffectueerd.
Gemeente Enkhuizen
65
Programmabegroting 2015
-
Daarnaast zijn in de begroting 2015 en de meerjarenraming 2016-2020 incidentele budgetten opgenomen voor veranderkosten en kosten voor decentrale huisvesting. Personeel Externe inhuur Binnen de gemeente Enkhuizen is een protocol inhuur opgesteld. Het beoogd resultaat van dit protocol is een betere afweging van externe inhuur aan de hand van de invalshoeken van opdrachtgeverschap en doelmatige en efficiënte bedrijfsvoering. Het protocol is van toepassing op de inhuur die ten laste gaan van het budget inhuur bij ziekte en vacatureruimte. Daarnaast zijn bedragen begroot voor inhuur seizoenskrachten, banenpool, OpMaat en vervanging OR-leden. De budgetten zijn overgeheveld naar de begroting van de SED organisatie. In 2015 zal er door de SED organisatie een gezamenlijk protocol opgesteld worden hoe om te gaan met externe inhuur. Opleidingen Ieder jaar wordt er een opleidingsbegroting opgesteld. Hiertoe dient een opgave te komen van de leidinggevenden m.b.t. het aanvragen van opleidingen voor het komende jaar. Er wordt onderscheid gemaakt tussen enerzijds de noodzakelijke (en wettelijke) opleidingen die aansluiten bij het organisatiebelang en anderzijds de opleidingsbehoefte van medewerkers die niet (direct) aansluit bij het organisatiebelang. Daarnaast zijn er opleidingen die voortvloeien uit het Organisatie Ontwikkeling Traject (OOT) ten laste van de voorziening organisatieontwikkeling.. Het budget voor opleidingen, bijscholingen, terugkomdagen etc. bedraagt voor de gemeente Enkhuizen ca. 1,5% van de totale loonsom. In de loop van het jaar vindt er regelmatig een terugkoppeling plaats naar het MT met de stand van zaken. Waar nodig wordt dan het opleidingsplan bijgesteld in verband met het niet doorgaan van geplande opleidingen door werkdruk, onderbezetting of onvoldoende deelname waardoor de opleiding door geannuleerd wordt. Het opleidingsbudget is overgeheveld naar de begroting van de SED organisatie. De SED organisatie zal een strategisch opleidingsplan opstellen. Ziekteverzuimbeleid Het verzuim is sinds 2011 een speerpunt binnen de organisatie van de gemeente Enkhuizen. Het verzuimbeleid is hierop aangepast en we zijn de samenwerking aangegaan met een zelfstandig bedrijfsarts, die op locatie van de gemeente Enkhuizen (en ook onze SED partners) zijn spreekuur houdt. In 2015 wordt er een ziekteverzuimprotocol opgesteld voor de medewerkers in de SED organisatie. Ook zullen afspraken gemaakt worden over het ziekteverzuimbeleid, de Risico Inventarisatie- en Evaluatie (RI&E) en Periodiek Medisch Onderzoek (PMO). Arbobeleid Arbodienst Sinds 2013 werken de gemeenten Stede Broec, Enkhuizen en Drechterland met dezelfde bedrijfsarts. Deze samenwerking is van toegevoegde waarde, we kunnen breder insteken op re-integratie van langdurig zieken en ook hebben we hierdoor een bredere inzetbaarheid van het spreekuur van de bedrijfsarts. In het jaar 2015 zal er vanuit de SED organisatie een aanbesteding plaatsvinden. IZA Bedrijfszorgpakket Alle drie de gemeentes maken gebruik van het IZA Bedrijfszorgpakket. Een van de redenen hiervoor is dat de medewerkers hierdoor gebruik kunnen maken van met name fysiotherapie en bedrijfsmaatschappelijk werk. We merken door alle veranderingen die op ons af komen, dat er vooral behoefte is om hierover in gesprek te gaan. Wij werken nu een lange tijd samen met een vaste bedrijfsmaatschappelijk werkster en dit werkt heel prettig en preventief in relatie tot verzuim, uitval, onvrede. Dat laat het verzuimpercentage dan ook zien. In 2015 verlengen we het contract voor de SED organisatie en halverwege het jaar onderzoeken we of het rendabel is en of we dit blijven hanteren. Interbestuurlijk toezicht De Wet revitalisering generiek toezicht (Wet RGT) is op 1 oktober 2012 in werking getreden en heeft tot gevolg dat het toezicht op de uitvoering van medebewindswetten niet langer versnipperd is over diverse organisaties. Voor ons zal de provincie voortaan op een aantal gebieden gericht toezicht houden en zo nodig handhaven als wij onze taken verzuimen.
Gemeente Enkhuizen
66
Programmabegroting 2015
Zij heeft in december 2013 een verordening vastgesteld die tot stand is gekomen met medewerking van diverse gemeentelijke vertegenwoordigers. In de provinciale verordening is aangegeven op welke gebieden het toezicht betrekking heeft. Dit zijn de Archiefwet, de Wet ruimtelijke ordening, de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en een onderdeel van de Wet veiligheidsregio’s. Over bovenstaande onderwerpen wordt verslag gedaan op het betreffende beleidsprogramma onder het kopje ‘Interbestuurlijk toezicht’ Meer informatie over dit onderwerp en hoe wij onze taken hebben uitgevoerd is te vinden op de website www.waarstaatjegemeente.nl. Interbestuurlijk toezicht; Archiefwet Het Westfries Archief heeft een rapportage opgesteld naar aanleiding van een onderzoek naar onze verplichtingen die voortvloeien uit de Archiefwet. Hieruit zijn 35 aandachtspunten gekomen waar we de komende tijd mee aan de gang moeten om te verbeteren. Een deel hiervan wordt meegenomen in de inrichting van werkprocessen binnen SED. Voor het andere deel komt een apart voorstel met oplossingen. Daar wordt op dit moment aan gewerkt.
Gemeente Enkhuizen
67
Programmabegroting 2015
Paragraaf 6
Verbonden partijen
Inleiding In de paragraaf ‘verbonden partijen’ wordt de visie van de gemeente op verbonden partijen, in relatie tot de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in de begroting, gepresenteerd. Daarnaast zullen, conform de wettelijke regeling, ook de beleidsvoornemens ten aanzien van de verbonden partijen in beeld worden gebracht. Relatie met de begroting De gemeente Enkhuizen heeft bestuurlijke en financiële belangen in gemeenschappelijke regelingen en vennootschappen. Deze instellingen (verbonden partijen) voeren beleid uit voor de gemeente. Dit beleid kan in principe ook door de gemeente in eigen beheer worden uitgevoerd. De gemeente mandateert als het ware de verbonden partijen, maar blijft wel de eindverantwoordelijkheid houden voor het realiseren van de beoogde doelstellingen van de programma’s. Wat zijn verbonden partijen? Verbonden partijen betreffen derde rechtspersonen, waarmee de gemeente een bestuurlijke en financiële band heeft. Dat zijn onder meer deelnemingen (vennootschappen), openbare lichamen op grond van de WGR (Wet Gemeenschappelijke regelingen), zelfstandige bestuursorganen, stichtingen en verenigingen. Het is nadrukkelijk niet de bedoeling te rapporteren over alle partijen waarmee de gemeente op enigerlei wijze verbonden is. Het criterium is gelegd bij die partijen waar de gemeente een bestuurlijk en financieel belang in heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur van een participatie of het hebben van stemrecht. Met een financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of financiële problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente. Waarom een paragraaf verbonden partijen? Vanwege bestuurlijke en financiële belangen en mogelijke risico’s is het wenselijk dat in de begroting en jaarstukken meer aandacht wordt besteed aan derde rechtspersonen. Dit betreft derde rechtspersonen waarmee de gemeente een bestuurlijke en financiële band heeft. Er zijn overigens nog enkele redenen die informatievoorziening van verbonden partijen rechtvaardigen. De paragraaf verbonden partijen is namelijk om nog een tweetal reden van het belang voor de raad; 1.
2.
Verbonden partijen voeren vaak een beleid uit dat de gemeente in principe nooit alleen kan doen. De gemeente mandateert als het ware een verbonden partij. De gemeente blijft de uiteindelijke verantwoordelijkheid houden voor het realiseren van de beoogde doelstellingen van de programma’s. De doelstelling van de verbonden partijen stemmen immers overeen met die van de gemeente. Daarnaast moet worden getoetst of de doelstellingen van de verbonden partijen zijn gerealiseerd. Ook de kosten en de financiële risico’s die de gemeente met verbonden partijen kan oplopen en de daaruit voortvloeiende budgettaire gevolgen zijn aanleiding tot uitvoerige informatieverstrekking. Zonder een paragraaf verbonden partijen kan er een leemte ontstaan, waardoor de raad zijn taken niet goed kan uitvoeren.
Hierna wordt een overzicht gegeven van de partijen waaraan onze gemeente is verbonden. Gekozen is voor een indeling in gemeenschappelijke regelingen en vennootschappen.
Gemeente Enkhuizen
68
Programmabegroting 2015
Gemeenschappelijke Regelingen
Ondersteuning bestuurlijke samenwerking West-Friesland Vestigingsplaats: Hoorn Rechtsvorm: Gemeenschappelijke regeling Activiteiten: Regiozaken algemeen, Urgentiecommissie, klachtencommissie en leerlingenvervoer (salarisdeel) Programma: 1 Bestuurlijke organisatie 5 Samenleving 7 Ruimtelijke ordening en Volkshuisvesting Bestuurlijk belang gemeente: Via portefeuillehouders deels vormgeven en regionale afstemming en deels regionale uitvoering van lokale taken. Omschrijving Jaarlijkse bijdrage Eigen vermogen per 31-12 Vreemd vermogen per 31-12 Jaarresultaat
Jaarrekening 2012 € 37.000 n.v.t. n.v.t. € 24.000
Begroting 2013 € 37.000 n.v.t. n.v.t. € 8.000
2014 € 37.000
2015 € 37.000
Algemeen Sinds 1 januari 2005 voert de gemeente Hoorn als centrumgemeente een aantal taken uit voor de regio die voortvloeien uit de gemeenschappelijke regeling “Ondersteuning bestuurlijke samenwerking Westfriesland 2005”. Beleidsvoornemens/activiteiten De gemeenschappelijke regeling biedt ondersteuning bij de uitvoering van een aantal regionale taken. Het gaat hierbij onder andere om de ondersteuning van regionale overleggen. Deze overleggen zijn: • Madivoso • VVRE • Portefeuillehouders overleg ABZ Verder voert de gemeenschappelijke regeling de volgende taken uit: • Volwasseneducatie en de Coördinatie regionaal jeugdbeleid • Regionale klachtencommissie woningtoewijzing • Regionale urgentiecommissie huisvesting • Coördinatietaken groepsvervoer voor West-Friesland (leerlingenvervoer+regiotaxi). Risico’s Niet van toepassing. Met ingang van 2008 is de liquidatie van het SOW beëindigd en zijn de overgebleven taken, de doorlopende verplichtingen en het beheer van de doorlopende voorzieningen en overeenkomsten ook bij deze regeling onder gebracht. De bijdrage hiervoor ligt jaarlijks rond de € 0,55 per inwoner, of voor onze gemeente circa € 10.000. Dit bedrag maakt geen deel uit van het totaalbedrag dat in de tabel is opgenomen als jaarlijkse bijdrage, omdat dit afzonderlijk in rekening wordt gebracht.
Gemeente Enkhuizen
69
Programmabegroting 2015
Centraal Afvalverwijderingsbedrijf West-Friesland (CAW) Vestigingsplaats: Alkmaar Rechtsvorm: Gemeenschappelijke regeling Activiteiten: Beheer van de aandelen HVC en beheer van de stortplaats te Westwoud Programma: 6 Begraafplaats en Milieu Bestuurlijk belang gemeente: Lid dagelijks bestuur Omschrijving
Jaarrekening 2012
Jaarlijkse bijdrage Eigen vermogen per 31-12 Vreemd vermogen per 31-12 Jaarresultaat
Begroting 2013
€ 133.000 € 2.118.000 € 108.000
€ 227.000 € 2.614.000 € 94.000
2014
2015 -
-
In 1973 is door de gemeenten in West-Friesland de Gemeenschappelijke Regeling Centraal Afvalverwerkingsbedrijf Westfriesland (CAW) ingesteld ten behoeve van het namens de deelnemende gemeenten vaststellen en (doen) uitvoeren van het beleid ten aanzien van huishoudelijke en andere afvalstoffen. Het CAW bezit geen inzamelmiddelen. Deze zijn overgedragen aan HVC. Het Dagelijks Bestuur van het CAW bestaat uit één lid per deelnemende gemeente. Het Dagelijks Bestuur wordt uit het midden van het Algemeen Bestuur gekozen. Aan het CAW nemen de gemeenten Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Medemblik, Koggenland, Opmeer, Stede Broec en Hollands Kroon deel. Beleidsvoornemens/activiteiten Binnen de gemeenschappelijke regeling worden de volgende activiteiten uitgevoerd; • Beheer van de voormalige stortplaats te Westwoud. • Uitoefening van de rechten en plichten zoals verbonden aan het aandeelhouderschap van de HVC. • Uitvoering van de taken en bevoegdheden in het kader van de gemeenschappelijke regeling. Risico’s Het CAW is houder van 358 van de 2.914 uitstaande aandelen van de NV Huisvuilcentrale Noord Holland en heeft zich garant gesteld voor rente en aflossing van leningen van de NV Huisvuilcentrale NoordHollandHuisvuilcentrale (HVC). De garantstelling is vastgelegd in de zogenaamde ballotageovereenkomst. Deze bepaalt het volgende ten aanzien van de financiering: Artikel 9; hoofdelijke garantstelling van aandeelhouders jegens financiers van HVC voor aangetrokken leningen, met onderlinge bijdrageplicht indien een aandeelhouder wordt aangesproken. Financiering en herfinanciering van activiteiten die niet het maatschappelijk belang dienen vallen buiten de garantstelling. Artikel 7; gezamenlijke exploitatie van HVC door de aandeelhouders door onderlinge verrekening van het nadelig saldo. Bij uitwinning of aansprakelijkheidsstelling van de aandeelhouders zijn de aandeelhouders onderling aansprakelijk naar rato van het aantal uitgegeven aandelen van de aan uitwinning of aansprakelijkheid verbonden kosten. Deze garantstelling vertaalt zich indirect naar de deelnemende gemeenten. Het totaal waarvoor de aandeelhouders volgens artikel 9 van de ballotageovereenkomst garant staan voor rente en aflossing is op 31 december 2012 € 591.132.000. Er zijn 2.914 aandelen uitgegeven. Het aandeel van het CAW hierin is 358. Dit is een percentage van 12,29%, waardoor de garantstelling van het CAW een bedrag beloopt van ruim € 72 miljoen. Op basis van het inwoneraantal betekent dat voor de gemeente Enkhuizen een bedrag van ruim € 6 miljoen. Archiefdienst Westfriese gemeenten Vestigingsplaats: Hoorn Rechtsvorm: Gemeenschappelijke regeling. Activiteiten: Het beheren, bewaren en ter beschikking stellen van de historische archieven van de deelnemende gemeenten. Programma: Hulpkostenplaats facilitaire dienstverlening Bestuurlijk belang gemeente: Lid Algemeen bestuur
Gemeente Enkhuizen
70
Programmabegroting 2015
Omschrijving Jaarlijkse bijdrage Eigen vermogen per 31-12 Vreemd vermogen per 31-12 Jaarresultaat (na bestemming)
Jaarrekening 2012 2013 € 120.000 € 116.000 € 580.000 € 514.000 € 443.000 € 365.000 €34.000 -/- € 33.000
Begroting 2014 2015 € 119.000 € 119.000
Algemeen De missie van het Westfries archief is: het regionaal historisch centrum voor West-Friesland te zijn. Een professionele, publieksgerichte dienst waar (Westfriese) burgers, instellingen en overheden als vanzelf terecht komen met historische vragen. De kerntaken van het Westfries Archief zijn: • • •
Het beheren, bewaren en ter beschikking stellen van de historische archieven van de deelnemende gemeenten (wettelijke taak). Het (als toekomstig archiefbeheerder) adviseren en inspecteren van de aangesloten Westfriese gemeenten op het gebied van (digitaal) duurzaam archiefbeheer (wettelijke taak) Een kennis- en informatiecentrum zijn op het gebied van de lokale en regionale geschiedenis door het opbouwen en beheren van een zo breed mogelijke collectie regionaal-historisch bronnenmateriaal en door deze collectie op een zo actief mogelijke wijze beschikbaar te stellen aan en dienstbaar te maken voor een breed publiek.
