Pensioenfonds door crisis geraakt

PensioenUpdate 2009 is een uitgave van Stichting Pensioenfonds Avery Dennison

Pensioenfonds door crisis geraakt Voorwoord Pensioenfondsen zijn hevig geraakt door de financiële crisis. Eind vorig jaar werd duidelijk dat de dekkingsgraden van vrijwel alle pensioenfondsen tot onder de 100% zijn gezakt. Bij pensioenfonds Avery Dennison is dat niet anders. Eind 2008 was de dekkingsgraad van het fonds circa 93%. Ook ons pensioenfonds heeft, zoals u weet, een herstelplan ingediend bij De Nederlandsche Bank. We hebben u hier al in een brief over geïnformeerd.

Met deze Pensioenupdate hopen wij antwoord te geven op vragen die u mogelijk nog heeft over het pensioenfonds en uw pensioen. We zetten de maatregelen uit het herstelplan nog eens voor u op een rij. Ook vindt u op de volgende pagina’s informatie over het jaarverslag 2008. Daaruit blijkt dat 2008 een bijzonder slecht beleggingsjaar was voor het fonds.

Stichting Pensioenfonds Avery Dennison - Juni 2009.

Gelukkig kunnen we u melden dat de financiële situatie van het fonds inmiddels licht verbeterd is. Dankzij de opleving van de beurskoersen was de dekkingsgraad eind mei van dit jaar circa 96%, terwijl eind maart een dieptepunt van circa 86% werd

bereikt. Rond 1 juli a.s. beslist De Nederlandsche Bank of het herstelplan van het fonds wordt goedgekeurd. Als dat het geval is, kan ook de extra storting van de werkgever bij het berekenen van de dekkingsgraad worden meegeteld. We gaan dan al weer snel richting een dekkingsgraad van 100%. Het echte herstel zal echter iets langer op zich laten wachten. Wilt u meer weten? Neemt u dan gerust contact met ons op. Lydia van Leeuwen, voorzitter Stichting Pensioenfonds Avery Dennison

Komt u ook naar onze jaarvergadering? Op 3 september a.s. is de algemene jaarvergadering van het fonds. Daar zal een verdere toelichting op de resultaten en het beleid worden gegeven. U bent van harte welkom! Het gedetailleerde jaarverslag met jaarrekening kunt u downloaden vanaf www.pensioenfondsaverydennison.com. Als dit voor u niet mogelijk is, kunt u het ook verkrijgen bij: Leonie Maagdelijn (Hazerswoude en Alphen) Sander Tulfer (Utrecht) Marike Heijtenis (Leiden) Aanvang: 16.00 uur, Locatie: in de kantine te Leiden

Herstelplan pensioenfonds Eind maart heeft pensioenfonds Avery Dennison een herstelplan ingediend bij De Nederlandsche Bank. De reden hiervoor is dat de dekkingsgraad eind december 2008 gedaald was tot circa 93%. Wettelijk gezien moet het fonds binnen 5 jaar een dekkingsgraad hebben van minimaal 105%. Na 15 jaar moet de dekkingsgraad circa 114% zijn. Uit het herstelplan blijkt dat op basis van de toegestane veronderstellingen over rendementen, inflatie en loonstijgingen het pensioenfonds voldoende herstelkracht heeft. Algemeen Pensioenfondsen zijn in de afgelopen tijd in erg zwaar weer terecht gekomen. De problemen hebben twee oorzaken, namelijk de daling van de rente en de daling van de aandelenkoersen. Bij veel pensioenfondsen is de dekkingsgraad sterk gedaald. Onder de dekkingsgraad verstaan we de verhouding tussen de bezittingen aan de ene kant en de huidige en toekomstige pensioenuitkeringen aan de andere kant. Als de bezittingen en verplichtingen van een pensioenfonds precies overeenkomen, is de dekkingsgraad 100%. Als de dekkingsgraad te laag wordt, moeten pensioenfondsen een herstelplan opstellen. In dat plan moet het fonds laten zien welke maatregelen het neemt om te zorgen dat die dekkingsgraad binnen vijf jaar weer hoog genoeg is. Dit plan stuurt het pensioenfonds ter goedkeuring aan de toezichthouder, De Nederlandsche Bank.

