Frankrijk/België/Nederland/Luxemburg 7,70 € / Duitsland/Spanje/Italië 11,55 € / Switzerland 13,3 CHF / Canada 13,3 $ / USA 10 $ / AFS 38,5 / Australië 11 $
TWEEMAANDELIJKS - 7,70 € P 70 8 3 3 8
Oktober/November 2013 nr162
IVV162CovNL 15/10/13 9:57
• CHILI
• BAROLO
Page 2
IVV Dossier
CHÂTEAUNEUF DU PAPE
IVV Proeverij
TRILOGIE IN MÉDOC MAURY SEC
ZUIDELIJK BOURGOGNE (Deel 2)
• LIEVELINGSWIJNEN
IVV162CovNL
15/10/13
9:57
Page 3
Page 1
EDITORIAAL
INHOUD
Het begint serieus te stinken voor wijncritici
IVV Dossier: Châteauneuf du Pape
Waar pakken de dames en heren van de wijnmarketing dezer dagen zoal mee uit. Feit is dat tot vandaag de kwaliteit van de oogst 2013 moeilijk in te schatten valt, zelfs in Bordeaux. De schade die de hagel teweegbracht of de groeivertraging werden nauwelijks aan expertise onderworpen. En daarnaast zijn de wijnfestivals reeds afgelopen. Maar kijk, toch iets nieuws onder de zon! Helaas zou dit wel eens de ondergang van ons vooraanstaand beroep kunnen betekenen. Zo lanceerde Louis Mousset een rosé met een geuretiket. Een wat? Concreet komt het erop neer dat de klant door dit etiket de belangrijkste wijnaroma’s kan ruiken (in dit geval, aardbeien en snoepjes). Carrefour heeft de wijn reeds in het schap staan.
De trilogie in Médoc
Zo zie je maar dat we binnen de kortste keren werkloos kunnen zijn, althans als de uitvinding van onze vriend Louis veralgemeend wordt. Want wie heeft er nood aan wijncommentaren als je zelf aan het etiket kunt snuffelen? Oké, er is ook nog de textuur en de smaak, maar beide zijn relatief bijkomstig voor de doorsnee consument. Maar misschien schuilt er wel een fout in het hele systeem. Wanneer ze allemaal deze etiketten gaat gebruiken, gaan we dan geen kakofonie van geuren krijgen? Gaan de wijnrekken in Carrefour geen soort soeks van allerlei parfums worden? En schuilt daar geen gevaar in? Hoe zit dat met astmapatiënten en personen die allergisch zijn? Gaat het over samengestelde geuren? En hoe kunnen we zeker zijn dat de geuren van dit etiket representatief zijn voor alle wijnaroma’s van die bepaalde wijn? En veranderen de geuren van zodra de wijn wat ouder wordt? Akkoord, hier overdrijf ik. De verbruiker kan dat trouwens geen barst schelen. De meeste wijnen die hij of zij in de supermarkt koopt worden vrijwel altijd onmiddellijk gedronken, zonder veel nadenken. En gemiddeld kan hij of zij niet meer dan drie aroma’s onderscheiden, dus waar maken we ons druk over? In de supermarkt wordt er tijdens wijnfestivals overigens vaak gefocust op één bepaald ding, waar ladingen zelfverklaarde wijnkenners op afkomen. Tegelijk zien we vaak een exemplaar van de Guide Hachette of Wine Advocate rondslingeren, ietwat nonchalant achtergelaten door de afdelingsverantwoordelijke. Een geruststellende gedachte, nietwaar.
De ampelograaf: Chili, het andere land van carignan
Oenologie : Macération carbonique Lievelingswijnen - Nieuwigheden Een tocht in zuidelijk Bourgogne (Deel 2) IVV Degustatie: Maury sec
Barolo
Maar wie is eigenlijk die geniale uitvinder van dit geuretiket? Kunnen we deze innoverende wijnmaker feliciteren? Helaas niet, want Louis Mousset bestaat niet (of niet meer). Het is slechts een merk, een lijn van Cellier des Dauphins. Dat geuren belangrijk zijn qua marketing weten we al lang, reeds van in de jaren vijftig. In de Verenigde Staten worden sedertdien in grote winkelketens waar industrieel brood wordt verkocht steevast geuren verspreid van versgebakken brood. En ik steek er mijn hand niet voor in het vuur dat dit ook niet bij ons gebeurt. Maar goed, het geuretiket is vooralsnog niet helemaal standaard. Of ruik je het al?
IN VINO VERITAS, PROBABLY THE MOST MODEST WINE MAGAZINE IN BELGIUM.
Oktober/November 2013 nr 162 www.invinoveritas.apic.be • http://ivv-vl.skynetblogs.be/
Hervé Lalau
ERB EKE
Juli eV
AN DER PUT T
Ann V
Jérô me V
AN HEL LEM ON T
TU YCK
Ma rc V
KO LO W
Phi lipp eS
You ri S O
ARC IL
Dan iel M
ALA U
Her vé L
EVO S
Gér ard D
AR NE S
EG RO EF
Joh an D
Fab ian B
RN OU LD
Onze NEUZEN
Ber nar dA
REDACTIE - ADMINISTRATIE - ABONNEMENT : A.P.I.C. - Dieweg 294 - 1180 Brussel - België - Tel : +32(0)2.375.44.44 - Fax : +32(0)2.375.52.51 BANK : 210.0461297-17 -
[email protected] HOOFDREDACTEUR : Philippe STUYCK REDACTIESECRETARIS : Hervé LALAU PUBLICITEIT : A.P.I.C. - Dieweg 294 - 1180 Brussel - België - Tél : +32(0)2.375.44.44 - Fax : +32(0)2.375.52.51 BANK : 210.0461297-17 -
[email protected] VERANTWOORDELIJKE UITGEVER : Philippe Stuyck, Dieweg 294, B-1180 Brussel JOURNALISTEN I.V.V : Bernard ARNOULD, Fabian BARNES, Johan DE GROEF, Gérard DEVOS, Hervé LALAU, Daniel MARCIL, Youri SOKOLOW, Philippe STUYCK, Marc VANHELLEMONT, Jérôme VAN DER PUTT, Ann VAN STEENBERGEN, Julie VERBEKE
2-9 10-17 18-19 20-21 23-26 27-28 29-30 31-34
EN BER GEN
10:38
STE
15/10/13
AN
IVV162NLpdf
Verschijnt 6 maal per jaar. De artikels en mededelingen verbinden slechts de auteurs en de adverteerders. ISSN 0779-2557
1
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 2
IVV DOSSIER
WANNEER GRENACHE CHÂTEAUNEUF-DU-PAPE NAAR HOOGTEPUNTEN BRENGT Als er een wijnstreek is waar deze oude vechtersbaas zich thuisvoelt, dan is het wel Châteauneuf-du-Pape. Een bijzonder terroir waar dit druivenras in een soort godendrank verandert.
2
OKTOBER/NOVEMBER 2013
G
renache staat wereldwijd aangeplant, maar behoort niet tot de pas en de onpas gebruikte categorie van internationale druivenrassen. De etiketten waarop grenache vermeld staat zijn zeldzaam. Misschien is hij te aardig en omdat hij niet zo goed hout verdraagt, wordt zijn rol vaak tot ‘entertainer’ beperkt in een wijnwereld die zich vaak veel te ernstig neemt.
Een onduidelijke oorsprong Velen zeggen dat hij uit Spanje komt, waar we hem inderdaad sedert de middeleeuwen terugvinden als tinto aragonés. Maar echte bewijzen zijn er niet. Een andere theorie luidt dat hij uit Fenicië komt, het huidige Libanon. Met zijn onverschrokken handelaars, zijn ontelbare schatten uit de mediterrane wijnbouwgeschiedenis die via Carthago
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 3
CLOS DU CAILLOU Van Clos du Caillou lijkt alles wel goed te zijn, gezien de score tijdens onze proefsessie. Châteauneuf wordt hier met gratie uitgepuurd, juist en toepasselijk. Toepasselijk wat de ondergrond betreft – ‘du caillou’ of rijk aan keien – wat we duidelijk in de wijn terugvinden, met een elegantie die extra tot uiting komt door de precieze vinificatie en opvoeding. De voortreffelijk functionerende tandem Sylvie Vacheron en Bruno Gaspard zijn daar niet vreemd aan, en zijn overigens een plezier ze te ontmoeten. Maar Clos du Caillou heeft ook iets krankzinnig! In 1936, toen de AOC Châteauneufdu-Pape werd afgebakend, weigerde de eigenaar van toen zich bij de appellatie aan te sluiten omdat hij die gronden als jachtterrein wou behouden. Vandaag worden de wijnen van dit stuk dus als Côtes du Rhône gebotteld, met als gevolg dat het domein 44 ha Côtes du Rhône bezit tegen 9 ha Châteauneuf-du-Pape.
langs Sardinië in het Iberisch Schiereiland terechtkwamen, zou dat best kunnen. Maar we spreken over 2500 jaar geleden! Ondertussen paste deze eeuwenoude immigrant zich aan zijn gastland aan. Zeker is dat hij vanaf de middeleeuwen de Pyreneeën overstak, terwijl hij zich in het begin van de 19e eeuw voorgoed in de Rhônevallei vestigde. Tja, soms duurt het een tijd tot wanneer je je draai gevonden hebt. In Châteauneuf-du-Pape, waar hij vandaag bijna drie vierde van de totale aangeplante wijnoppervlakte voor rood uitmaakt, schittert hij als geen ander. Het bewijs vormen de prachtige wijnen die we proefden, met in het proefpanel Philippe Stuyck, Marc Vanhellemont, Daniel Marcil, Gérard Devos, Hervé Lalau en Johan Degroef.
WIJNEN VAN 2011 BARBE RAC 2011 M. CHAPOUTIER Het rood zit tussen granaat en robijn, mooi rijp, geparfumeerd met sleepruim en vijg en lijkt eerst ietwat zwaar over te komen. Maar de smaak daarentegen is fris met een luchtige architectuur vastgehaakt aan het aardse, een
duidelijke minerale trek waar aroma’s van koffie en cacao uit voortvloeien, gevolgd door gelei van fruit, aalbes en aardbei, zwarte bes en braambes, afgewerkt met komijn en kardemom. Lange afdronk. Deze 100% grenache staat op een bodem met rolkeien aangeplant, met een kleiachtige ondergrond. De oogst wordt geselecteerd en krijgt een maceratie van 21 dagen in betonnen cuves. Ook de opvoeding van 16 maand vindt plaats in beton. €78.00 TRADITION DOMAINE LA MEREUILLE 2011 Karmijnrood met robijn, nog sterk geurend naar het hout, getuige zijn opvoeding. Daarna ontsnappen er kruiden die ons bijna doen niezen, gevolgd door fruit, gekonfijt en muskusachtig. De goed gestructureerde smaak bezit een stevige bite, zeer vol maar ook elegant. Meer potentieel gericht dan expressief. Om de complexiteit te onderscheiden moet men de lengte onderzoeken met daarin een opeenvolging van gekruide fruittonen die helemaal op het eind onophoudelijk rondjes draaien. Grenache aangeplant op rolkeien met een
kleiachtige en zanderige ondergrond. De druiven worden voor 80% ontsteeld en macereren 22 dagen met pigeages. Eén jaar rijping op barriques. €19.50* TRADITION 2011 LE CLOS DU CAILLOU Fluwelige robijnrode kleur met een hint van karmijn, heel uitnodigend. Ook de neus stelt allesbehalve teleur, met griottekersenconfituur gekleurd met zwarte bes, onderstreept met zoethout en afgerond met geschaafde amandel. De smaak staat te stampvoeten, ook hij wil genieten van deze elegante sensualiteit waar frisheid zachtjes met het krokante fruit kibbelt. Maar dan komt het, met bakken tegelijk: verse vijg, sleepruim, sappige bessen, peper en tijm. Het meest verrassende is het puntje zout dat voor een minerale indruk zorgt, net zoals een kei waarop je
PIERRE USSEGLIO
NGT
3
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 4
IVV DOSSIER
zuigt, en dat het fruit helemaal tot op het eind blijft ondersteunen. 100% grenache op een ondergrond van hele zachte zandsteen: ‘safres’, lokaal genoemd. De oogst wordt ontsteeld, gevolgd door een maceratie van 28 dagen met remontages en délestages. Opvoeding van 14 maand in foeders. CHÂTAIGNIER EXTRÊME 2011 DOMAINE DE NALYS Karmijnachtig robijnrood, fris geurend naar delicate witte rozen die boven de aroma’s zweven die aan een met muskaatnoot gekleurde VDN doen denken. De zachte smaak bekoort van in het begin en heeft niets te verbergen, boordevol fruit, als een knapperige druif met heerlijk vruchtvlees die naar zwarte bessen en bosbessen smaakt. Heel vol van smaak baant de frisheid zich een weg tussen kruidige parfums, waarna alles weer rustiger wordt met fruit en specerijen die in de finale in elkaar strengelen. De 95% grenache en 5% andere druivenrassen die op een bodem van safres groeien, worden voor 100% ontsteeld en macereren 31 dagen, gevolgd door een opvoeding van 17 maanden in demi-muids (600 l). €48.00 ÉLIXIR DES PAPES 2011 DOMAINE BERTHET CAPEAU Mooi paars van kleur met granaatrood bezit hij een gegrilde neus die doet denken aan cashewnoten geparfumeerd met zwarte peper en zoethout. Vol van smaak, fris en krokant, met gulle en vlezige bessen die beetje bij beetje in een pittig gekruide fruitgelei veranderen. Grenache aangeplant op rolkeien met een ondergrond van klei en kalkachtige kiezel. Volledig ontsteelde druiven en maceratie van 22 dagen met pigeages. Opvoeding van 12 maand in inox tanks. €26.50
4
OKTOBER/NOVEMBER 2013
enorm vol mondgevoel krijgen, een verzadiging die wat ons betreft mag aanhouden. 85% grenache en 15% syrah op een bodem met rolkeien en een ondergrond van klei. De oogst gebeurt selectief en in meerdere keren, waarna die ontsteeld wordt. Koude prefermentaire vergisting voor een maceratie van 33 dagen met pigeages en remontages. Opvoeding van 15 maand in nieuwe foeders voor de grenache en in barriques van 3 en 4 wijnpassages voor de syrah. €49.00
DOMEIN LES 3 CELLIERS
GRENACHES DE PIERRE 2011 DOMAINE GIRAUD Karmijnrood met fluwelen schijn, heel bekoorlijk, net zoals de geur van sleepruim op een beboterde biscuit. Een kruidige zachtheid waar linten specerijen doorheen geweven worden. Wat ruw, met nauwelijks getemde tannines die ons toch weten te charmeren, indrukken achterlatend van kaneel en kardemom, donkere kers en zwarte bes, als betoverende arabesken. 100-jarige grenache op een zandsteenbodem die in meerdere keren geoogst wordt en vervolgens ontsteeld. De vinificatie start met een koude maceratie, de gisting duurt 1 maand, gevolgd door een opvoeding van 18 maand in beton. €50.00 QUARTZ 2011 LE CLOS DU CAILLOU Fonkelend bloedrood onderwerpt hij ons aan gekonfijte smaken met daarin een handvol griottekersen met veenbessen, gevolgd door bosgrond met morieljes, waarna hij terugkeert naar florale tonen van amandelboom en lavendel. De smaak is vol en breed, waardoor het volume nog explicieter wordt en we een
CUVÉE RÉSERVÉE 2011 DOMAINE DU PEGAU Robijnrood paars met gegrilde toast besmeerd met geplette kersen en aangevuld met aardbeienvulling in donkere chocolade met Zan-snoepjes. De smaak laat even op zich wachten om extra te genieten van de plotse uitbreiding, boordevol zachte specerijen meegebracht uit het Verre Oosten, zoet en sterk, soms bedwelmend, een smakenfestijn op zoek naar elke geurmolecule. Assemblage van 80% grenache, 6% syrah, 4% mourvèdre en 10% andere typische druivenrassen van de streek. De niet-ontsteelde trossen macereren 12 dagen in betonnen cuves zonder temperatuurcontrole, waarna de wijn een opvoeding krijgt van 2 jaar in foeders van 50 hl. €40.00 SENSATION 2011 DOMAINE LA MÉREUILLE Donker robijnrood met een hint van toast gedrenkt in aalbessengelei, gekoppeld aan een mespunt peper dat de jasmijn donkerder kleurt en deze de geur van boerenwormkruid geeft. De smaak sluit zich rond delicate tannines, als fijne kristallen die de textuur van een fraaie korrel voorzien. Een soort van mat glas waarop framboos en kers staan gedrukt, rode cirkels met een frisse smaak, sappig en krokant, gewoonweg heerlijk! Assemblage van 85% grenache en 15% cin-
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 5
DOMEIN FARGUEIROL
sault die aangeplant staan op rolkeien met een ondergrond van klei en zandsteen. Voor 80% ontsteeld macereren de druiven 22 dagen, gevolgd door een opvoeding van 1 jaar in barriques. €22.50* SECRETS DE PIGNAN 2011 LA BASTIDE SAINT DOMINIQUE Helder robijnrood met een delicate geur van rode bessen, vleugjes zwarte peper en cayennepeper, onderstreept door een florale toets van tijmbloemen en salie. Elegant van structuur, breed en architecturaal van smaak, met ontmoetingen tussen krokant fruit en delicate specerijen, wulpse bloemen en minerale tonen in reliëf. Een vrolijke wijn met een sterk karakter. Grenache op een gevarieerde bodem van rolkeien met een ondergrond van klei, safres en zandsteen. Ontsteeld macereren de druiven 20 dagen met pigeages, gevolgd door een opvoeding van 18 maanden in cementen cuves. €35.00 LA COUR DES PAPES 2011 GRANDES SERRES Bloedrode robijnkleur met na walsen parfums van zwarte bes en donkere kers onderstreept met een vleugje zoethout. De smaak vertelt niet veel meer maar focust zich op de lengte, een kwestie van het potentieel onder ogen te zien. Het eerder opgemerkt fruit wordt deze keer met peper en muskaatnoot afgewerkt, een sap dat met houtachtige accenten wordt verweven. Een reliëf dat extra gekenmerkt wordt door strakke tannines die nog niet helemaal getemd zijn. Assemblage van 85% grenache, 10% syrah en 5% mourvèdre op een bodem van rolkeien met een ondergrond van klei en safres. Tijdens de maceratie wordt 20% van de oogst niet ontsteeld. Opvoeding in barriques van 2 wijnpassages voor de syrah en mourvèdre, in cuves voor de grenache. €35,00* SAFRES 2011 CLOS DU CAILLOU Helder karmijnrood met granaat, geurend naar rood fruit dat door zoethout wordt onderstreept en bessen die zich tooien met bloemblaadjes van amandel en viooltjes. De smaak laat zich niet meteen gaan; we worden eerst dronken gevoerd met fruitige likeurimpressies. Maar daarna vloeit het schitterende sap rijkelijk, ondersteund door een smakelijke frisheid, als geparfumeerde watervallen waar kers en zwarte bes in herkend worden, wijnperzik en zwarte vijg. In de lengte komen er specerijen opzetten.
