nummer 3 | 2015
Praktijk is een uitgave van Maastricht Universitair Medisch Centrum+ voor huisartsen en andere verwijzers
Thema Sport en bewegen Nieuw initiatief moet risicogroep aanzetten tot sport Bewegen is altijd goed Feiten en fabels over gezonde voeding Na azM Herstelzorg gaat een wereld open
Prof.dr. Nico van Meeteren (l)
THEMA Sport en bewegen Dat bewegen gezond is voor lichaam en geest weet iedereen. Maar welke
en Bart Bongers
invloed heeft bewegen op ons en onze gezondheid? In deze uitgave van Praktijk laten we zien hoe sport en bewegen bijdragen aan preventie en herstel, zowel in de eerste als tweede lijn. Hoe zien bewegingsprogramma’s eruit en welk effect hebben ze? Maar ook, hoe zet de huisarts zijn patiënten in beweging? Meer bewegen gaat vaak samen met gezonde voeding. Wat is gezond? Hoe super zijn superfoods? Fabels en feiten over voeding en de risico’s bij gebruik van voedingssupplementen. Over risico’s gesproken. Sporten kan leiden tot blessures. De Eerste Hulp kan erover meepraten, evenals menig werkgever. Hoe
‘Better in, Better out’ krijgt verder vorm
kun je blessures voorkomen of in ieder geval de risico’s er op beperken? Een nummer over sporten en bewegen dus, dat brengt reuring.
12
Het zorgconcept Better in, Better out (BiBo) krijgt steeds meer draagvlak in het Maastricht UMC+. Op dit moment loopt er een project bij patiënten die een grote buikoperatie ondergaan. Naar verwachting wordt het zorgconcept later ook gecontroleerd ingevoerd op andere afdelingen van het ziekenhuis.
4
10 11
16
Twee jaar na zijn aanstelling als deeltijdhoogleraar aan
“Om kwetsbare patiënten met een hoog risico te herken-
de Universiteit Maastricht heeft prof.dr. Nico van Meeteren
nen, werken we met maximale inspanningstests.
vorderingen geboekt. Zo verloopt de implementatie van
Daarnaast hanteren we functionele inspanningstests die
het zorg gerelateerde preventieconcept Better in, Better
ook thuis kunnen worden uitgevoerd, zoals een wandel-
out (BiBo), volgens de planning. Doel van BiBo is om al
test of traplooptest. Patiënten kunnen zo zelf preopera-
vóór de ziekenhuisopname de kwetsbare patiënten erop
tief hun fitheid meten, verbeteren en monitoren.
3 ‘Better in, Better out’ krijgt verder vorm | 4 Prof.dr. Luc van Loon: “Bewegen is altijd
te attenderen dat zij zich fysiek kunnen voorbereiden op
Zo wordt direct duidelijk hoe hun conditie is en of er
goed” | 7 Kort Nieuws | 8 Nieuwe initiatief moet risicogroep aanzetten tot sport |
de operatie. Wie vóór de ingreep fitter is, komt er immers
vooruitgang is geboekt. De tests worden gebruikt ter
10 Na azM Herstelzorg gaat een wereld open | 12 Verpleegafdelingen Maastricht
fitter uit. Niet alleen herstelt de patiënt sneller, ook het
voorbereiding van de ziekenhuisopname, maar ook om
risico op complicaties wordt kleiner. Binnen Maastricht
het herstel thuis te monitoren”, aldus Bart Bongers.
UMC+ zetten in op bewegen | 14 Enquête | 15 Uit de Praktijk | 16 Sportfysiotherapeut
UMC+ raken steeds meer professionals betrokken bij het
Erik Wintjens: “Het zou mooi zijn als we de zorg van topsporters kunnen vertalen
zorgconcept en wordt meegedacht over wat nodig is om
Vanuit de medische wereld in binnen- en buitenland
BiBo in de patiëntenzorg te verankeren.
krijgt het preventieconcept BiBo veel aandacht. Nico van
“We zijn begonnen met de zorg van patiënten die een
Meeteren ziet ook in de ziekenhuizen steeds meer initia-
grote buikoperatie ondergaan, omdat hier de ingrepen
tieven en projecten die patiënten aansporen tot bewe-
buitengewoon ingrijpend zijn voor de patiënt. Bij kanker
gen. Maar hij benadrukt dat er meer nodig is.
in de dikke darm-, alvleesklier of lever wordt een stuk
“Onze zorginstellingen zijn nog lang niet ingesteld op
van het orgaan verwijderd. Snel herstel en complicaties
bewegen. Daar gaan nog generaties overheen. Spiegel
voorkomen zijn van groot belang. Daarom wijden twee
aan het roken als voorbeeld. Het heeft jaren geduurd
fysiotherapeut-onderzoekers hun promotieonderzoek
voordat iedereen ervan doordrongen was dat het slecht
aan de implementatie en wetenschappelijke evaluatie
is voor de gezondheid en de overheid en samenleving in
van het BiBo-concept”, merkt Nico van Meeteren op.
actie kwamen met maatregelen. Het zal nog veel tijd en
naar amateurs” | 18 Prof.dr. Fred Brouns: Feiten en fabels over gezonde voeding | 20 Column door Drs. Guy Peeters |
Colofon Praktijk is een uitgave van Maastricht UMC+, (RVE Patiënt en Zorg) i.s.m. Zorg in Ontwikkeling (ZIO) Ontwerp en grafische vormgeving Strategyminds, Maastricht Redactie Hans Fiolet, Ber Huijnen, Job Metsemakers, Liesbeth van Hoef, Ingeborg Wijnands, Geertjan Wesseling, Caroline Robertson, stafdienst Communicatie Maastricht UMC+, Strategyminds Eindredactie Liesbeth van Hoef Fotografie Appie Derks, Alf Mertens, Loraine Bodewes en Daphne Dumoulin Druk Pietermans Lanaken Praktijk is ook digitaal te lezen: www.mumc.nl/actueel/media/magazine-praktijk De volgende uitgave van Praktijk verschijnt 15 december 2015.
energie kosten om iedereen te overtuigen van de noodDe twee promovendi, de fysiotherapeuten Aniek Heldens
zaak van meer bewegen in de zorgcontext. Daarna ver-
en Christel van Beijsterveld beginnen in het Maastricht
andert het gedrag geleidelijk door duurzame infrastruc-
UMC+ en betrekken gaandeweg ook collega-fysiothera-
tuur-, cultuur- en professionaliteitsveranderingen.”
peuten in de eerstelijn erbij. Zo ontwikkelen zij een methode om kwetsbare patiënten die therapie nodig heb-
Meer informatie op www.mumc.nl zoekterm ‘Better in
Suggesties voor de redactie? Bel of mail Ellen Kennes, stafdienst Communicatie Maastricht UMC+, telefoon 043 387 44 58, e-mail
[email protected]
ben tijdig te herkennen. “Fitte mensen zijn prima in staat
Better out’.
