17/04/11
15:49
Page 3
April/Mei 2011 nr147
IVV147COVERNL
TWEEMAANDELIJKS - 7,70 €
Frankrijk/België/Nederland/Luxemburg 7,70 € / Duitsland/Spanje/Italië 11,55 € / Switzerland 13,3 CHF / Canada 13,3 $ / USA 10 $ / AFS 38,5 / Australië 11 $
P 70 8 3 3 8
IVV Dossier
PRIMEURS 2010 Degustatie IVV
GRÜNER VELTLINER Ampelografie
CARIGNAN • ZUID-AFRIKA • ICONEN : MARGAUX • NIEUWIGHEDEN • TOURBAT, LIBANON, ROUSSILLON DESSERT TROPHY NIEUWE FORMULE!
IVV147COVERNL
17/04/11
15:49
Page 4
19/04/11
7:45
Page 1
EDITORIAAL
INHOUD
De Primeurs van Remouillé
2-15 16-17 13-15 18-20 21-23 26-27 28-29 30-32 33-34 35-36 37-39 40 41 42
Dossier IVV: Primeurs 2010 Een vleugje wijngeschiedenis: Libanon
Je weet het wellicht al, maar recent liet Robert Parker enkele van zijn lievelingsregio’s over aan een paar van zijn discipelen. Voortaan volgen zij daar het reilen en zeilen op. Slaat de verveling toe? Treedt er na al die jaren slijtage op? Integendeel! Onlangs kwam ik de échte reden te weten. Zo kwam Superbob aan het oor dat gros plant uit de Pays Nantais uiteindelijk als AOC in aanmerking komt. En uiteraard wil hij de eerste zijn die een oordeel velt over deze nieuwe herkomstbenaming. Zijn privéjet, de Woody One, wordt elke dag verwacht op de internationale ruimtebasis van Remouillé. Ook meneer de burgemeester liet de feestzaal reeds met vlaggen versieren, voor het geval dat. De gemeentelijke fanfare repeteert ondertussen koortsachtig de Star-Splanged Banner. Voor de gelegenheid wordt de trombone vervangen door de piccolo, want het schijnt dat nonkel Bob tegenwoordig meer en meer voor elegantie gaat. In afwachting wachten de Aziatische klanten geduldig af, raakt de Londense handel stilaan helemaal in paniek en speculeren de speculanten lustig verder. Want wanneer gaan we die drie magische letters te zien krijgen op het etiket van een fles gros plant? Is het iets voor 2011 of 2012? Deze bijna ondraaglijke spanning duwt de primeurs in Bordeaux naar de achtergrond, als een soort lokaal fait divers. Oké, ik drijf er een beetje de spot mee, maar de gros plant komt van ver. Tijdens de invoering van de Europese hervormingen in 2007, die een verdwijning van VDQS voorzag, dachten de producenten er eerst aan zich te verzetten door met een IGP op de proppen te komen, kwestie van hun wijnrendementen veilig te stellen. In 2009 zien we echter een scherpe bocht naar rechts, waarbij een nieuw producentengenootschap voor de AOC opteert en dat ook officieel aanvraagt bij het INAO(Q). Sportief als ze zijn werd deze aanvraag zonder veel aarzelen goedgekeurd: het nieuwe decreet wordt voorzien in maart 2012. Het moet gezegd dat het grootste gebied van gros plant reeds geklasseerd werd als AOC, dit van in 1937. Het is een beetje hetzelfde verhaal als het gebied voor muscadet. Natuurlijk is folle blanche geen melon de bourgogne en natuurlijk is de regio van muscadet ongetwijfeld ook een pak groter – de verkoop volgt jammer genoeg niet. Maar net op het moment dat de Pays Nantais op zoek is naar een tweede adem, zou het een slechte zet zijn van het INAO(Q) om deze kwalitatieve stap voorwaarts niet goed te keuren, zelfs op het allerlaatste moment. We wensen de AOC Gros Plant dan ook heel veel succes toe, en dat ze eindelijk van die eeuwige schaaldieren afgeraken!
Ampelografie: De heropleving van Carignan degustatie IVV: Grüner Veltliner IVV Travel: Op verkenning in Zuid-Afrika Rubriek van de wijnliefhebber: Patrick Bottcher IVV Iconen: Margaux Say cheese !: Jong versus oud Puur Natuur: Terug van Millésime Bio 2011 Barst !!!: Kurk Nieuwigheden Vergeten druivenrassen: Tourbat De sommelier aan het woord : Roussillon Dessert Trophy Extreme wijnbouwers: La côte des Monts damnés
© Photo cover :
Hervé Lalau
IN VINO VERITAS, PROBABLY THE MOST MODEST WINE MAGAZINE IN BELGIUM.
www.invinoveritas.apic.be • http://ivv-vl.skynetblogs.be/
AN DER PUT T
Jérô me V
AN STE EN BER GEN
AN DEP UT
Ann V
Tim V
AN DEN BO GA ERT
Fran kV
TU YCK
AN HEL LEM ON T
Ma rc V
Phi lipp eS
KO LO W
You ri S O
ALA U
Her vé L
EG RO EF
Joh an D
Fab ian B
AR NE S
Onze NEUZEN
RN OU LD
REDACTIE - ADMINISTRATIE - ABONNEMENT : A.P.I.C. - Dieweg 294 - 1180 Brussel - België - Tel : +32(0)2.375.44.44 - Fax : +32(0)2.375.52.51 BANK : 210.0461297-17 -
[email protected] HOOFDREDACTEUR : Philippe STUYCK REDACTIESECRETARIS : Hervé LALAU PUBLICITEIT : A.P.I.C. - Dieweg 294 - 1180 Brussel - België - Tél : +32(0)2.375.44.44 - Fax : +32(0)2.375.52.51 BANK : 210.0461297-17 -
[email protected] VERANTWOORDELIJKE UITGEVER : Philippe Stuyck, Dieweg 294, B-1180 Brussel JOURNALISTEN I.V.V : Bernard ARNOULD, Fabian BARNES, Johan DE GROEF, Gérard DEVOS, Jean-Yves HINDLET, Guido JANSEGERS, Hervé LALAU, Fiona MORRISON, Youri SOKOLOW, Philippe STUYCK, Marc VANHELLEMONT, Ann VAN STEENBERGEN
April/Mei 2011 nr 147
Ber nar dA
IVV147NL
verschijnt 6 maal per jaar. De artikels en mededelingen verbinden slechts de auteurs en de adverteerders. ISSN 0779-2557
1
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 2
IVV DOSSIER
PRIMEURS 2010 : DE SUCCESNUMMERS Bordeaux 2010 werd zopas aan de pers voorgesteld. ‘Our man in Bordeaux’, Fabian Barnes, overleefde de primeurweek en tekende voor ons zijn impressies op, met lievelingswijnen maar ook met teleurstellingen… Net zoals de wijnen overigens moet alles uiteraard nog een beetje rijpen
W
at is dat toch met wijnjaren die eindigen op een nul? Ook al klinken 1950, 1960, 1970 en 1980 vandaag niet erg bijzonder meer, 1990 en 2000 doen dat wel! Veel wijnliefhebbers keken daarom reeds vol ongeduld uit naar het volgende jaar met een nul, 2010 dus. Naast allerlei horoscopische voorspellingen blijkt 2010 hoe dan ook een bijzonder gunstig jaar geweest te zijn in Bordeaux. Vooral september was schitterend, de maand waarin de druif zijn volledige rijpheid bereikte, soms een beetje te. Maar we kennen ondertussen het liedje in Bordeaux… In het circus van de primeurs zaten we op de eerste rij, kwestie van de artiesten goed aan het werk te kunnen zien. We zetten dan ook graag voor u hun beste nummers op een rijtje.
2
APRIL/MEI 2011
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 3
DAG 1 In Château La Gaffelière Op de eerste dag van de En Primeur Tour was het de groep rond Derenoncourt die de aftrap gaf. We werden daarvoor uitgenodigd in het wijnkasteel van La Gaffelière met 66 bordeauxwijnen in rood. Vier uur later, zonder wit geproefd te hebben dat later in de week aan bod kwam, kunnen we alvast zeggen dat 2010 een verdraaid goed wijnjaar is aangezien zelfs de heel bescheiden appellaties geslaagde wijnen brengen. Sommige zijn zelfs uitzonderlijk. Wijnen met veel merlot in de samenstelling waren vaak warm en ietwat zoet in de finale, maar dat heeft wellicht te maken met bepaalde terroirs, zeker wanneer de bodem rijk is aan klei, als we de lokale experten mogen geloven die daarrond geanimeerde gesprekken voerden. Persoonlijk beleefde ik meer dan eens plezier aan sommige Bordeaux Supérieur en Côtes de Bordeaux, maar ergerde ik me daarnaast ook vaak te pletter aan bepaalde Grands Crus en Crus Classés van de rechteroever waarvan de finale vaak heel dicht in de buurt kwam van wijnen uit de ‘new world’, zodanig uitgesproken was het zoete en het branderige van de alcohol. Maar laat ons wat dat betreft nog even afwachten tot wanneer de lagering achter de rug is. Een echte schifting volgt pas na de botteling. In afwachting vond ik de wijn van Petit Village in Pomerol verbluffend, en dit om zijn puurheid, zijn elegantie en zijn onverstoorbaar monolitische stijl waar niets aan het toeval werd overgelaten. Nog verbluffend was de wijn van Beauséjour Duffau Lagarosse (SaintEmilion 1er Grand Cru Classé) omwille van zijn diepte, zijn complexiteit, zijn finesse, zelfs al verdient zijn klein alcoholopstootje op het eind nog wat bijgeschaafd te worden. In dezelfde reeks zat La Gaffelière (Saint-Emilion 1er Grand Cru Classé), ondanks dat tikje té op het eind, net als zijn collega’s, maar sowieso grote klasse. Eveneens verbluffend was de wijn van Larcis Ducasse (Saint-Emilion Grand Cru Classé) omwille van zijn fruit, frisheid en structuur. Pavie Macquin (Saint-Emilion 1er Grand Cru Classé), subtiel en elegant, hoort ook in dat rijtje. Berliquet (Saint Emilion Grand Cru Classé) en Rol Valentin (SaintEmilion Grand Cru) brachten bijzonder geslaagde wijnen dit wijnjaar. Tot slot, nog steeds in Saint-Emilion, aandacht voor Château Jean Faure die nog nooit zo’n uitstekende wijn hebben gemaakt: fijn en klassevol, mooi fruit, goede breedte, mooie en ragfijne structuur, alles perfect in evenwicht. Ongetwijfeld een van de revelaties van 2010. Aan de andere kant van de Garonne, twee uitstekende Moulis: Branas Grand Poujeaux en Poujeaux, en dat voor hun fruit, hun versmolten structuur, hun complexiteit en hun toekomstig drinkplezier! In Pessac-Léognan was het Haut Nouchet dat zich vertaalde in een lievelingswijn. Terug op de rechteroever in Fronsac was, zoals gewoonlijk, La Rousselle opnieuw aangenaam, samen met zijn buur uit Canon-Fronsac. Daar produceerde Vrai Canon Bouché weerom een goed gemaakte wijn, een wijn die er staat, rechtlijnig en intens.
aan gevuld met fruit, sappig als altijd, met een mooie lengte en perfect georchestreerd. Om het rijtje lievelingswijnen van vandaag af te sluiten, restte er nog het knap werk van de familie Thienpont op hun familiedomeinen in de appellatie Francs-Côtes de Bordeaux. Puygueraud was zoals steeds even sappig en smaakvol. De cuvée Georges (45% malbec) was verbluffend door zijn evenwicht, zijn complexiteit, zijn rechtlijnigheid en intensiteit. Maar de wijn die ons helemaal met verstomming sloeg was hun Château La Prade: gewoonweg enorm. Bovendien proefden we deze wijn net na Petit Village, geen krimp gaf hij! Bijna niet te geloven.
DAG 2 Château Barde Haut (Cercle Rive Droite) Start van de dolle rit. Op naar Saint-Emilion op zoek naar Château Barde Haut, daar waar de degustatie van de Cercle Rive Droite doorging. En dat was niet niks. Maar liefst 158 wijnen waren er te proeven. Aan het werk dus! Bij Bordeaux en Bordeaux Supérieur merkten we twee totaal verschillende stijlen op die loodrecht tegenover elkaar staan, bijna banaal: de stijl ‘ik toon wat ik heb’ en de stijl ‘ik verberg wat ik niet heb’. In het heel klassiek repertoire vond ik Châtaud Saint-Marie erg goed, perfect georchestreerd. Hetzelfde gold voor de cuvée Les Cailloux van Château Pénin. In een iets meer modern repertoire was de wijn van Château Tour de Mirambeau heerlijk. Binnen de Côtes, dat vandaag alle Côtes de Bordeaux zijn, vond ik in de appellation village Cadillac Château Reynon van Denis Dubourdieu heel goed omwille van zijn rechtlijnigheid en allure. Een pluim ook voor Clos Chaumont die een mooie wijn rijk aan fruit voorstelde met ongetwijfeld een mooi potentieel, zij het in een ietwat warme versie maar die wellicht nog wat afzwakt. In Blaye geen enkele twijfel, Château Bel Air La Royère stond er met een goed aangestuurde versie, rechtlijniger misschien, maar waar niets bovenuit stak. Zo hebben we het graag. In Castillon, top. Château Cap de Faugères stoorde me een beetje door zijn toch wel uitgesproken oxidatieve geur, maar wat een smaak! Volume, souplesse, rondeur, alles perfect in evenwicht. De twee tenoren van deze degustatie waren de prachtige en krachtige
We maken een ommetje langs Castillon waar La Croix Lartigue opnieuw betoverde door zijn vlezigheid, zijn volume, zijn lengte en zijn afdronk. Wat de wijn van de man van La Grappe betrof, Domaine de l’A was gewoonweg heerlijk: volume, complexiteit, evenwicht, niets stak er bovenuit, zelfs geen warme toets op het einde, waardoor de theorie van die klei in de bodem niet helemaal opgaat. In Bordeaux Supérieur weerhield ik Isle Fort voor zijn eenvoud, een wijn boordevol fruit en sappigheid. En zoals elk jaar was er ook weer de bewonderingswaardige Grée Laroque, helemaal tot boven-
3
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 4
IVV DOSSIER
wit is om van achterover te vallen! Een en al vlezigheid met een schitterende frisheid. Volgens het etiket zou de wijn biodynamisch zijn.
Château Guiraud (Union des Grands Crus)
CHATEAU PICHON
Château Veyry, smakelijk en heel gestructureerd, en de schitterende Clos Puy Arnaud, dit dankzij zijn fijnheid, precisie, souplesse en aromatische weelderigheid: pure klasse. In Fronsac en Canon-Fronsac, ondanks de aanwezigheid van zestien zeer honorabele wijnen, was ik niet onder de indruk. Steeds was er iets met de zuren, was de finale ietwat boers of was er gewoonweg een gebrek aan fruit. Met uitzondering voor het domein van Michel Rolland, Château Fontenil, een wijn heel gericht op soepelheid, breedte, fruit en elegantie. Ook Moulin Haut Laroque vond ik goed, echt boordevol fruit en super evenwichtig. Voor de echte aanhangers van Fronsac is er nog altijd Château Haut-Carles, La Vieille Cure en Moulin Pey Labrie die voor de beste wijnen van 2010 binnen hun appellatie zorgden. Pomerol van de Cercle was heel teleurstellend. Van de 21 wijnen weerhield ik er één, die van Michel Rolland, Château Bon Pasteur die met kop en schouders boven alle andere uitstak. Een schitterende wijn, heel elegant, intens en fris. In Lalande de Pomerol, ongeveer hetzelfde liedje. Daar was het Château Chambrun die zich onderscheidde dankzij zijn sappige en fruitige smaak, een wijn prettig om drinken. Aan de kant van Saint-Emilion maakte ik de rekening, van de 47 hield ik er 5 en _ over ! Château Barde-Haut en Château Bellefont Belcier zaten goed in elkaar, zelfs al was deze laatste ietwat zoet in de finale. Wat Château Fonroque betreft, daar is de 2010 hun beste jaartal ooit! Puur, boordevol fruit en bijzonder fris. Mooi geslaagd was Château Sansonnet, zij het in een ietwat meer overrijpe versie dan in vorige jaren, maar fruitig, sappig en elegant. Een wijn die me sedert twee of drie wijnjaren totaal niet kon bekoren was
4
APRIL/MEI 2011
Château La Gomerie, maar die evenwel opmerkelijk is dit jaar. Tot slot was er de heel aparte Château Fleur Cardinal die in zijn Stellenboschversie heel goed gemaakt is, heel rijp, mooi evenwichtig, maar vooral ook heel zoeterig en warm. Wellicht te drinken als hij nog heel levendig is en sowieso technisch heel goed gemaakt. Aan de kant van de satellietgemeenten: geen uitschieters of lievelingswijnen. Tijdens de Cercle Rive Droite stonden er ook droge witte wijnen op de proeftafel, in een jaar dat hen blijkbaar goed afging. We noteerden een heerlijke Château Thieuley, een bijzonder geslaagde Château Pénin en een excellente Tour Mirambeau. Maar helemaal ondersteboven was ik van de Château Girolate, waarvan ik rood nu niet bepaald goed vond, maar wat zij produceerden in
Na deze uitputtende degustatie staken we Entre-Deux-Mers over om Sauternes te bereiken, op zoek naar Château Guiraud waar de eerste degustatie van de week van de Union des Grands Crus plaatsvond. Alle 25 crus classés van Barsac en Sauternes kwamen bijzonder aangenaam over. Sommige kenden kleine wijngaardfoutjes, andere werden nogal zwaar onder handen genomen, maar in het geheel genomen waren alle wijnen van een prima kwalitatief niveau. Tijdens het buitengaan op de stoep wisselde ik enkele woorden met collega’s, onder meer met Herwig Van Hove : ‘Het is een half-gebotrytiseerd wijnjaar (…) de kleine wijnen schitteren niet…’ en Michel Bettane : ‘Nochtans (…) voor ieders niveau, maar alles is goed.’ Wanneer ik mijn lievelingswijnen moet doorgeven, dan is in groep van de crus classés alles inderdaad goed, terwijl Doisy Daene, Doisy Védrines, Lamothe Guignard, Nairac en De Myrat schitterend zijn. Daarnaast zijn Coutet en Guiraud gewoonweg fabuleus, terwijl Rabaud Promis en La Tour Blanche de absolute top zijn van wat we geproefd hebben. Bij de likoreuze wijnen onthielden we: heel aromatisch en heel fris, floraal en/of wit fruit. Sappig, smeuïg, smaakvol en heel evenwichtig van smaak. Zelfs al hadden we graag een tikje meer complexiteit van de botrytis geproefd. Meer dan niet slecht, super goed eigenlijk!
Sweet Bordeaux Op het eind van de namiddag was het de beurt aan Sweet Bordeaux, een anglicisme dat aantoont hoezeer de wijnbouwers van Bordeaux zoet produceren, wijnen die moeten knokken voor hun bestaan in de medogenloze wereld van de wijnhandel in Bordeaux die gedirigeerd wordt door de négoce. Wanneer u een goed geheugen heeft, was 2009 het jaar van een heel aantal bescheiden appellaties. Ongekende appellaties, zeg maar. In 2010 is het anders en keren we terug naar de standaards. Voor mijn eerste lievelingswijnen, na Côtes de Saint-Marcaire, Côtes de Bordeaux en Cadillac, was het wachten op die van Loupiac en Saint-Croix du Mont om kleine pareltjes te ontdekken. Domaine du Noble en Château Loupiac Gaudet uit Loupiac gaven de aftrap, en dit
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 5
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 6
IVV DOSSIER
dankzij hun fruitigheid, frisheid en densiteit. In Sainte-Croix du Mont was het Château du Mont die hoge ogen gooide met zijn cuvée Pierre: een enorme wijn, vet, fruitig, sappig, fris en intens, zonder dat er iets bovenuit stak, schitterend gewoon! In de satellietgemeenten (met een voelbare spanning onder de desbetreffende wijnbouwers) was er uit Cérons de geslaagde wijn van Château de Cérons met de cuvée Grand Enclos. In de regio Sauternes viel Château d’Armanjan op, Château des Ormes, La Clotte Cazalis, Du Mont (Cuvée Jeanne), Haut Coustet, De Veyres en de Cuvée des Promesses van Château Rabaud Promis. Zeven voortreffelijke wijnen, fruitig, fris, vol en erg aangenaam. De vreemde eend in de bijt was Château Laville, die overigens opvalt door een fles te gebruiken die meer gelinkt is aan Sancerre dan aan Bordeaux, met een wijn die eruit sprong door zijn enorme intensiteit, opzettelijk nog weelderiger en expressiever gemaakt dan zijn soortgenoten.
DAG 3 Op de derde dag inviteerde de Union des Grands Crus ons in Château Bouscaut voor de wijnen uit de Graves en Pessac-Léognan. Een twintigtal rode wijnen en bijna evenveel witte, kwestie van het potentieel van wijnen uit beide regio’s goed te doen uitkomen met een reeks wijnstalen die gewoonlijk vaak ergens in een hoek worden geproefd. Knappe verrassingen, zeker voor de (in theorie) bescheiden domeinen, zowel in rood als in wit. Teleurstellingen daarentegen bij de crus classés, met wijnen ergens tussen triest en arrogant. In rood noteerden we Château de France en Pique Caillou, twee prima wijnen waar we Château Ferrande nog aan willen toevoegen, eenvoudig maar fijn en gericht op fruit. Bij de crus classés kon enkel Château Pape Clément me bekoren, weliswaar krachtig, maar van begin tot eind rijk aan fruit en zeer evenwichtig. In wit hield ik van de finesse van Château Carbonnieux, van de rechtlijnigheid van Fieuzal, van de goed gemaakte wijn van Ferrande, van het zachte van Haut Bergey, van het vlezige van Rahoul en tot slot van het rijke, frisse en eindeloze van Domaine de Chevalier. De namiddag werd gewijd aan de klimatologie met een analyse van het wijnjaar, onderwerpen die in een apart hoofdstuk verder aan bod komen.