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 6
IVV DOSSIER
een speelse vlucht waar het evenwicht voor de motor zorgt. De 85% grenache en 15% mourvèdre staan op een kalkachtige ondergrond. De ontsteelde oogst macereert 30 dagen in conische houten foeders; nieuwe voor de mouvèdre. De opvoeding vindt plaats in dezelfde vaten. €20.00 CHÂTEAUNEUF-DU-PAPE 2010 VIDAL FLEURY Helder paars, in het begin sterk geurend naar koffie dat al snel ingeruild wordt voor impressies van zwarte aardbeienconfituur en frambozen. De strakke en volle smaak bezit potentieel en zit goed vastgeketend aan het tannineraster. Als taftzijde met daarop gegrilde nuances geborduurd van ingetogen specerijen en zachte fruittonen. Al deze accenten blijven over heel de lengte aanwezig, en dat meer dan enkele ogenblikken … Assemblage van 85% grenache, 10% syrah en 5% mourvèdre op een bodem van rolkeien met een ondergrond van klei, zand en zandsteen. Maceratie van een 20-tal dagen, opvoeding ‘sur lies’ in foeders gedurende 12 maand. €33.00
CLOS DU CAILLOU
De 95% grenache wordt aangevuld met 5% mourvèdre, cinsault en vaccarèse aangeplant op safres. De oogst wordt geselecteerd en nadien ontsteeld. Maceratie van 28 dagen met remontages en délestages. Opvoeding van 17 maanden in foeders. €33.00 ETERNELLE 2011 LES 3 CELLIERS Mooi robijnrood bekoort deze wijn door zijn fruitige impressies waar kers, amandel, aardbei met peper en zwarte bes met zoethout in herkend worden. De brede smaak charmeert van bij het begin. Delicaat verspreiden deze geuren zich met mondjesmaat, heel elegant, zonder ons hele palet te vullen. De luchtige structuur helpt daarbij, fijn en geraffineerd.
6
OKTOBER/NOVEMBER 2013
100% grenache van een zandbodem. De oogst wordt volledig ontsteeld, gevolgd door een maceratie van 21 dagen en een opvoeding in inox tanks. €50.00€*
WIJNEN VAN 2010 VIEILLES VIGNES 2010 DOMAINE DE LA CÔTE DE L’ANGE Karmijnrood met purper, geparfumeerd met amandelspijs, oranjebloesem en een puntje cacao vermengd met kersengelei met kaneel. Fris en krokant van smaak, getooid met een rijke, soepele en zijdezachte tanninestructuur. Smakelijk sap, eerst ingetogen maar daarna breder wordend, ons meevoerend op
GRENACHES DE PIERRE 2010 DOMAINE GIRAUD Donker en fluwelig granaatrood draait rond in het glas, en rond en rond … en laat uiteindelijk wat geparfumeerde bessen met een zachte vanilletoets vrij. Qua smaak proeven we aardbei, framboos en zwarte bes gekruid met muskaatnoot en jeneverbes. Peper en tijm nemen de volgende impressies voor zich en laten mooie arabesken na op een zijdezacht tannineraster versierd met zilt smakende edelstenen. Een smakelijkheid opgepookt door het koppige van de grenache, breed en sensueel, opgefrist door een minerale strakheid. Een tegelijk strak en subtiel evenwicht, oneindig lang en persistent.
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 7
100-jarige grenache van een zandbodem, in meerdere keren geoogst en ontsteeld. De vinificatie start met een koude maceratie, gevolgd door een gisting van 1 maand. Opvoeding in betonnen cuves gedurende 18 maanden. €50.00 VIEILLES VIGNES 2010 DOMAINE DE CRISTIA Zwart robijnrood - we kunnen er nauwelijks doorheen kijken - donker als cacao en bittere chocolade waar rode parfums uit ontsnappen en frambozenvulling met gegrilde amandelen en pijnboompitten. De tannines sluiten zich rondom het fruit en persen het uit, waarna het sap rijkelijk vloeit. Specerijen en florale toetsen brengen enerzijds forse accenten met zich mee, maar ook fijne en ranke toetsen. Samen vervolgen ze hun weg en laten ze een bonte echo na. 85-jarige grenache op een bodem van klei en zand, voor 100% ontsteeld met een maceratie van 3 weken in betonnen cuves, gevolgd door een opvoeding in barriques van 2 tot 3 passages gedurende 12 maand en daarna nog 6 maand in betonnen cuves. €59.00 GT1 2010 DOMAINE LE PLAN Violet als een gerookte amethist gaat deze GT van start met een geur van verse munt en gegrilde sesam, in een rechte lijn. Eens op het circuit laat hij stukjes gekonfijte sinaasappel achter, met in elke bocht remsporen van zoethout. Op het rechte stuk tot aan de finish zijn het vooral zwarte bessen en bigarreaukersen, terwijl hij eens aangekomen in de pits van chocolade nog een hele tijd staat na te trillen van deze kruidige ontsnappingspoging. Grenache op rolkeien met een ondergrond van klei, voor 100% ontsteeld en gekneusd. De vergisting vindt plaats op vaten, gevolgd door een opvoeding van 12 maanden in nieuwe barriques. €37.00
CHAUPIN 2010 DOMAINE DE LA JANASSE Fluwelig en donker paars, met fruitige impressies van sleepruim en zwarte bes gekruid met peper en zoethout. De geur wordt opgefrist door een puntje citroenzeste, terwijl de smaak breed en smeuïg is. Het sap dat met komijn en kina afgewerkt wordt, zorgt met zijn gracieuze bitters voor een extra fris accent. Ook de smakelijke tannines zijn top. 100% grenache op een bodem van rolkeien met een ondergrond van klei, zand en zandsteen, voor 80% ontsteeld en met een maceratie van 22 dagen met regelmatige pigeages. Opvoeding van 1 jaar in foeder. €48.00 CUVÉE ANTOINE 2010 CHÂTEAU FARGUEIROL Robijn met karmijnrode schijn, geurend naar in kirsch gedrenkte kersen en amandellikeur met een streepje karamel, peper en komijn. De smaak geeft zich niet onmiddellijk en moet eerst wat op adem komen, waarna er speelse, fruitige en florale impressies vrijkomen, afgewerkt met zachte specerijen. Dat alles komt op een tannineraster terecht en zorgt voor een gracieus en smaakvol decor. 99% grenache en 1% cinsault van gevarieerde bodems. De ontsteelde druiven macereren 30 dagen. De opvoeding vindt voor de helft plaats in inox tanks en in demi-muids (600 l) van 2 tot 6 jaar. €35.00* LES GALLIMARDES 2010 DOMAINE GIRAUD Robijnrood met een hint van bister, geurend naar gegrilde toast en een tikje verbrande korst, met daarop gelei van zwarte bes en confituur van kers met zwarte peper, onderstreept met zoethout en geparfumeerd met een wolkje kaneel. De smaak is knapperig en doet de toast vergeten, met enkel en alleen nog fruit dat elegant en smakelijk verspreid wordt, gekoppeld aan wilde tijm, salie en muskaatnoot
SAFRES 2010 LE CLOS DU CAILLOU Karmijnrood granaat met een paarse schijn, net zoals het uitbundige fruit dat we in het begin ruiken. Knapperige rode bessen barsten open en laten hun sap vrij, zacht en vlezig, gekruid met garrigue en gekleurd met smakelijke en satijnzachte tannines. Licht en luchtig, waardoor je vanaf de eerste slok in de wolken bent, super smakelijk. Een fraai evenwicht, ergens tussen hemel en aarde, met een tegelijk uiterst afgewogen en overvloedige dynamiek. 95% grenache aangevuld met 5% mourvèdre, cinsault en vaccarèse op een bodem van safres. Oogst in meerdere keren met een strenge selectie en ontsteeld. Maceratie van 28 dagen met remontages en délestages. Opvoeding van 17 maand in foeders. €33.00
7
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 8
IVV DOSSIER
AMIRAL G. 2010 CHÂTEAU DE VAUDIEU Door zijn opvoeding bezit hij een strakke neus, weliswaar rijp maar niet meteen spraakzaam, waarbij hij na hevig walsen toch enkele florale toetsen vrijgeeft. De smaak zegt meer en is eerlijk, maar we moeten er wel voor openstaan. Breed, elegant en lang, is hij gemaakt om langer te bewaren, terwijl het eens zo prettig is dat vandaag reeds te kunnen constateren. 100% grenache op een bodem van rolkeien met een ondergrond van klei, volledig ontsteeld en met een maceratie van 30 dagen met remontages en délestages. De opvoeding van 18 maanden vindt plaats in demi-muids. €80.40
DOMEIN LEPLAN
waarmee we ons te midden van de garrigue bevinden. 90% grenache gekoppeld aan 10% syrah op een bodem van rolkeien met een ondergrond van klei, volledig ontsteeld en met een gisting van 3 weken voorafgegaan door een koude prefermentatie bij aanvang van de maceratie. Opvoeding van 18 maand in beton en inox voor de grenache, in barriques voor de syrah. €40.00 SECRETS DE PIGNAN 2010 LA BASTIDE SAINT DOMINIQUE Mooi granaatrood, net zoals het fruit dat hij uitademt, met vlezige kersen, aalbessen en een hint van aardbeiboom die aan de maquis doet denken. Ook floraal, met een boeketje lavendel en viooltjes die de gekonfijte sukade kleuren. Sensuele smaakaanzet, smeuïg van textuur en met een zijdezacht reliëf, fris en strak, geparfumeerd met sappige bessen en afgerond met een zwarte lijntje zoethout dat opnieuw naar de kersen komt. Grenache op een gevarieerde bodem van rolkeien met een ondergrond van klei, safres en zandsteen. Ontsteeld macereren de druiven 20 dagen met pigeages, gevolgd door een opvoeding van 18 maanden in cementen kuipen. €37.00 CUVÉE DE MON AÏEUL 2010 DOMAINE PIERRE USSEGLIO Karmijnrood met granaat. Discrete maar geraffineerde neus waarin met mondjesmaat toetsen van burlatkers vrijkomen, gekonfijte griottekers in maraschino en witte peper die ons doet niezen. De smaak start met dit kruidig accent en accentueert de tannines die ietwat rustiek overkomen. Maar eens ermee vertrouwd zijn ze gewoonweg heerlijk! Een puur genot van vlezige bessen gekleurd met cacao en zouthout, lang en persistent. Een 100% grenache van 75 en 90 jaar oud op een bodem van rolkeien met een ondergrond
8
OKTOBER/NOVEMBER 2013
van klei en zand, volledig ontsteeld en met een maceratie van 40 dagen. Opvoeding voor 90% in beton en voor 10% in demi-muids. €61.25 QUARTZ 2010 LE CLOS DU CAILLOU Donkerpaars met een donslaagje, taftzijde gekleurd met rook en met een hint van toast die opeens lijken weg te ebben om dan pas het fruit te bemerken. Vlezig en vol fruit die het gewicht van de opvoeding doen vergeten en de tannines in een decor van garrigue veranderen, een setting waar door de wind impressies van aarde, aromatische planten en fruit aan worden toegevoegd. 85% grenache en 15% syrah op een bodem van rolkeien met een ondergrond van klei. Geselecteerde en ontsteelde druiven. Koude prefermentatie voor de maceratie van 33 dagen met pigeages en remontages. Opvoeding van 17 maand in nieuwe foeders voor de grenache en in barriques van 3 en 4 passages voor de syrah. €49.00
DOMEIN GIRAUD
LES HALOS DE JUPITER, CHÂTEAUNEUF-DU-PAPE 2010, CUVÉE ADRASTÉE Meer een elegante dan een krachtige Châteauneuf. Zwart fruit, witte bloemen en enkele toetsen van specerij. De smaak is fris, de tannines zacht maar goed aanwezig – niet corpulent, maar juist en goed omwikkeld. Veel specerijen in de finale, met onder meer zoethout en kina, en met opnieuw prachtig fruit op het einde, vooral sinaasappelzeste. Grenache van meer dan 100 jaar oud aangeplant in La Crau. Opvoeding van 1 jaar in gebruikte bourgognevaten, met Jupiter en zijn op één na binnenste natuurlijke maan Adrastea als getuigen. €35.00
Marc Vanhellemont €*: prijs op het domein, alle taksen inbegrepen
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 9
Lijst van de verdelers • 3 Cellier - Clos du Soleil/ Est Vins – Rhonewijnen(Nl) - I.V.E by Yves(Ch) www.3cellier.fr • Bastide Saint Dominique – Barrique/Cellier Piron/Fts/Wexxs Wijnen/Wijnen Penen - Agence Vinicole Expertises(Ch) - Wijnimport Scheveningen(Nl) www.bastidesaintdominique.com • Berthet Capeau – Leuvin - www.berthet-rayne.fr • Chapoutier - Young Charly – Berthaudin/Collection Markus Nauer(Ch) - Oud Reuchlin & Boelen(Nl) - www.chapoutier.com • Clos du Caillou - Basin & Marot/Tout est Vin/Thorrout/Au Chai/Aries Foundation/Barrique/Vinathitude/Wijnhuis Les Cotes/The Place To/ Bacchuseum/Millesime Bvba/Maxi Vins Overijse/Redoute Vins/Pavans/ Quality Wines/Primavinum/Vinotheek/Vinesse/Wijnmakelaarsunie/ Courtiers Vinicoles/Jublou Patrick/Rhone Vins/Vino Estoria - Accrovinum/ Walter Schmocker/Cave de Reverolle/Crelier Importations Vins/Passeur de Vin/ Gerstl Weinselektionen Badaracco(Ch) - Les Genereux/Moolenaar/Goessens/ Edouard Mol/Aventura/Unique Hollande(Nl) - www.closducaillou.com • Côte de l'Ange - Allied Vintners International - Boissons Ropraz/Wein Wenger/Coop(Ch) – La Bonne Cave(Lu) - www.cotedelange.fr • Cristia - Profiel/Bollaert/Frank Fissette/Wijnhandel De Smedt/Feys & Van Acker/Wijnhandel Vanden Bossche/Lelievre/Bacchuseum/ TG_vins/Vin' Arte/Xavier Ide Vins/Wijnhandel Jos Appermont/Art - H /Barrique - SlijterijDielen/Wijnkoperij Van Dort/Hans Moolenaar/Genereux/Terroirwijnen/ Eduard Mol Wijnkoperij/Maison d'Elfant(Nl) - Haecky Drink & Wine/1855 Wine & Co/ Vinsmotions Nussbaumer(Ch) - www.cristia.com • Fargueirol - Bubbles(Lux) - www.chateau-fargueirol.com • Giraud - Vinigros/Aux Sens Larges/Wijnhandel Van Den Bossche Bvba/ De Vinotheek/Bernard Francis/Moulin à Vins/Lansac - Wermuth/Carl Studer(Ch) www.domainegiraud.fr • Grandes Serres - www.grandesserres.com • Halos de Jupiter Cambie - Vinesse/Feys/Vinotheek Roeselare/Ide Vins www.philippecambie.com/ • Janasse - Portovino/TGvins/Rodrigues Wijnen - Cave SA/Fusters/Stüder(Ch) www.lajanasse.com • Méreuille - DLT Wines CO/Nectar dit Vin - Dominique Hiltbrunner(Ch) Alliance Bourgogne Culinaire(Nl) - www.domainelamereuille.com • Nalys - Courtiers Viticoles/Wijnmakelaarsunie - Thiessen(Nl) www.domainedenalys.com • Pegau - Art – H/De Kok/Tout est Vin/Vin’arte/Phil dans ta Cave/Millesime Bvba/Vinesse - www.pegau.com • Le Plan - Magnus/ Holar & Isca/Crombe/Bollaert/Vinesse/Prima-Vinum/Estvin Moolenaar Hans(Nl) - www.leplan.net • Usseglio Pierre - Schoonjans Luc/Melovinja/Impact Millesime - Muron Wijnimport/Delicasa.Com (Nl) - Cave De Reverolle(Ch) www.domainepierreusseglio.fr • Vaudieu - Leymarie/Global Wineries/La Maison des Vins/Distrilamo - Wijn Verlinden(Nl) - Carl Studer Vinothek(Ch) - www.famillebrechet.fr • Vidal Fleury - Hasselt Millésime/Dranken Geers/Wijnhuis Leo Anné/Distri Dubuisson - Bindella Weinbau(Ch) –Verlinden(Nl) - www.vidal-fleury.com • www.chateauneuf.com/
IVV162NLpdf
17/10/13
12:30
Page 10
IVV PROEVERIJ
DE TRILOGIE 2009, 2010, 2011 … IN MÉDOC
Onder de honderden wijnen in Médoc die we jaarlijks mogen proeven, keren er telkens een aantal opnieuw terug als onze hartendieven. Hieronder selecteerden we een twaalftal wijnen die we in drie jaargangen herproefden.