Huisartsen Servicedesk telefoon 043 387 44 80
project coördineert.
om zichzelf voor te bereiden als ze adviezen en de juiste sturing krijgen”, aldus Bart Bongers, de postdoc die het 3
Prof.dr. Luc van Loon:
“Al ben je 60 of 90, bewegen is altijd goed. Het liefst zo intensief mogelijk!” Ouder worden gaat gepaard met de nodige gebreken: de botten worden broos, de gewrichten stijf en de spieren slap. Accepteer het maar, was lang het devies. Tot voor kort! Want recent onderzoek van Maastricht UMC+ onder leiding van prof.dr. Luc van Loon, hoogleraar Fysiologie van Inspanning en Voeding, bewijst het tegendeel. “Je bent nooit te oud om je spierstelsel sterker te maken en het prestatieniveau van je lichaam te verbeteren. Dat kan door een effectieve combinatie van voeding en fysieke inspanning.”
Hoe kan het toch dat de één met 80 nog kwiek en fit op
De eiwitten in onze voeding zetten aan tot spiereiwit-
de fiets springt, terwijl de ander met 60 al uit de running
synthese, de beweging zorgt voor het signaal dat de
lijkt? De discrepantie tussen de gezondheidsverschillen
spieren ertoe aanzet om nieuw spiereiwit aan te maken.
onder ouderen triggerde de secties Bewegingsweten-
Sterker nog: beide stimuli versterken elkaar. Je hebt én
schappen en Humane Biologie van Maastricht UMC+/
de juiste voeding én de juiste vorm van fysieke inspan-
Universiteit Maastricht tot nader onderzoek. Intussen
ning nodig om spiermassa te behouden. Met als gulden
worden de oorzaken steeds duidelijker. Voor een deel is
regel: hoe meer je beweegt, des te efficiënter maak je
het verloop van het verouderingsproces genetisch
gebruik van je eiwit.”
bepaald: daar kan je weinig aan veranderen. Maar voor een minstens zo belangrijk deel, zo blijkt uit het onder-
Anabole resistentie
zoek, bepaalt onze leefstijl hoe we ouder worden: een
Nu ervaart iedereen bij het ouder worden aan den lijve
leefstijl met voldoende fysieke inspanning in combinatie
dat ook de factor leeftijd van invloed is op ons spierstel-
met gezonde voeding zorgt ervoor dat je langer fit blijft.
sel. Naast het feit dat veel ouderen over het algemeen
Daar heeft de individuele senior dus wel invloed op.
minder en dus ook minder eiwit eten, worden we minder gevoelig voor de spierstimulerende werking van amino-
Dynamisch systeem
zuren. Hierdoor neemt de spiereiwitsynthese na het eten
Het grote geheim van een fitte oude dag ligt volgens Van
van een maaltijd af en verslechtert de kwaliteit en
Loon opgesloten in onze spiermassa. “Lange tijd is
opbouw van nieuwe spieren. Deze anabole resistentie is
gedacht dat ons spierstelsel een statisch systeem is dat
één van de oorzaken van het verlies van spiermassa, wat
met het ouder worden in kwaliteit achteruit gaat.
weer leidt tot verminderde functionaliteit en een toene-
Tegenwoordig weten we dat het spierstelsel een dyna-
mend risico op chronische gezondheidsproblemen zoals
misch systeem is, waarin continu spieren worden aange-
obesitas en diabetes type 2.
maakt en afgebroken. De turnover omvat 1 à 2% per
4
dag. Dat betekent dat alle spieren in ons lijf binnen 2 à
Blijven bewegen
3 maanden volledig vernieuwd zijn. Dit proces verloopt
Hoe anabole resistentie precies ontstaat, is nog niet
bij oud en jong vrijwel in hetzelfde tempo en wordt
bekend. Wel staat vanaf nu vast dat fysieke inspanning
gestimuleerd door twee factoren: voeding en beweging.
of juist het ontbreken daarvan een belangrijke factor is. 5
Prof.dr. Luc van Loon: “Je hoeft niet meteen naar de sportschool om een actief leven te kunnen leiden. Er is voor iedereen een beweegprogramma, al is het voor de tv.”
Alledaags bewegen
Al ben je 60 of 90, bewegen is altijd goed. Het liefst zo
ken, boodschappen doen, koken, in de tuin werken, de
intensief mogelijk. Luc van Loon: “In ons onderzoek
trap oplopen of zo nu en dan een kniebuiging doen: het
zien we dat ouderen die meer fysieke inspanning ver-
hoort allemaal bij een actief leven. Maar soms heb je wat
richten ook gevoeliger worden voor de anabole stimulans
extra inspanning nodig, bijvoorbeeld na ziekte of na een
van voeding. Hiervoor hebben we gekeken naar de
operatie. Vaak gaan we onze ouderen dan ontzien, ter-
mate waarin voedingsstoffen worden opgenomen in
wijl zij meer baat hebben bij activiteit om de spieren die
ons lichaam: ongeveer 10% van de eiwitten in een
cruciaal zijn voor de meest basale dingen (zoals opstaan,
maaltijd is binnen 5 uur omgezet in spierweefsel!
lopen en naar het toilet gaan) te trainen. Door hen te
Kortom, je bent wat je zojuist gegeten hebt. Letterlijk.
helpen om zo snel mogelijk hun oude beweegpatroon
Wie eerst beweegt en daarna eiwitrijk eet, versterkt dit
terug te krijgen, kun je het verschil maken tussen hulp-
effect dat wel 24 uur aanhoudt.”
behoevend worden of een zelfstandig leven leiden. Bovendien, met sterke spieren win je niet alleen aan
1,3 kilo
kracht, maar ook aan wendbaarheid. De spieren maken
Het omgekeerde is ook waar. Wie niet beweegt, neemt
je soepeler en beter in balans, waardoor je minder snel
minder eiwitten op en verliest snel spiermassa. Luc van
valt. En als je valt, breek je minder snel iets. Uiteindelijk
Loon: “Dat proces verloopt schrikbarend snel. Iemand
maken sterke spieren je niet alleen sterker, maar ook
die één week immobiel is en in bed ligt, verliest 1,3
gelukkiger. Je voelt je beter in je vel. En daar kun je van
kilogram aan spieren. Als je ziek bent of koorts hebt
jongs af aan tót aan je 100ste en zelfs nog daarboven
gaat dit proces nog sneller, mede doordat de eetlust
aan werken.”