Het pensioenfonds moet van de toezichthouder minstens een dekkingsgraad hebben van 105%. Het minimum vereiste is namelijk dat voor iedere euro pensioen die aan pensioen moet worden uitgekeerd, € 1,05 in kas zit. Wat betekent dit voor het pensioenfonds? Pensioenfonds Avery Dennison heeft ook te lijden onder de financiële crisis. De dekkingsgraad is gezakt van 138% op 31 december 2007 naar 92,7% op 31 december 2008. Op dit moment is de dekkingsgraad verder gedaald tot circa 92% (peildatum: 30 april 2009). Het fonds heeft vijf jaar de tijd om weer op de minimale dekkingsgraad van 105% te komen. Dit betekent dat het pensioenfonds Avery Dennison ook een herstelplan heeft opgesteld. Daarin geven we aan welke maatregelen we in de komende vijf jaar gaan nemen om de financiële positie van het fonds weer op het minimale niveau

Alle feiten op een rij Verlagen van pensioenen? In de media wordt op dit moment gesproken over het verlagen (korten) van de pensioenen door pensioenfondsen. Voor ons pensioenfonds geldt dat dit vóór 2012 in ieder geval niet aan de orde is. Wel zijn er gevolgen voor de indexatie en de pensioenpremies. Wel of geen toeslag? Het pensioenfonds probeert ieder jaar de pensioenen van zowel actieve deelnemers, gewezen deelnemers als gepensioneerden te verhogen. Maar aanpassing aan de stijging van de lonen dan wel de prijzen kan alleen als de financiële situatie van een pensioenfonds goed genoeg is. De toeslagen worden namelijk gefinancierd uit de reserves van het pensioenfonds. Er is voor toekomstige toeslagen geen geld gereserveerd. Ook wordt bij de bepaling van de hoogte van de pensioenpremies geen rekening gehouden met toeslagverlening. Het bestuur van het fonds heeft

2

besloten dat de opgebouwde pensioenen en pensioenuitkeringen met ingang van 1 januari 2009 niet kunnen worden verhoogd. Het fonds heeft hierover in januari 2009 een brief gestuurd naar alle belanghebbenden. Ook de komende jaren zullen de pensioenuitkeringen en de opgebouwde pensioenen niet worden verhoogd. Het fonds hoopt in latere jaren de gemiste verhoging van de pensioenuitkeringen en de opgebouwde pensioenen in te halen. Pensioenpremie omhoog Pensioenfondsen zijn verplicht een kostendekkende pensioenpremie te berekenen die voldoende is om de opbouw van de pensioenen in een jaar te betalen. Tot 1 januari 2009 werd bij de berekening van de premie uitgegaan van een rente van 4%. De rente is echter fors gedaald, waardoor de premie nu hoger uitkomt. Ook om de financiële positie van het fonds te verbeteren, is nu extra geld nodig. Het bestuur van het fonds heeft

