P602416 een uitgave van KVG VORMING vzw
KATHOLIEKE VERENIGING GEHANDICAPTEN
• Januari 2013 • nummer 1 • jaargang 68 •
› Special Olympische winterspelen in Zuid-Korea
› Een vakantie met de KVG-groep in 2013
› Geraakt door ‘The broken circle breakdown’
ind
n ex j a
r i 2 013
s
N i e uwe
be
ua
Afgiftekantoor: Gent X Verschijnt maandelijks, behalve tijdens de maanden februari en augustus ■ Retouradres: A. Goemaerelei 66, 2018 Antwerpen
MAANDELIJKS TIJDSCHRIFT OVER HANDICAP EN INCLUSIE
dragen s
› Vrijetijdstraject begeleiding: een nieuwe dienst van de KVG-groep
Inhoud Redactioneel 3
W interspelen zijn een serieuze zaak Belgische atleten bereiden zich voor op de Special Olympics Winterspelen
6
T he broken circle breakdown Verpletterend herkenbaar voor ouders van een overleden kind
8
E en zomervakantie met de KVG-groep De KVG vakanties voor 2013 in een lijstje gegoten
10
K VG in de kijker Kunst voor volwassenen met een matig verstandelijke handicap
11 12
W etten en weten Sociaal tarief gas en elektriciteit
14
V rijetijdstrajectbegeleiding KVG ondersteunt je bij het vinden van een zinvolle vrijetijdsbesteding.
21
Agenda KVG-vormingsmomenten en vrijetijdsaanbod in de provincies
24 26 28
S tandpunt Uitdagingen voor 2013
31
B ezinning Tel niet de jaren …
Marge Agenda, Publicaties, Ten slotte, Zoek en Vind
D ienstverlening KVG-groep Een waaier aan KVG-diensten J onge helden Kwinten en Paul verleggen hun grenzen
Colofon HANDISCOOP is een uitgave van de Katholieke Vereniging Gehandicapten-Vormingsbeweging vzw, Verantwoordelijke uitgever: Pierre Gyselinck, Waregemsesteenweg 53, 9770 Kruishoutem Hoofdredactie: Lief Vanbael Eindredactie: Luc Van Tolhuyzen Administratie: Maria Cleiren Lay-Out: Peter Sackx Coverfoto: Bart Moens Redactieteam: Lief Vanbael, Marc Kempen, Veronique Michel, Peter Sackx Druk: De Cuyper, Drukkerijstraat 11, 9240 Zele, Redactieadres: KVG, ‘Huize Mathieu Van Gorp’, Arthur Goemaerelei 66, 2018 Antwerpen, tel. 03 216 29 90, fax 03 248 14 42, e-mail
[email protected], www.kvg.be, Prk. 000-0487925-15, Reclame: KVG-Vorming vzw, A. Goemaerelei 66, 2018 Antwerpen, tel. 03 216 29 90, Jaarabonnement: € 20. De redactieraad is niet verantwoordelijk voor ingezonden artikels (teksten van gelegenheidsschrijvers, lezersbrieven, koopjes, zoekertjes). Enkel teksten die ondertekend zijn kunnen worden opgenomen. De redactieraad behoudt zich het recht om ingezonden stukken in te korten of te weigeren. Overname van teksten en illustraties is enkel toegelaten met uitdrukkelijke toestemming van de redactie. De redactie is niet verantwoordelijk voor de advertenties. Een opname van een advertentie in Handiscoop biedt geen garantie voor goede kwaliteit van de aangeprezen producten. Verschijnt maandelijks op 20 000 exemplaren. Sommige informatie uit Handiscoop (o.m. Standpunten) is ook na te lezen op internet. Handiscoop is 6 maanden na de verschijningsdatum beschikbaar in pdf op www.kvg.be.