vermindert. Als het even kan, voed je dus geen mensen
KortNieuws
Dat sporten gezond is, weet iedereen. Maar slechts één op de tien mensen haalt de beweegnorm van 150 minuten sporten per week. Voor de mensen die niet aan sporten
Bewegingsmeter ingebed in de zorg voor diabetici en longpatiënten zeer effectief
toekomen, is er goed nieuws. Er zijn ook alternatieve activiteiten om toch voldoende
Dagelijks meer bewegen draagt
beweging te krijgen. Alledaagse beweging
bij aan een betere conditie, ver-
zoals huishoudelijke klussen, tuinieren,
mindering van klachten en een
staan, de hond uitlaten en zelfs shoppen, is
betere kwaliteit van leven, maar
wellicht nog effectiever dan sporten. Dat
door benauwdheid of overge-
blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Zo
wicht is dit voor diabetici en
dalen na veel slenteren, het cholesterolge-
longpatiënten vaak moeilijk. Een
halte en de vetten in het bloed. Zelfs meer
speciaal ontwikkelde tool blijkt
dan na een uur intensief fietsen. Meer over
zeer effectief te zijn. Gemiddeld
het onderzoek op www.maastrichtuniversity.
gingen de deelnemers aan het
nl en www.gezondidee.mumc.nl, zoekterm
onderzoek 11 minuten per dag
‘slenteren beter dan sporten’.
meer bewegen. Dat is de conclu-
Actieplan Meebewegen
sie van een evaluatieonderzoek bij 24 huisartsenpraktijken waarop Sanne van der Weegen en Renée Verwey 16 september aan de Universiteit Maastricht zijn gepromoveerd. De tool bestaat uit een bewegingsmeter, die draadloos is verbonden met een smartphone en een online coaching systeem. Via
Met het actieplan Meebewegen wil de gemeente Maastricht sport en
een app en op een website is te
die in bed liggen maar laat je hen aan tafel eten. Of
Meer informatie voor tips om gezond en vitaal oud te
bewegen een grotere rol laten spelen in met name het sociale domein.
zien hoeveel minuten er bewo-
beter nog, je stimuleert hen een ommetje te maken of
worden op www.gezondidee.mumc.nl.
Inzet is de zelfredzaamheid van kwetsbare mensen te versterken door
gen is in relatie tot persoonlijke
wat sportieve inspanning te doen. En met name kwets-
Meer over het onderzoek van prof. dr. Luc van Loon is te
middel van sport en bewegen. Burgers die sporten en veel bewegen
doelen. Gebruik van de tool is
bare patiënten en ouderen begeleid je na ziekte of na
lezen op www.maastrichtuniversity.nl.
zijn immers gezonder van lijf, leden en van geest. Het complete aan-
ingebed in een zorgprogramma
een botbreuk met een gericht revalidatieprogramma.
bod van sporten en bewegen, inclusief de maatwerkprogrammering
dat bestaat uit extra consulten
Want het goede nieuws: het verlies aan spiermassa is
in de achterstandswijken, is nu gebundeld in een speciale
bij de praktijkondersteuner. In
niet onoverkomelijk. Het zal even duren, maar door
brochure en een productenboek.
de huisartsenpraktijk kan de
beweging en krachttraining bouw je vrij snel weer
Meer info vindt u op: www.maastrichtsport.nl/
praktijkondersteuner de beweeg-
sterke spieren op. Combineer je de fysieke inspanning
sport-en-beweegaanbod-maastricht/home.
resultaten van gebruikers van de
met een afgewogen dieet, dan zit je binnen enkele
tool via het coaching systeem
maanden weer terug op het oude niveau.”
monitoren. Meer informatie op
Sterker en gelukkiger
www.mumc.nl en
Een belemmerende factor is dat vooral veel ouderen
www.maastrichtuniversity.nl,
bang zijn om te bewegen. Of zij denken dat zij van-
zoekterm ‘bewegingsmeter’.
wege een beperking niet kunnen bewegen. Van Loon: “Je hoeft niet meteen naar de sportschool om een actief 6
leven te kunnen leiden. Er is voor iedereen een beweeg-
Iemand die één week immobiel is en in bed ligt, ver-
programma, al is het voor de tv. En ook de tafel dek-
liest 1,3 kilogram aan spieren.
7
Limburg is een Bourgondische provincie. We houden van gezelligheid, lekker eten en drinken. Deze leefstijl heeft ook een keerzijde. In vergelijking met andere provincies heeft Limburg meer rokers en mensen met overgewicht. Sport staat voor de Bourgondiërs op een laag pitje. Nergens is de levensverwachting zo laag. Daar moet het project ‘Bewegen is beter’ verandering in brengen. Speciale laagdrempelige bewegingsprogramma’s voor instromers moeten het sporten aantrekkelijk maken, ook voor de mensen die minder gemotiveerd zijn. Aanmelden gebeurt via een speciale website, die voor iedereen openstaat: www.bewegenisbeter.nl. Daarna worden belangstellenden door de sportaanbieder persoonlijk benaderd met een voorstel op maat. Voor een gereduceerd tarief kunnen ze een paar maanden lang proeven aan sporten als tennis, fysiofitness, yoga, wandelen of badminton en zo ervaren of de sport iets voor ze is.
Zittend vlnr: Johan Welkenhuysen (123fit), Ineke Paulussen (Voorz. Sportraad Valkenburg), Anne Super (ZIO). Staand vlnr: Diana Derkx (Gem. Valkenburg), Gaspard Knops (Huisarts), Brigitte Willems (Fysiotherapeut) en Roland Harmsen (JustGoo).
De huisartsen, praktijkondersteuners en fysiotherapeuten in Valkenburg vormen een belangrijke schakel in het
neer op minimaal 10.000 stappen per dag. Dat haalt bijna
project. Zij moeten hun patiënten wijzen op de website
niemand. Als ik naar mij zelf kijk, kom ik op een gemid-
Bewegenisbeter.nl en hen overtuigen van de noodzaak
delde dag niet verder dan 5.000 stappen. En dan ben ik
om meer te bewegen. In eerste instantie richten zij zich
best actief en laat ik na het werk de hond uit. Ik denk dat
op de patiënten in de ketenzorg, veelal mensen van vijftig
een gemiddelde Bourgondiër hooguit 3.000 stappen
jaar en ouder met chronische aandoeningen als diabetes-,
haalt.”
hart- en vaatziekten of longaandoeningen. Als patiënten ervaren dat ze een probleem hebben, zijn
Nieuw initiatief moet risicogroep aanzetten tot sporten
Bewegen is beter Sportaanbieders zijn er volop in Valkenburg. Toch laten juist de mensen die beweging zo hard nodig hebben, vaak patiënten uit de ketenzorg, sportclubs structureel links liggen. Om dit patroon te doorbreken, hebben aanbieders, huisartsen en fysiotherapeuten in samenwerking met ZIO en de Sportraad het project ‘Bewegen is beter’ opgezet.