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 7
DAG 4 We steken opnieuw de Garonne en de Dordogne over om de wijnen van de Union des Grands Crus te proeven van de rechteroever: Saint-Emilion en Pomerol. Een festival van topflessen in SaintEmilion. Maar elk van hen bezat een tikje te veel van iets, wat hen niet absoluut uitzonderlijk maakte: ietwat te veel alcohol, wat te tanninerijk, een te zurig puntje… Niettemin waren de hieronder geselecteerde wijnen bijzonder goed. La Gaffelière (1er Grand Cru Classé): heel mooi volume en boordevol fruit. Berliquet (Gr.Cru Cl.): soepel en elegant. Canon (1er Gr.Cru Cl.): heel fijn en elegant. Troplong Mondot (1er Gr.Cru Cl.): heel breed, gestructureerd met ragfijne tannines. Franc Mayne: zijn beste jaargang volgens mijn ervaring, rijk aan fruit en mooi van tempo top op het eind. Pavie Macquin (1er Gr.Cru Cl.): weelderig en fris. Canon La Gaffelière (Gr.Cru Cl.): impressionant volume, heel Mondote. Larcis Ducasse (Gr.Cr.Cl.): heerlijk fruitig en fris, nochtans totaal zuidelijk gericht. La Dominique (Gr.Cru Cl.): vol en monolitisch van stijl. Cap de Mourlin: goed vlezig maar elegant. Aan de kant van Pomerol mikte Gazin op kracht. Clinet daarentegen op rondeur, souplesse en finesse. Petit Village, reeds de eerste dag aangehaald, op een perfect georchestreerde monolitische kracht. In het begin van de namiddag was het tijd voor een rondje Michel Rolland in Château Soutard dat volledig gerestaureerd werd door het team van Larmande: een huzarenstukje. Op de proeftafel stonden 133 wijnen, maar ons palet liet er een dertigtal toe. Wij pikten er Le Bosc uit (cru bourgeois Ht Medoc): een bijzonder aimabele wijn boordevol fruit. Nog uit de Médoc was er Clément
Pichon: zichzelf zoals altijd, goed gemaakt en met uitstekend fruit. Sansonnet (Saint-Emilion Gr.Cru : echt een mooie wijn die een hoger klassement verdient. Tot slot twee wijnen die echt een plezier waren om drinken. Aan de ene kant hadden we Cadet Piolat (Saint-Emilion Gr.Cru Cl.): bescheiden in zijn klassement met nochtans heel regelmatig verbluffende wijnen die frisheid en fruit respecteren, zonder veel franje of artificiële opsmuk maar heel eigen van stijl. Aan de andere kant was er de tweede jaargang van het nieuwe wonderkind van Bordeaux, Château Ad Francos. In werkelijkheid gaat het om Château de Francs, het legendarische kasteel waarvan de geschiedenis teruggaat tot de zesde eeuw, maar mag hun wijn deze naam niet dragen omdat de groep rond Angélus eigenaar is van een deel wijngaarden rondom het wijnkasteel en reeds meer dan een decennium de merknaam Château de Francs in bezit heeft.
Yquem à l’Opéra 16.00 uur, op naar Bordeaux en de lang verwachte degustatie van Château Yquem in de balzaal van het Grand Théâtre de Bordeaux. Niet mis. Voor de gelegenheid waren we goed op tijd, wat ons toeliet enkele biertjes op het terras van het Grand Théâtre te drinken. Kwestie van ons palet te reinigen. Het was tijd, we repten ons naar de ingang van de hall en kruisten een jongeman: strak in het pak, donker (het pak, niet de man), oortje met daaraan een spiraalvormige verbinding dat langsheen zijn schouder viel, het hoofd lichtjes schuin om de minste dreiging op te vangen. De zes stappen die we zetten waren blijkbaar te veel, waarop een berisping volgde. Jammer voor die knul die ook maar
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 8
IVV DOSSIER
DAG 5 Union des Grands Crus
CHATEAU YQUEM
zijn job deed, maar ik kon het niet laten om op een ietwat arrogante manier mijn badge uit mijn jaszak te trekken en hem aan te vallen met : ‘Het is maar Yquem hoor op de eerste verdieping, niet de diamanten kroonjuwelen van het Britse koningshuis!’ Yquem in de opera. Qua imago was dat een uitstekende zet. Terwijl andere topwijnen uit Médoc of Saint-Emilion ergens op het platteland geproefd worden, zelfs Pétrus, wie durft er voortaan nog aan twijfelen dat Yquem niet de meest mytische wijn van Bordeaux is? Iets wat ongetwijfeld ook andere zoete wijnen uit Sauternes geen windeieren legt. De wijn op zich was gewoonweg perfect… ongetwijfeld een beetje té perfect: niet de minste afwijking, geen enkel schoonheidsvlekje waar we verliefd op zouden kunnen worden. Heel puur, heel dicht tegen een grote Eiswein, maar wat mij betreft een beetje te uitgepuurd.
Wijnsyndicaat van de Graves 17.30 uur, de auto bleef op de parking, want een paar meter verder wachtte de degustatie van de Graves georganiseerd door het wijnsyndicaat. Plaats van gebeuren: het beurspaleis. En ja hoor, u had het al kunnen denken, iedereen rondom me had me ondertussen verlaten. Alleen dan maar. In het paleis bevonden zich 56 domeinen waarvan iedereen een witte wijn, een rode en nog enkele cuvées voorstelde. Dat wordt nachtwerk, dacht ik bij mezelf. Om het zware programma toch enigzins te volgen, besloot ik me op een twintigtal domeinen te storten. In het algemeen, tevredenheid alom. Rode wijnen die fris, fruitig en evenwichtig waren; witte wijnen die stuk voor stuk kro-
8
APRIL/MEI 2011
kant en fris waren, de ene al wat meer dan de andere. In rood noteerde ik Haut-Selve, Lusseau, Léhoul, Haut Peyrous, Liber Pater en Respide met een speciale vermelding voor De Lionne en Roquetaillade Lagrange, echt knapperige wijnen dankzij hun fris fruit, hun vlezigheid en hun evenwicht. Complexer was Vieux Château Gaubert, Haura en Villa Belair, delicieus. In wit ging mijn keuze naar Château Hospital, cuvée Elixir du Grand Enclos van Château de Cérons, Haut-Peyrous, HautSelve, De Lionne en Roquetaillade Lagrange. Wijnen met iets meer diepte waren Vieux Château Gaubert, Floridène en Villa Belair.
Een grote dag in het vooruitzicht richting Médoc. Heerlijk toch, het verkeer in Bordeaux. Twee uur rijden om 75 kilometer af te leggen en te arriveren bij Fourcas Hosten waar de Union des Grands Crus ons verwachtte voor de degustatie van wijnen uit de Médoc, Moulis, Listrac en Margaux. Gelukkig stemden de eerste wijnstalen van dit door de natuur verwend wijnjaar me helemaal blij. Greysac (Médoc), Maucaillou (Moulis), Clarke (Listrac), Fonréaud (Listrac) en Fourcas Hosten (Listrac), stuk voor stuk wijnen die er stonden. Margaux was ook lang niet slecht met Desmirail die de aftrap gaf, eerder licht van stijl maar goed samengesteld en heel aangenaam. De grote verrassing voor mij was – gedeeld met enkele andere collega’s trouwens – Labégorce: schitterend fruit en heel delicaat, zodanig dat ik mijn ogen bijna niet kon geloven wanneer ik het etiket zag. Mijn beste quotering van de ochtend. Bravo aan de ploeg waaraan we bij IVV twijfelden toen ze Labégorce Zédé erbij namen. Bij de lang verwachte wijnen, knap werk van Prieuré Lichine, Brane Cantenac, Lascombes en Rauzan Segla. Na een sympathieke lunch met onder meer Michel Bettane en Herwig Van Hove aan tafel, die om beurten steken onder water gaven als een oud koppel dat al jaren van tafel en bed gescheiden is, maakte ik een eind aan het spektakel en nam ik Herwig mee naar onze volgende proeverij in Château de Belgrave.
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 9
CVBG Château de Belgrave maakt deel uit van de négoce van de CVBG (Compagnie des Vins de Bordeaux et de la Gironde) met maar liefst 220 wijnen! Een reeks die men alleen maar in Bordeaux kan tegenkomen, van de meest bescheiden wijnen tot de meest prestigieuze, een plezier voor professionals. Een plezier ook omdat de organisatie van deze degustatie tot in de puntjes was geregeld: licht, ruimte, temperatuur van de zaal, temperatuur van de wijnen… details die allemaal bijdroegen tot perfecte proefcondities. En dus brachten we er de rest van de dag door. In de familie van de eerder makkelijke maar uitstekende wijnen noteerden we Croix Mouton (Bordeaux Supérieur), Ricaud (Côtes de Bordeaux), Reynon (Côtes de Bordeaux), Siaurac (Lalande de Pomerol), Caronne Saint-Gemme, Malescasse en Reyson in Haut-Médoc. In Margaux ontdekten we een sappige Chevalier de Lascombes, een tweede wijn, eenvoudig maar goed. Een trapje hoger gingen we met Clément Pichon (Haut-Médoc), Citran (Haut-Medoc), Le Bosc in SaintEstephe en een heel bijzonder geslaagde Cambon la Pelouse (HautMédoc). Nog een trapje hoger zat Camensac en Belgrave (HautMedoc Gr.Cru Cl.) : heel erg geslaagd. Nog mooi in Moulis was natuurlijk Poujeaux maar ook proefden we een excellente Branas Grand Poujeaux en een schitterende Brillette. Lafon Rochet (SaintEstèphe) was een van de betere binnen zijn AOC, samen met HautMarbuzet die topklasse produceerden, uiterst elegant. Deze degustatie gaf ons ook de gelegenheid om wijnen opnieuw te proeven en onze eerdere bevindingen te staven. Het was ook de gelegenheid om wijnen te proeven van personages als Jonathan Maltus of Gérard Perse. Jonathan Maltus is een Engelse avonturier die de City verliet om met zijn handen in de most te roeren. Zeven wijnen waren er van hem aanwezig, stuk voor stuk goed en vlot drinkbaar, waaronder de plezierige Pezat (Bordeaux Supérieur) of in Saint-Emilion de sympathieke Teyssier, de excellente Astéries, Carré, Dôme, Vieux Château Mazerat en de schitterende Laforge. Moeilijker viel dat te zeggen van de wijnen van Gérard Perse die, buiten een excellente Monbousquet, naast de prijzen viel met wat hij ongetwijfeld had willen doen met zijn Clos de Lunelles, Pavie Decesse, Bellevue Mondotte en erger nog met zijn Pavie, het terroir dat professor Glories bestempelde als ‘het terroir van de luie stoel’ omdat men er enkel de natuur zijn ding moet laten doen. Herwig Van Hove verwoordde het perfect: ‘Het is een typisch voor-
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 10
IVV DOSSIER
beeld van het drama van 2010: men wou van alles zo veel mogelijk nemen, overrijpheid, extractie, concentratie, waardoor we eindigen met een teveel aan alles, kleur, tannine, alcohol…’ Ook proefden we nog een paar droge witte wijnen en enkele zoete. In droog was er de fantastische Couhins-Lurton: fruit, fruit, en nogmaals fruit, fijn en elegant, topklasse. Bij de hele grote domeinen waren er slechts twee witte wijnen waar ik totaal weg van was: Haut-Brion en Couhins-Lurton. De andere crus classés slaagden er niet in om tot op het eind het fruit te respecteren, zonder over te gaan naar een overdosis hout dat bijzonder vermoeiend was, maar dat is niet nieuw… Een uitzonderlijke wijn in zoet, en dat vaak elk jaar opnieuw: Raymond Lafond. Mooi fruit, complex, knappe accenten van botrytis, fris: what else. Om af te sluiten proefden we nog de Extravagant van Doisy Daëne, rijk aan fruit, rijk aan suiker… extra kleverig!
DAG 6 Op weg naar Médoc, tweede aflevering. In het kader van de Union des Grands Crus werden we deze keer uitgenodigd in Château Grand Puy Ducasse om wijnen te proeven uit Haut-Médoc, Saint-Julien, Pauillac en Saint-Estèphe. Na een half uur rond gereden te hebben in de wijngaarden, op zoek naar het kasteel of kelders die er zouden bijhoren, besloten we toch maar eventjes te bellen naar het secretariaat dat ons vertelde opgewacht te worden aan de kades van Pauillac. Gelukkig was ik die ochtend op tijd vertrokken. De degustatie versterkte onze bevindingen van de dag ervoor, zeker bij de appellations villages. Bijna overal kregen we te maken met fris fruit, veelbelovend voor deze wijnen van de linkeroever. De structuur was vaak strak, soms streng en de finale een tikje warm, maar de betere flessen waren hoe dan ook mooi evenwichtig. In Haut-Médoc noteerden we Coufran, De Lamarque en Malescasse. SaintJulien stond er zoals verwacht met een bijzonder aangename Beychevelle, een krachtige Gruaud Larose die nog wat ronder moet worden in de finale, een erg goed georchestreerde Léoville Poyferré, voller dan de andere, een Branaire Ducru waarvan de finale ook nog wat moet verzachten en een schitterende Talbot, fijn en smakelijk van begin tot eind. Pauillac leek het moeilijker te hebben met de ietwat bijtende finales in bedwang te houden door tannine, alcohol en hoekige zuren. Niettemin noteerden we een verbluffende d’Armailhac, krachtig en rijk aan fruit, een schitterende Haut Bages Libéral, breed, lang en goed gestructureerd, en een Pichon Comtesse de Lalande waarvan de finale nog een tikje moet versoepelen. In Saint-Estephe was Les Ormes de Pez opnieuw van de partij, mooi vlezig, alsook Phélan Ségur, krachtig en met een uitstekend potentieel om zijn arrogant trekje wat in te tomen, en een klassiekere Lafon Rochet boordevol fruit.
DAG 7 Een dag met wit in de hoofdrol: die van Entre Deux Mers langs de ene kant, die van La Grappe langs de andere kant, plus nog enkele andere witte Bordeaux. Voor de droge witte wijnen is 2010 absoluut een goed wijnjaar. Minder krachtig en vlezig dan de wijnen van de Graves of Pessac-Léognan zijn de Bordeaux blancs en de Entre Deux Mers krokant, boordevol fruit, floraal en fris. In Entre Deux Mers noteerden we Haut Pougnan, Nardique Lagravière en Lestrille Capmartin: klassiek, wat men verwacht van een uitstekende E2M. Dankzij nog smakelijker fruit en een mooie vleizigheid, die ervaren werd tot op het eind, legde de Fontenille de lat nog wat hoger. Ook Bonnet
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 11
DAG 8 Degustatie van de Côtes de Bordeaux: Cadillac en Castillon met wijnstalen die verzameld werden door de respectievelijke wijnsyndicaten. In Cadillac was er Château Dudon: fruitig en sappig. Voller was de cuvée l’Acanthe van Dudon. Complexer was dan weer Château Reynon. Moderner, warmer en zoeter was de Cuvée de la Passion van Clos Chaumont. In Castillon was er Château Roc van Eric Prissette (voormalige eigenaar van Rol Valentin): een makkelijke wijn, fris en fruitig. Complexer was Châteaux Albà en La Nauze met de cuvée Identity. Tot slot was er ook nog de uitstekende Valmy Dubourdieu Lange, onverzettelijk en boordevol fruit. Helemaal tot slot nog in Bordeaux Supérieur noteerden we Château de Parenchère met zijn cuvée Raphaël, alsook cuvée Esprit van Parenchère waavan het hout nog wat moest versmelten.
Verslag van de conferentie van het wijninstituut van Bordeaux omtrent de klimatologische condities van het wijnjaar 2010. was bijzonder smaakvol en fijn. Toch ging mijn absolute voorkeur naar La Tour de Mirembeau en dat omwille van zijn elegantie, zijn complexe aroma’s met fruitige en florale tonen, gekoppeld aan minerale accenten van poeder en houtskool. In Bordeaux noteerden we Parenchères die zich op wit stortte met een tweede jaargang die heel zacht en fruitig is. Zo was er ook Charmes Godard die zijn naam alle eer aandeed: charmant, elegant en fris, hoewel hij misschien een tikje minder krachtig was dan voorheen. Tot slot proefden we ook een verbluffende Pétrus-Gaïa, fijn en fris met aroma’s van vuursteen, vol en vlezig.
Hoe geloofwaardig kan men zijn wanneer de toespraak over het wijnjaar begint met: ‘Na een 2009 dat uitermate geslaagd was en bedolven werd onder de eerbetuigingen, hoe kan de natuur het volgende jaar opnieuw voor zo’n groot wijnjaar zorgen?’ Aangezien men alles onderschrijft met de faculteit wijnkunde, moet dat niet op heel het wijnbouwgebied van de Gironde slaan, op alle 125.000 hectare? Kan men op enkele duizenden hectare, waarvan een deel heel uitzonderlijke terroirs zijn en waarvan een ander deel wijngaarden zijn die uitermate zwaar financieel gesteund worden, plaatsen waar men zeer goede wijnen maakt, zo maar stellen dat Bordeaux 2009 in het algemeen groot is?