2
009 is een warm jaar, haast meridionaal, terwijl 2010 omschreven wordt als een eerder klassiek jaar. In 2011 lagen de kaarten moeilijker, zowel voor de pluk, de vinificatie als de opvoeding. De drie opeenvolgende jaargangen, geheel verschillend van elkaar, zijn een duidelijke weergave van de klimatologische omstandigheden die de productie in Bordeaux beïnvloeden. Wij gingen kijken hoe de producenten omsprongen met deze elementen in het componeren van hun wijn, in gedachte houdend dat niet iedereen over dezelfde bodem beschikt, zeker niet over dezelfde middelen en ook niet dezelfde objectieven nastreeft. CHÂTEAU CASTERA - MÉDOC www.chateau-castera.com Oppervlakte: 63ha - Bodem: Kiezel uit de Pyreneeën, klei en kalk - Druivenareaal: 65% merlot, 25% cabernet sauvignon, 5% cabernet franc, 5% petit verdot - Rijping: 30% nieuwe eikenvaten. 2011 In de neus ontwikkelt een heel fris aroma, rijk aan fruit en licht getoast. De smaak is mooi
10
OKTOBER/NOVEMBER 2013
met een dominante van fruit die doortrekt tot in de finale. Een lichtgestructureerde wijn, luchtig met een mooi evenwicht en heel smakelijk. Complexiteit: 12+/20 - Plezier: 16/20 2010 Aromatisch rijk: rijp fruit, nootjes, specerijen, accenten van pepers en een vleugje munt, alles in een getoast jasje, lichtgesausd. De smaak is stevig en gestructureerd. De stijl is rechtlijnig, eerlijk en open. Het frisse fruit trekt door tot aan het eind. In finale ontwikkelt wat alcoholvurigheid en toont tannine zich eerder strak. Het eind toont een mooie lengte. Complexiteit: 13/20 - Plezier: 16/20 2009 Een intens en massief aroma: zeer rijp, gekonfijt, specerij, vlezig, gesausd en compact. De smaak is mooi stevig en getuigt van volume. Het fruit is erg smakelijk. Hoewel het middenstuk enige vurigheid ontwikkelt, blijft het geheel voldoende aangenaam. Wat meer densiteit in de lengte zou deze wijn ten goede komen. Complexiteit: 13/20 - Plezier: 17/20
CHÂTEAU LA TOUR HAUT CAUSSAN - MÉDOC www.tourhautcaussan.com Oppervlakte: 17ha - Bodem: kiezel, klei en kalk - Druivenareaal: 50% cabernet sauvignon, 50% merlot - Rijping: 25% nieuwe eikenvaten. 2011 Een frisse aanzet met intense aroma’s van vers geperst rood fruit, accenten van balsamico en een toets van menthol. Een gevulde smaak, vineus, met veel fruit en onderbouwd, toont een ingetogen structuur die pas in finale wat zachter wordt. Goede lengte. Verbazend hoe aangenaam deze jaargang wel is. Complexiteit: 13/20 - Plezier: 16/20 2010 Een intense en dichte geur met gekonfijt fruit, frisse groene kruiden, toetsen van leder en hints van exotisch hout. In de mond volgt een eerlijke en rechtlijnige smaak, intens, mollig en fluwelig van begin tot het eind. Tannine staat wat alleen in finale maar start edel en strak. Mooie compositie. Complexiteit: 14-/20 - Plezier: 16+/20 2009 Een gekonfijt parfum doet denken aan snoepgoed van cassis en combineert met
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 11
accenten van specerijen. Het geheel is gespijsd en welriekend. Mooi volume, evenwichtig, fruitig en fris. Mist echter wat diepte. Complexiteit: 13+/20 - Plezier: 15/20 CHÂTEAU PREUILLAC - MÉDOC www.chateau-preuillac.com Oppervlakte: 30ha - Bodem: kiezel, klei en kalk, zand en gravel - Druivenareaal: 60% merlot, 35% cabernet sauvignon, 5% cabernet franc - Rijping: 65% in eikenvaten waarvan 5% nieuw. 2011 Toetsen van hout, gebak en aardse elementen, samen met fris fruit. Een zeer aangename smaak, prima evenwicht met krokant fruit. Een eenvoudige wijn goed drinkbaar met een mooie prijsverhouding. Complexiteit: 12/20 Plezier: 15/20 2010 Mooie fruitige aanzet met een lichte houttoets. Een zeer rechtlijnige smaak met een zachte en aangename stevigheid. Het fruit vermengt zich met het geheel en vormt een mooi evenwichtige samenhang. Complexiteit: 13/20 - Plezier: 15/20 2009 In de neus ontwikkelen intense aroma’s van rijp geplet fruit en compote met zoete indrukken van zwarte en rode vruchtensiroop. De smaak is mooi en bovenal evenwichtig, zacht en soepel. Badend in het fruit, fluwelig van begin tot het eind. Complexiteit: 13/20 - Plezier: 16/20 CHÂTEAU LA LAGUNE - HAUT-MÉDOC www.chateau-lalagune.com Oppervlakte: 80 ha - Bodem: garonnekiezel Druivenareaal: 60% cabernet sauvignon, 30% merlot, 10% petit verdot - Rijping: 55% nieuwe eiken vaten. 2011 Relatief gesloten aanzet waarin hout en ceder domineren, samen met toetsen van bakkerijroom. Eerder strenge smaak, begint goed, maar al snel sluit de wijn zich rond de tannine. Het hout domineert tot in de finale. Goed evenwicht, bouw en lengte. De wijn heeft duidelijk tijd nodig om te ontplooien. Complexiteit: 14-/20 - Plezier: 15/20 2010 Gesloten aroma. Accenten van gebraden wild en een toets van stal domineren. De smaak zit goed, met volume, stevigheid, grasachtig en zoet tot in de afdronk waar alcohol en tannine met het fruit vermengen. Mooie fles die rijping nodig heeft. Complexiteit: 15/20 - Plezier: 16+/20 2009 Start met dierlijke geuren. Na opschudden volgt overrijp en gestoofd fruit, frisse houttoetsen en een nuance van ceder.
Mondvullend, warm met stevige tannine, wat discreet maar rijp en zuiver. Goede bouw en lengte. De afdronk is wat arrogant, met tannine en hout. Het geheel is krachtig en massief. Complexiteit: 15/20 - Plezier: 16/20 CHÂTEAU DU RETOUT - HAUT-MÉDOC www.chateau-du-retout.com Oppervlakte: 34ha - Bodem: kiezel, klei en gravel - Druivenareaal: 68% cabernet sauvignon, 25% merlot, 7% petit verdot - Rijping: 30% nieuwe eikenvaten. 2011 De geur is fruitig, peperachtig en lactisch, met een groene toets in het verlengde. De smaak is mooi, rechtlijnig, krokant, gemakkelijk en lichtvoetig met aroma’s die in de middenbeuk wat weggeduwd worden. In finale keert het fruit terug. Tannine en alcohol moeten nog versmelten om tot een zacht eind te komen. Complexiteit: 12+/20 - Plezier: 14/20 2010 Pakken fruit, specerijen en accenten van thee stuiven uit het glas. In de mond volgt mooi sap met een goed evenwicht, eerlijk en vol fruit over de hele lengte. Tannine vereffent het pad zonder dominant te zijn. Complexiteit: 13/20 - Plezier: 14+/20 2009 Het warme aroma wordt gedomineerd door krieken op alcohol en accenten van cassis samen met lichtdierlijke geuren. De smaak zit goed, voldoende gevuld, zacht tot in het middenstuk. De wijn toont zich nog jong met strakke tannine en een warm eind. Complexiteit: 13-/20 - Plezier: 14+/20 CHÂTEAU CLÉMENT PICHON - HAUT-MÉDOC www.vignobles-fayat.com Oppervlakte: 25ha - Bodem: grove gravel op een laag ijzererts - Druivenareaal: 62% merlot, 33% cabernet sauvignon, 5% cabernet franc - Rijping: 50% nieuwe eikenvaten. 2011 Een zachte en aangename geur met een mand vol fruit en houtachtige aroma’s. Dit is een zeer mooie wijn, zacht en soepel, vlot drinkbaar en evenwichtig. Complexiteit: 12+/20 - Plezier: 15/20 2010 Opnieuw valt het vriendelijke karakter op hoewel deze versie meer intensiteit en dichtheid toont. Het gekonfijte haast gestoofde fruit vermengt zich met toetsen van vleesbouillon en peper. De smaak bevestigt de eerste geurindrukken. Het geheel is evenwichtig en bijzonder smakelijk. Het fruit, frisser dan in de geur, is present van bij het begin tot het eind. Molligheid en vlezigheid ondersteunen de structuur. Het eind is lang. Complexiteit: 13/20 - Plezier: 16/20
2009 Hoewel het aroma dezelfde stijl vertoont, is deze wijn verrassend explosief met fris rijp rood fruit. Een hint van menthol hangt mooi samen met peper en aardse tonen. De smaak zit goed in zijn vel met een prima consistentie, zacht en smakelijk. Het fruit blijft fris en rijp over de hele smaaklengte. De afdronk is lang met een toets van tannine in de finish. Evenwicht en stevigheid gaan samen met een grote soepelheid. Complexiteit: 13+/20 - Plezier: 17/20 CHÂTEAU D'AGASSAC - HAUT-MÉDOC www.agassac.com Oppervlakte: 43ha - Bodem: dikke kiezel en klei van Günz en fijne kiezel van Ludon Druivenareaal: 50% merlot, 47% cabernet sauvignon, 3% cabernet franc - Rijping: 60% in nieuwe eikenvaten, 40% in cuve. 2011 Verrassend parfum van fris fruit en rokerige elementen, heel expressief en aangenaam. De smaak is eerder simpel maar goed samengesteld, evenwichtig en zacht. Het fruit is present over de hele lijn en de afdronk voldoende lang met een zeer frisse finale. Complexiteit: 12+/20 - Plezier: 15+/20 2010 Aanvankelijk gesloten maar na opschudden ontplooien discrete aroma’s van druivenmost en gespijsde accenten. De smaak is rechtlijnig. Tannine is present over de hele lengte en beheerst. Het frisse fruit toont zich van begin tot het eind. De wijn is zuiver en evenwichtig. Het geheel is compact en dicht en rijpt best enige tijd verder op de fles. Complexiteit: 13+/20 - Plezier: 14/20 2009 Opnieuw een heel expressief aroma, gelijkend aan 2011 maar minder fris, eerder gestoofd. Een mengeling van gekonfijt fruit, gebrande tonen en accenten van gestoofd vormen een brede geur. De smaak is daarentegen mooi vineus, luchtig en goed gemaakt. Een verrassende frisheid duikt op in deze evenwichtige wijn waar aroma’s doen denken aan een gepeperde wijnsaus. De finale is zacht en fluwelig. Complexiteit: 13+/20 - Plezier: 16/20 CHÂTEAU SOCIANDO MALLET - HAUT-MÉDOC www.sociandomallet.com Oppervlakte: 85 ha - Bodem: garonnekiezel op een klei- en kalkondergrond Druivenareaal: 48% cabernet sauvignon, 47% merlot, 5% cabernet franc - Rijping: 100% nieuwe eiken vaten. 2011 Een dik en intens aroma: toast, rokerigheid en weelderige toetsen van confituur. Mooi
11
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 12
IVV PROEVERIJ
bakken fruit en een gepolijste structuur, van begin tot einde gevuld met terugkerend fruit in de afdronk. Complexiteit: 12+/20 - Plezier: 16/20 2010 Een rijk en gevuld boeket met mooi rijp fruit, compote en specerijen, gespijsd. Goede smaak, eerlijk, fruitgeoriënteerde inhoud, mooi evenwichtig, goed ondersteund. De finale is vol, vineus en breed. Tannine is zeer fijn, omringd door enige zoetheid. Complexiteit: 13+/20 - Plezier: 17/20 2009 Een mooi aroma van zwart fruit, gekonfijt, zacht en met accenten van specerij, licht rokerig en getoast, met toetsen van jonge port. Mooi mondvullend, dik en tegelijk zijdeachtig. Het fruit en de aroma’s van vlees en sauzen doen denken aan een honingzoetigheid. Goede lengte met een gevulde en smakelijke finish. Complexiteit: 14/20 - Plezier: 17/20
smaakprofiel. De aanzet is verrassend, zijdeachtig, zuiver en krachtig tot in het middenstuk waar de smaak wat wegebt om nadien opnieuw tot volle expressie te komen in de finale. Prachtig evenwicht, niets werd aan het toeval overgelaten: schitterend resultaat! Complexiteit: 14-/20 - Plezier: 17/20 2010 Nog compacter dan in 2011, heel intens en dik. Confituurgeuren, fijne houttonen met exotische accenten, getoast en een toets van inkt. Opnieuw mooi mondprofiel met een uitstekende samenstelling. De aanzet is fantastisch, soepel en zijdeachtig. Het fruit is expressief en vermengt zich met specerijen. In het middenstuk ontwikkelt rijpe, strakke tannine. De afdronk is lang. Het einde is streng en stevig maar delicieus. Deze jaargang heeft de allure van een grootse wijn. Complexiteit: 15/20 - Plezier: 17/20 2009 Het discrete aroma opent erg moeilijk. Zelfs na opschudden valt er weinig te vertellen. De smaak is goed, stevig en onderbouwd. Fruit en specerij zijn aanwezig maar ontplooien met moeite. De finale is jong, warm en wat streng. De wijn zit goed in elkaar maar heeft moeite om zich te openen. Geduld is hier een absolute noodzaak. Complexiteit: 14/20 - Plezier: 15/20 CHÂTEAU MAYNE LALANDE - LISTRAC-MÉDOC www.chateau-mayne-lalande.com Oppervlakte: 15ha - Bodem: gravel, klei en kalk, kiezelhoudend - Druivenareaal: 60% cabernet sauvignon, 30% merlot, 5% petit
12
OKTOBER/NOVEMBER 2013
verdot, 5% cabernet franc - Rijping: 50% nieuwe eikenvaten. 2011 Fijne geuraanzet, wat gesloten, fris fruit, kersen, framboos, toetsen van thee en accenten van peper. Na opschudden volgen aroma’s van vleesbouillon en aardse geuren. De smaak is aangenaam, fruitig, prima evenwichtig, licht en vlot drinkbaar, met enige tannine. Complexiteit: 12+/20 - Plezier: 15/20 2010 Opnieuw een gesloten aanzet. Rijp fruit en groene frisheid doen denken aan druivenmost. De smaak is vineus en luchtig, gedrapeerd door strakke tannine. Goed fruit, mooie lengte met een warme gepeperde finish. Complexiteit: 13+/20 - Plezier: 16/20 2009 Een typische geur voor 2009: vluchtig, zwarte peper, kersen op alcohol, confituur van oude jongens. De smaak is zeer aangenaam en luchtig. Gestoofde aroma’s domineren. De tanninestructuur is vlot en korrelig. Goede lengte. Complexiteit: 13/20 - Plezier: 15/20 CHÂTEAU SARANSOT DUPRÉ - LISTRAC-MÉDOC www.saransot-dupre.com Oppervlakte: 15 ha - Bodem: klei en kalk Druivenareaal: 56% merlot, 24% cabernet sauvignon, 15% cabernet franc, 3% petit verdot, 2% carmenère - Rijping: 30% nieuwe eiken vaten. 2011 Hele frisse aanzet met zacht rood fruit, peperaccenten en een rokerige toets. De smaak is krokant, gemakkelijk drinkbaar met
CHÂTEAU BRANAS GRAND POUJEAUX MOULIS EN MÉDOC www.branasgrandpoujeaux.com Oppervlakte: 12ha - Bodem: garonnekiezel Druivenareaal: 50% merlot, 45% cabernet sauvignon, 5% petit verdot - Rijping: 80% in nieuwe eikenvaten. 2011 Een zeer fris parfum rijk aan fruit, hints van heidekruid, lavendel en balsamico. De smaak is delicieus, vol en zacht, omringd met fruit en specerijen. Opvallend zijn de florale elementen uit het zuiden. De smaak is wat warm maar het evenwicht correct. Het geheel heeft een goede stevigheid en lengte. Een wijn met diepte, zeer geslaagd voor 2011. Complexiteit: 14/20 - Plezier: 17/20 2010 Een compacte geur maar nog gesloten. Fruit, specerijen en hout zijn versmolten en compact. Een mooie smaakinhoud, opnieuw vol maar met meer structuur. Tannine is mooi rijp en trekt door de hele inhoud zonder te pieken, geheel in balans. De wijn is gevuld en luchtig over het hele parcours. Het mooie evenwicht, de grote diepte en lange afdronk, en vooral de fijne stevigheid tot in de finale waar fruit en specerijen opnieuw opduiken, maken een genereuze wijn. Complexiteit: 15/20 - Plezier: 17/20 2009 De geur is genereus en verleidelijk, tegelijkertijd zeer rijp, vol en gevuld met frisse tonen, bloemig, anijstoetsen en menthol. Men zou zo in het glas springen…De smaak is gewoon fantastisch, heel open met een zijdeachtig volume. De structuur is discreet maar present en onderbouwd. Pas in finale voel je de kracht vermengd met genereus fruit, verpakt
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 13
IVV162NLpdf
15/10/13
DÉGUSTATION IVV
10:38
Page 14
IVV PROEVERIJ
in een warm, zacht jasje. Een wijn met een mooie bouw, lengte en compositie. Complexiteit: 15-/20 - Plezier: 19/20 CHÂTEAU POUJEAUX - MOULIS EN MÉDOC www.chateau-poujeaux.com Oppervlakte: 68ha - Bodem: garonnekiezel Druivenareaal: 50% cabernet sauvignon, 40% merlot, 5% cabernet franc, 5% petit verdot Rijping: 1/3 nieuwe eikenvaten. 2011 Een fris aroma met excellent fruit, compote van rode en zwarte bessen, theearoma’s, peper en wat rokerigheid, alles zacht en zuiver. De smaak is mooi en luchtig. Het fruit en de romige houtaroma’s versmelten en vullen de mond tot in de finale. De stevigheid is goed en de lengte lang. De afdronk is verbazend fris met de smaak van gistende most. Complexiteit: 13+/20 - Plezier: 17/20 2010 Waanzinnig aroma, rijk en compact, pakken fruit, specerij en exotisch hout, heel verleidelijk! In de mond volgt een rechtlijnige expressie gevormd door een stevige structuur. Het fruit dat zich doortrekt tot het eind wordt vermengd met specerijen. Het geheel is evenwichtig, onderbouwd en lang. De genereuze finale is fruitig en goed gevuld met fijne en strakke tannine in het verlengde. Het eind is lichtwarm. Complexiteit: 15-/20 - Plezier: 16+/20 2009 Wat gesloten in aanzet, eerder warm, wat peper en etherische accenten naast rokerigheid. De smaak is mooi waarin het repertorium van stevigheid, materie, zachtheid, warmte, lengte en bouw, alles in balans, tot in de finale doortrekken. Een wijn met kwaliteiten die zonder enige twijfel bewaarkracht toont wat ongewoon is voor een 2009. Complexiteit: 15/20 - Plezier: 17/20 CHÂTEAU PRIEURÉ LICHINE – MARGAUX www.prieure-lichine.fr Oppervlakte: 70 ha - Bodem: garonnekiezel Druivenareaal: 50% cabernet sauvignon, 45% merlot, 5% petit verdot - Rijping: 50% nieuwe eiken vaten. 2011Compacte en krokante geur met een explosie van rood fruit en peperige accenten. Zeer mooi smaakaroma, briljant, met ragfijn en krokant fruit. Evenwichtig en smakelijk zoals het hoort. Een mooie lengte met een finale waarin tannine verstevigd wordt, goed omringd door fruit. Complexiteit: 14/20 - Plezier: 17/20 2010 De geur begint intens en fluwelig: fruit, specerij en accenten van balsamico, met een jasje van toast en honingkoek. Mooie soepele smaak met een fijne stevigheid, krachtig
14
OKTOBER/NOVEMBER 2013
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 15
met onderbouwde tannine over de hele lengte en eindigend in een goede lengte. Een correcte samenstelling waar niets piekt en in de afdronk het frisse cassisfruit explodeert. Complexiteit: 16+/20 - Plezier: 18/20 2009 Houttonen accelereren in de geur die lichtrokerig en rijk aan zwart fruit is. De smaak is suave en luchtig met indrukken van zachtheid en warmte tot in de afdronk. Mooie lengte en onderbouw, fijn evenwicht met in de finish een kruidig tintje. Het mondaroma is romig, gespijsd en getekend door rood fruit en kersen op alcohol. Complexiteit: 16/20 - Plezier: 19/20 CHÂTEAU CANTENAC BROWN - MARGAUX www.cantenacbrown.com Oppervlakte: 49 ha - Bodem: garonnekiezel Druivenareaal: 65% cabernet sauvignon, 30% merlot, 5% cabernet franc - Rijping: 50 tot 70% nieuwe eiken vaten, 50 tot 30% vaten van 1 jaar. 2011 Weelderig en krokant aroma met wat houttonen en peper. Een harmonieuze smaak, rond en luchtig over de hele lengte tot in de finale. Het geheel blijft sappig en fruitig. Een licht zoeterig accent van zachte tannine zorgt voor molligheid. Complexiteit: 14+/20 - Plezier: 18/20 2010 Een dichte geur gedomineerd door toast, rokerigheid en specerijen. Oliedikke smaak, viltachtig, stevig en suave tegelijk, evenwichtig met een schitterende onderbouw en een elegante kracht. Zeer lange afdronk met een vleugje zoetigheid, vol cassisfruit en peper, een echte blockbuster. Complexiteit: 17/20 - Plezier: 19/20 2009 Het fijn en ingetogen boeket ontwikkelt langzaam wat civet en gestoofd fruit. De smaak is zijdeachtig en genereus met veel fruit en aroma’s van wijnsaus. Het geheel valt vrij snel weg en eindigt met een finale van fijnkorrelige tannine die wat alleen achterblijft. Niettemin een mooie fles wijn. Complexiteit: 15/20 - Plezier: 17-/20 CHÂTEAU PICHON LONGUEVILLE BARON - PAUILLAC www.pichonlongueville.com Oppervlakte: 73 ha - Bodem: garonnekiezel Druivenareaal: 62% cabernet sauvignon, 35% merlot, 3% cabernet franc - Rijping: 80% nieuwe eiken vaten, 20% vaten van 1 jaar. 2011 Een dicht aroma, fris, fruitig en gekruid. Mooie smaak, vol van structuur, met bakken fruit en een gevoel van zoet over de hele lengte. Goed evenwichtig, zeer mooie materie en lengte. In de afdronk keert het frisse
fruit terug. Licht houtachtig en toast met toetsen van gebak. Complexiteit: 14/20 - Plezier: 17/20 2010 Heel intens en compact in de neus. Wat rokerigheid, balsamico en gekonfijt fruit ontwikkelen langzaam. Een zeer mooi mondaroma met een dichte materie omringd door genereus fris fruit. Tannine trekt door van begin tot eind. Voortreffelijke bouw en lengte. Dit is een massieve wijn zonder arrogant te zijn. Niets piekt in de wijn. De lichte zoetheid ontwikkelt zich in het middenstuk en zorgt voor zachtheid. Het geheel loopt doorheen het totale smaakprofiel. Wachten is hier een noodzaak. Complexiteit: 16/20 - Plezier: 18/20 2009 Een fijne en wat gesloten aanzet met rokerige tonen, toast, gestoofd fruit, ingekookte wijn, licht eikachtig en met een vleugje balsamico. Aanleunend bij 2010 maar meer rechtlijnig met stevigere schouders, volume en een licht warmtegevoel. Goede rijpe tannine zorgt voor een zachte en soepele structuur in de kern. Het mondaroma is verbazend en smakelijk, gevuld met fruit, accenten van sinaasappelschil, gekookte wijn, haast sangria-achtig. Goede bouw en lengte met een afdronk waarin vooral zacht hout, frisheid en krokante fruitigheid in terugkomen. Complexiteit: 15+/20 -Plezier: 18/20 CHÂTEAU CLAUZET - SAINT-ESTÈPHE www.chateauclauzet.com Oppervlakte: 23ha - Bodem: diepe kiezel Druivenareaal: 55% cabernet sauvignon, 40% merlot, 3% petit verdot, 2% cabernet franc - Rijping: 50% in fusten, 30 tot 40% nieuwe eikenvaten.