“Als ik mijn patiënten zeg dat ze meer moeten bewegen
ze meestal gemotiveerd om aan hun conditie te werken.
of afvallen, heeft dat geen enkel effect. Als huisarts kon
Daarbij zijn de speciale, laagdrempelige bewegingspro-
ik ook niets concreets aanbieden op het gebied van bewe-
gramma’s die via de website worden aangeboden een
gen, enkel patiënten doorverwijzen naar een sportclub.
extra duwtje in de rug. Op 8 september was de aftrap van
Echter, de drempel om zich aan te melden bij een sport-
het pilotproject. Het is de bedoeling dat het project vol-
club ligt hoog, vooral voor de mensen die sporten nooit
gend jaar na de evaluatie verder wordt uitgerold. “Ik ben
interessant hebben gevonden”, licht huisarts en initiatief-
al tevreden als we een kwart van de mensen die nu in de
nemer Gaspard Knops toe.
ketenzorg zitten, bereiken. Dan heb je het over duizend mensen. Dat zal nog wel een paar jaar duren.”
‘Dat kan ik niet. Sporten is niets voor mij. Ik beweeg al genoeg. Zie je mij met mijn moddervet figuur al tussen
“Het mooie is dat we dankzij de reguliere controles in de
die slanke dennen staan?’ Dergelijke opmerkingen hoort
ketenzorg beschikken over vaste meetmomenten”, vult
fysiotherapeute Brigitte Willems regelmatig als ze het
Brigitte Willems hem aan. “Zo krijgen patiënten meteen
onderwerp sport en beweging aankaart bij patiënten.
het harde bewijs dat sporten loont. Ze zien dat hun bloed-
“Daarom is het zo belangrijk dat deze mensen in een
druk en basishartslag verbeteren, en dat hun lichaamsge-
speciale groep terechtkomen waar ze zich kwetsbaar
wicht afneemt. Dan ervaren ze vanzelf dat ze het allemaal
kunnen opstellen. Alleen in speciale groepen met lotgenoten
niet voor niets doen. En uiteindelijk heeft iedereen daar
kunnen ze ontdekken dat sporten leuk is voor iedereen.”
baat bij, niet alleen de patiënt zelf, maar ook de maatschappij, want de ongezonde leefstijl kost de gemeen-
Maar hoe stimuleer je mensen die van huis uit het sporten
schap handenvol geld.”
nooit hebben meegekregen en die vinden dat ze al beweging genoeg hebben, om zich aan te melden? Huisarts
Meer informatie op www.bewegenisbeter.nl.
Gaspard Knops heeft een probaat middel. Maak de patiënten bewust van hun probleem. “Als mijn patiënten aangeven dat ze al genoeg bewegen, vraag ik ze om een 8
stappenteller te gebruiken. Voldoende beweging komt
9
Geriatrische revalidatie brengt ouderen in beweging
Na azM Herstelzorg gaat een wereld open Kwetsbare ouderen die revalidatie nodig hebben omdat ze kampen met meerdere gezondheidsproblemen en minder goed herstellen na een medische ingreep, komen vaak terecht bij azM Herstelzorg. Met behulp van een revalidatieprogramma op maat, worden ze voorbereid op een veilige terugkeer naar huis. Voor patiënten die voorheen nauwelijks buitenshuis kwamen, gaat er een wereld open.
Bij azM Herstelzorg revalideren jaarlijks zo’n 600 ouderen.
“Als mensen dankzij onze uitleg en door middel van
thuissituatie kunnen worden gedaan. Bovendien zijn er
Een kwart van de patiënten revalideert na een hersen-
praktische oefeningen weer de dagelijkse activiteiten
tegenwoordig beweegprogramma’s op televisie met
infarct. Het merendeel van hen komt om te herstellen
kunnen uitvoeren, zaken waarmee ze voorheen grote
voor hen geschikte oefeningen.”
van een heup- of knieoperatie, of de gevolgen van een
moeite hadden, komt de motivatie om meer te bewegen
Net als bij azM Herstelzorg, waar wordt gewerkt met
val thuis. De meeste patiënten zijn hoogbejaard, kwets-
vanzelf. Mijn ervaring is dat de patiënten zelf goed kun-
revalidatiedoelen, stelt ook de eerstelijnsfysiotherapeut
Sinds 2011 is azM Herstelzorg samen met
baar, revalideerbaar en er is vaak sprake van multi-
nen aangeven wat zij willen, maar dat ze niet weten hoe
na ontslag uit azM Herstelzorg in samenspraak met de
Universiteit Maastricht, Maastricht UMC+, de regio-
pathologie.
ze hun doel kunnen bereiken”, vult Friederike Huijsmans,
patiënt nieuwe doelen op. “Die doelen kunnen heel een-
nale huisartsenorganisatie ZIO, meerdere thuis-
fysiotherapeute met als specialisatie oedeemtherapie,
voudig zijn, zoals wat vaker het huis uitgaan. De favo-
zorgorganisaties en eerstelijns behandelaars ge-
aan.
riete winkel, die vijftig meter verderop ligt, maar die
start met het project ‘Op weg naar Herstel’.
eerder door de lichamelijke problemen onbereikbaar
Dit project is gericht op het ontwikkelen, implemen-
“Als specialistische ziekenhuiszorg niet meer nodig is en naar huis gaan nog geen optie is, bijvoorbeeld door complicaties en gebrek aan mantelzorg, dan komen wij
Veel patiënten waren al niet fit voor de medische ingreep
was geworden, komt weer in beeld. Dat houdt in dat
teren en evalueren van een zorgpad geriatrische
in beeld. Het gaat altijd om een kortdurende opname.
of ziekenhuisopname. Het bewegen weer oppakken,
voor veel mensen de wereld na de opname bij azM
revalidatiezorg voor de doelgroep overige diagno-
Tijdens de opname bij azM Herstelzorg, die varieert van
kost ze daardoor veel moeite. “Daarom is het blijven
Herstelzorg opeens een stuk groter wordt”, legt
sen. Het ontwikkelde zorgpad bestaat uit afspraken
enkele weken tot drie maanden, leren patiënten om te
bewegen, ook na de geriatrische revalidatie, zo belang-
Friederike Huijsmans uit.
over triage, transfers, overdrachten en het betrek-
gaan met hun functionele beperkingen en situaties die
rijk. Bij hun vertrek dragen we de patiënten over aan de
ze thuis tegenkomen. Insteek is altijd de zelfredzaamheid
fysiotherapeut in de eerste lijn. Deze kan als het nodig
Haar ervaring is dat de meeste patiënten bij azM
vergroten, zodat patiënten thuis veilig en zelfstandig
is met de patiënten aan huis de activiteiten oefenen waar
Herstelzorg weer opleven omdat ze door de handreikin-
In 2014 lag de nadruk voor de samenwerkingspart-
kunnen functioneren. Daar is hun persoonlijk revalida-
ze nog moeite mee hebben. Verder zorgt deze er ook
gen die ze er krijgen zelfstandig meer kunnen doen.
ners op de verbetering van overdracht en overgang
tieplan op afgestemd”, benadrukt Anita Ubachs, fysio-
voor dat de patiënten in conditie blijven en dus ook blij-
Daardoor worden ze in zekere zin ook uit het sociaal
naar de eerste lijn. In overleg met de thuiszorgor-
therapeute met als specialisatie geriatrie.