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 12
IVV DOSSIER
Laat ons niet vergeten dat tonnen rotte druiven bij tal van coöperaties schering en inslag waren, dat sommige merlot 17% alcoholvolume bedroeg en veel cabernet sauvignon nog groen was, dat raadgevende oenologen en keldermeesters met de handen in het haar zaten om het stoppen van de gisting tegen te houden, dat malolactaatgisting op de marc, vluchtige zuren en meer van dat fraais heel courant waren in 2009. Het gaat toch om een algemene expertise, niet? Een beetje zoals je de auto naar de keuring brengt. Ook daar wil je weten wat de algemene toestand van je wagen is, niet? Of zou je het helemaal oké vinden dat de garagist van dienst concludeert dat je auto in excellente toestand verkeert omdat de verwarming goed werkt of de rubbers van de ruitenwissers pico bello in orde zijn? Te weten dat de aandrijfas volledig stuk is, dat de remmen hoognodig moeten vervangen worden en dat de ophanging waardeloos is. Wanneer je auto al deze mankementen vertoont, dan verwacht je op zijn minst teruggefloten te worden door de expert, of niet soms? Wel, dat is nu net wat ik doe. Laat grote uitspraken liever over aan de echte wijnpers, aan selectieve journalisten, en laat die vetgedrukte titels op bepaalde magazines zijn voor wat ze zijn. Maar goed, buiten deze ietwat averechtse inleiding, is 2010 een groot wijnjaar. Niet alleen is het een groot wijnjaar in heel Bordeaux, maar is het ook een goed bordeauxjaar, met rode wijnen die heel klassiek overkomen met veel fris fruit, duidelijk van structuur en strakke tannines. De droge witte wijnen op hun beurt zijn fruitig maar ook floraal, pittig en krokant. Ook is 2010 uitzonderlijk omdat zowel rood als wit goed zijn, daar waar meestal een van beide het onderspit moet delven, maar daar-
bovenop zijn ook de zoete wijnen van 2010 uitstekend, vol, luchtig, fijn, fris en smakelijk. Laten we op klimatologisch gebied en op de groeicyclus van de wijnstok en de druiven enkele belangrijke punten aanhalen waarvan de universitairen ons verslag uitbrachten. Om een groot bordeauxjaar in rood te hebben moeten er gedurende de hele groeicyclus van de wijnstok vijf condities vervuld worden. Zonder al te veel in details te treden moet er een vroegtijdige bloei en knopvorming plaatsvinden in een warm en relatief droog klimaat, gevolgd door een zekere waterstress om een al te hevige groei in een warme en droge maand juli tegen te gaan, met daarna een volledige rijping in
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 13
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 14
IVV DOSSIER
augustus en september in een droog klimaat zonder hevige regenval, en tot slot gevolgd door mooi weer met af en toe een kleine regenbui tijdens de oogst om rot en verwatering tegen te gaan. Buiten de bloei die een beetje verstoord werd in een frisse en natte maand juni die coulure (bloesemval) en millerandage (ongelijke bessen) in de hand werkte, en dus resulteerde in kleinere opbrengsten, zeker voor merlot ‘vervult 2010 perfect en zonder lokale uitzonderingen vier van deze vijf condities dankzij een opmerkelijk droge zomer zonder hevige regenval, verlengd door een zacht, zonnig en middelmatig vochtig begin van de herfst.’ ‘In het algemeen kende de wijnstok in 2010 grotere waterstress dan in 2009. In dat opzicht lijkt 2010 meer op 2005 dan op 2009.’ ‘De gematigde dagtemperaturen en de frisse nachten in augustus en september, die aanzetten tot mooie aroma’s en zuren in de druiven, zorgden ervoor dat 2010 ook voor witte wijnen een groot jaar werd.’ ‘Zonder overdreven geconcentreerd te zijn zoals in 2009, is 2010 ongetwijfeld een groot wijnjaar voor zoete wijnen.’ ‘Vanaf januari tot eind juni waren er minder dagen met temperaturen hoger dan 10°C dan in de voorafgaande jaren (…). Niettemin wijzigde deze tendens door de hoge temperaturen van de maand juli (…) en midden juli had de wijnstok deze vertraging op het moment van de bloei reeds ingehaald.’ ‘Zo kende 2010 een warmere maand juli dan 2009 en 2005, maar echter zonder overdreven grote hitte aangezien er slechts drie of vier dagen temperaturen werden opgemeten van meer dan 30°C.’ ‘Juli was ook zonniger dan gemiddeld, maar vooral droger (…). In deze condities was er sprake van hevige waterstress eind juli, waardoor de groei vertraagde en uiteindelijk stopte tussen het begin en het midden van de kleurzetting.’ ‘Door een veel nattere maand juli in 2009 werd deze condicio sine qua non slechts ingevuld bij kwaliteitsvolle rode wijnen afkomstig van de beste terroirs in Bordeaux op ondergronden met weinig waterreserves.’ ‘In 2009 bleef enkel Médoc gespaard van onweer in augustus (…). In 2010 waren augustus en vooral september bijzonder droog, en dit in alle appellaties van Bordeaux. De regenval van augustus was goed voor minder dan een derde van de laatste tien jaar, die van september slechts voor een vierde. 2010 was het droogste wijnjaar van het decennium.’ ‘Ondanks dat was de evapotranspiratie middelmatig en leidde dat niet tot een blokkering van de waterhuishouding. De waterstress had relatief hevig kunnen zijn, maar de temperaturen waren nooit echt overdreven heet, waardoor deze vrees werd beperkt tot sommige jonge wijnplanten.’ ‘Vanaf 28 augustus bleef het zonnig maar daalden de temperaturen drastisch onder de normale seizoengemiddeldes. De nachten waren bijzon-
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 15
der fris, wat bijzonder gunstig was voor de opeenstapeling van anthocyanen in de blauwe druiven en het behoud van aroma’s in de witte druiven.’ ‘September en oktober waren veel zonniger dan gemiddeld.’ ‘Het relatief fris en zonnig weer tijdens de rijpingstijd van de druiven in 2010 werd de voorbode van het behoud van fruit en zuren in de wijn.’ ‘De witte druiven van 2010 hadden dezelfde suikergehaltes, vergelijkbaar met 2009 en 2005, maar bezaten een tikje meer zuren op voorwaarde dat ze op het juiste moment geoogst werden.’ ‘(…) de grootste zorg was een strenge selectie van het pas geperst sap omdat de schillen een hoog kaliumgehalte bezaten. Om de zuren in de wijn te behouden moest men dus lang schilcontact vermijden en de schillen van het sap snel verwijderen.’ ‘De oogst van de meest vroegrijpe merlot startte op 21 september; de oogst van de cabernet vond plaats de eerste twee weken van oktober. De blauwe druiven van 2010, alle rassen door elkaar, bezaten twee belangrijke kwalitatieve eigenschappen: de bessen waren klein en tegelijk goed gekleurd met een lager gewicht, gekoppeld aan hogere anthocyaangehaltes dan in 2009 en 2005.’ ‘Het verschil tussen de rijpheid van de pulp en de fenolische rijpheid was opvallend in 2010, maar dankzij het behoud van de trossen aan de stokken tot eind september kon de rijpheid van de schillen en de pitten perfect behaald worden.’ ‘De oogstdata van dezelfde druivenrassen op vergelijkbare terroirs kunnen sterk verschillen naargelang de wijnen. Sommigen kozen voor overrijpe druiven dat veel weghad van passerillage, anderen probeerden dit te vermijden. De stijl van de wijn hangt veel af van deze keuzes.’ ‘Percelen waar een verstandige groene oogst werd uitgevoerd, hadden over het algemeen druiven die gespaard bleven van een vegetaal karakter, druiven met opmerkelijk veel fruit. Aangezien de temperaturen fris waren gedurende de rijpingsperiode kan vroegrijpe cabernet sauvignon min of meer gemarkeerd zijn door de smaak van groene pepers gelinkt aan het isobutylmethylpyrazinegehalte. Ondanks de relatieve lage nachttemperaturen in 2010 was de IBMP-degradatie (3-isobutyl-2-methoxypirazine) normaal en zaten de gehaltes altijd lager dan de drempel van de geurperceptie tijdens de oogst.’ ‘In de regio van Sauternes startte de oogst niet voor eind september, na een periode van botrytisvorming die min of meer traag op gang kwam al naargelang de situatie en de ligging. De rotting zette zich algemeen door in oktober na de regen van 3 en 4 oktober, gevolgd door de regen van 9 en 10 oktober. De concentratie van de bessen die daarop volgde in de volgende twee weken zonder regen was opmerkelijk, zonder echter het verbazingwekkende niveau van 2009 te behalen.’ U heeft het begrepen, 2010 kan absoluut gerekend worden tot een van de zeer grote wijnjaren in Bordeaux. Een bijzonder geslaagd wijnjaar, en dat voor alle bordeauxwijnen, groot en klein. Een wijnjaar waarvan Herwig Van Hove zegt: ‘Het is een groot jaar voor de kleintjes.’ Persoonlijk vind ik 2010 inderdaad ook een heel groot wijnjaar met wijnen die zin geven om ze te drinken. Dit dankzij hun fruitigheid, frisheid en evenwicht, of het nu droge witte wijnen zijn, rode of zoete. Rode wijnen die we willen bewaren omdat ze goed geknoopt zijn, mooi vlezig en goed gestructureerd. Een wijnjaar in rood waarvan het evenwicht heel dicht bij dat van 2005 zit, maar met ongetwijfeld iets meer frisheid. Wijnen met structuren die soms doen denken aan wijnen van 2001, maar met in het algemeen rijpere tannines, gekoppeld aan een rondeur en alcoholvolumes die zich situeren tussen wijnen uit 2005 en 2009. Dit alles buiten enkele malloten gerekend die een 2009 bis maakten: overrijp, zonder fruit, rond, volumineus en warm. Maar dat is tenslotte hun probleem.
Fabian Barnes
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 16
EEN VLEUGJE WIJNGESCHIEDENIS
LIBANON,
3000 JAAR WIJNCULTUUR Het is niet van gisteren dat er wijn wordt gemaakt in Libanon. We citeren de Amerikaanse historicus Patrick McGovern : ‘In de bergachtige regio van de noordelijke Kaukasus was er rond 7000 jaar voor Christus reeds sprake van een wijncultuur. Vervolgens verspreidde zich dat rond 6000 jaar voor Christus naar het huidige Libanon en naar het noordoosten van Syrië, waar daadwerkelijk aan wijnbouw werd gedaan. BEKAVALLEI
L
De Feniciërs die deze regio bevolkten, was een volk van zeevaarders en handelslui en richtten reeds 3000 jaar voor Christus tal van wijnhuizen op in dit oostelijke deel van het Middellandse Zeegebied. Door hun commercieel inzicht en veroveringsdrang schuifde de wijnbouw op naar Europa. Wijn maakte deel uit van hun cultuur. In Libanon zelf kwamen na de Feniciërs de Grieken en vervolgens de Romeinen die in de eerste eeuw na Christus een tempel voor Bacchus bouwden, gevestigd in de beroemde historische site van Baalbek. Door de veroverin-
gen van de moslims en het religieuze verbod om alcohol te drinken, schakelde de wijnbouw over naar het telen van tafeldruiven. Het is wachten tot 1857 om opnieuw aan te knopen met de wijntraditie van weleer. Het waren de jezuïeten die daarvoor zorgden, door enkele wijngaarden aan te planten waarvan de wijn werd gebruikt als miswijn in Château Ksara dat ze hadden gekocht. Toch is het pas vanaf het Frans mandaat over Libanon (tussen 1920 en de Tweede Wereldoorlog) dat de wijncultuur weer helemaal opbloeit. Er worden twee belangrijke kelders gebouwd, Château Nakad in 1926 en Château Musar in 1930, wellicht de meest gekende. In de jaren 1970 nemen de wijnen een hoge vlucht, maar vijftien jaar burgeroorlog, van 1975 tot 1990, gooide roet in het eten.
Het Libanon van de wijn vandaag Eens de vrede is teruggekeerd, profiteren nieuwe investeerders van de mondiale ontwikkeling op wijngebied om hun troeven in dit land uit te spelen. De geopedologische en klimatologische omstandigheden zijn dan ook bijzonder gunstig. Vooral de vlakte van de Bekavallei is erg in trek, een plateau gelegen op 900 meter hoogte langsheen twee bergketens: het Libanongebergte en het Anti-Libanongebergte. De eerste keten biedt bescherming tegen mediterrane invloeden, de tweede tegen invloeden van de woestijn. Jaarlijks
16
APRIL/MEI 2011
geniet men er van gemiddeld 280 dagen zon, terwijl de winters vochtig zijn met gemiddeld 500 millimeter regen en best wel koud met temperaturen die geregeld onder het vriespunt dalen. Daartegenover zijn de zomers warm en droog met temperaturen die opklimmen tot meer dan 35 graden Celsius. De ondergrond van kalk en klei, het intense licht, de bijna constante wind en de temperatuurverschillen tussen dag en nacht van meer dan 15 graden Celsius zorgen samen voor een uniek wijnklimaat.
Imago en cijfers Van de 2500 hectare wijngaarden die Libanon rijk is, vinden we vandaag 80% terug in de Bekavallei. Toch zijn er de laatste jaren ook andere regio’s die wijn verbouwen, zoals in de christelijke dorpen van Zuid-Libanon, in Chouf, of in de heuvels langsheen de kuststreek van Beiroet, richting Byblos en Batroun. Wijn begint stilaan meer door te wegen in de landbouwsector. De twintigtal Libanese wijndomeinen produceren samen tussen de zes en acht miljoen flessen per jaar, waarvan twee miljoen naar het buitenland wordt geëxporteerd. Deze wijnen zijn tegelijk ook een mooi visitekaartje, ideaal voor landen met een geraffineerde gastronomie.
Hervé Lalau
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 17
GEBROEDERS SAADÉ
CHÂTEAU MARSYAS Na de tijd van de pioniers, die vooral focusten op internationale druivenrassen als cabernet, syrah, merlot en chardonnay, zien we een tweede generatie opduiken. Wijnbouwers die op een meer kleinschalige productie mikken, meer geënt op kwaliteit met zogeheten boutique wines. Château Marsyas is daar een mooi voorbeeld van, familiedomein van Johnny R. Saadé. De naam van het domein refereert naar een sater en getalenteerd fluitspeler uit de Griekse mythologie, zoon van Olympus, maar het is ook de voormalige naam van de Bekavallei. De wijngaarden van Marsyas bevinden zich in het zuiden van de Beka, op weg naar de Mont Sannine. Daar waar volgens de overlevering Noach de eerste wijnstok aanplantte. Een mooi aanknopingspunt met de geschiedenis ! Het verhaal van Marsyas start in 2005 wanneer de twee broers Saadé, Karim en Sandro, na jaren van onderzoek, deze nog braak liggende wijngaard aankopen. Met de steun van Stéphane Derenoncourt starten ze met een nieuw soort wijnbouwrevolutie in het land van de ceders. Via hun wijnen willen ze het terroir tot uiting laten komen, een hele geschiedenis die opnieuw tot leven komt. En met succes. Marsyas staat ook voor een zeker raffinement. Libanese wijnen zijn meestal warm en krachtig, maar een strenge druivenselectie per perceel kan zorgen voor uitstekende wijnen die vlot wegdrinken. ‘Wijn, dat is eerst en vooral de wijngaard’, het is met deze zin in het achterhoofd dat beide broers hun passie voor de Libanese wijngaarden willen delen. Trouw aan de familietraditie worden er enkel druiven gebruikt van hun eigen wijngaarden : hun toevlucht nemen tot externe druivenproducenten is uitgesloten. Via de stichting van Johnny R. Saadé ondersteunen beide broers financieel ook de oprichting van het allereerste wijnmuseum in het Midden-Oosten, een interessant initiatief : ‘Wij staan erop dat dit wijnmuseum totaal onafhankelijk is van onze activiteiten.’ Uit betrouwbare bron vernamen we dat het museum over een eigen raad zal beschikken waarin onder meer historicus Patrick McGovern zal zetelen. Een initiatief dat het doorzettingsvermogen aantoont van deze nieuwe wijngeneratie die strijdt voor een Libanese verankering in de wijnwereld.
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 18
AMPELOGRAFIE
DE HEROPLEVING VAN
CARIGNAN
In de wijngaard bouwde carignan een barslechte reputatie op. Lange tijd werd deze druif immers met grote opbrengsten geoogst, dit voor het maken van massaal veel wijn, eerder dan voor kwalitatieve wijnen. De laatste dertig jaar zag men de aanplantoppervlakte met lede ogen achteruitgaan. Maar wat als deze schone opnieuw ontwaakt? Michel Smith meent dat carignan aan een heropbloei begonnen is.
I
n de jaren 1980 was carignan nog de voornaamste druif in Frankrijk met een aanplant van 48.000 ha. Vandaag ligt de druif ver achter en komt hij in het rijtje na merlot, grenache noir, syrah en cabernet sauvignon, net voor cabernet franc. De thuishaven is Languedoc-Roussillon waar hij goed is voor 37.000 ha. Enkel syrah (42.000 ha) en grenache (ongeveer 41.000 ha) doen het beter. Het best scoort carignan in de Aude en het massief van Corbières waar hij momenteel op kop loopt, nog voor merlot. Wie zou dat gedacht hebben! Rekening houdend met de cijfers en vooral met de recente evolutie, vreest men dat carignan
18
APRIL/MEI 2011
binnen een twintigtal jaren in het zuiden marginaal zal zijn, om niet te zeggen uiterst zeldzaam. Is dat de fout van de onkundigen die zonder enige andere vorm van onderzoek beweren dat het sap ervan de appellationwijnen van de Languedoc niet waardig is? Waarom? Simpelweg omdat vroeger de druif werd aangeplant vooral voor het maken van bulkwijn?
Een beetje geschiedenis We gaan even terug in de tijd, toen het zuiden van de Alpen tot aan de Pyreneeën een agressief veroverend gebied was met honderdduizenden hectare wijnstokken. Deze werden stevig bevloeid en lagen verspreid over de rijke gronden badend in de volle zon, praktisch het hele jaar rond. In die tijd was wijn hier de meest hygiënische drank. Bij gebrek aan plaats namen de edele grenache, carignan, cinsault, clairette, aramon en andere rassen de steile flanken van het achterland in, dit tot aan de garrigue scherend langs de lijn van 600 meter hoogte. Elk dorp had zijn of haar coöperatie. Sommige onder hen waren echte monumenten, waarbij de kerk van het dorp verbannen werd naar de status van een minderwaardig gebouw. De bevolking van Corbières, de ‘Biterrois’, maar ook deze uit Luberon of de Vaucluse zagen zo rood als hun druivensap, waarbij de andere Fransen zich meer afsloten dan nodig was. Er was dus werk aan de winkel! Niet enkel diende men deze
stoere kerels te overstelpen met drank, ook de verste koloniën moesten bevoorraad worden. Planten, planten en nog planten, met inbegrip van het Algerijnse binnenland. Iedere Franse arbeider deed zich in die tijd te goed aan twee tot vier liter rode wijn per dag. Dat maakte, mijne dames en heren, de Fransen uniek!
De dorstigen laven… In de eerste decennia van de 20ste eeuw was wijn een enorme industrie, met zoals overal en altijd successen en mislukkingen. Het succes lag vooral bij de enorme productiviteit. Men passeerde zonder blikken of blozen meer dan 120 hectoliter per hectare (tegenover 30 tot 50 hl/ha vandaag). Erger nog, oogsten van 300 hl/ha waren niet ongewoon. Met de twee wereldoorlogen werd beroep gedaan op suiker en andere wijnkundige hulpmiddelen. Tot aan de jaren 1960 plantte men volop aan in NoordAfrika, vooral dan in Algerije, om de grote dorst van het volk te lessen. Tegelijkertijd werden de lage alcoholvolumes door overproductie en onnauwkeurige rijping gretig opgeschroefd. In 1905, twee jaar voor de hevige opstand van de wijnbouwers in het zuiden, opende Jean Jaurès zijn eerste coöperatie, gelegen in Maraussan, in de Hérault. Het uithangbord droeg een prachtige slogan: ‘Tous pour chacun, chacun pour tous.’ Dit doet nadenken over het groot aantal hectoliter carignan die in de immense houten vaten gepasseerd zijn.
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 19
M. & S. GALLET (ROC DES ANGES)
Sindsdien is er het een en ander veranderd. Vanaf 1980 werden er 100.000 ha stokken gerooid, zowel in de Languedoc als de Roussillon. 30.000 ha werden pas de laatste drie jaar gerooid. Een groot deel van deze wijngaarden waren beplant met carignan. Positief is dat hiermee de minder goed aangelegde en slecht bewerkte wijngaarden met te hoge opbrengsten verdwenen zijn. Het indijken van het plantoppervlak kwam vooral de kwaliteit ten goede, te meer omdat men wist dat de meeste wijnstokken niet geschikt waren voor de productie van goede wijnen. Maar het probleem was, dat wanneer men de wijngaard moest herstructureren om de wijnproductie voor courante consumptie te vrijwaren, op een niveau waardig binnen de appellation, men toegewezen was op de bewierookte syrah, hoewel deze laatste niet eigen was aan de regio. Oenologen, raadgevers, politici en journalisten waren ervan overtuigd dat de enige schuldige van de terugloop de carignan was. Vanaf dan zou tegen alle prijs worden gerooid, met in gedachte dat enkel en alleen carignan de oorzaak was van de teloorgang van mediterrane wijnen.
Een echte zuiderling… Carignan is lang niet zo’n slechte jongen als wordt voorgesteld. De oorsprong van carignan ligt in Spanje, waar hij cariñena heet en vooral staat aangeplant in Aragon en Priorat. Het is bijgevolg een druif die perfect is aangepast aan een zuiders klimaat. De plant, gesnoeid in gobelet met een bladerdak tot dicht bij de grond, zodat de nodige schaduw wordt gevormd en de druiven beschermd worden, verdraagt perfect de soms strakke winden zoals de tramontane en de mistral, maar ook de hevige zon. Meer nog,
deze variëteit adapteert zich aan de droogte, quasi inheems in het zuiden. Dichtbij de grond profiteren de bessen in de zomer volop van de frisheid van de nachten. Het sap heeft een mooie en edele aciditeit, wat erg gewaardeerd wordt in assemblages waar hij voor evenwicht zorgt in combinatie met het overweldigende karakter van zuiderse variëteiten die baden in de zon. Wanneer de wijnstok wat ouder wordt (vanaf 30 à 40 jaar) en op voorwaarde dat er gezond fruit wordt geoogst (eerder late pluk), er een strikt snoeibeheer (2 tot 3 ogen maximum) wordt gehanteerd en de opbrengst wordt beperkt, ontwikkelt carignan zich als een kostbare bondgenoot op weg naar kwaliteit. Indien gefermenteerd met de macération carboniquemethode of koolzuurweking levert het sap een fijne en intense fruitigheid. De tannine is wat ruw en soms wat groenig, maar wanneer de steeltjes rijp zijn of men de druiven ontsteelt, althans voor een deel van de oogst, heeft dit argument geen zin meer.
stokken systematisch te vernieuwen en de sterkst groeiende en meest gezonde planten onder de oudste stammen aan te planten. Men kan oude stokken kopen (wie weet voor hoelang nog?) die op het punt staan aan hun lot overgelaten te worden, en dit voor 5000 euro per hectare in sommige verwilderde plekken van de Roussillon en Corbières. Voor dat soort acties is zonder twijfel enige kennis en ervaring nodig. Jean-Pierre Rudelle, van wijnhandel Comptoir des Crus in Perpignan, betaalde echter geen cent. Hij associeerde zich met een vriendwijnbouwer, gevestigd in Sainte-Colombe op de uitlopers van Les Aspres, die één hectare oude carignan ter beschikking had. De wijnhandelaar ziet het terrein als een observatieveld voor carignan en tegelijk ook als een pedagogisch perceel. Een veertigtal van zijn beste en meest enthousiaste klanten onderhouden de wijngaard tegen een jaarlijkse bescheiden bijdrage. Ze volgen de druif en de wijn van begin tot eind, van het snoeiwerk, de oogst, het wijnmaken zelf, de rijping, tot en met de botteling. Hierdoor blijft deze patrimoniale en historische wijngaard bewaard. Vandaag staat oude carignan van Priorat tot Marokko, Sardinië, Californië, Libanon en ZuidAfrika synoniem voor passie. Alleen al in Frankrijk, zonder het grote aantal illegale cuvées te tellen waar het toegelaten percentage wordt overschreden, beleeft deze zuidelijke variëteit een heropbloei door de creatie van een honderdtal heerlijke flessen met een mooi verhaal. Surf even op internet en zie hoe het aantal blogs en websites groeit. Zo is er de Amerikaan John Bojanowski (Languedocien sinds zijn huwelijk met Nicole, afkomstig uit Minervois). Hij zet degustaties op touw, gewijd aan carignan. Sommige cuvées zijn ongewoon maar afkomstig uit de hele wereld. Bojanowski’s verhaal kun je volgen op de tweetalige website: www.carignans.com.
Enkele voortrekkers nemen de uitdaging aan De nieuwe generatie wijnbouwers in Languedoc en Roussillon die de moed hebben gehad om niet te rooien, te investeren of oude wijnstokken, vaak honderden jaren onaangeroerd in de steenachtige garrigue, nieuw leven hebben ingeblazen, hebben zich hun initiatief nog niet beklaagd. Sommigen zoals Pierre Bories (Château Ollieux-Romanis) in Corbières of Jérôme Bertrand (Domaine Betrand Bergé) in Fitou, gaan zelfs op zoek naar de meest kwalitatieve stammen om opnieuw aan te planten. Anderen gebruiken oude technieken door zorgvuldig de dode
SYLVAIN FADAT
19
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 20
AMPELOGRAFIE
DOMAINE CROS
Carignan Gelukkig zijn er in het land van de Katharen ketters die dictaten afwijzen. Wanneer een zo natuurlijk mogelijk wijngaardbeleid en een matige productie wordt gehanteerd, levert carignan frisse, soepele, zijdeachtige en beschaafde wijnen. Het zijn vaak jonge wijnbouwers, de eerste de beste eerder, die kiezen om de smaak van carignan aan te passen aan de trend van vandaag, terwijl carignan heel wat meer in zijn mars heeft. Samen met grenache, vaak ook slecht begrepen, en cinsault, ook weinig geliefd, is carignan een van de laatste mediterrane druivenrassen. Wanneer jong, drinkt men de wijn best fris aan ongeveer 14° Celsius. Delicate toetsen van peper en smaken van chocolade plezieren dan het palet. Een meer geconcentreerde versie van een goed wijnjaar bewaart men best gedurende een jaar of zes. Soms wint de wijn aan een bewaartijd van meer dan tien jaar. Hij wordt dan erg vlezig en past uitstekend bij allerlei wildgerechten. Ook bij gegrilde vis als rode poon, zonnevis, roodbaars en zeewolf, samen met wat tijm en olijfolie, doet carignan het opperbest. Hoog tijd dus om ten strijde te trekken voor carignan, te meer omdat de wijn, vaak met een donkere kleur, geen gebrek heeft aan een ziel, noch aan karakter, en nog minder aan geparfumeerde accenten afkomstig van de garrigue. De echte smaak van het zuiden dus!