2011 Fris en fruitig, etherisch en gerookt in de neus. Nadien een hint van lavendel. De smaak ontwikkelt een mooie compositie, fris, fruitig, peperig, aangenaam en goed drinkbaar met tannine die een toets van noot doet verschijnen in de finish. Complexiteit: 12+/20 - Plezier: 15-/20 2010 Een mix van rood fruit, fris, rijp en gekonfijt. Enige etherische accenten doen denken aan exotisch fruit en gekonfijte citrusvruchten. Goed smaakprofiel, onderbouwd, rechtlijnig maar niettemin redelijk luchtig. Fruit, lengte en opbouw zijn prima. De afdronk is discreet warm en vol fruit. Tannine is strak en ingetogen. Mooi evenwichtige wijn. Complexiteit: 14/20 - Plezier: 16/20 2009 Een warm en heel rijp aroma met gestoofd fruit. Opnieuw een accent van vernis met daarnaast lavendel. De smaak is delicate en erg luchtig. Tannine is strak maar ingetogen over de hele lengte. Het fruit is smakelijk en loopt door tot in de finale. Complexiteit: 14/20 - Plezier: 16+/20 CHÂTEAU PHÉLAN SÉGUR - SAINT-ESTÈPHE www.phelansegur.com Oppervlakte: 70 ha - Bodem: kleiachtige kiezel met kalk - Druivenareaal: 55% cabernet sauvignon, 45% merlot - Rijping: 50% nieuwe eiken vaten, 50% vaten van 1 jaar. 2011 Een compact aroma met fijne houttoetsen, exotische elementen en een vleugje inkt vormen een complex geheel. De smaak is mooi met een prima samenhang, sappig, fris en fruitig. De fijne korrelige tannine geeft
15
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 16
IVV PROEVERIJ
2010 Een compacte start met zeer rijp fruit, gekonfijt, potloodslijpsel en florale elementen, lavendel en ceder. Zeer mooi in de mond, vol, zuiver en luchtig. Hele mooie lengte en goede bouw, evenwichtig doorheen de hele structuur. Fruit en sausaroma’s zetten door. In de finale duikt stijfkoppige tannine op. Complexiteit: 16/20 - Plezier: 18/20 2009 Peper, confituur, exotische toetsen van ceder en amber vormen een intense geur. De smaak heeft volume. Tannine ontplooit al snel en zet genereus door zonder arrogant te zijn. Goede opbouw en lengte. Het geheel is meer gespierd en statiger dan 2010, maar toont niettemin grote klasse samen met een zekere elegantie. Complexiteit: 15/+20 - Plezier: 17/20
aan de wijn een rechtlijnige structuur. Complexiteit: 13+/20 - Plezier: 15/20 2010 Ook hier zit de geur dicht. Pas na flink opschudden ontwikkelt enige aromatische densiteit, compact en amper te onderscheiden op het moment. De smaak is mooi maar monolithisch over het hele profiel. De compacte structuur toont strakke tannine ingepakt door genereus fruit. In de finale explodeert de massieve blok en ontwikkelen fruit, specerijen, tannine, zoetheid en alcohol. Dit is een wijn die om geduld smeekt. Complexiteit: 15/20 - Plezier: 16/20 2009 Opnieuw een wat gesloten aanzet. Fijn en licht exotisch hout, warm brood, specerij, een toets van balsamico en gekonfijt fruit zorgen voor een breed aroma. De smaak is mooi, breder en luchtiger dan 2010. Het gekonfijte fruit is present over de hele smaaklengte. Lichtwrange tannine omringd door zoetheid en gebrande elementen ronden de smaak af. Complexiteit: 14+/20 - Plezier: 16+/20 CHÂTEAU COS LABORY - SAINT-ESTÈPHE www.cos-labory.com Oppervlakte: 18 ha - Bodem: garonnekiezel op een sokkel van kalksteen - Druivenareaal: 60% cabernet sauvignon, 30% merlot, 5% cabernet franc - Rijping: 50% nieuwe eiken vaten 2011 Een delicaat aroma, fruitig en gepeperd, zacht hout, warm brood en gebraden vijgen. De smaak is eerlijk en rechtlijnig met een zekere elegantie, alsook luchtig met als rode draad tannine. Goede opbouw en mooi evenwichtig. Licht groenig in finale
16
OKTOBER/NOVEMBER 2013
waar tannine het fruit omsingelt. Complexiteit: 14-/20 - Plezier: 16+/20 2010 Een fijne geur van kruidnagel, braam en exotisch hout, licht, toetsen van patisserie en saus. Zeer mooie gevulde smaak, stevig, zijdeachtig en zeer aromatisch tot in het middenstuk. Nadien ontwikkelt strakke tannine omringd door zoetigheid tot in de finish. Goede materie en lengte. Rijp fruit duikt op in finale. Complexiteit: 15+/20 - Plezier: 18/20 2009 Een zonnige geur met rijp fruit, accenten van heidekruid en een vleugje anijs. Mooie smaak, stevig en zijdeachtig, zacht en licht warm. In de finale presenteert zich tannine, strak en gesloten met enkele toetsen van peper omringd door zoetheid en rijp fruit. Complexiteit: 16/20 - Plezier: 18/20 CHÂTEAU CALON SÉGUR - SAINT-ESTÈPHE www.calon-segur.fr Oppervlakte: 55 ha - Bodem: kiezel met een dunne laag klei - Druivenareaal: 50% cabernet sauvignon, 35% merlot, 10% cabernet franc, 5% petit verdot - Rijping: 100% nieuwe eiken vaten. 2011 Mooi aroma met heel wat fruit en specerijen naast een toets van lavendel. Delicaat mondgevoel, haast olieachtig met een ziltig accent, fruitige aroma’s, toast en rokerigheid. Tannine is present, haast zijdeachtig, katoendraad, zacht, genoeg om het raamwerk te verzorgen. Goede materie en lengte met een finale waar vleessaus en gestoofd fruit opduiken. Zeer fijn. Complexiteit: 14+/20 - Plezier: 17/20
CHÂTEAU BRANAIRE DUCRU - SAINT-JULIEN www.branaire.com Oppervlakte: 59 ha - Bodem: garonnekiezel op klei - Druivenareaal 70% cabernet sauvignon, 22% merlot, 5% cabernet franc, 3% petit verdot - Rijping: 60% nieuwe eiken vaten. 2011 Fijne open geur met cassis en aroma’s van druivenmost, goed romig hout en peper, die je doen denken aan de rijpingskelder op het moment dat de wijn wordt overgebracht naar de eikenhouten vaten. De smaak is zijdeachtig in een eerste fase. Nadien sluit de wijn zich met stevige, strakke tannine. De afdronk is eerder zacht en fruitig. Het geheel blijft fris en sappig. Complexiteit: 14/20 - Plezier: 16/20 2010 Een elegant en fijn aroma met toetsen van fruit, nieuwe eik, gesausd, fris en gashoudend. Een zeer mooie smaakstijl, elegant, net kantwerk, en luchtig zoals linnengoed in de wind. Het fruit is fris, het eind stevig en smakelijk gevuld met fruit. Goede lengte. Complexiteit: 15+/20 - Plezier: 18/20 2009 Gesloten maar verfijnd boeket. Toetsen van gestoofd fruit, rokerig en getoast, een hint van balsamico en een vleugje munt. Luchtige en vineuze smaak met nogal gestoofde aroma’s, goede lengte en stevigheid. De afdronk is fruitig met accenten van peper. Complexiteit: 15/20 - Plezier: 16+/20 LANGOA BARTON - SAINT-JULIEN www.leoville-barton.com Oppervlakte: 15 ha – Bodem: garonnekiezel op een laag klei - Druivenareaal: 72% cabernet sauvignon, 20% merlot, 8% cabernet franc - Rijping: 60% nieuwe eiken vaten.
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 17
2011 De geur wordt gedomineerd door exotische houttonen, sandelhout en anijstoetsen die het fruit wegduwen. De smaak is mooi sappig en harmonieus. Het krokante fruit heeft moeite om zich een weg doorheen het hout te banen. De finale is wat warm en gepeperd met een gebrande finish. Het geheel heeft duidelijk tijd nodig om te ontwikkelen. Complexiteit: 13+/20 - Plezier: 16/20 2010 Intense, warme geur met discreet exotisch hout, tonen van gestoofd fruit, wijnsaus, accenten van menthol en esters. Volmondig en stevig met enige molligheid in de kern. Goede materie en lengte. Het middendeel is warm en het hout trekt door tot in de finale. Het slot is krachtig met peper en hout. het geheel is wat brut en heeft tijd nodig om te versmelten. Complexiteit: 15-/20 - Plezier: 15/20 2009 Eindelijk een wijn met rijp fruit, cassis en braam. Nadien volgen toetsen van anijs, een vleugje exotisch hout, discreet weliswaar, en licht gebrande tot rokerige accenten. Goede inhoud, vol en stevig, sappig tot in het middenstuk. Jong met houtaroma’s, warm en mollig, met een beetje veldsla aan het eind, maar niet storend. Wijn die ook tijd vraagt. Complexiteit: 14+/20 - Plezier: 16/20
2010 Wat gesloten geur. Het fruit is zeer discreet. Met moeite ontwikkelt wat dierlijkheid. De smaak zit goed, delicaat en luchtig in het begin. Wat groenigheid duikt op in het middenstuk, maar blijft op de achtergrond. Goede lengte en materie. De afdronk is gevuld met fruit en zoetigheid. Complexiteit: 15/20 - Plezier: 16+/20 2009 De geur is haast identiek, zeer discreet en gesloten met accenten van stal. Goede vineuze smaak, stevig enweelderig, vlezig met soepele tannine. Goede lengte met fruit over de hele lijn: nu eens fris, dan weer gestoofd. Goede materie. De jaargang lijkt wat op 2010 maar is breder, meer gevuld en smakelijker. Complexiteit: 15+/20 - Plezier: 17/20
Fabian Barnes
LÉOVILLE BARTON - SAINT-JULIEN www.leoville-barton.com Oppervlakte: 45 ha - Bodem: garonnekiezel op een laag klei Druivenareaal: 72% cabernet sauvignon, 20% merlot, 8% cabernet franc - Rijping: 60% nieuwe eiken vaten. 2011 Fijn, complex en elegant aroma. Een rechtlijnige smaak opgebouwd als een fijn kantwerk, zijdeachtig, geraffineerd en aromatisch. De inhoud toont een mooi evenwicht waar niets piekt. Een mooie elegante materie van begin tot het eind. Mist wat breedte, hoewel wat moeilijk te beoordelen op dit moment. Complexiteit: 15-/20 - Plezier: 18/20 2010 Opnieuw een fijne geur, dicht en compact met discreet hout, toast, gegrild en branderig naast toetsen van balsamico. Deze wijn heeft alles: intensiteit, elegantie, een mooie rechtlijnige expressie met een sappige materie van krokant fruit, een perfecte opbouw en een fantastische lengte. In de finale trekt het hout zich terug ten voordele van het fruit. Complexiteit: 16+/20 - Plezier: 19/20 2009 Een rijke geur, ingetogen, discrete aroma’s van gekonfijt fruit, gestoofde wijn, accenten van balsamico en getoast hout. Goed smaakgevoel, luchtig en rond, en rechtlijnig. Mooi evenwicht over de hele lengte. Het fruit is goed rijp met wat muskusachtige aroma’s. Goede lengte. Lichtjes groenig in de finish. Complexiteit: 15+/20 - Plezier: 17/20 CHÂTEAU TALBOT - SAINT-JULIEN www.chateau-talbot.com Oppervlakte: 104 ha - Bodem: garonnekiezel - Druivenareaal: 67% cabernet sauvignon, 27% merlot, 4% petit verdot Rijping: 50% nieuwe eiken vaten. 2011 Rijk aroma met fris opstuivend fruit, etherische elementen, balsamico en licht rokerig. Mooie smaak met fris fruit, krokant en smakelijk, zeer evenwichtig en goed onderbouwd. Complexiteit: 14/20 - Plezier: 16+/20
17
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 18
OENOLOGIE
MACERATION CARBONIQUE Geloof maar niet dat macération carbonique enkel gebruikt wordt voor wijnen die snel gemaakt, liefst snel gedronken en ook snel weer vergeten worden. Macération carbonique is veel meer dan dat !
Historische terugblik Een van de eerste gedocumenteerde studies rond dit fenomeen werd geleid door Louis Pasteur in 1872. Het vinifiëren van druiven in zijn geheel mag dan reeds een eeuwenoude praktijk zijn, de studie en de oppuntstelling ervan zijn vrij recent. Het is vanaf het researchproject door Michel Flanzy (1934) dat deze vinificatietechniek pas echt werd toegepast, meer in landen van de Nieuwe Wereld dan in Frankrijk. Buiten Beaujolais was het pas na het verschijnen van een publicatie van werken aan de Ecole Narbonnaise, ten gevolge van een colloquium dat aan macération carbonique gewijd was (Avignon 1971), dat de praktijk op bredere schaal werd toegepast. Voor tal van wijnbouwers en wijncoöperaties (vooral in zuidelijke landen) zorgde deze techniek voor meer soepele en fruitige wijnen, wat overigens goed uitkwam omdat de mondiale vraag naar dit type wijnen groot was.
Macération carbonique, van dichtbij bekeken Het geheel is een complex proces van biochemische transformaties binnenin de druiven (in hun geheel en niet gekneusd) op een
18
OKTOBER/NOVEMBER 2013
zuivere enzymatische manier zonder inmenging van gistcellen, en dat in een zuurstofarme of anaerobe omgeving verzadigd met koolzuurgas. Grofweg komt het erop neer dat de door verstikking bedreigde druiven strijden om te overleven en geen andere mogelijkheid zien om hun suikers vergisten met behulp van hun eigen enzymen. Na een paar dagen, uitgeput en stervende door de alcohol (1 tot 2 graden) die er door het proces vrijkomt, barsten de druiven open en komt het druivensap vrij, samen met de gistcellen die alle resterende suikers verder omzetten in alcohol. Alles start in de wijngaard: oogstmachines zijn uitgesloten, de druiven moeten intact zijn, wat enkel manueel oogsten toelaat, waarbij gezonde druiven en een strenge selectie primordiaal zijn. In ideale omstandigheden worden de druiven in relatief platte kisten gelegd, om het gewicht van het stapelen en dus het openbarsten te vermijden, en nadien zo snel mogelijk naar de kuipen overgebracht. De vergistingskuipen worden op voorhand geïnjecteerd met koolzuurgas (CO2) alvorens de geoogste druiven er voorzichtig aan worden toegevoegd, opnieuw om openbarsten
te vermijden. Vervolgens wordt er terug een dosis CO2 geïnjecteerd, ter compensatie van het gas dat reeds door de druiven werd geabsorbeerd. Al snel bemerken we drie belangrijke fenomenen die tegelijk tot stand komen: 1. 1. Onderaan de cuve ontstaat een vloeibaar gedeelte, gevormd door de opengebarsten druiven onder het gewicht van de bovenliggende massa, wat aanzet geeft tot een normale alcoholvergisting (met eigen of geselecteerde gistcellen). 2. 2. De intacte druiven, deels ondergedompeld in de most en andere badend in een atmosfeer van koolzuurgas, ondergaan een intercellulaire en enzymatische gisting dat we het ‘anaeroob metabolisme’ noemen (voortaan onder ons als A.M. aangeduid). In het zuivere koolzuurgasgedeelte is het anaeroob metabolisme duidelijker. 3. 3. Tussen alle elementen vinden complexe uitwisselingen plaats: stelen, schillen, druivensap, koolzuurgas enz.