van 105% te brengen. In dit plan geven we ook aan hoe we in de komende 15 jaar weer op het vereiste dekkingsgraadniveau van 114 % komen. Als we op dit niveau komen, hebben we weer voldoende reserves voor slechtere tijden. Noodmaatregelen Het herstelplan is gebaseerd op de inzichten en berekeningen van dit moment. De toekomst is echter onzeker. Het kan zijn dat de economische situatie nog verder verslechtert, maar de economische situatie kan ook verbeteren. Het bestuur van het pensioenfonds zal voortdurend nagaan of het herstel verloopt zoals verwacht. Mocht het herstel toch onvoldoende zijn, dan zal het bestuur opnieuw moeten beslissen of aanvullende maatregelen nodig zijn. Deze zullen dan uiterlijk op 1 januari 2012 moeten worden genomen. Om welke maatregelen het dan gaat, is nu nog niet te zeggen. Gedacht kan worden aan het aanpassen van het beleggingsbeleid, het versoberen van de pensioenregeling, het langer uitstellen van toeslagverlening, het verder verhogen van de pensioenpremies, extra stortingen door de werkgever en het korten van de pensioenaanspraken. Goedkeuring DNB De maatregelen die in dit artikel worden genoemd, komen uit het herstelplan dat pensioenfonds Avery Dennison ter goedkeuring bij De Nederlandsche Bank heeft ingediend. Het is mogelijk dat het bestuur het plan nog moet aanpassen. We zullen u hierover dan informeren.

daarom besloten om de premie per 1 april 2009 vast te stellen op 21,6% van de pensioengrondslag. De premie bedroeg in 2008 18% van de pensioengrondslag*. Extra storting werkgever Met de werkgever is het volgende afgesproken: werkgever zal extra geld storten als uit het herstelplan van het pensioenfonds blijkt dat het fonds zonder deze extra bijdragen niet in drie jaar tot het minimaal vereiste niveau van 105% kan herstellen. Dit betekent dat de werkgever een bedrag van in totaal 7,8 miljoen euro in het fonds zal storten. Daarmee verwacht het pensioenfonds in drie jaar op het niveau van de minimaal vereiste dekkingsgraad van 105% terug te komen. Zonder deze extra storting door de werkgever zou het fonds overigens binnen de vereiste termijn van vijf jaar herstellen. Het bestuur van het fonds en de werkgever hebben besloten dat de extra storting door de werkgever toch noodzakelijk is.

* Noot: Voor het eerste kwartaal van 2009 heeft het bestuur de totale premie vastgesteld op 24% van de pensioengrondslag. Dit betrof echter een eenmalige verhoging in afwachting van de cijfers van het herstelplan. Vanaf 1 april 2009 is de totale premie zoals gezegd 21,6% van de pensioengrondslag.

AOW naar 67 jaar? In het najaar beslist het kabinet waarschijnlijk dat de AOW-leeftijd omhoog gaat naar 67 jaar. Dat gaat dan niet in één keer. Het is de bedoeling dat hiermee binnen drie jaar een begin wordt gemaakt. Vanaf dat moment wordt de AOW-leeftijd elk jaar een maand uitgesteld. Dan duurt het nog ruim 24 jaar voordat iemand echt twee jaar langer op zijn AOW-uitkering moet wachten. In totaal dus mogelijk zelfs 27 jaar. Als u nu 50 jaar bent, gaat uw AOW als de plannen doorgaan in op 66 jaar. Als de AOW later ingaat, scheelt dat de staat heel veel geld. Betekent dit nu ook dat minder pensioenen worden uitgekeerd door pensioenfondsen? Dat is niet het geval. Als het pensioen dat u heeft opgebouwd op een later tijdstip ingaat, betekent dit een hogere uitkering. De periode dat u uw pensioen ontvangt, wordt immers korter. De hoogte van uw uitkering wordt dan dus opnieuw berekend, afhankelijk van de nieuwe pensioenleeftijd. Wel is het zo dat het kabinet tevens kan beslissen dat de in de toekomst op te bouwen pensioenen qua hoogte moeten worden afgestemd op de nieuwe pensioenleeftijd van 67 jaar. Het duurt dan bijvoorbeeld twee jaar langer voordat iemand een volledig pensioen kan opbouwen.