Beleidsvoornemens/activiteiten In 2011 is Heeft het Algemeen Bestuur het Informatieplan vastgesteld. In dit plan zijn 17 projecten geformuleerd. Het gaat hierbij om een groot aantal kleinere projecten en een paar wat grotere. Een van de grotere projecten is de invoering en verdere uitwerking van de nieuwe website. De site is in 2012 online gegaan. Het jaar 2013 en 2014 werd c.q. gebruikt om met verdere digitalisering het publieksbereik uit te breiden. Gemeenten maar ook burgers zullen straks een groot deel van hun informatie op afstand kunnen vinden. Risico’s Voor de uitvoering van het informatieplan gaat het bestuur er voorlopig vanuit dat het financiële plaatje gedekt kan worden uit de eigen begroting en reserves. De term ‘voorlopig’ is een mogelijk risico. In 2015 wordt een nieuw Informatieplan aan het bestuur voorgelegd. Archeologie Westfriese gemeenten Vestigingsplaats: Hoorn Rechtsvorm: Gemeenschappelijke regeling Activiteiten: Het uitvoeren van specialistische taken op het gebied van advisering, toetsing, booronderzoek enz. in het kader van archeologie. Programma: 7 Ruimtelijke ordening en Volkshuisvesting Niet van toepassing Bestuurlijk belang gemeente: Omschrijving Jaarlijkse bijdrage Eigen vermogen per 31-12 Vreemd vermogen per 31-12 Jaarresultaat (na bestemming)
Jaarrekening 2012 17.000 n.v.t. n.v.t. n.v.t.
Begroting 2013 € 17.500 n.v.t. n.v.t. n.v.t.
2014 € 17.000
2015 € 17.500
Algemeen Op 1 juni 2010 is de Regionale Samenwerking Archeologie Westfriese Gemeenten, kortweg Archeologie WestFriesland, van start gegaan. De samenwerkende gemeenten zijn op alfabetische volgorde: Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Koggenland, Medemblik, Opmeer en Stede Broec. Sinds de samenvoeging van Medemblik
Gemeente Enkhuizen
71
Programmabegroting 2015
met de gemeenten Andijk en Wervershoof, behoort dit gebied sinds 1-1-2011, inclusief de waterbodem, ook tot de regio. Beleidsvoornemens/activiteiten De ingevoerde Wet op de Archeologische Monumentenzorg (Nederlandse uitwerking van het Verdrag van Malta), zorgt voor een aanmerkelijke verzwaring van de verantwoordelijkheid bij de individuele gemeenten voor de zorg van het erfgoed in de bodem. Deze wet regelt hoe gemeenten bij hun ruimtelijke plannen rekening moeten houden met het erfgoed. Dat wil zeggen dat in het ruimtelijk ordeningsbeleid ook deze waarden onderdeel dienen uit te maken van de afwegingen in de besluitvorming. Door deze decentralisatie wordt van de gemeenten verwacht over kennis en expertise op het complexe beleidsveld te beschikken. Dit is voor veel gemeenten alleen in de gezamenlijkheid haalbaar gebleken. Tot de kerntaken van Archeologie West-Friesland behoren o.a. Het adviseren van gemeenten, projectontwikkelaars en particulieren; Het uitvoeren van archeologisch onderzoek; Het archeologisch depotbeheer; Archeologie speelt een belangrijke rol in het gemeentelijk archeologiebeleid voor wat betreft de hele keten van archeologische monumentenzorg; Kennisbank over de West-Friese archeologie. Risico’s De initiatiefnemer van een ruimtelijke project neemt in beginsel de archeologische kosten voor zijn rekening. In geval van excessieve kosten kunnen de archeologische kosten in redelijkheid niet (geheel) ten laste van de initiatiefnemer komen. Wanneer de werkelijke kosten de redelijkheid te boven gaan, kan een initiatiefnemer een verzoek indienen bij de gemeente als bevoegd gezag, om ook bij te dragen in de kosten. De gemeente zal zelf per geval moeten afwegen wat ‘redelijk’ of ‘buitenproportioneel’ is of dat er aanpassingen in het bouwplan mogelijk en acceptabel zijn.
Veiligheidsregio Noord-Holland Noord Alkmaar Vestigingsplaats: Rechtsvorm: Gemeenschappelijke regeling Activiteiten: Het verkleinen van risico’s en het beperken van leed en schade bij incidenten. Programma: 2 Openbare orde en veiligheid 7 Ruimtelijke ordening en Volkshuisvesting Bestuurlijk belang gemeente: Lid algemeen bestuur Omschrijving Jaarlijkse bijdrage Eigen vermogen per 31-12 Vreemd vermogen per 31-12 Jaarresultaat (na bestemming)
Jaarrekening 2012 € 200.000 € 2.408.000 € 9.677.000 € 638.000
2013 € 195.000 € 1.563.000 €56.4.903.000 -/-€ 508.000
Begroting 2014 € 191.000
2015 € 1.042.000
Algemeen De Veiligheidsregio Noord-Holland Noord staat voor het verkleinen van risico's en het beperken van leed en schade bij incidenten en realiseert dit door het bieden van adequate hulp en het samenwerken met alle bij de veiligheid en hulpverlening betrokken partijen. Het motto van de veiligheidsregio luidt: 'Samen Hulpvaardig'. Een veiligheidsregio is een gebied waarin de besturen en hulpverleningsdiensten samenwerken op het gebied van rampenbestrijding- en crisisbeheersing, brandweerzorg, ambulancezorg en GHOR. Gezamenlijk zorgen ze er voor dat de diensten en de gemeenten goed zijn voorbereid wanneer in die regio een ramp of een groot incident gebeurt, zodat de hulpverlening snel en goed van start kan gaan. Gezamenlijk zorgen ze er ook voor dat er maatregelen zijn genomen die de kans op rampen zo klein mogelijk maken. Dit allemaal om de veiligheid van de inwoners te vergroten.
Gemeente Enkhuizen
72
Programmabegroting 2015
De Veiligheidsregio Noord-Holland Noord bestaat uit de ambulancedienst, de regionale brandweer, de GHOR en de gemeenschappelijke diensten meldkamer, veiligheidsbureau en bedrijfsvoering. Beleidsvoornemens/activiteiten De doelstellingen voor 2014 sluiten aan op het beleidsplan Veiligheidsregio Noord-Holland Noord 2013-2016 'Slim samenwerken vanuit de basis' dat in maart 2013 is vastgesteld door het Algemeen Bestuur. Dat resulteert in de volgende vijf speerpunten van beleid: 1. Risicobewustzijn stimuleren en werken aan veerkracht van de samenleving. 2. Vrijwilligheid en burgerparticipatie benutten. 3. Vakbekwaamheid op orde. 4. Slimme planvorming. 5. Toetsende rol veiligheidsregio. Risico’s De vorming van de regionale brandweer per 1 januari 2015 brengt een nieuwe begroting met zich mee. De consequenties voor de gemeentelijke bijdrage zijn nog onduidelijk. Ook de overdracht naar de Veiligheidsregio kan frictiekosten met zich meebrengen. Ontwikkelingen De Eerste Kamer heeft op 25 september 2012 ingestemd met het aanpassen van de Wet veiligheidsregio’s. Daarmee is de regionalisering van de brandweer een verplichting geworden. De gemeentelijke brandweer moet opgaan in één regionale organisatie. De wetswijziging is ingegaan op 1 januari 2014. Het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio Noord-Holland Noord gaat uit van uitvoering op 1 januari 2015. Voor deze datum is gekozen om de overgang naar één organisatie zorgvuldig te laten verlopen.
Regionale Uitvoeringsdienst Noord–Holland Noord (RUD) Vestigingsplaats: Hoorn Gemeenschappelijke regeling Rechtsvorm: Activiteiten: Zorg voor het milieu in de ruimste zin Programmaonderdelen: 7 Ruimtelijke ordening en Volkshuisvesting Bestuurlijk belang gemeente: Lid algemeen bestuur Omschrijving Jaarlijkse bijdrage Milieudienst Jaarlijkse bijdrage RUD Eigen vermogen per 31-12 Milieudienst Eigen vermogen per 31-12 RUD Vreemd vermogen per 31-12 Milieudienst Vreemd vermogen per 31-12 RUD Jaarresultaat (na bestemming) Milieudienst Jaarresultaat (na bestemming) RUD
Gemeente Enkhuizen
Jaarrekening 2012 € 342.000
Begroting 2013 € 342.000
2014 € 333.000
2015 € 334.000
€ 820.000 n.v.t. € 485.000
€ 223.000
n.v.t.
€ 4.554.000
€ 293.000 n.v.t.
€0
73
Programmabegroting 2015
Algemeen Om de kwaliteit van vergunningverlening, toezicht en handhaving in het omgevingsrecht op een hoger peil te brengen, hebben Rijk, provincies en gemeenten het proces van vorming van regionale uitvoeringsdiensten in gang gezet. Regionale uitvoeringsdiensten zijn diensten waar taken voor vergunningverlening, toezicht en handhaving, met name op het gebied van milieu, worden ondergebracht, zowel van de provincie als van de gemeenten. Alle betrokken besturen hebben besloten om een RUD op te richten voor het gebied Noord-Holland Noord. De Regionale Uitvoeringsdienst Noord-Holland Noord wordt gevormd door de provincie Noord Holland en 19 gemeenten in de regio Noord-Holland Noord. De dienst voert in opdracht van deze gemeenten en de provincie milieutaken uit. De nieuwe organisatie is sinds 1 januari 2014 operationeel, de balans is echter per 15-7-2013 opgenomen.. Beleidsvoornemens/activiteiten De aan de RUD opgedragen gemeentelijke milieutaken worden vertaald in een werkplan waarin per gemeente wordt aangegeven hoeveel uren per taak beschikbaar zijn. De hoofddoelstelling van de RUD is het professioneel en efficiënt uitvoeren van milieutaken van deelnemende gemeenten. Vanuit deze doelstelling wordt op hoofdlijnen gewerkt aan het volgende: • Adequate uitvoering van de wettelijke milieutaken van de gemeenten • Inspelen op landelijke ontwikkeling op milieugebied en deze vertalen naar beleid en uitvoering • Uitvoering geven aan taken die voortvloeien uit subsidieverplichtingen die gemeenten zijn aangegaan, denk hierbij aan ISV (Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing) subsidies. Risico’s De risico’s binnen de RUD worden onderscheiden in juridische risico’s en financiële risico’s. Juridische risico’s zijn met name aansprakelijkheidstellingen. Gemeenten zijn in alle gevallen zelf aansprakelijk, immers de RUD werkt onder mandaat. Financiële risico’s zijn met name het wegvallen van inkomsten. Dit kan komen door bezuinigingen bij de deelnemende gemeenten. Ter afdekking van dit risico is de reserve Desintegratieschade in het leven geroepen.
Recreatieschap West-Friesland Vestigingsplaats: Rechtsvorm: Activiteiten: Programma: Bestuurlijk belang gemeente: Omschrijving Jaarlijkse bijdrage Eigen vermogen per 31-12 Vreemd vermogen per 31-12 Jaarresultaat (na bestemming)
Bovenkarspel Gemeenschappelijke Regeling Behartigen van de belangen van de zeven West-Friese gemeenten met betrekking tot openluchtrecreatie en het landschap 8 Economische zaken, Toerisme en Recreatie Lid algemeen bestuur Jaarrekening 2012 € 95.000 € 1.408.000 € 2.869.000 € 2.000
Begroting 2013 € 95.000 € 1.186 € 2.882 -/- € 39.000
2014 € 93.000
2015 € 93.000
Algemeen Het Recreatieschap Westfriesland behartigt voor de zeven West-Friese gemeenten de belangen van de openluchtrecreatie, de natuur en het landschap. Het Recreatieschap Westfriesland is opgericht op 1 juni 1973 (toen gespeld als 'Rekreatieschap Westfriesland'). Verspreid door West-Friesland liggen de negen terreinen van het Recreatieschap Westfriesland. Deze zijn gevarieerd ingericht en bieden elk wat wils. Het recreatieschap bestaat uit drie afdelingen, dit zijn; Groen- en recreatiebeheer, verblijfsrecreatie en het projectbureau Landschapsplan-WF.