Anaeroob metabolisme: elke druif is een labo op zich Wat hierboven beschreven wordt is evolutief. Zo zorgt het A.M. voor een vermeerdering
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 19
van het vloeibare gedeelte, doordat de bessen in toemenende mate gaan barsten en er meer sap vrijkomt (hydrolyse van de pectines van de schilwand). Naarmate het hele proces vordert, evolueert ook de compositie van de most. Het A.M. is verantwoordelijk voor 1 tot 2% alcohol, maar verrijkt vooral het milieu door een hele reeks bijkomstige eigenschappen die bijdragen tot de belangrijkste aroma’s van de wijn. Bovendien heeft dit proces de bijzonderheid tot een derde van het appelzuur in de druiven te ‘consumeren’, zonder een nevenproductie van appelzuur te produceren. Deze hoge pH-waarde bevordert later (in de tweede vinificatiefase) de snelle afbouw van appelzuur. Dit alles resulteert in een belangrijke verlaging van het totale zuurgehalte, wat (deels) het soepele karakter van macération carboniquewijnen verklaart.
De grote migratie De progressieve degradatie van de schilwand draagt bij tot een grote migratie van de schil naar de pulp. Het gaat hem over substanties die voor kleur zorgen (anthocyanen), tannines, mineralen, voorlopers van aroma’s (die door de alcoholvergisting duidelijk worden) en aminozuren (belangrijke factoren voor de groei van gisten en bacteriën). De nog intacte druiven na de inkuiping zorgen voor een rijk sap en een hoge concentratie aan nog niet-vergiste suikers. Hier is het uitkijken voor bacteriële aanvallen, aangezien we tegelijk een hoge pHwaarde hebben (en dus bevorderlijk) en een niet verwaarloosbare hoeveelheid aminozuren. Dit is dus hét moment dat het merendeel van de wijnbouwers ervoor kiezen om sulfiet te gebruiken. Zij die zonder vangnet willen werken en niet kiezen voor een SO2-bescherming, daar vinden we vooral de aanhangers van de zogeheten ‘vins nature’.
De voordelen van deze vinificatietechniek zijn enerzijds het gevoelig verzachten van de wijn en anderzijds de uitgesproken fruitige aroma’s die daardoor beter tot uiting komen. De primaire aroma’s (vaak floraal) worden breder en de secundaire aroma’s worden sterker gekenmerkt door het anaeraoob metabolisme. Zodanig dat tijdens de analyse we meer geurfenolen als ethylcinnamaat terugvinden, wat doet denken aan het ‘compotachtige’ van fruit, en eugenol dat naar kruidnagel refereert. Sommige wijsneuzen koppelden lange tijd het amylkarakter (banaan en nagellak) aan deze vinificatietechniek. Maar we moeten toegeven dat deze aroma’s pakweg vijftien jaar geleden schering en inslag waren, toen we jaarlijks de derde donderdag van november een heuse wijntsunami over ons heen kregen. Deze geuren waren het resultaat van het veelvuldig gebruik van de industriële gist 71B (toen erg in de mode). Het toen vrijwel algemene gebruik van deze gistsoort was verantwoordelijk voor de overdreven bananengeur in de wijnen. Maar wat veel erger is, is dat het interessante van macération carbonique, en wat dat voor een wijn kan betekenen, daardoor volledig verdraaid werd.
Besluit Voor macération carbonique zijn perfect intacte druiven nodig die zo snel mogelijk moeten worden ingekuipt. Bij tal van druivenrassen zorgt deze methode voor uitstekende resultaten, maar het zijn de minst expressieve variëteiten, zoals carignan, die er het meeste voordeel uithalen. De belangrijkste daarvan zijn fruitige, zachte smaken en een bijna tastbare soepelheid.
Daniel Marcil
Temperatuur en tijdsduur, een cruciale keuze wat aroma’s betreft Door deze parameters wordt het type wijn gedefinieerd en bijgevolg ook de bewaarcapaciteit. Een maceratie van 8 tot 10 dagen aan een temperatuur tussen 30 en 35°C blijken gemiddelde waarden te zijn voor wijnen geschikt voor een (hout)opvoeding en veroudering. Sommige wijnmakers opteren eerder voor een langere maceratie maar aan een lagere temperatuur, omdat dan de secundaire aroma’s complexer zouden zijn.
19
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 20
NIEUWIGHEDEN
u LIEVELINGSWIJNEN IVV Hieronder volgt een fraaie wijnselectie naar aanleiding van onze jongste degustaties. Assyrtiko 2012 Santorin Sigalas Hij ziet wat bleek, deze Assyrtiko. Ook qua geur is hij nauwelijks expressief. Hopen maar dat de rest wat wordt … Maar vanaf de eerste slok proeven we zilt en opspattend zeewater; woont hij soms aan de zee? Daarna komen er kruiden en kustplanten opzetten, voor eeuwig vastgeankerd op rotsen in een kuil vol dennennaalden. Een overduidelijke maritieme frisheid met de smaak van citroen, versterkt door sukade. Zijn smeuïge textuur wordt omkaderd door zilte smaken, terwijl zijn minerale ruggengraat bijna aan een kei doet denken. De wijnstokken zijn meer dan 50 jaar oud en staan op een vulkanische ondergrond, bestaande uit zwarte lavakiezel, as en puimsteen. Een terroir dat zeer arm is aan organisch materiaal. De gisting vindt plaats in inox tanks, net zoals de opvoeding. Sigalas bevindt zich op de vlakte van Oia, te midden van de Baxedes-regio. Het is daar dat lokale variëteiten als assyrtiko, aidani, athiri, mandilaria en mavrotragano qua aroma’s het beste van zichzelf geven. Een regio waar de wijngaarden, volgens de legende, sedert de vulkaanuitbarsting hetzelfde zijn gebleven. €17.25
20
OKTOBER/NOVEMBER 2013
IGP Thracian Valley Katarzyna Malbec-Merlot «Contemplations» 2011 Deze vreemde eend in de bijt komt uit het zuidwesten van Bulgarije, niet ver van de Griekse grens. Wijndomein Katazyna is een project van de Poolse zakenman Krystof Trylinski, voorzitter van de groep Belvédère (Sobieski, William Peel, Marie Brizard, Moncigale, Kadarka …). Krachtig als de wijn is, bezit hij een forse aanzet. Rood en zwart fruit exploderen in de neus. Qua smaak wordt de alcohol goed in evenwicht gehouden door de fraaie zuren en de gespierde tannines, die echter zijdezacht zijn. De finale is wat ziltig, met een vleugje zoethout. De druivenrassen mogen dan Atlantisch zijn, de stijl is eerder mediterraan en rijp. Als dit de nieuwe ‘Bulgaarse smaak’ is, dan willen wij daar meer van! De etiketten vallen alvast op. €11.00
Grand Vin 2011 - Château Sainte Eulalie AOP Minervois La Livinière Geboren 250 meter hoog op een overwegend klei-kalkachtige bodem met zeer veel keien verdient deze wijn op basis van carignan die 80 en 100 jaar oud is, aangevuld met syrah en grenache, absoluut zijn naam.
Minervoiswijnen met zo veel karakter zijn zeldzaam: vol van structuur, aan de ene kant diep en aan de andere kant fris en mineraal met zijdezachte tannines, zorgen samen voor een opmerkelijk harmonisch geheel. De elegante tannines, gekoppeld aan aroma’s van bramen, zwarte kersen en zoethout, zorgen voor extra charme, gevolgd door een lange en persistente finale. Geen twijfel mogelijk dat de opvoeding van 12 maand op fles, zonder hout gezien te hebben, bijgedragen heeft aan deze pure stijl. €20.00
Troisième Mi-Temps 2010 - Domaine Saint-Daumary AOP Pic Saint Loup Sappig en fruitig, kleine delicate tannines, een geslaagd evenwicht tussen alcohol en zuren, allemaal troeven die deze wijn bezit en dus alles heeft om te behagen. Deze assemblage van syrah (50%), carignan en grenache afkomstig van zeer kalkrijke hellingen in Hortus, bezit weelderige aroma’s van rijp rood en zwart fruit, garrigue en zoethout. Smakelijk en vlot, ideaal om zo te drinken maar door zijn overduidelijke structuur die aan Languedoc doet denken ook perfect als tafelpartner. €10.50
V
IVV162NLpdf
15/10/13
10:38
Page 21
Les Plots 2011 - Coupe Roses - AOP Minervois De ambitie van deze wijn is perfect vergelijkbaar met de vorige, waarbij de identiteit van Minervois toch duidelijker tot uiting komt, iets warmer en gebalder. Hoe dan ook is dit een sympathieke wijn, uiterst vlot. In de neus hebben we rood fruit gekoppeld aan gemacereerd zwart fruit, tijm en garrigue. Qua smaak bezit deze assemblage van syrah, carignan en grenache genoeg sappigheid om de tannines te omwikkelen, wat ervoor zorgt dat deze zuiderling vlot drinkbaar is, iets wat niet alle Minervois hebben, met daarbovenop een finale tussen zon en frisheid. €12.00
Vignalet rouge 2011 - Domaine Belot AOP Saint-Chinian Deze assemblage van syrah (50%), grenache en mourvèdre, afkomstig van de klei-kalkachtige zone binnen de appellatie, illustreert perfect deze uitspraak: ‘Beter eenvoudig en goed, dan ingewikkeld en niet goed.’ Natuurlijk blijft alles een kwestie van mogelijkheden en ambitie. Sympathieke neus met accenten van rijp rood fruit aangevuld met zoethout en die typische toets van rubber die eigen is aan syrah, gevolgd door een bijzonder aangename smaak dankzij de fruitige, soepele en smakelijke materie. Een tip voor zij die op zoek gaan naar instant en verkwikkend drinkplezier. €10.00
Château Cascadais 2010 – Corbières Sedert de overname in 1992 door Philippe Courrian kreeg dit deel van het kasteel van Saint-Laurent de la Cabrerisse een andere naam:
Cascadais, omwille van zijn schitterende watervallen. Dit terroir in Corbières telt oude carignan, grenache noir en syrah, ongeveer in gelijke delen verdeeld over 7 ha, terwijl er ongeveer 1 ha bestemd is voor cinsault en mourvèdre. Zonder op zoek te gaan naar hoge rendementen wordt er gefocust op mooie druiven die elkaar perfect aanvullen. De ernst en de oplettendheid waarmee dit bedrijf te werk gaat wordt duidelijk in het vinificatiegedeelte met gelijke delen op hout en in tanks, zoals hier in wijnjaar 2010. De volle kleur met paarse tinten nodigt uit om te gaan ruiken, een subtiel samenspel van zwarte kersen op alcohol, bramen, bosbessen en zwarte bessen, alsook een puntje zoethout, zwarte anijs en een licht animale toets. De frisse aanzet ruimt vrijwel onmiddellijk plaats voor een meer gestructureerde materie met goed aanwezige tannines, opvallend maar rijp, en minerale accenten. De finale is lang, zowel krachtig als elegant en met licht gepeperde kruiden. €6.90*
Asiaticus 2010 – IGP des Collines Rhodaniennes – Pierre Gaillard Reeds gekend in de tijd van de Romeinen, maar vergeten door de oprichters van de AOC, werd het terroir van Seyssuel door Pierre Gaillard opnieuw naar waarde geschat. Sedertdien maakt het deel uit van de IGP des Collines Rhodaniennes. Na zich bij Yves Cuilleron en François Villard aangesloten te hebben om de hellingen opnieuw aan te planten, kocht Pierre Gaillard eigen gronden aan om wijnen te maken volgens zijn eigen stijl. Deze cuvée is op basis van 100% syrah, afkomstig van een zuidwestelijk georiënteerde wijngaard van 1 ha die voor 30 hl uitstekende druivensap zorgt. De aroma’s en tannines worden bevorderd door manuele oogsten, prefermentaire maceraties, pigeages, remontages en délestages. De malolactische gisting op vat, de 18 maanden in kwaliteitsvaten, waarvan de helft nieuw is, en de viermaandelijkse micro-zuurstoftoevoer zorgen voor leven in deze sublieme wijn. Donker van kleur maar niet overdreven, bezit hij eerst geuren van griottekers en viooltjes. Na walsen komen er impressies van zoethout vrij, zachte specerijen en zwarte olijven. De smaak is krokant met een aangename en frisse start, waarna hij beetje bij beetje rijker wordt met impressies van kersen, kardemom en kruidnagel, maar vooral ook specerijen waarvan zwarte peperkorrels het toppunt vormen. Het geheel wordt bevestigd door fijne en zijdezachte tannines, met een licht zurige maar zeer lange finale. Wanneer hij reeds op deze jonge leeftijd indruk maakt, bezit hij later ongetwijfeld nog andere kwaliteiten, zeker aan tafel. €31.00
Maury Domaine des Schistes Cuvée La Cerisaie 2008 Met deze wijn trekken we naar het noorden van de Pyrénées-Orientales, naar Nadine en Jacques Sire. Blind verwarren sommigen onder ons hem met een Vintage Port. Maar neen, het is een zuivere Maury, puur op basis van grenache en uitsluitend afkomstig van een bruine schistbodem. Zuivere kersensmaak ook. Heb je ooit al een keer in een rijpe burlatkers gebeten, rechtstreeks van de kerselaar, en heb je ze eerst in je mond laten openbarsten vooraleer de pit uit te spuwen? Wel, dat is een beetje wat hier gebeurt. Nadien komen er toetsen van groene koffiebonen en mokka opzetten. De smaakstructuur is schitterend, met robuuste tannines die het fruit ondersteunen en met op het eind een vleugje peper dat voor extra pit zorgt. Ondanks de alcohol, het zoete en het volle, verveelt deze wijn geen seconde. Hij rolt over onze tong dat het een lieve lust is, verbazingwekkend vloeiend. Heerlijk €13.00*
€*: prijs op het domein, alle taksen inbegrepen
Hervé Lalau/Bernard Arnould Gérard Devos/ Marc Vanhellemont
Lijst van de verdelers • Belot - Van Durme/Wines Unlimited - www.vignoble-belot.com • Cascadais - www.tourhautcaussan.com/ • Coupe Roses - Au Chai/Boutelegier www.coupe-roses.com/ • Gaillard - Olivier Vins/Cavinière/TGVins www.domainespierregaillard.com • Katarzyna - Ad Bibendum* http://bolgarborok.hu/popup_image.php?pID=126 • Saint Daumary - La Barrique/Tout est vin/MaesBraem/Les Dix Vins -
[email protected] • Sainte Eulalie - Basin &Marot*/Vinotheek Wijnhandel/Divo Club/Vine Devos/De Pallet/ Magnus/Cafermi - www.chateausainteeulalie.com/ • Schistes - Credo*/Accent Catalan/Caviniere/ Couleur Vin/Fontaine aux Vins/Champs-Fulliots/ Envie de Vin/Maes-Braem www.domaine-des-schistes.com • Sigalas - Ad Bibendum* - www.sigalas-wine.com
21
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 22
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 23
WIJNLAND IN BEELD
WIJNTOCHT IN ZUIDELIJK BOURGOGNE (2):
CÔTE CHALONNAISE Côte Chalonnaise, met een lengte van 25 kilometer en een breedte van 7 kilometer, is het natuurlijk verlengde van de Còte d’Or. Geologische gezien is het terroir zeer vergelijkbaar. De AOC’s die je er tegenkomt (Rully, Givry, Bourzeron, Montagny, Mercurey) mogen dan misschien niet dezelfde prestige hebben, maar zijn des te interessanter voor de wijnliefhebber. Hier kun je nog echte wijnontdekkingen doen, aan prijzen waar je het niet voor moet laten. Het is in die optiek dat Daniel Marcil voor ons vier domeinen bezocht. En tijdens zijn tocht focust Daniel ook op Montagny, een appellatie die tot hiertoe veel te discreet is.
Domaine Stéphane Aladame, in Montagny Stéphane werd al vroeg door het wijnvirus gebeten, hij was pas 18 jaar toen hij met zijn domein startte. Beetje bij beetje kocht hij de wijngaarden aan die hij aanvankelijk huurde, wat vandaag neerkomt op 8 ha en waarvan 7 ha deel uitmaakt van de AOC Montagny 1er Cru. De rest staat aangeplant met aligoté die hij gebruikt voor zijn Crémant de Bourgogne. Wanneer hij de karakteristieken van de appellatie uitlegt, doet hij dat heel open en onderstreept hij het paradoxale parcours ervan (zie kaderstuk Montagny, een AOC om te herontdekken). De jaarlijkse productie van Stéphane bedraagt ongeveer 40.000 flessen, waarvan 60% voor de betere Franse markt bestemd is, verdeeld over uitstekende wijnhandels en ongeveer 300 toprestaurants, waarvan 80
met een of meerdere sterren. Zijn exportverkoop bedraagt 30%. Hij bewerkt zijn wijngronden deels volgens de ‘lutte raisonnée’ en deels biologisch (zonder certificering). De verhouding daarvan varieert in functie van de klimatologische omstandigheden, maar zijn wens is om meer biologisch te werken. Momenteel gaat dat nog niet door het extra werk dat daaruit voortvloeit. De oogst gebeurt altijd manueel, wat hier reeds lang niet meer zo courant is. Het oogstmoment wordt veel meer bepaald door de zuren dan door het aantal graden potentiële alcohol. Zijn doel is vrij strakke wijnen te produceren waarin het minerale beter uitkomt. De vinificatie verloopt altijd met eigen gisten en er wordt weinig gebruikt gemaakt van bâtonnage. Er wordt bovendien heel weinig wijn afgetapt en hij laat de malolactische gisting natuurlijk opstarten. Van de 6 cuvées geproduceerd binnen Montagny 1er Cru, heb ik het slechts over de 4 perceelsgewijze. We gaan van start met de cuvée Les Maroques 2011 (wijnstokken van meer dan 20 jaar oud) voor de ene helft gevinifieerd in vaten (niet nieuw) en de andere helft in tanks. Met zijn zilt en mineraal karakter, ver-
gezeld van een citrusachtige frisheid, is deze wijn een mooie introductie om van start te gaan in deze appellatie omdat het type Montagny er heel sterk in tot uiting komt. Met de cuvée Les Vignes Derrière 2011 (wijnstokken jonger dan 20 jaar) gevinifieerd voor 1/3 in vaten, 1/3 in inox en 1/3 in beton, komen we bij een meer ronde en weelderige stijl terecht, met een beendroog
STEPHANE ALADAME
23
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 24
WIJNLAND IN BEELD
accent. Smaken van gedroogd fruit en een puntje witte peper dragen bij tot de complexiteit. Les Coères 2011 is een vrij aparte cuvée, Stéphane produceert er amper 1000 flessen van. De wijn wordt voor 100% gevinifieerd in vaten (niet nieuw). Het terroir hier is veel dieper en zwaarder, gedomineerd door kleiachtige mergel. Dat proeven we ook, de textuur is voller en de smaken geconcentreerder, strak ingepakt en met een kruidig karakter. Een serieuze wijn. Les Burnins 2011 komt van een heel klein perceel van 27 are en ligt naast een ander perceel dat Moncuchot heet (is geen grap), een wijn met een mysterieus aroma. Ondertussen laat Stéphane Aladame ons rustig dwalen. De eerste geurindruk doet denken aan muskaatdruiven, maar hoe kan dat? Hij vertelt ons dat het hier over heel oude druivenstokken gaat, aangeplant in 1923 met 35% chardonnay muscaté. Een verbluffende wijn, rond en heerlijk van smaak, met een muskaatachtige en kruidige toets die bijzonder intrigerend is.
