PERSCONFERENTIE

PERSCONFERENTIE

28 05 ‘15

PRAKTISCHE INFORMATIE

PERSCONTACT

Inge De Keyser & Astrid Laming [email protected] [email protected] T. +32 (0)2.504.91.35 / T. +32(0)2.504.91.29

BEELDEN

Beelden kan u in hoge resolutie downloaden op onze website www.europalia.eu – in de rubriek: pers > Beelden om te downloaden. (Er is geen paswoord nodig)

SOCIALE MEDIA

EUROPALIA TURKEY is ook aanwezig op volgende sociale media: Facebook: www.facebook.com/Europalia Twitter: twitter.com/EuropaliaTurkey Youtube: www.youtube.com/user/EuropaliaFestival Vimeo: vimeo.com/user8812336 Instagram: instagram.com/europalia Pinterest: www.pinterest.com/Europalia/ Flickr: www.flickr.com/photos/europalia

NIEUWSBRIEF

Blijf op de hoogte via de EUROPALIA-nieuwsbrief. Schrijf u in via de

PROGRAMMABOEK

De volledige programmabrochure kan geconsulteerd worden op de

website www.europalia.eu.

website of besteld bij EUROPALIA - Ravensteingalerij 4 - 1000 Brussel [email protected].

EUROPALIA ARTS FESTIVAL Ravensteingalerij 4 1000 Brussel Info: +32 (0)2.504.91.20 3

INHOUDSTAFEL

GASTLAND TURKIJE........................................................................................................

5

SUBSIDIES & SPONSORING............................................................................................

6

ARTS.................................................................................................................................

8

TENTOONSTELLINGEN.....................................................................................................

11

MUZIEK..............................................................................................................................

33

PODIUMKUNSTEN............................................................................................................

57

FILM.................................................................................................................................

63

LITERATUUR......................................................................................................................

65

JONGEREN........................................................................................................................

75

TURKSE ROUTES..............................................................................................................

79

ORGANISATIE...................................................................................................................

82

CV’S.................................................................................................................................

84

4

EUROPALIA TURKEY 06 10 ‘15 - 31 01 ‘16 GASTLAND TURKIJE In haar geschiedenis toonde EUROPALIA de meest diverse culturen. Aanvankelijk ging het vooral om Europese landen, in het recente verleden werd de horizon verruimd en kwamen culturen als Rusland, Brazilië, China en India aan bod. Het gastland van het komende festival, Turkije, de snelst groeiende economie in Europa, wordt vaak in één adem genoemd met deze groeilanden. Turkije wordt immers een steeds belangrijker economische speler op het wereldtoneel. De laatste jaren zien we een gunstig klimaat voor buitenlandse investeerders, een lage inflatiegraad en een jonge, goed opgeleide beroepsbevolking. Een groot deel van het BBP wordt vergaard door toerisme: Turkije is wereldwijd een van de meest bezochte toeristische bestemmingen. Dat wekt weinig verbazing, want cultureel valt het belang van het land moeilijk te onderschatten. Turkije staat bekend als een bakermat van culturen. Sinds de vroegste prehistorische tijden vervulde Anatolië een belangrijke scharnierfunctie tussen Europa en Azië. Weinig andere landen kenden zo’n groot aantal beschavingen die elkaar opvolgden of naast elkaar bestonden. Dat resulteerde in een boeiende interculturele kruisbestuiving door de eeuwen heen. Turkije, kruispunt tussen de culturen van Azië en Europa én voedingsbodem van een bloeiende hedendaagse kunstscène, is dan ook een ideale kandidaat voor deze jubileumeditie. Een veelzijdig gastland biedt ons ook de gelegenheid om de banden nauwer aan te halen met de uitgebreide Turkse gemeenschap op eigen bodem. Er worden initiatieven ontwikkeld om Belgen van Turkse oorsprong bij het programma te betrekken en het Europese publiek de ongeziene culturele rijkdom van het land te laten ontdekken. Redenen genoeg dus om het fascinerende Turkije van dichtbij te leren kennen...

5

SUBSIDIES & SPONSORING

IN TURKIJE

Hoofdsponsor

IN BELGIË

Officiel Carrier

* OPENBARE SECTOR

DEUTSCHSPRACHIGE GEMEINSCHAFT

* SPONSORING Hoofdsponsor Tentoonstellingssponsors Patrons Club Gold

6

SUBSIDIES & SPONSORING

IN BELGIË

Patrons Club Silver

Sponsor expo MAS:

Mediasteun

7

ARTS INLEIDING EUROPALIA TURKEY wordt een laboratorium. Een laboratorium voor onze nieuwe missie, waarin we naast de gebruikelijke erfgoedprojecten en hedendaagse evenementen, de noties creatie en uitwisseling naar voren schuiven. Op 6 oktober gaat het festival van start met de centrale erfgoedtentoonstelling, Anatolia. Land van rituelen in het Paleis voor Schone Kunsten. Turkije is rijk aan erfgoed en we hadden het onszelf makkelijk kunnen maken door een hoofdexpo op te zetten rond de schatten van deze of geen museum of site. Maar dan zouden we EUROPALIA niet zijn; we willen immers verder gaan en een onderwerp vinden dat ons gastland kan introduceren in al zijn diversiteit, een onderwerp dat nieuw onderzoek stimuleert. Zo zijn we uitgekomen bij de rituelen, die over maar liefst 12.000 jaar bekeken worden, vanaf de oudste Anatolische beschavingen tot en met het Ottomaanse rijk. Een intens onderzoek dat resulteert in een boeiend en uniek beeld van Turkije, met kunstwerken uit 30 Turkse collecties. Het was een bewuste keuze om in de openingsexpo verder dan Istanbul te kijken, maar natuurlijk laten we de meest tot de verbeelding sprekende stad van Turkije niet links liggen. We doen dat met verschillende projecten. Om te beginnen met de twee andere hoofdtentoonstellingen: Imagine Istanbul in Bozar en Istanbul-Antwerpen. 2 Havens. 2 Steden. in het MAS. De eerste bekijkt Istanbul door het oog van fotografen en weerspiegelt de fascinatie en inspiratie die van de legendarische stad uitgaan. We tonen hoe de ontluikende fotografie onmiddellijk aangezogen wordt door Constantinopel en laten vervolgens de grootste Turkse fotografen aan bod komen, met als hoogtepunt Ara Güler, de àllergrootste. We sturen ook onze eigen fotografe Bieke Depoorter en geluidskunstenaar Débruit naar Istanbul om nieuw werk naar aanleiding van de expo te maken. Maar ook Henri Cartier-Bresson ontbreekt niet, net als Sophie Calle, Orhan Pamuk en tal van andere auteurs, filmmakers en muzikanten. In het MAS zetten we Istanbul als havenstad in de kijker. In vergelijking met Antwerpen wordt gekeken wat een haven en wat de aanwezigheid van water voor een stad betekent. Hoe wordt zo’n havenstad geleefd, doorkruist, bebouwd, … Voor de allereerste keer worden in België de archeologische vondsten van Yenikapı getoond, de oudste haven van Istanbul, in gebruik tussen de 4de en 11de eeuw. Een tentoonstelling waarin objecten in een multimedia setting ondergebracht worden die jong en oud zullen aantrekken. Nog in Antwerpen wordt in het M HKA een expo aan Hüseyin Bahri Alptekin gewijd. De kunstenaar, die in 2007 overleed, liet een oeuvre na dat een sleutelrol speelde en speelt in de hedendaagse Turkse kunst. We zijn erg blij dat zijn werk in België getoond wordt. De expo in het M HKA is deel van een kleine maar sterke reeks binnen ons festival, waarin we internationaal gerenommeerde Turkse kunstenaars naar voren brengen die in ons land nog maar weinig of niet getoond zijn. Een opportuniteit om hun werk te leren kennen. De reeks bevat naast Alptekin twee grote kunstenaressen, Ayşe Erkmen en Gülsün Karamustafa. Erkmen treedt in het S.M.A.K. in dialoog met AnnVeronica Janssens en Karamustafa in de Centrale for Contemporary Art en in Argos met Koen Theys én ook met Kasper Bosmans. Onze focus op creatie en uitwisseling komt hier al tot uiting, maar ook en vooral in talrijke residenties, zoals - niet in het minst - die van Gauthier Oushoorn die niet alleen naar Istanbul maar ook naar de regio rond Mardin trok om nieuw werk te ontwikkelen voor het CID in Grand Hornu. Creatie en uitwisseling brengen ons ook naar de andere disciplines. Om te beginnen, literatuur en film. Misdaadschrijver Ahmet Ümit ontmoet Pascale Fonteneau, die we in Istanbul op residentie laten gaan. Ze zullen 8

ARTS

hun beider visies confronteren op Brussel en op Istanbul. Het duo wordt vervoegd door een klein (niet zo veel schrijvers zijn vertaald in het Nederlands of het Frans) maar divers aantal auteurs dat over hun oeuvre komt vertellen of debatten aangaat met collega-schrijvers. Ook Turkse cineasten komen naar België om hun werk voor te stellen, onder andere Semih Kaplanoğlu, een van Turkijes grootste filmmakers en Gouden Beer winnaar, van wie Cinematek ism Flagey een retrospectieve brengt. Natuurlijk mag ook Nuri Bilge Ceylan niet ontbreken, winnaar van de Gouden Palm in 2014. Ook van zijn films brengen we een retrospectieve, maar we tonen ook voor de allereerste keer in België zijn fotografisch wer (C-Mine, Genk). De creatie en uitwisseling van Jef Neve en NOHlab (een collectief digitale kunstenaars met o.a. Candaş Şişman) brengen ons naar de muziek. Zij werken samen een uniek project uit voor Flagey waarin Neves muziek begeleid wordt door NOHlab’s cutting edge motion design. Ook Okay Temiz, fusion jazz percussionist, gaat de uitdaging aan om met La Fanfare du Belgistan aan de slag te gaan. Een project dat van Brussel doorreist naar Utrecht en Keulen. Ook de legendarische Turkse componist Mustafa Özkent, die in de jaren 1970 in Brussel studeerde, zal voor het eerst sinds 40 jaar met een Belgische gelegenheidsband touren (o.a. in de AB ism Les Ateliers Claus). Ook de fans van electronische muziek komen aan hun trekken, met een nieuw album van Débruit en een knappe selectie van Turkse electronic music artists. Er zit natuurlijk ook erfgoed in het muziekluik. We zijn trots om Jordi Savall en het Hesperion XXI ensemble in EUROPALIA TURKEY te gast te hebben met Istanbul 1710, maar ook minder gekende Turkse muzikanten of ensembles als het Borusan Quartet naar onze zalen te brengen. We vonden het ook belangrijk om een aantal bestaande initiatieven te steunen en de Turkse gemeenschap in België tegemoet te komen met poplegendes uit hun geboorteland. Zo werken we actief mee aan Istanbul Ekspres, het festival dat sinds 2006 in De Centrale in Gent plaatsvindt, waar nu ook de Handelsbeurs aan deelneemt. Binnen de podiumkunsten geven we vooral voorrang aan de dans. Jonge dansers zetten traditie naar hun hand, zoals Kadir Amigo Memis die in Zeybreak traditionele Anatolische Zeybek muziek combineert met breakdance. Of nog Ziya Azazi die zijn interpretatie van de draaiende derwisjen brengt in Brussel, Luik en Valenciennes. Ook de Franse choreograaf Christian Rizzo liet zich inspireren door traditionele Turkse muziek en dans voor D’après une histoire vraie, met Turkse danser Kerem Gelebek. Tenslotte focussen we ook op de Karagöz, het typische Turkse schimmentheater, waarvan we zowel traditionele als hedendaagse versies brengen. Er zijn zonder twijfel binnen dit programma aspecten van de Turkse kunsten die ontbreken. Maar exhaustief zijn is onmogelijk en voor ons geen doelstelling. We hebben er wel naar gestreefd een divers beeld te geven van een sterke artistieke scène en veel ruimte voor nieuwe creaties en dialoog tussen kunstenaars.

DIT PROGRAMMA IS NOG ONDERHEVIG AAN VERANDERINGEN. 9

TENTOONSTELLINGEN EXPO

TENTOONSTELLINGEN

ANATOLIA. LAND VAN RITUELEN 07 10 ‘15 - 17 01 ‘16 Paleis voor Schone Kunsten - Brussel ERFGOED

Anatolië is van oudsher een brug tussen Europa en Azië, waar tal van migraties zorgde voor een buitengewoon boeiende culture uitwisseling. Het is misschien wel de grootste bakermat van culturen, met een ongezien rijk patrimonium, dankzij een twaalf millennia lange, ononderbroken opeenvolging van beschavingen. Hoe verschillend die opeenvolgende beschavingen ook waren, het is opvallend hoe cultus en rituelen werden doorgegeven. De continuïteit van die rituelen vormen de rode draad doorheen de tentoonstelling en een uniek manier om ons gastland te introduceren. Elk van de 4 hoofdstukken doorloopt 12 millennia rituelen, vanaf de oudste Anatolische beschavingen tot aan het Ottomaanse rijk. Meer dan 200 objecten, waarvan vele nooit eerder getoond, uit ruim 30 musea uit de verste uithoeken van Turkije, illustreren zo het diverse en weelderige Anatolische patrimonium. Het eerste hoofdstuk bekijkt de religieuze interpretatie van de kosmos en de verering van hemellichamen in de verschillende culturen van Anatolië. We tonen bijvoorbeeld rituele voorwerpen van de Alacahöyük-site (bronstijd) uit het Museum voor Anatolische Beschavingen in Ankara, reliëfs en beelden uit de klassieke oudheid van de Archeologische Musea in Istanbul en miniaturen en textiel uit de Seldjoek en Ottomaanse periodes uit onder andere het Topkapı-paleis, die getuigen van de verering van de hemel, de sterrenbeelden, de zon of de maan. Een tweede hoofdstuk focust op de verering van een aantal natuurfenomenen (bergen, rotsformaties, bronnen, rivieren, fonteinen) en op de rituelen rond de natuurcycli. Reliëfs of sculpturen van riviergoden, nymfen en levensbomen illustreren het centrale belang van de natuur in de rijke kunstuitingen van de verschillende beschavingen en godsdiensten die elkaar opgevolgd hebben op Anatolische bodem, opnieuw van de bronstijd tot de Ottomaanse periode. Het derde hoofdstuk richt zich tot de sfeer van het goddelijke. We tonen de evolutie van de oudste, nog schematische mensbeelden ter wereld (10de millennium v. Chr.), via de neolithische moedergodinnen in terracotta en via aniconische stenen idolen uit de vroege bronstijd (3de millennium v. Chr.) tot de goddelijke wezens in een correcte antropomorfe vorm. Perfecte lichaamsvormen en een juiste weergave van beweging zien we in de afbeeldingen van de Olympische Goden (vanaf de 5de eeuw v.Chr.). Dit luik schenkt ook aandacht aan typisch ‘oosterse’ voorstellingen van goden: gevleugelde goddelijke wezens, goden die op dieren staan, ‘betyls’ (bv. de beroemde Artemis van Efeze) en aan de lokale Neo-Hetitische godin, Kubaba. Zij transformeerde tot Kybele die vanaf de 2de eeuw v. Chr. één van de belangrijkste beschermgodinnen van Rome werd. Binnen de monotheïstische religies tonen we de verwerking van heidense godenbeelden door de eerste christenen, net als de evolutie van de afbeelding van Christus. Gezien het verbod van de Islam op afbeeldingen van Allah en de Profeet, vervingen de Turkse Seldjoeken en Ottomanen de afbeeldingen door een kalligrafische weergave van hun 12

TENTOONSTELLINGEN

ANATOLIA. LAND VAN RITUELEN naam, en door zogenaamde ‘woordportretten’ en afbeeldingen van de voetzolen of sandalen van de Profeet. Maar binnen de Turkse Islam - vooral onder de Seldjoeken – zien we ook een grote tolerantie ten opzichte van menselijke en dierlijke afbeeldingen in gesofisticeerde seculiere architectuur en kunstambachten. We tonen schitterend meubilair en gebruiksvoorwerpen uit moskeeën, net als miniaturen en textiel uit verschillende periodes. Ook de cultusplaatsen van de diverse Anatolische beschavingen komen aan bod, aan de hand van architecturale resten van tempels, van Byzantijnse kerken en moskeeën, elementen van hun interieur en exclusieve, bij de eredienst gebruikte objecten. Er wordt eveneens aandacht geschonken aan offers en altaren, aan religieuze festivals en spelen, en aan de pelgrimstochten die zich vanaf de klassieke oudheid ononderbroken tot de hedendaagse Hadj voortzetten. Het vierde en laatste luik behandelt goddelijke interventies in de wereld van de mensen. Aan goden en heiligen werd genezingskracht toegedicht en eeuwenlang probeerde de mens zich te beschermen tegen allerlei vormen van onheil, waaronder het Boze Oog. Ondermeer sculpturen van Asklepios en ex-voto’s tonen het voortdurende belang van de bijhorende rituelen. We behandelen ook de relatie tussen religie en politiek, met topstukken die de Romeinse keizercultus illustreren. Om af te sluiten tonen exclusieve objecten hoe zowel aan het Byzantijnse als aan het Ottomaanse hof de vorst via een hofceremonieel en ceremoniële kledij ver boven zijn onderdanen verheven werd.

Zilveren rhyton Achaemenidische periode Sadberk Hanım Museum, Istanbul

Iznik-keramiek met twee pauwen Ottomaanse periode Sadberk Hanım Museum, Istanbul

Ivoren tweeluik met keizerin Ariadne, Byzantijnse periode KunsthistorischesMuseum Wien 13

TENTOONSTELLINGEN

ANATOLIA. LAND VAN RITUELEN Praktische informatie Organisatie :

EUROPALIA, Ministerie van Cultuur en Toerisme van de Republiek Turkije

Curatoren :

Turkijekenner Ridder Marc Waelkens is professor emeritus archeologie aan de Katholieke Universiteit van Leuven. Hij leidde tot voor kort de opgravingen van de stad Sagalassos in Turkije, een van de grootste interdisciplinaire mediterrane archeologieprojecten. Alle aspecten van de stad en haar territorium worden hierbij onderzocht met een veelheid aan moderne onderzoekstechnieken. Professor Waelkens nam in het verleden deel aan archeologische studies rond Griekenland, Syrië, Italië en Egypte, waarbij hij telkens essentiële inzichten aanbracht. Zülkuf Yilmaz studeerde af aan het Departement Protohistorie en Archeologie van het Nabije Oosten aan de Ankara University en haalde verdere diploma’s aan de Trakya University en İstanbul University. Hij startte zijn carrière bij het Minister van Cultuur als archeoloog. Werkte later achtereenvolgens als: onderzoeker in het Edirne Museum, was directeur van het Kırklareli Museum, hoofd van de Museumsdepartmenten bij het Directoraat-generaal voor Musea en Cultureel Erfgoed en sinds 2013 waarnemend adjunct directeur-generaal.