Clos du Rouge Gorge Cyril Fhal levert een carignan onder het label Vin de Pays des Côtes Catalanes. De wijn is strak en geknoopt, gekenmerkt door prachtige tannine en kan meer dan tien jaar rijpen op fles. Domaine Vinci Emmanuelle Vinci en Olivier Varichon onderscheiden zich door hun elegante cuvée Rafelot, gemaakt met carignan afkomstig van een wijngaard gedeeltelijk aangeplant in 1889. Le Clot de l’Oum Levendig en fruitig, intens en zacht zijn de kenmerken van de carignan Vin de Pays des Côtes Catalanes, het paradepaardje van Lèia en Eric Monné. Riberach Vin de Pays des Côtes Catalanes gemaakt met druiven afkomstig van wijnstokken die meer dan honderd jaar oud zijn, aangeplant op een bodem van graniet en gneiss. Men
Twaalf wijnbouwers verliefd op carignan: Domaine d’Aupilhac Vin de Pays du Mont Baudille Carignan, Sylvain Fadat. Een klassieker, maakt reeds twintig jaar carignan, heel compleet en met een mooi bewaarpotentieel.
20
APRIL/MEI 2011
LUC CHARLIER (COUME MAJOU)
maakt zowel wit, rood als rosé met carignan blanc, rouge en gris. Verrassend! La Coume Majou Een zeldzaam stukje met liefde grootgebracht door Luc Charlier, een van de vroegere pijlers van dit tijdschrift. De wijngaard dateert uit 1922 en is aangelegd op een bodem met zwarte leisteen. De flessen worden afgesloten met een schroefdop. Le Roc des Anges Marjorie en Stéphane Gallet maken iets moois met de Carignan 1903 (leeftijd van de wijngaard) Vin de Pays des PyrénéesOrientales. Mooi mineraal. Domaine des Perrières Emmanuelle en Marc Kreydenweiss hebben hun paradijs gevonden in de Gard waar ze de cuvée Ka maken. Geknoopt, krachtig en finesserijk. Château Ollieux Romanis Pierre Bories heeft de liefde voor carignan meegekregen van zijn familie. Een oude wijngaard, zeventig jaar, levert een intense wijn met bewaarkracht. Hij produceert eveneens een zuivere alicante bouschet. Château Mirausse De Minervois Vieilles Vignes van Raymond Julien heeft een eigenzinnig karakter: krachtig, genereus maar eveneens soepel en vlot. Domaine Pierre Cros Pierre Cros, vriend van Raymond Julien en voormalig rugbyspeler, maakt een Minervois Vieilles Vignes, temperamentvol en met finesse. Domaine du Grand Arc Een waardevolle corbières afkomstig van een wijngaard aangelegd in 1875, gekoesterd door Fabienne en Bruno Schenk. Eerlijk en statig.
Michel Smith
Lijst van de verdelers: • Aupilhac - De Kok/Millésime/Cave des Oblats www.aupilhac.com • Clos du Rouge Gorge -
[email protected] • Clot de l’Oum - Basin et Marot* www.clotdeloum.com • Coume Majou -
[email protected] • Grand Arc - www.grand-arc.fr/ • Mirausse - 04 68 79 12 30 • Ollieux Romanis - Christiaens*/Cave du Sommelier/ Maes Braem/Caves et Domaines/Grenier à Vins/ Champs Fulliots/Secret Wine Garden www.chateaulesollieux.com • Perrières - Poulet*/Biobelvin/Vive le Vin/Coormann www.kreydenweiss.com • Pierre Cros -
[email protected] • Riberach - Historic Wines - www.riberach.com • Roc des Anges - Wine not*/Tgvins/Kempisch Wijnhuis - www.terresdefagayra.com • Vinci – Bleuze* -
[email protected]
IVV147NL
19/04/11
7:45
Page 21
DEGUSTATIE IVV
GRÜNER VELTLINER
IN AL ZIJN GEDAANTEN
Oostenrijk mag dan qua volume een kleine speler zijn, het heeft andere kwaliteiten om zich te profileren. Te beginnen met zijn veel verschillende druivenrassen, waarvan vele autochtoon. Alleen al voor wit tellen we er 21. Onder hen is de grüner veltliner de meest gekende, deze druif is op zich reeds goed voor een derde van de nationale productie in wit. Het is ook aan deze druif dat IVV dit keer een grote proeverij wijdde. Profiel Grüner veltliner situeren we oorspronkelijk in Niederösterreich (Neder-Oostenrijk), waar hij van de traminer afstamt. Zijn kneedbaarheid laat wijnproducenten toe verschillende types wijn te produceren: wijn voor aan de bar, licht en met een tikje CO2, makkelijk drinkbaar zonder daarover al te veel na te denken, tot en met krachtige wijnen, rijk aan alcohol en glycerol, met een aanzienlijk bewaarpotentieel, gaande over terroirwijnen, tegelijk elegant en diepgaand. Zijn meest courante aroma’s zijn peper, florale toetsen en
wit vruchtvlees van appel. Uiteraard heeft ons proefpanel (Bernard Arnould, Gérard Devos, Hervé Lalau, Philippe Stuyck, Marc Vanhellemont) al deze aroma’s kunnen onderscheiden, buiten nog veel meer andere dingen…
ONZE SELECTIE IN 2009 DE ABSOLUTE TOP Grüner Veltliner Alte Setzen Erste Lage 2009 Traisental DAC Reserve Weingut Markus Huber - 13° Wat een plezier om aan deze grüner veltliner te ruiken, wat een elegantie en wat een subtiliteit! Zijn complexe geur draagt aroma’s van witte bloemen in zich, kruidige specerijen, peper, perzik en vuursteen. De smaak confirmeert deze finesse door een goed ondersteunde materie gedragen door een friszure en minerale spanning. Fonkelend en boordevol vitaliteit, deze authentieke terroirwijn afkomstig van vijftig jaar oude wijnstokken op een zuidoostelijk georiënteerde helling met een ondergrond van löss. Zijn rijping voor 50% op acaciafoeders en 50% op inox zorgt voor een schitterende frisheid met een ellenlange en minerale afdronk. Grüner Veltliner Kreutles Smaragd 2009 Wachau - Weingut Knoll - 13°5 Een wijn die ongetwijfeld nog beter tot uiting komt binnen enkele jaren, terwijl zijn potentieel zich vandaag reeds laat proeven: opvallend complex in de neus met de smaak van een
grote terroirwijn. Toetsen van specerijen, pepersoorten, gerookte en minerale impressies vermengen zich op een elegante wijze met aroma’s van perzik, meloen, amandelspijs en een discreet vleugje menthol. En wanneer de structuur zich breed en glycerolachtig toont, treffen we in het hart van de materie een minerale frisheid die rechtlijnigheid en raffinement garandeert. Beide kwaliteiten temmen probleemloos de rijpheid van het fruit en het lichtzoete, om over te gaan naar een lange persistentie gestoeld op mineralen. . Grüner Veltliner Rosenberg Erste Lage 2009 halb trocken - Wagram Weingut Bernhard Ott - 13°5 Geplaatst tussen een reeks van 22 wijnen, trapten we met deze halfdroge wijn bijna in de val. Deze wijn met meer dan 20 gram restsuiker tegenover 21 droge wijnen, was in deze context geen sinecure. De meer dan vijftig jaar oude wijnstokken die biodynamisch worden bewerkt zorgen in deze rijke wijn voor een opmerkelijk evenwicht tussen suikers, alcohol en zuren. De neus, die aanvankelijk heel discreet is, zorgt na walsen voor een heerlijke complexiteit: perzik, mandarijn, gekonfijte citroen, zachte kruiden, vuursteen. De aanzet doet denken aan velours, waarna de zachte ronde smaak zich nestelt rond fijne minerale tonen die voor elan en finesse zorgen, wat in de finale voor geen enkele zware of warme toets zorgt.
21
IVV147NL
19/04/11
7:48
Page 22
DEGUSTATIE IVV
gekruid met peper en gerookte minerale tonen. De ronde en brede smaak twijfelt in dit jong stadium nog tussen suikers en mineralen. Niettemin zorgen de zuren voor een duidelijke en volle basis met de nodige frisheid die op hun beurt een interessant bewaarpotentieel voorspellen. Mede dankzij de rijkdom van de wijn is de finale lang maar allesbehalve zwaar.
Grüner Veltliner Honigvol Smaragd 2009 Wachau - Weingut Franz Hirtzberger - 14°5 Deze Honigvol 2009, afkomstig van een schitterend terroir in de Wachau, waar de wijnbouwer elk jaar zijn mooiste grüner veltliner vandaan haalt, onderscheidt zich door aroma’s van krenten met kumquat, zwarte peper, toetsen van honing en typische rookimpressies gelinkt aan dit terroir. Qua smaak is deze wijn heel vrijgevig, breed van materie, rijk aan alcohol en glycerol, maar ondersteund door mooie en verfrissende zuren in de finale. Puur en heel precies kan deze wijn binnen dit en enkele jaren gedronken worden. Grüner Veltliner Käferberg Erste Lage 2009 Kamptal DAC Reserve Weingut Jurtchitsch - 13° In tegenstelling met de vorige wijn vinden we hier meer levendige aroma’s: citroen, pompelmoes, witte peper en mineralen, erg fris allemaal en fijn. De aanzet qua smaak lijkt eerst rond maar wordt snel bijgetreden door een minerale frisheid, mooi strak met een discreet vleugje CO2. Het licht ziltig puntje geeft aan deze elegante wijn meer densiteit en energie.
22
APRIL /MEI 2011
Dit alles gaat in de loop van de tijd wellicht nog beter tot uiting komen, gekoppeld aan een expressie van het terroir zonder enige toegeving, tegelijk vlezig en makkelijk drinkbaar. Grüner Veltiner Langenlois Spiegel Erste Lage 2009 -*Kamptal DAC Reserve - Fred Loimer - 13°5 We gaan terug naar een wijn met duidelijk rijper fruit, van zodra we eraan ruiken: toetsen van perziken op siroop, rabarberconfituur, sinaasappelzeste met daarbovenop zwarte peper en discrete minerale tonen. De smaak is een tikje zoet omwikkeld door een minerale frisheid van goed allooi. In het middenrif komt het minerale opzetten dat de lang aanhoudende finale domineert met toetsen van vuursteen en een licht bittertje. Een wijn met toekomst. Grüner Veltliner Kammerner Lamm Erste Lage 2009 - Kamptal DAC Reserve Schloss Gobelsburg - 13°5 Bij de florale impressies van brem sluiten zich verleidelijke aroma’s aan van rijp fruit: perzik, peer, sinaasappelschil, het geheel
Grüner Veltliner Grand Cru 2009 - Kamptal DAC Reserve - Karl Steininger - 13°5 Mooie neus met frisse aroma’s van jonge citrus, verse abrikoos, een vleugje kandijsuiker, kruiden van het type kurkuma: een brede waaier dus. Ook de smaak stelt niet teleur, heel intens met frisse zuren van bij de aanzet. En wat een elegantie, deze sappige wijn gewikkeld rondom een ruggengraat van zuren en mineralen die voor pit en kracht zorgen. Opdat de expressie van het terroir helemaal tot uiting zou komen, moeten we nog twee à drie jaartjes wachten. UITSTEKENDE AANRADERS Grüner Veltliner Kammerner Lamm Erste Lage 2009 - Kamptal DAC Reserve Weingut Bründelmayer - 13°5 Wijnliefhebbers kennen onderhand de brede en vrij krachtige stijl waardoor Bründelmayer een internationale reputatie opbouwde. Deze eerste wijn van 2009 sluit zich daar volledig bij aan met zijn geel fruit van het type perzik en abrikoos die de toetsen van amandelspijs, zachte specerijen en peper rijker maken. De brede smaak van bij de aanzet, samen met de glycerol en de alcohol, wordt niettemin goed in het gareel gehouden door de zuren en de onderliggende mineralen. De finale is lang met gekonfijt fruit, specerijen en een mineraal bittertje dat de alcohol en het vette van de wijn terugdringt.
IVV147NL
19/04/11
7:48
Page 23
Grüner Veltliner Wechselberg 2009 Kamptal DAC Reserve - Birgit Eichinger - 12°5 Heerlijk is de smakelijkheid van deze wijn met zijn fijne neus van limoen, tijm, salie, brem en peper. Al deze aroma’s komen terug in de smaak die rechtlijnig, slank en goed omwikkeld is, met in het midden minerale tonen die voor spanning zorgen tot en met de finale die vrij ernstig is, een afdronk gestoeld op citrus en minerale bitters. Een wijn die binnen de kortste keren op topniveau is. Grüner Veltliner Steinbügel Reserve 2009 Niederösterreich Qualitätswein trocken Graf Hardegg - 13° De geur van deze piepjonge wijn is bijzonder verleidelijk, maar op een discrete manier, zonder praalzucht: toetsen van perzik en appel, subtiel gekonfijte citroen, een tikje mineraal. Qua smaak hebben we een brede aanzet die onmiddellijk in toom wordt gehouden door een frisheid die kracht wordt bijgezet door een reeks minerale tonen. Het mondgevoel is zacht van begin tot einde. En wanneer de suikers en de zuren op dit moment nog niet helemaal zijn versmolten, wedden we ervoor dat dit wel zo zal zijn binnen enkele maanden. Op het eind van de finale ervaren we een elegant en mineraal bittertje.
Grüner Veltliner Hundsleiten 2009 Weinviertel DAC Reserve - Weingut Pfaffl 13°5 De wijnstokken van dertig jaar oud, waar deze wijn op basis van is, staan aangeplant op extreem steile rotsachtige flanken die voor de naam van deze wijn zorgen: het is dan ook een hondenstiel (Hund) om hier druiven te produceren. Wanneer de eerste geurindrukken heel discreet zijn, komen die na walsen onmiddellijk tot uiting: toetsen van brem, aroma’s van wit en geel fruit, lichtjes honingachtig en kruidig. De glycerol in de wijn zorgt voor een vrij mollige smaak die gelukkig in toom wordt gehouden door de minerale zuren. Complexer dan de neus hebben we qua smaak te maken met extra toetsen van zoethout, amandelspijs, sinaasappel, appel en peper. Grüner Veltliner Senftenberg Erste Lage Privat 2009 - Kremstal Gisela und Martin Nigl - 13° Na eventjes verluchten geeft de neus aangename tonen vrij van jonge perzik, discreet gekonfijte citrus en kruidige mineralen. De rotsachtige ondergrond draagt bij aan de luchtige elegantie van deze wijn die met succes het zoete en het zure aan het puntje glycerol koppelt. We vinden er een tikje peper in terug, steenfruit, heel puur allemaal, met een knappe finale die extra in de verf wordt gezet door fijne minerale bitters. Grüner Veltliner Federspiel Ried Kirnberg 2009 Wachau - H&A Sigl - 12°5 Erg knap is de complexe fruitigheid van deze wijn die tegelijk fris en evenwichtig is: aroma’s van gekookte peer, appel op siroop, mirabel, het geheel aangevuld met peper en fijne minerale tonen. De smaak is uitstekend opgebouwd, hoewel sommigen een deel van de prikkelende CO2 zouden willen wegnemen. Het terroir van Wachau is gekend voor zijn rechtlijnigheid en fijn bittertje dat de finale langer maakt.
Grüner Veltliner Smaragd Höhereck 2009 Wachau - Schmelz - 13°5 Afkomstig van hoge terrassen met rotsen, wat de Wachau onderscheidt van andere gebieden. Een wijn met een heel expressieve neus, opvallend anders dan alle andere wijnen die we hier besproken hebben. Florale aroma’s van het type viooltjes vermengd met geel fruit, honing, tabak en specerijen. Deze intensiteit herhaalt zich in de smaak door de kracht van de alcohol en de smeuïgheid van de glycerol, met gelukkig daaraan gekoppeld een voldoende minerale frisheid die de harmonie van deze zeer evenwichtige wijn bijtreedt.
Bernard Arnould
Lijst van de verdelers: • Bründlmayer - De Oostenrijkse Wijn www.bruendlmayer.at • Eichinger - De Koning Drinkt www.weingut-eichinger.at • Graf Hardegg - Leirovins/Winemakers-online.com www.grafhardegg.at • Hirtzberger - De Oostenrijkse Wijn www.hirtzberger.com • Huber - Pasqualinno - www.weingut-huber.at • Jurtschitsch - Why not Wein www.jurtschitsch.com • Knoll - Leirovins - www.knoll.at • Loimer - Leirovins - www.loimer.at • Nigl - Ad Bibendum - www.weingutnigl.at/ • Ott - Vejavino/Wine & Design - www.ott.at • Pfaffl - A.F. Mampaey- Poot(Nl) - www.pfaffl.at • Schloss Gobelsburg - De Oostenrijkse Wijn/ Delhaize www.gobelsburg.at • Schmelz - RoodWitRood/Vincenti www.schmelzweine.at • Sigl - Vano Vino Wine Selectors www.winzerhof-sigl.at • Steininger - Gustoworld www.weingut-steininger.at
23
IVV147NL
19/04/11
7:48
Page 24
IVV TRAVEL
OP VERKENNING IN Zuid-Afrika, ik ken collega’s die u het land weten samen te vatten op nauwelijks een derde pagina. Beknopt overzicht van de geschiedenis, erfgoed, druivenrassen en uiteraard een vleugje exotisme. Te verorberen in minder tijd dan het kraken van een fles pinotage… Maar deze mooie wijngaard verdient meer. Hervé Lalau is net terug uit het land van de Springboks waar hij de ‘Cape Winelands’ doorkruist heeft, van Constantia tot Klein Karoo. Houd u vast aan de nek van de struisvogel… De wijngaard Hoofdstuk een: enkele algemene gegevens om de draad opnieuw op te pikken. Eerst en vooral het productiegebied: met 94.000 ha (enkel wijndruiven) duidelijk in de lift zittend (+18.000 ha in 12 jaar). Dat is nog altijd minder dan Bordeaux vandaag. Maar het is uitgestrekter. Als we enkele marginale wijngaarden buiten beschouwing laten, zoals pakweg Natal (veel meer in het oosten), Olifantsrivier en Orangerivier (ten noordwesten), dan strekt de productiezone zich uit over een breedte van een dikke 100 kilometer en een lengte van 450 kilometer, grosso modo tussen de Kaap en de Rust (langsheen de Route 62).
ZUID-AFRIKA
WARWICK ESTATE
Binnen deze zone liggen de wijngaarden vrij verspreid. Het algemeen klimaat is van het mediterrane type, niettegenstaande toch wel enkele nuances in functie van de hoogte, de ligging t.o.v. de bergen (het föhneffect) en de twee oceanen. Algemeen kan men stellen dat het klimaat droger wordt wanneer men zich naar het oosten begeeft (Klein Karoo heeft zelfs enkele woestijntrekjes). Het appellationsysteem bestrijkt 4 niveaus. De regio: van west naar oost, Olifantsrivier, Coastal, Western Cape, Breede Rivier, Northern Cape, Klein Karoo. Het district: Citrusdal, Lutzville (Olifantsrivier), Cape point, Darling, Paarl, Tygerberg, Stellenbosch, Swartland,
Tulbagh, Overberg, Cape Agulhas, Walker’s Bay, Robertson, Worcester, Swellendam, Breedekloof, Douglas, Calizdorp. Sommige zijn piepklein zoals Darling, andere heel groot zoals Swartland. De Ward: Constantia (Cape Point), Durbanville, Philadelphia (Tygerberg), Franschhoek, Wellington (Paarl). De Estate: enkele voorbeelden zijn Boschendal, Spier, Klein Constantia, Capaia, Cabrière, Bon Cap, Diemersdal, Fairview, Kaapzicht… De belangrijkheid van elke groep is variabel. Zo vindt men makkelijker Stellenbosch op een etiket dan Philadelphia, of Franschhoek dan Wellington… Feit is dat het merk het belangrijkste blijft want de indeling in verschillende groepen, al naargelang druivenras of type wijn, zit nog in een embryonaal stadium. Zuid-Afrika telt vandaag zo’n 3600 producenten (waarmee men druiventelers bedoelt en niet noodzakelijk wijnproducenten). De sector is zich aan het professionaliseren: in 20 jaar tijd is het aantal producenten met 1000 eenheden gedaald terwijl het aantal wijnkelders van 212 naar 604 gestegen is.