ven oefenen en bewegen na hun herstel. Hierbij wordt
isolement gehaald. “De groepsactiviteiten worden door
ganisaties en de huisartsen is er gewerkt aan een
ken van patiënt en mantelzorger.
rekening gehouden met de norm van bewegen. Dit bete-
de meeste patiënten als zeer prettig ervaren. Samen met
verbeterd overdrachtsformulier en logistieke
De patiënten worden tijdens hun revalidatie begeleid
kent dat de geriatrische patiënt dagelijks minstens der-
lotgenoten actief en lichamelijk bezig zijn, bevordert het
afspraken betreffende de overdacht. Het resultaat
door een multidisciplinair behandelteam onder leiding
tig minuten matige tot intensieve beweging nodig
herstelproces. Bovendien kunnen ze ook ervaringen uit-
hiervan werd positief geëvalueerd en opgenomen
van een specialist ouderengeneeskunde. Zij leren weer
heeft,” aldus Friederike.
wisselen. Regelmatig ontstaan blijvende sociale contac-
in de ketenafspraken.
hoe ze zelfstandig en veilig in het dagelijkse leven kun-
10
Op weg naar herstel
ten.”
nen functioneren. Dit betekent dat ze weer leren om
Dat hoeft helemaal niet moeilijk te zijn, verklaart Anita
transfers te maken, lopen, (eventueel met behulp van
Ubachs. “Er zijn voldoende mogelijkheden om ouderen
loophulpmiddelen), en traplopen, maar ook hoe ze de
aan te sporen om deze norm te halen en bij te houden.
toiletgang weer veilig en zelfstandig kunnen uitvoeren.
Dan moet je denken aan simpele oefeningen die in de
Meer informatie kijk op www.azmherstelzorg.com. 11
Verpleegafdelingen van Maastricht UMC+ zetten in op bewegen COPD-patiënte Marie Lahaye (71) uit Maastricht is de eerste dag na de opname gestart met oefenen. Haar conditie gaat zienderogen vooruit. Thuis komt ze de deur niet meer uit, maar in het ziekenhuis loopt ze al na vijf dagen samen met de therapeut de lange afdelingsgang op en af.
Van in bed blijven liggen, word je niet beter Was vroeger het credo: in bed word je beter. Nu is niet-bewegen het nieuwe roken. Maastricht UMC+ zet ziekenhuisbreed alle zeilen bij om patiënten aan te sporen om al tijdens de opname meer te bewegen. Iedereen heeft er baat bij. De patiënt herstelt sneller en kan eerder naar huis. Het ziekenhuis heeft meer kostbare bedden tot zijn beschikking.
Uit recente onderzoeken blijkt dat een oudere patiënt
veel bereikt. Als een patiënt op dag twee al twaalf minu-
tijdens een ziekenhuisopname hooguit drie à vier minu-
ten uit bed komt, kan hij twee dagen eerder naar huis”,
ten beweging per dag krijgt. Dat is bedroevend weinig.
aldus de adjunct-directeur. Om die reden realiseert het
Zelfs
Ron
facilitair bedrijf van het ziekenhuis meer kleine zitjes,
Warnier schrok van deze cijfers. “We hebben het niet
verpleegkundig
specialist
Ouderenzorg
vooral op de afdelingen zonder huiskamers. Ook wor-
over sporten, maar over basale dingen zoals even over
den her en der hometrainers geplaatst en huiskamers
de gang lopen of aan tafel gaan zitten tijdens de maal-
worden meer uitnodigend ingericht. Verder worden er
tijd. Daar moet wat aan te doen zijn. Zeker omdat bewe-
faciliteiten getest die patiënten moeten mobiliseren
ging het herstelproces bevordert. Een zeventigplusser
zoals meer hoog-laagbedden en antislipsokken.
die tien dagen op bed ligt, komt er vijftien jaar ouder uit.
Daarnaast wordt het verplegend personeel getraind in
De spieren en longcapaciteit raken bij ouderen veel snel-
het aanreiken van methodes om patiënten te stimuleren
ler uit balans.”
om meer te bewegen. “Op onze afdeling vragen we kwetsbare ouderen om in de huiskamer te eten”, vertelt
Voor de hoofden van de verpleegafdelingen waar veel
Roger Muyters, hoofd verpleegafdeling Orthopedie. “Alle
ouderen liggen zoals Orthopedie en Longziekten, heeft
patiënten die een heup- of knieprothese-operatie heb-
het stimuleren van bewegen stimuleren dan ook grote
ben ondergaan, krijgen in een vroeg stadium activitei-
prioriteit. Dat vraagt om een cultuuromslag.
ten-therapie aangeboden. Deze oefeningen vinden altijd
“Verpleegkundigen zijn van huis uit servicegericht
plaats in de huiskamer. Zien bewegen, doet bewegen.
bezig. Nu moeten ze leren om zich ‘minder servicege-
Patiënten die hetzelfde traject doorlopen, kunnen zich
richt’ op te stellen en de zelfredzaamheid te stimuleren.
aan elkaar optrekken. En veel ruimte heb je niet nodig.
Patiënten krijgen hun eten niet meer op bed, maar wor-
Een kleine trap om het traplopen te oefenen, kun je
den gevraagd aan tafel te eten, bij voorkeur in de huis-
overal kwijt.”
kamer. Vooral voor ouderen die geleerd hebben dat ze in bed liggen om beter te worden, is dit een grote
Beweging stimuleren is maatwerk. Zo heeft Rosalien
omslag”, bemerkt Anne-Marie Westerbeek, adjunct-direc-
Hoedemaker, hoofd klinische afdeling Longziekten, te
teur van de RVE Beschouwend en Chronische Ziekten.
maken met een zeer kwetsbare groep chronisch zieken. “Van COPD-patiënten kun je niet verwachten dat ze uit
12
Op diverse fronten wordt gewerkt aan de revalidatie van
bed komen om te eten. Dan kunnen ze de rest van de
patiënten. Zo komt veel eerder dan voorheen de fysio-
dag niets meer. Toch zetten we in op beweging, zelfs als
therapeut aan het bed. De insteek is: eerder en meer
de patiënt op de medium care ligt, zoals oefeningen op
bewegen. “Als we de dagelijkse beweging kunnen
bed. De fysiotherapeut is voortdurend bezig met het
optrekken van vier naar twaalf minuten, hebben we al
vinden van de juiste balans. Als de patiënt zodanig aan
13
Vlnr: Rosalien Hoedemakers, Anne Marie Westerbeek,
Meer bewegen en gezonde voeding is belangrijk voor lichaam en geest. We weten allemaal wat een gezonde leefstijl is. En toch is het moeilijk om ons er aan te houden. Uit de praktijk ging op onderzoek uit in de wachtkamers van het ziekenhuis. Hoe belangrijk vinden bezoekers en patiënten een gezonde leefstijl en wat doen ze er zelf aan?