Working

Gökhan Bozkurtlar, Head of Department, General Directorate for Cultural Heritage and

Committee :

Museums; Nilüfer Ertan, Director of Cultural Activities, General Directorate for Cultural Heritage and Museums; Olcay Kabar, Cultur and Tourism Expert, General Directorate for Cultural Heritage and Museums; Zeynep Kızıltan, Director of İstanbul Archaeological Museums; Ayşe Erdoğdu, Acting Director of Topkapı Palace Museum; Dr. Selin İpek, Museum Researcher, Topkapı Palace Museum; Mine Kiraz, Archaeologist, İstanbul Archaeological Museums; Frédéric Hitzel (Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, Paris), Ine Jacobs (Oxford University), René Lebrun (UCLouvain); Marcel Otte (Université de Liège); Bert Smith (Oxford University); Peter Van Deun (KU Leuven); Julian Richard (project coordinator exhibitions EUROPALIA); Dirk Vermaelen (artistic Director EUROPALIA). We bedanken van harte Prof. Ilknur Özgen voor haar kostbare hulp en bijdrage aan dit project.

14

TENTOONSTELLINGEN

ANATOLIA. LAND VAN RITUELEN Praktische informatie Onderwerp :

Sinds de vroegste prehistorische tijden vervulde Anatolië een belangrijke scharnierfunctie tussen Europa en Azië. De tentoonstelling focust op het rijke erfgoed van Anatolië, via de rituelen die werden overgedragen van de ene cultuur op de andere. De tentoonstelling wordt onderverdeeld in 3 thema’s, die inherent zijn aan elke cultuur die in de loop van de geschiedenis in Turkije bloeide: de kosmos en de wereld van de natuur, de wereld van het goddelijke en de interacties tussen goden, heersers en het volk.

Periode :

10de millenium v. Chr. tot begin 20ste eeuw

Topwerken :

Ongeveer 200 stukken uit musea vanuit heel Turkije: archeologische schatten, sculpturen, miniaturen, textiel, porselein, gouden en zilveren objecten…

Bruikleengevers :

30 Turkse musea, waaronder Topkapı Palace Museum, Istanbul Archeological Museums, Museum of Turkish and Islamic Art, Museum of Anatolian Civilizations, Turkse nationale en regionale musea, alsook Europese musea zoals het Kunsthistorisches Museum, Wien.

Scenografie :

Aslı Çiçek werd geboren in Istanbul, maar woont en werkt al geruime tijd in Brussel. Ze werd opgeleid als interieurarchitecte aan de Staatliche Akademie der Bildenden Kunste in München. Çiçek voerde een groot aantal Belgische interieurprojecten uit in samenwerking met Robbrecht en Daem, onder meer de herinrichting van Cinematek, de boekentoren in Gent en de flagshipstore en de internationale verkoopspunten van Ann Demeulemeester. Als scenografe verzorgde ze in 2010 de expo ‘A Vision of Central Europe’, gecureerd door Luc Tuymans en ‘Van Eyck tot Dürer’ in het Groeningemuseum. Çiçek werkt daarnaast als docente architectuur aan de Sint Lucas Hogeschool en publiceert uitvoerig over architectuur.

Catalogus :

NL – FR – EN - Uitgeverij Lannoo

Sponsors :

Nationale Loterij – Nationale Bank van België - Total

Audiogids:

NL – FR – EN (aparte audiogids voor volwassenen en kinderen) 15

TENTOONSTELLINGEN

IMAGINE ISTANBUL 15 10 ‘15 - 24 01 ‘16 Paleis voor Schone Kunsten - Brussel ERFGOED - HEDENDAAGS

Istanbul is een katalysator van culturele processen, wat permanent haar betekenis, belang en aanblik heeft veranderd. Istanbul ontwikkelt zich continu en blijft het hoofd bieden aan een enkelvoudige voorstelling, een scherp omlijnd verhaal of om het even welke veralgemening. Daarom is Istanbul een onvermoeibare muze. ‘Imagine Istanbul’ bekijkt enkele toonaangevende kunstenaars uit de 20ste-eeuwse Turkse fotografie - maar ook uit de muziek, film en literatuur - om te illustreren hoe deze kunstvormen de manier waarop we de stad zien bepalen. De expo verkent een reeks fotografische revelaties, werkstukken die zich voortbewegen langs het water dat de stad in tweeën splitst. Een eerste hoofdstuk toont met voorbeelden uit de 19de-eeuwse fotografie uit Istanbul, hoe de fotograaf Istanbul begeert en nodig heeft, vanaf het prille begin van het medium. Nooit eerder geziene foto’s uit de schitterende Koç-collectie onthullen beelden die de voorloper zijn van wat we als hedendaagse fotografie beschouwen. Het hart van de expositie is Ara Güler, bijgenaamd The Eye of Istanbul, ongetwijfeld de belangrijkste Turkse fotograaf uit de 20ste eeuw. Hij is de fundamentele kunstenaar, toen en nu, de maatstaf van een hele fotografische school. Alle foto’s die na Ara Güler en zijn school kwamen, stemden er ofwel mee in of deden een bewuste inspanning om eraan te ontsnappen. Güler produceerde een enorme hoeveelheid werk gedurende de voorbije driekwart eeuw, zo uitgebreid dat hij verschillende Istanbuls heeft vastgelegd die niet langer bestaan. Ara Güler is fotograaf, kunstenaar, journalist, historicus. Hij aanvaardt enkel ‘journalist’ maar verkiest ‘historicus’ en ontkent ‘kunstenaar’. Zijn belang kan moeilijk worden overschat. Orhan Pamuk, de Turkse Nobelprijswinnaar literatuur, schreef: ‘’ ... Het grootste succes van Ara Güler is dat hij voor vele miljoenen mensen een visuele herinnering © Ara Güler

16

TENTOONSTELLINGEN

IMAGINE ISTANBUL heeft bewaard, die de stad met al haar rijkdom en poëzie vastlegt. Iedere keer dat ik naar de details kijk in Gülers foto’s van Istanbul, wil ik naar mijn bureau hollen om over de stad te schrijven.’’ Ara Gülers werk wordt in de tentoonstelling aangevuld met een breder onderzoek naar de Turkse fotografen van vandaag, die ofwel gericht zijn op de toekomst, ofwel eerder het verleden koesteren. Een hiervan is Ali Taptık, die je kunt beschrijven als de tegenpool van Ara Güler. Je zou kunnen zeggen dat Istanbul Ali Taptık nodig had. De stad had de blik nodig die hij richtte op het voortdurende opdoemende stadspanorama dat voor hem een permanent opdoemend zelfportret van het hedendaagse Turkije was. Zijn werk is geen kritische analyse van Istanbul, het is een intieme interactie. Ahmet Polat is een tweede hedendaagse fotograaf die in de expositie te zien is. Deze kunstenaar bouwde een oeuvre op dat de polariteit van familieachtergronden weerspiegelt. Hij is van Turks-Nederlandse origine (hij won onlangs de prestigieuze prijs ‘Fotograaf des Vaderlands’ in Nederland) en is zich scherp bewust van de dichotomie in zijn esthetische en conceptuele benadering. Zijn werk is een combinatie van commentaar en belijdenis. Last but not least wordt het fotografische werk van Nuri Bilge Ceylan getoond. Ceylan is in Europa beter bekend als filmregisseur (hij won in 2014 de Gouden Palm in Cannes met zijn film Winter Sleep), maar zijn fotografische werk is net zo bijzonder als zijn films, met een gevoel voor zowel compositie als subtiel dramatisch lichtspel dat dicht bij de schilderkunst aanleunt. ‘Imagine Istanbul’ is een reis met fotografische ontmoetingen, een getuigenis van de immense kracht van Istanbul om te confronteren, uit te dagen en te verleiden. Muziek, film, literatuur en installaties van hedendaagse kunstenaars zoals Ayşe Erkmen, Sophie Calle en Kasper Bosmans voeren een dialoog met de verschillende fotografen. Het is geen poging tot een volledig overzicht maar meer een presentatie van de universaliteit van Istanbul. In het kader van de expositie krijgen twee kunstenaars ook de kans om nieuw werk te creëren: Débruit en Bieke Depoorter. Beide kunstenaars reizen naar Istanbul voor een residentie. Het nieuwe album van Débruit, met materiaal dat in Istanbul opgenomen is, gaat op de tentoonstelling in première. Depoorters nieuwe foto’s, genomen in Istanbul, zijn te zien in de Hortahal in Bozar.

© Ali Taptık, from the series Kaza ve Kader 2004-2008

17

TENTOONSTELLINGEN

IMAGINE ISTANBUL Residenties in het kader van de tentoonstelling Bieke Depoorter Bieke Depoorter heeft een masterdiploma fotografie van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK) in Gent. Ze werkt meestal aan autonome projecten. In 2009 reisde ze door Rusland waar ze mensen fotografeerde bij wie ze mocht logeren. ‘Ou Menya’, de reeks die daar-uit voortkwam, werd overladen met prijzen, waaronder een Magnum Expression Award. Lannoo publiceerde haar eerste fotoboek. Een ge-

© Jef Boes

lijkaardig project in de Verenigde Staten, gaf in 2014 aanleiding tot haar tweede boek, ‘I am about to call it a day’. Vandaag maakt Depoorter ‘In Between’, over de intimiteit van Egyptische families. Ze werd genomineerd voor het Magnum agentschap in 2012 en werd geassocieerd lid in 2014. Débruit - Istanbul Sessions Traditionele en niet-traditionele wereldmuziek werd in de loop der jaren een volwaardig onderdeel van heel wat moderne westerse muziek. Afrikaanse en Oriëntaalse invloeden uit de jaren ’60 en ’70 zijn bijvoorbeeld erg courant in rock en in dansmuziek. Ze dragen bij tot fascinerende, nieuwe muziek. Xavier Thomas aka Débruit is een internationale componist,

© SteytPena

producer, instrumentalist en performer bekend voor zijn avontuurlijke live optredens. Hij kruist futuristische wereldmuziek met opwindende beats en kleurrijke synths. Zijn unieke stijl was over de hele wereld te horen en zijn laatste album met de Soedanese zangeres Alsarah klom hoog in de top tien van de beste wereldmuziek albums van 2013. In het kader van de tentoonstelling Imagine Istanbul gaat Débruit in residentie om een conceptalbum op te nemen met de stadsgeluiden en muziek uit Istanbul. Zijn veldopnames en samenwerkingen met verschillende artiesten uit het EUROPALIA programma zullen integraal deel uitmaken van zijn volgende album. Ze zijn exclusief in avant-première te beluisteren op de tentoonstelling. Dit project overbrugt het muzikaal erfgoed en het opwindende heden van Istanbul. Momenten die samenkomen in een imaginaire interpretatie van de stad aan de Bosporus, waarin alle invloeden een worden door de samenwerking met muzikanten van verschillende generaties. De geluiden, de ritmes, het tempo van de stad, bestaan dan op verschillende tijdstippen, maar slechts op één plaats. Traditioneel, visionair, elektrisch, psychedelisch, futuristisch, melodisch of experimenteel, Débruit ontwikkelt een nieuwe visie op het stimulerende, elektrische Istanbul. 18

TENTOONSTELLINGEN

IMAGINE ISTANBUL Praktische informatie Organisatie :

EUROPALIA , Ministerie van Cultuur en Toerisme van de Republiek Turkije

Curator :

Paul McMillen werd geboren in Noord-Ierland, emigreerde naar New York en ontving in 1968 zijn bachelor in de kunsten. Tijdens zijn postgraduaat startte hij een bedrijf in communicatie consultancy. In London richtte hij kort daarna het communicatie- en design bedrijf Millions Ltd. op. In 1974 verhuisde McMillen naar Turkije en doceerde hij design en fotografie aan de Technische Universiteit van het Midden-Oosten in Ankara. Hij verhuisde in 1977 naar Istanbul en werkte daar als creatief directeur in verschillende reclamebureaus. In 1981 stichtte hij Founded Image Production, een filmen fotografiebedrijf. Drie jaar later richtte hij RPM Advertising Agency op. Met steun van de Pamukbank cureerde hij zes jaar lang de eerste galerij voor fotografie in Turkije.

Onderwerp :

Imagine Istanbul toont de artistieke fascinatie van Turkijes meest legendarische stad. Istanbuls fotografen vormen de rode draad, met als centrale figuur de grote Ara Güler, ‘The Eye of Istanbul’. Rondom hem andere hedendaagse fotografen maar ook auteurs, cineasten, muzikanten en beeldende kunstenaars, met zowel bestaand als nieuw werk.

Periode :

19de eeuw tot nu

Topwerken :

Unieke 19de eeuwse Ottomaanse fotografie, werk van Ara Güler, Henri CartierBresson, Ali Taptık, Ahmet Polat, Nuri Bilge Ceylan, Sophie Calle, Ayşe Erkmen, ...

19

TENTOONSTELLINGEN

IMAGINE ISTANBUL Praktische informatie Bruikleengevers :

Verzameling van de artiesten, privé-collecties en nieuw werk

Scenografie :

Aslı Çiçek werd geboren in Istanbul, maar woont en werkt al geruime tijd in Brussel. Ze werd opgeleid als interieurarchitecte aan de Staatliche Akademie der Bildenden Kunste in München. Çiçek voerde een groot aantal Belgische interieurprojecten uit in samenwerking met Robbrecht en Daem, onder meer de herinrichting van Cinematek, de boekentoren in Gent en de flagshipstore en de internationale verkoopspunten van Ann Demeulemeester. Als scenografe verzorgde ze in 2010 de expo ‘A Vision of Central Europe’, gecureerd door Luc Tuymans en ‘Van Eyck tot Dürer’ in het Groeningemuseum. Çiçek werkt daarnaast als docente architectuur aan de Sint Lucas Hogeschool en publiceert uitvoerig over architectuur.

Catalogus :

EN - Uitgeverij Lannoo

© Ara Güler

Smoking girl, Osmanbey – Istanbul 2014 © Ahmet Polat 20

TENTOONSTELLINGEN

ISTANBUL - ANTWERPEN. TWEE HAVENS. TWEE STEDEN 23 10 ‘15 - 24 01 ‘16 MAS | Museum Aan de Stroom - Antwerpen ERFGOED - HEDENDAAGS

Het MAS neemt u mee op reis door de Bosporus & Gouden Hoorn naar Istanbul, de legendarische en tot de verbeelding sprekende stad in Turkije. De expo Istanbul. Antwerpen. Twee havens. Twee steden. focust op de beslissende rol die het water door de eeuwen heen speelde bij de ontwikkeling van Istanbul tot de stad die ze vandaag is, met de nadruk op een aantal gelijkenissen met Antwerpen. Waar water en land elkaar ontmoeten, daar ontmoeten beschavingen elkaar - plaatsen waar mensen goederen verhandelen, toegang krijgen tot andere werelden, ideeën uitwisselen en verschillen absorberen. Deze menselijke interacties, in combinatie met de haveninfrastructuur en nieuwe materialen zoals staal en beton, spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de stad en haar omgeving. Dat is zo in Antwerpen en in Istanbul, in essentie een passage tussen continenten en belangrijke havens in de geschiedenis. Istanbul vormt letterlijk het kruispunt tussen Azië en Europa. Haar haven geldt al eeuwen als poort naar het Oosten. Antwerpen van haar kant ontwikkelde zich van een havenstad aan een stroom tot een toonaangevende wereldhaven: een poort naar de rest van de wereld. Beide steden staan al eeuwen bekend om hun bruisende handel en politieke uitstraling. De expo Istanbul. Antwerpen. Twee havens. Twee steden. zet de bezoeker ertoe aan om langs de sporen van Istanbul te wandelen - door kunstwerken en artefacten uit verschillende eeuwen te ontdekken en multimedia-installaties te gebruiken - en om de Bosporus en haar inham de

21

TENTOONSTELLINGEN

ISTANBUL - ANTWERPEN. TWEE HAVENS. TWEE STEDEN Gouden Hoorn, samen met hun hinterland, te leren kennen. Tegelijkertijd is het een verkenning van de relatie tussen Istanbul en Antwerpen en wordt de kijker uitgenodigd tot individuele ervaringen en ingevingen. In het eerste deel van de expo is voor de allereerste keer in België een selectie archeologische voorwerpen te zien uit Yenikapı, de oudste haven van Istanbul, in gebruik tussen de 4de en 11de eeuw. In de volgende delen wordt de manier verkend waarop de mensen in beide steden leven en reizen en is er zo aandacht voor de bruggen en tunnels – waarbij Istanbul bekend is om haar bruggen en Antwerpen meer om haar tunnels – de schepen, de scheepswerven en de dokken en dekken. De voorwerpen zijn afkomstig uit Turkse en Belgische musea en privécollecties. Een groep digitale kunstenaars zal ook nieuw werk creëren voor de expo en haar ongetwijfeld ongewone en veelbelovende ontwerp. In het kader van Istanbul-Antwerpen komt een Turkse kunstenaar naar AIR Antwerpen. De kunstenaar zal tijdens een residentie de thematiek van de tentoonstelling verkennen en het resultaat in het MAS tonen.

© Stad Antwerpen 22

TENTOONSTELLINGEN

ISTANBUL - ANTWERPEN. TWEE HAVENS. TWEE STEDEN Praktische informatie Organisatie :

MAS | Museum Aan de Stroom, EUROPALIA, Ministerie van Cultuur en Toerisme van de Republiek Turkije,

Curator :

Murat Tabanlıoğlu studeerde architectuur aan de Vienna Technical University. Samen met Dr. Hayati Tabanlıoğlu stichtte hij in 1990 ‘Tabanlioglu Architects’ in Istanbul. Nadat hij afstudeerde in 1992, keerde hij definitief terug naar Istanbul. Naast zijn atelierprogramma aan de Bilgi Universiteit, doceert hij aan diverse universiteiten en op internationale platforms. Hij is regelmatig jurylid bij academische programma’s en wedstrijden. Tabanlıoğlu is een gepriviligeerd lid van de ‘Royal Institute of British Architects’ en won verschillende internationale prijzen. Hij was betrokken bij diverse internationale evenementen en tentoonstellingen. Zo was hij in 2014 curator van ‘Places of Memory’, het Turkse paviljoen op de Architectuurbiënnale van Venetië.

Coördinerend

Chris De Lauwer werd geboren en groeide op in India waar haar vader werkzaam

curator :

was als ingenieur. Na een loopbaan aan de vakgroep Talen en Culturen van Zuid-Azië van de Universiteit Gent, leidde ze tien jaar lang de Publiekswerking van het voormalige Etnografisch Museum Antwerpen. Zij is nu werkzaam in het MAS als conservator Azië en curator van de vaste tentoonstelling Leven en Dood. Zij treedt ook op als curator van tijdelijke tentoonstellingen zoals Heilige Plaatsen. Pelgrimage in jodendom, christendom en islam (2014). Als indologe is zij gespecialiseerd in de cultuur en religies van India, vooral het jainisme. In 2013 was ze curator van het EUROPALIA INDIA project in het MAS.