Domaine Michel Sarrazin & fils, in Givry Gelegen in Charnailles, een klein gehucht van Jambles, dateert dit domein niet van gisteren. De geschiedenis ervan gaat terug tot 1671. Het is echter Michel Sarrazin die voor de uitbouw zorgde. In 1964 besloten zijn ouders de leiding aan hem te geven, waarna hij onmiddellijk besliste om de wijnen voortaan op het domein te bottelen. Wat later kwamen zijn beide zoons erbij, Guy in 1986 en Jean-Yves in 1992. Hun wijngaard staat grotendeels met blauwe druivensoorten aangeplant en telt 35 ha hoofdzakelijk in Givry, met 1,5 ha in Mercurey in de lieu-dit La Perrière. Opmerkelijk is de dichte aanplant
GUY SARRAZIN
24 OKTOBER/SEPTEMBER 2013
MONTAGNY, EEN AOC OM TE HERONTDEKKEN Zoals overal in Bourgogne werd er door de komst van het christendom aan wijnbouw gedaan, door hard zwoegende monniken die er niet voor terugdeinsden forse giften aan te nemen. De abdijen van Cluny, Tournus en La Ferté zijn er stille getuigen van. In de eeuwen die daarop volgden, werd Montagny een bloeiende wijnstreek. Grote handelszaken uit Beaune kwamen zich daar bevoorraden en commercialiseerden de wijnen onder prestigieuze namen als Meursault en Beaune. Meer en meer werd er op chardonnay gefocust met heraanplantingen tot net na de Eerste Wereldoorlog. In 1934 werd de Union des Producteurs des Grands Vins Blancs de Montagny opgericht, in volle wijncrisis. Vrijwel onmiddellijk daarna, in 1936, verleende het gloednieuwe Institut des Appellations d’Origine Contrôlée (INAO) het AOC-statuut aan Montagny – een van de eerste in Bourgogne. Ook al verkozen tal van wijnbouwers verder hun wijn te verkopen aan grote wijnhandelszaken als Bourgogne blanc, uit gemakzucht. In 1943 liep de grenslijn tussen bezet en vrij Frankrijk doorheen Buxy. Het Duitse leger kon voor zijn troepen alle niet-geklasseerde wijnen vorderen. Men besloot dus in Montagny quasi alle wijngaarden te klasseren als Premier Cru, manu militari. Efficiënt maar niet meteen geloofwaardig. De jaren 50 en 60 waren allesbehalve gunstig voor Montagny. De nabijgelegen mijnsite zorgde voor een sterke vraag naar eenvoudige rode wijn als dorstlesser voor de mijnwerkers. Tal van wijnbouwers rooiden hun chardonnay en plantten gamay aan. De appellatie Montagny kromp zodanig in om in het begin van de jaren 60 nog 70 ha te tellen! In de jaren 70 kende de streek een heropflakkering, geholpen door enkele geëngageerde wijnmakers en de wijncoöperatie van Buxy. De bekendheid van de witte wijnen van Montagny kwam opnieuw naar boven drijven, mede dankzij het enthousiasme van nogal wat Angelsaksen voor dit type wijn. In de Verenigde Saten zorgde de trend voor ‘varietal wines’ ervoor dat chardonnay de hemel werd ingeprezen. En door de fijne aroma’s en minerale toetsen sprongen de wijnen van Montagny eruit. In de jaren 80 en 90 werd er massaal opnieuw chardonnay aangeplant … en werd er tegelijk ook orde op zaken gesteld in het lastenboek. De decreten van 1984 en 1991 zorgden ervoor dat de AOC eruitziet zoals we die vandaag kennen. De hervorming was zeer soepel wat het aantal Premier Crus betrof en zorgde vooral voor een uitbreiding van de appellatie waar de gemeentelijke appellaties van genoten. Een handige manier om het overgewicht aan Premiers Crus wat te verminderen, zonder dat daar iemand nadeel van ondervond. Met 49 climats die als Premier Cru werden geklasseerd, hetzij 2/3 van de oppervlakte, blijft Montagny proportioneel gezien de appellatie die er in Bourgogne de meeste van bezit.
(10.000 stokken per hectare) waardoor de draagkracht van de wijnstokken kan gelimiteerd worden (tussen 500 g tot 750 g per stok). De degustatie zet de rode draad in de kijker waar de familie Sarrazin in hun wijnen naar op zoek gaat: krachtige aroma’s en zuiver fruit, ondersteund door een aards karakter. Eerst een paar woorden over hun vinficatiemethode voor rood. De oogst, ontsteeld maar niet gekneusd, wordt snel in betonnen open cuves gedaan. Deze cuves zijn temperatuurgestuurd dankzij een buizensysteem in het beton dat doorheen de wanden en de bodem loopt. Bij de inkuiping van de druiven
bedraagt de temperatuur van de kuipen 10∞C. Daarna volgt er een maceratie van 4 tot 5 dagen (beschermd door een deken van koolstofdioxide), waardoor de temperatuur geleidelijk naar omhoog gaat en de gisting vanzelf opstart, heel zacht. Hierna wordt er gestart met ‘pigeages’ waardoor het sap van de nog intacte druiven vrijkomt. Deze techniek zorgt ervoor dat de fruitige smaak maximaal bewaard blijft omdat de druiven nog niet werden fijngestampt voor de vergisting. De opvoeding, al naargelang de cuvées, van 12 tot 18 maanden, gebeurt in vaten die allemaal afkomstig zijn van François in SaintRomain, een uitstekende tonnenmakerij.
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 25
DOMEIN BESSON
Ik moet bekennen dat meerdere van hun wijnen een bijzondere indruk op me maakten. Sommige daarvan werden opgevoed op nieuw eikenhout, maar nergens vond ik het hout dominant. Een teken dat de wijnen een stevige basis hebben en dat ze ook op fles mooi en traag kunnen evolueren. Ik selecteerde een klein aantal wijnen die je beslist doen watertanden, althans dat hoop ik. Als smaakmaker koos ik voor de cuvée Les Dracy 2011 (een eenvoudige Givry village): puur sap van griottekersen, smakelijk en uitbundig. Met de Givry 1er Cru Champ Lalot 2011 zitten we in hetzelfde register van aromatisch fruit (griottekersen) maar voller en met meer bite, wat voor meer diepte zorgt met goed verankerde tannines. De Premier Cru Les Grand Prêtants 2011 bezit een mooie diepe kleur, de neus is wat gereserveerder (zwarte kersen), terwijl de smaak strak en eerder terughoudend is maar met een fraai bewaarpotentieel. Les Bois Gauthier 1er Cru 2011 is tegelijk wat ruw en meer aards van smaak met karaktervolle tannines, terwijl het geheel toch fris fruit bezit. Nog steeds in 2011 gaat mijn voorkeur naar de Premier Cru La Grande Berge omwille van zijn breedte, de kwaliteit van zijn perfect gepolijste tannines en zijn lange aromatische afdronk waar impressies van frambozen, kersen, patisserie en gegrild in worden afgewisseld. Om af te sluiten kan ik niet voorbij de zeldzame Clos de la Putin 2009, een eenvoudige Givry met schitterend fruit waarin kersen de hoofdrol spelen, nog vrij gesloten en bijzonder jong van smaak, een wijn die je gerust nog even kunt laten liggen.
Domaine Besson, in Givry Gesitueerd in Givry sedert 1989 hebben Xavier en Guillemette Besson de leiding over 8 ha wijngaarden, waarvan 7 ha in productie. Naast een klein beetje wit (1 ha) is het vooral rood dat hen bezighoudt. Sedert 4 jaar worden de gronden mechanisch bewerkt (ploegen, schoffelen) en wordt er veel minder onkruidverdelger gebruikt, althans in jaren wanneer dat mogelijk is. Het valt op, in heel
Bourgogne wordt er stilaan meer biologisch gewerkt, ook al werkt het merendeel van de wijnbouwers nog steeds ‘à la carte’. De oogst gebeurt volledig manueel en de vinificatie wordt zodandig gestuurd dat de fruitige smaken behouden blijven. Om dat te verkrijgen wordt er ongeveer hetzelfde gewerkt als bij Domaine Sarrazin, vooral wat de koude prefermentaire maceratie betreft (in rood). De witte wijnen vergisten volledig op vat, waarvan 1/3 nieuw, aangevuld met vaten van een en twee wijnpassages. In rood krijgen de Villages-wijnen 30 tot 35% nieuw hout, terwijl de Premiers Crus minimaal 50% nieuw hout krijgen. De rijping van 12 maanden vindt plaats in een impressionante gewelfde kelder uit de 17e eeuw, die zich deze keer niet ondergronds bevindt. Van de 7 wijnen die het domein produceert, geef ik er van 3 een korte beschrijving. De witte Givry Le Haut Colombier 2011 is een Village-wijn, maar genoot een topvinificatie. Uitermate uitnodigend van geur met wit broodkruim en hazelnoten is de smaak fijn en slank, vlot en zonder veel poeha. De Premier Cru Les Bois Gauthiers 2011 is een jongeling, afkomstig van stokken die in 2009 werden aangeplant, met heel veel rood fruit maar die wat basisstructuur mist. Niettemin een prettige wijn die vlot wegdrinkt. Met de Premier Cru Les Grands Prêtants 2011 trekken we een ander register open. Meer dan de helft van de druivenstokken zijn meer dan 45 jaar oud. Zijn tanninestructuur zit goed vast, en wat we aan uitbundig fruit missen, winnen
MONTAGNY, IN EEN NOTENDOP 15 km ten zuidwesten van Châlon-sur-Saône en 30 km ten zuiden van Beaune groepeert de AOC Montagny vier gemeenten in het zuidelijke deel van de Côte Chalonnaise, een kalkachtig reliëf met valleien die hoofdzakelijk naar het oosten gericht zijn. In het noorden zijn de wijngaardbodems heel ondiep en zeer rijk aan kalk. Vergeet niet dat de gereputeerde steengroeven van Buxy heel kortbij liggen. Op sommige plaatsen komt de kalk uit het kimmeridgien-tijdperk vrijwel tot aan de oppervlakte en kan de vergelijking met Chablis worden gemaakt. Meer richting het zuiden is deze grote golvende helling samengesteld uit mergel en klei. De bodem is er frisser en zwaarder. Het klimaat is relatief koel en onderworpen aan zuidelijke en continentale invloeden. De oriëntatie naar het oosten biedt een vroegtijdige opwarming en de hellingen zorgen voor een prima drainage, wat goed van pas komt aangezien de ondergrond van nature kleiachtig is. De wijnstokken die oost en zuidoost georiënteerd zijn, staan aangeplant tussen 250 en 400 meter hoogte. Dankzij de zachte invloeden vanuit het zuiden die via de Saône binnenkomen, worden de Atlantische invloeden wat afgezwakt. De regen wordt over heel het jaar gelijkmatig verdeeld (minder dan 800 millimeter), zonder een expliciete zomerse droogte. De wijncoöperatie van Buxy is op zich reeds goed voor drie vierde van de productie, wat voor een appellatie in Bourgogne zeer uitzonderlijk is. Buiten de twee andere wijncoöperaties tellen we slechts een vijftiental onafhankelijke wijnbouwers. Dit kleine aantal wijndomeinen is misschien de reden waarom Montagny niet meteen opvalt. Montagny, een appellatie die het (her)ontdekken meer dan waard is. 25
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 26
WIJNLAND IN BEELD
we aan diepte. De lang aanhoudende smaak is magnifiek, net zoals de afdronk.
Domaine Charton, in Mercurey Vincent Charton, kleinzoon van de oprichter, ontving ons op het domein dat hij in 2011 overnam. Zijn grootvader die oorspronkelijk uit Savigny-les-Beaune kwam, kocht zijn eerste wijngaarden aan in de jaren 60 toen hij manager was bij Bouchard. Vervolgens nam zijn vader Jean-Pierre het werk van manager over en vergrootte hij het domein dat vandaag 9 ha telt, hoofdzakelijk gesitueerd ten zuiden van Mercurey aan de kant van Chamirey. Als eerste wijn schenkt Vincent ons iets bijzonder in, een aligoté van een heel klein perceel van meer dan 100 jaar oud dat hij vorig jaar moest rooien. Absoluut verbazingwekkend, breed, vet en diep, en heeft niets te maken met het idee dat we van aligoté hebben. Meteen geeft hij toe dat hij het spijtig vindt niet een paar stokken gered te hebben. Vervolgens komt de Bourgogne blanc Champ de Perdrix 2010 in het glas, afkomstig van ‘terres blanches’ en gevinifieed in cuves, met een vlezige materie aangevuld met hazelnoten, heel smakelijk. Nog in wit is het de beurt aan de Premier Cru Clos du Roy 2011, afkomstig van 1,15 ha in Chamirey, helemaal bovenaan, en gevinifieerd in vaten van 500 liter. Een zijdezachte wijn, romig als boter, zonder de strakke minerale basis te vergeten. In rood wordt er opnieuw naar de cuvée Champ de Perdrix gegaan. Deze pinot noir uit 2011 is allesbehalve krenterig met fruit, met vooral kersen. Vlezig en weelderig zijn de eerste woorden die ons te binnen schieten. Aan 7 euro op het domein is dit een koopje, iets wat de Engelsen goed begrepen hebben aangezien 65% van deze wijn hun richting uitgaat. Ondertussen maakte Vincent er ons attent op dat tot hiertoe geen enkele van zijn wijnen naar België wordt geëxporteerd, een tip? De Mercurey ‘vieilles vignes’ 2011 is afkomstig van drie percelen waarvan er twee tot de lieu-dit Les Chavances behoren, een wijngaard die wellicht eerstdaags tot Premier Cru gepromoveerd wordt en opvalt door zijn rood geaderde, ijzerhoudende grond en waarvan de wijnstokken gemiddeld 55 jaar oud zijn. Een schitterende wijn met ragfijn fruit en een enorme diepgang. Als slotstuk, de Clos du Roy Premier Cru 2011: pittig en vol, een festival van aroma’s van zwart fruit (kersen en bramen) en rode bloemen, lang en uitermate complex.
Daniel Marcil
Lijst van de verdelers • Aladame Stéphane - Cave des Oblats*/Vents d'Anges/Courtiers Vinicoles/Wijnmakelaarsunie - Caves Wengler(Lux) - www.aladame.fr/ • Besson -
[email protected] • Charton -
[email protected] • Sarrazin Michel et Fils - Rabotvins - www.michel-et-fils.fr
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 27
IVV DEGUSTATIE
MAURY SEC Maury komt van een bijzonder terroir waar grenache het helemaal naar zijn zin heeft en van de beroemde zwarte schistbodem geniet, gesitueerd binnen een geologisch homogeen gebied. Eerder enkel gemuteerd en dus zoet, bestaat Maury voortaan ook in droge versie.
Zoet of … droog ? In het begin was Maury uitsluitend bestemd voor VDN-wijnen (Vin Doux Naturel). Nietgemuteerde rode wijnen konden enkel worden verkocht als Côtes du Roussillon Villages, maar sedert november 2011 bezitten ze een eigen gemeentelijke appellatie: Maury Sec. We proefden er een aantal. Een première overigens, want het gaat hem over het eerste wijnjaar dat gebotteld werd en vandaag verkocht wordt!
Maury Sec, de condities Het appellatiegebied is net hetzelfde als dat van Maury VDN, verdeeld over de gemeenten Maury (35 ha ongeveer), Rasiguères (13 ha), Saint Paul de Fenouillet (44 ha) en Tautavel (53 ha). Het gebied is een strook van 17 km lang en 3 km breed, gelegen in de schaduw van de Corbières en Château de Quéribus. De toegelaten druivenrassen daarentegen zijn anders. Hoewel grenache noir het belangrijkste druivenras blijft (de assemblage moet tussen de 60% en 80% bevatten), zijn er ook nog carignan noir, syrah en mourvèdre, alsook het bijkomstige lledoner pelut, een variant van grenache met een harig blad, dat voor maximaal 10% mag gebruikt worden. Witte druivenrassen zijn echter niet toegestaan. De schistbodem en het schraal microklimaat,
dat enigzins getemperd wordt door winden van over de Middellandse Zee, zorgen voor karaktervolle wijnen. In het algemeen zijn de wijnen krachtig en vlezig, met een rondheid die mooi gecounterd wordt door minerale toetsen die voor een aangename spanning zorgen. Deze jonge appellatie staat naar eigen zeggen ‘in het teken van kwaliteit en typiciteit’, voor zoveel dat ook mag betekenen. Zijn er trouwens appellaties die het tegenovergestelde beweren? Als bewijs voor dit engagement legde de ODG een maximale opbrengst vast van 40 hl/ha met een aanplantingsdichtheid van 4000 stokken/ha. Wanneer je weet dat de huidige opbrengsten rond de 30 hl/ha zitten, is dat niet meteen een zware opgave. Er moet wel verplicht gevinifieerd worden binnen het afgebakend gebied van Maury, een verplichting dat meer met protectionisme dan met kwaliteit te maken heeft, te meer omdat er afwijkingen bestaan. Daarnaast moet de wijn een opvoeding/rijping ondergaan van minimaal 6 maand.