Gemeente Enkhuizen
74
Programmabegroting 2015
Beleidsvoornemens/activiteiten Het waarborgen van de openbare toegankelijkheid van de algemene recreatievoorzieningen alsmede het verhogen van de kwaliteit en kwantiteit. Voor wat betreft de verblijfsrecreatie blijft het Recreatieschap zich richten op kleinschalige kampeervoorzieningen met een hoog kwaliteitsniveau. Het vergroten van het aantal recreatieplaatsen is één van de speerpunten in het landschapsplan daarnaast is het verhogen van de landschappelijke en natuurwaarden t.b.v. recreatie en toerisme onderdeel van het Landschapsplan. Verder wordt er aandacht geschonken aan de integrale projectontwikkeling binnen de kaders van het Landschapsplan. Risico’s Om risico’s zo veel mogelijk te beperken heeft het Algemeen bestuur in 2010 een algemene reserve in het leven geroepen van maximaal € 100.000 om de continuïteit te kunnen waarborgen en tegenvallers te kunnen opvangen. Het totale eigen vermogen is aanzienlijk hoger, omdat ook de bestemmingsreserves hiertoe behoren.
Op/Maat Vestigingsplaats: Rechtsvorm: Activiteiten: Programma: Bestuurlijk belang gemeente:
Hoorn Gemeenschappelijke regeling Op/Maat voert voor de 7 Westfriese gemeenten de Wsw uit. 5 Samenleving Lid van algemeen en dagelijks bestuur
Omschrijving
Jaarrekening 2012
Jaarlijkse bijdrage Eigen vermogen per 31-12 Vreemd vermogen per 31-12 Jaarresultaat (na bestemming)
Begroting 2013
€ 11.730.000 € 3.090.000 € 483.000
2014
2015
€ 11.484.000 € 2.791.000 € 80.000
De gemeente levert geen financiële bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling. Wel wordt de rijksbijdrage doorbetaald aan Op/Maat. Dit is een bedrag van € 2.100.000. Algemeen Op/maat biedt werk aan mensen die een SW-indicatie hebben. Het werk bij Op/Maat is gericht op de ontwikkeling en vaardigheden naar de mogelijkheden van mensen met het doel hen te begeleiden naar de arbeidsmarkt. Uitgangspunt is plaatsing in het reguliere bedrijfsleven en bij uitzondering in de eigen productiebedrijven. Ontwikkelingen De Eerste Kamer heeft in juni 2014 ingestemd met de Participatiewet. Vanaf 1 januari 2015 zal deze wet ingaan en in het kort betekent dit een samenvoeging van de Wet Werk en Bijstand, De Wet Sociale Werkvoorziening en de Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening Jonggehandicapten (Wajong). In Westfriesland is besloten deze wet (grotendeels) gezamenlijk uit te gaan voeren. De GR Op/maat wordt vanaf 1-1-2015 dan ook omgevormd tot de GR WerkSaam Westfriesland. De beleidsvoornemens/activiteiten/risico zijn op dit moment nog in ontwikkeling en de Gemeenteraden worden hierover zo spoedig mogelijk verder geïnformeerd.
Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Schagen Vestigingsplaats: Rechtsvorm: Gemeenschappelijke regeling Activiteiten: De GGD Hollands Noorden bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid en veiligheid van de inwoners van Noord-Holland Noord Programma: 5 Samenleving Bestuurlijk belang gemeente: Lid algemeen bestuur
Gemeente Enkhuizen
75
Programmabegroting 2015
Omschrijving Jaarlijkse bijdrage Eigen vermogen per 31-12 Vreemd vermogen per 31-12 Jaarresultaat (na bestemming)
Jaarrekening 2012 2013 € 306.000 € 323.000 € 182.000 € 497.000 € 3.861.000 € 3.299.000 -/-€ 555.000 € 361.000
Begroting 2014 2014 € 306.000 € 321.000
Algemeen GGD Hollands Noorden is de gezondheidsdienst van de gemeenten in Noord-Holland Noord. Zij beschermt en bevordert de gezondheid en veiligheid van alle inwoners van Noord-Holland door: het signaleren van gezondheidsrisico’s en onveiligheden en de inzichten hierover actief te verspreiden; het beschermen tegen natuurlijke of opzettelijke bedreigingen van de volksgezondheid met preventie, bestrijding en voorlichting; het bevorderen van individueel en collectief gezond gedrag en preventief beleid van gemeenten en andere spelers in de gezondheidszorg. Om dit te realiseren, voert de GGD een aantal taken uit 1. ondersteuning van gemeenten bij de realisatie en uitvoering van het lokaal gezondheidsbeleid 2. uitvoeren van taken die wettelijk aan de GGD zijn opgedragen zoals infectieziektebestrijding, medische milieukunde, technische hygiënezorg, publieksvoorlichting en gezondheidsbevordering 3. uitvoeren van overige taken die door een of meer gemeenten aan de GGD zijn opgedragen zoals openbaar geestelijke gezondheidszorg, opvoedingsondersteuning en dergelijke 4. uitvoeren van jeugdgezondheidszorg van -9 maanden tot 19 jaar 5. uitvoeren van taken voor derden zoals politie en justitie en reizigers. Bij de uitvoering van haar taken houdt de GGD zich aan onze vier kernwaarden: betrouwbaar, maatschappijgericht, resultaatgedreven en initiatiefrijk. Beleidsvoornemens/activiteiten In 2011 hebben de gemeenten uit het werkgebied voor de periode 2012-2015 een bezuinigingspakket opgelegd aan de GGD om de gemeentelijke bijdrage te verlagen. De voorgenomen bezuinigingsmaatregelen zijn grotendeels uitgevoerd. Probleem is echter dat de bezuinigingen leiden tot boventalligheid van medewerkers. Vanwege de beperkte mogelijkheden om boventallige medewerkers in- of extern naar ander werk te begeleiden, blijft de GGD verantwoordelijk voor de (loon)kosten voor deze medewerkers. Het Algemeen Bestuur heeft besloten om over de jaren 2013 t/m 2015 de kosten voor boventalligheid (mobiliteitspool) jaarlijks extra bij te dragen aan de GGD. Het jaar 2015 staat in het teken van grote veranderingen (decentralisaties) in het sociaal domein van de gemeenten. De GGD kan als gemeentelijke gezondheidsorganisatie op verschillende manieren bijdragen aan de uitvoering van de daaruit voortvloeiende taken. De hoofddoelstellingen in 2015 zijn: - Modernisering en verbetering van de dienstverlening aan onze klanten; - Versterking van gezond gedrag, met als doel preventie van maatschappelijke gezondheidsproblemen en daarmee gepaard gaande hoge kosten; - Op het juiste moment de juiste aandacht, het juiste advies en zorg, met als doel een doelgerichte en efficiënte inzet van de jeugdgezondheidszorg; - Versterking van de eigen kracht van burgers met als doel met ondersteuning van het eigen netwerk en hulp op maat hun eigen regie op het tot oplossing komen van problemen te behouden; - Versterking van de samenwerking in de keten met als doe het effect van onze inzet duurzaam te vergroten; Dienstverlening aan onze gemeenten met als doel de gemeenten te ondersteunen bij het richten en onderbouwen van gemeentelijk sociaal maatschappelijk beleid, de uitvoering daarvan en de meting van de resultaten van ingezet beleid door een flexibele en kostenbewuste GGD. Risico’s
Gemeente Enkhuizen
76
Programmabegroting 2015
Indien de kosten van de mobiliteitspool minder snel verminderen dan voorzien, zal minder snel de bezuinigingsoperatie afgerond kunnen worden. Andere ontwikkelingen op het gebied van collectieve arbeidsvoorwaarden, de ontwikkeling van de omvang van de aanvullende diensten en ook de realisatie van de overige onderdelen van het bezuinigingspakket kunnen leiden tot financiële voor of nadelen. De vermenging van de wettelijke- en niet-wettelijke taken kunnen leiden tot kostenverhoging van de gemeente, omdat de apparaatskosten van de taken niet goed onderscheiden kunnen worden.
Financiering personeelsplan Muziekschool West-Friesland Vestigingsplaats: Gemeente Medemblik Rechtsvorm: Gemeenschappelijke regeling Activiteiten: Vereffening personeelskosten muziekschool West-Friesland Programma: 5 Samenleving Bestuurlijk belang gemeente: Niet van toepassing Omschrijving Jaarlijkse bijdrage Eigen vermogen per 31-12 Vreemd vermogen per 31-12 Jaarresultaat (na bestemming)
Jaarrekening 2012 2013 € 55.000 € 58.000 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
Begroting 2014 2015 € 53.000 € 53.000
Algemeen De gemeente participeert met de gemeenten Drechterland en Medemblik in deze regeling. In 1990 is deze ontstaan omdat de gemeenschappelijke regeling Muziekschool Westfriesland opging in de stichting muziekschool. Het personeel is om organisatorische redenen ondergebracht bij een centrumgemeente (toen gemeente Wervershoof). Dit omdat door de fusie verschillen zouden ontstaan in de rechtspositie tussen de nieuwe medewerkers in de muziekschool en het overgekomen personeel. Deze GR is bedoeld om de financiële verplichtingen die hieruit voortvloeien vast te leggen. Deze regeling eindigt op het moment dat er geen voormalig personeel meer in dienst is bij de gemeente. Beleidsvoornemens/activiteiten In regionaal verband wordt onderzocht op wat voor manier het muziekonderwijs herijkt kan worden. Het doel is om een beter bereik te behalen en het muziekonderwijs binnen de scholen te professionaliseren. Het aanbod zal flexibeler en meer vraaggericht ingezet moeten worden. Het is nog de vraag of het instituut ‘muziekschool’ daar in haar huidige vorm nog in past. Niet alleen de gemeenten, maar ook het veld (de aanbieders) worden bij dit proces betrokken. De gemeenten dienen de voorwaarden en kaders te vormen en de instellingen worden uitgenodigd om op basis hiervan met ideeën te komen voor de organisatie van het aanbod. Risico’s De risico’s gaan gepaard met eventuele afbouw van subsidies en de gemeenschappelijke regeling. Omdat de gemeenschappelijke regeling bestaat uit het personeelsplan voor de muziekschool is er sprake van financiële verplichtingen bij wijziging of afbouw van de regeling.
Regionale rekenkamer Vestigingsplaats: Rechtsvorm: Activiteiten: Programma: Bestuurlijk belang gemeente:
Gemeente Enkhuizen
Gemeente Stede Broec Personele Unie Het doen van rekenkameronderzoek 1 Bestuurlijke organisatie Niet van toepassing
77
Programmabegroting 2015
Omschrijving
Jaarrekening 2012 2013 € 10.000 € 15.000 n.v.t. n.v.t. n.v.t.
Jaarlijkse bijdrage Eigen vermogen per 31-12 Vreemd vermogen per 31-12 Jaarresultaat (na bestemming)
Begroting 2014 2015 € 19.000 € 19.000
Algemeen De gemeenten Stede Broec, Enkhuizen en Drechterland zijn een samenwerkingsovereenkomst aangegaan om de, wettelijk verplichte, rekenkamerfunctie in te vullen. De rekenkamercommissie is door de gemeenteraad bij verordening op 4 oktober 2011 ingesteld. Rekenkameronderzoek is bedoeld om een bijdrage te leveren aan de transparantie en de effectiviteit van het lokale overheidsbestuur. Deze onderzoeken kunnen een rol spelen in de verantwoording van het college van burgemeester en wethouders aan uw raad, maar ook in de publieke verantwoording. Door invulling te geven aan de rekenkamerfunctie geeft uw raad (verder) inhoud aan zijn controlerende taak. Beleidsvoornemens/activiteiten Het doen van rekenkameronderzoek. Risico’s Niet van toepassing. SED-organisatie Vestigingsplaats: Rechtsvorm: Activiteiten:
Programma: Bestuurlijk belang gemeente:
Stede Broec, Enkhuizen en Drechterland Gemeenschappelijke regeling Bewerkstelligen van een kwalitatief hoogwaardige, effectieve en efficiënte uitvoering door de SED-organisatie van de door de gemeenten opgedragen uitvoerende taken met het oog op een goede dienstverlening aan de inwoners en een krachtige ondersteuning aan de besturen van de gemeenten. 1 Bestuurlijke organisatie Lid algemeen bestuur en dagelijks bestuur
Omschrijving
Jaarrekening 2012
Jaarlijkse bijdrage Eigen vermogen per 31-12 Vreemd vermogen per 31-12 Jaarresultaat (na bestemming)
Begroting 2013
n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
2014 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
2015 € 9.654.000
Algemeen In juni/juli 2013 hebben de raden van de gemeenten Stede Broec, Enkhuizen en Drechterland (de SEDgemeenten) besloten in te stemmen met het aangaan van een ambtelijke fusie. Daarbij is tevens besloten om aan de colleges toestemming te verlenen de Gemeenschappelijke Regeling SED-organisatie aan te gaan. Daarmee werd door de raden de basis gelegd voor de daadwerkelijke integratie van de drie ambtelijke organisaties per 1 januari 2015.
Beleidsvoornemens/activiteiten Deze SED-organisatie staat ten dienste van het gemeentebestuur, van de inwoners, instellingen en bedrijven van de deelnemende gemeenten. Het gemeentebestuur behoudt de lokale beleidsvrijheid en de eigen politiekbestuurlijke besluitvormingstrajecten.
Gemeente Enkhuizen
78
Programmabegroting 2015
In het bedrijfsplan ‘SED-organisatie: Krachtig, efficiënt en nabij’ is aangegeven dat de SED-organisatie een bijdrage dient te leveren aan het realiseren van de volgende strategische doelstellingen: a. het verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening aan burgers; b. het verminderen van de kwetsbaarheid; c. het realiseren van efficiencyvoordelen; d. het benutten van strategische voordelen van samenwerking in de regio.