Cocurators :

Dr. Jan Parmentier is gespecialiseerd in maritieme en overzeese geschiedenis, uit de Vroeg-Moederne tijd. Sinds 2008 is hij onderzoeker en curator in het Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen en verantwoordelijk voor de maritieme collecties van voor 1830. Eerder werkte hij als lector aan de Universiteit Gent. Hij is curator van de lopende tijdelijke tentoonstelling The World in a Mirror. Eerder was hij curator van de tijdelijke tentoonstelling Bonaparte aan de Schelde. Antwerpen in een Franse stroomversnelling en werkte hij mee aan de Europalia India–expo Indomania. Hij publiceerde onder andere over Europese Oost-Indië en Guinea-handel, over cartografie en navigatie, Vlaamse en Ierse handelsnetwerken, reisgeschiedenis, visserij en walvisjacht. 23

TENTOONSTELLINGEN

ISTANBUL - ANTWERPEN. TWEE HAVENS. TWEE STEDEN Praktische informatie Jef Vrelust (1976) studeerde kunstwetenschappen en cultuurmanagement. Sinds 2000 werkt hij voor het MAS, achtereenvolgens als projectcoördinator voor de inrichting, als curator voor de permanente presentatie “Wereldhaven” en als conservator voor de maritieme collecties van na 1830. Op dit moment werkt hij aan de voorbereiding van een nieuw maritiem museum op de Antwerpse droogdokkensite. Vorige projecten zijn oa: erfgoedproject “Cockerill Yards Hoboken, courage to the last” (2007), expo en boek “Wereldhaven” (2011), het boek” 750 jaar havenkranen in Antwerpen” (2014) en de expo “Alle hens aan dek” (2014). Onderwerp :

De tentoonstelling Istanbul – Antwerpen. Twee Havens. Twee Steden zet twee havensteden in de kijker: wat betekent een haven voor een stad? Welk impact heeft een haven en de activiteiten die er plaatsvinden op het stedelijke weefsel? Op de mensen die er werken en leven? Op de communicaties binnen en buiten de stad? Hoe evolueren havengebieden doorheen de tijd? Archeologische artefacten, kunstwerken en multimedia-installaties schetsen het parallele verhaal van Istanbul en Antwerpen en nemen de bezoeker mee langs de Bosporus, de Gouden Hoorn en de Schelde.

Periode :

Byzantijnse periode tot vandaag

Topwerken :

Archeologische vondsten uit de Byzantijnse haven van Yenikapı in Istanbul, gravures, foto’s, maquettes, nieuwe multimediacreaties.

Bruikleengevers : Istanbul Archaeological Museums, Istanbul Maritime Museum, Rahmi Koç Museum, MAS|Museum aan de Stroom, Museum Plantin-Moretus / Prentenkabinet, Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Felixarchief / Stadsarchief Antwerpen, Letterenhuis, Koninklijke Museum voor Schone Kunsten Antwerpen, Maritime Museum Rotterdam, private collecties in Turkije en België. Scenografie :

Tabanlioglu Architects

Catalogus :

EN - uitgever BAI

Sponsors :

Total, Haven van Antwerpen, DEME, Ackermans & Van Haaren 24

TENTOONSTELLINGEN

GÜLSÜN KARAMUSTAFA - KOEN THEYS 29 10 ‘15 - 28 02 ‘16 Centrale for Contemporary Art & Argos - Brussel HEDENDAAGS - UITWISSELING

Curators : Carine Fol & Rolf Quaghebeur Gülsün Karamustafa woont en werkt in Istanbul; zij werkt vooral rond de thema’s mobiliteit, verplaatsing, verhuizing en migratie. Ze verkiest daarbij schilderkunst, collages, installaties en video. Koen Theys toont een zeer kritische blik op onze samenleving en haar tegenstrijdigheden. Hiervoor werkt hij vooral - maar niet alleen - met zijn favoriete medium: video. Hij was een van de Belgische pioniers op dit gebied. Deze twee internationaal gerenommeerde kunstenaars, gebruiken gemeenschappelijke thema’s om de «high and low culture» te bevragen alsook de plaats van het individu in een samenleving in constante verandering en evolutie. Ze confronteren de kijker met video’s, installaties, ... die tegelijkertijd een sterke culturele verankering tonen (optochten, traditionele schilderkunst) en een kritische lezing zijn van maatschappelijke veranderingen als weerspiegelingen van het sociale en culturele geheugen.

25

TENTOONSTELLINGEN

HÜSEYİN BAHRİ ALPTEKİN. DEMOCRATISCHE LUXE 15 10 ‘15 - 31 01 ‘16 M HKA - Antwerpen HEDENDAAGS

Curator : Nav Haq Hüseyin Bahri Alptekin is gefascineerd door het verschil tussen de belofte van iets en de banale realiteit: bijvoorbeeld hoe de naam van een goedkoop hotel een exotische locatie kan suggereren. Hij observeert de effecten van het globale kapitalisme op ons alledaagse leven en gaat daarvoor op zoek aan de rand van de Westerse moderniteit. Alptekin is een van de belangrijkste hedendaagse kunstenaars van zijn generatie, deze tentoonstelling biedt een thematisch overzicht van het werk dat hij de afgelopen twee decennia maakte: fotografie, sculpturen, installaties, video’s, collages, neontekst… Media die doen denken aan ‘global junk’. Alpetekin stelde overal in Europa tentoon, maar het is de allereerste keer dat zijn werk in België te zien is. Er zijn ook parallellen met andere sleutelfiguren uit het M HKA: met Alan Sekula die geïnteresseerd is in de migratie van mensen en objecten onder de globalisatie en met Jimmie Durham bijvoorbeeld, die een politiek van ‘anderszijn’ integreert in zijn werk.

26

TENTOONSTELLINGEN

AYŞE ERKMEN & ANN VERONICA JANSSENS 07 11 ‘15 - 14 02 ‘16 S.M.A.K. - Gent HEDENDAAGS - UITWISSELING

Curator : Philippe Van Cauteren Ayşe Erkmen en Ann Veronica Janssens, twee toonaangevende internationale artiesten, creëren in opdracht van de stad Gent, een kunstwerk voor de openbare ruimte in het historisch centrum. Eind 2015 installeren zij ieder een verticale sculptuur van 17 tot 21 meter hoog op de Korenmarkt, een project dat is ingeschreven in de heraanleg van het plein door de architecten Robbrecht & Daem en Marie-José van Hee. De artistieke praktijk van de Turks-Duitse kunstenares Ayşe Erkmen (°1949, Istanbul) kenmerkt zich door een uitgesproken interesse voor de historische en maatschappelijke context waarin een kunstwerk ontstaat. Meestal spelen haar interventies in op de aanwezige sociale situaties of architecturale omstandigheden. Erkmen maakt hierbij onzichtbare gegevens of structuren uit de omgeving zichtbaar op een tijdelijke of permanente basis. De Belgische kunstenares Ann Veronica Janssens (° 1956, Folkestone) werkt met de zintuiglijke ervaring en het moment waarop het lichaam en de ruimte samen komen. Zij experimenteert met het ongrijpbare en zet licht, kleur, geluid in om de perceptie van de ruimte en beweging te onderzoeken. Bezoekers worden geïntegreerd in haar installaties en hun zintuigen ingezet om het immateriële te ervaren. Op de eerste verdieping van het S.M.A.K. creëren Ann Veronica Janssens en Ayşe Erkmen elk één nieuwe, ruimte-vullende installatie en tonen daarnaast bestaand werk. De ontwerpen voor de Korenmarkt komen aan bod in twee documentaire kabinetten. Met deze tentoonstelling wil S.M.A.K. de ontwerpen voor de Korenmarkt situeren binnen de bredere, rijkere context van het oeuvre van beide kunstenaars en de keuze van de stad voor kwaliteitsvolle kunst in de openbare ruimte ondersteunen.

27

TENTOONSTELLINGEN

NURİ BİLGE CEYLAN 22 11 ‘15 - 31 01 ‘16 C-Mine - Genk HEDENDAAGS - CREATIE - UITWISSELING

Curator : Paul McMillen Nuri Bilge Ceylan (1956) staat bij ons vooral bekend als cineast. Hij won verschillende prijzen, waaronder vorig jaar de Gouden Palm in Cannes voor zijn film Winter Sleep. Maar Ceylan is ook fotograaf van een oeuvre dat net als zijn films getuigt van een ongelooflijke visuele precisie, poëzie en schoonheid . Voor de allereerste keer brengt C-Mine een hommage aan de fotograaf en kunnen jonge fotografen uit Genk in dialoog gaan met Ceylan.

KARAGÖZ 30 10 ‘15 - 24 01 ‘16 Malmundarium - Malmédy ERFGOED

Curator : Cengiz Özek Het

traditionele

‘het

zwarte

schimmentheater

oog’

–

was

tijdens

Karagöz de

–

letterlijk

gouden

dagen

van Istanbul te zien op straathoeken en op pleinen, waar

allround

entertainde

met

kunstenaars

het

Ottomaanse

schimmenkomedies.

De

naam

publiek komt

van de protagonist, Karagöz, een volkse analfabeet. Samen met zijn beste vriend Hacivat, hoogopgeleid en elitair, houden ze Istanbul een ironische spiegel voor. Er werd gespot met stereotiepen uit het Ottomaanse keizerrijk (de aristocraat, de Griek, de Fransman, de lady en de gentleman) en er zijn ontmoetingen met talloze sjamaanfiguren (de heks, de demon, de geest). Deze tentoonstelling, gecureerd door schaduwmeester Cengiz Özek, geeft een overzicht van alle aspecten van het traditionele schimmenspel. We zien historische schaduwpoppen uit de 18e en 19e eeuw en krijgen een inzicht in het ambacht van het poppenmaken en het metier van de poppenmanipulatie. Een letterlijke blik achter de schermen van het traditionele Turkse schimmenspel. 28

TENTOONSTELLINGEN

ARCHETYPES. TURKSE ARCHITECTUUR DOORHEEN DE EEUWEN 14 10 ‘15 - 31 01 ‘16 CIVA- Brussel HEDENDAAGS

Curator : Sinan Logie Vanaf de eerste nederzettingen tot vandaag, werd de geschiedenis van Anatolië gekenmerkt door een voortdurend veranderen, vernieuwen en

opnieuw bevestigen van zijn

cultuur. Deze dynamiek en constante dialoog tussen verleden en heden weerspiegelt zich ook in de geschiedenis van de architectuur, waarbij archetypische elementen (de tent, de

Sedat Hakki Eldem-SGK building Zeyrek Istanbul

minarettoren, de kolom, de karavanserai, enz.) de tijd doorstonden en vandaag nog zichtbaar zijn in talrijke hedendaagse realisaties. De tentoonstelling biedt een unieke en vergelijkende lezing van de Turkse architectonische geschiedenis in relatie tot de hedendaagse projecten door middel van een aantal case studies uit verschillende regio’s en tijdperken, in beeld gebracht door maquettes, tekeningen, foto’s en films.

AGA KHAN AWARD FOR ARCHITECTURE 00 ‘15 - 00 ‘16 (TBC) Paleis voor Schone Kunsten - Brussel HEDENDAAGS

Om de drie jaar wordt de Aga Khan Award voor architectuur uitgereikt aan projecten die op een succesvolle manier met behoeften van de maatschappij omgaan, in het bijzonder die van de moslims. Ter gelegenheid van EUROPALIA TURKEY presenteert de prestigieuze prijs een speciale focus op Turkse architecten, parallel met de winnaars van 2013.

29

TENTOONSTELLINGEN

DIGITAL TURKEY (working title) 08 10 ‘15 - 21 11 ‘15 Flagey - Brussel HEDENDAAGS

Curators : Ceren & Irmak Arkman Turkije heeft een sterke multimediale en digitale kunstscène. Sinds begin jaren 1990 zorgden universiteiten, onafhankelijke organisaties en verschillende happenings voor een bredere bewustwording van digitale technologieën in Turkije. De opzet van Visual Communication Design afdelingen aan publieke en privé-universiteiten deden de belangstelling voor de op scherm gebaseerde digitale media alleen maar toenemen. In Flagey zal werk te zien zijn van Refik Anadol, Candaş Şişman, Ozan Türkkan, Onur Şentürk, Memo Akten, Cevdet Erek, Murat Pak, Selçuk Artut, Can Pakdemir en Deniz Kader.

THE ABSENCE OF PERMANENT I 08 11 ‘15 - 21 02 ‘16 CID - Hornu CREATIE - UITWISSELING

De jonge kunstenaar Gauthier Oushoorn baseert zijn project op Nader Ardalans boek ‘The Sense of Unity’, een studie over het conceptuele en symbolische belang van de islamarchitectuur. Centraal staat een esoterisch soefi principe van eenheid in veelheid – traditioneel Perzisch denken over vorm. Het eerste hoofdstuk van het project vindt plaats in Istanbul en Mardin. De interventies op de © Gauthier Oushoorn site zijn gebaseerd op het thema ‘oppervlakte’. De artiestarchitect drukt zich onbewust uit, hij is enkel een vehikel van de realisatie. Een tweede hoofdstuk volgt in België, in het Centre d’Innovation et de Design (CID) op de Grand Hornu site. Het museum en de beschrijving van het boek fungeren als een macrokosmos. De microkosmos is de organisatie binnenin, gecreëerd in het eerste hoofdstuk. 30

TENTOONSTELLINGEN

ELIF ERKAN 13 11 ‘15 - 19 12 ‘15 Maison des Arts - Schaarbeek CREATIE - UITWISSELING

Een ‘standard for living’ of een levensstandaard wordt vaak gebruikt om geografische gebieden te vergelijken. Hoe verhoudt de levensstandaard van Turkije zich tegenover die van Brussel bijvoorbeeld? De standaard kan ook aangewend worden om verschillende punten in de tijd met elkaar te vergelijken: we kunnen nagaan hoe tijdens de voorbije eeuw de levensstandaard in de Verenigde Staten is toegenomen. © Elif Erkan Vandaag zien we dat hetzelfde aantal werkuren toelaat om meer goederen of luxeobjecten te kopen. Er is meer vrije tijd, de levensverwachting nam toe, terwijl de totale werktijd sterk is gedaald. Al deze pogingen om een standaard vast te leggen, worden door Elif Erkan esthetisch geïnterpreteerd. Voor haar is standaardiseren een proces dat objecten en praktijken uit hun ‘natuurlijke’ omgeving plukt en hen een andere betekenis geeft op nieuwe locaties, in nieuwe tijden, met nieuwe verlangens.

VAAST COLSON & DENNIS TYFUS 28 11 ‘15 - 31 01 ‘16 Frans Masereel Centrum - Kasterlee CREATIE - UITWISSELING

Vaast Colson’s (Antwerpen, °1977) werk draait rond profiel, strategie en materialisatie. Hij zoekt perifere plaatsen en momenten waar de beelden vooral door sociale interactie ontstaan. De beelden hangen dus af van de omstandigheden die onvoorspelbaar, complex en kortstondig zijn. Colson zet zich herhaaldelijk in een situatie of in een installatie waarin hij dan entertaint, verrast en zijn publiek instructies geeft. Samenwerking met andere kunstenaars is heel belangrijk in zijn werk. Dennis Tyfus (Antwerpen, °1979) tekent, schildert, fotografeert, maakt films, speelt noise muziek, zingt, parodieert, produceert platen- en CD opnames, creëert boeken en magazines, heeft een programma op Radio Centraal, maakt collages, en bundelt zijn werk onder zijn label Ultra Eczema.

31

TENTOONSTELLINGEN

TURQUITUDES 18 12 ‘15 - 17 01 ‘16 Point Culture - Brussel HEDENDAAGS

Een fotografische portretreeks van de eerste generatie Turkse immigranten in België, die hun vertrouwde leven achterlieten, in ons land kwamen werken en soms ook weer terugkeerden naar het moederland. Hakan Simsek (°1978) is een Belgische fotograaf van Turkse origine die in pakkende zwart-wit beelden en digitale kleurenfotografie deze eerste generatie haarscherp weet te vatten. De beelden werden gemaakt in 2013 en 2014, vooral in Brussel, maar ook in Vlaanderen en Wallonië.

TURKOOIS 20 10 ‘15 - 05 12 ‘15 Muntpunt - Brussel HEDENDAAGS

Curator : Philippe Dupuich Fotograaf Philippe Dupuich organiseert een zomerstage met een drietal fotografiestudenten die hij begeleidt in een portrettenreeks rond de Turkse gemeenschap in België. Het resultaat wordt getoond in Muntpunt, dat een heuse hub van EUROPALIA TURKEY wordt met allerlei Turks getinte activiteiten.

32

MUZIEK EXPO

BURHAN ÖÇAL & TRAKYA ALL STARS ERFGOED

DATA

LOCATIE

27 11 ‘15

Maison de la Culture, Namur

28 11 ‘15

Paleis voor Schone Kunsten, Brussel

De

carrière

van

de

wereldwijd

gerespecteerde

virtuoze

percussionist Burhan Öçal overbrugde altijd al muzikale culturen. Na zijn eerste contact met Westerse muziek, ging hij al snel zijn eigen traditie combineren met andere genres en culturen, zoals jazz en Westerse klassieke muziek. Na talloze concerten en tournees over de hele wereld, legt multi-instrumentalist en percussionist Burhan Öçal zich nu toe op ‘het meest persoonlijke project van zijn leven’. In Trakya All Stars brengt hij samen met meesterlijke muzikanten uit Thracië een muzikaal eerbetoon aan zijn geboorteplaats Kırklareli. DJ Murat Uncuoğlu voorziet hen van een vleugje minimalistische electronica.

KONYA TURKISH TASAVVUF MUSIC ENSEMBLE ERFGOED

DATA

LOCATIE

06 01 ‘16

CC Jacques Franck, Brussel

07 01 ‘16

RASA, Utrecht (NL)

08 01 ‘16

CC Leopoldsburg

09 01 ‘16

Nieuwe Kerk, Den Haag (NL)

Het Konya Turkish Tasavvuf Music Ensemble voert in dit concert

© Ufuk Sarisen

traditionele Mevlevî rituelen uit. De Mevleviye of Mevlevî Orde is een soefigenootschap uit Konya, de toenmalige hoofdstad van het Sultanaat van de Anatolische Seldjoeken. Vanaf 1273 verspreidden ze zich over het hele Ottomaanse Rijk. Vandaag vindt men de orde in zowat alle Turkse gemeenschappen over de wereld. De Mevlevî Orde is beroemd voor zijn bezwerende draaidansen van Derwisjen of soefimonikken. Het Sama ritueel is een lichamelijke manier om het religieuze te bereiken. De duizeling die de Derwisj voelt bij het eindeloos ronddraaien aan hoog tempo, met een hand naar de kosmos en een hand naar de aarde, is een diepgaande spirituele ervaring. Het draaien staat symbool voor de manier waarop elektronen en planeten draaien. De Sama ceremonie is sinds 2005 immaterieel UNESCO werelderfgoed.

34

OKAY TEMIZ & LA FANFARE DU BELGISTAN CREATIE

DATA

LOCATIE

19 11 ‘15

AB, Brussel

20 11 ‘15

CBE, Köln (DE) (TBC)

21 11 ‘15

(TBC)

22 11 ‘15

Guess Who? Festival, Utrecht (NL)

Turkijes legendarische percussionist Okay Temiz bundelt de krachten met La Fanfare du Belgistan, de meest feestelijke fanfare van het land. Temiz is beroepsmuzikant sinds 1955, bouwt eigen instrumenten als de Magic Pyramid en ging op tournee in Europa en de VS met een hele reeks jazzlegendes. Temiz is exemplarisch voor de Turkse muziek: zo richtte hij in 1974 Oriental Wind op, een ensemble dat uitsluitend Turkse muziekinstrumenten gebruikt, en brengt hij steevast ook Turkse muzikanten onder de internationale aandacht. Nadat hij het grootste deel van zijn leven in Zweden had doorgebracht, keerde hij in 1998 terug naar Turkije. La Fanfare du Belgistan, een zevenkoppige groep met een uiteenlopende achtergrond, brengt een rijk repertoire van jazz en composities uit de Balkan en het Midden-Oosten. Voor EUROPALIA TURKEY ontwikkelen ze exclusief een concert met de Turkse grootmeester. Okay Temiz - diverse percussie-instrumenten...