3

Pension Fund Recovery Plan Pension funds have been hit hard by the financial crisis. The problem with the pension funds has two different reasons, one being the decrease of the interest and the other the decrease in share prices. Many pension funds have seen their funding ratio decrease strongly. The funding ratio of a pension fund shows the proportion between the assets on the one side and the current and future pension benefits on the other side. If the assets and obligations of a pension fund are exactly the same, the funding ratio is 100%. If the funding ratio is too low, the pension funds have to prepare a recovery plan. In that plan they have to indicate what they will do to make sure that the funding ratio will be high enough again within five years. Subsequently, the pension fund sends the plan for approval to the Dutch Central Bank, the supervising authority. The required funding ratio for our pension fund is approximately 114%. At this level, the pension fund has sufficient financial reserves for bad times. The pension fund’s minimum funding ratio as required by the supervisor is 105%. This means that the required cash reserve has to be at least € 1.05 for each euro paid out as pension benefit. What does this mean for our pension fund? Avery Dennison Pension Fund has also been affected by the financial crisis. The funding ratio has dropped from 138% on 31 December, 2007 down to 92.7% on 31 December, 2008. The current funding ratio is approximately 96% on 31 May 2009. The fund has five years to get back to the minimum funding ratio of 105%. This means that Avery Dennison Pension Fund has also prepared a recovery plan. In this plan we indicate the measures we will take in the next five years to bring the fund’s financial position back to the minimum level. For information in English about these measures we refer to the website of the pension fund: www.pensioenfondsaverydennison.nl. The recovery plan is based on the current insights and calculations. However, the future is unpredictable. The economical situation could deteriorate even further, but it may also improve. The board of the pension fund will continuously monitor whether the recovery proceeds as expected.

4

Zoals u zult lezen is het een jaar geweest dat in het teken stond van de wereldwijde kredietcrisis. Deze ontvouwde zich vooral in de tweede helft van 2008 in een sneltreinvaart. Na een onrustige start aan het begin van het jaar 2008, brak laat in de zomer de paniek wereldwijd uit als gevolg van grote liquiditeitsproblemen in de financiële sector. Dit proces raakte op 15 september 2008 in een stroomversnelling na het faillissement van de grote Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers. Daarmee verdween plotsklaps het vertrouwen in het financiële systeem en verslechterde de situatie op de kredietmarkten. Per saldo daalden wereldwijd de aandelenkoersen ongeveer 40%; koersdalingen die in de jaren ‘30 en begin jaren ‘70 van de vorige eeuw voor het laatst werden waargenomen.

Het pensioenfonds is door deze crisis in het verslagjaar 2008 flink geraakt. De dekkingsgraad – de verhouding tussen de bezittingen en de verplichtingen van het fonds – is ultimo 2008 gedaald tot circa 93 procent. Ultimo 2007 was de dekkingsgraad nog circa 138%.

Ons pensioenfonds heeft in 2008 op twee manieren last gehad van de ontwikkelingen op de financiële markten. Allereerst is het belegd vermogen door de koersdalingen op de beurzen sterk in waarde gedaald. Maar ook de daling van de marktrente zette de dekkingsgraad onder druk. Negatief rendement De hierboven vermelde ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat 2008 een zeer slecht beleggingsjaar voor het fonds is geweest. Het negatief rendement op de aandelenportefeuille bedroeg 39,6 %. Hier stond wel een positief rendement van 18% op de obligatieportefeuille tegenover. De onroerendgoedbeleggingen presteerden echter ronduit slecht, evenals de opkomende markten. De waardeontwikkelingen van de beleggingen was in totaal circa 24,5 miljoen euro negatief. Uitgedrukt in een jaarpercentage is dat -14,48%. In het verslagjaar heeft het bestuur besloten om – na teleurstellende resultaten in 2007 en eveneens in het eerste kwartaal 2008 – een verbetertraject met Robeco in te slaan. In januari

Jaarverslag 2008 Ons pensioenfonds is verplicht om jaarlijks de balans op te maken. Gekeken wordt hoe het pensioenvermogen ervoor staat en of er voldoende geld is voor de uit te keren pensioenen. Ook andere belangrijke gegevens moeten worden vastgesteld, zoals het rendement op de beleggingen. Een en ander is terug te vinden in het jaarverslag. De belangrijkste zaken sommen wij hier voor u op.