Risico’s De risico’s binnen de SED worden onderscheiden in juridische risico’s en financiële risico’s. Juridische risico’s zijn met name aansprakelijkheidstellingen. Gemeenten zijn in alle gevallen zelf aansprakelijk, immers de SED werkt onder mandaat. Financiële risico’s zijn met name het wegvallen van inkomsten. Dit kan komen door bezuinigingen bij de deelnemende gemeenten. Shared Service Centre ICT DeSom Vestigingsplaats: Wognum Rechtsvorm: Gemeenschappelijke regeling Activiteiten: Bewerkstelligen van een kwalitatief hoogwaardige en een doelmatige uitvoering door het SSC van de door de gemeenten opgedragen uitvoerende taken en de ondersteuning in brede zin op het terrein van de ICT en het creëren van de voorwaarden voor een efficiënte bedrijfsvoering en een efficiënte en klantgerichte dienstverlening. Programma: 1 Bestuurlijke organisatie Bestuurlijk belang gemeente: Lid algemeen bestuur
Omschrijving
Jaarrekening 2012
Jaarlijkse bijdrage Eigen vermogen per 31-12 Vreemd vermogen per 31-12 Jaarresultaat (na bestemming)
Begroting 2013
n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
2014 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
2015 € 626.000 n.v.t. n.v.t. n.v.t.
Algemeen Deze samenwerking is (geleidelijk) gestart per 1 januari 2014 en moet uiterlijk op 1 januari 2016 voltooid zijn. Het komende jaar staat voor een groot deel in het teken van de uitwerking daarvan. Beleidsvoornemens/activiteiten Langere tijd is onderzoek gedaan naar regionale samenwerking op ICT-gebied. In 2011/2012 heeft dit geleid tot een concreet onderzoek naar de mogelijkheden voor een Shared Service Center (SSC) voor de gemeenten Drechterland, Enkhuizen, Stede Broec, Opmeer en Medemblik. In het eindrapport (met de titel: ‘Het geheel is meer dan de Som der delen’) is inzicht gegeven in het waarom en de daarbij behorende financiële consequenties. Verder verbetert deze samenwerking de bedrijfszekerheid op het gebied van de ICT. Om de samenwerking ook juridisch vorm te geven, is gekozen voor de oprichting van een gemeenschappelijke regeling (GR).
WerkSaam Westfriesland Vestigingsplaats: Rechtsvorm: Activiteiten: Programma: Bestuurlijk belang gemeente:
Gemeente Enkhuizen
Hoorn Gemeenschappelijke regeling Voert de Participatiewet uit voor de 7 Westfriese gemeenten 5 Samenleving Lid Algemeen bestuur en dagelijks bestuur
79
Programmabegroting 2015
Omschrijving
Jaarrekening 2012
Jaarlijkse bijdrage Eigen vermogen per 31-12 Vreemd vermogen per 31-12 Jaarresultaat (na bestemming)
Begroting 2013
n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
2014 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
2015 8.459.000 7.920.000 1.366.000 0
Algemeen Op 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. De Participatiewet is een bundeling van drie regelingen: de WWB (Wet Werk en Bijstand) Wajong (gedeeltelijk) en Wsw (Wet Sociale Werkvoorziening). De doelstelling van de Participatiewet is om iedereen met arbeidsvermogen toe te leiden naar werk, bij voorkeur regulier werk. De zeven gemeenten in Westfriesland gaan een groot deel van de taken van de Participatiewet uit laten voeren door WerkSaam Westfriesland (verder kortweg WerkSaam genoemd). WerkSaam is een samenwerkingsverband tussen de 7 Westfriese gemeenten en het SW-bedrijf Op/maat. Beleidsvoornemens/activiteiten Regionaal vastgestelde kaders zijn 1.
Een organisatie in het publieke domein voor de uitvoering van de WSW, de WWB en deel van de Wajong, voor re-integratie, inkomensverstrekking en werkgeversdienstverlening
2.
Een uitvoering binnen de door de raden vastgestelde budgettaire kaders op basis van het solidariteitsprincipe
3.
Een herkenbare uitvoering
Vastgestelde beleidsuitgangspunten: 1.
Uitgaan van de talenten van mensen, niet van regelingen
2.
Ondersteuning van werkzoekenden en werkgevers afgestemd op wat nodig is
3.
Ondersteuning van werkzoekende gaat uit van eigen kracht, is vrijwillig maar niet vrijblijvend
4.
Iedere gewerkte dag is er één
5.
Werk is regulier waar dat kan en beschut waar het moet
6.
Iedereen is actief of heeft een zinvolle dagbesteding of juiste ondersteuning
Risico’s De punten uit de financiële uitwerking van het bedrijfsplan zijn in het eerste kwartaal 2014 vastgesteld door de 7 gemeenteraden en geformaliseerd in de GR. De uitwerking van de financiële punten vindt plaats in de begroting van WerkSaam en zal in het vierde kwartaal 2014 naar alle gemeenteraden verzonden worden voor een zienswijze. Vennootschappen
NV Houdstermaatschappij Gaskop Noord-Holland Vestigingsplaats: Amsterdam Rechtsvorm: Naamloze Vennootschap Activiteiten: Het beheren van de aandelen NUON en Alliander Programma: 8 Economische zaken, Toerisme en Recreatie Bestuurlijk belang gemeente: Aandeelhouder
Gemeente Enkhuizen
80
Programmabegroting 2015
Omschrijving
Jaarrekening 2012
Aantal aandelen Nominale waarde
Begroting 2013
146 € 66.000
146 € 66.000
2014
2015
146 € 66.000
146 € 66.000
Algemeen De aandelen van deze houdstermaatschappij zijn in handen van gemeenten die vroeger eigenaar waren van het gasbedrijf. Het doel van deze verbonden partij was tot voor kort het beheren van de aandelen in NUON. Onze gemeente bezit 146 van de 4.646 aandelen in NV Houdstermaatschappij GKNH. De houdstermaatschappij had een aandelenbezit in NUON van 2,9%. De aandelen zijn gesplitst in aandelen productie- en leveringsbedrijf en aandelen netwerkbeheer. De eerstgenoemde aandelen zijn in 2009 verkocht aan het Zweedse bedrijf Vattenfall. De levering van de aandelen en de betaling van de koopsom zijn gefaseerd. In 2009 is 49% van de aandelen verhandeld, in 2011 15%, in 2013 15%. In 2015 zal 21% volgen. Het netwerkbeheer is in handen gekomen van Alliander NV. GKNH is daarmee aandeelhouder geworden van Alliander NV. Beleidsvoornemens/activiteiten Het beheren van de aandelen NUON Energy en Alliander. Risico’s Het dividend is afhankelijk van de winstuitkering Alliander NV aan NV Houdstermaatschappij GKNH.
NV Bank Nederlandse Gemeenten Vestigingsplaats: Den Haag Rechtsvorm: Naamloze Vennootschap Activiteiten: BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. Programma: Dekkingsmiddelen en onvoorzien Bestuurlijk belang gemeente: Aandeelhouder Omschrijving Aantal aandelen Nominale waarde Eigen vermogen Vreemd vermogen Achtergestelde schulden Jaarresultaat
Jaarrekening 2012 130.650 € 326.625 2.752 miljoen 139.443 miljoen 33 miljoen 332 miljoen
2013 130.650 € 326.625 3.425 miljoen 127.727 miljoen 32 miljoen 289 miljoen
Begroting 2014 130.650 € 326.625
2015 130.650 € 326.625
Algemeen BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt bij aan het laag houden van de kosten voor maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Dit kan als volgt worden toegelicht: het eigenaarschap van gemeenten, provincies en de Staat, alsmede het door de statuten beperkte werkterrein van de bank, bieden financiers het vertrouwen dat het risico van kredietverlening aan dit instituut zeer beperkt is. BNG Bank bundelt de uiteenlopende vraag van klanten tot een beroep op de financiële markten dat aansluit op de behoefte van beleggers wat betreft volume, liquiditeit en looptijd. Door de combinatie van beide elementen heeft de bank een uitstekende toegang tot financieringsmiddelen tegen zeer scherpe prijzen, die weer worden doorgegeven aan decentrale overheden en aan instellingen voor het maatschappelijk belang. Dat leidt voor de burger uiteindelijk tot lagere kosten voor tal van voorzieningen. De aandeelhouders hebben zeggenschap in BNG Bank via het stemrecht op de aandelen die zij bezitten (een stem per aandeel van € 2,50).
Gemeente Enkhuizen
81
Programmabegroting 2015
Beleidsvoornemens/activiteiten NV Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord Vestigingsplaats: Alkmaar Rechtsvorm: Naamloze Vennootschap Activiteit Stimulering van de economische structuur en daarmee de werkgelegenheid in Noord-Holland Noord Programma: 8 Economische zaken, Toerisme en Recreatie Bestuurlijk belang gemeente: Aandeelhouder Omschrijving Jaarlijkse bijdrage
Jaarrekening 2012 € 38.000
2013 € 37.000
Begroting 2014 € 39.000
2015 € 39.000
Algemeen Het ontwikkelingsbedrijf is een naamloze vennootschap met als aandeelhouders de provincie Noord-Holland en 24 gemeenten uit Noord-Holland Noord. De verhouding van de aandelen is 49% provincie en 51% verdeeld over de andere deelnemers. Beleidsvoornemens/activiteiten Het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord werkt als uitvoeringsorgaan in opdracht van de regio NoordHolland Noord in het teken van de overall ambitie: bedrijvigheid behouden en vergroten, meer mensen aan het werk in de eigen regio. In 2013 is er een transitie afgerond waarbij de aandelenverhouding is gesynchroniseerd met het aantal inwoners. Tevens is de Kamer van Koophandel geen aandeelhouder meer. Bij de transitie is besloten dat de N.V. zich alleen nog maar richt op regionale economische stimulering. Deelnemingen in projecten via onderliggende B.V.’s zullen worden afgestoten. Risico’s De gemeente is aandeelhouder in de N.V. en loopt daar alleen risico voor het initieel ingelegde aandelenbedrag (€ 1.000 euro). De onderliggende B.V.’s zijn deelnemingen in projecten als Distriport en andere bedrijventerreinen in de regio. Hier geldt in principe geen aansprakelijkheid voor de NV-aandeelhouders.
Gemeente Enkhuizen
82
Programmabegroting 2015
Paragraaf 7
Grondbeleid
Inleiding Het grondbeleid heeft een grote invloed op en samenhang met de realisatie van programma’s op het gebied van volkshuisvesting, verkeer en vervoer, sport en recreatie en economie. De ruimtelijke ordening schept hiervoor het kader. Daarnaast heeft het grondbeleid een grote financiële impact. De eventuele baten, maar vooral de financiële risico’s zijn van belang voor de beoordeling van de financiële positie van de gemeente. In deze verplichte paragraaf behorende bij de begroting wordt ingegaan op de uitvoering van de nota Grondbeleid. Op grond van artikel 22 van de zogenaamde “artikel 212 verordening” biedt het college eens in de vier jaar een (bijgestelde) nota Grondbeleid aan ter behandeling en vaststelling door de raad. De “Nota Grondbeleid 2011” is door de raad op 6 december 2011 vastgesteld. De huidige Nota Grondbeleid 2011 geeft de kaders aan met betrekking tot het te voeren grond- en prijsbeleid alsmede met betrekking tot de financiële grondslagen en risicomanagement. Tevens is in de nota een overzicht opgenomen van de verantwoordelijkheden en de bevoegdheden van de raad, het college en de ambtelijke organisatie. Volgens de nota worden in de paragraaf grondbeleid behorende bij de begroting de hoofdlijnen van het grondbeleid weergegeven alsmede de mogelijke effecten van actuele ontwikkelingen op dit beleid. De wettelijk voorgeschreven term “grondbeleid” is in principe te beperkt en te eenzijdig. Beter zou zijn te spreken over ontwikkelings- of vastgoedbeleid. In de Nota Grondbeleid 2011 is het grondbeleid gedefinieerd als: Het beleid dat, ten behoeve van de gemeentelijke doelstellingen op het gebied van ruimtelijke ordening, streeft naar het creëren van ruimte voor wonen, welzijn, zorg, werken, winkelen en recreëren in zowel uitleggebieden als bestaand stedelijk gebied, door het oppakken of ondersteunen van concrete ontwikkelinitiatieven. Voor de administratieve verwerking wordt per project een (bouwgrond)exploitatie opgezet. Aangezien door veranderende wet- en regelgeving en veranderende maatschappelijke opvattingen van een afzonderlijk “Grondbedrijf” geen sprake meer is, maken de complexen thans integraal onderdeel uit van de gemeentebegroting. De ontwikkelingsvisie Op 2 november 2004 werd door de gemeenteraad het Structuurplan Enkhuizen vastgesteld. Dit structuurplan heeft richting gegeven aan het ruimtelijke beleid van de afgelopen jaren. Vervolgens is in 2009 via een interactief participatietraject de Stadsvisie Enkhuizen 2030 tot stand gekomen. Naast een beeld hoe onze gemeente er in 2030 uit kan zien, maken 34 richtinggevende uitspraken en de Structuurvisie Enkhuizen 2020, als eerste uitwerking, deel uit van die Stadsvisie. De Stadsvisie Enkhuizen 2030 werd door de raad op 2 december 2009 vastgesteld. De Structuurvisie Enkhuizen 2020 treedt in de plaats van het Structuurplan 2004 en vormt nu de leidraad voor toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen. In de Visiekaart 2020 zijn 8 ontwikkellocaties (“lenzen”) opgenomen. Parallel aan het gemeentelijke traject heeft het provinciale traject, de opstelling van het Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord gelopen. Dit ontwikkelingsbeeld is vastgesteld en dient ter vervanging van het Streekplan uit 1994. Maar ook de provincie kijkt verder vooruit. Gewerkt is aan een Structuurvisie 2040 voor NoordHolland, welke in 2010 door Provinciale Staten is vastgesteld. De Structuurvisies Enkhuizen 2020 en de provinciale Structuurvisie 2040 zijn dan ook het nieuwe richtsnoer en het toetsingskader voor zowel ruimtelijke als sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen en plannen in onze gemeente, alsmede voor het te voeren ontwikkelingsbeleid. Naast de meer strategische visie zijn voor het gemeentelijk ontwikkelingsbeleid ook de regionale en de economische ontwikkelingen relevant. De vraag en het aanbod van grond voor woningbouw of bedrijfsterreinen in de regio heeft invloed op de kansen en de risico’s van het eigen ontwikkelingsbeleid. Daarnaast speelt regelgeving op het terrein van milieu, waterberging, archeologie en flora en fauna een belangrijke (financiële) rol, in relatie tot de mogelijkheden van een (her)ontwikkelingslocatie. Kaders van het grondbeleid Door de raad zijn in de Nota Grondbeleid 2011 veertien hoofdlijnen van beleid (kaders) vastgesteld. Ten behoeve van de overzichtelijkheid worden deze kaders hier integraal verwoord: Gemeente Enkhuizen
83
Programmabegroting 2015
1.