Neen, er is niet enkel chenin…
SCALI
24
APRIL/MEI 2011
De jaarlijkse productie schommelt dan weer tussen de 8 en 10 miljoen hectoliter. Wat overeenkomt met een rendement van 90 hl/ha. Een cijfer dat dient gerelativeerd te
IVV147NL
19/04/11
7:48
Page 25
worden want de rendementen liggen tussen de 30 en… 350 hl/ha! Op het vlak van aangeplante druivenrassen zien we de laatste twintig jaar een sterke diversificatie met een opvallende toename van rood door de stijgende internationale vraag. In 1998 was rood goed voor 16% van de totale aanplant, vandaag is dat reeds 44%. Het belangrijkste druivenras van het land, chenin, nam gevoelig af de laatste tien jaar (van 32% naar 18% van de totale aanplant), terwijl in diezelfde periode cabernet sauvignon van 4% naar 12% steeg, syrah van 1% naar 10%, merlot van 1% naar 7%, pinotage van 2% naar 6%, sauvignon van 4% naar 9% en chardonnay van 2% naar 8%. Verrassend is dat België slechts 3,4% van de export voor z’n rekening neemt. Ter vergelijking: Nederland is goed voor 7% en Zweden zelfs voor 10%. Wel aan te stippen is dat deze beide landen vooral bulkwijn en grote merken importeren.
Algemene indrukken Je kunt er onmogelijk aan voorbij: de schoonheid van de wijngaarden. Maar ze is er ontegensprekelijk. Een voorbeeld uit de honderd: op een ochtend in Franschhoek zag ik enkele wolken rond het gebergte cirkelen, irreëel, massieve bergen die bijna de wijngaarden en de Hollandse huizen met hun nette tuintjes verpletterden. Zuid-Afrika is bovendien stukken meer gediversifieerd dan enkele grote merken en internatonale druivenrassen, die het rek van de grootdistributie sieren, laten vermoeden. Flessen die nota bene op de meesten onder ons maar weinig indruk maken. Zuid-Afrika beperkt zich immers niet louter tot Stellenbosch, de regio waar zich de grootste wijnhuizen bevinden. Het land beperkt zich ook niet enkel tot
‘goedkope alternatieven’. U weet wel, correcte wijnen maar zonder bezieling. De nieuwe generatie wil beter doen en trekt daarvoor ook alle middelen uit. Ze heeft geleerd uit de gemiste kansen in het verleden (of uit concurrerende landen). Daarom ook dat de ZuidAfrikaanse sauvignon niet echt de beste vriend is van de asperge. Hij is meer tropisch dan vegetaal, soms zelfs stukken complexer… Pinotage is dan weer zijn kinderschoenen ontgroeid, oude rokerige geuren hebben plaats gemaakt voor vulling en fruit, soms op zichzelf staand, soms geblend. Kijk maar naar pakweg het topgamma van Kanonkop met zijn Black Label (Single Vineyard). Zelfs de chenin is heruitgevonden dankzij enkele gepassioneerde leden van de Chenin Blanc Association – vier te ontdekken wijnen in alle stijlen: Trafford, Raats, Kleine Zalze en Ken Forrester.
Op veroveringstocht van nieuwe terroirs De laatste jaren werden nieuwe regio’s met wijnstokken aangeplant; frissere regio’s zoals Elgin, Hermanus of Walker’s Bay; of hoger gelegen, zoals Citrusdal en Cederberg in het westen en het noorden; of droger en warmer zoals in Klein Karoo en Robertson. Regio’s die tot voor kort enkel bekend stonden voor hun versterkte wijnen maar die zich vandaag uitstekend blijken te lenen voor druivenrassen uit het Rhônedal. Al deze nieuwe beplante zones zijn moeilijker te bewerken, hetzij door de hoogte en de vorst, hetzij door de droogte en de invloeden van de vochtige, maritieme zeelucht. Hoe extremer de regio, hoe meer kwalitatieve voordelen. Vooral de kwaliteit van de aroma’s neemt toe, want een grotere hoogte zorgt voor een meer langzame rijping van de druiven.
Dat is evident in Cederberg (chenin en sauvignon) of in Elgin (bij Paul Cluver, bij Almenkerk, bij Highland Road of bij Catherine Marshall – waar niet alleen een excellent terroir aanwezig is voor sauvignon, maar ook voor viognier en pinot noir, we hebben het er nog later over). Zelfs in de oudste wijnzones van het land, denk maar aan Stellenbosch, Franschhoek en Paarl, werden heel wat inspanningen geleverd om de beste terroirs te isoleren in functie van het druivenras en het microklimaat. Dat zorgt voor verrassende resultaten zoals bij Graham Beck (The William, een pinotage syrah van eenzelfde perceel met een zeer Europese stijl). Maar er zijn nog producenten die van elke regio het allerbeste willen. Denk maar aan Boekenhoutskloof (The Wolfstrap), waar bijvoorbeeld chenin uit Citrusdal geblend wordt met viognier uit Franschhoek. Dit type blend is heel gebruikelijk in ZuidAfrika, waar de herkomst minder belangrijk is dan het merk. En dan zijn er nog zij die moeilijk te klasseren zijn: de historische wijndomeinen zoals de domeinen van Constantia (Groot en Klein, Uitsig) die een schitterend oud terroir doen herleven. Of wat te denken van Cape Point op het schiereiland, of Skalli in Swartland, de meest Bourgondische onder de ZuidAfrikanen. En dan zijn er nog enkele pioniers afkomstig uit andere landen. Zo denken we meteen aan de Belg Joris Van Almenkerk in Elgin. Kortom, dit is het moment om Zuid-Afrika te herontdekken. Wij gaan er uitgebreider op verder in ons volgend nummer. Wordt vervolgd, noemt men dat hier.
Hervé Lalau Lijst van de verdelers: • Almenkerk - Kaapwijn Import de Leeuw www.almenkerk.co.za/ • Cape Point Vineyards - Rouseu Kaapse Wijnen http://capepointvineyards.co.za/ • Cederberg - Wijnschuur Oud Antwerpen http://cederbergwine.com/ • De Trafford - http://detrafford.co.za/ • Graham Beck - www.grahambeckwines.co.za/ • Groot Constantia - www.grootconstantia.co.za/ • Klein Constantia - Rouseu Wijnen - www.kleinconstantia.com/ • Kanonkop - Delta Fijne Wijnen www.kanonkop.co.za/ • Ken Forrester - Mouchart* www.kenforresterwines.com/ • Kleine Zalze - www.kleinezalze.com/ • Raats - Kaapwijn Import de Leeuw http://www.raats.co.za/ • Scali - www.scali.co.za/ • Warwick - Kaapwijn Import de Leeuw www.warwickwine.com/ • Spier - www.spier.co.za/
25
IVV147NL
19/04/11
7:48
Page 26
L
RUBRIEK VAN DE WIJNLIEFHEBBER
PATRICK BOTTCHER, PASSIE VOOR DE ELZAS Zonder overdrijven kan de wijngaard van de Elzas gerekend worden tot een van de grootste wereldwijd. De diversiteit van de verschillende uitzonderlijke terroirs, het continentaal klimaat beschermd door de Vogezen, de vele druivenrassen, de honderden topwijnbouwers waarvan een groot deel biologisch of biodynamisch werken, de nog aanvaardbare wijnprijzen, allemaal dingen waardoor een mens verliefd kan worden op de Elzas. Het overkwam een Zwitser die in ons land een farmaceutisch labo had. DOMAINE SIPP
P
atrick Bottcher ken ik bijna twintig jaar. In de jaren 90 was zijn interesse voor wijn ongelooflijk breed, hij omhelsde zowel hartstochtelijk de flanken van het oude Europa als de rivieren van de Nieuwe Wereld. Enkele jaren terug werd zijn persoonlijkheid echter overmeesterd door een compulsieve fixatie: de Elzas en zijn wijnen, het paradijs op aarde. Zijn blog met de alleszeggende titel luidt dan ook: Monomaniaquement Alsace. Onlangs wou meneer B. zijn duik in de ‘vijfti-
gerspoel’ waardig inzetten. Hij contacteerde zijn (zeer grote) vriendenkring, inclusief kennissen en degustatiepartners tijdens tal van wijnproeverijen, wat resulteerde in een gezelschap van 170 genodigden in een hotel aan het meer van Genval. Niet alleen om Patricks verjaardag te vieren maar ook ter ere van de Elzas. Deze eminente (en gulle) proever had het voor mekaar gekregen het kruim van de Elzas bij elkaar te krijgen. Onder meer André Ostertag, Jean-Pierre Rietsch, Seppi Landmann, Antoine
Kreydenweiss, Etienne Sipp, Florian Hartweg, Mathieu Deiss en Patrick Meyer waren speciaal voor deze gelegenheid naar België afgezakt. Wat kan een jarige wijnliefhebber zich nog meer wensen?
Enkele lievelingswijnen De avond werd opgesplitst in drie delen: de voorstelling van een vijftigtal wijnen door de wijnbouwers zelf, gevolgd door een viergangendiner (met telkens drie wijnen per gerecht), waarna er heel relaxed afgesloten en zelfs gedanst werd. Dat laatste even in het midden gelaten, citeer ik graag een tiental wijnen die werkelijk fantastisch waren. We trekken van noord naar zuid in de Elzas. G.C. Zotzenberg Riesling 2008, Domaine Rietsch in Mittelbergheim : Aan de start, een geur van lindebloesem, witte perzik en kiezel om daarna over te gaan naar een rijke en droge smaak, tegelijk vol en onstuimig, waarbij een klein zoetje van rijp fruit de intense minerale smaak begeleidde van deze volle en tegelijk pittige wijn. G.C. Wiebelsberg Riesling 2008, Domaine Kreydenweiss in Andlau : Ongetwijfeld minder intens mineraal dan zijn grote broer van het naburige Kastelberg
26
APRIL/MEI 2011
IVV147NL
19/04/11
7:49
Page 27
MUENCHBERG
speelt deze wijn meer in op het pure, elegant in de neus met wit fruit en kruidige minerale tonen. De zilte impressies van de zandsteen zitten mooi versmolten in de intense smaak, een klein zoetje met ragfijne mineralen aan elkaar koppelend.
mineralen kondigt een evenwichtige smaak aan waar het vuur van de vulkaan verenigd wordt met opstuivende zandsteen: diep, puur, vitaal, elegant, opvallend lang, tal van karaktrekken voor een grote terroirwijn met een enorm bewaarpotentieel.
Fronholz Muscat 2008, Domaine Ostertag in Epfig Een gastronomische wijn, deze verbluffende droge muskaatwijn met lichte muskustonen gedomineerd door minerale impressies. Qua smaak hebben we te maken met een natuurlijke elegantie waar weinig aan gewerkt werd, heel vitaal.
G.C.Muenchberg Riesling 2007, Domaine Julien Meyer in Nothalten Patrick Meyer is in mijn ogen (hij gaat dit niet leuk vinden) een geval apart. Zijn kennis op wijnbouwgebied wordt door zowat alle belangrijke wijnbouwers in de Elzas, en ver daarbuiten, hoog ingeschat. Maar wanneer ik deze interpretatie van het terroir van Muenchberg vergelijk met die van André Ostertag (van hierboven), dan heb ik het moeilijk om te volgen: oxidatieve tonen van overrijpe appel, amandel en marsepein doven het vuur van deze wijn en doen het terroir wegebben. Qua smaak is de wijn heel vol, met een opvallende minerale ziltigheid… waarbij de wijn voor verwarring blijft zorgen in dit jeugdig stadium. Gaat hij binnen enkele jaren mooi rijpen? Deze wijn zonder zwavel, beste Patrick, schuilt hier meer achter dan enkel een ideologie?
G.C.Muenchberg Riesling 2008, Domaine Ostertag in Epfig Wat een karakter, wat een présence, en wat een quasi perfect evenwicht voor dit zandsteenachtig vulkanisch terroir! De geur van witte perzik, gekonfijte citrus en kruidige
ANDRÉ OSTERTAG
G.C. Fronholz Riesling Pinot Gris 2009, Domaine Beck-Hartweg in Dambach-la-Ville Florian Hartweg is een van de rijzende sterren die vandaag tussen de twintig en dertig jaar oud zijn. Hij doet het familiedomein weer helemaal opbloeien. Meer bepaald op Frankstein, een grand cru met een granietrijke ondergrond vermengd met zandsteen. Zijn wijnen zijn gestoeld op elegantie, zoals deze pinot gris met aroma’s van witte perzik, honing en kiezel. Heel pittig van smaak met een mooi evenwicht tussen zoet en zuur, aangevuld met fijne minerale tonen, diep en lang in de finale.
Grasberg 2007 en Gruenspiel 2004, Domaine Marcel Deiss in Bergheim Twee heel verschillende terroirs, twee wijnen van tegenover elkaar staande wijngaarden, aangeplant met diverse druivenrassen door elkaar, twee flessen van het niveau van toekomstige premiers crus. Grasberg situeert zich aan de top van de Altenberg: noordoostelijk georiënteerd bestaat de ondergrond uit arme kalk rijk aan fossielen. We vinden in de wijn typische aroma’s van bloedsinaasappelen terug en schil van gekonfijte citrusvruchten. De smaak koppelt rijpheid en elegante minerale tonen aan een toets van krijt. Daartegenover is de zuidelijk georiënteerde ondergrond van de Gruenspiel van nature heterogeen: zandsteenachtige afzettingen, graniet en gneissachtig op een diepe mergelondergrond. Dit alles zorgt voor een tanninestructuur in een krachtige wijn met gerookte aroma’s. G.C.Kirchberg Pinot Gris 2008, Domaine Louis Sipp in Ribeauvillé Een en al diepte en super droog van smaak, deze wijn afkomstig van drie grands crus in Ribeauvillé. Wanneer de aanzet vol en mollig is, komt onmiddellijk daarna de wijn tevoorschijn die omwikkeld zit rond een ruggengraat van zuren en ziltige minerale tonen. Dit microklimaat met veel wind zorgt ervoor dat de druiven steeds mooie zuren bezitten en de persoonlijkheid van dit terroir helemaal tot zijn recht komt. Heel puur en heel lang. Sylvaner Cuvée Z 2009, Domaine Seppi Landman in Soulzmatt Als enige van de zuidelijke Elzas verraste deze wijnbouwer-levensgenieter ons met zijn keuze: uit zijn ruim gamma van een twintigtal wijnen schotelde hij ons vijf sylvaners voor. Deze wijn, afkomstig van de grand cru Zinnkoepflé, vond ik schitterend omwille van zijn karakter. Niet helemaal droog bood hij vetheid, présence en een mooie persistentie. Nog erg goed was een als ijswijn geoogste Sylvaner uit 2007, met florale toetsen gekoppeld aan lychee en honing, elegant en heel luchtig in zijn genre.
Bernard Arnould Lijst van de verdelers: • Rietsch - www.alsace-rietsch.eu • Kreydenweiss - Bernard Poulet* www.kreydenweiss.com • Ostertag - Melchior*/Gryson
[email protected] • Julien Meyer - Wine Not*/Vive le Vin
[email protected] • Beck-Hartweg - www.beckhartweg.free.fr • Deiss Marcel - Portovino - www.marceldeiss.com • Sipp Louis - In Vinum Vitae/Chacalli/Qualivino/ Van Laer - www.sipp.com • Seppi Landman - www.seppi-landmann.fr
27
IVV147NL
19/04/11
7:49
Page 28
IVV ICONEN
MARGAUX UITGEKLEED…
Margaux was ‘de berg’ in het uiterst vlakke landschap van de Médoc. Toch stond Margaux niet altijd aan de top. Het wisselde nogal eens van eigenaar en lang niet iedere eigenaar wist Margaux naar de top te hijsen. Maar vandaag staat het opnieuw op het hoogste niveau. Hoog tijd dachten we zo om de geschiedenis van Margaux even uit te kleden…
M
argaux ziet het levenslicht in de 12de eeuw toen Frankrijk nog Engels gekleurd was. Maar het domein bezat in die tijd nog geen wijngaarden, net zoals Médoc nog niet dé droomwijnregio was. Het is wachten tot 1572 (Aquitanië is dan opnieuw Frans) tot een zekere Pierre de Lestonnac opduikt die in een periode van tien jaar de wijngaard aanplant. Margaux is dan ook een voorloper, want in de Médoc was men helemaal niet zo happig om zijn graangewassen te vervangen door wijnstokken. Een eeuw later telt Château Margaux 256 hectare waarvan ongeveer een derde wijngaard is, wat nog steeds de actuele oppervlakte van het domein is. Wat de geschiedenis ons niet vertelt is welke druivenrassen er aangeplant stonden en op welke manier er gevinifieerd werd. De wijn die er toen gemaakt werd was een claret, een rode wijn die sterk op
28
APRIL/MEI 2011
rosé leek, met een heel beperkt bewaarpotentieel. Een wijn die maar weinig uitstaans had met wat vandaag op Margaux gemaakt wordt. Maar Engeland en Nederland waren er dol op. Ze distilleerden zelfs de wijn opdat hij beter het transport zou overleven!
Met dank aan M. Berlon! Het is in het begin van de 18de eeuw dat Margaux zich weet te onderscheiden van de rest door een zekere M. Berlon. Hij regisseerde het domein en besloot om wit en rood apart te vinifiëren. Een huzarenstukje want de druivenrassen stonden in die tijd kriskras door elkaar aangeplant. Bovendien had hij oog voor detail: hij besloot pas te oogsten wanneer de ochtenddauw door de zon was verdwenen om te vermijden dat ‘de kleur zou verdunnen en verbleken door een té veel aan vocht…’ Hij zette zelfs een systeem op poten – in die tijd sprak men nog niet van terroir – dat eruit bestond de beste percelen te selecteren. Het resultaat liet niet lang op zich wachten: in de jaren 1730-1740 bestelde de Engelse minister Walpole elk trimester vier vaten Château Margaux (die hij soms vergat te betalen) en in 1771 is Margaux de eerste claret die opduikt in de prestigieuze catalogus van Christie’s in Londen, dé handelsplaats voor wijn in die tijd, net als Antwerpen. Ook Amerika ontdekt Margaux. Zo plaatst Thomas Jefferson, ambassadeur van de
Verenigde Staten in Frankrijk, Château Margaux in 1784 als eerste bovenaan de lijst van grote bordeauxwijnen zodat een bestelling al snel volgt. De kwaliteit van de wijnen blijft ondertussen almaar toenemen door de aanplant van nieuwe ‘geselecteerde druivenrassen’ (welke rassen het precies zijn valt evenwel niet te achterhalen) en door het naar waarde schatten van de fameuze grindheuveltjes waarop de stokken gedijen.
Een sombere periode: de Franse Revolutie Al dat fraaie werk wordt evenwel tenietgedaan door de Franse Revolutie. Graaf Hargicourt, afstammeling van de Lestonnac, wordt tot de guillotine veroordeeld en het domein wordt als nationale eigendom per opbod verkocht. Een zekere Miqueau wordt als beheerder aangesteld, maar hij laat het domein verkommeren. Het nichtje van Hargicourt weet het domein terug te kopen, maar Margaux bezit lang niet meer zijn status van weleer. Ze zal zich verplicht zien het domein te verkopen in 1801. De nieuwe eigenaar, de markies van Colonilla, heeft fortuin gemaakt in Amerika maar is bitter weinig in wijnbouw geïnteresseerd. Toch is hij het die verantwoordelijk is voor het uitzicht dat Margaux vandaag biedt: stijlvol en groots, beantwoordend aan het imago van een rijke eigenaar, niettegenstaande hij in Parijs woonde. Ook zijn kinderen zijn niet echt in wijn geïnteres-
IVV147NL
19/04/11
7:49
Page 29
seerd en besluiten het domein te verkopen aan een andere markies, eveneens een Spanjaard en staatsbankier: Alexandre Aguado, markies van Las Marismas, die het kasteel van een prachtige decoratie voorzag. Maar ook hij had geen interesse in de wijngaarden. Gelukkig waren er nog de regisseurs die de wijngaarden netjes hielden!
Aan de top van het klassement Gelukkig is er ook nog Napoleon III voor wie wijn een prestigieus visitekaartje was. Naar aanleiding van de wereldtentoonstelling in 1855 besloot hij een klassement op te stellen. Château Margaux verkreeg op die manier zijn status van Premier Grand Cru Classé met een score van… 20 op 20 (de enige nota bene!). Ondertussen weten we hoe belangrijk dit klassement wel was. Uiteraard zijn de wijngaarden sedert de druifluisplaag niet meer dezelfde. En uiteraard heeft de moderne œnologie het wijnmaken grondig veranderd en zijn de wijnen ook lang niet meer dezelfde. Maar voor heel wat investeerders is en blijft 1855 een magisch getal (voor de surfers via internet iets minder, maar dat is een ander verhaal).
Honderd magere jaren sedert de phylloxéra We schuiven enkele tientallen jaren op in de tijd. Dat lijkt ons beter, want het château had de grootste moeite om zich te herstellen van de druifluisplaag en de oorlogen. En er dook nog een ander probleem op: de snelle opeenvolging van verschillende eigenaren en tal van magere wijnjaren. Niet echt een gegeven dat de stabiliteit van een groot huis in de hand werkte. We komen aan bij de jaren 1970. Margaux zit in slechte papieren. De weinig rooskleurige situatie in Bordeaux en de schulden die Margaux had opgestapeld, doen de toenmalige eigenaars, de twee broers Ginestet, besluiten om het kasteel te verkopen. Het domein komt in handen van een Griekse zakenman, eigenaar van de kruidenierswinkelketen Félix Potin: André Mentzelopoulos.