2008 werd het aandeel in het Robeco Institutioneel Europa Fonds verkocht, waarbij de opbrengst werd belegd in het Russell-World-Equity-B-fonds. Het traject is in het eerste kwartaal 2009 geëvalueerd. Het resultaat hiervan is dat medio februari 2009 het aandeel in het Robeco Institutioneel Wereldwijd Aandelenfonds eveneens is omgezet in een aandeel in het Russell-World Equity-B Fonds. De obligatieportefeuille wordt nog wel door Robeco beheerd. Beleggingsmix pensioenfonds eind 2008:

Obligaties: 60%

Aandelen: 33%

Onr. goed: 6%

Kasgeld 1%

Daling marktrente De dalende marktrente heeft het resultaat van het pensioenfonds in 2008 ook onder druk gezet. Ondanks de renteafdekking die het fonds kent, heeft de lage marktrente een stijging van de

Gevolgen waardering op marktrente Sinds 2007 moeten pensioenfondsen met een marktrente rekenen in plaats van met een vaste rekenrente. Het per 1 januari 2007 ingevoerde nieuwe financieel toetsingskader voor pensioenfondsen (FTK) gaat namelijk uit van een marktwaardering van zowel de beleggingen als de verplichtingen van een fonds. Dit kan grote gevolgen hebben. Een daling van de marktrente zorgt ervoor dat het pensioenfonds meer geld in kas moet hebben om de pensioenen in de toekomst uit te kunnen betalen. Er wordt dan namelijk voor de toekomst een lagere renteopbrengst verwacht. Als de rente weer gaat stijgen, dan daalt de marktwaarde van de verplichtingen van het fonds en

voorziening pensioenverplichtingen tot gevolg gehad van circa 29 miljoen euro. De voorziening is daarnaast ook door andere oorzaken gestegen. Beleggingsbeleid Het pensioenfonds volgt de ontwikkelingen momenteel op de voet. Er gaat veel aandacht uit naar het beleggingsbeleid. We willen niet méér risico toevoegen, maar willen natuurlijk ook profiteren van een eventuele opleving van de beurzen. Uit recente gesprekken met de vermogensbeheerders van het fonds is wel duidelijk geworden dat 2009 nog een moeilijk jaar zal zijn. Het fonds voert op dit moment ook een zogeheten Asset Liability Studie uit. In deze studie wordt onder meer bekeken hoe het beleggingsbeleid en premiebeleid zodanig kunnen worden vormgegeven dat we door de jaren heen een sluitende begroting hebben. In deze studie nemen we risicobeheersing als uitgangspunt. In het verleden lag de nadruk meer op het beleggingsrendement. Dat laatste blijft overigens wel belangrijk, want zonder een goed rendement zijn er geen toeslagen mogelijk vanwege loon- of prijsstijgingen.

verbetert de financiële positie weer. Al met al kan het dalen en stijgen van de marktrente leiden tot sterke wisselingen van de financiële positie. Daarom hebben veel pensioenfondsen het rente-risico voor een groot deel afgedekt. In 2008 werd de invoering van de marktwaardering voor pensioenfondsen flink op de proef gesteld. In september 2008 was er sprake van een aanzienlijke daling van de beleggingen. In het vierde kwartaal van 2008 volgde hierop een aanzienlijke rentedaling. Dit laatste zorgde in belangrijke mate voor de forse daling van de dekkingsgraden van pensioenfondsen.

Financieel resultaat 2008 In totaal toonde het resultaat van het pensioenfonds in 2008 een negatief resultaat van circa 60 miljoen euro. Dit steekt zeer schril af tegen het positieve resultaat van 1,8 miljoen euro dat in 2007 werd behaald.

5

Lydia van Leeuwen legt voorzittershamer neer Na vijf jaar bestuurslid te zijn geweest en negen jaar voorzitter, neemt Lydia van Leeuwen afscheid van het bestuur van het pensioenfonds. Tijdens de jaarvergadering op 3 september zal zij voor de laatste keer de voorzittershamer hanteren.