Kracht, wilskracht, veerkracht, … Na de Spelen in Londen werd ons Paralympisch team bedolven onder de lofbetuigingen. Hun medailleoogst overtrof ruimschoots de verwachtingen. In tegenstelling tot de goed gesponsorde en professioneel omkaderde Olympische sporters, geraakten de atleten met een handicap er louter op eigen kracht en met inzet van eigen middelen. Ook tijdens de uitreiking van het Vlaams Sportjuweel en de trofee voor Paralympiër van het jaar werd Marieke Vervoort geprezen voor haar doorzettingsvermogen en noemde minister-president Kris Peeters haar een voorbeeld voor ons allen. Terecht! Wat Marieke en haar collega-sporters de voorbije maanden betekenden voor een positieve beeldvorming ten aanzien van mensen met een handicap heeft geen enkele dure campagne ooit voor elkaar gekregen. ‘Een coole griet … kregen wij maar van zo iemand sport op school’, hoorde ik toevallig van een ‘coole gast’ toen ik niet kon nalaten te luistervinken in een wagon vol jongeren op schooluitstap. Zij hadden het over Marieke Vervoort! Als nu ook nog eens werkgevers, leerkrachten op een gewone school, verantwoordelijken van sport- en andere organisaties, beleidsmensen, enz. zo gingen denken, dan zouden wij een enorme stap vooruit zetten inzake het realiseren van gelijke kansen voor personen met een handicap. Dat een atleet met een handicap tijdens een gala-avond in vol ornaat met een trofee in de handen stond de glunderen tussen andere atleten, gaf alvast een mooi beeld van hoe het kan. Van kracht, wilskracht en veerkracht gesproken … wij steken niet onder stoelen of banken dat wij vaak ontzettend trots zijn dat wij deze ‘krachten’ voortdurend mogen ervaren bij de mensen
door Lief Vanbael
die wij tijdens activiteiten van de KVGgroep ontmoeten. Elk verhaal, elke getuigenis in de voorbije jaargang van Handiscoop gaf blijk van deze ‘krachten’. Ook in dit blad worden wij weer getroffen door de ‘kracht’ van Hermi die niet bij de pakken blijft zitten en initiatief neemt om een nieuwe vriendenkring op te bouwen en een gepaste vrijetijdsbesteding te vinden. De atleten die zich nu opwarmen om binnen een paar weken naar de Special Olympics Winterspelen in Zuid-Korea te vertrekken stralen wilskracht, teamspirit en vriendschap uit. En dan hebben we nog de veerkracht van Saskia … ondanks het feit dat zij zelf het overlijden van haar zoontje Josse probeert te verwerken, trok zij met haar man naar de film ‘The broken circle breakdown’ en deelt ze die verpletterende ervaring met ons.
Een coole griet … kregen wij maar van zo iemand sport op school.
Ook de kracht, wilskracht en veerkracht waarmee ouders zorgen en blijven zorgen voor hun zoon of dochter met een handicap en soms samen met andere ouders de krachten bundelen om een en ander zelf te organiseren, verdient ons aller waardering. De Handiscoopredactie wenst je voor 2013 de kracht om alle kansen die zich aandienen met twee handen te grijpen, veel wilskracht om nooit op te geven en de nodige veerkracht om mogelijke tegenslagen en teleurstellingen te overwinnen. Een gelukkig nieuwjaar!
Winterspelen zijn een serieuze zaak Van 26 januari tot 5 februari vinden in Pyeong Chang, Zuid-Korea, de Special Olympics - Wereld Winterspelen 2013 plaats. Handiscoop was erbij toen begin december de atleten hun sportuitrusting en de laatste richtlijnen kregen. Moeilijk te zeggen wie er die avond het meest glunderde: de atleten die straks mee mogen naar het Verre Oosten, of de trotse ouders die samen met zoon of dochter de uitrusting monsterden … Want bij het openen van de sportzakken klonken er langs alle kanten oh’ en ah’s. Onze atleten zullen in Zuid-Korea piekfijn uitgedost voor de dag komen: een rode sweater, een hemelsblauwe polo, een tweekleurig skivest, een felroze sjaal, een knalgroene muts, … Smaakvol en kleurrijk!
Het enthousiasme nam nog toe bij het bekijken van een film over het skioord in Zuid-Korea waar onze atleten binnenkort in actie zullen treden. In ditzelfde skioord zullen trouwens ook de Olympische Winterspelen van 2018 georganiseerd worden. En als het verblijf van onze Belgische atleten in beeld komt, wil iedereen vandaag nog vertrekken. Want onze Belgische delegatie is er in geslaagd om het team onder te brengen in een heuse ‘Boeddhistische tempel’, de Sinheungsatempel, aan de rand van een natuurpark. Dat er ’s morgens voor het ontbijt een halfuurtje moet gemediteerd worden om in de juiste ‘zen’-sfeer te geraken, neemt iedereen er graag bij. De deelnemers beseffen maar al te goed dat ze zo’n unieke ervaring maar eens in hun leven meemaken. Het Belgische team van Vlaamse en Waalse sporters is een hechte groep. Van een taalbarrière is er geen sprake. Een enkele blik volstaat om elkaar te begrijpen en de gezamenlijke napret over het teambuildingsweekend in
Philip, Lies, Pauline en Johny staan binnenkort op de skilatten in Zuid-Korea.
3
januari 2013
samenstellen van een reeks wordt rekening gehouden met de leeftijd, het geslacht en het niveau van de deelnemers. De medailles zijn voor de eerste drie: een gouden, zilveren en bronzen medaille. Alle andere deelnemers krijgen een herinneringsmedaille. Op 5 februari ’s avonds plaatselijke tijd, 8 uur later dan bij ons, wordt de Slotceremonie gehouden. En op 6 februari vliegen we terug naar huis.