Een Griek op Margaux Margaux mag zich in de handen wrijven met de komst van deze Griek. Een man die wél in wijnbouw geïnteresseerd is en de noodzakelijke investeringen plant. Hiervoor doet hij beroep op specialisten uit die tijd en in het bijzonder op de jonge oenoloog Emile Peynaud. Wijngaarden worden heraangeplant, er wordt een betere drainage voorzien, er is de introductie van een tweede wijn (Pavillon Rouge) om een betere selectie te kunnen maken, er komt een gloednieuwe ondergrondse kelder, nieuwe eikenhouten vaten enzovoort. De Griek kijkt op geen cent, en dat loont zich! Vanaf 1978 knoopt Château Margaux opnieuw aan met het succes van weleer en herwint het zijn status van Premier Grand Cru Classé. André Mentzelopoulos kan er zelf helaas maar weinig van genieten, hij sterft in 1980. Zijn dochter Corinne volgt hem op. Zonder veel kennis op wijngebied maar wel gezegend met jeugdig dynamisme en vol goede moed. Ze slaagt erin de restauratiewerken van haar vader af te ronden. Daarnaast laat ze zich goed omringen: aan het hoofd van het dagelijks beheer van het domein staat eerst Philippe Barré, gevolgd door Paul Pontallier en Philippe Bascaules. Op het einde van de jaren 90 besluit Corinne Mentzelopoulos af te zien van de leiding van de immobiliënholding die door haar vader werd opgericht en focust ze zich volledig op Château Margaux.
Château Margaux en zijn tweede wijn Pavillon Rouge zijn uitsluitend op basis van blauwe druivenrassen (de enige toegestane binnen de AOC Margaux): 75% cabernet sauvignon, 20% merlot en 5% cabernet franc en petit verdot. Toch is er ook 2 hectare aangeplant met sauvignon die gebruikt wordt voor de Pavillon blanc (AOC Bordeaux). De stokken hebben een gemiddelde leeftijd van 40 jaar. Opvallend is de hoge aanplantingsdichtheid: bijna 10.000 stokken per hectare. En toch ligt het rendement niet hoger dan 35 hl/ha. De houtlagering bedraagt 18 tot 24 maanden, al naargelang het wijnjaar. De wijnen worden gelagerd op nieuwe eikenhouten vaten uit Tronçais. Uitsluitend de allerbeste eik wordt gebruikt. De totale productie van het domein bedraagt om en bij de 380.000 flessen: 150.000 flessen Château Margaux, 200.000 flessen Pavillon Rouge en 30.000 flessen Pavillon blanc.
De jaargangen Naast de tot de verbeelding sprekende jaargangen 1900, 1937 en 1961 kunnen we ten stelligste 1985, 1990, 2000 en 2005 aanbevelen – jaargangen die trouwens in heel Bordeaux hoog aangeschreven staan. Maar het is in kleine jaren dat zeer grote grands crus zich weten te onderscheiden. De sleutelwoorden voor Margaux zijn kracht en finesse. Of meer lyrisch, een meesterlijke wijn. En dan is er nog het woordje magie slaat dat op het terroir, de snoeiwijze, de lagering, de status, of op een beetje van dat alles - dat in quasi alle jaargangen zijn opwachting maakt. Rest er nog de prijs. In magere jaren (excuseer, klassieke jaren) is Château Margaux best betaalbaar. Een flesje van het jaar 2000 kostte ongeveer 1050 euro, terwijl u vandaag een 2002 al voor 400 euro op de kop kunt tikken. Sommige jaargangen van vóór het Mentzelopoulostijdperk staan zelfs in solden. Denk maar aan de 1967 die rond de 250 euro geafficheerd staat. Maar goed, dan neem je wel wat risico’s. Maar aangezien sommige verzamelaars meer waarde hechten aan het etiket dan de inhoud (vooral als ze niet de intentie hebben om de fles te openen) kan deze wijn zelfs geklasseerd worden onder de noemer ‘koopjes’…
Hervé lalau
Lijst van de verdelers: • Gustoworld - http://www.sanguedoro.it/
Belgium Wine Watchers 0032/32956060
0032/32950606
From Günz witz love De ‘motte’ van Margaux bestaat uit zandsteenhoudende mergel uit het Günztijdperk (doet uiteraard herinneren aan de glaciale afzettingen van de Günz). Kortom, keien, de ene al wat groter dan de andere, door de Garonne meegebracht, en vaak vermengd met leemlagen die in hun totaliteit vrij dik zijn (tussen 4 en 11 meter). Aan de voet van de ‘motte’ vinden we ook zandsteenhoudende kalkafzettingen. Dit type bodem is uitstekend geschikt voor cabernet.
Gespecialiseerd in de Aankoop van Uw Wijnen www.belgiumwinewatchers.com •
[email protected]
29
IVV147NL
19/04/11
7:49
Page 30
SAY CHEESE !
JONG VERSUS OUD ‘Elle court, elle court, la maladie d’amour... qui unit dans son lit les cheveux blonds, les cheveux gris’, zong Michel Sardou ooit. Door het kleuren, merken we die grijze haren vandaag niet meer. Maar opgepast! Zij die hieronder volgen zijn gegarandeerd naturel, zonder make-up, zonder haarverf, zonder tierlantijnen, puur natuur, en heerlijk vooral.
Jeudig en fris Enkele kazen met een korte rijping, waar de smaak van verse melk nog merkbaar is, zacht en bleek van korst met een soepele en lichtzure textuur, jeudig fris.
Voor de rijpere jeugd Enkele wijnen, rond van smaak, koppig van karakter, mooi ontwikkeld door een lange rijping, helder of reeds donker amberkleurig. Wijnen op de versiertoer, maar met klasse!
Het tijgereffect Als een dame van rijpere leeftijd die dol is op het andere geslacht, een soort tijgervrouw met nog flink wat jaren te gaan… RIVESALTES HORS D’ÂGE AMBRÉ DOMAINE VAQUER Cognac qua kleur, cognac qua geur, maar dan in mindere mate, met daarnaast toetsen van tabak en pistacheroom, als fijne maar warme wol van een comfortabel en chic mantelpakje, de klassieke outfit van een dame op jacht… Zacht van smaak als de eerste vurige kus. Krokant suiker met een streepje bitter van zoethout dat doet denken aan lang vervlogen tijden, de echo van een optrekje met houten lambriseringen dat openstaat voor nieuwe gasten. Buiten leeftijdscategorie, inderdaad, maar als een vuur dat smeult, krachtig als een tijgerin, onvermoed fris en
30
APRIL/MEI 2011
vitaal. Haar lokmiddelen zijn heerlijke snoep als chocolade, karamel en gekonfijt fruit die ze rijkelijk uitdeelt. Kom tot mij, mijn liefste. De wijn: de basis is een vergeten wijn van 30 jaar oud waar een beetje zoete wijn van minstens 5 jaar oud aan wordt toegevoegd. Hij verenigt grenache gris, grenache blanc en macabeu en bezit ongeveer 85 g/l restsuiker. Saint Marcelin Klein koemelkkaasje van 21 dagen oud, romig van smaak en lopend van textuur. Zijn gegrild karakter, zijn zout puntje en zijn mineraal accent wordt weggeveegd door de kracht van de Rivesaltes die zich ontplooit een zeldzame levendigheid vertoont. Amber en honing, bijna overdreven geparfumeerd met impressies van garrigue, maar adembenemend fris. Het klein kaasje houdt zich vast aan zijn minerale kant en voorziet op zijn beurt deze dame van een dosis onverwacht geluk. Jonge Comté van 10 maand Deze jongeman uit de Jura, lang niet zo meer verlegen als toen, staat klaar om met volle teugen van het leven te genieten. Zij houdt zich vast aan het amberkleurige, waarbij de kaas zich plots van zijn andere en meer rijpere kant laat zien, gebrander ook, terwijl hij haar ondertussen uit haar slaap haalt. Een uitbarsting van kruiden proeven we, lang en uitgestrekt, waarna we terug naar het zachte overgaan, als twee geliefden in hetzelfde bed.
Le Figa made by Jacquy Cange Een gearomatiseerde roomkaas naast een Rivesaltes ambré, beide zijn zoet, maar verliezen hun zoet karakter door zich te verenigen in een frisheid gekleurd met bitter, waarna er terug wordt overgestapt naar het zoete en het zachte om samen de nacht door te brengen.
IVV147NL
19/04/11
7:49
Page 31
Het sociaal effect Hier valt niet veel uit te leggen… stilstaan is achteruitgaan. PRESTIGE 15 ÂGE MAURY MAS AMIEL Donker van kleur, strak ingesnoerd, met een geraffineerde geur van gedroogd fruit en vijgenblad. De slapen peperkleurig, het haar nog dik met hints van cacao, vanille en cederhout. Volle lippen, een tikje zout en jodiumachtig, klaar om toe te happen met een adem van verse munt. Voor hem staat de man die hij wil zien. Zeker van zijn sociale positie weet hij zijn animaal trekje perfect te bevredigen. Zijn prooi zal zijn smaak van zwarte vruchten geparfumeerd met amaretto echter niet beklagen. De wijn: assemblage van 90% grenache noir, 10% macabeu en carignan, gerijpt in glazen kruiken gedurende 1 jaar, gevolgd door 14 jaar in eikenhouten foeders
Het cabrioleteffect Het schijnt dat het werkt, zo’n cabriolet, en nog meer wanneer het dak eraf gaat… RIVESALTES HORS D’ÂGE DOMAINE BOUCABEILLE Camelkleur van een jager die helemaal in de jacht wil opgaan. Hij perfectioneert zijn camouflage en parfumeert zich met garrigue, waar hij extra geuren van menthol en vetiver aan toevoegt om het wild nog meer te verschalken. Helemaal uitgedost stapt hij fier uit zijn knalrode cabriolet met leder en geboend hout, trots op eerdere jachttrofeeën en op zoek naar nieuwe avonturen. Terwijl de geur van tabak een obstakel kan zijn, wordt het uitstekend gecamoufleerd door de intensiteit van gegrilde hazelnoot. De wijn: 70% macabeu, aangevuld met grenache blanc en grenache gris, manueel geoogst. Onmiddellijk geperst en vergist aan lage temperaturen. Na débourbage, mutage en soutirage wordt de wijn eerst in tanks gelagerd, daarna minstens 5 jaar op vat. De wijn bezit 117,4 gram restsuiker, 2,84 gram zuren, een pH-waarde van 3,48 en 15,5° alcohol. Brie de Meaux Zes weken gerijpt, mineraal en gegrild van smaak met impressies van room en verse boter, hazelnoot en chicorei. Door de Rivesaltes worden daar accenten van appelgelei, perenlikeur en amandelspijs aan toegevoegd. De jager profiteert van de onoplettendheid van de jonge brie om er een grote hap van te nemen, wat resulteert in een soort peperkoek met balsemachtige toetsen van kaneel, kruidnagel en komijn.
Le Petit Rossê Vierkant koemelkkaasje met oranje korst, licht animaal van smaak met accenten van zure room en gecondenseerde melk. De Rivesaltes komt uit zijn stoel om op zoek te gaan naar deze kleine rosse in het stro, een verboden plattelandsliefde waar plots gekonfijte selderij en jasmijnblaadjes bij komen opduiken. Trappe d’Éhourgnac of Timanoix Koemelkkaas die door nonnen gewassen wordt met notenlikeur, een habijt met de geur van hazelnoten waar geen enkele speurhond aan kan weerstaan. Het zoete maakt hem helemaal gek, waarna hij zich herpakt en op zoek gaat naar het zachte. Het is het gekonfijte waar hij helemaal tuk op is, beestachtig gelukkig door zo’n voltreffer.
Délice made by Cange Brillat Savarin gevuld met compote van woudvruchten die tegenover de Prestige de overhand dreigt te nemen. Geen seconde twijfelt deze laatste om dit tafereel om te draaien. Maar kijk, hij die dacht de overhand te nemen, wordt opeens een pak fruitiger. Delicieus, deze Délice, opvallend rond, fris en zoet, maar ver van tuttig. Charolais Zoutig fris, de kaaspâte nog wat krijtachtig, een geitenkaasje met een kruidige en friszure smaak. Verrast door deze jonge leeftijd omhult de wijn deze pâte die pas zijn rijping start en bedekt hem met lieflijk fruit waardoor het kaasje heerlijk weghapt. Mimolette Koemelkkaas van amper zes maanden oud op basis van rauwe melk, heel weinig gezouten, gekleurd met annatto en Frans, afkomstig van de Côte d’Opale. Alles lijkt erop dat ze elkaar kruisen, zonder enige interesse. Maar dan is er een benadering, een test, waarbij de Prestige bijna van zijn sokken geblazen wordt en de Mimolette op adem komt. Het is tijdens de uitbarsting van specerijen als komijn en fenegriek dat deze prille geliefden elkaar beter leren kennen.
Het glamoureffect Dat werkt altijd, bij sommigen dan toch… BANYULS GRAND CRU 2000 CAVE DE L’ÉTOILE Vlakbij de kust rijst deze ster met haar amberkleurige rode teint uit het water. Haar afkomst verloochent ze niet : geuren van gedroogde algen en zwarte olijven, vermengd
31
IVV147NL
19/04/11
7:49
Page 32
met krachtige impressies van gebrande cacao in bittere likeur van sinaasappelen gedrenkt. Al dansend gaat ze door het leven, op zoek naar affectie, teder of meer… Door haar ervaring transformeert ze schuchtere jongelui om tot vurige fans, dol op haar zilte huid met gouden zandkorrels. Haar met strak velours bekleede strandhut, tegelijk ruw en zacht, is een stille getuige van dit alles… De wijn: 75% grenache noir, 15% grenache gris, 10% carignan noir, muté sur grains, met een rijping van minstens 10 jaar in eikenhouten vaten van 600 liter en in barriques. De wijn bezit 80 g/l restsuiker. Ossau Iraty basco-béarnais Halfharde schapenkaas uit Baskenland of stoere bergkracht tegenover het harde leven op zee… Mineralen en jodium geparfumeerd met gebrande tonen, animale impressies en pittige kruiden. Als de oceaan, kalm maar ongenadig, die tijdens de aanval rotsen verbrokkeld alsof het niets is. Abondance fermière Jong gekookt en geperst zuivel uit de streek van Chablais. Een duurzame liefde die de zee naar de bergen brengt, twee culturen. Zout van de zee op de hoogvlakte, krakend tussen de tanden, zich op het eind overgevend aan heerlijke chocolade. Puur genot… Stilton gewassen met port Deze pittige en blauwgeaderde Engelsman vertrouwt zijn minerale kant toe aan de wijn. De Etoile heeft daar geen oren naar en confronteert de kaas met zijn onwrikbaar karakter. Dat geeft vonken, prachtige glinsteringen die de wijn nog mooier maken. De kaas heeft er alle oog voor, als vuursteen die tegen elkaar wordt gewreven en waardoor er een rijk boeket van kruidige gensters ontstaat. Ze loopt nog steeds, onze maladie d’amour, maar kiest toch beetje bij beetje voor de juiste partners, de juiste kazen welteverstaan. En we kunnen haar geen ongelijk geven.
Marc Vanhellemont Lijst van de verdelers: • Boucabeille - Bleuzé - www.boucabeille.com • Cave de l’Étoile - www.caveletoile.com • Mas Amiel – Desper*/TG Vins/Portovino/Manigart/Provino/Vigneraie/ Accent Catalan - www.masamiel.fr • Vaquer -
[email protected] • Jacquy Cange www.jacquycange.be
IVV147NL
19/04/11
7:49
Page 33
PUUR NATUUR
TERUG VAN
MILLÉSIME BIO 2011
(MONTPELLIER, FRANKRIJK)
Het grootste salon voor biologische wijnen dat ieder jaar doorgaat in Montpellier eind januari, beslaat reeds twee grote hallen om zowat zeshonderd producenten afkomstig uit alle hoeken van de wereld te verwelkomen. Zelfs Egypte was van de partij! Het oppervlak aan biologisch verbouwde wijngaarden groeit dan ook wereldwijd. Op naar duizend exposanten? Jérôme van der Putt doorliep de gangen van het salon en beschrijft zijn indrukken JUAN RAMON ESCODA
Volgens cijfers van het agentschap bio (www.agencebio.org) is in Frankrijk 3,3% van de wijngaarden omgeschakeld naar bio en zet deze trend zich ieder jaar aan een behoorlijk tempo verder. Hoopgevend is dat. Niettegenstaande dit alles dient men aandachtig te blijven en producenten met multinationale allures, die honderdduizenden flessen biologische wijn van de band laten rollen en zich meer interesseren in exportcijfers dan in goede en delicate aroma’s, te onderscheiden van ernstige wijnbouwers die biologisch werken in functie van de kwaliteit.
Franz Strohmeier illustreert zijn idee met enthousiasme. Hij gaat daarin tot het uiterste. Het domein is gelegen net onder Graz in de regio Steiermark, in het zuidoosten van Oostenrijk, op minder dan honderd kilometer van de grens met Slovenië. Strohmeier startte in 1989 met een conventionele wijnbouw maar met aandacht om zo weinig mogelijk fytosanitaire stoffen te gebruiken, wat in een vochtige streek niet evident is. Niettemin realiseerde hij
zich dat zelfs het minimale gebruik van chemische stoffen in de wijngaard onverantwoord was om zichzelf, zijn vrouw en zijn drie kinderen hieraan bloot te stellen. In 2003 besloot hij te converteren naar een volledig biologische teelt maar beloofde zichzelf ook te vinifiëren zonder enige toevoeging. De uitdaging volgens Strohmeier: ‘Of ik slaag erin een 100% natuurlijke wijn zonder enige toevoeging of gebruik van chemische stoffen te produceren of ik verander van beroep!’ Vaak is de prijs die hij daarvoor moet betalen zeer hoog, zoals in 2009. Regen en hagel verminderden de opbrengst tot 12 hl/ha. Maar het resultaat is tenslotte wat er in het glas zit: verbazingwekkende wijnen, origineel en schitterend! Zijn Wein der Stille is wit maar heeft een oranje weerspiegeling. Het sap, risten inbegrepen, gemaakt van 85% sauvignon aangevuld met wat muskaat en chardonnay, kreeg zes maanden schilweking in vaten van 500 liter. De geur is fijn en complex met exotisch fruit (lychee en mango), citrusfruit en wat potlood. De maceratie zorgt voor structuur en een lange finale met een mooi bittertje. Passend bij een risotto met truffel. Het is een plezier nog steeds wijnbouwers met passie te mogen ontmoeten die erin slagen typische wijnen te maken, geheel verschillend en weelderig dankzij hun onderzoek en hun werk zonder enige toegevingen.
Een aantal wijnen zijn verkrijgbaar bij Weinwelt in Mol (www.weinwelt.be).
Glazen stoppen: elegant en efficiënt Patrick Meyer staat aan het hoofd van het domein Julien Meyer in de Elzas, gelegen tussen Strasbourg en Colmar in Nothalten. In de wijngaard wordt biodynamisch geteeld en in de kelder wordt zo natuurlijk mogelijk gevinifieerd. Zijn wijnen zijn mineraal, complex, fijn en steeds smakelijk, en vooral verteerbaar. Niet de wijnen waren het onderwerp van het gesprek op het salon, maar eerder de stop in glas. Door het zeer lage sulfietgehalte riskeren de wijnen van Patrick Meyer op korte termijn, en indien gebotteld met een kurken stop, hun karakter te verliezen. Alternatieven voor een kurken stop zijn er ruim voldoende (synthetische stoppen, schroefdop of capsules) maar een glazen stop is zonder twijfel
33
IVV147NL
19/04/11
7:49
Page 34
PUUR NATUUR
ALLES OVER BIOLOGISCH WIJN VERBOUWEN ONLINE Onlangs werd er een prachtige gebruiksaanwijzing voor wijnprofessionals online geplaatst, een handige website onder de bevoegdheid van het Institut Français de la Vigne et du Vin: www.vignevin.com/pratiques-oeno/ Alle biologische additieven of methodes die eventueel kunnen en mogen toegevoegd worden tijdens diverse stappen in de wijnbereiding worden erop beschreven: het corrigeren van de oogst, fermentatie, stabilisatie, houtgebruik, bescherming tijdens het bottelen en andere specifieke behandelingen. De interface is gebruiksvriendelijk en intuïtief. Voor mensen die gepassioneerd met wijn bezig zijn, is deze website meer dan interessant. Ieder type handeling dat voor de karakteristieken van het product zorgt, wordt nauwgezet uitgelegd: de oorsprong, waarom een handeling wordt gebruikt, iedere vereiste dosis, zelfs waardevolle gegevens omtrent de gezondheid, de omgeving, en tot slot de reglementering voor conventionele en biologische wijnbouw. Naar mijn mening is er nooit eerder zoveel informatie samengebracht op één website met zo’n gemakkelijke toegang. De paragraaf met de regulering is nuttig om uit te maken wat toegelaten is voor conventionele wijn en wat niet toegelaten is voor wijn van biologisch geteelde druiven. Nu nog slecht geïnformeerd zijn wordt moeilijk.
het mooiste. De stop is herbruikbaar en laat toe de wijn zijn eerlijkheid te bewaren. Ook heel handig om de fles opnieuw te sluiten indien ze niet onmiddellijk leeg is, hoewel dat met goede wijn zelden gebeurt! Hét grote voordeel van deze stop is uiteraard dat er geen problemen meer rijzen van kurksmaak in de wijn. Binnen dat kader heb ik de kans gekregen heel wat kwaliteitswijnen (zowel Europese als Amerikaanse) te proeven die hermetisch waren afgesloten gedurende 10 tot 15 jaar. Steeds was ik verbaasd door de frisheid van deze wijnen, zodanig dat ik echt begon te twijfelen aan het verhaal dat wijn moet ademen door de kurk. Maar goed, zoals Luigi Pirandello zei, ieder zijn waarheid!
La Remise: het salon off La Remise is een sympathiek salonnetje gewijd aan natuurlijke wijn dat parallel doorgaat op enkele kilometers van Millésime Bio (http://laremise.info). Ik ontmoette er Joan Ramón Escoda, een Catalaanse wijnbouwer die olijfbomen, amandelbomen en wijnstokken verbouwt op een tiental hectare omringd door bossen op de flanken rondom het dorp Montblanc, 40 kilometer boven Tarragona. (http://en.celler-escodasanahuja.com) Joan is oenoloog maar slaagt erin precies andersom te doen. De druiven worden biodynamisch geteeld en de wijnen worden gefermenteerd zonder additieven. Het resultaat zijn stevige wijnen, fruitig en aangenaam. Het wijnstaal Nas del Gegant (neus van de reus, vrij vertaald), een feestelijke melange van merlot, grenache, carignan, cabernet franc en chenin, bracht onmiddellijk puur genot: een dorstlesser gestoeld op fruit, om direct te drinken.