Maury, de producenten In de wijnbouwers hebben we alvast vertrouwen, meer dan in de reglementen. Hier in Maury maakten ze reeds uitstekende Côtes du Roussillon Villages, dus waarom zouden ze het nu opeens anders gaan doen? Maar hoe je het ook draait of keert, de waarheid zit in het glas!
Tijdens de eerste oogst van 2011 werd er 2500 hectoliter aangegeven, afkomstig van 15 producenten waaronder 3 coöperaties. De namen? Cave des Vignerons de Maury, Cave des Vignerons des Côtes d’Agly, Cave des Vignerons Tautavel-Vingrau, Château St-Roch Clos des Vins d’Amour, Domaine Lavail, Domaine Pouderoux, Domaine du Dernier Bastion, Domaine Lafage, Domaine Coume du Roy, Domaine Majoral, La Petite Baigneuse, Domaine des Capitelles, Mas Amiel, La Préceptorie, SCEA Faisant.
Maury Sec, de degustatie Enkele domeinen gaven ons de primeur hun eerste gebottelde jaargang te laten proeven. Een degustatie in het teken van vernieuwing binnen de traditie. Een nieuwe kijk op grenache binnen de continuïteit van verankerd plezier. MONTPIN 2011 MAURY SEC DOMAINE POUDEROUX Bloedrood met een fluwelige schijn, qua uitzicht valt hij reeds in de smaak maar doet hij dat ook qua geur? Vruchtvlees van kersen geparfumeerd met kaneel, sleepruim afgewerkt met muntthee, donkere chocolade met een streepje zoethoet en tot slot aalbessengelei met frisse citrusschil, mooi! Reeds trappelend van ongeduld om te proeven, moeten we eerst op een pit zuigen om pas daarna het prachtige fruit te ontdekken. Een zachtheid die gekenmerkt wordt een lichte houttoets, als souvenir van zijn houtla-
27
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 28
IVV DEGUSTATIE
ten van warm brood, zandkoekjes en een kleine gegrilde toets die aan dennennaalden doet denken. Heel in het begin krijgen we zoethout in de smaak, waarbij zijn delicaat bitter het fruit onderstreept en heel precies de sensuele vorm van bessen als kersen, aalbessen en braambessen omlijnt. De tannines zorgen voor raffinement, een architectuur die goed verankerd zit in het minerale en strak wordt tegengehouden door de subtiele aroma’s. Grenache, carignan en syrah op zwarte schist. De opvoeding vindt plaats in cuves en voor 30% in barriques gedurende 6 maand. €12.00
gering die nauwelijks de zijdezachte tannines versterkt. In de lengte passeren opnieuw alle aroma’s, maar dan in omgekeerde volgorde. Assemblage van 90% grenache en 10% carignan op een schistbodem, manueel geoogst in kleine kistjes, ontrist en gekneusd. Koude prefermentaire maceratie in inox tanks alvorens de vergisting die met lichte pigeages wordt aangevuld. Opvoeding van 12 maand in demi-muids. Gebotteld zonder klaring of filtering. €18.00 LÉGENDE 2011 MAURY SEC MAS AMIEL Donker robijnrood met de geur van chocolade en intense aroma’s van vanille die vermengd met het fruit in een delicieuze ganache met peper veranderen. Heel krokant van smaak, met een bijna levendige frisheid van citroen dat samen met de sappige bessen iets gekonfijt krijgt, afgewerkt met zwarte peper, komijn en zoethout. De tannines lijken minerale stukjes rond te strooien, die op de tong voor extra reliëf zorgen. In de mooie lengte herkennen we opnieuw de kruiden en het fruit van in het begin. Assemblage van 80% grenache en 20% carignan afkomstig van oude wijnstokken van meer dan 65 jaar oud. Door elkaar aangeplant staan deze druivenstokken op grof puin van kalkachtige schist in de streek van Cabirou, gericht naar het zuidoosten. €17.35 ROCHER DES BUIS 2011 MAURY SEC VIGNERONS DE TAUTAVEL Robijnrood met een hint van karmijn, heel verleidelijk in de geur met een explosie van specerijen. Daarna komen er zachtere geuren opzet-
28
OKTOBER/NOVEMBER 2013
CLÔTS D’EN COLOUM 2011 MAURY SEC MARC MAJORAL Robijnrood met karmijn en een spoor van violet. De geur doet denken aan een ontbijt, met aroma’s van koffie, aangename geuren van frambozenconfituur en pruimengelei zoals onder grootmoeders die maakten, en marmelade van aardbeien met een vleugje pistache. We proeven delicate smaken van fruit en gegrild, aangevuld met een mespunt specerijen en afgewerkt met zachte tannines, als een stuk stof waarop succulent geparfumeerde en oneindig lange arabesken werden geborduurd. Assemblage van 70% grenache en 30% carignan van wijnstokken van 40 jaar oud op een schistbodem met een opvoeding in cuves. €8.00* «VERS LE NORD» 2012 MAURY SEC MAS AMIEL Robijnrood met paars, heel jong van kleur, net zo onstuimig als de zeer florale neus met impressies van kamperfoelie en pioenroos, alvorens een streepje zoethout ons enkele bosaardbeien komt voorstellen. De smaak zit tussen kracht en elegantie, met nog wat ruwe tannines, maar uitermate sappig, vol en veelbelovend. Hoofdzakelijk grenache samen aangeplant met syrah op een schistbodem met zandsteen. (Brut de Cuve)
Marc Vanhellemont en Hervé Lalau €*: prijs op het domein, alle taksen inbegrepen
Lijst van de verdelers • Pouderoux - Cave des Oblats*/Cuvée/Huis Vossen/Aux Sens Larges/Terroirs www.domainepouderoux.fr/ • Majoral Marc -
[email protected] • Mas Amiel - Thorrout/Phil dans ta Cave - http://masamiel.com/ • Vignerons de Tautavel Vingrau - Le Vin des Cathares www.vignerons-tautavel.fr/
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 29
DE AMPELOGRAAF
CHILI,
HET ANDERE LAND VAN CARIGNAN Door zijn gebrekkige kwaliteit werd carignan vaak opzij geschoven. Toch vond deze druif dankzij enkele wijnbouwers opnieuw gratie. In de Languedoc, maar ook in Chili, wat misschien minder vanzelfsprekend is. Net zoals andere druivenrassen verdraagt carignan geen buitensporige opbrengsten. Ook moet hij voldoende rijp zijn om nadien in de fles te schitteren met fruit en specerijen.
I
n Spanje verdween hij nagenoeg volledig. In de Languedoc, waar carignan destijds heel courant was, werd hij ontzettend veel gerooid. Maar gelukkig werd hij gered en heraangeplant. Ongeveer twintig jaar geleden bestonden er slechts één à twee cuvées van 100% carignan, terwijl dat er vandaag jaarlijks ongeveer tweehonderd zijn.
Verbazender is zijn Chileense heropleving. En wij die dachten dat carignan echt iets van rond de Middellandse Zee was, we komen hem zelfs aan de kust van de Stille Oceaan tegen! Er bestaat zelfs een vereniging van twaalf domeinen die dit druivenras opeisen. Ze noemen zich de Vignadores de Carignan (de ñ wordt vervangen door de gn van carignan) en willen hun land de eerste herkomstbenaming schenken. De eerste keer dat carignan in Chili verscheen was in 1939, na de aardbeving die heel het zuiden van het land verwoestte. Hij werd vooral in de vallei van de Maule aangeplant, die tot dan voorbestemd was aan país. Zijn functie? De kleur verbeteren, de textuur en de zuren.
Gedroomd terroir Carignan van de Maule groeit op een granietrijke bodem met zandpuin aan de oppervlakte vermengd met rode klei, een organisch vrij arm terroir maar rijk aan stukjes kwarts. Gesnoeid volgens de gobelet-methode staan de druivenstokken er op zachtglooiende hellingen. De oriëntatie van de percelen varieert. Zij die naar het noorden gericht zijn,
zien een beetje minder af van de warmte en de schrale droogte, de ‘secano’. De wijnen zijn diep gekleurd met intense fruitaroma’s, gestructureerd en tanninerijk. Kortom, karakterwijnen, en dat zonder irrigatie. De leeftijd van de wijnstokken speelt een grote rol. Gemiddeld zijn ze meer dan zestig jaar oud, ofschoon de vereniging druiven toelaat van minimaal dertig jaar en de wijnen pas op de markt mogen komen twee jaar na de oogst. Een tweede belangrijke factor en leverancier van frisheid is de granietrijke bodem. Dit zure rotsgesteente helpt mee de pH-waarde van de wijnen te verlagen en voorziet ze van een onverwacht evenwicht. En het verbod van chemische middelen versterkt de identiteit nog van deze ‘Stille Oceaan-carignans’. Meer info: www.vigno.org/carignan
Twee wijnen die bij ons verkrijgbaar zijn Carignan 2010 Garage Wine & Co Granaatrood zwart en fluwelig. Aan deze wijn ruiken is als in een fruitige oceaan duiken boordevol geplette bramen, knapperige bosbessen en muskusachtige veenbessen.
29
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 30
DE AMPELOGRAAF
Bij deze fruitzee worden nog aardbeien en rode bessen gekieperd, gekruid met zoethout, zwarte peper en salie. Licht ziltig doet de smaak wat denken aan opspattend zeewater, wat deze bijna zoete aromatische rijkdom goed in balans houdt. Een evenwicht dat versterkt wordt door een citroenachtige frisheid. Fraaie tannines ook, zacht rustiek. Het smakelijke van deze wijn wordt ondersteund door 9% grenache die in de samenstelling zit. De wijnstokken zijn meer dan 80 jaar oud en de wijn wordt gedurende 14 maand opgevoed in Franse eikenhouten barriques. Waarom Garage? Omdat de Canadees Derek Mossman-Knapp echt vanuit zijn garage werkte toen hij pas in Chili aankwam, en dat met een dubbele filosofie: familiaal en bio. Cordillera Carignan 2008 Miguel Torres Chile Granaatrood purper met nog een paarse schijn. Deze carignan ziet er veel jonger uit dan hij is! Ook de neus is jong, met rood en zwart fruit dat pas geplukt lijkt, daarna geplet op het bord en gekruid met verse peper. Sporen van cacao onderstrepen het ronde van de bessen. De houtopvoeding valt nauwelijks op, slechts een paar vleugjes gebrande koffie bemerken we. De smaak is breed en verraadt een stevige opbouw met nog duidelijk afgetekende tannines, hoewel afgerond door een fruitige vlezigheid met frisse zuren van het eerder waargenomen fruit, geaccentueerd door een mineraal reliëf dat als kleine korrels over de tong rolt. De rijke finale krijgt een extraatje van blonde tabak met een lichte vanillesmaak die gedrenkt lijkt in een aromatische kruidenlikeur. De carignanstokken zijn tussen 50 en 80 jaar oud, terwijl de wijn een opvoeding krijgt van 12 maand op Franse eikenhouten barriques, waarvan 30% nieuw en 70% van één wijn. ‘VIGNO Club de Vignadores de Carignan’ verenigt zowel hele kleine als zeer grote wijnbedrijven. Miguel Torres aarzelde niet om er zich bij aan te sluiten en stortte zich eveneens in dit avontuur. 2008 is de eerste jaargang van deze carignan en werd ondergebracht in het Cordillera-gamma.
Marc Vanhellemont Lijst van de verdelers • Garage Wine & Co - Excluvino http://indievintner.com/ • Miguel Torres Chile - Mafribel www.torreschile.com
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 31
WIJN ONDER DE LOEP
BAROLO SI, BAROLO NO ? Kan uw favoriet wijnmagazine zich nog net zoals in zijn begintijd als ware beeldenstormer ontpoppen? We namen de uitdaging aan, trokken naar Alba en proefden in mei ongeveer 350 Barolo’s. Voor het overgrote deel is de reputatie en zijn de prijzen van Barolo zwaar overtrokken. Maar gelukkig redde een andere degustatie, voorgesteld door Charly en Laurent Licata, deze zogenaamde reputatie.
‘Wijn van de koningen, koning van de wijnen’ Dat is althans wat er gezegd wordt over de wijnen van de DOCG Barolo, door producenten, journalisten en wijnliefhebbers. De appellatie bezit haast een mytische dimensie, waardoor het bijna riskant wordt Barolo open en kritisch te benaderen. Blasfemie is niet veraf! Maar ... Tijdens de proeverij in Alba gaven te veel wijnen, robijnrood of baksteenrood van kleur, een vermoeide indruk. In het beste geval waren de tannines strak en bitter, in het slechtste geval ronduit samentrekkend, met telkens een tekort aan vers fruit. Het lijkt alsof het fruit verloren gegaan was tijdens de houtopvoeding van minimaal twee jaar (drie voor Riserva), gevolgd door één jaar flesrijping. Daarentegen was de geur best complex, met duidelijke tertiaire aroma’s van leder, truffel en specerijen, en met soms een hint van gekookt fruit. Dat van die ‘beeldenstormer’ komt ons opnieuw bekend voor. Want in een tijd dat consumenten duidelijk van wijnen houden met veel fruit, zijn Barolo’s dan wijnen uit het verleden en bijna archaïstisch? En waarom (en hoe) kiezen sommige topproducenten
ervoor om Barolo’s te produceren die helemaal anders zijn dan de stijl die we hier net aanhaalden?
Het decor De onophoudelijk golvende Piemontese heuvels zijn schitterend op beide oevers van de Tanaro, de rivier die enerzijds de regio van Romero scheidt, ten noorden van Alba, en anderzijds die van de Langhe op de rechteroever. Deze kant staat duidelijk hoger aangeschreven dankzij de klei-kalkachtige bodems, een wijnstreek rijk aan microklimaten gelinkt aan diverse liggingen en hoogtes. De regio van de DOCG Barolo overlapt een hele keten van steile hellingen ten zuidwesten van Alba. In principe staan enkel de best georiënteerde flanken aangeplant met nebbiolo. In heel Italië staat er ongeveer 5000 ha nebbiolo aangeplant, en 1200 ha daarvan staat in de regio van de DOCG Barolo. Elf gemeenten tellen we, waarvan La Morra, Barolo, Serralunga d’Alba, Monforte d’Alba en Castiglione Falletto de meest gekende zijn. De ondergronden van de eerste twee, samengesteld uit blauwe mergel met veel mangaan en magnesium, geven in principe de meest elegante wijnen die tevens het meest
toegankelijk zijn in hun jeugd. De bruine mergel, rijk aan kalk en ijzer, die we in de drie andere gemeenten aantreffen, hebben de reputatie strengere wijnen te geven. Deze zeer gestructureerde wijnen zouden geschikter zijn om langer te bewaren. Met wijngaarden die tussen 250 en 500 meter hoogte liggen, treffen we er tal van microklimaten. De hoogte speelt dus eveneens een belangrijke rol. Tot de jaren 70 was een Barolo een assemblagewijn van verschillende wijngaarden. Vandaag is dat zowat het tegenovergestelde en zorgen perceelsgewijze selecties voor tal van cuvées. Ze worden aanzien als het topgamma en de prijzen zijn dan ook navenant. Het wijnsyndicaat legde een officiële grensbepaling vast voor al deze sites. Maar natuurlijk speelt ook de handtekening van de wijnmaker een rol, zoals in elke wijnregio.
Nebbiolo, ‘de nevelige’ Dit toonaangevende druivenras van Piemonte heeft karakter. Van alle lokale druivenrassen bezit hij de langste rijpingscyclus. Omdat hij heel vroeg uitbot, loopt hij het risico last te hebben van voorjaarsvorst. En hij is pas volledig rijp wanneer alle andere variëteiten reeds geoogst zijn, waardoor hij regelmatig te kam-
31
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 32
WIJN ONDER DE LOEP
en bittere tannines moeten overeenstemmen om een smaakevenwicht te bekomen, en dat is nu net de kunst van de wijnbouwer.’ Hij vervolgt: ‘Het fruit komt van fenolisch rijp geoogste druiven, niet onrijp maar ook niet overrijp. Daarnaast wordt het fruit ook behouden door een reductieve vinificatie en opvoeding, dus geen oxidatieve. De regels van de appellatie werden vastgelegd in de jaren 60, in een tijd dat er nog geen sprake was van fenolische rijpheid en behoud van het fruit. Om het bittere van de tannines enigzins binnen de perken te houden, stelde men een lange rijping op hout voor: drie jaar in het begin, maar later teruggeschroefd tot twee jaar, plus één jaar op fles. Dit alles om de polymerisatie van de tanninemolecules te laten doorgaan, waardoor de tannines dus zachter worden. Maar de zuurstof die door het hout komt, verorbert het fruit, waardoor het smaakevenwicht tussen fruit en tannines verbroken wordt. De wijn wordt er magerder door, skeletvormig zelfs.’ ELIO ALTARE
pen heeft met klimatologische najaarsperikelen. Daarnaast heeft hij (om correct te rijpen) een ondergrond nodig met genoeg kalk in de samenstelling en een zuidelijke of zuidoostelijke ligging om van zo veel mogelijk zonlicht en warmte te genieten. Bovendien is het een fors druivenras, de opbrengst moet dus strikt gelimiteerd worden willen de tannines fenolisch rijp zijn. Met hoge zuren hebben ze de tendens hard en bitter te zijn. Al deze karakteristieken verklaren wellicht dat nebbiolo het ook al zo lang uithoudt in
Barolo, een wanhopige zaak? de regio. De eerste geschriften dateren van 1303: ‘Nubiola, een vineus druivenras dat krachtige bewaarwijnen geeft.’ (The Wines of Northern Italy, Nicolas Belfrage). Het is ongetwijfeld zijn dikke schil die ervoor zorgt dat nebbiolo goed tegen nevel kan (nebie in het Latijn), wat in deze heuvels aan de voet van de Alpen heel courant voorkomt. De aanplantingsdichtheid voor Barolo varieert van 3700 tot 6000 stokken/ha, al naargelang de wijngaarden. Het maximale rendement dat het lastenboek voorziet is 8000 kg/ha of 56 hl/ha. Gevolg? Als we dat cijfer door 6000 stokken delen, krijgen we een productie van 1,3 kg per wijnstok en met 3700 stokken krijgen we 2,1 kg per wijnstok. Ligt daar een van de redenen voor droge en/of bittere tannines in nogal wat Barolo’s, doordat de opbrengst per stok te hoog ligt? Sommige wijnbouwers zweren bij minder dan 1 kg per wijnstok. Hebben ze gelijk? Hoe dan ook, het is zo dat we in 2009 (heel warm wijnjaar) veel wijnen zien met vegetale, droge en bittere tannies, terwijl de zuren een pak lager zitten dan in 2008 en 2010.