Tom Manoury - sopraan sax, euphonium, percussie

La Fanfare du Belgistan:

Carlo Strazzante - frame-drums, derbouka, qarqaba

Jérémie Mosseray - tapan, percussie

Quentin Manfroy - fluit, percussie

Manu Loriaux - bas, percussie, sousafoon, synthesizer

Grégoire Tirtiaux - bariton sax & tenor, percussie

Manuel Roland - altsaxofoon, gitaar, percussie

İSTANBUL SOLİSTLERİ ERFGOED

DATA

LOCATIE

20 11 ‘15

Muziekpublique, Brussel

21 11 ‘15

le phénix, Valenciennes (FR)

22 11 ‘15

Handelsbeurs, Gent (Istanbul Ekspress) © Cavalierly

De Istanbul Solistleri, het vooraanstaande Turkse kamerorkest, brengt Ottomaanse klassieke muziek weer tot leven. Het ensemble brengt het repertoire van de invloedrijke 19de eeuwse componist Cemil Bey (1873 – 1916), uitgevoerd door topsolisten: Dr. Murat Salim Tokaç, coördinator van deze concerten, is een van de meest vooraanstaande ney en tanbursolisten in Turkije. Derya Turkan – ook te beluisteren in ‘De Nacht van de Turkse Viool’ – is een jonge meester van de klassieke kemence of de driesnarige vedel, bijzonder sterk in improvisatie en in het klassiek Ottomaans repertoire. Yurdal Tokcan wordt beschouwd als een van de meest complete ud spelers ter wereld, hij combineert oude speelvormen met stilistische innovaties. Hakan Güngör speelt kanun en Fahrettin Yarkin verzorgt de percussie bij het wereldvermaarde Istanbul Solistleri. Laat u betoveren door magische klanken uit de oude wereld van de ud, de tanbur, de kemence en andere Ottomaanse instrumenten. Dr. Murat Salim Tokaç - tanbur

Hakan Güngör - kanun

Derya Türkan - kemençe

Fahrettin Yarkın - percussie

Yurdal Tokcan - ud 35

İNSANLAR HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

26 11 ‘15

Kunstencentrum Vooruit, Gent

Insanlar is de nieuwste live band van Barış K met de Turkse muzikanten Cem Yıldız, Alican Tezer, Sinan Tansal, Özgür Yılmaz en Altan Sebüktekin. Een moderne versie van de alom bekende Turkse Anadolu pop of Anatolische pop, in een mix van bağlama-improvisaties en slow-mo disco, acid basslines en dubby psychedelia. Insanlar bewerkt verzen van de 17de-eeuwse dichter Kul Nesimi en evoceert weemoedig de Melami-stroming van het soefisme. Barış K - electronics Cem Yıldız - saz Alican Tezer - percussie Hogır - percussie

TAKSİM TRİO HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

20 01 ‘16

CC De Spil, Roeselare

21 01 ‘16

CC Belgica, Dendermonde

22 01 ‘16

Flagey, Brussel (Brussels Jazz Festival)

23 01 ‘16

C-Mine, Genk

24 01 ‘16

RASA, Utrecht (NL)

© Osman Özel

Istanbul, een van de meest fascinerende steden ter wereld, is het culturele hart van Turkije en Taksim is niet alleen de naam van het bruisende centrale plein van deze stad, het is vooral ook het Turkse woord voor ‘improvisatie’. In de muziek van het Taksim Trio, een van de meest virtuoze jazzcollectieven in het land, vinden we beide terug. De jonge muzikanten inspireren zich op de rijke geschiedenis van Istanbul en improviseren met een traditioneel instrumentarium op Turkse en oriëntaalse motieven. Tegelijkertijd onderscheiden we in hun muziek ook invloeden van jazz, blues en gipsymuziek. De muzikanten van het Taksim Trio vermengen moeiteloos traditie en vernieuwing. Ze creëren een unieke muzikale mozaïek die in vele opzichten op het wervelende Istanbul lijkt. Hüsnü Senlendirici - klarinet Ismael Tunçbilek - saz Aytaç Doğan - kanun

36

ARTO TUNÇBOYACIYAN & ARA DINKJIAN ERFGOED

DATA

LOCATIE

13 01 ‘16

De Roma, Antwerpen

14 01 ‘16

De Centrale, Gent

15 01 ‘16

Paleis voor Schone Kunsten, Brussel

16 01 ‘16

Centre Multifonctionnel Triangel, St-Vith

Percussionist Arto Tunçboyacıyan is van jongs af aan bezig met muziek. De grammywinnaar van Armeense afkomst, maar geboren in Turkije, verhuisde naar de Verenigde Staten en werkte daar samen met jazzlegendes als Chet Baker, Miles Davis, Paul Winter, Gerardo Nunez en Al di Meola. Sinds 1998 brengt hij jazzinterpretaties op basis van traditionele Anatolische en Armeense muziek. Ara Dinkjian is de leider van het invloedrijke ‘Night Ark’, een instrumentale groep die inmiddels vier albums uitbracht. Zijn composities werden door topmuzikanten over de hele wereld vertolkt. Homecoming, zijn grootste hit, was te horen tijdens de slotceremonie van de Olympische Spelen in Athene. Dinkjian is een van de fijnste ud spelers ter wereld. Hij vertegenwoordigde Armenië op internationale ud festivals in Jerusalem en Thessaloniki.

DÉBRUIT. ISTANBUL SESSIONS CREATIE

DATA

LOCATIE

10 11 ‘15

Paleis voor Schone Kunsten, Brussel (Bozar Night)

Na zijn residentie in Istanbul en de première van zijn nieuw album in de tentoonstelling Imagine Istanbul, brengt Débruit zijn

© Dan Wilson

«collaborative» werk over Turkije op de internationale podia. Een electronische live soloshow met werk van zijn nieuw Turks getint album. (zie p. 18)

37

ATHENA HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

21 11 ‘15

C-Mine, Genk

22 11 ‘15

Handelsbeurs, Gent (Istanbul Ekspres)

Athena is een ska punk band uit Istanbul, die niet alleen grote bekendheid geniet in Turkije, maar ook in Duitsland. De groep werd in 1987 opgericht door de tweelingbroers Gökan en Hakan Özoğuz als een metalband die snel overstapte op ska muziek. De band stond in de voorprogramma van rocklegendes als The Rolling Stones en de Red Hot Chilli Peppers; hun concerten worden in Turkije bijgewoond door duizenden muziekliefhebbers. Hakan Özoğuz - gitaar, zang

Umut Arabacı - bas

Gökhan Özoğuz - gitaar, zang

Emre Ataker - toetsen

JORDI SAVALL & HESPÈRION ENSEMBLE XXI ERFGOED

DATA

LOCATIE

12 ‘15

Paleis voor Schone Kunsten, Brussel

Istanbul voor de Ottomanen, Constantinopel voor de Byzantijnen, was ten tijde van Dimitrie Cantemir (1673-1723) op een hoogtepunt in haar geschiedenis. Het was het religieuze en culturele hart van de moslimwereld waar reizigers en artiesten halt hielden.

© David Ignaszewski

Cantemir was een uitmuntende tanburspeler die ook als componist in hoog aanzien stond. Zijn boek Kitâb-ül ilm-il mûsikî (Over de wetenschap van de muziek), opgedragen aan sultan Ahmed III, vormt het uitgangspunt van dit hommageconcert door Jordi Savall en het Hespèrion Ensemble XXI. Ze confronteren het hoofse repertoire van Cantemir met de muzikale volkstraditie van de neergestreken sefardische Joden en Armeniërs. Instrumentale hofmuziek uit de 17de eeuw tegenover eenvoudige volksliederen, met het invloedrijke boek Over de wetenschap van de muziek als leidraad – Savall maakte een fraaie selectie van een tiental stukken uit het geheel van 355 composities en complementeerde die prachtig met Armeense volksliederen.

38

BARIŞ K - DJ SET HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

26 11 ‘15

Kunstencentrum Vooruit, Gent

Deze verwoede platenverzamelaar baseerde zijn muziek op de hiphop-breaks uit zijn wekelijkse radioshows die hij meer dan tien jaar lang op verschillende radiozenders in Istanbul verzorgde. Tijdens zijn zoektocht (geïnspireerd door het revolutionaire Turkse rockicoon Barış Manço) naar vinylplaten in Turkije, ontdekte hij een schat aan Turkse pop en rock vermengd met elektronische muziek. Met supersized baslijnen, gitaren verbonden door ruimtelijke echo’s en Turkse houtblazers, ontwikkelde Barış een heel eigen dancefloor sound waarmee hij clubs over de hele wereld verovert.

STATE CHOIR TURKEY ERFGOED

DATA

LOCATIE

18 12 ‘15

Nieuwe Kerk, Den Haag (NL)

Het State Choir Turkey werd in 1988 opgericht op initiatief van Dr. Hikmek Simsek. Het koor gaf meer dan 800 concerten in landen als Italië, Israël, de Russische Federatie en Duitsland. Het koor heeft meer dan 1000 stukken op zijn repertoirelijst en geniet heel wat aanzien in de klassieke muziekwereld. In 2010 werd het koor onderscheiden met een Andante Music Award – het bewijs dat dit ensemble terecht bekend staat als ‘een van de beste zangkoren ter wereld’. Het State Choir Turkey stelde voor EUROPALIA een exclusief programma samen dat de diversiteit en de rijkdom van Turkije weerspiegelt. Coördinator: Burak Onur Erdem.

39

BABA ZULA HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

19 11 ‘15

De Roma, Antwerpen (joint venture zie p. 45)

21 11 ‘15

Handelsbeurs, Gent (Istanbul Ekspres zie p.51)

22 11 ‘15

EPIC, London (UK) (TBC)

24 11 ‘15

De Werf, Brugge (joint venture zie p. 45)

© Dilan Bozyel

BaBa ZuLa is een alternatieve muziekgroep uit Istanbul met een unieke psychedelische sound: ‘Oriental Dub’. BaBa ZuLa plaatst oriëntaalse invloeden en instrumenten als de darboeka, de elektrische saz en lepels naast moderne beats en elektronica. Hun ‘Istanbul Psychedelica’ grijpt terug op zowel psychedelische rock ’n roll, reggae en dub als de muzikale tradities van de vorige generaties in Istanbul. Live bezorgt de groep hun fans een unieke ervaring. Rituele performances worden een mengvorm van kunstdisciplines: buikdanseressen, kostuums, poëzie, theater en tekenkunst maken van elk concert een zinderend audiovisueel feest. Osman Murat Ertel - elektro saz, electronic sounds, zang

Melike Şahin - zang (tbc)

Mehmet Levent Akman - electronic sounds, houten lepels

Can Aydemir - bas

Özgür Çakirlar - percussie, darbuka

SEZEN AKSU ERFGOED

DATA

LOCATIE

01 11 ‘15

Paleis voor Schone Kunsten, Brussel

Sezen ‘li Yillar Sezen Aksu kan terecht een ster van de Turkse muziek genoemd worden. Ze schreef en componeerde honderden songs, waaronder tientallen hits. Generaties groeiden op met haar muziek. Haar fenomenale zang en magistrale composities maken haar tot ver buiten haar geboorteland bekend. Sinds haar debuut in 1975, verkocht ze wereldwijd meer dan 40 miljoen albums. De Turkse popdiva laat zich opmerken door zowel zwaar georkestreerde nummers als kleine luisterliedjes en dansbare discohits. Ze werkte met talloze artiesten samen in Turkije en ver daarbuiten. Het concert zal in het teken staan van haar 40 jarig jubileum in het vak. Sezen Aksu zal een repertoire van grote en belangrijke nummers zingen die veel voor haar hebben betekend in die 40 jaar.

40

BORUSAN QUARTET HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

22 10 ‘15

CAPe, Ettelbruck (LU)

Het Borusan Quartet werd in 2005 opgericht onder de vleugels van maestro Gürer Aykal. Het strijkkwartet kende een razend-

© Mehmet Erzincan

snelle ontwikkeling. Vandaag hebben ze reguliere concerten in de Süreyya Opera in Kadıköy (Istanbul) en treden op in beroemde concertzalen als het Konzerthaus (Berlijn), Carnegie Hall (New York), Le Corum (Montpellier) en de G. Verdi Hall (Milaan). Het kamermuziekensemble ontving talloze muziekprijzen in binnen- en buitenland. Het kwartet speelt een breed repertoire, van klassiek tot modern met een bijzonder zwak voor het werk van Turkse componisten. Door de jaren heen specialiseerde het zich in hedendaagse Turkse muziek van Oğuzhan Balcı, Mahir Çetiz, Turgay Erdener, Özkan Manav, Alper Maral en Turgut Pöğün ve Hasan Uçarsu. Esen Kıvrak - viool

Efdal Altun - altviool

Olgu Kızılay - viool

Çağ Erçağ - cello

MEHMET ARSLAN HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

(TBC)

(TBC)

Een Turkse dj en producer van elektronische muziek met een voorliefde voor traditionele volkse hymnes die hij vlot met moderne elektronische ritmes laat versmelten. Via de klanken uit zijn jeugdherinneringen ontwikkelde deze in Zwitserland geboren Turk onbedoeld zijn eigen versie van hamam-house gedurende zijn eerste jaren in de Bazelse clubscene. Ondertussen heeft Mehmet originele releases en bewerkingen op platenlabels zoals Ata’s For Disco Only, Huntleys + Palmers en HIGHLIFE op zijn naam staan. Dankzij dit nieuwe succes kan Mehmet zijn droom verwezenlijken om Saykodelik, Turkse hymnen, live te creëren voor clubbezoekers overal ter wereld. Hij doet dit door verschillende domeinen van de klassieke volksmuziek en eigentijdse elektronische beats te ontginnen. Mehmet Arslan is resident in de Berlijnse cultclub Die Wilde Renate.

41

KEMENÇE GECESI ERFGOED

DATA

LOCATIE

08 10 ‘15

RASA, Utrecht (NL)

09 10 ‘15

Espace Senghor, Brussel

10 10 ‘15

De Centrale, Gent

Nacht van de Turkse viool Derya Türkan is een jonge kemençe meester die zowel improviseert als een Ottomaans klassiek repertoire brengt. Hij brengt voor deze concertreeks een aantal strijkvirtuozen samen: Kayhan Kalhor is een internationale vioolvirtuoos op de kamanche. Deze Iranees begon zijn muziekstudie al op zevenjarige leeftijd, op zijn dertiende werd hij uitgenodigd om te werken in het nationaal Radio- en Televisieconcert van Iran. Als solist speelde hij in toporkesten zoals het New York Philharmonic. Kalhor en Türkan worden bijgestaan door de Griek Sokratis Sinopoulos, van opleiding klassiek gitarist en een erg begaafd kemençe speler. De laatste tien jaar zet hij zich in om de kemençe ook te herintroduceren in de Griekse muziek. Ali Bahrami Fard studeerde santur bij de legendarische meester Ostad Faramarz Payvar en staat dankzij zijn vlekkeloze techniek bekend als een van de allerbeste santurspelers van zijn generatie. Derya Türkan - kemençe

Sokratis Sinopoulos - kemençe, lavta

Kayhan Kalhor - kamanche

Ali Bahrami Fard - santur

MUSTAFA ÖZKENT & BELÇİKA ORKESTRASI UITWISSELING

DATA

LOCATIE

18 11 ‘15

AB, Brussel (ism Les Ateliers Claus)

20 11 ‘15

Weekend festival, Köln (DE) (TBC)

22 11 ‘15

Guess Who? Festival, Utrecht (NL)

De Turkse componist, arrangeur en muzikant Mustafa Özkent is minder bekend, maar toch een belangrijke figuur in de Turkse muziekscène. Zijn muziek werd pas laat, meer dan 40 jaar na het begin van zijn carrière, ontdekt door een westers publiek. Özkent begon zijn carrière als muzikant in 1960, in Ankara, bij de Turkse popgroep Teenagers. De naam was heel toepasselijk, vermits geen enkel lid ouder was dan 19 jaar. Later richtte hij zijn eigen groep op, de Mustafa Özkent Orkestrasi en maakte hij naast enkele singles ook de LP Gençlik Ile Elele. Hij is een getalenteerd gitarist die erom bekend staat en stond het ontwerp van zijn instrumenten te veranderen om ongewone klanken te kunnen creëeren. Özkent verdiende de reputatie van een begaafd buitenbeentje en in het begin van de jaren 70 werd hij niet alleen gevraagd als sessie speler, arrangeur en producent, maar studeerde hij in Brussel ook samen met Barış Manco. Hij maakte tientallen Turkse albums die psychedelische en pop/rock melodieën samenvoegde met R&B grooves aen jazz-beïnvloedde improvisaties. Vanaf dat moment bleef Mustafa’s werk evolueren, en hij beïnvloedde de Turkse popmuziek meer dan hij ooit had durven dromen. Een instrumentaal album zoals Gençlik Ile Elele was hier in die tijd vrij onbereikbaar. Maar in 2006, kwam er dankzij de platenverzamelaars Finders Keepers Records een heruitgave van Özkent’s meesterwerk. En voor EUROPALIA TURKEY, krijgt het album een nieuw leven op het podium in samenwerking met een dynamische Belgische groep, speciaal samengesteld voor deze gelegenheid. Mustafa Özkent - componist, gitaar

Axel Gilain - gitaar

Sofiane Remadna - bas

David Picard - keyboard, orgel

Yannick Dupont - drum

Guillaume Codutti - conga, percussie

Jean-Philippe de Gheest - drum

Tadzio Baudoux - percussie

42

IMAGO MUNDI UITWISSELING

DATA

LOCATIE

19 11 ‘15

CC Maasmechelen

20 11 ‘15

CC Belgica, Dendermonde

21 11 ‘15

CC de Bogaard, Sint-Truiden

22 11 ‘15

Muze, Heusden-Zolder

Passage is een concert over tijd. Over soefi’s die het aardse leven zien als een wachten op het hiernamaals, over niet bij elkaar geraken omdat het water veel te diep is... Letterlijk gaat het over de overgang van Oost naar West, over de vlucht van intellectuelen, over de handelsrelaties van Istanbul en Europa, over Turkse en West-Europese tradities die laten ontdekken dat het antwoord op de grote levensvragen universeel is. Muzikaal grasduint Passage in een repertoire dat middeleeuwen, renaissance, barok en zelfs hedendaags omvat. Zowel religieuze als profane werken worden uitgevoerd. Teorbe- en luitspeelster Sofie Vanden Eynde stelde het programma samen. Haar ensemble Imago Mundi begeleidt de fantastische Turkse stem van Mustafa Doğan Dikmen. Mustafa Doğan Dikmen - ney, zang, percussie

Liam Fennelly - viola da gamba

Gökâlp Yüzlüer - tanbur

Griet de Geyter - sopraan

Uğur Işık - cello

Sofie vanden Eynde - luit, teorbe

THE OTTOMAN DRUMS ERFGOED

DATA

LOCATIE

22 01 ‘16

Paleis voor Schone Kunsten, Brussel

24 01 ‘16

Nieuwe Kerk, Den Haag (NL)