<
Ron Warnier, Roger Muyters.
Uit de
praktijk
Voor Truus Gulikers (73) uit Bunde is een gezonde leefstijl pure nood-
gezondheid heeft ingeboet en specifiekere zorg
ren hoe het met hen gaat. Bij de afdeling Longziekten
zaak. “Omdat ik levercirrose heb, mag ik geen vet eten. Vanwege mijn
nodig heeft, dan kan hij worden doorverwezen naar
wordt bij ontslag van de patiënt diens huisarts of
aanleg voor suikerziekte moet ik ook een streng dieet volgen en veel sporten.
Ciro in Horn. Daar hebben ze speciale advanced
praktijkondersteuner benaderd met de vraag of ze
Natuurlijk mis ik op sommige momenten een lekker glas wijn, maar tot nu
care-bedden voor mensen die het normale revalida-
de vinger aan de pols houden. Onderdeel daarvan is
toe heb ik er geen moeite mee. Ik voel me goed en zit lekker in mijn vel.
tietraject niet aankunnen.”
een huisbezoek om te kijken hoe de woonomstan-
Sporten doe ik al mijn hele leven. Zo zwem ik drie keer per week, ga ik
digheden zijn en of die om verbetering vragen.
twee keer per week naar de sportschool en wandel ik regelmatig. Maar
Op verzoek van patiënten investeert het ziekenhuis
Roger Muyters: “Het zijn juist de kleine dingen die
ook het huishouden en de tuin houden me in beweging. Ik heb een tijdje
ook meer tijd en energie in de nazorg. Op de afde-
zo belangrijk zijn voor deze groep patiënten.
geëxperimenteerd met superfoods zoals speciale granen voor het ontbijt.
ling Orthopedie bijvoorbeeld worden patiënten een
Dingen die wij door de flow van ons werk helaas uit
Maar nee, dat was het niet voor mij. Net zo min als voedingssupplemen-
paar weken na hun ontslag gebeld om te informe-
het oog dreigen te verliezen.”
ten. Dat heb ik allemaal niet nodig.”
praktijk
Geef uw mening: http:// praktijk.mumc.nl
enquête
Als binnenvaartschipper krijgt Auke Volker (63) uit Maasbracht genoeg beweging, vindt hij zelf. “Het schip en het ruim schoonmaken en onderhouden. Aan boord ben je voortdurend bezig. Alleen tijdens het varen, zit je stil”, merkt Volker op. “Ook als we aan wal zijn, zorg ik dat ik in beweging blijf. Zo doen mijn vrouw en ik de boodschappen altijd op de fiets. Ik help haar met huishoudelijke klussen in huis en we tuinieren.” Op de vraag of hij een gezonde leefstijl heeft, moet hij een beetje
<
lachen. “Jawel, of laat ik het zo zeggen, ik weet in elk geval wanneer ik niet gezond bezig ben. We eten altijd gevarieerd. Ik ben geen snoeper,
<
maar ik houd wel van chips op zijn tijd. Maar ook dat doe ik met mate. Praktijk is een uitgave, gericht op de samenwerking tussen het Maastricht UMC+ en haar directe samenwerkingspartners in de eerste lijn. Het doel van Praktijk is het verbeteren van de informatievoorziening en -uitwisseling tussen eerste en tweede lijn. Praktijk verschijnt nu ruim zes jaar en we zijn benieuwd naar uw mening. Wij vragen u een korte vragenlijst in te vullen. Dit neemt circa 5 minuten in beslag. U vindt de online vragenlijst op http://praktijk.mumc.nl. Bij voorbaat hartelijk dank voor uw medewerking!
Ik eet geen hele zak leeg op een avond. Een zak gaat bij ons wel drie dagen mee.”
Voor een man van 74 voelt de heer P. Kusters uit Meerssen zich nog kwiek. “Ik wandel nog elke dag. Het afgelopen weekend zijn mijn vrouw en ik nog in Monschau geweest. We hebben er wel 1.001 trappen gelopen. We waren niet buiten adem en we hadden geen spierpijn”, vertelt
Pagina 1
verwijzers
Maastricht Universitair Medisch
Centrum+ voor huisartsen
en andere verwijzers
hij trots. In zijn jonge jaren was hij een fervent sporter; hij zat op turnen, Praktijk is een uitgave van
PR
A
5
KT
Maastricht Universitair Medisch
Centrum+ voor huisartsen
nummer 1 | 2015
Praktijk is een uitgave van
huisartsen en andere
en andere verwijzers
Praktijk is een uitgave
van Maastricht
Universitair Medisch Centrum
+ voor huisartsen
en andere verwijzers
AR
Centrum+ voor
nummer 3 | 2014
Universitair Medisch van Maastricht Praktijk is een uitgave
Praktijk is een uitgave van Maastricht Universitair Medisch Centrum+ voor huisartsen en andere verwijzers
A
Praktijk is een uitgave van Maastricht Universitair Medisch Centrum+ voor huisartsen en professionals
nummer 3 | 2013
14:15
nummer 4 | 2012
17-12-2008
nummer 1 | 2011
nummer 1 | 2009
081125 Praktijk 1
IJK 5
J
voetbal en judo. Maar intensief sporten lukt hem niet meer, vooral niet nu hij een nieuwe knie heeft. “Als je maar zorgt dat je in beweging blijft en gezond eet. En dat laatste doen we zeker. We eten normaal, we eten gevarieerd en niet te veel. Bovendien koken we nog ons eigen potje. Op onze leeftijd is dat best bijzonder. Om me heen zie ik genoeg mensen
De Stichting Regionale HuisartsenZorg Heuvelland:
Een sterke partner in transmurale zorg Directeur Erica Posma blij met HKZ-keurmerk huisartsenpost
Kwaliteit gaat leven Thema Geestelijke gezondheidszorg Marktwerking funest voor GGZ rum Ciro Zorgstraat hart- en vaatcent Wiro Gruisen: ‘oude huisarts in nieuw jasje’ Anderhalvelijnszorg Academisch Slaapcentrum kanker Groeiendewordt de toekomst Meer psychiatrische zorg met minder bedden zorgpadbegeleiding bij prostaat Persoonlijke managelijke Consulten Risico Thema Verander Gezamen r l culai Carrouse nker iovas interesse PGD bij borstka ingen in de zorg begint én eindigt vaak bij de huisarts tricht UMC+ Card De wethouders kkamer de zorg Wijkv Handenteam Maas Thema Medicatie Waarom over transitie in end door de spree zorgpremies blijven stijgen. erpleegkundige Van der ion Making: Dans nt 3.0 Stelt over herindic .. Voorzitter Priva ment Shared Decis Veranderingen op het gebied e Risicomanageme cy-commissie Van aties van medicatie Jan Broeren Maastricht Studi De in Engelshoven over seur VGZ over Samen regis privacy preferentiebeleid Medicati e en voorschrijfgedrag
Harm Jan Driessen:
14
Ketenzorg
die regelmatig naar de frituur lopen. Alhoewel, als het even kan, gaan ze ook nog met de auto.” 15
Sport en beweging zijn naast gezonde voeding onlosmakelijk verbonden met een gezonde leefstijl. Keerzijde is dat intensief bewegen gepaard kan gaan met blessures. Sportfysiotherapeut Erik Wintjens heeft zich gespecialiseerd in een snelle en effectieve diagnose en begeleiding van sportletsel. Zijn ambitie is sporters zo snel mogelijk weer op hun oude sportniveau te krijgen. Maar nóg liever draagt de sportfysiotherapeut bij aan preventie van blessures. “Met goede begeleiding kan veel leed worden voorkomen.”