Het doel van het gemeentelijk grondbeleid is het, ten behoeve van de gemeentelijke doelstellingen op het gebied van ruimtelijke ordening, creëren van ruimte voor wonen, welzijn, zorg, werken, winkelen en recreëren in zowel uitleggebieden als bestaand stedelijk gebied, door het oppakken of ondersteunen van concrete ontwikkelinitiatieven. Hierbij wordt gestreefd naar optimalisatie van het financiële resultaat per project (in principe sluitende grondexploitaties).
2.
Om de financiële positie van de gemeente, via de risicoreserve bouwgrondexploitaties, niet in gevaar te brengen en dus op peil te houden, is de gemeente terughoudend met het starten van nieuwe risicovolle projecten en wordt steeds, ook vanuit financieel oogpunt, een weloverwogen afweging gemaakt tussen nut en noodzaak van aanvullende kwaliteitseisen van het ruimtelijke ordening- en facetbeleid enerzijds en kosten c.q. opbrengstenverlagingen die daarbij horen anderzijds.
3.
De vorm van grondbeleid (actief, faciliterend of mengvorm) wordt afhankelijk van de individuele situatie gekozen. Uitgangspunt is hierbij actief grondbeleid, tenzij dit op basis van factoren als grondposities, gemeentelijke doelstellingen, mogelijkheid tot sturing, risicoprofiel, verwacht financieel resultaat en/of benodigde capaciteit en/of deskundigheid onwenselijk of niet goed mogelijk is.
4.
Strategische aankopen in het kader van actief grondbeleid vinden plaats voor zover deze passen binnen de door de raad vastgestelde plannen en visies.
5.
In het geval van faciliterend grondbeleid streeft de gemeente naar het afsluiten van anterieure overeenkomsten. In het uiterste geval dat geen overeenstemming is te bereiken met één of meer eigenaren in het gebied en het publieke belang van de ontwikkeling groot is, wordt een exploitatieplan, gekoppeld aan een bestemmingsplan of een projectbesluit, vastgesteld.
6.
Voor complexe gebieds(her)ontwikkelingen die een lang tijdsbeslag hebben en waar voor de gemeente een sterke sturende rol noodzakelijk wordt geacht, wordt met private partijen onderzocht of er samenwerking via een Publiek Private Samenwerking (alleen grond- of ook vastgoedexploitatie) tot de mogelijkheden behoort.
7.
Gelet op de financiële positie is de gemeente terughoudend met verwervingen met een hoog risicoprofiel.
8.
Grondprijzen worden, rekening houdend met de specifieke gebruiksfunctie, marktconform vastgesteld. Hierbij wordt rekening gehouden met lagere, marktconforme prijzen bij specifieke gebruiksfuncties (sociale huur en koop en niet-commerciële voorzieningen van algemeen belang).
9.
De boekwaarde, de omvang van de risicoreserve bouwgrondexploitaties en het geprognosticeerd eindresultaat worden vastgesteld op basis van de in de nota genoemde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling. 10. De risicoreserve bouwgrondexploitaties dient ter afdekking van de inherente risico’s die verbonden zijn met de grondexploitatie. Aan de hand van het normatieve risicomodel wordt ten laste van deze risicoreserve direct de benodigde voorziening gevormd indien een bouwgrond-exploitatie tussentijds een gecalculeerd verlies te zien geeft.
11. Voor zover de risicoreserve, na jaarlijkse resultaatbepaling, een grotere omvang kent dan op basis van het vastgestelde beleid in de “Nota Reserves en Voorzieningen 2010” noodzakelijk is, wordt het meerdere boven de € 1,5 miljoen afgedragen aan de algemene reserve van de gemeente. Indien de beschikbare risicoreserve kleiner is dan de benodigde risicoreserve (€ 250.000,-), dan moet het saldo van de risicoreserve worden aangevuld uit toekomstige resultaten dan wel uit de algemene middelen. 12. Alleen kosten en opbrengsten die het aankopen, het bouw- en woonrijpmaken en het verkopen van grond mogelijk maken of die daaruit voortvloeien, worden betrokken in de grondexploitatie. Hierbij wordt de kostensoortenlijst uit de Grondexploitatiewet gehanteerd. De gemeentelijke investeringen binnen het plangebied in (openbare) gebouwde voorzieningen (zoals sport-accommodaties, buurthuizen, scholen, culturele instellingen) worden gedekt uit de algemene middelen. Binnen de grondexploitatie wordt wel rekening gehouden met het fysieke ruimtebeslag en met een specifieke (lage) grondprijs voor deze voorzieningen. De inbreng van eigen gemeentelijke onroerend goed in de grondexploitatie vindt plaats tegen een taxatiewaarde waarbij rekening gehouden wordt met de planologische risico’s en de Gemeente Enkhuizen
84
Programmabegroting 2015
marktrisico’s bij de herontwikkeling herontwikkelingswaarde.
van
het
betreffende
gebied,
dan
wel
de
residuele
13. Met de in de Nota Grondbeleid 2011 opgenomen toerekensystematiek als basis, wordt een nadere uitwerking opgesteld met betrekking tot de verhaalbaarheid van bovenwijkse voorzieningen. Deze uitwerking wordt vastgelegd in een afzonderlijke nota, de Nota Bovenwijkse Voorzieningen, welke vervolgens jaarlijks geactualiseerd wordt. 14. Bij het grondbeleid gelden openheid, transparantie en verantwoording als uitgangspunt, maar de mate en de vorm van openbare democratische sturing zal altijd worden afgewogen tegen de mogelijke schade die kan ontstaan voor de strategische positie van de gemeente bij onderhandelingsprocessen Actuele ontwikkelingen Met betrekking tot het verhalen van kosten welke door de gemeente worden gemaakt, wordt het volgende opgemerkt. De gemeente heeft hiervoor juridisch gezien drie mogelijkheden: • via een grondverkoop (bij actief grondbeleid); • via de Grondexploitatiewet (bij facilitair en faciliterend grondbeleid); • via het instellen van een baatbelasting (bij het treffen van voorzieningen). Per 1 juli 2008 is de Grondexploitatiewet in werking getreden. Zoals in de Nota Grondbeleid 2011 is verwoord, biedt deze wet voor de gemeente de juridische mogelijkheid om met een ontwikkelaar, voorafgaande aan de vaststelling van een bestemmingsplan, tot contractering te komen (anterieure overeenkomst). De wet geeft de gemeente een betere positie om in de situatie van particuliere grondexploitatie, te komen tot een verbetering van het gemeentelijke kostenverhaal en een versterking van de gemeentelijke regie bij een locatieontwikkeling door derden (kostenverhaal, planschade, locatie-eisen, bijzondere volkshuisvestelijke categorieën, fasering en bijdragen aan ruimtelijke ontwikkelingen buiten de locatie). De wet kent het privaatrechtelijke spoor als basis. Daarbij hebben partijen contractsvrijheid en onderhandelingsruimte. Uitgangspunt van de wet vormt de verplichting om te komen tot kostenverhaal, de gemeente mag hier dus niet meer van afzien. De te verhalen gemeentelijke kosten zijn limitatief opgenomen in het Besluit ruimtelijke ordening (Bro). Verder omvat de wet een publiekrechtelijk vangnet voor situaties, waarin partijen geen onderlinge overeenkomst hebben gesloten. Gelijktijdig met de vaststelling van het bestemmingsplan moet dan een exploitatieplan worden vastgesteld, redenerend vanuit de fictie als ware de gemeente de exploitant. Indien er geen contractering heeft plaatsgevonden, is vanaf dat moment het exploitatieplan leidend, is er geen onderhandelingsvrijheid meer en wordt het kostenverhaal gekoppeld aan de afgifte van de omgevingsvergunning. Bij de aanvraag van die vergunning zal vervolgens via de toetsing aan het ruimtelijke plan en het exploitatieplan de bijdrage van de particuliere ontwikkelaar aan het kostenverhaal, worden vastgesteld. Indien het kostenverhaal anderszins verzekerd is (exploitatieovereenkomst) en het stellen van nadere eisen en regels niet noodzakelijk is, dan dient de raad bij de vaststelling van het bestemmingsplan tevens expliciet (gemotiveerd) te besluiten dat er geen exploitatieplan wordt vastgesteld. Ook na de inwerkingtreding van de Grondexploitatiewet blijft de baatbelasting als instrument van kostenverhaal bestaan. Dit instrument kan ingezet worden indien openbare voorzieningen worden getroffen in een (bestaand) gebied waar aangrenzende eigenaren baat bij hebben en in een voordeliger positie komen te verkeren. Activiteiten 2015 Ter uitvoering van het beleid, wordt onderstaand een overzicht gegeven van de belangrijkste projecten die in 2015 in voorbereiding en/of in ontwikkeling zijn of worden genomen. 1.
Bedrijventerreinen: Uitgifte kavels bedrijventerrein Schepenwijk, restant fase 1.
2.
Woningbouw: realisering laatste fase Kadijken; verdere uitvoering wijkvernieuwingsplannen Enkhuizen-Noord; mogelijke start/realisatie ontwikkeling locatie Vijzelstraat (uitbreiding SMC); verdere ontwikkeling WerOn-locatie (locatie GWW, fase 1A);
Gemeente Enkhuizen
85
Programmabegroting 2015
3.
besluitvorming locatiekeuze woningbouw na 2015 (o.b.v. Woonvisie); nadere uitwerking verkenning locatie Zilverstraat/Bierkade;
Overige: start bouw ontwikkeling locatie De Oksel; concurrentiegerichte dialoog Recreatieoord Enkhuizer Zand;
Naast deze grote projecten zullen ook de verschillende meer kleinschalige projecten onze aandacht vragen. Bovendien zullen wij alert reageren indien onverhoopt nieuwe ontwikkelingen zich voordoen die een strategisch inzet van de gemeente vereisen. Financiële aspecten In het kader van het vastgestelde beleid (risicomanagement) zullen de grondexploitaties jaarlijks op basis van de in de Nota Grondbeleid opgenomen criteria van een risicoanalyse worden voorzien. De waarderingen zullen plaatsvinden tegen de hiervoor vastgestelde grondslagen. Bij nog niet in exploitatie genomen gronden dient dit plaats te vinden tegen marktwaarde. In 2010 heeft ten aanzien van de dekking van ons aandeel in de opwaardering van de N23 (Westfrisiaweg) besluitvorming in de raad plaatsgevonden. Hoewel besloten is hiervoor te beschikken over een aantal reserves, is regionaal de afspraak gemaakt de grondprijzen op te trekken. De hiervoor geldende opslag zal bij grondverkopen eerst binnen het complex blijven. Een voordelig saldo zal bij de afwikkeling van een complex primair verrekend worden met de risicoreserve bouwgrondexploitaties en bij overschrijding van het maximum worden doorgestort naar de Algemene Reserve. In 2011, bij de actualisering van de Nota Grondbeleid, is de verdere ontwikkeling van dit prijsbeleid, de hoogte van de exploitatiebijdragen en de stortingen in fondsen en voorzieningen opnieuw beoordeeld. Daarbij is ook rekening gehouden met de stagnerende economie en de effecten hiervan op deze bijdragen. Beleid ten aanzien van het verhaal van kosten voor bovenwijkse voorzieningen is nog in voorbereiding. Specifieke ramingen die in de begroting 2015 zijn opgenomen, zijn de volgende: Schepenwijk, fase 1: Na het bouw- en woonrijpmaken van de resterende fase van deze locatie in 2011, is er nog voldoende grond beschikbaar voor gronduitgifte (circa 18.300 m²). Hoewel de economie nog altijd stagneert wordt voor de periode 2014 tot en met 2019 als beleidsdoelstelling uitgegaan van een verkoop van kavels tot een oppervlakte van 3.050 m² per jaar. De Oksel: Dit complex is bij de jaarrekening 2012 afgesloten. Voor de nog te maken kosten is een voorziening getroffen. Voor dit complex zijn dan ook geen ramingen meer opgenomen. Conform de gesloten overeenkomst diende de bouw van het hotelappartementencomplex uiterlijk op 1 juli 2011 te starten. Omdat het vinden van een exploitant meer tijd kostte dan voorzien, is deze termijn opgerekt tot uiterlijk 1 oktober 2015. Recreatieoord Enkhuizen Zand: Op basis van een tweede gehouden marktconsultatie is door de raad met betrekking tot het Vlekkenplan en de te stellen randvoorwaarden aan het college enige ruimte gegeven. Op basis van het op 1 juli 2014 genomen raadsbesluit zal het college nog in 2014 een risico-analyse en een aanbestedingsdocument voorleggen aan de raad. Op basis van die informatie zal definitief besloten worden of het aanbestedingstraject, gericht op de op concurrentie gerichte dialoog, wordt ingegaan. In de begroting 2015 is voor verkopen een P.M.-post opgenomen, en zijn voorlopige ramingen opgenomen voor verdere uitvoeringskosten. Kadijken: Na het veldwerk rondom het archeologisch onderzoek in Kadijken, fase 5B, en de laatste grondoverdracht, vindt vanaf 2009, afhankelijk van de marktsituatie, gefaseerd de afbouw van de woningbouw in Kadijken plaats. Naar verwachting zullen de laatste projectmatige woningen in dit uitleggebied in 2015 worden opgeleverd. De ontwikkelaar heeft nog wel een aantal vrije kavels in de verkoop, waardoor een totale afronding van deze wijk nog op zich laat wachten. Dit complex is, na overleg met de accountant, in 2012 financieel afgesloten. Voor dit complex zijn dan ook geen ramingen meer opgenomen. Gommerwijk West-West: Zoals bekend is de Wet voorkeursrecht gemeenten van toepassing verklaard voor Gommerwijk West-West. Vaststelling van dit bestemmingsplan heeft plaats gevonden in februari 2008, Gemeente Enkhuizen
86
Programmabegroting 2015
waardoor het voorkeursrecht veilig is gesteld. In 2009 is dit bestemmingsplan onherroepelijk geworden. Een derde deel van de grond is reeds in handen van de gemeente. Conform het geldende beleid is voor mogelijke nieuwe aankopen in de begroting een bedrag opgenomen van € 500.000. Fase 1A (WerOn-locatie) zal aansluitend op Kadijken ontwikkeld worden. In de Structuurvisie 2020 is opgenomen dat voor de overige fasen, gelet op gewijzigde beleidsinzichten, stagnerende woningmarkt en demografische ontwikkelingen een heroverweging noodzakelijk is. Het gebied zal naar het zich laat aanzien (coalitieakkoord “Samen stelling, voor stad en zorg”) zo lang mogelijk groen blijven, waarbij eventueel in de toekomst langs de randen gebouwd kan worden. Als aanvulling op de Structuurvisie 2020 staat inmiddels vast dat in 2014/2015 nadere besluitvorming zal plaatsvinden over de locatie(s) voor woningbouw voor de jaren na 2015. Daarbij zullen ook alle (waaronder financiële) consequenties worden betrokken van de te maken keuze.