Concertproject van meestermuzikant Kudsi Ergüner, een wereldautoriteit op het vlak van Ottomaanse muziek. Ergüner – docent, performer en een van de meest virtuoze ney spelers in Turkije – verdiept zich al decennia in de oudste wortels van de Ottomaanse muziek en de invloed van Turkse, Arabische, Perzische, Griekse, Joodse en Armeense culturen. Zijn ensemble is gespecialiseerd in improvisatie gebaseerd op de authentieke uitvoeringspraktijk. The Ottoman Drums biedt een staalkaart van traditionele muziekstijlen: er is klassiek Ottomaans dat terugloopt tot de 13de eeuw, we horen religieuze muziek en Mehter. Ergüner breidt zijn kernensemble uit met een groot aantal gastmuzikanten. De focus ligt op traditionele slaginstrumenten als de tanbur, de zurna en davul, maar er is ook ruimte voor de cumhur icra en bezwerende a capella koorpassages voor mannenstemmen. MUSICI

PERCUSSIE

Kudsi Ergüner - ney

Bruno Caillat; Pierre Rigopoulos; Hamdi

Serkan Halili - kanun

Akatay; Simon Leleux; Oray Yay

Hakan Güngör - kanun

KOOR

Enver Mete Aslan - ud

Bora Uymaz ;Yunus Balcıoğlu; Murat Irkila-

Murat Aydemir - tanbur

ta; Mehmet Emin Ayaz; Bekir Büyükbaş; Alp

Derya Türkan - kemençe

Arslan; IlhanYazıcı; Gursoy Dinçer; Hamdi

Hasan Çakan - zurna

Demircioğlu; Ali Riza Şahin

43

JEF NEVE & NOHLAB CREATIE

DATA

LOCATIE

22 01 ‘16

Flagey, Brussel

Jef Neve hoeft weinig introductie. Bekend in binnen- en buitenland om zijn virtuoze pianospel, profileert onze nationale jazztrots zich

© Stephan Vanfleteren

de laatste jaren ook hoe langer hoe meer als componist. In deze voorstelling ontmoet de Belgische pianovirtuoos NOHlab, een van de meest indrukwekkende motion designer teams uit de Turkse multimedia scene. NOHlab is de digitale studio van twee jonge partners, Deniz Kader en Candaş Şişman, die zich profileren als art directors, project mappers en audiovisuele performers in de Turkse communicatie- en cultuursector. Samen creëren ze voor EUROPALIA TURKEY een interdisciplinaire totaalervaring waarin beeld en geluid, muziek en computeranimatie worden samengebracht. NOHlab ontwikkelt een gloednieuwe installatie die de muziek van Jef Neve visueel gaat weergeven. Een verbluffende multimediabelevenis op de grens tussen jazz en digitale kunst. Jef Neve - piano Candaş Şişman - motion design Deniz Kader - motion design

ISTANBUL SONGS ERFGOED

DATA

LOCATIE

04 12 ‘15

Nieuwe Kerk, Den Haag (NL)

05 12 ‘15

Salle Bruegel d’Hurlencourt, Vieux Genappe

06 12 ‘15

Casino Houthalen-Helchteren

Inspirerende liederen over een microkosmos aan de Bosporus: in Istanbul Songs krijgen we een glimp van de schoonheid, de culturen, de mensen en hun ervaringen in het oude Istanbul. Dilek Türkan - soliste

Serkan Halili - kanun

Derya Türkan - kemençe

Fahrettin Yarkın - percussie

Sokratis Sinopoulos - lavta, kemençe

44

MURAT ERTEL (BaBa Zula) meets RODRIGO FUENTEALBA (MannGold de Cobre) CREATIE

DATA

LOCATIE

19 11 ‘15

De Roma, Antwerpen (double bill BaBa Zula) zie p. 40

20 11 ‘15

Handelsbeurs, Gent (triple bill Burcu Karadag & Ilhan Ersahin)

24 11 ‘15

De Werf, Brugge (double bill BaBa Zula)

Rodrigo Fuentealba (gitaar), Fred Lyenn (bas), Bert Vervaeck (gitaar), Karen Willems (drums) ontmoeten Murat Ertel (saz) en Özgur Çakırlar (percussie). Musici van MannGold de Cobre, DansDans, Zita Swoon gaan de confrontatie aan met de frontman en drummer van BaBa ZuLa. Rodrigo Fuentealba heeft al lang een fascinatie voor de Turkse psychedelische scene. Veel Turks vinyl van de jaren 70 prijkt in zijn platenkast. Murat Ertel van BaBa ZuLa is een van de erfgenamen van die scene. Aan Belgische zijde een verzameling muzikanten om u tegen te zeggen. Murat Ertel

Bart Vervaeck - gitaar

Özgür Çakırlar

Fred Lyenn - bas

Rodrigo Fuentealba - gitaar

Karel Willems - drums

ARPANATOLIA ERFGOED

DATA

LOCATIE

20 12 ‘15

Handelsbeurs, Gent

Harp, lier en blaasinstrumenten waren en zijn nog steeds veel voorkomende instrumenten in de Turkse muziek, vooral in de volksmuziek. Arpanatolia brengt de hedendaagse harp samen met traditionele elementen als de kaval, de ney, de sipsi en de cura. In dit project maken zangers en musici een nieuwe synthese van de traditionele Turkse volksmuziek. Unieke melodieën uit oude klankkleuren en nieuwe interpretaties: Arpanatolia is een weergaloos mooie hybride kruisbestuiving. Çağatay Akyol - harp

Ferhat Erdem - fluit, cura

45

GÖRKEM ŞEN HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

26 11 ‘15

Kunstencentrum Vooruit, Gent

Sounddesigner en muziekcomponist Görkem Şen, studeerde muziek aan de Bilgi University. Hij creëerde sounddesigns voor verscheidene artistieke en commerciële projecten. Görkem Şen gebruikt vooral experimentele muziekinstrumenten, in een elektronische en akoestische omgeving. De yaybahar is een volledig akoestisch instrument dat natuurlijke materialen zoals een membraan, een springveer en een snaar harmonisch laat samenklinken. Misschien slaat Görkem Şen hiermee een nieuwe brug tussen de snaar en het resonerende lichaam? Het is hoe dan ook een gloednieuw concept dat uitsluitend natuurlijke trillingen voortbrengt. De yaybahar kan op tal van nieuwe manieren worden bespeeld en verzekert een unieke luisterervaring! Met meer dan 3.000.000 views op de online videoplatformen in 2014 is de yaybahar een internationale hype geworden bij liefhebbers van experimentele muziek en instrumentenbouwers.

BARIŞ DEMIREL HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

27 11 ‘15

Kunstencentrum Vooruit, Gent (TBC)

De nieuwe revelatie van de Turkse jazz- en improvisatiescene. Trompetten en effectpedalen versmelten in een unieke en hypnotische soloshow. Voor de fans van Jon Hassell, Rob Mazurek of Colin Stetson.

46

İSMAİL ALTUNSARAY ERFGOED

DATA 16 01 ‘16

Stadsschouwburg, Genk

17 01 ‘16

De Centrale, Gent

İsmail Altunsaray studeerde aan het Staatsconservatorium van Istanbul en doceerde een aantal jaren aan de Istanbul Technical University, waar hij ook een uitgebreide concertwerking op touw zette. Hij werkte als saz speler voor radio en televisie en deelde het podium met beroemde Turkse artiesten als Erkan Oğur, Erdal Erzincan en Cengiz Özkan. İsmail bracht de flamenco en bozlak traditie dichter bij elkaar en speelde een concertreeks met Paco Pena, Miguel Ortega en Ye Ye De Cadiz die internationale weerklank kreeg.

İPEK GÖRGÜN HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

(TBC)

(TBC)

Ipek Gorgun doet een frisse wind waaien in de wereld van de elektronische experimenten en de eigentijdse muziek van Turkije. Als studente Sonic Arts aan ITU-MIAM (Istanbul Technical University Center for Advanced Studies in Music) ontwikkelde ze een op onderzoek gebaseerde methode voor het samenstellen van nieuwe klankschalen. Gorgun – bassiste, zangeres, schrijfster en fotografe – is bijzonder actief in de undergroundscene van Istanbul. Haar elektro-akoestische solowerken vermengen experimentele fragmenten met zware en diepe soundwalls. De combinatie van field recordings, noise en moderne improv leverde haar een deelname aan de Red Bull Music Academy in Tokio op, en recenter deelnames aan verscheidene internationale gigs. In 2015 werd Ipek geselecteerd voor een door ON-Neue Musik Köln gefinancierde residency in de Keulense OPEKTA Ateliers, een hoog aangeschreven kunstenaarscollectief op het gebied van de audiovisuele kunst.

47

REŞAT ÖDEN GADJO ENSEMBLE ERFGOED

DATA

LOCATIE

23 01 ‘16

Les Halles de Schaerbeek, Brussel

The Manush Project Tijdens een diaspora die ooit begon in Noord-Indië, door Anatolië liep en uitmondde in heel Europa, absorbeerden Roma-zigeuners ontelbare melodieën. De jonge muzikant Reşat Öden toont in The Manush Project hoe traditionele zigeunermuziek steevast verschillende nationale en culturele grenzen heeft overschreden. We krijgen een muzikale introductie tot de Roma cultuur en leren in hoeverre deze een groot deel van de onze heeft bepaald. De zigeunerliedjes komen van over het hele continent: Turkije, Hongarije, Bosnië, Macedonië, Roemenië, Rusland, Frankrijk, Griekenland en Albanië… Reşat Öden maakte in 2013 zijn debuutalbum Manush met gelijkaardig materiaal.

ANDERE PROJECTEN NOG IN VOORBEREIDING CREATIE VAN DE TURKSE COMPONIST ATAÇ SEZER VOOR HET SCHAOROUN ENSEMBLE ENSEMBLE LES ESPRITS ANIMAUX- “TURCARIA” NIET-MOSLIM COMPONISTEN

48

ISTANBUL EKSPRES Een muzikale reis doorheen een broeierige metropool. Een samenwerking tussen twee Gentse muziekhuizen, De Centrale en de Handelsbeurs. 50 jaar geleden kwamen honderden Turken op uitnodiging van de Belgische Staat naar hier. Voor velen van hen werd Gent de nieuwe thuishaven. Het kleurde de stad op verschillende manieren: Gentse fijnproevers konden genieten van lekkere mezze of baklava, fleurige stoffen en tapijten verschenen uitgestald in de Sleepstraat en traditionele Anatolische muziek weerklonk op uitbundige trouwfeesten. Ook vanuit Marokko en in mindere mate Centraal-Afrika kwam mensen overgevlogen. Op die manier werd Gent een smeltkroes vergelijkbaar met die van Istanbul. Daar kent de multiculturele gemeenschap nog een langere geschiedenis, met diepere wortels in het sociale en culturele leven. Het amalgaan van o.a. Turken, Grieken, Armenen, Koerden en Joden bepaalt in sterke mate de muziekcultuur. Istanbul Ekspres wil gedurende 10 dagen een beeld geven van wat er in die broeihaard muzikaal gaande is. Turkse pop en rock, oriëntaalse jazz, feestelijke balkan, Ottomaanse en Anatolische muziek,… Het festival legt een belangrijke focus op samenwerkingen tussen Belgische en Turkse muzikanten. Een rijkdom aan ervaringen word je voorgeschoteld. Geniet ervan!

Concerten in de Centrale OPENING - FASILAVOND MET NEV ERFGOED

DATA

LOCATIE

13 11 ‘15

De Centrale, Gent

Nev stond op 26 december 2011 op het podium van De Centrale naar aanleiding van het uitbrengen van ‘Bir Nev-i Alaturka’. Voor deze originele en vernieuwende cd arrangeerde Nev Turkse licht klassieke muziek in een rockversie. Nev slaagt er in om een volledig nieuwe en originele sound te creëren, die zeer populair is bij zowel het Turkse als het niet-Turkse publiek. In 2011 kreeg hij op de prestigieuze ‘Altın Kelebek Ödülleri’ - een soort van Turkse versie van de Grammy-awards, de prijs van ‘Beste klassieke zanger’. Nev is dan ook niet zomaar de eerste de beste. Ook live staat Nev garant voor heel wat animo. Nev - gitaar & zang

Hakan Kaya - darboeka & percussie

Burak Yavaş - drums

Volkan Kaya - klarinet

Uğur Işgüder - basgitaar

Hasan Tosun - ud

Kutal Gürkan - klavier

49

MEHMET AKATAY PROJECT ERFGOED

DATA

LOCATIE

14 11 ‘15

De Centrale, Gent

Mehmet Akatay kreeg de klassieke muziek al op erg jonge leeftijd ingelepeld door zijn vader, een klassieke zanger. Hij volgde les bij percussiemeester Burhanettin Tonğuç en speelde op internationale festivals als Montreux, New York en Wenen. Akatay werkte onder meer samen met Turkse sterren als Sezen Aksu, Orhan Gencebay, Tarkan en de Brooklyn Funk Essentials. Hij staat bekend als een van de meest innovatieve percussionisten in Turkije. Zijn nieuwe riqq- en darabuka technieken maken hem tot een veelgevraagde studiomuzikant. Zijn eerste soloproductie ‘From Hand to Hand’ werd in 2003 uitgegeven door Sony BMG. Mehmet Akatay - percussie

EGE HİCAZ ORKESTRA ERFGOED

DATA

LOCATIE

14 11 ‘15

De Centrale, Gent

Het Ege Hicaz Orkest – de naam komt van hun woonplaats aan de Egeïsche kust – speelt klassieke stukken uit het rijke repertoire van de traditionele Turkse volksmuziek. Het achtkoppige ensemble tekent voor een virtuoos concert met Turks klassiek en traditionele volksliedjes uit verschillende delen van het land.

ZÜLEYHA ERFGOED

DATA

LOCATIE

15 11 ‘15

De Centrale, Gent

Züleyha, de geliefde zangeres van Anatolische folkmuziek, komt uit Bitlis waar ze Turks, Zaza en Koerdisch leerde – de talen waarin

© Züleyha

ze vandaag ook zingt. Tijdens haar managementstudies werd ze assistente van Zülfü Livaneli, de beroemde Turkse schrijver-componist. Met zijn hulp nam ze in 2011 haar eerste album Songs of Livaneli in 10 Ethnic Languages op. Ze zong de composities van Ömer Livaneli – auteur, poëet, componist en een van de meest vooraanstaande intellectuelen in Turkije – in verschillende talen. Een tweede album Benden (Van Mij) ontstond in samenwerking met Hasan Saltik, de eigenaar van Kalan Müzik. Voor haar derde plaat Gelin Kınası (Bruid Hanna) vond ze inspiratie in Anatolische huwelijksmuziek. Naast haar bloeiende solocarrière is Züleyha ook soliste in de etnische muziekgroep 7 Cihan

Kadınları (De Vrouwen van 7 landen).

50

Concerten in de Handelsbeurs BURCU KARADAĞ & ENSEMBLE ERFGOED

DATA

LOCATIE

20 11 ‘15

Handelsbeurs, Gent

Fluitiste Burcu Karadağ (1979, Istanbul) heeft de gave om dicht bij de essentie van de ney te blijven en het tegelijk op een radicaal nieuwe manier te gebruiken. Ze maakte het soefi-instrument bekend bij een breed publiek, dat ook geïnteresseerd bleek in de Rumi-cultuur die ermee verbonden is. “Voor mij is dat het mooiste applaus dat ik kan krijgen,” verklaarde ze over die hernieuwde interesse. Karadağ gaf concerten over heel Europa en nam deel aan talloze internationale projecten. Ze werkte samen met klassieke componist/ muzikanten Fazil Say en Sabri Tuluğ Tırpan, popzanger Sertab Erener en de Indiase percussionist Trilok Gurtu. Ze droomt ervan om ooit te mogen concerteren in Konya, dat elk jaar religieuze ceremonies houdt ter ere van de Mevlâna Jelaluddin Rumi. “Ik wil al sinds mijn 11de daar een soloconcert geven. Voor een ney speler is dat het allerhoogste. Ondanks al mijn internationale successen, blijft Konya nog steeds een van mijn grootste ambities.” Burcu Karadağ - ney

MURAT ERTEL (BaBa Zula) meets RODRIGO FUENTEALBA (MannGold de Cobre) CREATIE

20 11 ‘15 - zie p. 40

ILHAN ERŞAHİN WONDERLAND FEAT HÜSNÜ SENLEDERİCİ HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

20 11 ‘15

Handelsbeurs, Gent

İlhan Erşahin is een jazzmuzikant en een pure kosmopoliet die Stockholm, New York en Istanbul in zijn oeuvre samenbrengt. De laatste jaren pendelt hij vooral tussen Istanbul en New York. Als saxofonist heeft hij met tal van namen uit de New Yorkse scene samengewerkt. Voor het Istanbul Ekspres festival treedt hij op met Wonderland feat Hüsnü Selendirici de fantastische klarinettist.

51

AYUKKA HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

21 11 ‘15

Handelsbeurs, Gent (Istanbul Ekspres)

Ayukka: een jong viertal dat net haar derde album Sömestr op de wereld losliet. Ze noemen zich een mix tussen hun helden van de 60-70 jaren Turkse psychedelische scene, Bombino’s Tuareg music, Braziliaanse melodieën, Los Cubanos Postizos van Marc Ribot, Tom Waits en the Beastie Boys! Straffe muzikanten en de perfecte soundtrack voor een roadtrip door Anatolië.

BABA ZULA HEDENDAAGS

21 11 ‘15 - zie p. 40

İSTANBUL SOLİSTLERİ ERFGOED

22 11 ‘15 - zie p. 35

SLOTCONCERT MET ATHENA HEDENDAAGS

22 11 ‘15 - zie p. 38

52

MUZIEKINSTRUMENTEN TRADITIONELE TURKSE MUZIEKINSTRUMENTEN Volksmuziek in Turkije bestaat uit complexe melodische structuren (makam), versieringen en improvisaties (taksim). Het zijn technieken die overal in de traditionele muziek werden toegepast: in niet-godsdienstige, in militaire, in muziek in de moskee en in Islamitische muziek. Traditionele percussie, blaas- en strijkinstrumenten worden al eeuwenlang gebruikt in de Turkse volksmuziek. Een beknopte introductie.

Snaarinstrumenten Kanun De kanun stamt af van de oud-Egyptische harp en behoort tot de familie van de citer of zither. Het instrument bestaat uit een plat trapeziumvormig bord met een rechte hoek dat vaak mooi is versierd. Over het bord worden 78 of 81 snaren gespannen in groepen van drie. De snaren worden met de vingers of met plectra bespeeld. Via de stemknoppen kan de toonhoogte veranderd worden, ook tijdens het spelen. De kanun wordt bespeeld in Turkije en het Midden-Oosten.

Bağlama De saz of bağlama is een langhalsluit die wordt bespeeld in de volksmuziek van Centraal-Azië tot in de Balkan. Ooit werd de bağlama door Turkse nomaden meegebracht naar Anatolië, waar hij nog altijd bespeeld wordt. In de dorpen van Midden en Oost-Anatolië vindt men bijna bij alle mensen thuis wel een of meerdere bağlama’s, maar ook op de yayla’s, de bergweiden bij de Middellandse en de Zwarte Zee. In de muziek van Turkije is de bağlama het instrument van de eeuwenoude Asik-traditie van de troubadours, de soefiemuziek van de Alevieten en van veel andere vormen van volksmuziek. Het instrument wordt ook in de moderne muziek gebruikt. In de Turkse volksmond heet de bağlama: saz, wat ‘instrument’ betekent.