Erik Wintjens, verbonden aan Sportho in Berg en Terblijt,
helpen met (leren) bewegen. Vooral bij ouderen, die
behandelt zowel amateur- als topsporters. Als vaste
gestimuleerd worden om meer te bewegen, is dat wen-
begeleider van het eerstedivisieteam van MVV heeft hij
selijk. De sportfysiotherapeut verbindt de hulpvraag van
zich gespecialiseerd in voetbalblessures. Verzwikking
de sporter aan een gericht onderzoek naar de lichamelijke
van de enkel en knie – al dan niet met gescheurde kruis-
conditie en eventuele belemmeringen die er zijn om een
banden –, spierblessures in het bovenbeen en knietrauma’s
specifieke sport te kunnen beoefenen. Op basis van dit
zijn hier de meest voorkomende letsels. Kijken we naar
onderzoek stellen we vervolgens een beweegprogramma
de sportblessures in het algemeen, dan komen naast
op. De eerste keer oefenen we samen, daarna gaat de
deze acute trauma’s chronische blessures door over-
sporter zelf aan de slag. Na een paar weken bekijken we
belasting het meest voor. Denk aan achillespeesklach-
hoe het gaat en als dat nodig is, stellen we onze doelen
ten, onderbeenklachten en knieklachten.
bij. Het is belangrijk dat mensen gedoseerd en verantwoord gaan bewegen. De sportfysiotherapeut kan de
Hoe kun je het risico op sportblessures beperken?
sporter hierin begeleiden. Je voorkomt daarmee niet
“Topsporters worden goed begeleid”, legt Erik Wintjens
alleen blessures, een goede opbouw zorgt er ook voor
uit. “Zij worden gescreend en volgen een trainings-
dat sporters pijnvrij conditie opbouwen en hun motivatie
programma dat afgestemd is op wat zij fysiek en mentaal
vasthouden.”
aankunnen. Zo kun je veel chronische blessures voor-
Sportfysiotherapeut Erik Wintjens:
“Het zou mooi zijn als we de zorg voor topsporters kunnen vertalen naar amateurs” 16
komen. De meeste amateursporters beginnen echter
Waar moeten huisartsen rekening mee houden bij de
heel fanatiek en vaak zonder begeleiding met sporten.
diagnose en behandeling van blessures?
Hardlopen is momenteel bijvoorbeeld populair: je kunt
“Sportblessures zijn soms lastig vast te stellen. Een bles-
het op elk moment van de dag doen, er zijn geen grote
sure kan acuut lijken, maar toch het gevolg zijn van een
investeringen nodig en je hebt snel resultaat. Dit blijkt
chronisch probleem. Het is daarom belangrijk om bij het
echter een misvatting, maar dat merk je niet meteen. De
onderzoek goed door te vragen naar de duur van de
klachten komen pas later, want als je te snel opbouwt
klachten, de aard van de pijn en of er sprake is van
gaat het lichaam geheid een keer protesteren. Het zou
instabiliteit. Bij aanhoudende of terugkerende klachten
daarom mooi zijn als we de preventieve zorg voor top-
is het advies om de sporter altijd door te verwijzen:
sporters kunnen vertalen naar de amateursport: hiermee
sportrevalidatie vraagt extra expertise. Onze aanpak is
kunnen we veel ziekteverzuim en zorgkosten voorkomen.”
multidisciplinair. Afhankelijk van de blessure werken wij met de huisarts en indien nodig de orthopeed, mental
Welke rol kan de huisarts hierin vervullen?
coach en voedingsdeskundige aan herstel en een snelle,
“De huisarts kan de recreatieve sporter adviseren.
maar verantwoorde opbouw van de belastbaarheid tot
Allereerst om een sport te kiezen die bij hem of haar
op het gewenste niveau. Bij Sportho gebeurt dit met alle
past, goede begeleiding, dito materialen en dan vooral
specialisaties onder één dak. Een sporter, recreatief of
goed schoeisel aan te schaffen en de voeding aan te passen.
professioneel, moet gewoon gauw weer zijn sport kun-
Omdat de huisarts de historie van de sporter kent, kan
nen beoefenen. Immers, bewegen is en blijft gezond.”
hij bij het advies ook rekening houden met de lichamelijke en mentale conditie, en eventuele blessures of gezond-
Sportzorg helpt niet alleen bij herstel van blessures,
heidsklachten uit het verleden. De sporter kan zo verant-
maar ook bij het voorkomen van blessureleed en het
woord aan de slag gaan.”
vergroten van het prestatievermogen van de sporter.
Welke bijdrage kan de sportfysiotherapeut leveren?
Meer informatie vindt u op www.sportho.nl.
“De sportfysiotherapeut helpt een sporter bij het herstel van blessures, maar wij kunnen iemand ook op gang 17
Prof.dr. Fred Brouns
Feiten en fabels over gezonde voeding De inzichten over gezonde voeding veranderen snel de laatste jaren. Hadden we vijf jaar geleden nog nooit van chiazaad en quinoa gehoord, nu zijn we er dol op en worden gluten en kool-hydraten gemeden als ware zij gif op ons bord. Prof.dr. Fred Brouns, hoogleraar Health Food Innovation, volgt de hypes op het gebied van voeding met verbazing. Waar het nodig is, ontmaskert hij ze: “De meeste trends zijn gebaseerd op halve waarheden, soms zelfs pure onzin!” Rijst de vraag: wat is waar/niet waar?