Jérôme van der Putt
34
APRIL/MEI 2011
IVV147NL
19/04/11
7:50
Page 35
BARST !!!
KURK:
EEN VERSCHEURENDE CAMPAGNE ’89,3% van de Fransen prefereren kurk.’ Deze woorden komen niet van mij, maar van een reclamecampagne met als titel: Ik hou van kurk. Een zwak cijfer trouwens. Want kurk betekent vandaag in Frankrijk (meer dan in België, omdat Frankrijk veel minder wijnen uit de nieuwe wereld kent) veel meer dan 89%. Waar zijn de kurkproducenten eigenlijk bang voor? Niet voor de schroefdop alleszins, toch niet onmiddellijk. Wie in de rekken kijkt van de Franse supermarkten ziet lang geen 10,7% wijnflessen met een schroefdop. Als we de cijfers van E. Leclerc mogen geloven, eind 2009, zit men tegen de 0,5%. Van een heuse ommezwaai is dus nog lang geen sprake. Ik vraag me eigenlijk af hoe Fransen kurk kunnen verkiezen boven andere sluitingen. Te meer omdat er in Frankrijk nog nooit een echte campagne liep voor de ‘screwcap’. Wat kurk betreft daarentegen… Zelfs als zouden ze voor de schroefdop kiezen, wat overigens niet toevallig zou zijn, alleen al om de gevreesde kurksmaak te vermijden, dan nog hebben ze geen keuze. Het zijn de distributeurs die voor hen kiezen. Zo troffen wijnproevers van de GJE (Grand Jury Européen) bij Lavinia onlangs twee flessen Léoville Las Cases 2005 aan met kurksmaak. Wereldwijd ongetwijfeld een van de meest prestigieuze kurksmaken ooit, dit voor 292 euro de fles.
Masochisme Dommerik, hoor ik je zeggen. Er zijn toch ook nog de synthetische kurken, diegene die je er zo moeilijk uitkrijgt. Of de gereconstrueerde en gezuiverde kurk, de eerder dure granulaatkurk, waarvan nog niet alle cijfers bekend zijn. En er is de bag-in-box. Volgens het tijdschrift Libre Service Actualités vertegenwoordigt deze verpakking 20% van de Franse wijnmarkt. En dan zeggen dat de Fransen daar nooit voor zouden overstag gaan! Maak zelf de rekening: er zijn dus minstens 10% Fransen die bib’s kopen, terwijl ze toch kurk prefereren. Dat moet knap vervelend zijn. En als we nu eens kurk zouden gebruiken om de bib’s af te sluiten? Hé, ik zie net dat de campagne ‘Ik hou van kurk’ meegefinancierd werd door de Europese Gemeenschap. Dat zijn ook jij en ik, in zekere zin. In naam van en waarvoor? Voor het behoud van het (overigens totaal artificieel) milieu van de monocultuur van de kurkeik in Baixo Alentejo? Uit steun aan de arme kurkproducent en fadoliefhebber? Ter bescherming van de kurkentrekker? Of voor het behoud van de kurksmaak? Dat laatste kan misschien ook door Unesco opgenomen worden als immaterieel erfgoed, net zoals de Franse gastronomische maaltijd. Ze gaan goed samen! Het eerste neemt het plezier van de wijn weg, het tweede is al weg. Deze campagne werd overigens ook gefinancierd door de kurkproducenten zelf, wat te denken geeft over deze zogeheten traditionele knowhow waardoor de prijs van kurk constant de hoogte ingaat.
Traditie, laat me niet lachen! Traditie, het is een mooi woord dat zowel op kurk slaat als op het vierendelen tijdens de middeleeuwen, op de burka, op de vrouwenbesnijdenis… Of om op wijn terug te komen, op bretts, op ongewilde oxidatie en op een soort nationale loterij die wil dat bij elke fles wijn die plop zegt, er tussen de 2 en 5 procent kans bestaat dat we te maken hebben met kurksmaak. Om het even welk prijskaartje er aan de fles vasthangt en om het even welke kleur of origine de wijn heeft. Sommigen van ons weigeren nog langer het spel mee te spelen, waaronder ikzelf. Het interesseert ons ook niet langer. Niet dat we aandelen hebben bij Stelvin, zeker niet, maar we maken ook geen deel uit van de Amorim Academie. We laten enkel onze grijze hersencellen werken en onze smaakpapillen, en we komen tot de constatatie: waarom zou je risico’s nemen als er een alternatief bestaat? Een aanvaard alternatief dan nog, zelfs in Frankrijk, voor Pineau des Charentes, Muscat de Rivesaltes, Porto, Floc de Gascogne… Onze vrienden sommeliers (in Europa tenminste) lijken tegen te stribbelen. Naar mijn gevoel hebben ze ongelijk. Want wanneer ze hun werk goed doen, worden er ongetwijfeld flink wat flessen teruggestuurd, wat niet goed is voor de wijnsector. En wanneer dat niet het geval is, dan vrees ik dat we met een zekere incompetentie te maken hebben.
Yes you can, goeroe! 35
IVV147NL
19/04/11
7:50
Page 36
BAARST!!!
ABONNEMENT
Uw geliefkoosde tijdschrift kan u elke twee maanden bij u in de bus vinden + Gratis vijf dropstops
Abonnement 6 IVV digit + 16 Newsletter digit 1 jaar 40 € 2 jaar 76 € 1 jaar
2 jaar
(6 nr)
(12 nr)
40 €
76 €
17,50 €
72 CHF
137 CHF
27 CHF
Anderen E.U.-landen
60 €
115 €
Niet E.U.-landen
72 €
137 €
België, G.H.Lux. Frankrijk, Nederland Zwitserland
IVV Band
Geschroefde groeten,
Fakturatieonkosten : 5 € voor 1 jaar abonnement, gratis voor 2 jaar Betaling met VISA-/Eurocard kaart, door overschrijving* of per chèque op naam van APIC In Vino Veritas. * België : Fortis 210-0461297-17 Zwitzerland : Banque Coop CCP 40-8888-1 naar 693796.290090-2.
Naam: ............................................................................................................................................................................................................ Voornaam: ................................................................................................................................................................................................ Firma: ............................................................................................................................................................................................................ Adres: ............................................................................................................................................................................................................ Postnum: .................................................................... Gemeente:
...........................................................................................
Land: .............................................................................................................................................................................................................. E-mail: .........................................................................................................................................................................................................
Handtekening: IN VINO VERITAS 294 Dieweg - 1180 Brussel - Belgïe Tel: 32/(0)2.375.44.44 - Fax: 32/(0)2.375.52.51 @mail:
[email protected]
36
APRIL/MEI 2011
IVV 147
Tel: ........................................................................................................ Abonnement start vanaf: ........... /........... /........... Kaart Nr:
Vervaldatum:
Ach ja, voor ik het vergeet, er is natuurlijk ook het imagoprobleem. Imago, kun je dat drinken? Het zou reeds voldoende zijn dat er een paar gerenommeerde experten op televisie komen vertellen dat professionals in Zwitserland, Québec, Nieuw-Zeeland of Zuid-Afrika, waarvan ik net terugkom, reeds lange tijd constateren dat wijnen met een schroefdop uitstekend verouderen en dat hun teruggave quasi nul betekent. Om beetje bij beetje een mentaliteitswijziging door te voeren is er bitter weinig nodig. Hierdoor zouden misschien ook onze ‘goeroes’ een beetje kunnen bijdraaien, zij die onmiddellijk klaarstaan om hun mening te spuien over wijnen en hun makers. Hoe kan men trouwens de echte intrinsieke kwaliteit van een wijn beoordelen wanneer kurk zowat het enige is waar de producent totaal geen vat op heeft? Recent gaf Jean-Martin Dutour nog toe, de man van Baudry-Dutour en tevens voorzitter van Interloire, dat hij voor zijn chenins schroefdoppen prefereerde… maar dat hij die apart hield voor de export, in het geval van verzet door de Franse traditionele wijnsector. Is het aan de verkopers te dicteren wat de producent moet doen op gebied van eindkwaliteit aan de consument? Minder aroma’s, meer risico’s, enkel en alleen om met zijn kurkentrekker te kunnen jongleren? Wie van de grote Franse wijnpers durft zich van het keurslijf van de gewoonte… en de reclame te bevrijden? ‘Steeds nagemaakt, nooit geëvenaard’, zo klinkt de slogan van de kurkindustrie. En het is nog waar ook: noch bag-in-boxes, noch wijnen met een schroefdop kennen een zodanig hoog aantal wijnfouten dan wijnen met een kurk.
Hervé Lalau
IVV147NL
19/04/11
7:50
Page 37
NIEUWIGHEDEN
u AANRADERS Marigny Neuf - Sauvignon 2009 - VP Val de Loire IGP Afkomstig uit de regio van Poitiers mixt deze biologische sauvignon de frisheid van de Loire met de warmte en het licht van het zuiden. De delicate geur uit zich door elegante aroma’s van brem en meer opvallende impressies van pompelmoes en mango. Vegetale toetsen of de zogeheten pipi de chat die we vaak tegenkomen, vinden we er niet in terug. De smaak is mooi aromatisch en vol. Zijn aangename en zachte ronde smaak blijft discreet, verpakt rondom een levendigheid die ondersteund wordt door fijne minerale tonen. Vooral het sprankelende en het pittige van deze wijn beviel ons, een knap voorbeeld van een smaakvolle sauvignon.
Champagne Laurent Lequart Cuvée Prestige Deze 100% pinot meunier steunt op een basis van 70% uit 2007, de rest komt uit 2006. Zijn rijping sur lies met regelmatige bâtonnages vindt voor de helft plaats in barriques. Zijn fonkelende goudgele kleur wordt versierd met duizenden minuscule belletjes. Qua geur domineert het hout niet en blijft het fruit stevig overeind. Perzik, clementine en golden omringd met een toets van vanille en een vleugje kerrie. De frisse en tegelijk brede smaak zindert lang na. De dosering van 6 gram is goed geïntegreerd. Meer op finesse en elegantie gestoeld past deze champagne uitstekend bij gevogelte op oosterse wijze, bij kreeft thermidor of bij klein pluimwild.
Zelden meegemaakt dat een pure pinot meunier ons zo versteld doet staan.
Champagne Laurent Lequart Millésime 2004 Eerlijk en rechtlijnig, getekend door het jaartal 2004. Zelfs de dosering van 8 gram is goed geïntegreerd en doet de wijn geen duimbreed afwijken. Deze knappe assemblage van pinot meunier en chardonnay, waarvan deze laatste afkomstig van meerdere wijnen enkele maanden op vat verbleef, zorgt voor een schitterend compromis tussen materie en finesse. In de zachte kleur zien we fijne belletjes opstijgen die bovenaan een persistente kroon vormen. Qua geur hebben we te maken met aangename impressies van hazelnoot, framboos, bloemen en een tikje brioche. Het hout is weliswaar een ietsje te present, maar verstoort het plezier niet. We proeven een rechtlijnige wijn, snedig en mineraal, waardoor we hem bij de karakterchampagnes plaatsen. Wanneer hij heerlijk is als aperitief, combineert hij ongetwijfeld ook probleemloos bij vlees met een pittige saus.
Domaine Jessiaume Corton Charlemagne Grand Cru 2008 Super elegant van kleur, lichtgeel met een smaragdgroene schittering. De typische geur van chardonnay geeft zich beetje bij beetje bloot. Na enkele ogenblikken en een paar keer overgieten, komen er impressies vrij van amandel, wijnperzik, citroen, doyenné du comice en rijpe coxappel-
tjes omringd met zoete vanille. De aanzet is fris met naar het midden toe een karaktervolle en minerale materie, geraffineerd van structuur. Een klassevolle wijn die het verdient om eventjes geduld te oefenen. Hem overgieten in een karaf is daarom een goed idee, zo komt zijn rijkdom helemaal tot uiting. Kalfsmedaillons of kalfsribbetjes met morieljes, babytarbot met roomsaus, bressekip of kaas combineren er uitstekend mee. Uit dit eerder middelmatig krachtig wijnjaar is dit een bijzondere wijn.
Le Tannat de Philippe Courrian 2008 Vin de Pays de la Cabrerisse Tannat komt meer voor in Uruguay dan in het Franse zuidwesten, waar we het vooral kennen dankzij Madiran. Maar dat het ook in Corbières staat, dat is te danken aan Philippe Courrian die er in 2001 één hectare van aanplantte op een flank met de meeste uren zonneschijn. Laatrijp als het druivenras is, met zijn schil rijk aan tannine, wordt deze druif op het allerlaatste moment geoogst wil men te maken hebben met een fenolische rijpheid. Van risico’s nemen gesproken! Maar het resultaat is er dan ook naar, te merken in deze 2008, de tweede jaargang trouwens. Vol van geur, tanninerijk en temperamentvol, met rijp zwart fruit, een vleugje kruiden en cederhout. Zonniger dan in Madiran hebben we te maken met een rondere en meer zuiderse smaak, krachtig en harmonisch met een stevige ruggengraat op basis van minerale zuren omringd met strakke, rijpe en sappige tannines.
37
IVV147NL
19/04/11
7:50
Page 38
NIEUWIGHEDEN
Saint-Chinian Domaine de la Maurine Rouge 2009 Engouement Engouement (geestdrift, vrij vertaald), een mooie naam voor een wijn. Als hij dat nu nog eens zou waarmaken, is het helemaal oké. En dat is het geval bij deze Saint-Chinian die uit gelijke delen grenache en syrah bestaat. De eigenaars, jonge wijnbouwers uit het dorp Causses et Veyran, vatten het ambitieus plan op om het familiedomein van 19 hectare helemaal opnieuw naar waarde te schatten. En met succes. Donkerpaars met lila geurt deze wijn rijk en intens met aroma’s van rijp rood en jong zwart fruit, aangevuld met zwarte peper, kaneel, zoethout en zachte mokka. Uitnodigende impressies. Van bij de eerste teug, een en al frisheid en specerijen. Het middenrif is middelmatig breed, terwijl de finale, die gekenmerkt wordt door zwarte anijs en kersen op alcohol, deze wijn heerlijk doet nazinderen. Zonder krachtig te zijn, krijgt men zin om hem opnieuw te proeven, en opnieuw. Onder vriende, met mate natuurlijk. Super bij de barbecue, in combinatie met enkele tapas of bij een Catalaanse cargolade.
38
liever. De geur die in het begin ietwat discreet is, komt meer en meer open na stevig walsen – framboos, zwarte bes en bramen – om nadien helemaal te exploderen. Door zijn krokant fruit is hij heel typisch voor de Roussillon. Meer soepel dan massief en kristalhelder heeft hij tegelijk het zalvende van een prelaat en het speelse van een koorknaap. Een voorsmaakje van het leven daarginds.
Domaine Jessiaume Santenay 1er Cru Les Gravières Prachtig robijnrood met paarse tint. Ook de volle en complexe fruitgeur is op de afspraak, met in het begin rijp maar vooral mooi rood fruit. Na enkele ogenblikken komen daar specerijen bij die het geheel onderlijnen. Qua smaak merken we het hout op dat niet kan weggemoffeld worden (20% nieuw hout), maar met daarnaast een goed gestructureerde materie met tannines die reeds een beetje zijn versmolten. De wijn is evenwichtig, rijk en lang genoeg om als tafelpartner te dienen in combinatie met gegrild rood vlees, gebraad, reebout of bœuf à la ficelle.
Église de Coume Majou Côtes du Roussillon 2008
Maury Vintage 2008 rouge Mas Amiel
De klokkentoren van Corneilla La Rivière viert dit jaar zijn 200ste verjaardag. Het is het werk van Laurant Bancal (wankel, vrij vertaald) mooie naam voor een metselaar! Hoog op de vierkante toren kijken we op twee eeuwen geschiedenis, op het dorp en op zijn rue de l’Eglise, en natuurlijk ook op de wijnkelder van Coume Majou. De eigenzinnige parochiaan die zich daar nestelde, gaf zijn instapgamma de naam Eglise de Coume Majou. Het is waar dat je met deze wijn een stapje dichter bij de hemel komt… Maar laten we deze Stairway to Heaven even van dichterbij bekijken, of proeven
Donkerrood met karmozijnrode nuances gekleurd met bister. Hieruit komen heerlijke geuren vrij van pruimen, burlatkersen, zwarte aardbeien, gekonfijt fruit gemixt met innemende impressies van vijgen en dadels bestrooid met peper en nootmuskaat. Fruit dat omringd wordt door een zachte smeuïgheid en dat vervolgens met een delicate kracht wordt opengevouwen. Een frisheid die voortvloeit uit een koppig karakter, een bedwelmende ether die voor breedte en volume zorgt. Hier wordt een fijn randje aan toegevoegd met de smaak van sinaasappelzeste dat voor een verrassend fili-
APRIL/MEI 2011
graanwerk op de tong zorgt. Vervolgens komen er sappige en heerlijke smaken van fruitgom opzetten die ons verder voeren dan de finale lang is en ons doet denken aan momenten van bezinning en gastronomische uitspattingen. Deze wijn is op basis van 100% grenache afkomstig van percelen met verbrokkelde schist en mergel die haast even zwart is als de druiven zelf. Deze laatste worden manueel geoogst, ontsteeld en gemuteerd ‘sur grains’. De maceratie duurt drie weken. De wijn rijpt verder in tanks. Hij bezit 16º alcohol en 105 g/l restsuiker.
Cuvée Jolo 2009 Maury Domaine de la Coume Majou Donker van kleur vloeit hij in het glas waarbij een vleugje van krenten vrijkomt, een toets van pruimen op alcohol, een accent van gekonfijte kersen, voorzien van een tikje tijm en salie, een snuifje muskaatnoot en kaneel, fris als de avond-wind. Geuren die zin geven om te proeven. Heerlijk sappig, overweldigend als een onstuimige minnaar, bedwelmend door een enkele beweging. Zoet fruit, specerijen met een lichtzoute toets, koppig van karakter… Ook hij laat zich volledig gaan, helemaal in zijn sas dat hij meester is van de smaak. Vervolgens volgt er een korte windstilte met een volheid die nooit lijkt weg te ebben… Jolo is een gelukkig man. ‘Deze cuvée zag het daglicht begin oktober. Hij is op basis van grenache die aangeplant staat op zwarte schist van de Clots d’en Couloms op het terroir van Saint-Paul-de-Fenouillet, in het hart van de AOC Maury. De druiven worden heel rijp geoogst (>20° potentiële alcohol), vervolgens zorgvuldig ontsteeld, gekneusd met de voeten, in cuves gedaan en gehomogeniseerd in de massa. Tot op het punt van de mutage, die vrij vroeg plaatsvindt (5de dag) worden er dagelijks drie délestages uitgevoerd. De toegevoegde dosis alcohol (mutage sur grains) correspon-
IVV147NL
19/04/11
7:51
Page 39
deert aan het wettelijke minimum (5%). Het doel daarvan is het fruitig en vineus karakter te bewaren, in de stijl van de grote Portugese vintages, niet om een zoete of oxidatieve wijn te produceren. De inweking onder de schillenkoek nam vervolgens bijna drie maand in beslag en de natuurlijke klaring, door de zwaartekracht en enkele soutirages, zonder enige collage of proteïnetoevoeging, werd stopgezet in de lente van 2010. De wijn heeft nooit hout gezien, hij werd op 2 augustus 2010 in een transparante fles gebotteld met schroefdop. Hij bezit 17% alcoholvolume en 100 g/l restsuiker, een knap evenwicht!’, aldus Luc Charlier. De naam Jolo is geen een of andere held uit Starwars, maar is een samentrekking van de voornamen van de zonen van Luc : Johan en Loïc. Elk jaar helpen ze mee aan deze cuvée en staan dus ook op het etiket.
Piedra Luenga (Bio) Cream – Bodega Robles D.O. Montilla-Moriles In een van de warmste regio’s van Spanje, ten zuiden van Córdoba op een hoogte die varieert tussen 300 en 700 meter, bevindt zich het bevoorrecht terroir van de herkomstbenaming Montilla-Moriles. De albarizas, de witte ondergrond rijk aan calciumcarbonaat, alsook het microklimaat, bieden uitstekende natuurlijke omstandigheden voor biologische wijnbouw. De meest aangeplante druif is de beroemde PX of pedro ximénez, goed voor 90% van de aanplant. Zijn capaciteit om de zon te weerstaan en suikers te concentreren maakt deze druif uniek. Sedert 1999 koos de familie Robles ervoor om de wijngaarden voor het gamma Piedra Luenga biologisch te benaderen en te voorzien van een biocertificaat. De basis voor deze cream is een oloroso. Mooi mahonie met amberkleurige schijn trekt deze wijn alle aandacht. De zoete geur doet denken aan vleugjes amandel, vijg, gedroogde abrikoos en karamelroom met boter. Alles ontplooit zich heel geraffineerd, zonder overdaad. We sluiten de ogen en genieten van een frisse aanzet die breder wordt en alle geurimpressies aandoet. Het zoete is perfect geïntegreerd in deze wijn met 139 g/l restsuiker, zonder plakkerig te zijn. In de nasmaak ervaren we accenten van blonde tabak en witte chocolade, die aanspraak maken op al onze gebreken en verslavingen. Buiten deze combinaties doet deze wijn het ook goed bij gedroogde of gerookte hammen. Salud, op het goede leven! Marc Vanhellemont, Gérard Devos, Hervé Lalau, Bernard Arnould
Lijst van de verdelers: • Coume Majou - Bernard Poulet*/Accent Catalan/Ambrosius -
[email protected] • Courrian -
[email protected] • Jessiaume - Laurent Richard - Mosca Vins(Ch) – www.jessiaume.com • Laurent Lequart - www.champagne-lequart.fr • Marigny - Thienpont*/Basin et Marot*/Bleuzé* - www.ampelidae.com • Mas Amiel - Desper*/TG Vins/Portovino/Manigart/Provino/Vigneraie/ Accent Catalan - www.masamiel.fr • Maurine Rouge - Muid'oc/Cave de Giuseppe -
[email protected] • Robles - Biotiek* - www.bodegasrobles.com
Champagne Lequart & Fils 17 rue Bruslard - 51700 - Passy Grigny Tél. : 03.26.58.97.48
[email protected] www.champagne-lequart.fr
Recherche Importateur
IVV147NL
19/04/11
7:51
Page 40
L
VERGETEN DRUIVENRASSEN
TOURBAT
VISCA CATALUNYA ! Tourbat of malvoisie du Roussillon komt oorspronkelijk uit Catalonië. Maar ook op Sardinië vinden we dit wit druivenras terug, een erfenis van de Catalaanse overheersing onder Jaume II de Aragón, graaf van Barcelona. Vervolgens was het eiland tot 1718 in Spaanse handen. Na bijna totaal verdwenen te zijn in de Pyrénées-Orientales duikt tourbat opnieuw op, zij het niet meer dan op een tiental hectare.