Ud De ud (ook: oud, ut, outi, oed) is een fretloos snaarinstrument van dezelfde familie als de luit. Daarom wordt die wel eens ‘Arabische of oosterse luit’ genoemd. Ze heeft gewoonlijk vijf dubbele en één enkele snaar (de laagste) en een korte hals met licht geknikte knoppenkast. De klankkast is peervormig en heeft meestal een tot drie klankgaten in de vorm van rozetten. Het instrument wordt in Noord-Afrika, het MiddenOosten, Turkije, Griekenland en Armenië bespeeld. Er zijn wel kleine regionale verschillen in grootte en toonhoogte. 53

Tanbur De tanbur is een tokkelinstrument, een luit met een lange hals en 48 toonrichels. De tanbur is karakteristiek voor de Turkse volksmuziek: ooit was de tanbur het voornaamste instrument aan het Ottomaanse hof. Vanwege de extreem lange hals en de grote afstanden die de linkerhand moet overbruggen, leent het moeilijk tot soleerwerk. De tanbur wordt daarom steeds verder verdrongen door luiten met een minder lange hals en meerdere melodiesnaren, zoals de baglama en de kopuz.

Tar De tar is een Turks volksinstrument dat wordt bespeeld met een plectrum. Het wordt het vaakst gebruikt in en rondom Kars, maar men treft het ook aan in Azerbeidzjan, Iran, Oezbekistan of Georgië. De tar bestaat uit twee ‘kommen’ van verschillende grootte, gemaakt uit hout van de moerbeiboom. Op de tar zijn twee belangrijke akkoordengroepen: de eerste wordt gebruikt als je een liedje speelt dat uit drie groepen van twee akkoorden bestaat. De andere groep wordt kök genoemd en wordt ingezet om de toon te verbeteren.

Kemençe De kemençe of keman is een strijkinstrument, een driesnarige viool. De kemençe heeft niet zo’n glorieus verleden, maar geldt als het voornaamste strijkinstrument in de Perzische muziek, waar het bekend staat als ‘kamancheh’. De keman telt traditioneel drie zijden snaren, tegenwoordig zijn dat veeleer vier metalen snaren. Het instrument is zowat de viool van het Midden-Oosten, al wordt ze bespeeld als een cello.

Blaasinstrumenten Ney De Turkse en Arabische ney heeft geen mondstuk. Het wordt bespeeld door de mond in een hoek van 45 graden aan het uiteinde van de fluit te plaatsen. Een Iraanse ney-speler zal het uiteinde van de ney daarentegen tussen zijn tanden zetten en de lucht met zijn tong leiden, wat een heel ander geluid voortbrengt. De ney is het belangrijkste solo-instrument in de rituele soefimuziek. De ney is een van de oudste instrumenten ter wereld: een verre voorvader van de fluit, die in Turkse en Arabische muziek een prominente rol speelt.

Kaval De kaval is een pastoraal blaasinstrument, afkomstig uit de Balkan en Turkije. Deze herdersfluit bestaat uit een lange, rechte houten cilinder met acht toongaten, zonder mondstuk. De kaval is aan beide uiteinden open en wordt bespeeld door in een hoek van 45 graden te blazen op de scherpe hoek van één zijde. De klankkleur is vergelijkbaar met die van een dwarsfluit, maar dan iets heser. 54

Zurna De zurna (Turkije, Armenië) of zurla (Balkan) is een dubbelriet hobo die vooral in combinatie met drums gespeeld wordt. Het instrument heeft een scherpe klank en is vooral in openlucht te horen. Verwante instrumenten zijn de Marokkaanse raita, de Chinese suona en de Bretoense bombarde. De zurna behoort tot de oudste dubbelrietinstrumenten ter wereld, samen met de duduk, die een iets zachter timbre heeft.

Duduk De Armeense duduk is een dubbelriet blaasinstrument met een cilindrische boring, gemaakt uit Armeens abrikozenhout en een groot dubbelriet, ghamish genoemd.

Percussie-instrumenten Darboeka De darboeka is een Egyptisch percussie-instrument dat in zowat alle Arabische landen en Turkije voorkomt. Het heeft de vorm van een vaas en wordt vervaardigd uit verschillende materialen (metaal, hout, terracotta, kunststof, …)

Davul De davul is een membrafoon, een tweevellige trom uit Turkije. De trom wordt over de schouder gehangen en aan beide kanten met een verschillende stok bespeeld.

Nakkare De nakkare zijn membrafonen, twee kleitrommeltjes die aan elkaar vast zitten. Ieder trommeltje heeft één vel dat met de handen of de vingers bespeeld wordt.

Kudüm De kudüm is een van de belangrijkste ritmische instrumenten in de traditionele Turkse muziek en een van de vier hoofdinstrumenten in de Mevlevi muziek. Aanvankelijk was het slaginstrument vooral te horen in religieuze ceremonies, in een seculiere context – bijvoorbeeld in de Mehter – wordt meestal gekozen voor de nakkare, het iets grote neefje van de kudum.

55

PODIUMKUNSTEN EXPO

PODIUMKUNSTEN

BEDİRHAN DEHMEN HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

23 & 24 01 ‘16

Les Halles de Schaerbeek, Brussel

We Drie mannelijke dansers omringd door het publiek. Ze dansen in

© Murat Durum

groep, dicht tegen elkaar en soms rukken ze zich los uit de groep. De dansers graven diep in hun geheugen en lichamen om te onderzoeken wat het betekent om ‘wij’ te zijn. Wat bindt ‘ons’? Wat doet ‘ons’ bewegen? Wie zijn ‘wij’? Bedirhan is danser, dramaturg en choreograaf en gaat als doctor in de sociologie op zoek naar het raakpunt tussen hedendaagse podiumkunsten en de sociologische theorie. ‘We’ is een intieme zoektocht over herinneren en vergeten, over leven en dood, over onze sterkte en onze kwetsbaarheid, over onze spieren en ons geheugen. Cem Yildiz begeleidt de choreografische zoektocht met realtime electronica.

MİHRAN TOMASYAN HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

23 & 24 01 ‘16

Les Halles de Schaerbeek, Brussel

Na zijn studies aan de Getronagan High School in 1997 studeerde Mihran Tomasyan Moderne dans aan de Mimar Sinan Fine Arts University. In 2002 vervolledigt hij zijn dansopleiding aan de Centre National de Dance Contemporaine (FR). Hij danste o.a. met Rebecca Lazier in Amerika en Canada, met de Yard Dance Group op Marthas Vineyard Island en trad op op het New York Downtown Festival. In Europa danste Mihran ook met “As Palavras” Dance Company in België en de “Sasha Waltz” Dance Company in Duitsland. Momenteel werkt hij zowel met de Companie Cre-Ange in Parijs als met de Da Motus Company in Zwitserland. In Istanbul werkt Tomasyan aan beweging en dans met videobeelden en installaties bij de Çıplak Ayaklar Kumpanyası. 58

ZİYA AZAZİ HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

23 01 ‘16

Huis van Culturen-Molenbeek, Brussel

27 01 ‘16

le phénix, Valenciennes (FR)

31 01 ‘16

Théâtre de Liège

© Wilczyński Photography

Ember De danspraktijk van Ziya Azazi is sinds de jaren ’90 gebaseerd op experimentele draaidans en herhaling – een weerspiegeling van zijn persoonlijke, artistieke en conceptuele interpretatie van traditionele soefidansen. Azazi gaat op zoek naar een simultane weergave van tegengestelde waarnemingen: fysiek bewustzijn tegenover extase. Hij experimenteert met draaisnelheden en intensiteit om het traditionele beeld van de draaiende derwisj of de klassieke soefi open te breken in een spectaculaire, nieuwe vorm. In Ember staat wanhoop centraal. De mens beseft zijn sterfelijkheid en gaat op zoek naar manieren om zijn levenspad zin te geven. De draaibeweging wordt de bron die de artiest laat overleven en zin geven aan zijn bestaan. Ziya Azazi - concept, choreografie, dans

Okishi - kostuumontwerp

Mike Ottis - muziek

Robert Nagel - vuureffecten

Ziya Azazi & Peter Leitner - stage design

Isin Onol - dramaturgie

Lutz Deppe - lichtontwerp

Dervish in Progress Ziya Azazi wacht op het publiek tijdens de tweede voorstelling Dervish in Progress. Hij draagt kleding die onmiskenbaar deel uitmaakt van zijn dans: tijdens de performance vervormen ze voortdurend. Het is meer dan kledij alleen, maar een wezenlijk onderdeel van zijn lichaam. De cape wordt een partner, een vermomming om zich te verbergen. De repetitieve draaibeweging versterkt zijn fysieke aanwezigheid en zijn meditatieve toestand. Ziya Azazi - concept, choreografie, dans

Okishi - kostuumontwerp

Mercan Dede - muziek

Lutz Deppe - lichtontwerp

59

KADİR “AMİGO” MEMIŞ HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

28 & 29 10 ‘15

Les Halles de Schaerbeek, Brussel

26 01 ‘16 (TBC)

le phénix, Valenciennes (FR)

Zeybreak Eeuwenoude ritmes in dialoog met urban beats. Amigo gebruikt zeybek, een traditionele dansvorm uit Egea, om op een originele manier zijn dubbele identiteit uit te drukken. Hij reisde van zijn thuishaven Berlijn naar Turkije en werd door zeybek grootmeesters ingewijd in de traditie. De dansvorm staat symbool voor zijn geboortedorp in West-Anatolië, hip hop staat voor zijn urbane zelf in Berlijn. Amigo werd geboren in Turkije, maar verhuisde naar Duitsland toen hij elf was. Met deze verhalende dansvoorstelling balanceert hij op een onnavolgbare wijze tussen twee culturen, tussen oud en nieuw.

SİİRT PERFORMING ARTS ENSEMBLE ERFGOED

DATA

LOCATIE

16 01 ‘16

Wolubilis, Brussel

Legend of Botan Het Siirt Performing Arts Ensemble vertelt de legende van Botan: een reis van het verleden naar de toekomst. De voorstelling is gebouwd rond het idee dat alle grote wereldrivieren – de Gele Rivier in China, de Ganges en de Indus, de Tigris en de Eufraat in Turkije – niet alleen water bevatten, maar ook een culturele inhoud hebben. De rivier Botan bevat bijvoorbeeld verschillende verhalen van pijn, liefde en geschiedenis. De melodieën van de dengbej – verhalenverteller, poëet en zanger – in een Arabisch dialect begeleiden de dansen, verhalen en legendes. Videobeelden brengen de overblijfselen tot leven van de oude beschavingen die aan de Botan sporen nalieten.

60

CENGIZ ÖZEK SHADOW THEATRE ERFGOED

DATA

LOCATIE

30 10 ‘15 - 31 10 ’15

Malmundarium, Malmédy

(TBC)

Maison des Cultures-Molenbeek, Brussel

26 - 27 - 28 01 ’16

Centre de la Marionnette de la Fédération Wallonie, Tournai

Cengiz Özek stichtte zijn schimmentheater in 1986. Aanvankelijk bracht hij traditionele Karagöz maar eind jaren ’90 volgden de eerste moderne interpretaties van Karagöz klassiekers. Özek organiseert dit jaar ook voor de twaalfde keer het Istanbul International Puppet Festival. Het traditionele schimmentheater Karagöz is een van de oudste kunstvormen in Turkije. De naam komt van het Karagöz personage, een ongeletterde, volkse figuur. Hij staat in schril contrast met zijn vriend, de gecultiveerde Hacivat, die zich uitdrukt in literair Ottomaans Turks. Magic Tree Een nieuw, dynamisch stuk gebaseerd op de klassiekers uit de 18de en de 19de eeuw. Elk detail loopt terug op authentieke Karagöz. Magic tree is een stuk voor de sjamanistische personages in Karagöz met weinig dialoog. De traditionele instrumenten ‘narake’ en ‘def’ onderstrepen het drama van het verhaal. Magic tree is dé introductie tot Karagöz. Magic Lamp Hacivat vindt een lamp en brengt die naar Karagöz. Tijdens het schoonmaken ontdekt hij een goedhartige geest die drie wensen zal vervullen. Cengiz Özek neemt Karagöz uit zijn oorspronkelijk referentiekader en vindt inspiratie in andere culturen: Magic lamp is een schimmenvoorstelling gebaseerd op Duimelijntje, het sprookje van Hans Christian Andersen.

MELIH KIRAÇ CREATIE - UITWISSELING

DATA

LOCATIE

19 12 ‘15 > 30 01 ‘16 (TBC)

Workspacebrussels, Brussel

Workspacebrussels is een werkplaats voor levende kunsten in de meest hybride vormen. Het initiatief steunt jonge en opkomende kunstenaars via een intens residentieprogramma, coproducties en coaching van nieuwe creaties en onderzoeksprojecten. Tijdens EUROPALIA TURKEY nodigt workspacebrussels Melih Kiraç (Istanbul, °1990) uit. Kıraç is een hedendaags danser en performer die zijn carrière begon met Anatolische volksdansen om dan verder te gaan met hedendaagse dans. Hij ontving zijn BA diploma van de Contemporary Dance Department of Mimar Sinan University of Fine Arts. Terwijl hij daar nu lesgeeft, studeert hij ook nog verder voor zijn MA diploma.

61

CHRISTIAN RIZZO HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

08 10 ‘15

30CC, Leuven (ism STUK)

14 11 ‘15

le phénix, Valenciennes (FR)

05 & 06 01 ‘16

Les Halles de Schaerbeek, Brussel

D’après une histoire vraie Toen Christian Rizzo een tiental jaar geleden in Istanbul een groep mannen een korte traditionele volksdans zag uitvoeren, werd hij overmand door een diepe, archaïsche emotie. Het werd de impuls voor de dansvoorstelling D’après une histoire vraie. Rizzo gebruikt deze herinneringen om een dansvoorstelling te creëren die put uit de traditie van mediterrane culturen. “Ik ben niet zozeer geïnteresseerd om een bestaande dans te recreëren,” zegt hij, “maar ik wil begrijpen waarom die volksdans toen zo’n sterke invloed heeft nagelaten.” Rizzo schreef een dansvocabularium dat zijn eigen hedendaagse dansstijl vermengt met eeuwenoude danspatronen. Acht dansers brengen een lange, ononderbroken groepsdans. Ze worden begeleid door Didier Ambact en King Q4, twee muzikanten die een compositie brengen op basis van tribale ritmes en psychedelische rock. D’après une histoire vraie is een dansvoorstelling die barst van de schoonheid en de energie, een ode aan het plezier van het samenzijn. Christian Rizzo - concept, choreografie, scenografie, kostuums

Fabien Almakiewicz, Yaïr Barelli, Massimo Fusco,

Didier Ambact en King Q4 - muziek

Miguel Garcia llorens, Pep Garrigues, Kerem Ge-

Caty Olive - licht

lebek, Filipe Lourenço, Roberto Martínez - dans

Ad Noctum Een choreografisch onderzoek naar de duodans, gecreëerd voor Julie Guibert en Kerem Gelebek. Zoals de titel het laat vermoeden, knoopt Ad Noctum een dialoog aan met de duisternis en de schaduw. “Dit dansonderzoek is een hommage aan de obscuriteit, de onzichtbaarheid,” zegt Christian Rizzo. “De muziek is een kruising tussen de Nocturnes van Chopin en Satie in een electronische versie.” Guibert en Gelebek, sinds jaren de voornaamste dansers in de stukken van Rizzo, gaan een interactie aan met de digitale beelden van de Taiwanese kunstenaar Iuan-Hau Chiang. De choreografie wordt gebaseerd op draaibewegingen en kent talloze nerveuze uitbarstingen. Een monoliet/totem van beeld, licht en geluid, wordt een derde protagonist in de complexe relatie tussen de beide dansers. Ad Noctum is het tweede deel van een trilogie die begon met D’après une histoire vraie. Christian Rizzo - choreografie, scenografie, kostuums

Caty Olive - licht

Kerem Gelebek en Julie Guibert - dans

Iuan-Hau Chiang - digitale beelden

Sakınan göze çöp batar (Precies het oog dat je beschermt, zal doorboord worden) Een solo op maat van de Turkse danser/performer Kerem Gelebek, waarmee choreograaf Christian Rizzo al ettelijke jaren samenwerkt. Rizzo creëerde voor hem een aantal danssequenties als een schetsboek rond het thema melancholie. Het zijn studies in beweging: een studie voor een man in de hoek, studie voor een man aan tafel, voor een man met een groene plant… Kerem Gelebek verruilde ooit Turkije voor Berlijn en bracht via zijn persoonlijk emigratieverhaal het thema ballingschap aan, dat de choreograaf existentieel interpreteerde als een soort vervreemding van zichzelf. Rizzo’s bewegingsreeks probeert uitdrukking te geven aan dit gevoel. De titel is een Turks gezegde dat zoveel betekent als: als je te voorzichtig en gesloten blijft, gebeurt het ergste. Neem de dingen best gewoon zoals ze komen. Christian Rizzo - concept, choreografie, scenografie Kerem Gelebek - dans Caty Olive - licht 62

FILM EXPO

Er wordt

momenteel nog volop verdergewerkt aan een uitgebreid hedendaags en klassiek Turks

filmprogramma. Behalve de komst van de hierna vermelde belangrijke gasten zullen er tal van andere events toegevoegd worden. We verwachten o.a. films van Nuri Bilge Ceylan, Faruk Hacihafizoglu, Nezih Unen, Serif Goren, Orhan Eskiköy, Özgür Doğan, Yesim Ustaoglu en vele andere. Het programma wordt verder uitgewerkt In samenwerking met: Cinematek, Bozar Cinema, Cinema Zuid, Kask Cinema, Les Grignoux, Cinema Zed, MOOOV, La Quadrature Du Cercle, Film Fest Gent, Brussels Mediterranean Film Festival, FIFB, RITS en Filmer A Tout Prix.

SEMİH KAPLANOĞLU. RETROSPECTIEVE DATA

LOCATIE

10‘15

Flagey, Brussel Cinematek, Brussel

Semih Kaplanoğlu, een van de meest gereputeerde filmmakers in Turkije, krijgt een retrospectief overzicht. Kaplanoğlu werd opgemerkt met zijn eerste langspeler Away from Home in 2001. Angel’s Fall werd in 2005 bekroond, maar internationaal brak hij helemaal door met zijn Yusuf Trilogie, die in 2007 begon met Egg (Yumurta). Het tweede deel, Milk (Süt), ging in 2008 in competitie op het festival van Venetië en het sluitstuk Honey (Bal), kreeg in 2010 een Gouden Beer in Berlijn. Recent coproduceerde Kaplanoğlu nog Aida Begic’s Children of Sarajevo (Djeca). De regisseur publiceert al meer dan twee decennia over kunst en cinema.

DERVİŞ ZAİM DATA

LOCATIE

01 ‘16

Paleis voor Schone Kunsten, Brussel

Turks-Cypriotisch regisseur en auteur die twee keer de Gouden Sinaasappel won op het festival van Antalya, het belangrijkste filmfestival in Turkije. Hij kreeg de onderscheiding voor zijn regie van Elephants and Grass (2000) en Dot (2008). Als auteur ontving hij de Yunus Nadi literatuurprijs voor zijn debuut Ares in Wonderland (1995). Zaim maakte een filmtrilogie rond traditionele Turkse kunst: Waiting for Heaven (2006), Dot (2008) en Shadows and Faces. De regisseur en schrijver doceert daarnaast ook aan de universiteiten van Bilgi en Boğaziçi.