‘Ik heb enorm genoten van mijn bestuurstijd. Het leuke is dat je zo onafhankelijk bent. Bij het pensioenfonds run je als het ware een eigen bedrijf. Er is geen senior management dat zegt wat je moet doen; of aan wie je maandelijks moet rapporteren, je kijkt samen met de andere bestuursleden wat er kan en moet gebeuren. Pensioenfondswerk is ook heel breed. Er zijn financieeltechnische en juridische aspecten, maar je hebt ook te maken met HR, de administratieve organisatie en managementtechnieken. En je hebt veel contacten, intern, maar ook extern.’ Ze vindt het jammer te moeten stoppen.’Vooral ook omdat het bestuur als geheel goed functioneert. Ieder levert een bijdrage op eigen terrein, met hoge kwaliteit, intelligentie en hart voor de zaak. We hebben een positief ingesteld, capabel bestuur. Echter, voor mijzelf vind ik het niet meer verantwoord om bestuursvoorzitter te zijn naast mijn baan als hoofd Juridische Zaken in Europa. Het is tijd dat iemand anders het stokje overneemt.’

Lydia is zeer tevreden met de nieuwe samenstelling van het bestuur. ‘Huib van Gijn, mijn opvolger, is een uitstekende keuze. Bovendien wordt Huib opgevolgd door Edwin Voskuilen, die eveneens zeer capabel en enthousiast is. Ik heb er alle vertrouwen in dat het goed gaat in de toekomst. Als ik nog een boodschap zou mogen meegeven, dan zeg ik: hou het allemaal zo simpel mogelijk, juist nu er zoveel regelgeving van de overheid en De Nederlandsche Bank is. Wij zijn maar een relatief klein pensioenfonds, maar we moeten dezelfde regels volgen als bijvoorbeeld ABP. Het is de kunst om transparant en duidelijk te blijven.’

Lydia van Leeuwen en Huib van Gijn.

De nieuwe voorzitter: Huib van Gijn Huib van Gijn neemt per 3 september de voorzittershamer van Lydia over. Hij is in pensioenland geen onbekende.

garanderen: we streven ernaar een optimale situatie voor alle belanghebbenden te creëren.’

Bij zijn vorige werkgever, MSD, was hij jarenlang bestuurslid van het pensioenfonds en was hij lid van de beleggingscommissie. Ook bij Avery Dennison is hij alweer drie jaar bestuurslid. Huib is getrouwd en heeft vier kinderen.

Zijn grootste uitdaging? Lachend: ‘Een waardige opvolger te worden van Lydia. Zij heeft het uitstekend gedaan. Jarenlang heeft zij gezorgd voor een goed uitgebalanceerde belangenbehartiging van alle stakeholders. Ik ben dan ook heel blij met het vertrouwen dat ik krijg. Daarnaast is er de huidige moeilijke situatie in pensioenland en het pensioenfonds. Het bestuur werkt uitstekend samen en als team moeten we het fonds er doorheen loodsen met als doel een solide fonds dat een goed pensioen voor zowel de huidige als toekomstige gepensioneerden kan garanderen.’

‘Mijn betrokkenheid bij het pensioenfonds komt mede voort uit mijn functie als Divisie Controller. Daarnaast is pensioenfondswerk zeer dynamisch: je hebt te maken met de beleggingskant, wet- en regelgeving en verschillende doelgroepen. Mijn doel is om de financiële zekerheid na pensionering zo goed mogelijk te