Evenwicht tussen fruit en tannines Mijn collega Herwig Van Hove haalt dit punt aan in zijn boek Château Grand Cru, verschenen in 2006. Ik citeer: ‘Het onafscheidelijke bitter van nebbiolo moet absoluut binnen een zekere limiet gehouden worden, zonder dat is de wijn gewoonweg niet goed. En deze limiet wordt gedefinieerd door het fruit. Fruit
32
OKTOBER/NOVEMBER 2013
Neen, ik denk het niet en als bewijs haal ik graag de degustatie bij Licata Vini aan. Ondanks alles vond ik ook in Alba enkele wijnen meer dan goed. Zo heb ik uitstekende herinneringen aan drie schitterende Barolo’s van domein Bartolo Mascarello waar telkens heel precies en puur fruit in terug te vinden was. Deze pittige frisheid, zonder een spoor van oxidatie, vond ik zowel terug in de wijnen van 2009, 2008 en zelfs in die van 1988. Wijnmaakster Maria-Teresa Mascarello kun je bezwaarlijk ‘modernistisch’ noemen, aangezien ze een aanhangster is van lange maceraties van 30 tot 50 dagen, al naargelang het wijnjaar, met een schillenkoek die regelmatig wordt ondergedompeld. Dit gevolgd door drie jaar houtopvoeding in oude foeders, jaarlijks aftappen en geen filtering voor de botteling. Hier moet dus teruggegaan worden naar de vraag van de opbrengsten. Maria-Teresa: ‘De hamvraag is die van het aantal druiven per wijnstok. Opdat nebbiolo perfect fenolisch rijp is op het oogstmoment, moeten de druiven zeer lang kunnen rijpen. Er zijn acht trossen per wijnstok nodig, niet minder. Wanneer we minderen tot zes of zelfs vier trossen, krijgen we veel te snel een concentratie van de suikers, in de orde van 15 tot 16 graden potentiële alcohol, en dat vooraleer de tannines volledig kunnen rijpen. Het resultaat is een materie die finesse en harmonie mist.’ Hierdoor maakt Maria-Teresa zowat een tegenovergesteld keuze dan de zogeheten moderne wijnmakers. Zij zweren bij lagere
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 33
TOP VAN BAROLO Relatief ontgoocheld na het proeven van de 350 Barolo’s in Alba, stond er een bezoek aan Licata Vini op het programma. Ze verdelen zowat het grootste deel van de beste wijnmakers in Barolo, wijnen die helaas niet op de degustatie in Alba aanwezig waren, met uitzondering van die van Paolo Scovino. Charly en Laurent Licata leggen eerst de nadruk op het moeilijke wijnjaar 2009: warmte en waterstress zorgden er vaak voor dat de tannines het moeilijk hadden om fenolisch rijp te worden, terwijl de aroma’s frisheid en finesse verloren. Nog een parameter waar rekening mee moet gehouden worden is de grote productiediversiteit. Enerzijds zijn er de artisanale wijnbouwers die jaarlijks tussen 70.000 en 130.000 flessen produceren en anderzijds zijn er de grootgrutters die elk jaar miljoenen flessen op de markt brengen. Dit verschil kan de diverse stijlen en kwaliteit verklaren, maar vooral de zekere aristocratische perceptie van Barolo in het gevaar brengen, niettegenstaande zijn boerse achtergrond. En ook mogen we niet vergeten dat de aangeplante wijngaardoppervlakte en het aantal producenten sedert de jaren 70 flink is gestegen. Maar over naar de wijndegustatie van vijf domeinen uit hun gamma. Parusso bezit een waaier aan kleine percelen, verworven door vier opeenvolgende generaties. De Barolo 2008 bezit een neus van licht gemacereerd rood fruit, specerijen en houttonen gelinkt aan de opvoeding op barriques. De smaakaanzet is vrij krokant met een soepele tanninestructuur. De 2009 daarentegen start met geuren van pruimen, zwarte bessen en een discrete vanilletoets. De wijn is iets breder en in de finale ontsnappen we niet aan het kenmerk van dit wijnjaar met een lichte toets van drogende tannines. Renato Corino, in de voetsporen van zijn leraar Elio Altare, houdt van een rijke wijnstijl, krachtig maar evenwichtig. Zijn Barolo 2009 van jonge wijnstokken bezit geuren van pruimen, specerijen en gedroogde rozen, met fraaie tannines in een warme, brede en volle smaak. Nog meer breedte treffen we in de Barolo Rocche dell’Annunuziata met aroma’s van viooltjes en confituur van rode vruchten die in dienst staan van de strakke tannines met in de finale een vleugje alcohol en een drogend puntje. Maar mijn echte voorkeur gaat uit naar de Barolo Arborina 2007, schitterend vineus van smaak, krachtig maar ook fris, met elegant zwart fuit, sappige en zijdezachte tannines: een grote Barolo! Aldo Conterno was bij aanvang een traditionalist, maar ging vervolgens over naar meer actuele vinificatietechnieken. Zijn drie zonen zetten zijn werk verder en blijven eerder trouw aan foeders dan aan barriques. De Barolo Bussia 2008 bezit een schitterende neus, tegelijk krachtig en elegant, met zwart fruit en een houttoets. De smaak zit rond een frisse structuur geweven en een op dit moment nog strak tannineraster dat bitter noch uitdrogend is. Groot bewaarpotentieel. Paolo Scavino met de Cannubi 2004 in een evenwichtig wijnjaar, maar waar nochtans de smaak stroever is ondanks de eerlijke en strakke materie. De opvoeding is enigzins anders door het gebruik van barriques die de wijn harder maken. Elio Altare was de wegbereider van de grote veranderingen in Barolo en wordt aanzien als een modernist. Nochtans bestaat de essentie van zijn kunst eruit de druif zo goed mogelijk aan zijn biotoop aan te passen om zo zijn authenticiteit te bewaren. Ondertussen gaf Elio de leiding door aan zijn dochter, die in de voetsporen van haar vader treedt. Zijn Barolo Arborina 1999 toonde me hoe groot de beste Barolo’s kunnen zijn : schitterend fris met zijdezachte tannines en met een pure expressie van bosvruchten en gedroogde bloemen. Een grote wijn die kracht en finesse aan elkaar koppelt. En nog steeds jong na veertien jaar.
opbrengsten, zeer rijpe druiven die voor een geconcentreerde materie zorgen, ingekorte maceratietijden en een minder lange houtlagering op barriques. Een andere wijnmaker vertrouwde me overigens toe dat sommige wijnmakers zich verplicht zien wijnsteenzuur aan deze rijke materies toe te voegen. Als dat zich werkelijk voordoet, zou dat een ellendige zaak zijn voor Piemonte. Niets van dat bij MariaTeresa, deze kleine dame met grijze haren, duidelijke principes en rebelse blik. Finesse en harmonie vormen de rode draad doorheen de drie geproefde wijnen. De 2008 bezit een intense precisie op gebied van rood fruit, met een pittige smaak waar het bittertje op het einde in evenwicht wordt gebracht door het fruit. De 2009 toont zich wat zachter in de aanzet, met strengere tannines in de finale. De 1988 is fris van smaak, rechtlijnig en elegant, met complexe aroma’s van truffel en teer, terwijl de finale nog steeds mooie tannines bezit met een licht bittertje. Geen speciale cuvées bij Maria-Teresa. Al haar wijnen komen van de vijf wijngaarden gesitueerd in de regio’s van Barolo en La Morra. Volgens haar zorgt dat voor een beter evenwicht. Op deze vijf hectare produceert ze ook wijnen op basis van dolcetto, barbera, freisa en nebbiolo die worden aangegeven binnen de regionale appellatie Langhe. €67.50
Nog kwaliteitswijnen Ook de Barolo van Castello di Verduno wist ik heel erg te appreciëren, een historisch domein dat in de 17de eeuw tot het Huis Savoye behoorde. Er worden drie verschillende Barolo’s geproduceerd, waarvan twee crus. Vooral de vergelijking van tanninestructuren van twee types Barolo vond ik interessant: die van de jaren 1996-1997 gemaakt door de
33
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 34
WIJN ONDER DE LOEP
voormalige wijnmaker en die van de 2005-2006-2007 door Mario Andrion (huisoenoloog sinds 2004). Samengevat, het rustieke en de bitters in de oudste wijnen werden door de veroudering helaas niet weggegomd, terwijl de tannines in de jongste wijnen veel eleganter waren, met sappigheid en fruit, ook al was dat laatste niet altijd precies. De bitters in de finale waren gelukkig nooit overdreven. Nog domeinen met mooie wijnen, in willekeurige volgorde en van het zeer warme wijnjaar 2009: Adelaide Cascina, Azelia, Paolo Scavino, Boroli, Renato Ratti, Ciabot Berton, Gigi Rosso, Conterno Franco, Monti, Anselma Giacomo, Vietti, Abona Marziano en Prunotto.
Bernard Arnould
AGENDA PROEVERIJEN BELGISCHE PROFESSIONALS (per chronologische volgorde)
AD BIBENDUM Eindejaarsdegustatiedagen: 18/11/2013 - 14.00-20.00u Zaal Artis Amsterdam, 22/11/2013 - 16.00-21.00u ad Bibendum Sint-Truiden 23/11/2013 - 13.00-19.00u ad Bibendum Sint-Truiden 24/11/2013 - 13.00-19.00u ad Bibendum Sint-Truiden 25/11/2013 - 16.00-21.00u Zaal Barcelona Antwerpen BIODYVINO 30/11/2013 - 14.00-18.00u 01-07-08-14-15/12/2013 - 14.00-18.00u Proeven van een selectie van bio en biodynamische wijnen.
Lijst van de verdelers • Abonna Marziano - Best Caviar - www.abbona.com • Aldo Conterno - Licata - www.poderialdoconterno.com/ • Azelia - Goessens Wijnen - www.azelia.it • Altare Elio - Licata - www.elioaltare.com • Boroli - www.boroli.it • Cascina Adelaide - www.cascinaadelaide.com/ • Castello di Verduno - www.castellodiverduno.com/ita/ • Ciabot Berton - Wijnen Jacobs - www.ciabotberton.it/ • Conterno Franco - www.francoconterno.it • Corino Renato - Licata - http://corino.it/ENG/winefarm.php • Prunotto - Mafribel - De Clerck/De Coninck*/Global Wineries/ISPC www.prunotto.it/ • Ratti Renato - www.renatoratti.com/ • Rosso Gigi - Colruyt/TGVins - www.gigirosso.com • Scavino Paolo - Licata - www.paoloscavino.com • Vietti - www.vietti.com/it/ • www.langhevini.it/
34
OKTOBER/NOVEMBER 2013
Iedere zaterdag ANGE VIN : Iedere 1ste zaterdag/maand - 11-17u Leuvensebaan, 261 2580 Putte BASIN & MAROT : 14-19u ook op woensdag CAVE DES OBLATS : 14-19u CHATEAUX WIJNIMPORT : 13-18u WIJNHUIS JEURIS: 10-16u WINE NOT
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 35
IVV WINE PARTNERS GRISAR & Co T 04/342 68 92 F 04/ 344 33 73 RUE BASSE-WEZ 339B - 4020 LIÈGE
[email protected] www.cavedesoblats.com
T 02/ 410 47 47 F 02/ 410 14 54 RUE P. VAN HUMBEEK 5 1080 BRUXELLES
[email protected] - www.cinoco.com
03/303.52.43 - 0473 98.05.96 CALLEBEEKSTRAAT 257 B-2620 HEMIKSEM
[email protected]
T 011/26.27.00 - F 011/26.27.66 ALFAJETLAAN 2220 – 3800 SINT-TRUIDEN
T 02/420.94.46 - F 02/420.94.47 RUE PAUL MICHIELSSTRAAT 71 1090 BRUSSEL
T 03/233.03.03
Caviste - Foies gras - Champagnes - Caviars & idées cadeaux
T 0478/29.74.39
VOLKSTRAAT 31 - 2000 ANTWERPEN
BOUTIQUE - 6, RUE GRANDE - 7330 SAINT-GHISLAIN CAVEAUX - 121, RUE SAINT-PIERRE - 7340 COLFONTAINE
[email protected] www.adbibendum.be
[email protected] http://www.eliecuvelier.com
T 02/353 07 65 - F 02/353 07 10 CH. DE BRUXELLES 37 - 1410 WATERLOO
[email protected]
Tel + 352 39 56 88 Fax + 352 39 56 89 52 RUE DE KOERICH L - 8437 STEINFORT www.invinoveritas.lu
T 02/772.40.65 BRUSSELSESTEENWEG 7 9090 MELLE
T & F : 09/233.35.36
Les Caves de L’Abbaye d’Aulne 071 51 98 28 RUE VANDERVELDE 279 - B-6534 – GOZÉE
[email protected] www.alhambra.be
[email protected] http://www.cavesdelabbaye.be/
AVENUE ORBAN 3 - 1150 BRUXELLES
[email protected]
T 02/640.44.65 AV. DU PESAGE 1 - 1050 BRUXELLES
[email protected]
T 02/460 44 65 PL. CDT DEBLOCKPLEIN 21 - 1780 WEMMEL
[email protected]
www.deconinckwine.com
T 065/84 26 32 - F 065/35 49 86 CHAUSSÉE DU ROEULX 47A - 7000 MONS
[email protected] - www.melchior-vins.be
MIS EN BOUTEILLE T 09/356.68.76 F 09/356.69.87 015/51.75.08
T 02/772.50.05 F 02/772 41 21
DUIVEBERGEN 13 A - 3140 KEERBERGEN
[email protected] www.ange-vin.be
FRANKLIN ROOSEVELTLAAN 349/49 B-9000 GENT
OMER DEVIDTSLAAN 62 - 1760 ROOSDAAL
[email protected] - www.banyuls.com
[email protected] www.misenbouteille.net
BRUNIN -GUILLIER T 03/238.05.84 F 03/237.51.13
069 54.61.39 02 375 46 36 GRAND-ROUTE 75-77 B-7530 GAURAIN-RAMECROIX
[email protected] - www.vinsbrunin.be
1469 CHAUSSÉE DE WATERLOO 1180 BRUXELLES
[email protected] - www.chai-bar.be
From the Mediterranean and the New World
T 014/45 13 03 - F 014/45 49 17
0476/580.235
VERLIPARK UNIT B.1.26 - LICHTSTRAAT 2400 MOL
[email protected] - www.labuenavida.be
INDUSTRIELAAN 38 - 1740 TERNAT
[email protected] www.wijnen-chateaux.be
DESPERT & Co ZAGERIJSTRAAT 25 2960 ST-JOB-IN-'T-GOOR
[email protected] - www.despert.be
T 03/658.20.20 - F 03/658.61.51 VORDENSTEINSTRAAT 102 A 2900 SCHOTEN
[email protected] - www.mondovino.be
T +32 2 512 30 66 F +32 2 512 04 66 RUE PIERRE VAN HUMBEEKSTRAAT, 5 BRUSSEL 1080 BRUXELLES
[email protected] • www.palaisduvin.be
Bernard Poulet
S.A.
T +32 2 729 23 41
T 089/85.40.29 - F 089/86.32.96
AVENUE DES OLYMPIADES 20 B-1140 BRUXELLES www.carrefour.eu
KAPITTELSTRAAT 20 - 3740 - BILZEN
[email protected] www.christiaens-wijnhuis.be
T 02/414 41 39 - 0475/27.84.93 RUE DES BÉGUINES 118 - 1080 BRUXELLES www.pouletvins.be -
[email protected]
Publicité payante
Importations de Vins Fins
35
IVV162NLpdf
15/10/13
10:39
Page 36
IVV WINE PARTNERS ABONNEMENT WINE-NOT Spar retail T 02/583 11 11 INDUSTRIELAAN 23 - 1740 TERNAT www.sparretail.be
T 02/513.47.74 F 02/513.53.09 RUE DU COLLÈGE, 39 - 1050 BRUXELLES
[email protected] - www.wine-not.be
Uw geliefkoosde tijdschrift kan u elke twee maanden bij u in de bus vinden + Gratis vijf dropstops 014/21.26.93 Lierseweg 20 - 2200 HERENTALS www.vaneccelpoel.be
[email protected]
Abonnement 6 IVV digit + 16 Newsletter digit 1 jaar 40 € 2 jaar 76 € 1 jaar
2 jaar
(6 nr)
(12 nr)
40 €
76 €
17,50 €
72 CHF
137 CHF
27 CHF
Anderen E.U.-landen
60 €
115 €
Niet E.U.-landen
72 €
137 €
T 071/31.32.27 - F 071/32.54.0 AVENUE J. HENIN 5 - 6000 CHARLEROI
[email protected] www.lavigneraie.com
België, G.H.Lux. Frankrijk, Nederland Zwitserland
T +32 (0)2/454.85.30 F +32 (0)2/454.85.38
BIO – BIODIN NATURE
DORPSTRAAT 68 - 1785 BRUSSEGEM
[email protected] - www.vineplus.be
BASIN & MAROT
IVV Band
Fakturatieonkosten : 5 € voor 1 jaar abonnement, gratis voor 2 jaar www.invinoveritas.apic.be Betaling met VISA-/Eurocard kaart, door overschrijving op naam van APIC In Vino Veritas. Fortis 210-0461297-17 Zwitzerland : Banque Coop CCP 40-8888-1 naar 693796.290090-2.
T 02/347.64.66 F 02/347.41.84
Naam: ............................................................................................................................................................................................................
90A, RUE DU PAGE 1050 BRUXELLES
Voornaam: ................................................................................................................................................................................................
[email protected] www.basin-marot.be
Firma: ............................................................................................................................................................................................................
WIJNAGENTUUR www.vinotrade.be
Adres: ............................................................................................................................................................................................................
Contact 03/658 18 35
Postnum: .................................................................... Gemeente:
...........................................................................................
Land: .............................................................................................................................................................................................................. E-mail: ......................................................................................................................................................................................................... T. 09 220 08 17 - 0479 26 03 12 INDUSTRIEPARK DRONGEN 15 B - 9031 DRONGEN www.vitisvin.be
Vervaldatum:
Publicité payante
Handtekening:
36
The best producers with the best distributors Spain/France/Italy/Portugal/Germany/Austria
T 03/312.24.38 - F 03/312.59.14
FRANK :+32 474 510 656
[email protected]
TEN HOFLAAN 22 - 2980 ZOERSEL
[email protected] - www.biotiek.be
MICHEL:+32 477 752 106
[email protected]
OKTOBER/NOVEMBER 2013
IN VINO VERITAS 294 Dieweg - 1180 Brussel - Belgïe Tel: 32/(0)2.375.44.44 - Fax: 32/(0)2.375.52.51 @mail:
[email protected]
www.invinoveritas.apic.be
IVV 162
Tel: ........................................................................................................ Abonnement start vanaf: ........... /........... /........... Kaart Nr:
VITIS VIN. BVBA
IVV162CovNL
15/10/13
9:57
Page 4
IVV162CovNL
15/10/13
9:57
Page 1