Zilverstraat: Voor dit complex is conform eerdere besluitvorming voor de rente een verrekening met de Risicoreserve Bouwgrondexploitaties opgenomen, om de boekwaarde niet te laten uitstijgen boven de marktwaarde. In 2011 is de waarde van deze locatie, gelet op de economische ontwikkelingen, opnieuw getaxeerd en neerwaarts bijgesteld. In 2013 is de boekwaarde, in afwachting van een nieuwe taxatie in 2014, voorlopig met 10% afgewaardeerd. De in 2010 voor de locatie Zilverstraat/Bierkade opgestelde stedenbouwkundige verkenning zal als vertrekpunt voor de verdere planuitwerking worden genomen. Voor de het overige zijn voor de complexen de gebruikelijke beheerskosten geraamd. De Risicoreserve Bouwgrondexploitatie blijft in 2014 naar verwachting binnen het hiervoor geldende maximum van € 1,5 miljoen.
Gemeente Enkhuizen
87
Programmabegroting 2015
Gemeente Enkhuizen
88
Programmabegroting 2015
5. Financiële positie en meerjarenplanning
5.1
Financiële begroting
Programma's
(bedragen x € 1.000)
Begroting 2015 Lasten
Baten
1 Bestuurlijke organisatie
3.854
306
3.548
2 Veiligheid
2.071
66
2.005
3 Verkeer en vervoer
Saldo
252
146
106
5.913
1.425
4.488
26.376
6.026
20.350
6 Begraafplaats en milieu
2.905
3.029
7 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting
1.291
394
897
8 Economische zaken, toerisme en recreatie
2.990
2.753
237
9 Havens
1.868
697
1.171
47.520
14.842
4 Beheer openbare buitenruimte 5 Samenleving
124-
32.678 Nadeel Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
Begroting 2015 Lasten
Baten
Saldo
659
3.903
3.244-
27.687
27.687-
40
206
166-
Saldo financieringsfunctie
192
231
39-
Subtotaal algemene dekkingsmiddelen
891
32.027
31.136-
a
Lokale heffingen
b
Algemene uitkering
c
Dividend
d
Onvoorzien
25 916
25 32.027
Geraamd resultaat voor bestemming
Beoogde toevoegingen en onttrekkingen aan reserves
31.111- Voordeel 1.567 Nadeel
Begroting 2015 Lasten
Algemene reserve
Baten
Saldo
49
49-
Financiering en algmene dekkingsmiddelen
-
Kostenplaatsen
-
1 Bestuurlijke organisatie
-
2 Veiligheid
-
3 Verkeer en vervoer
-
4 Beheer openbare buitenruimte 5 Samenleving
13
1.238
1.238-
339
326-
6 Begraafplaats en milieu
-
7 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting
-
8 Economische zaken, toerisme en recreatie
19
19
9 Havens
32
1.626 1.594- Voordeel
Totaal
48.468
Ruimte nieuw beleid
Gemeente Enkhuizen
48.495 27- Voordeel
89
Programmabegroting 2015
5.2
Financiële positie
Algemeen De primitieve begroting is gebaseerd op bestaand beleid. Dat betekent dat autonome mutaties zoals ontwikkeling aantal uitkeringsgerechtigden en ontwikkeling algemene uitkering in de begroting zijn verwerkt. Dat geldt ook voor de financiële gevolgen van eerder genomen besluiten van de raad. De primitieve begroting 2015 sluit met een overschot van € 27.000. Het doorrekenen van al eerder voorgenomen bezuinigingen en nieuw beleid, die nu nog niet tot concrete besluitvorming hebben geleid en daarom nog niet in de primitieve begroting zijn verwerkt, leiden er toe dat de begroting sluit met een positief saldo van € 29.200 (zie bijlage 2 ). Sommige bezuinigingsvoorstellen kunnen echter niet (in het geplande jaar) worden gerealiseerd. In het separaat toegevoegde raadsvoorstel “Aanbieding Programmabegroting 2015”treft u voorstellen aan voor aanvullend nieuw beleid en ombuigingen waarbij het uitgangspunt is dat voor het jaar 2015 een sluitende begroting wordt gepresenteerd, waarbij ook rekening wordt gehouden de, naar nu blijkt niet te realiseren eerder afgesproken ombuigingen. Het jaar 2015 wordt het jaar waarin de decentralisaties van het rijk naar gemeenten centraal zullen staan. De gemeenten gaan deze taken uitvoeren maar er bestaat onzekerheid over het toereikend zijn van de overgekomen middelen om de taken uit te voeren. De begroting 2015 is zodanig opgesteld dat de verwachte uitgaven kunnen worden opgevangen met de nieuwe uitkering van het rijk: het deelfonds sociaal domein. Tegelijk zijn van rijkswege de middelen gekort voor de uitvoering van de huidige WMO taken. Uitgangspunt is dat deze bezuinigingen zijn c.q. worden doorgevoerd, zij het dat, om dat te bereiken, tijdelijk middelen worden onttrokken uit de reserve WMO. Algemeen financieel beeld voor 2015 Het resultaat van de primitieve begroting voor 2015 is als volgt opgebouwd (x € 1.000): De totale baten bedragen excl. onttrekkingen aan reserves Onttrekkingen aan reserves ten gunste van de begroting Totale baten
€ 46.869 € 1.626 € 48.495
De totale lasten bedragen excl. stortingen in reserves en nieuw beleid Stortingen in reserves ten laste van de begroting Subtotaal lasten Stelpost voor lasten nieuw beleid Totale lasten
€ 48.436 € 32 € 48.368 € 27 € 48.495
In de lasten van de begroting 2015 is rekening gehouden met een bedrag voor onvoorziene uitgaven van € 25.000. Bestaand beleid Als uitgangspunt voor deze begroting geldt dus het voorzetten van het bestaande beleid. Dit houdt in dat in de begroting wel is verwerkt: - premie- en salarisstijging eigen personeel in 2015 verdisconteerd in de bijdrage SED; - salariswijzigingen op grond van rechtspositieregelingen in 2015 verdisconteerd in de bijdrage SED; - de “nullijn” voor kostenstijgingen, anders dan als gevolg van areaaluitbreiding en meerjarige prijsafspraken of externe tarieven (b.v. energie) - de “nullijn” voor subsidies (behalve de looncomponent voor die instellingen, die niet de mogelijkheid hebben om de loonstijging binnen hun begroting te compenseren); - autonome ontwikkelingen zoals aantal bijstandsgerechtigden, algemene uitkering etc.; - de inflatiecorrectie voor lokale heffingen en tarieven (2,5% in 2015); - de realisatie van de ombuigingsplannen 2012 – 2014 - de nieuwe gemeenschappelijke regelingen
Gemeente Enkhuizen
90
Programmabegroting 2015
Incidentele baten en lasten In de begroting 2015 zijn de volgende incidentele baten en lasten verwerkt: Incidentele lasten en baten
(bedragen x € 1.000)
Programma 4. Beheer openbare buitenruimte 4. Beheer openbare buitenruimte
Omschrijving Dekking onttrekking reserve Onderhoud Kapitaalgoederen Dekking onttrekking egalisatie tarieven riolering
Lasten
6. Sociale voorzieningen en werkgelegenheid
Incidentele lasten huishoudelijke verzorging
6. Sociale voorzieningen en werkgelegenheid
Dekking onttrekking reserve WMO
6. Sociale voorzieningen en werkgelegenheid
Incidentele aanvullende uitkering IAU-gelden
8. Welzijn, cultuur en sport
Verhuizing, behoud en beheer kunstcollectie
8. Welzijn, cultuur en sport
Dotatie voor het beheren van de kunstcollectie
8. Welzijn, cultuur en sport
Dekking verhuizing, behoud en beheer kunstcollectie uit reserve kunstbeleid Dekking beheerskosten kunstcollectie uit reserve kunstbeleid Storting in reserve ondernemersfonds
Baten 1.198 40 276 276 275 43 13
8. Welzijn, cultuur en sport 10. Economische zaken, toerisme en recreatie
43 20 19
10. Economische zaken, toerisme en recreatie
Dekking lasten bouwgrondcomplex uit reserve bouwgrondexploitatie
49
Structurele toevoegingen en onttrekkingen reserves Programma Geen structurele toevoegingen en onttrekkingen in 2015
Omschrijving
Lasten
Baten
Jaarlijks terugkerende arbeidskosten (arbeidsgerelateerde verplichtingen) Het BBV onderscheidt arbeidskosten gerelateerde verplichtingen met en zonder jaarlijks vergelijkbaar volume. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen met een jaarlijks vergelijkbaar volume mag geen voorziening meer worden gevormd. In de begroting zijn hiervoor ramingen opgenomen. Voor de verplichtingen die niet een gelijkmatig verloop kennen, dienen er voorzieningen te worden getroffen, waarvan de hoogte is afgestemd op toekomstige verplichtingen. De Gemeente Enkhuizen kent de volgende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen, waarbij de geraamde meerjarenlast vanaf 2015 gelijk blijft:
Pensioenen (ex) wethouders
Voor gewezen wethouders is een pensioenvoorziening ingesteld. Jaarlijks worden daar de pensioenuitkeringen uit gefinancierd. In 2015 gaat het om 3 exwethouders en 4 nabestaande van een gewezen wethouder.
Wachtgeld (ex) wethouders
Voor de voormalige wethouders is een voorziening ingesteld. Jaarlijks worden de wachtgelduitkeringen van de 3 wethouders hieruit gefinancierd.
De vermogenspositie Het totaal van de reserves en voorzieningen per 1 januari 2015 bedraagt € 15.159.000 en is daarmee € 4.077.000 lager dan de werkelijke stand per 1 januari 2014 (inclusief het rekeningresultaat 2013). De belangrijkste oorzaken zijn onttrekkingen uit de algemene reserve van door de raad goedgekeurde kredieten en onttrekkingen uit de reserves bouwgrondexploitatie, verkiezingen, onderhoud kapitaalgoederen, energiebeleid, stadsuitleg, kunst en museumbeleid en de reserve automatisering. Uit voorzieningen worden met name gelden onttrokken voor pensioen- en wachtgeldvoorziening wethouders, onderwijshuisvesting, begraafplaats, actualisering bestemmingsplannen, organisatieontwikkeling en riolering. De stand van alleen de reserves (algemene- en bestemmingsreserves) is per 1 januari 2015 € 11.639.000. De standen van de algemene reserves, zijnde de Algemene reserve en de reserve Bouwgrondexploitatie, zijn op 1 januari € 1.911.000
Gemeente Enkhuizen
91
Programmabegroting 2015
respectievelijk € 726.000. Binnen de bestemmingsreserves wordt één algemene buffer aangehouden voor risico’s, waarvoor tot 1 januari 2008 specifieke reserves werden aangehouden. Op grond van de risicoanalyse wordt een bedrag van € 3.500.000 aangehouden. Hiermee is de buffer voldoende groot om onverwachte tegenvallers op te kunnen vangen. Voor een nadere detaillering verwijzen wij u naar bijlage “Staat van reserves en voorzieningen” en de paragraaf “Weerstandsvermogen”. De financieringspositie Het financieringsoverzicht (bedragen x € 1.000) per 1 januari 2015 ziet er als volgt uit: Activa per 1 januari 2015 Beschikbaar aan vaste financieringsmiddelen: - reserves en voorzieningen - geldleningen - waarborgsommen Totaal vaste financieringsmiddelen
€ 51.264 € 15.159 € 31.967 € 31 € 47.157
Financieringsbehoefte
€ 4.107
Voor een nadere detaillering verwijzen wij u naar de paragraaf “Financiering”. In de financieringsbehoefte zal worden voorzien door het aantrekken van vaste geldleningen en, binnen de kasgeldlimiet, met kortlopende leningen of rekening-courant krediet. De werkelijke kapitaalbehoefte zal lager zijn omdat nog niet alle investeringen, waarvoor kredieten zijn gevoteerd, op 1 januari zijn voltooid. Vaste leningen worden aangetrokken op het moment dat de liquiditeitsprognose uitwijst dat de financieringsbehoefte structureel is. Lokale heffingen en tarieven Op grond van bestaand beleid, waarbij de lokale heffingen en tarieven worden verhoogd met het inflatiepercentage (consumentenprijsindexcijfer) van het voorgaande jaar, bedraagt de verhoging voor 2015 ten opzichte van 2014 op grond van het inflatiepercentage van 2013 2,5%. Deze tariefstijgingen zijn in de primitieve begroting 2015 verwerkt. EMU saldo. Om zicht te hebben op het EMU (Economische en Monetaire Unie) saldo van de lokale overheid, zijn gemeenten verplicht de berekening van het EMU-saldo in de begroting op te nemen. Daarbij moet naast de berekening van het begrotingsjaar, ook de berekening van het voorafgaande jaar en het jaar volgend op het begrotingsjaar worden opgenomen. Hiervoor wordt onderstaand model gebruikt. Onderdeel
Omschrijving
+1
Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves. Afschrijvingen ten laste van de exploitatie. Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie. Uitgaven aan investeringen in (im)materiële vaste activa, die op de balans worden geactiveerd. De in mindering op onder 4 bedoelde investeringen gebrachte ontvangen bijdragen van het rijk, de provincies, de Europese Unie en overigen. Verkoopopbrengsten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs). Uitgaven aan aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woon rijp maken e.d.