6

Waardeoverdrachten tijdelijk stopgezet Momenteel is de dekkingsgraad van het pensioenfonds lager dan 100%. Het pensioenfonds is in dat geval wettelijk verplicht om de procedure voor waardeoverdrachten tijdelijk stop te zetten. Dit betekent dat het fonds op dit moment niet kan ingaan op verzoeken om een offerte tot waardeoverdracht. Dat mag pas weer als de dekkingsgraad is hersteld. Deze wettelijke blokkade is ook wel logisch. Is er bijvoorbeeld een dekkingsgraad van 95%, dan zijn de pensioenaanspraken van een vertrekkende deelnemer slechts voor 95% gedekt terwijl het pensioenfonds wel 100% moet meegeven. De dekkingsgraad van het pensioenfonds verslechtert daardoor nog meer. Voor een nieuwe deelnemer is het inbrengen van zijn pensioenaanspraken in een pensioenfonds met een te lage dekkingsgraad juist nadelig en daarom ook niet toegestaan.

Verzoek om offerte Dit betekent echter niet dat u geen verzoek om een offerte kunt indienen. Als u een waardeoverdracht overweegt, adviseren wij u dit offerteverzoek dus gewoon wel te doen. U bent dan namelijk bij ons in beeld. Het stopzetten van de waardeoverdrachten betreft zoals gezegd een tijdelijke maatregel. Het bestuur van het pensioenfonds werkt aan een herstelplan om de financiële situatie te verbeteren. Zodra waardeoverdrachten weer mogelijk zijn, brengen wij u daarvan per brief op de hoogte. U kunt dan alsnog besluiten om er mee verder te gaan of er van af te zien. Heeft u vragen hierover? Neem dan contact op met de helpdesk van het pensioenfonds, telefoon (013) 462 35 74.

Bestuurswisselingen Het bestuur van het pensioenfonds bestaat uit zes leden: drie aangewezen door de werkgever Avery Dennison voor onbepaalde tijd en drie gekozen door deelnemers of gepensioneerden. Deze laatsten hebben zitting voor drie jaar en ieder jaar treedt een bestuurslid af. Dit jaar was het de beurt aan Johan Korndorffer om af te treden. In het bestuur bezet hij de zetel voor de gepensioneerden. Johan heeft zich bereid getoond om aan te blijven als bestuurder. Wij hebben alle gepensioneerden aangeschreven en gevraagd of er andere kandidaten zijn. Zij konden zich tot uiterlijk 25 juni jl. bij het bestuur melden. Dit heeft geen kandidaten opgeleverd. Johan Korndorffer zal daarom worden herbenoemd als bestuurslid. Het bestuur is hierover verheugd gelet op de ervaring en expertise van Johan. In verband met het afscheid van Lydia van Leeuwen als voorzitter en bestuurslid van het pensioenfonds is een vacature ontstaan voor een werkgeverszetel. De werkgever heeft hiervoor Edwin Voskuilen als nieuw lid benoemd. Edwin is Manager Financial Planning and Analysis bij GRPD. ’Ik werd voor deze functie gevraagd en het sprak me erg aan. Ik heb in het verleden ook regelmatig met pensioenfondsen te maken gehad, dus ik

heb er affiniteit mee. De materie en problematiek zijn bovendien erg actueel, en ik denk dat ik vanwege mijn financiële achtergrond en ervaring een goede bijdrage kan leveren.’

Edwin Voskuilen.

7

Verantwoordingsorgaan aan de slag Elk pensioenfonds is reglementair verplicht een Verantwoordingsorgaan te hebben. Hierin zijn de deelnemers, de gepensioneerden en aangesloten werkgever(s) vertegenwoordigd. Het Verantwoordingsorgaan van ons pensioenfonds bestaat uit drie leden: Edwin Verlaan namens de werkgever, Bert Ewalds namens de gepensioneerden en (voorzitter) Frank Jonker namens de werknemers. Alle partijen hebben even veel stemmen. ‘Wij beoordelen jaarlijks het beleid van het bestuur en de wijze waarop dit beleid is uitgevoerd’, aldus Frank. ‘Daarnaast hebben we een adviserende rol.’ In het afgelopen jaar heeft het Verantwoordingsorgaan zich over verschillende onderwerpen gebogen. Zo heeft zij advies uitgebracht over de inrichting van het intern toezicht. ‘Wij hebben aangegeven dat we de voorkeur geven aan zogeheten (periodieke) visitatie.’ Daarnaast hebben Verlaan, Ewalds en Jonker het concept jaarverslag 2007 van het pensioenfonds beoordeeld. ’We hebben een positief oordeel uitgesproken over het handelen door het bestuur en het gevoerde beleid in 2007 èn de beleidsvoornemens voor de toekomst. Tevens hebben we het bestuur geadviseerd om in 2008 nadrukkelijk aandacht te besteden aan de waarborging van de kwaliteit en continuïteit van het bestuur.’ Uiteraard is het Verantwoordingsorgaan volledig up-to-date waar het gaat om de ontwikkelingen van het pensioenfonds in