SAADET AKSOY DATA

LOCATIE

04 12 ‘15 > 11 12 ‘15

Festival Cinemamed, Brussel

De Turkse actrice Saadet Aksoy zal deel uitmaken van de jury van het Brussels Mediterranean Film festival dat deze editie focust op Turkse cinema. Saadet Aksoy maakte haar nationaal en internationaal debuut met Egg (Yumurta) van Semih Kaplanoğlu, maar ze is vooral bekend met haar rol in Twice Born van de Italiaanse regisseur Sergio Castellitto, waarin ze als roodharige punk trompetspeelster te zien was naast Penélope Cruz en Emile Hirsch. Aksoy was jurylid in talrijke filmfestivals, onder meer in Caïro, Istanbul, Sarajevo en op het filmfestival van Antalya.

64

LITERATUUR EXPO

LITERATUUR

AUTEURS TE GAST AHMET ÜMIT & PASCALE FONTENEAU Crime writing and the city: looking at Istanbul and Brussels UITWISSELING - CREATIE

DATA

LOCATIE

29 10 ‘15

Stadhuis, Brussel

Ahmet Ümit en Pascale Fonteneau gaan een week in residentie in elkaars steden en documenteren hun verblijf in woorden en beelden. Tijdens de lezing in het Brusselse stadshuis geven de beide auteurs commentaar op deze inspiratieperiode.

AHMET ÜMIT Ahmet Ümit werd in 1960 geboren in Gaziantep, zuidelijk Turkije. In 1978 verhuisde hij naar Istanbul voor zijn studies. Zijn auteurs carrière begon in 1989. Hij publiceerde een poëziebundel, drie verzamelingen kortverhalen, een sprookjesboek en zes romans. Als een van de meest beroemde hedendaagse Turkse schrijvers staat Ümit bekend als meester van de misdaad. Istanbul en zijn geschiedenis kent hij als geen ander: aan de hand van zijn

© Ahmet ümit

personages worden er literaire tours georganiseerd in de stad.

PASCALE FONTENEAU Pascale Fonteneau werd in Bretagne geboren uit een FransDuits huwelijk en leeft al geruime tijd in Brussel. Zij werkt in het misdaadgenre omdat het haar laat graven in de duistere kanten van onze samenleving. Haar verhalen gaan over het noodlot, gekruid met een flinke dosis cynisme en fatalisme. Haar novelles, radiostukken en romans handelen allemaal over hetzelfde onderwerp: wij.

© Nabiscan

66

ENIS BATUR HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

22 11 ‘15

art)&(marges museum, Brussel

23 11 ‘15

Librairie Point Virgule, Namur

24 11 ‘15

Livre aux trésors, Liège

Enis Batur is dichter en essayist. Hij werd in 1952 geboren in Eskişehir en kreeg een Franse scholing aan het Saint-Joseph lyceum in Istanbul, voor hij zich verder bekwaamde in de letteren in Ankara, Istanbul en Parijs. Batur is sinds de jaren 1980 een centrale figuur in de literatuur en in het culturele leven van Turkije. Zijn oeuvre omspant meer dan honderd titels: romans, dichtbundels, essays, vertalingen… Zijn werk is beschikbaar in het Frans, Italiaans, Perzisch, Arabisch, Duits, Engels en Roemeens.

HAKAN GÜNDAY HEDENDAAGS

DATA

LOCATIE

30 10 ‘15

La Vénerie, Brussel

Hakan Günday werd geboren in Rhodos in 1976 en leeft in Istanbul. Dankzij de diplomatieke carrière van zijn vader in Brussel, is hij perfect Franstalig. Céline’s Reis naar het Einde van de Nacht is een grote invloed op zijn wereldbeeld en dus ook op zijn werk. Günday is een rijzende ster aan het firmament van de Turkse literatuur, hij schreef acht romans.

67

DIVERSE IDENTITEITEN IN TURKIJE

JOODS EN SCHRIJVER IN TURKIJE Spreker: Mario Levi

ARMENIER EN SCHRIJVER IN TURKIJE Sprekers: Markar Esayan, Etyen Mahcupyan

KOERD EN SCHRIJVER IN TURKIJE Spreker: Muhsin Kızılkaya

DATA (TBC)

LOCATIE Maison du Livre, Brussel (TBC)

ALEVIET EN SCHRIJVER IN TURKIJE Spreker: Haydar Ergülen

DATA (TBC)

LOCATIE Bibliothèque Sésame, Brussel

TURKSE AUTEURS IN EUROPA Sprekers: Sema Kılıçkaya, Kerim Göçmen, Camille de Toledo (TBC)

DATA (TBC)

LOCATIE (TBC) Bibliothèque Sésame, Brussel

68

FOCUS OP KLASSIEKE AUTEURS in het Yunus Emre Instituut: NASREDDIN HODJA (ca. 1208–1284, geleerde en volksfilosoof ) Sprekers: Fatma Karabıyık Barbarosoğlu & Yalvaç Ural

YAHYA KEMAL (1884-1958, dichter en schrijver) Sprekers: İsa Kocakaplan & Abdullah Uçman

ORHAN VELI (1914-1950, dichter) Sprekers: Haluk Oral & Adnan Özer

OĞUZ ATAY (1934-1977, romanschrijver) Sprekers: Metin Celal & Yakup Çelik

PIR SULTAN ABDAL (ca. 1480-1550, dichter) Sprekers: Haydar Ergülen & Hasan Aktaş

EVLIYA ÇELEBI (1611-1682, auteur van reisverhalen) Sprekers: Erhan Afyoncu & Coşkun Yılmaz & Mustafa Küçükaşçı

AŞIK VEYSEL (1894-1973, minstreel, volksdichter en auteur) Sprekers: Nurettin Albayrak & Mehmet Kalpaklı

FUZULİ (1483-1556, dichter, schrijver en denker) Sprekers: Mustafa İsen & İskender Pala 69

FOCUS OP KLASSIEKE AUTEURS OTTOMAANSE DICHTERS: AHMED-I HANI & FAKI TEYRAN Sprekers: Sadık Yalsızuçanlar & Namık Açıkgöz

DE HARMONIE TUSSEN LITERATUUR EN MUZIEK Spreker: Mustafa Çıpan

IN HET SPOOR VAN GROTE LEGENDES Sprekers: Melike Günyüz & Evren Yiğit

In andere locaties: LITERATUUR EN ARCHITECTUUR Sprekers: Esra Fidanoğlu & Doğan Hızla

DATA (TBC)

LOCATIE (TBC)

YUNUS EMRE (ca. 1240-1320, dichter en soefi-mysticus) Sprekers: Mustafa Tatçı & Leyla Ipekçi

DATA (TBC)

LOCATIE (TBC)

MEVLANA (1207-1273, dichter, filosoof, soefi-mysticus en theoloog) Sprekers: Mahmut Erol Kılıç & Derya Örs

DATA (TBC)

LOCATIE (TBC)

CAHIT SITKI (1910-1956, dichter en schrijver) Sprekers: Enver Ercan &Sibel Eraslan

DATA (TBC)

LOCATIE

19 12 ‘15

Quartiers Latins, Brussel

70

SPECTACULAR TRANSLATION MACHINE CREATIE

DATA

LOCATIE

(TBC)

Muntpunt, Brussel

(TBC)

Point Culture, Brussel

(TBC)

Librairie Le Wolf, Brussel

(TBC)

Vooruit, Gent (TBC)

14 11 ‘15

Institut Libre Marie Haps / Université Saint-Louis, Brussel

De Spectacular Translation Machine is een interactief project waarbij onvertaald werk uit het Turks naar het Nederlands of het Frans vertaald wordt. De deelnemers hoeven geen professionals te zijn of Turks te kennen, integendeel. Turkssprekenden begeleiden jongeren en volwassenen bij de vertaling en wisselen zo ervaringen uit over culturele eigenheden. De Spectacular Translation Machine is een creatie van SouthBank Centre London.

CONFERENTIES & COLLOQUIA PLACE OF STORY IN TURKISH LITERATURE Sprekers: Rasim Özdenören & Adalet Ağaoğlu

DATA (TBC)

LOCATIE (TBC)

FILM EN SOAPS IN TURKIJE Spreker: Alin Taşçıyan, (EUROPALIA TURKEY film curator)

DATA (TBC)

LOCATIE (TBC)

DE WERELD VAN DE UITGEVER Sprekers: Ali Ural & Münir Üstün&İsmail Akıncı

DATA (TBC)

LOCATIE (TBC)

VERTALING UIT HET TURKS Sprekers: Hanneke Van Der Heidjan & Canan Marasligil

DATA (TBC)

LOCATIE (TBC) 71

ARCHITECTUUR: “ISTANBUL: VIEWPOINTS AND SHARED EXPERIENCES” DATA

LOCATIE

(TBC)

UCL / Faculty of Architecture, Architectural Engineering and Urban Planning (LOCI) Brussel

LEZINGEN ROND TURKSE ARCHITECTUUR DATA

LOCATIE

11 ‘15

CID, Grand-Hornu

‘AGAINST THE IMAGE: ANICONISM AND REPRESENTATION IN MODERN AND CONTEMPORARY ART’ DATA

LOCATIE

(TBC)

Paleis voor Schone Kunsten, Brussel

MAPPING THE OTTOMAN EMPIRE DATA

LOCATIE

12 12 ‘15

Koninklijke Bibliotheek van België, Brussel

EUROPE REFRESH PROJECT Turkey will be the guest of honour in 2015.

DATA (TBC)

LOCATIE

09 10 > 11 10 ‘15

Les Halles de Schaerbeek, Brussel

LEZINGEN ROND DE HOOFDTENTOONSTELLINGEN DOOR DAVIDSFONDS / AMARANT

72

SAMENWERKING MET DE BELGISCHE BIBLIOTHEKEN Het is een traditie geworden: ter gelegenheid van de EUROPALIA-festivals scharen de bibliotheken zich achter het project en hullen ze zich in de kleuren van het gastland. Verschillende bibliotheeknetwerken doen ook deze keer mee door workshops, conferenties, themaweken en filmprojecties over Turkije aan te bieden. Sommige grijpen de kans aan om ook hun Turkse boekencollectie en filmverzameling uit te breiden. EUROPALIA TURKEY zal dus in heel België aanwezig zijn via de deelnemende bibliotheeknetwerken. Op de website EUROPALIA TURKEY staan de links naar al deze netwerken om de individuele programma’s van de bibliotheken te raadplegen.

Het luik literatuur, conferenties en seminaries is nog in verdere ontwikkeling. We bereiden onder andere nog een literatuurexpo voor en een samenwerking met de Antwerpse Boekenbeurs. KAROO wijdt zijn oktobernummer aan de Turkse literatuur.

73

JONGEREN

JONGEREN

SCHOLEN Pedagogische dossiers EUROPALIA werkt nauw samen met universiteiten en hogescholen om pedagogische dossiers op te stellen voor het lager en het secundair onderwijs. Studenten geschiedenis, kunstgeschiedenis, linguïstiek en toerisme worden aan de beide kanten van de taalgrens uitgenodigd om mee te schrijven aan deze dossiers over Turkije. Een greep uit de lopende projecten: * De richting Toerisme aan het ULB-IGEAT stelt een pedagogisch dossier samen over de Turkse cultuur, bedoeld voor het basisonderwijs. * Drie studenten van de aggregaatsopleiding Kunstgeschiedenis aan de Université Catholique de Louvain maken voor het secundair onderwijs een dossier over de hoofdtentoonstelling Anatolia. Land van rituelen en werken ook aan een dossier over de Turkse cultuur. * Drie studenten van de lerarenopleiding Kunstwetenschappen aan de VUB werken aan een dossier voor het lager secundair. * De hogeschool Marie-Haps werkt rond de Turkse taal in relatie tot het Frans, zowel voor het secundair als voor het basisonderwijs. * De opleiding Taal- en Letterkunde aan de Ugent schrijft een pedagogisch dossier over het Turks in relatie tot het Nederlands.

1 euro-actie Het aantal schoolbezoeken aan musea en tentoonstellingen verminderde drastisch in de laatste 30 jaar. EUROPALIA wil deze algemene dalende trend ombuigen en lanceerde sinds EUROPALIA INDIA (2013) een speciaal schoolaanbod: schoolgroepen kregen voor slechts 1 euro per leerling toegang tot de hoofdtentoonstelling. Dit initiatief bleek bijzonder succesvol: het aantal schoolbezoeken zat terug in de lift. Deze schoolactie wordt opnieuw herhaald voor EUROPALIA TURKEY: zowel de allerkleinsten als de jongvolwassenen kunnen aan het speciale tarief van 1 euro elk van de twee hoofdtentoonstellingen in BOZAR komen bezoeken. 76

JONGEREN

Wedstrijden voor het basisonderwijs EUROPALIA schrijft een wedstrijd uit voor het basisonderwijs, waarbij zij een voorstelling in de klas kunnen winnen. Nederlandstalige scholen maken kans op een schimmenspel door Luc De Bruyker, Franstalige klassen kunnen het bezoek van een typisch Turkse verhalenverteller winnen.

Schoolpakket EUROPALIA stelt een schoolpakket samen voor de verschillende onderwijsniveaus. Het bevat onder meer: * Een pedagogisch dossier voor het basisonderwijs of het lager en hoger secundair. * Het wedstrijdreglement voor basisscholen * Meer informatie over de 1 euro-actie * Verschillende ‘Turkse Route’-wandelingen met aandacht voor de jongerenactiviteiten * Het aanbod van Arkadia om een klasvoorstelling te geven over 50 jaar Turkse immigratie in Brussel voor leerlingen van het 5e en 6e leerjaar of het 1e en 2e secundair.

Turkse immigratie in Brussel Animaties voor leerlingen van de 5de & 6de basisschool en de 1ste & 2de middelbare school Met deze klasanimatie doorloopt Arkadia met de leerlingen meer dan 50 jaar Turkse immigratie naar Brussel en worden de redenen en gevolgen van deze immigratie ontdekt. Verder komt ook het religieuze leven aan bod en de Turkse cultuur in al haar vormen. Animaties van 2 x 50 minuten. Wandeling in het Nederlands en Frans. 100 € In samenwerking met Arkadia. Reservatie verplicht op 02/563 61 53 of [email protected] www.arkadia.be 77

JONGEREN

MEDIA CENTER EUROPALIA geeft jongeren en studenten de kans om nog dichter bij de organisatie te worden betrokken en zelf actoren in het festival te worden. In samenwerking met kunstscholen en opleidingen journalistiek wordt een virtueel ‘Media Center’ opgericht waarin jonge geïnteresseerden hun bijdragen kunnen posten: interviews, artikels, videoreportages, foto’s, beelden audioverslagen over de tentoonstellingen… Het ‘Media Center’ toont EUROPALIA TURKEY door de ogen van de jongeren. Zij krijgen carte blanche: visueel, journalistiek en artistiek. De allerbeste bijdragen worden mee opgenomen in de officiële EUROPALIA-communicatie. Aan dit initiatief nemen vier hogescholen deel: de Academie voor Schone Kunsten in Brussel, La Cambre (afdeling visuele communicatie), het IHECS (opleiding journalistiek) en het RITS (afdeling radio).

SKATEPARK EUROPALIA TURKEY stelde de Turkse artiesten Esk Reyn en NUKA voor om het Skatepark Ursulines (Brussel) te herschilderen. De 2 graffitikunstenaars werken hiervoor voor de eerste keer samen met het team van de Sk8teboarders. Het nieuwe fresco wordt feestelijk geopend ter gelegenheid van de autoloze zondag op 20 september 2015 en zal het ganse festival te bewonderen zijn.

78

TURKSE ROUTES

TURKSE ROUTES

EUROPALIA TURKEY organiseert in Brussel, Gent en Antwerpen tentoonstellingen en evenementen. Omdat deze steden tevens

een grote Turkse gemeenschap huisvesten, wordt samen met lokale

organisaties een wandelparcours uitgestippeld langsheen de locaties met een Turkse verankering. Op deze manier wordt de Turkse ‘geschiedenis’ in deze Belgische steden in beeld en verhaal gebracht. Er worden wijken bezocht, er zijn haltes in winkels met Turkse delicatessen en er is uiteraard ook de mogelijkheid om de expo’s van EUROPALIA TURKEY te bezoeken. De Turkse vertegenwoordiging in Brussel: een wandeling in de buurt van de Haachtsesteenweg Vzw Arkadia stippelde een wandeling uit tussen de Haachtsesteenweg en de kerk van Sint-Joost-TenNode om deelnemers de Turkse cultuur in Brussel te laten ontdekken. 220.000 Turken leven in België, waarvan meer dan een vierde hiervan in Brussel en meer bepaald in Schaarbeek en in Sint-Joost-TenNode. Deze aanwezigheid bepaalt de openbare ruimte: op de Haachtsesteenweg: de moskee Fatih Camii en talloze handelszaken en restaurants met hun kleurrijke uithangborden wakkeren de nieuwsgierigheid aan en doen verlangen naar elders. Duur: 1u30 - wandelingen in het Nederlands en Frans 160 euro Reservatie verplicht : 02/563.61.53 of [email protected] www.arkadia.be Turkije aan de Leie In Gent leven 160 nationaliteiten door elkaar, maar geen enkele gemeenschap is zo groot als de Turkse: Zowat een tiende van de Gentenaars heeft roots in Turkije. Op deze wandeling gaan we op verkenning in de buurt rond de Sleepstraat en Dampoort, waar het verhaal van de Turkse migratie vijftig jaar geleden begon en nog steeds zichtbaar is. Hoe kwamen de eerste ‘gastarbeiders’ toe in dit ‘Turkije aan de Leie’? In welke omstandigheden leefden ze en hoe reageerden de buurtbewoners op hun komst? En hoe zit het vandaag met integratie in deze multiculturele wijk? De Turkse trom brengt ons van het Sluizeken tot de Grote Moskee. Op kousenvoeten betreden we de belangrijkste islamitische tempel van Gent en maken we kennis met de peilers van het geloof en het dagelijkse leven in en rond de moskee. In de wandeling is een bezoek aan de moskee inbegrepen. startplaats: Parking Sluizeken / eindpunt: In overleg met de gids Duur: ruim 2u30 - wandeling in het Nederlands 100 euro voor een groep van maximaal 25 personen. Reservatie : Gandante - Waterlelielaan 1, 9032 Gent-Wondelgem TEL +32 9 375 31 61 - GSM +32 479 51 52 42 - [email protected]. www.artoria.be 80

TURKSE ROUTES

De Turk in A (werktitel) AntwerpenAverechts ontwikkelt een stedelijke verkenning rond het thema Turken en Turkije in Antwerpen en volgt daarin twee sporen. Enerzijds gaan we op zoek naar Turkse sporen in Antwerpen….waar drukte deze eeuwenoude en rijke cultuur haar stempel in de Scheldestad? Waar vinden we daar nog iets van terug of waar leeft dat nu nog door en hoe? Anderzijds, en dat sluit in zekere zin daar ook naadloos bij aan…op welke wijze drukken hedendaagse Turken in Antwerpen hun stempel op deze stad? Wie zijn ze, wat doen ze en hoe kijken ze zelf naar hun land/stad/dorp van (soms héél verre) oorsprong en naar de stad (en het land) waar zij (of hun ouders, grootouders,…) zich gevestigd hebben? De stadsverkenning zal twee à drie uurtjes in beslag nemen, gaat uit van historische sporen en hedendaagse dynamieken. Ontmoeting met Turken en Turkse cultuur in Antwerpen staat centraal. Duur: 2 tot 3 u - wandeling in het Nederlands Reservatie: Antwerpen Averechts-Permeke-De Coninckplein 25-2060 Antwerpen +3233383939 www.antwerpenaverechts.be De wandelinfo kan in verschillende formaten verkregen worden via de website van EUROPALIA TURKEY.