+2 +3 -4 +5
+6 -7
Gemeente Enkhuizen
92
2014 bedragen x € 1.000 -135
2015 bedragen x € 1.000 -1.594
2016 bedragen x € 1.000 -248
1.781 244
1.689 234
1.264 234
3630
1.700
1.200
170
0
0
0
0
0
1.128
500
1.000
Programmabegroting 2015
+8 -9 -10
-11
Verkoopopbrengsten van grond (tegen verkoopprijs). Betalingen ten laste van de voorzieningen. Betalingen die niet via de exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen e.d.) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van de andere genoemde posten Boekwinst bij verkoop van deelnemingen en aandelen. Berekend EMU-saldo
864
350
1.000
565
374
292
0
0
0
-2.399
-1.895
-242
De begroting wordt opgesteld op basis van het stelsel van baten en lasten. Het EMU saldo wordt berekend op basis van inkomsten en uitgaven.
Gemeente Enkhuizen
93
Programmabegroting 2015
Gemeente Enkhuizen
94
Programmabegroting 2015
6. Bijlagen
Beleidsveld
Subtotaal 1
Dekkingsmiddelen
Begrotingsruimte primitieve begroting 2015
Programma
Bijgewerkt op : 22 september 2014
Stand nieuw beleid volgens primitieve begroting 2015
Omschrijving
af-
term.
investering schr.
bedrag
27.000
(248.000)
(248.000)
10%
27.000
nieuwe inv.
nieuwe inv.
2016
2015
3,8%+afschr.
jaarlast
jaarlast
= wijzigingen ten opzichte van de begroting 2014 door autonome mutaties, raadsbesluiten en circulaires algemen uitkering
Meerjarenperspectief 2015 - 2018 bijgewerkt tot augustus 2014
(248.000)
(248.000)
10%
nieuwe inv.
2017
jaarlast
Toelichting
(248.000)
(248.000) stand primitieve begroting 2015
0
nieuwe inv.
2018
jaarlast
Beleidsveld
Subtotaal 2
Diversen
Diversen
334.200
0
Stelpost nog om te buigen in 2017
100.000
60.000
25.000
15.000
0
100.000
p.m.
10.000
4.200
0
0
0
10.000
10.000
0
0
586.300
0
731.300
0
0
200.000
150.000 0
60.000
25.000
103.000
15.000
0
100.000
p.m.
10.000
8.300
0
0
(40.000)
35.000
25.000
0
70.000
120.000
10%
nieuwe inv.
2017
jaarlast
60.000
25.000
103.000
15.000
0
100.000
p.m.
10.000
8.300
0
0
(20.000)
20.000
20.000
0
35.000
60.000
10%
0
nieuwe inv.
nieuwe inv. 3,8%+afschr.
2016
2015
0
term.
jaarlast
jaarlast
Besparingen op grond van bedrijfsplan SED
Wijziging in verstrekken van subsidies
BRIM subsidie (te ontvangen)
Monumenten
Beheer openbare b.r
Verlagen afschrijvingslasten
Taakstelling vermindering kosten weekmarkt
Verlaging kosten BTW
Diversen
Markten en standpl.
Centralisering vastgoedorganisatie
Versnelde afschrijvingen uit verkoop opbrengst gem. eigendom
invoeren wintertarief haven voor electra
2012 (exclusief de trendmatige verhoging)
verhogen rechten en heffingen tot meer kostendekkend niveau na
Dekkingsmiddelen
Diversen
risme en recreatie
Economische zaken, toe-
risme en recreatie
Economische zaken
Overige volksgezondheid
Volksgezondheid en
en polikliniek
Belasingen
Dekkingsmiddelen
Milieu
Belastingen
Dekkingsmiddelen
Economische zaken, toe-
Diversen
Diversen
Besparing op bedrijfsvoering door invoering Lean management
verpakkingsconvenant / zwerfafval
Belastingen
Dekkingsmiddelen
Ruimtescheppende maatregelen, nieuw beleid
verlaging onttrekking reserve egalisatie tarieven
extra verhoging afvalstoffenheffing
extra verhoging rioolheffing
opbrengst vermakelijkhedenretributie.
Belastingen
Belastingen
Dekkingsmiddelen
Reserves
Belastingen
Dekkingsmiddelen
verhoging overige belastingen
verhoging Onroerende zaakbelastingen
Dekkingsmiddelen
Belastingen
Dekkingsmiddelen
Dekkingsmiddelen
Belastingen
Dekkingsmiddelen
af-
investering schr.
bedrag
= wijzigingen ten opzichte van de begroting 2014 door autonome mutaties, raadsbesluiten en circulaires algemen uitkering
Omschrijving
Ruimtescheppende maatregelen volgens bestaand beleid
Programma
Bijgewerkt op : 22 september 2014
Meerjarenperspectief 2015 - 2018 bijgewerkt tot augustus 2014
Toelichting
846.300
moet nu nader worden ingevuld
0 Ombuigingsplan kadernota 2014, stelpost was vanaf 2017 € 49.000,
in de begroting 2015
de exploitatie. Structurele besparing meteen volledig verwerkt
0 Ombuigingsplan kadernota 2014. Besparingen komen ten gunste van
200.000 Raadsbesluit 5 november 2013, Verlaging subsidieplafond ná 2014
monumenten
60.000 Ombuigingsplan kadernota 2014. Nieuwe subsidie voor onderhoud
lijkheden ná 2014
25.000 Raadsbesluit 5 november 2013, gebruik maken van de nieuwe moge-
maatschappelijk nut. (1 juli 2015 1.740.000)
aanwenden voor vervroegde afschrijvingen investeringen met
103.000 Raadsbesluit 5 november 2013, opbrengst verkoop aandelen NUON
wordt niet gehaald (zie voorjaarsnota 2014)
invulling behoeft nadere besluitvorming. Taakstelling in 2014
15.000 Ombuigingsplan 2013, taakstellende vermindering van kosten
verwerkt in begroting 2015
0 Bezuinigingsplan 2012 bedrijfsvoering ,bijgesteld in kadernota 2014
100.000 Bezuinigingsplan 2012 bedrijfsvoering ,bijgesteld in kadernota 2014
opbrengst van 25.000 euro.
p.m. Het invoeren van het wintertarief kan leiden tot een lagere
10.000 Bezuinigingsplan 2012 (ophoging 2015)
over 3 jaar gefaseerd over 2014 - 2016 ingevoerd
8.300 Bezuinigingsplan 2012 (ophoging 2014) Taakstelling wordt
0 ombuigingsplan 2013, In begroting 2015 verwerkt
0 Raadsbesluit 5 november 2013, in begroting 2015 opgenomen
(40.000) Raadsbesluit 5 november 2013
50.000 Raadsbesluit 5 november 2013
30.000 Raadbesluit 5 november 2013
0 Rb. 6 december 2005, 2009 convenant met exploitanten tot 2015
105.000 stijgingspercentage na 2015 2%
180.000 stijgingspercentage na 2015 2%
0
nieuwe inv.
2018
jaarlast
(26.000)
Waarvan bestemd voor organisatie waterschapsverkiezingen
incidentele verhogingen via bijdrage SED
mutaties in rentelasten.
Diversen
Voorjaarsnota 2014
Alle
contractueel vastgelegde prijsstijgingen
Diversen
Voorjaarsnota 2013
Uitbreiding erfpacht REZ
Diversen
Alle
Hanteren van de nullijn (geen indexering van prijzen)
Diversen
Structurele mutaties
Beschikking over reserve bedrijfsrisico's
meer OZB door toename aantal woningen/bedrijven
hogere lasten a.g.v. indexering van prijzen
Diversen
Loon- en prijsstijgingen
mutaties in afschrijvingen
Diversen
Kapitaallasten
algemene salarisstijging via bijdrage SED
2015 € 9.214.000 in de begroting opgenomen)
Bedrijfsvoering
Belastingen
Subtotaal 3
(72.000)
Waarvan bestemd voor VTH taken (RUD)
(220.000)
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
(75.000)
Waarvan te verrekenen met deelfonds sociaal domein (in
(47.000)
10%
(40.000)
0
275.000
10.000
(75.000)
40.000
0
(100.000)
(31.000)
282.000
(40.000)
(135.000)
(59.000)
(72.000)
(74.000)
(47.000)
(14.000)
nieuwe inv.
nieuwe inv. 3,8%+afschr.
2016
2015
Waarvan bestemd voor armoedebeleid (raadsbesluit)
term.
jaarlast
jaarlast
Waarvan bestemd voor huisvestingsvoorzieningen onderwijs
van bestemd voor deelfonds sociale domein € 9.214.000)
Algemene uitkering meicirculaire 2014 ( in 2015 € 27.687.000 waar-
af-
investering schr.
bedrag
= wijzigingen ten opzichte van de begroting 2014 door autonome mutaties, raadsbesluiten en circulaires algemen uitkering
Omschrijving
Bedrijfsvoering
Personeelslasten
Beleidsveld
Dekkingsmiddelen
Alle
Alle
Alle
Algemene Uitkering
Autonome mutaties
Programma
Bijgewerkt op : 22 september 2014
Meerjarenperspectief 2015 - 2018 bijgewerkt tot augustus 2014
(523.000)
0
275.000
20.000
(150.000)
40.000
0
(200.000)
4.000
263.000
(80.000)
(270.000)
160.000
(72.000)
(74.000)
(47.000)
(392.000)
10%
nieuwe inv.
2017
jaarlast
Toelichting
(1.347.000)
0 In begroting 2015 verwerkt
vervallen omdat een IAU uitlkering wordt ontvangen
0 Onttrekking i.v.m. tijdelijk extra kosten bijstand, kan in 2015
huidige (verbouw)volume
30.000 stelpost voor jaarlijkse areaaluitbreiding op basis van het
(225.000) Stelpost voor onvermijdelijke prijsstijgingen.
40.000 Toename van in erfpacht uitgegeven gronden
0 Bezuinigingsplan 2012 (bedrijfsvoering) nullijn t/m 2015)
(300.000) de indexering bedraagt 2% per jaar.
29.000 toe- c.q. afname rentekosten
zwembad na 2015 afgeschreven.
249.000 toe- c.q. afname afschrijvingen
(120.000) verhogingen op basis van rechtspositieregelingen
(405.000) verwachte loon- en premiestijging na 2015 1,5% per jaar.
141.000
(72.000)
(74.000)
(47.000)
(593.000) Verwachte mutatie na 2015
0
nieuwe inv.
2018
jaarlast
Beleidsveld
Burgerzaken
Verkiezingen
Bestuur
Brandweer
Ov. Beschermende m.
Bestuurlijke organisatie
Bestuurlijke organisatie
Veiligheid
Veiligheid
Verkeer en vervoer
Verkeer en vervoer
Verkeer en vervoer
Verkeer en vervoer
Verkeer en vervoer
Verkeer en vervoer
Acties vanuit vastgoed- en accommodatiebeleid
(2013)
Opstellen beeldkwaliteitplan openbare buitenruimte binnenstad
Aanleg parkeerplaatsen noordzijde binnenstad
Herinrichting Melkmarkt
Invoering parkeerplan
Fietsverbindingen bedrijventerreinen
Ontsluiting Schepenwijk 2e fase
Uitvoering handhavingsnota
Aanschaf van motorspuitaanhanger (2015)
Benoemen vierde wethouder
Automatisering verkiezingsproces
Digitalisering Burgerlijke Stand
Modernisering GBA
Nieuw programma @genda
Meerjarenhuisvestingsplan Primair Onderwijs
Investering in 2014/2015/2016
Investeringen 2014
Onderwijshuisvestingsplan 2013
Onderwijs en Kinderopvang Onderwijs
Onderwijs en Kinderopvang Onderwijs
Onderwijs en Kinderopvang Onderwijs
Onderwijs en Kinderopvang Onderwijs
Programma 5 Onderwijs en Kinderopvang
Beheer openb.buitenruimte Beheer openb.buitenruimte Opwaarderen loswal Krabbersplaat
af-
p.m.
199.000
4.900.000
p.m.
60.000
p.m.
41.000
p.m.
210.000
612.000
2.237.000
19.000
p.m.
p.m.
p.m.
p.m.
40
term.
investering schr.
bedrag
p.m.
(13.000)
p.m.
p.m.
p.m.
0
0
0
(60.000)
0
p.m.
p.m.
p.m.
0
p.m.
(13.000)
0
p.m.
p.m.
p.m.
0
0
0
(60.000)
0
0
p.m.
p.m.
p.m
10%
0
nieuwe inv.
nieuwe inv.
2016
2015
3,8%+afschr.
jaarlast
jaarlast
= wijzigingen ten opzichte van de begroting 2014 door autonome mutaties, raadsbesluiten en circulaires algemen uitkering
Omschrijving
Beheer openb.buitenruimte Beheer openb. BuitenruimteOpstellen waterplan (2013)
Beheer openb.buitenruimte Beheer openb.buitenr.
Beheer openb.buitenruimte Beheer openb.buitenr.
Programma 4 Beheer Openbare Buitenruimte
Verkeer en Vervoer
Verkeer en Vervoer
Verkeer en Vervoer
Verkeer en Vervoer
Programma 3 Verkeer en Vervoer
Burgerzaken
Bestuurlijke organisatie
Bestuurlijke organisatie
Programma 1 Bestuurlijke Organisatie
Automatisering
Bedijfsvoering
Projecten ingezet beleid en nieuw beleid.
Programma
Bijgewerkt op : 22 september 2014
Meerjarenperspectief 2015 - 2018 bijgewerkt tot augustus 2014
0
0
p.m.
p.m.
p.m.
0
p.m.
(13.000)
(304.000)
p.m.
p.m.
p.m.
0
0
0
(60.000)
10%
nieuwe inv.
2017
jaarlast
uitgebreid.
p.m. Constructurele aanpassing , waardoor mogelijkheden worden
T.l.v. algemene reserve
Water en de vertaling van de Europese Kaderrichtlijn Water
Onder deel van Uitvoering van het Nationaal Bestuursakkoord
gesteld.
p.m. Er is een rapport vastgoed- en accommodatiebeleid vast-
(coproductie beheer en RO)
Eénmalige last in 2013, ten laste van de algemene reserve
p.m. Op basis van vastgesteld parkeerbeleid
verkeersplan
0 Investering verschoven tot na 2016. Afhankelijk van actualisatie
0 kadernota 2009, uitgangspunt betaald parkeren budget. neutraal
kadernota 2009, uitstel tot na 2016.