Uniform Pensioen Overzicht Sinds 2008 ontvangt elke werknemer een identiek en begrijpelijk pensioenoverzicht. Met dit overzicht kan snel en helder inzicht verkregen worden in de te verwachten pensioenuitkering. Er komt onder meer informatie in te staan als het bruto pensioenbedrag en de financiële situatie die ontstaat bij arbeidsongeschiktheid of overlijden. Ook worden begrippen uit het pensioenjargon uitgelegd. Iemand die in de toekomst van baan wisselt, kan dan de verschillende pensioenoverzichten naast elkaar leggen en de bedragen hieruit bij elkaar optellen. Deze ‘optelmogelijkheid’ geldt ook voor het pensioenoverzicht van de eventuele partner. Dit maakt de pensioensituatie een stuk inzichtelijker. Ook pensioenfonds Avery Dennison verstrekt sinds vorig jaar ieder jaar een Uniform Pensioen Overzicht aan haar actieve deelnemers. Het overzicht 2009 is in mei jl. naar alle deelnemers verzonden. Vanaf dit jaar ontvangen ook ex-werknemers een overzicht van het pensioenfonds. Dit overzicht is in februari jl. naar alle gewezen deelnemers verzonden. Het zogeheten ‘slapersoverzicht’ wordt één keer in de vijf jaar verstrekt.

8

het afgelopen jaar. ‘Via regelmatig contact met de voorzitter van het bestuur zijn wij op de hoogte gehouden van de recente ontwikkelingen binnen het Avery Dennison pensioenfonds, waaronder het herstelplan.’ Onlangs heeft de beoordeling van het concept jaarverslag 2008 plaatsgevonden.’ Ook gaan Bert Ewalds en Frank Jonker zich verder verdiepen in de (complexe) materie van de pensioenen via een driedaagse cursus bij de Stichting Pensioen Opleidingen (SPO). ‘Er liggen nog volop uitdagingen voor ons.’

Colofon Meer informatie? Ga dan naar www.pensioenfondsaverydennison.nl. U kunt vanaf de website alle voor u relevante documenten van het fonds rechtstreeks downloaden. Helpdesk pensioenfonds Als u vragen heeft die u liever persoonlijk stelt, belt u dan naar de helpdesk van het pensioenfonds. U kunt de helpdesk bellen op werkdagen van 8.00 tot 17.00 uur. Het telefoonnummer is: (013) 462 35 74. U kunt ook schrijven naar: Stichting Pensioenfonds Avery Dennison Postbus 90170 5000 LM Tilburg Uw vraag per e-mail stellen is eveneens mogelijk: [email protected]

Redactie PensioenUpdate Stichting Pensioenfonds Avery Dennison Lammenschansweg 140 2321 JX Leiden Disclaimer Deze pensioenkrant is met grote zorgvuldigheid samengesteld. Desondanks is het mogelijk dat de gepubliceerde informatie onvolledig of onjuist is. De Stichting Pensioenfonds Avery Dennison aanvaardt hiervoor geen enkele aansprakelijkheid. This pension journal has been been written with utmost care. However, it is possible that published information is incomplete or incorrect. The Stichting Pensioenfonds Avery Dennison does not accept any liability for this.