81

ORGANISATIE MINISTERIE VAN CULTUUR EN TOERISME VAN DE REPUBLIEK TURKIJE In 1963 werd het Turkse ministerie van Toerisme en Promotie opgericht als de eerste organisatie van toerisme binnen de Turkse publieke administratie. In 1971 werd afzonderlijk het Turkse ministerie van Cultuur opricht. Na een periode van vele jaren, waar er afzonderlijk en ook samengewerkt werd, werden op 16 april 2003 de twee afdelingen samengevoegd onder de naam ministerie van Cultuur en Toerisme. Het ministerie van Cultuur en Toerisme beoogt : * het bevorderen en levend houden van de culturele waarden * het handhaven en behouden van het historische en cultureel erfgoed * het voortbouwen op de mogelijkheden die de toeristische activiteiten bieden om een positieve bijdrage te leveren aan de Turkse economie * het begeleiden van instellingen en openbare organisaties op dit gebied * de verbetering van de communicatie en de samenwerking met lokale overheden, NGO’s en de particuliere/privé sector Wij streven ernaar : * een overheidsdienst te worden die het culturele erfgoed promoot, onderhoudt en levendig houdt en die van Turkije dé wereldspeler maakt op gebied van toerisme * te helpen aan de oprichting van een nieuwe beschaving, gebaseerd op onze waarden, met het oog op de te bereiken doelstellingen van 2023 * alle culturele identiteiten in beschouwing te nemen binnen een democratisch perpectief Het ministerie is samengesteld uit : * Directoraat-generaal voor Onderzoek en Onderwijs * Directoraat-generaal voor Schone Kunsten * Directoraat-generaal voor Musea en cultureel erfgoed * Directoraat-generaal voor Promotie * Directoraat-generaal voor Bibliotheken en Publicaties * Directoraat-generaal voor Film * Directoraat-generaal voor Investeringen en creaties * Directoraat-generaal voor Copyright * Departement van de Nationale Bibliotheek van Turkije Afhankelijke organisaties : * Directoraat-generaal van de Staatstheaters * Directoraat-generaal van de Staatsopera en het Staatsballet * Departement van het Instituut van het Manuscript van Turkije * Directoraat van de Historische Sites van de Slag om Gallipoli Het ministerie beheert eveneens de 44 cultuur- en toerismekantoren in 39 landen en stelt 15.248 werknemers en 3956 kunstenaars te werk. Hartelijk dank aan Pinar Bilgen en Sadettin Taşçı voor hun onmisbare bijdrage aan de organisatie van het EUROPALIA TURKEY festival. 82

ORGANISATIE EUROPALIA TURKEY IN BELGIË Commissaris-generaal EUROPALIA TURKEY

Directeur - generaal

Baron Luc Bertrand

Barones Kristine De Mulder

Arts Project officer & assistente van de directeur-generaal Dirk Vermaelen Eva Bialek Bozena Coignet Marleen De Baets Christoph Hammes Julian Richard Financiën, human resources en organisatie Stefana Ciubotariu Julie Erler Anne Doumbadze Van Ly Nguyen

Marie-Eve Tesch International affairs Pablo Fernandez Alonso Communicatie Colette Delmotte Aurore Detournay-Kaas Marie Depré Valentine Swanet Sponsoring & Pers Inge De Keyser Astrid Laming

RAAD VAN BESTUUR VAN EUROPALIA Graaf Georges Jacobs de Hagen, Voorzitter

Baron Jean Stephenne

BNP Paribas Fortis Bank

Rudi Thomaes

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Baron Bernard Snoy

Raad van Europa

Graaf Paul Buysse

Belfius Bank

Regnier Haegelsteen

Nationale Loterij

Véronique Paulus de Châtelet

FOD Buitenlandse Zaken

Dirk Renard

Fédération Wallonie-Bruxelles

Herman Daems

Federaal Wetenschapsbeleid

Freddy Neyts

Vlaamse Gemeenschap

Pierre-Olivier Beckers

Deutschsprachige Gemeinschaft

Baron Luc Bertrand

Nationale Bank van België

Pierre Alain De Smedt

Europees Parlement

Jan Grauls Alexis Brouhns

Baron Paul De Keersmaeker

Baron Philippe Vlerick

Burggraaf Etienne Davignon

Herman Van Rompuy

Philippe Delaunois 83

COMMISSARISSEN-GENERAAL

Dr Erman Ilıcak De Turkse zakenman Dr Erman Ilıcak werd tot commissaris-generaal benoemd door de Turkse partner. Erman Ilıcak diplomeerde aan de Middle East Technical University (Ankara) en doctoreerde aan de International School of Management. Zijn succes heeft hij voornamelijk te danken aan investeringen in de bouwsector, immobiliën en energie. Zijn belangrijkste bedrijf, Renaissance Construction staat op de 53ste plaats in de ENR Top 250 International Contractors. Zijn bedrijven zijn aktief in Turkije maar ook in Centraal-Europa en de MENA-landen. Hij is de stichter van de Renaissance Education Foundation en is voorzitter van de Ted Ankara Kolejliler Sports Club.

Baron Luc Bertrand Voor België benoemde de raad van bestuur van EUROPALIA Baron Luc Bertrand. Hij is voorzitter van het executief comité van Ackermans & van Haaren. Daarnaast bekleedt hij verschillende bestuursmandaten binnen de groep Ackermans & van Haaren, en daarbuiten. Luc Bertrand is tevens actief op maatschappelijk vlak, hij is o.m. voorzitter van Guberna (Belgian Governance Institute) en van Middelheim Promotors en is lid van een aantal andere raden van bestuur van vzw’s en publieke instellingen zoals KU Leuven, Instituut de Duve, Instituut voor Tropische Geneeskunde en Museum Mayer van den Bergh.

84

DIRECTEURS-GENERAAL

İrfan Önal Na zijn studies aan de Faculteit van politieke wetenschappen aan de Ankara University (1994) startte İrfan Önal zijn carrière als adjunct-inspecteur bij het Turkse Ministerie van Cultuur en Toerisme. Na verschillende opleidingen in Groot-Brittannië, werd hij in 2006 hoofdinspecteur bij het Ministerie van Cultuur en Toerisme om nadien te promoveren tot adjunct-directeur Promotie. Tussen 2007 en 2010 werd hij aangesteld als adviseur Cultuur en Toerisme in Londen. Hij keerde vervolgens terug naar het Ministerie van Cultuur en Toerisme in Turkije en bekleedde er gedurende één jaar de functie van adjunct-directeur Copyrights. Sinds 2013 is hij directeur-generaal Promotie van het Ministerie van Cultuur en Toerisme. Zijn professionele interesses gaan naar toerisme en culturele industrieën alsook duurzame, sociale en ecologische projecten.

Kristine De Mulder Sedert maart 2003 is Kristine De Mulder directeur-generaal van EUROPALIA ARTS FESTIVAL, waar zij de zakelijke en artistieke leiding gaf aan een reeks grote kunstenfestivals gewijd aan Italië, Rusland, Europa, China, Brazilië en India. Als kunsthistorica, archeologe en binnenhuisarchitecte bouwde ze een carrière uit, rijk aan zowel culturele als communicatieve ervaringen in de academische, media en financiële wereld. Kristine De Mulder is lid van de raad van bestuur van verschillende grote cultuurorganisaties in België zoals het Festival van Vlaanderen, de Koningin Elisabethwedstrijd, ...In 2012, kreeg zij de titel van barones voor haar culturele engagement binnen EUROPALIA ARTS FESTIVAL.

85

CURATOREN

Prof. Dr. Hasan Bülent Kahraman Prof. Dr. Hasan Bülent Kahraman doceert politieke en culturele filosofie aan de Kadir Has Universiteit in Istanbul, en is er ook vicerector. Verder is hij burgerlijk ingenieur en econoom. Hij doceerde eerder in verschillende universiteiten, zoals de Bilkent en Sabancı Universiteiten in Turkije en Columbia en Princeton in de Verenigde Staten. Hij schreef bijdragen voor meerdere kranten en is vandaag ook columnist voor Sabah, waar hij de politieke en culturele actualiteit becommentarieert. Prof. Dr. H.B. Kahraman is ook freelance curator en organiseerde tentoonstellingen van artiesten zoals Magdelena Abakanowicz, Johan Tahon, Marcel Broodthaers, Maureen Connor, Ergin İnan, Eser Selen, Zeren Goktan en Nuri Bilge Ceylan. Zijn tentoonstellingen bieden nieuwe inzichten op de verschillende periodes in de Turkse moderne kunst. Hij is ook culturele en literaire criticus en schreef meer dan 15 boeken, waaronder het recent gepubliceerde Contemporary Art in Turkey. Kahraman was hoofdraadgever cultuur van de President van de Turkse Republiek. Professor Dr. Kahraman maakte deel uit van de raad van de biënnale van Istanbul van 1993 tot 2005. Hij is algemeen coördinator van de Contemporary Istanbul Art Fair sinds 2010. Verder is hij lid van expertencomités en raden van bestuur van nationale en internationale organisaties zoals het Sabancı Museum, WWF, Abdullah Gül University, College Art Association, Middle Eastern Studies Association, American Political Science Association. Hij is eveneens hoofdcurator van het Akbank Cultural Center.

Dirk Vermaelen Dirk Vermaelen is linguïst en kunsthistoricus. Sinds 2003 werkt hij bij EUROPALIA, waar hij begon in het departement tentoonstellingen. Hij werkte de tentoonstellingen uit voor de opeenvolgende festivals en was zelf curator van een aantal projecten, waaronder recent de hoofdtentoonstelling Indomania voor EUROPALIA INDIA. Sinds 2014 is Dirk Vermaelen artistiek directeur van EUROPALIA en neemt hij niet alleen de tentoonstellingen, maar ook muziek, podiumkunsten, literatuur en film onder zijn vleugels, in samenwerking met een team van projectcoördinatoren. 86

MUZIEK

Curatoren DR. ADNAN ÇOBAN is psychiater, klassiek Turks zanger en onderzoeker naar de relatie brein-muziek. Hij behaalde zijn medisch diploma aan de Cerrahpaşa Universiteit en studeerde muziek aan de Universiteit van Istanbul, met een specialisatie in klassiek Turks koor. Terwijl hij als psychiater bleef werken, gaf hij muzieklezingen, was hij te gast op radio en televisie en publiceerde hij essays. Zijn televisieprogramma ‘Bizden Nağmeler’ werd twee keer uitgeroepen tot het beste muziekprogramma van het jaar. Hij richtte de Turkse Therapie Muziekonderzoek en praktijkgroep op en publiceerde in 2005 zijn boek ‘Müzikoterapy’. Hij bracht twee albums uit: ‘Câna Şifâ Nağmeler’ en ‘Turkish music therapy’. Hij werkt als academisch directeur aan de Haliç Universiteit, faculteit Geneeskunde. Daarnaast is hij rectorconsultant van het Istanbul Technical University Turkish State Conservatory. PROF. YEKTA KARA werd geboren in Istanbul. Ze studeerde piano vanaf haar vijfde. In München studeerde ze aan het Opera departement van de Munich State Music Academy. Ze heeft ook een diploma van het Theaterdepartement aan het Istanbul Municipality Conservatory. Tussen 1978 en 1980 was Kara solist en dramaturge bij de Staatsopera van Ankara. Daarna groeide ze door tot solist, stage manager, algemeen directeur en chef dramaturgie van de Staatsopera en het Ballet van Istanbul. In de jaren ’90 bracht ze daar een groot aantal opera’s en operettes op het podium. Naast haar engagement in Turkije, verzorgde ze ook operaregies in Duitsland, Frankrijk, de Verenigde Staten, Mexico en Bulgarije. Kara werkt vandaag als docent aan het Staatsconservatorium en publiceerde meer dan 100 artikels in kranten en magazines. DR. MARTIN GREVE is etnomusicoloog met een bijzondere aandacht voor Turkse muziek. Hij gaf verschillende crossculturele trainingen aan universiteiten en muziekacademies in Duitsland en Zwitserland. Hij publiceerde uitvoerig over het Turkse en Koreaanse leven in Berlijn in opdracht van het Berlijnse integratiebureau. Greve is sinds 2005 coördinator van het Turkse studieprogramma aan de Rotterdam World Music Academy. Van 2007 tot 2011 adviseerde hij de Berliner Philharmonie voor het concertprogramma ‘Alla Turca’. Hij was in 2010 artistiek directeur voor het interreligieuze concertprogramma Night Prayer voor de Europese cultuurhoofdstad Essen. Sinds 2011 is hij als onderzoeker verbonden aan het Orient-Instituut Istanbul. Hij schrijft momenteel een monografie over posttraditionele muziek in Turkije.

Art director MUSTAFA ERDOĞAN studeerde wijsbegeerte aan de universiteit van Hacettepe en management aan de universiteit van Gazi. Tijdens zijn studie raakte hij gefascineerd door traditionele dans; hij zette in 1985 een eerste gezelschap op aan de universiteit van Gazi en specialiseerde zich in volksdansen uit verschillende regio’s. Hij bouwde ook heel wat repertoirekennis op aan de Bilkent Universiteit en in 1999 ontstond dan zijn Sultans of the Dance, het eerste privédansgezelschap in Turkije. Zijn gezelschap ging meerdere keren op wereldtournee en gaf inmiddels meer dan 4000 voorstellingen voor een publiek van ruim 40 miljoen mensen. Er ontstonden ook een aantal educatieve projecten en een traditionele dansacademie voor kinderen. Mustafa Erdoğan kreeg als producer en performer talloze onderscheidingen in binnen- en buitenland. Hij opende dansscholen in Istanbul, Antalya en Ankara.

87

PODIUMKUNSTEN

Curator Beyhan Murphy werd in Istanbul geboren. Ze is een alumnus van het TED College (Ankara) en de London School of Contemporary Dance (The Place). Tussen 1975 en 1992 woonde en werkte zij in Londen als freelance danseres, choreografe en lerares. In 1992 keerde ze terug naar Turkije en werd ze een van de meest toonaangevende dansartiesten in het land. Murphy was de artistieke directeur van het Staatsballet in Istanbul en de oprichtster van moderne danscompagnieën in Ankara en Istanbul. Ze schreef, choreografeerde en regisseerde verschillende danstheaterstukken gebaseerd op Turkse cultuurthema’s die internationaal furore maakten. Ze is een meester in het ontwikkelen van cross-over projecten en interdisciplinair werk. Ze leidt momenteel een moderne dansgroep in de schoot van het Istanbul Staatsopera en Ballet, waar ze choreografe in residentie is.

88

FILM

Curatoren Alin Taşçiyan heeft een diploma Journalistiek en Public Relations van de Universiteit Istanbul. Ze is columniste bij Star TV en sinds 2008 presenteert ze ook een filmprogramma op Kanal 24. Ze werd verkozen tot vice-voorzitter van FIPRESCI en zetelde door de jaren in talloze internationale filmjury’s. Vorig jaar werd ze verkozen tot voorzitter van de vakvereniging van Turkse filmrecensenten.

Twintig jaar geleden startte Marc Boonen in Turnhout het filmfestival ‘Focus op het Zuiden’, wat later omgevormd werd tot Open Doek. In 2013 fuseerde dat festival met Cinema Novo in Brugge. Boonen fungeert nu als directeur van het nieuwe filmfestival MOOOV dat het allerbeste van de hedendaagse wereldcinema wil tonen in Vlaanderen. In de meest recente editie werden in The Best of Istanbul Film festival vijf films geselecteerd in samenwerking met Aziza Tan, de directeur van het Istanbul Film Festival. Daarnaast is hij ook voorzitter van het onafhankelijke filmtijdschrift ‘Vertigo’ en is hij lid van twee leescomités bij het Vlaams Audiovisueel Fonds (fictie en documentaire).

89

LITERATUUR

Curatoren İskender Pala kreeg in de jaren ’70 een opleiding literatuur aan de Istanbul University. In 1998 voltooide hij aan hetzelfde instituut een doctoraat over de Ottomaanse Divan literatuur. Zijn kortverhalen, essays, academische artikels en krantencolumns toonde de Divan literatuur op een andere manier aan zijn leespubliek. Pala ontving onder meer de Turkish Writer’s Assocation Prize, de Turkish Language Foundation AKDTYK Prize en de Turkish Writer’s Association Essay Prize. Hij kreeg de eretitel Dichter van het volk van zijn streekgenoten in Uşak. Zijn boeken Dood in Babylon, Liefde in Istanbul, Katre-I Matem, Barbarossa en De Koning en de Sultan werden overladen met literaire prijzen en vonden een grote weerklank bij zijn lezers. In navolging van zijn succes, registreerde het Turkse instituut voor patenten ‘İskender Pala’ als merknaam.

Canan Marasligil is freelance schrijfster, vertaalster, redactrice en curator. Ze woont en werkt in Amsterdam en is gespecialiseerd in hedendaagse Turkse literatuur en strips. Marasligil schrijft narratieve non-fictie en cultuurjournalistiek. In het verleden werkte ze met culturele organisaties als het Free Word Centre, waar ze vertaalster in residentie was, het Britse PEN, de British Council en South Bank Centre in Londen, het Prins Claus fonds in Amsterdam en Bozar in Brussel. Recent cureerde ze een stripverhalententoonstelling met strips uit Algerije, Turkije en het Verenigd Koninkrijk die te zien was in Londen, Algerije, Istanbul, Thessaloniki en Brussel. Ze adviseert ook het Internationaal Stripfestival in Istanbul. Momenteel geeft Marasligil raad aan Nederlandse culturele organisaties over literatuur, vertalingen en stripverhalen.

Met speciale dank aan Het europalia.turkey programma kan onmogelijk worden opgesteld zonder de formele of informele hulp en het verlichte advies van EUROPALIA’s culturele partners. Elk van hen verrijkt het programma met zijn specifieke kennis, hetzij over een kunstdiscipline, over artiesten of over het publiek. EUROPALIA wenst in het bijzonder Tony Van der Eecken (BOZAR Music, Brussel) evenals Jos Lootens en Attila Bakiroglu (De Centrale, Gent) te bedanken voor het delen van hun kennis over Turkse muziek. 90

EFFE-label EUROPALIA is trots aan te kunnen kondigen dat EFFE – Europe for Festivals - Festivals for Europe – bekend heeft gemaakt het EFFE-label 2015-2016 toe te kennen aan het festival. EFFE, een initiatief van de European Festival Association (EFA) is een nieuw, door de Europese Commissie gesteund platform, dat festivals verbindt met een diepgaand commitment voor de kunsten, voor de gemeenschap en voor de Europese waarden. Vincent Baudriller, voorzitter van de EFFE-jury, directeur van het Théâtre Vidy in Lausanne en ex-directeur van het Festival van Avignon: “We zijn blij deze eerste generatie recipiënten van het EFFE-label, allemaal festivals met een betekenisvolle impact op lokaal, nationaal en internationaal niveau, wereldkundig te kunnen maken.” Alle festivals met een EFFE-label, symbool voor kwaliteit, zullen deze zomer in een gids opgenomen worden. Het festivalpubliek zal op deze manier makkelijker toegang krijgen tot de programma’s van alle laureaten in 31 landen.

91