0 Ten laste van de reserve Voorzieningen Schepenwijk.
uitbreiding met 1 fte.
(60.000) In 2014 uitbreiding 1 fte t.l.v. reguliere formatie. In 2015 opnieuw
0 Naar Veiligheidsregio
voorziening wachtgeld wethouders In begroting 2015 verwerkt
0 Raadsbesluit 6 mei 2014. Dekking 2014 ten laste van vrijval
p.m. Mogelijk wordt hiervoor een bijdrage van het rijk ontvangen.
p.m. Mogelijk wordt hiervoor een bijdrage van het rijk ontvangen.
p.m. Mogelijk wordt hiervoor een bijdrage van het rijk ontvangen.
0 Programma NUP en @Antwoord zijn hierin opgenomen. Dekking
Toelichting
p.m. De consequenties van de nieuwe verordening onderhuisvesting
(13.000) Betreft uitbreiding Driespan. Eerst kapitaallasten m.i.v. 2015
In gebruikname in 2016
(Brede School). Kapitaallasten op basis van afschrijving 40 jr
(304.000) Betreft nieuwbouw De Tweemaster en nieuwbouw De Veste
0
nieuwe inv.
2018
jaarlast
Programma
Bijgewerkt op : 22 september 2014
Beleidsveld
Omschrijving
af-
term.
investering schr.
bedrag
nieuwe inv. 10%
nieuwe inv.
2016
2015
3,8%+afschr.
jaarlast
jaarlast
= wijzigingen ten opzichte van de begroting 2014 door autonome mutaties, raadsbesluiten en circulaires algemen uitkering
Meerjarenperspectief 2015 - 2018 bijgewerkt tot augustus 2014
10%
nieuwe inv.
2017
jaarlast
0
nieuwe inv.
2018
jaarlast
voor het meerjarig onderhoudsplan zijn nog niet bekend
Toelichting
Beleidsveld
Cultuurbeleid
Welzijn, Cultuur en Sport
Welzijn, Cultuur en Sport
Ruimtelijke Ordening
Investeringen Immerhorn
verwerving waterstrook langs Krabbersplaat
Economische zaken
Economische zaken
afronding
EZ, toerisme en recreatie
EZ, toerisme en recreatie
Afronding
Subtotaal 4
revitalisering industrieterrein Krabbersplaat
Bouwgrondexploitatie
EZ, toerisme en recreatie
eerste uitwerking gebiedsvisie
(Integraal evenementenbeleid)
Parkmanagement
Economische zaken
EZ, toerisme en recreatie
EZ, toerisme en recreatie
p.m.
p.m.
15.000
p.m.
p.m.
p.m. p.m.
uitvoeringsprogramma HERT visie
Herstructurering Krabbersplaat
EZ, toerisme en recreatie
toerisme en recreatie
Economische zaken
EZ, toerisme en recreatie
Economische zaken,
risme en recreatie
Economische zaken, toe-
3.000.000
100.000
ISV3 programma. Herontwikkeling Piet Rodenburgstraat e.o.(2012)
ISV3 programma. Herontwikkeling REZ (2014)
500.000
p.m.
p.m.
500.000
ISV3 programma. Herontwikkeling Vijzelstraat (2012)
Uitwerking / realisatie Landschapsplan
Eerstelijns taken cultuureducatie
Regionale bibliotheekvisie
af-
term.
investering schr.
bedrag
(112.000)
0
p.m.
p.m.
p.m.
p.m.
p.m.
0
0
0
0
p.m.
p.m.
p.m.
(112.000)
0
p.m.
p.m.
p.m.
p.m.
p.m.
0
0
0
p.m.
p.m.
p.m.
(39.000)
10%
(39.000)
nieuwe inv.
nieuwe inv.
2016
2015
3,8%+afschr.
jaarlast
jaarlast
= wijzigingen ten opzichte van de begroting 2014 door autonome mutaties, raadsbesluiten en circulaires algemen uitkering
Omschrijving
Programma 10 Economische zaken, Toerisme en Recreatie.
Volkshuisvesting en RO
Programma 9 Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening
Sportbeleid
Cultuurbeleid
Welzijn, Cultuur en Sport
Programma 8 Welzijn, Cultuur en Sport
Programma Volksgezondheid en milieu
Programma
Bijgewerkt op : 22 september 2014
Meerjarenperspectief 2015 - 2018 bijgewerkt tot augustus 2014
(416.000)
0
p.m.
p.m.
p.m.
p.m.
p.m.
0
0
0
p.m.
p.m.
p.m.
(39.000)
10%
nieuwe inv.
2017
jaarlast
Toelichting
Op 0 gesteld.
p.m. In eigen beheer verhuren en storten in onderhoudsvoorziening
p.m. Functionele opwaardering Krabbersplaat, bedrijvenuitwisseling
Ten laste van bouwgrondexploitatie
p.m. budgettaire gevolgen nog onduidelijk
p.m. budgettaire gevolgen nog onduidelijk
p.m. budgettaire gevolgen nog onduidelijk
0 budgettaire gevolgen nog onduidelijk
Na 2014, lasten komen ten laste van bouwgrondexploitatie
0 In 2015
0 Krediet is al gevoteerd
p.m. aandachtspunt nog geen bedragen bekend
p.m. Financiële consequenties nog niet bekend
p.m. Eventuele financiële consequenties voorhands nog onbekend
(39.000) Kadernota 2014, uitbreiding capaciteit. Kpl.aangepast aan rente 2015
(416.000)
0
nieuwe inv.
2018
jaarlast
Recapitulatie:
Programma
Bijgewerkt op : 22 september 2014
Beleidsveld
bedrag
af-
298.300
29.200
Saldo ruimte voor aanvullend nieuw beleid
186.300
(112.000)
141.200
10%
(112.000)
nieuwe inv.
nieuwe inv.
2016
2015
3,8%+afschr.
jaarlast
jaarlast
Beschikbare ruimte volgens sub 1, 2 en 3
term.
investering schr.
Projecten ingezet beleid, lasten na 2011
Omschrijving
= wijzigingen ten opzichte van de begroting 2014 door autonome mutaties, raadsbesluiten en circulaires algemen uitkering
Meerjarenperspectief 2015 - 2018 bijgewerkt tot augustus 2014
(455.700)
(39.700)
(416.000)
10%
nieuwe inv.
2017
jaarlast
(1.164.700)
(748.700)
(416.000)
0
nieuwe inv.
2018
jaarlast
Toelichting
BESTEMMINGSRESERVES: Verkiezingen Parkeerfonds Egalisatie tarieven Onderhoud kapitaalgoederen WMO WMO voorziening gehandicapten Energiebeleid Kunst- en museumbeleid Volkshuisvestingfonds Ondernemersfonds Stadsuitleg Wijkgebonden voorzieningen Schepenwijk Reserve automatisering Bedrijfsrisico's
Bestuurlijke organisatie Verkeer en Vervoer Beheer openbare buitenruimte Beheer openbare buitenruimte Sociale voorz.en werkgelegenheid Sociale voorz.en werkgelegenheid Volksgezondheid en milieu Welzijn,cultuur en sport Ruimtelijke ordening en volkshuisv. Econ.zaken, toerisme en recreatie Econ.zaken, toerisme en recreatie Econ.zaken, toerisme en recreatie Dekkingsmiddelen en onvoorzien Dekkingsmiddelen en onvoorzien
TOTAAL GENERAAL
VOORZIENINGEN: Bestuurlijke organisatie Pensioenvoorziening wethouders Bestuurlijke organisatie Wachtgeldvoorziening wethouders Beheer openbare buitenruimte Voorziening rioleringen Onderwijs en kinderopvang Huisvestingsvoorzieningen onderwijs Volksgezondheid en milieu Begraafplaats Welzijn, cultuur en sport Investeringssubsidie Wijkcentrum Ruimtelijke ordening en volkshuisv. Actualisering bestemmingsplannen/stedenbk Econ.zaken, toerisme en recreatie Afwikkeling Restkosten Kadijken Econ.zaken, toerisme en recreatie Afwikkeling Restkosten Oksel Dekkingsmiddelen en onvoorzien Voorziening organisatieontwikkeling
Dekkingsmiddelen en onvoorzien
Dekkingsmiddelen en onvoorzien
Omschrijving
ALGEMENE RESERVE: Algemene reserve Resultaatsbestemming 2013 Bouwgrondexploitatie
FCL
Bijlage 2 Overzicht reserves en voorzieningen
€ 19.236.103
590.533
1.098.616
34.000 5.175.799
70.000 10.000
4.076.989
77.000
147.000 110.000
116.533
(300.000)
31.000 166.000 1.000 138.000 58.000
3.133.266
1.360.000
56.000 19.000 90.000 0 0
60.000 2.810.000
29.000
1.697.384 (295.384) 50.000 1.452.000
-/2014
87.266 20.000 0 0 100.000 0 27.000
36.000 135.000 889.000 135.000 0
(295.384)
(295.384)
+/+ 2014
411.436 640.118 627.408 390.474 393.015 1.272.614 50.780 34.612 140.000 116.533
29.000 0 272.000 3.119.426 1.468.744 253.027 87.266 249.445 180.463 84.800 726.858 753.481 50.630 3.500.000 10.775.139
775.932 4.383.976
3.608.043
31-12-2013
€ 15.158.920
3.520.456
380.436 174.118 626.408 399.474 445.015 1.272.614 57.780 24.612 140.000 0
0 36.000 347.000 1.198.426 1.603.744 253.027 0 285.445 180.463 103.800 716.858 753.481 23.630 3.500.000 9.001.873
1.910.659 (0) 725.932 2.636.591
31-12-2014
0
1.155.000
234.000
77.000
47.000 110.000
921.000
19.000
13.000
889.000
+/+ 2015 0
2.889.118
374.118
0
70.000 10.000
31.000 174.118 28.000 0 61.000
2.466.000
63.000
40.000 2.087.000 276.000
0
49.000 49.000
-/2015
€ 13.424.802
3.380.338
349.436 (0) 598.408 446.474 494.015 1.272.614 64.780 14.612 140.000 0
0 36.000 307.000 426 1.327.744 253.027 0 235.445 180.463 122.800 716.858 753.481 23.630 3.500.000 7.456.873
676.932 2.587.592
1.910.659
31-12-2015
0
1.155.000
234.000
77.000
47.000 110.000
921.000
19.000
13.000
889.000
+/+ 2016
1.488.612
291.612
0
80.000 14.612
31.000 0 105.000 0 61.000
948.000
19.000
20.000
20.000 889.000
0
49.000 249.000
200.000
-/2016
BESTEMMINGSRESERVES: Verkiezingen Parkeerfonds Egalisatie tarieven Onderhoud kapitaalgoederen WMO WMO voorziening gehandicapten Energiebeleid Kunst- en museumbeleid Volkshuisvestingfonds Ondernemersfonds Stadsuitleg Wijkgebonden voorzieningen Schepenwijk Reserve automatisering Bedrijfsrisico's
Bestuurlijke organisatie Verkeer en Vervoer Beheer openbare buitenruimte Beheer openbare buitenruimte Sociale voorz.en werkgelegenheid Sociale voorz.en werkgelegenheid Volksgezondheid en milieu Welzijn,cultuur en sport Ruimtelijke ordening en volkshuisv. Econ.zaken, toerisme en recreatie Econ.zaken, toerisme en recreatie Econ.zaken, toerisme en recreatie Dekkingsmiddelen en onvoorzien Dekkingsmiddelen en onvoorzien
TOTAAL GENERAAL
VOORZIENINGEN: Bestuurlijke organisatie Pensioenvoorziening wethouders Bestuurlijke organisatie Wachtgeldvoorziening wethouders Beheer openbare buitenruimte Voorziening rioleringen Onderwijs en kinderopvang Huisvestingsvoorzieningen onderwijs Volksgezondheid en milieu Begraafplaats Welzijn, cultuur en sport Investeringssubsidie Wijkcentrum Ruimtelijke ordening en volkshuisv. Actualisering bestemmingsplannen/stedenbk Econ.zaken, toerisme en recreatie Afwikkeling Restkosten Kadijken Econ.zaken, toerisme en recreatie Afwikkeling Restkosten Oksel Dekkingsmiddelen en onvoorzien Voorziening organisatieontwikkeling
Dekkingsmiddelen en onvoorzien
Dekkingsmiddelen en onvoorzien
Omschrijving
ALGEMENE RESERVE: Algemene reserve Resultaatsbestemming 2013 Bouwgrondexploitatie
FCL
Bijlage 2 Overzicht reserves en voorzieningen
928.000
921.000
€ 13.091.191
317.000
1.155.000
234.000 1.294.000
115.000 10.000
3.322.726
77.000
0
47.000 110.000
19.000
19.000
31.000 0 100.000 0 61.000
20.000
13.000
0
49.000 49.000
0 889.000
0
-/2017
889.000
+/+ 2017
318.436 (0) 493.408 493.474 543.015 1.272.614 61.780 0 140.000 0
0 36.000 287.000 426 1.327.744 253.027 0 228.445 180.463 122.800 716.858 753.481 23.630 3.500.000 7.429.873
627.932 2.338.592
1.710.659
31-12-2016
€ 12.952.191
3.239.726
287.436 (0) 393.408 540.474 592.015 1.272.614 23.780 (10.000) 140.000 0
0 36.000 287.000 426 1.327.744 253.027 0 221.445 180.463 122.800 716.858 753.481 23.630 3.500.000 7.422.873
578.932 2.289.592
1.710.659
31-12-2017
0
1.155.000
234.000
77.000
47.000 110.000
921.000
19.000
13.000
889.000
+/+ 2018
1.274.000
297.000
0
100.000 10.000
31.000 0 95.000 0 61.000
928.000
19.000
20.000
0 889.000
0
49.000 49.000
-/2018
€ 12.833.191
3.176.726
256.436 (0) 298.408 587.474 641.015 1.272.614 780 (20.000) 140.000 0
0 36.000 287.000 426 1.327.744 253.027 0 214.445 180.463 122.800 716.858 753.481 23.630 3.500.000 7.415.873
529.932 2.240.592
1.710.659
31-12-2018