Volgens de hoogleraar is het vooral aan de sociale media
En ongeveer 30% van de personen met een overgevoelige
Zijn advies: 6 à 7 sneetjes volkoren per dag! “Deze hoe-
Dit laatste voert ons terug naar de glutenweerstand die
te danken dat nieuwe visies over ons voedsel steeds zo
darm (PDS) ervaart minder darmklachten door geen tarwe
veelheid heeft een volwassene nodig om voldoende
obesitas zou moeten verklaren. Brouns: “Niet tarwe,
snel de wereld over gaan. Fred Brouns: “Deskundigen en
meer te eten. Het totaal aan personen dat baat heeft bij
vezels, vitamines en mineralen uit de meelkern, de kiem
maar het, de hele dag door snacken van te veel suiker en
ook de voedingsmiddelenindustrie gebruiken de sociale
het mijden van tarwe en/of gluten bedraagt zo 7 tot 10%.
en de zemel van de graankorrels binnen te krijgen. Het
vetrijke producten is de boosdoener. Het kan geen
netwerken graag om de voordelen van een gezonde leef-
Het percentage dat momenteel glutenvrij prefereert ligt
maakt hierbij niet uit of dit brood van tarwe of van
kwaad om vaker nee tegen ‘ik heb trek’ te zeggen. Ook
stijl met de consument te delen. Daar is niets mis mee,
echter vele malen hoger, terwijl glutenvrij eten als dat
andere granen zoals rogge, spelt of haver gemaakt
mogen de onder kinderen zo populaire energiesport-
maar niet elke ‘deskundige’ blijkt kundig en feiten en
niet echt nodig is onverstandig lijkt en op lange termijn
wordt.”
drankjes met soms 24 klontjes suiker per 500 ml uit
fictie zijn voor de consument vaak lastig van elkaar te
zelfs averechtse effecten kan hebben. Glutenvrije levens-
onderscheiden.”
middelen bevatten namelijk meestal meer geraffineerde
Superfoods en Suiker
uurtje sporten écht niet weggewerkt. Het resultaat: een
Een treffend voorbeeld is de huidige weerstand tegen
koolhydraten, meer vet, minder voedingsstoffen en ook
Een andere hype die Brouns verbaast, is de immense
bijdrage aan overgewicht, ondanks het feit dat je sport.
gluten die vorig jaar vanuit de VS overwaaide naar
minder voedingsvezels.”
populariteit van superfoods zoals akai- en gojibessen.
Dat moet je niet willen.”
Europa. Bron is het boek ‘Broodbuik’ waarin de
18
sportkantines verdwijnen. Die energie krijg je met een
“Feit is dat deze superfoods boordevol goede stofjes
Amerikaanse cardioloog William Davis urgente gezond-
6 à 7 sneetjes
zoals antioxidanten zitten. Maar dat geldt ook voor fram-
Meer voedingsadviezen van Fred Brouns op:
heidsproblemen zoals obesitas en andere chronische
De uitkomsten van epidemiologisch onderzoek door
bozen, bramen en bessen uit onze eigen omgeving. Of
gezondidee.mumc.nl en maastrichtuniversity.nl.
ziekten wijt aan het eten van gluten die van nature aan-
Maastricht UMC+ en een nieuwe studie van Harvard
een appel met schil. Wat de superfoods betreft zijn het
Of lees zijn blog op LinkedIn en http://www.foodlog.nl/
wezig zijn in graanproducten. Het resultaat: een wereld-
Medical School onderbouwen Brouns’ visie. Mensen die
dan ook vooral de health-, natuur- en reformwinkels die
profiel/10295/.
wijde daling van de consumptie van tarwe, terwijl het
veel tarwe-/volkorenproducten eten ten opzichte van
handig inspringen op de behoefte van de consument om
maar de vraag is of tarwe voor iedereen ongewenst is.
mensen die dat niet doen, hebben 30 tot 35% minder
gezond te leven. Dat laatste hoeft helemaal niet zo inge-
Symposium ‘Gif op mijn bord’
Brouns: “Feit is dat mensen die door een erfelijke aanleg
risico op het ontwikkelen van diabetes en hart- en vaat-
wikkeld te zijn. Kies vers en puur en vermijd kant-en-
Maastricht UMC+ organiseert 18 december het sym-
voor glutenintolerantie ofwel coeliakie ontwikkelen, hun
ziekten, en 10 tot 15% minder risico op het ontwikkelen
klare ‘verse’ producten waaraan, zoals te lezen valt op de
posium ‘Gif op mijn bord’ over de gezondheidseffec-
leven lang gluten moeten mijden. Dit aantal wordt
van colonkanker. Ook hebben mensen die volkoren eten
verpakking, ongewenste vetten, suikers en zout zijn
ten van ons voedsel.
geschat rond de 1% van de wereldbevolking. Het aantal
op lange termijn een betere gewichtsbeheersing. Brouns
toegevoegd.”
Aanmelden via mintonline.org/event-gif-op-mijn-bord.
personen dat lijdt aan tarwe-/glutenallergie is 0,3%.
hoopt dan ook dat de glutenhype gauw verleden tijd is.
19
Praktijk
Column
gericht Drs. Guy Peeters Voorzitter Raad van Bestuur Maastricht UMC+
Evolutie In de dertien jaar dat ik de Raad van Bestuur van ons universitair medisch centrum mocht voorzitten, heb ik een interessante evolutie gezien. De eerste strategienota waar ik aan meewerkte – azMove heette die – stelde de patiënt centraal in plaats van de organisatie. Vreemd genoeg was dat ruim een decennium geleden best revolutionair voor een umc. In de strategienota die daarop volgde, voerden we dat nog verder door. We benadrukten dat je niet alleen efficiënt moet werken, maar vooral ook patiëntvriendelijk. De houding van ons personeel ten opzichte van de patiënten kwam nog centraler te staan. Weer een strategienota later, we zijn inmiddels in het jaar 2010 beland, draaide het niet langer per se om de patiënt, dus de zieke mens, maar om Heel de Mens. Onze bijzondere expertise op het gebied van gezondheid en preventie kwam daarbij goed van pas. Die ontwikkeling van efficiency, via de zieke naar de gezonde mens, is nu geculmineerd in een nieuw initiatief waar ik recent een handtekening onder heb gezet: Mosae Vita! Onder deze vlag zullen we, onder meer op mosaevita.nl, gezond leven stimuleren door een bewuste leefstijl en door onderzoek naar gezonde voeding en de broodnodige beweging. Het Maastricht UMC+ doet dat natuurlijk niet alleen. In Mosae Vita werken veel partijen samen, waaronder de GGD’s, TNO en CIRO+. Vanaf eind september trek ik mij evenwel terug uit dit uitdagende speelveld. Ik zal de gedachte achter Mosae Vita wel op een heel andere manier blijven uitdragen. Waar ik mijn dagen de laatste tijd veel te veel zittend en vergaderend heb moeten doorbrengen, zal ik de jaren na mijn pensioen benutten om zelf weer veel meer te gaan bewegen. Collega’s van het Maastricht UMC+, het was mij een genoegen!
Eén telefoontje is genoeg
De Huisartsen Service Desk De Huisartsen Service Desk
doorverbonden met de juis-
in het Maastricht UMC+ is
te persoon of afdeling. Daar
het interne navigatiesysteem
zorgt Alie Lubbersen voor,
voor externe verwijzers.
zij bemenst de Huisartsen
Eén telefoontje en u wordt
Service Desk.
De Huisartsen Service Desk is te bereiken via 043 387 44 80.