De plant Halfhoog, doorsnee vitaal en krachtig, heeft deze late rijper een warm terroir nodig. Door zijn gevoeligheid voor valse en echte meeldauw (oïdium en mildiou) vraagt tourbat om een vrij droog klimaat. De trossen zijn middelmatig groot met bessen die eerder los van elkaar zitten. Wanneer de druiven volledig rijp zijn, zijn ze gespikkeld en goudkleurig roze. Het sap ervan is relatief zuur met een laag suikergehalte. De optimale rijpheid start aan 12,5°, een belangrijke parameter in een warm klimaat.
La Romanie 2006 Côtes du Roussillon Château Planères Groen van kleur en getooid met een gouden schijn ruikt deze wijn naar rozen in de knop en gekonfijte selderij, vermengd met marsh-
mallow en honing van brem. Een licht oxidatieve toets van pijnboompitten en gedroogde bloemen zorgt voor een aparte nuance die doet denken aan pijnbomen langsheen de kust, geurend naar jodium. De smaak, fris van bij de eerste slok, ontvouwt zich op een bed van dennennaalden. De zilte toets zorgt voor een bredere impressie en zet onze smaakpapillen op scherp. We merken sporen van lange peper en fenegriek, die de smaak van gele fruitgom een kruidige toets geven. Enkele geleien van citrus kleuren de minerale basis, met daarnaast een handvol rozijnen die in de finale tegen anijsachtig koren botsen. Een zachte en originele wijn, tegelijk krachtig door zijn aroma’s en elegant door zijn minerale basis en fris karakter.
Vinificatie
CHATEAU PLANERE
40
APRIL/MEI 2011
Deze wijn op basis van tourbat kreeg een tikje rolle en macabeu mee. De diepgewortelde stokken staan op een lichte ondergrond, een
mix van klei en kiezelachtig zand. Doordat de ranken van tourbat doorhangen, vragen ze om hoog opgebonden te worden. De oogst vindt plaats begin oktober en gebeurt manueel. Onsteeld en gekneusd worden de druiven geperst. Voor deze wijn wordt enkel de eerste persing gebruikt. De alcoholvergisting vindt plaats in nieuwe barriques, gevolgd door de malolactaatgisting. Na tien maanden rijping wordt er gebotteld.
Château Planères Het domein strekt zich uit over 100 hectare, waarvan een 60-tal hectare uit één stuk bestaat, gelegen rondom eind 19de-eeuwse gebouwen in puur Catalaanse stijl. Het terroir bevindt zich hartje Les Aspres, niet ver van het dorp Saint-Jean-Lasseille, tussen Perpignan en de Spaanse grens. Aangezien we niet ver van de Middellandse Zee zitten, geniet men er van een maritiem klimaat. Zij die waken over de toekomst van het domein zijn de families Jaubert en Noury. .
Marc Vanhellemont
Lijst van de verdelers: • Planères - Mouchart/All Dion/Brasserie de la Cave à Grains/ Van Dinter/Desmedt Kokelare/ Soete Huis/ Six/ Scheveneels/ Schoonjans/Knockaert/ Ongerae Wijninport/ Vermeiren - www.chateauplaneres.com
IVV147NL
19/04/11
7:51
Page 41
DE SOMMELIER AAN HET WOORD
ROUSSILLON DESSERT
TROPHY Een wedstrijd winnen is altijd leuk. Het is de beloning van vele uren voorbereiding, studie en inzet. Toch zijn er aan die eerste plaats een aantal ‘verplichtingen’ verbonden. Zo mocht ik onlangs naar Perpignan voor een bijzonder intense vierdaagse.
D
e hoofdreden van mijn trip was de Roussillon Dessert Trophy op maandag 24 januari, een Europese landenwedstrijd voor chef-koks (banketbakkers) en sommeliers. Locatie was de internationale patisserieschool van Olivier Bajard, reeds bekroond als beste patissier wereldwijd. Deze tweejaarlijkse wedstrijd viel samen met de Rencontres Méditerranéennes du Muscat. Een extra pluim gaat naar Eric Aracil, die samen met zijn medewerkers van het CIVR alles tot in de puntjes had geregeld.
Chocolade, citrus en een VDN In de finale zaten zes landenteams: Spanje, Duitsland, Nederland, Denemarken, Verenigd Koninkrijk en België. De opdracht was om het beste samenspel te vinden tussen een dessert op basis van chocolade en citrus in combinatie met een Vin Doux Naturel uit de Roussillon. Elk land nam deel met één team en werd vertegenwoordigd door één jurylid. Ons land werd vertegenwoordigd door het sympathieke koppel Charlotte Vanhaecke en Olivier Monbailliu van restaurant La Tâche in Brugge. Zelf nam ik plaats in de jury die verder bestond uit patissiers, sommeliers, chefkoks en journalisten uit de desbetreffende landen.
Denemarken verrast Charlotte en Olivier kozen voor een Rivesaltes Ambré, vier jaar op vat gerijpt van Domaine de
Rancy. Hierbij kwam een heerlijk dessert van Brugse kletskoppen, bittere chocolademousse met gember, gemarineerde citrus, crumble en ijs. Jammer genoeg pakten ze net naast de hoofdprijs, ondanks hun originaliteit. De winnaars kwamen uit Denemarken, waarmee opnieuw bewezen werd dat de keuken uit het hoge noorden ongelooflijk sterk bezig is. Het jonge Deense team is werkzaam in restaurant Formel B in Kopenhagen. Zij kozen voor de jonge en frisse Muscat de Rivesaltes van Domaine Pouderoux 2010, een wijn die maar liefst door vier van de zes landenteams werd gekozen! Hun dessert weerspiegelde erg goed de moderne keuken met zijn passende technieken: smaakvol, crispy, aards en licht.
Zoeken naar de juiste balans Wat opvalt bij zo'n wedstrijd is dat het toch altijd weer een zoeken is. Zowel het huwelijk tussen wijn en gerecht is belangrijk, maar ook en vooral de balans in de wijn en het gerecht zelf. Het feit dat je met VDN-wijnen werkt, maakt de opdracht er niet makkelijker op. Chocolade en VDN-wijnen combineren inderdaad super goed, maar daarna moet er ook gekeken worden naar de levendigheid en de aciditeit van het geheel. En daar werd niet altijd voldoende aandacht aan besteed. Eveneens bij de presentatie van het gerecht en de wijn werd niet altijd een uitleg gegeven waar iemand iets aan had. Ook als je een dergelijke wedstrijd wil winnen, speelt erva-
ring een enorm grote rol. Voor de winnaars was het reeds hun derde deelname, iets wat van hen afstraalde. Gespannen zenuwen zorgden bij sommige teams voor wat onnodige foutjes die tijdens de eindafrekening uiteraard meetelden. Toch was het algemene niveau uitzonderlijk hoog. In aan wedstrijden deelnemen moet je ook groeien. Het volstaat niet je ding te doen zoals je dat in je vertrouwde omgeving doet. Je moet je ook aanpassen aan de wensen van de jury, want zij geven uiteindelijk de punten.
Een wijnstreek ervaren De volgende twee dagen restte er voor mij een meer individueel programma met interessante bezoeken aan diverse domeinen. Zo bezocht ik onder meer Domaine Brial, Domaine Força Real, Château Caladroy en was ik zeer aangenaam verrast door de diversiteit en kwaliteit. Vooral het beeld dat we hebben van sommige wijnen en domeinen blijkt in de realiteit vaak niet te kloppen. Net daarom is belangrijk om ter plaatse te gaan, te zien, te ruiken, te proeven en zelfs te voelen hoe een streek ervaren wordt. Maar je kunt uiteraard ook een goed wijnmagazine lezen…
Kris Lismont, Eerste Sommelier van België 2010
41
IVV147NL
19/04/11
7:51
Page 42
EXTREME WIJNBOUWERS
ADEMBENEMEND UITZICHT OP CHAVIGNOL:
LA CÔTE DES MONTS DAMNÉS ‘De helling van de vervloekte bergen’, een lieu-dit die niet echt doet wegdromen. Nochtans is de omgeving schitterend. Ongetwijfeld slaat het ‘vervloekt’ op de berg wanneer je erop moet werken, putje zomer in de volle zon, je vasthoudend aan de stokken om niet naar beneden te tuimelen van flanken met een hellingsgraad van 55 procent. Vloeken, inderdaad.
DE BOURGEOIS
D
e Côte des Monts Damnés geeft uit op het dorp Chavignol, bekend voor zijn geitenkazen. Meer dan 300 meter hoog is deze wijngaard helemaal zuidelijk georiënteerd met een gemiddelde hellingsgraad van 40%. De druivelaars kennen een aanplantingsdichtheid van 8000 stokken per hectare, geworteld in mergel uit het Kimméridgien. Een regelmatige luchtstroom blaast de wijnstokken droog, die echter nooit met echte droogte te kampen hebben omdat er verschillende bronnen aanwezig zijn op deze duizelingwekkende helling.
je bittere zeste met de smaak van pompelmoes. Vervolgens krijgen we een soort heen en weer van strelen en krabben, met vlezige mango die de harde kantjes afrondt, tot op het moment dat brandnetel onze papillen prikt en tegelijkertijd voor een minerale basis zorgt.
Vinificatie De druiven worden snel getransporteerd naar de bovenste verdieping van de kelder, waar ze door de wet van de zwaartekracht in de pneu-
42
APRIL/MEI 2011
Le Domaine Henri Bourgeois Het domein telt 72 ha in Sancerre, maar bezit ook nog 38 ha in Nieuw-Zeeland, die andere grote bakermat van sauvignon. In Chavignol, daar waar de familie zijn roots heeft, liggen de rijpingskelders en de vinificatiekelder recht tegenover de Côte. Reeds tien generaties lang hebben de Bourgeois het er voor het zeggen.
La Côte des Monts Damnés 2009 Sancerre Henri Bourgeois Witgroen van kleur met een vleugje goud. De delicate geur komt beetje bij beetje vrij, met opeenvolgende impressies van wijnperzik, abrikoos en gekonfijte rabarber, vooraleer over te gaan naar het anijsachtige van venkel, het pittige van peper en het zachte van vlierbes. Van bij de eerste slok worden we wakker geschud, nog mijmerend tussen de heerlijke bloemengeuren. Het minerale lijkt onze tong in twee te snijden, een kras die weer snel wordt effen gemaakt door het smeuïge van het fruit dat contrasteert met het eigenzinnige karakter van deze wijn. Witte bes, knapperige peer en zure appel versterken hun frisheid door een streep-
matische pers terechtkomen die ze in hun geheel laat. Vervolgens worden ze heel voorzichtig en aan een lage druk geperst. Het sap komt vervolgens opnieuw door de zwaartekracht in de tanks terecht waar het moet klaren (débourbage). Daar blijft het tussen 24 en 48 uur zitten aan een temperatuur van 8 à 10 graden Celsius. Na aftappen wordt het klare sap in inox tanks gedaan. De wijn rijpt verder in tanks.
Marc Vanhellemont
BOVENAAN MONTS DAMNÉS
Lijst van de verdelers: • Domaine Henri Bourgeois - Despert /Van Den Bussche/Caves De France/Feys Van Acker/Bacchus/ Rob/V.P.S./Werco/Portovino/ÂGoessens/ Vitis Vin - Caves Gales/Relais des Caves (Lux) Cees Van Noord/Vojacek/Baarsma's(Nl) Movenpick/Zweifel(Ch) www.henribourgeois.com
IVV147NL
19/04/11
7:51
Page 43
IVV WINE PARTNERS T 014/45 13 03 - F 014/45 49 17 VERLIPARK UNIT B.1.26 - LICHTSTRAAT 2400 Mol
[email protected] www.labuenavida.be
RUE PAUL MICHIELSSTRAAT 71 1090 BRUSSEL
[email protected] www.adbibendum.be
T 02/ 410 47 47 F 02/ 410 14 54 RUE P. VAN HUMBEEK 5 - 1080 BRUXELLES
[email protected] - www.cinoco.com
T 011/42.89.07 F 051/20.92.78
[email protected] www.wijnhuisjeuris.be
WIJNHANDEL DE BRABANDERE
T 011/26.27.00 - F 011/26.27.66 ALFAJETLAAN 2220 – 3800 SINT-TRUIDEN
T 02/420.94.46 - F 02/420.94.47
SCHAAPSWEG 2 3550 HEUSDEN-ZOLDER
069 54.61.39
T +32(0)56 66 60 22 F +32(0)56 66 59 04
Grand-Route 75-77 B-7530 GAURAIN-RAMECROIX
[email protected] • www.vinsbrunin.be
OOIGEMSTRAAT 19 - 8710 WIELSBEKE
[email protected] www.wijnhandeldebrabandere.be
T 065/84 26 32 - F 065/35 49 86 CHAUSSÉE DU ROEULX 47A - 7000 MONS
[email protected] - www.melchior-vins.be
Brusselsesteenweg 7 9090 Melle
MIS EN BOUTEILLE
T & F : 09/233.35.36
T 09/356.68.76 F 09/356.69.87
T 04/278 58 89 - F 04/278 09 96
[email protected] • www.alhambra.be
RUE DE LA SEIGNEURIE 61 4452 WIHOGNE (JUPRELLE)
[email protected] - www.calivin.com
& T 02/ 353 07 65 - F 02/ 353 07 10 CH. DE BRUXELLES 37 - 1410 WATERLOO
[email protected]
DORPSSTRAAT 42 - 9080 LOCHRISTI
[email protected] www.misenbouteille.net
02/ 772.40.65 AVENUE ORBAN 3 - 1150 BRUXELLES
[email protected]
Caves Aliança
02/640.44.65
PREMIUM PORTUGESE WIJNEN
T. 03/321 67 19 - F. 03/322.33.95 Herentalsebaan 214 - 2100 Deurne
[email protected]
015/51.75.08 DUIVEBERGEN 13 A - 3140 KEERBERGEN
[email protected] www.ange-vin.be
T 04/342 68 92 F 04/ 344 33 73 RUE BASSE-WEZ 339B - 4020 LIÈGE
[email protected] www.cavedesoblats.com
T 02/772.50.05 F 02/772 41 21 336 Rue de la Cambre - 1200 Bruxelles
[email protected] www.banyuls.com
AV. DU PESAGE 1 - 1050 BRUXELLES
[email protected]
02/460 44 65 PL. CDT DEBLOCKPLEIN 21 - 1780 WEMMEL
[email protected] www.deconinckwine.com
T 02/648.51.34 F 02/646.57.73 RUE EUGENE CATTOIR 11 1050 BRUXELLES
[email protected] - www.mouchart.be
T 03/238.05.84 F 03/237.51.13 DESPERT & Co ZAGERIJSTRAAT 25 2960 ST-JOB-IN-'T-GOOR
[email protected] - www.despert.be
T 03/658.20.20 - F 03/658.61.51 VORDENSTEINSTRAAT 102 A 2900 SCHOTEN
[email protected] - www.mondovino.be
BASIN & MAROT T 02/347.64.66 F 02/347.41.84 90A, RUE DU PAGE 1050 BRUXELLES
[email protected] www.basin-marot.be
T 03/488.44.44 F 03/488.44.88
T 071/25.72.11 - F 071/25.72.16
NIJVERHEIDSSTRAAT 13 - 2570 DUFFEL
RUE DU COLOMBIER 9 - 6041 GOSSELIES
[email protected] www.champion.be
[email protected] www.opdebeeck.be
BIOTIEK B.V.B.A From the Mediterranean and the New World
0476/580.235
T +32 3 326 81 70 F +32 3 633 13 20
INDUSTRIELAAN 38 - 1740 TERNAT
[email protected] www.wijnen-chateaux.be
STARRENHOFLAAN 46 - 2950 KAPELLEN
[email protected] www.globalwineries.com
T 054/31.05.54 F 054/31.05.59
T 089/85.40.29 - F 089/86.32.96
T 056/41.81.68 - F 056/42.20.66
OMER DE VIDTSLAAN 62 – 1760 ROOSDAAL
[email protected] http//bleuzewines.over-blog.com
KAPITTELSTRAAT 20 - 3740 - BILZEN
[email protected] www.christiaens-wijnhuis.be
MENENSTRAAT 376 - 8560 WEVELGEM
[email protected] www.wijnenherman.be
TEN HOFLAAN 22 2980 ZOERSEL
[email protected] - www.biotiek.be
T +32 2 512 30 66 F +32 2 512 04 66 Rue Pierre Van Humbeekstraat, 5 BRUSSEL 1080 BRUXELLES
[email protected] • www.palaisduvin.be
T 089/62.17.62 - F 089/62.17.63 WEG NAAR ZWARTBERG, 83 3660 OPGLABBEEK
[email protected] www.pasqualinno.be
Advertentie
T 03/312.24.38 F 03/312.59.14
43
IVV147NL
19/04/11
7:52
Page 44
IVV WINE PARTNERS
u u
T 011/25.38.73 ALVERBERGSTRAAT 5 - 3500 HASSELT
[email protected]
WIJNAGENTUUR www.vinotrade.be
Est propriétaire des marques: Quinta do Passadouro - Domaine Bohrmann
Contact 03/658 18 35
+32 (0) 2 663 62 62
T +32(0)11/23.06.10 F +32(0)11/21.07.74
Chaussée de La Hulpe Terhulpsesteenweg 130/1 B-1000 BRUSSELS www.pernod-ricard-belgium.com
SLUISSTRAAT 84-86 - 3590 DIEPENBEEK
[email protected] www.courtiersvinicoles.be
u u
WIJNHUIS VERLINDEN T 067/77 31 01 - F 067/77 11 99 RUE DE BRUXELLES 74 - 1470 GENAPPE
[email protected] www.espacevin.com
Bernard Poulet
S.A.
Importations de Vins Fins
T 02/414 41 39 - F 02/414 35 14 RUE DES BÉGUINES 118 - 1080 BRUXELLES
[email protected]
PEYERSTRAAT 7 B-2223 SCHRIEK-GROOTLO
GSM: +32 (0) 472 345 324
[email protected] www.wijnhuisverlinden.be
WINE-NOT T 02/513.47.74 F 02/513.53.09 RUE DU COLLÈGE, 39 - 1050 BRUXELLES
[email protected] - www.wine-not.be
Zoekt een Commercieel verantwoordelijke v/m Regio Oost-Vlaanderen en/of Vlaams-Brabant
Bedrijfsomschrijving La Buena Vida is dé referentie voor wijnen uit Spanje. Meer dan 60 wijndomeinen worden exclusief verdeeld over het Belgische grondgebied. Wij werden onlangs nog verkozen tot beste wijnhandel in Vlaanderen en tot “Best Belgian Wine Merchant 2011”.
Functieomschrijving U bent verantwoordelijk voor het uitbouwen en opvolgen van klantenrelaties in Oost-Vlaanderen en/of Vlaams-Brabant. Kortenberg Depot & Winkel
Profiel
+32 475 35 97 60 /+32 2 725 30 33 Leuvensesteenweg 70 3070 KORTENBERG
[email protected] - www.sacacorchos.be
+ 32 55 31 17 59 "Hof te Cattebeke" - Bossenaar 14 9680 ETIKHOVE
[email protected] www.thienpontwine.com
014/21.26.93
Advertentie
Lierseweg 20 - 2200 HERENTALS www.vaneccelpoel.be
[email protected]
44
T +32 (0)2/454.85.30 F +32 (0)2/454.85.38 DORPSTRAAT 68 - 1785 BRUSSEGEM
[email protected] www.vineplus.be
DÉCEMBRE 2010/JANVIER 2011
u u u
U heeft reeds enkele jaren ervaring in de verkoop als wijnconsulent. U heeft een mooi netwerk zowel in horeca, groothandel als particulier. U heeft een goede kennis van wijn. Kennis van Spaans is een pluspunt, wijn is uw passie. Uw reactie met uitgebreid curriculum naar : La Buena Vida, t.a.v. Wim Vanleuven :
[email protected] ; kandidaturen worden vertrouwelijk behandeld. Meer info op www.labuenavida.be
Join The Partners Club van het belangrijkste consumentenmagazine voor wijnliefhebbers in België!
u
De geschikte formule om een jaar lang ons lezerspubliek van gepassioneerde wijnliefhebbers te bereiken! (meer dan 30.000 contacten) Publicatie van uw gegevens en logo, uw evenementenkalender in elke editie, speciale nummer Best of IVV Partners Inl:
[email protected]
IVV147COVERNL
17/04/11
15:49
Page 5
17/04/11
15:49
Page 2
A il/M i 2011 r147
IVV147COVERNL