Het team Alpijns skiën
Onze atleten worden piekfijn uitgedost voor de Special Olympics winterspelen.
Sport is mijn leven. Ik ben er bijna elke dag mee bezig.
Lombardsijde duidt op een warme band tussen atleten, trainers en medewerkers. Er wordt wat afgelachen bij het bekijken van de foto’s! Eddy Beckers, directeur van de Special Olympics Belgium is een van de delegatieleiders van het Belgische team voor de ‘Special Olympics World Winter Game’ in Zuid-Korea en medetrainer van het team Alpijns skiën. Eddy: Het Belgische team zal deelnemen aan het Alpijns skiën, Snowboard, Snowshoeing en Langlaufen. Onze delegatie bestaat uit 20 atleten, 11 coaches en een paar mensen voor de praktische organisatie. Graag hadden wij ook nog een floorhockeyploeg ingezet, maar dat is voor deze winterspelen helaas niet gelukt. Maar wij vertrekken met een sterk team. De atleten worden niet lou-
januari 2013
ter geselecteerd op basis van hun prestaties. Ze moeten wel de sporttak technisch onder de knie hebben. Heel het jaar door aan sport doen, is een belangrijk criterium om voor de Wereldspelen geselecteerd te worden. De atleten die meegaan naar Zuid-Korea kwamen al meermaals in actie tijdens de Special Olympics Nationale Spelen die elk jaar tijdens het Hemelvaartweekend in eigen land georganiseerd worden. Sommigen van hen hebben ook al aan de Special Olympics Wereld Zomerspelen deelgenomen. Op 25 januari 2013 nemen wij het vliegtuig van Zaventem naar Londen en van daaruit rechtstreeks naar Seoel. Daar wacht ons nog een busrit van een drietal uren. De eerste dagen zullen de deelnemers wat kunnen uitrusten van de lange reis en genieten van de omgeving, de sfeer en leuke activiteiten. Een sessie muziekinstrumenten maken staat er alvast op het programma. Op 29 januari vindt de Openingsceremonie plaats. Dan volgen de ‘voorwedstrijden’. Deze zijn nodig om de reeksen samen te stellen waarbinnen de deelnemers met elkaar in competitie gaan. Het gaat om reeksen van 8 atleten. Bij het
4
Omdat we onmogelijk met alle atleten een uitgebreide babbel konden doen, beperkten wij ons tot het team Alpijns skiën: Pauline Deschaepmeester uit Marke, Lies Gielis uit Eindhout-Laakdal, Johny Di Berto uit Mons en Philip Vermeiren uit Opdorp-Buggenhout. Pauline: Ik ben zo blij dat ik mee mag naar Zuid-Korea. Al vanaf ik klein ben, ga ik met mama en papa op wintersportvakantie. Daardoor kan ik nu ook goed skiën. Maar er zijn nog veel sporten die ik graag doe: turnen, zwemmen en fietsen. Ik doe al verschillende jaren mee met Special Olympics en heb al veel medailles gehaald, vooral met turnen. Ik nam ook deel aan de Special Olympics Zomerspelen in Shanghai en in Griekenland. Bij het turnen haalde ik al drie gouden en twee zilveren medailles. Maar om mee te mogen doen, moet je wel veel trainen, ook als je eens geen zin hebt. Ik kijk al uit naar de Openingsceremonie in Zuid-Korea. De vorige keer in Griekenland was het zo mooi. Met veel vuurwerk en optredens. Per land is iedereen dan hetzelfde gekleed en dan stappen wij op in een lange rij. Dat is echt super! Lies: Ik sport bij de Avalympics in Geel: tennis, tafeltennis, basket, dans en atletiek. Ook skiën doe ik heel erg graag. Mee mogen naar de Special Olympics Winterspelen is een droom die uitkomt. Ik heb hier hard voor gewerkt. Je moet wel veel trainen, anders win je nooit een medaille. Ik heb al dikwijls deelgenomen aan de Nationale Spelen in België en al veel medailles gewonnen. Zoveel dat ik ze niet meer kan tellen. Hopelijk win ik ook in Zuid-Korea een medaille, als ’t maar niet zo’n ‘stom lintje’ is. Maar dan moet ik wel binnen
de eerste drie eindigen. Weet je welke discipline ze nog mogen invoeren? Trainers plagen! Daar zijn we allemaal goed in en dan winnen wij zeker een gouden medaille. Johny: Sport is mijn leven, ik ben er bijna elke dag mee bezig: lopen, atletiek, zwemmen, … Mijn grootste droom is om in Zuid-Korea een gouden medaille te winnen. Ik kijk er echt naar uit. Voor het skiën, ja, maar ’t is ook fijn om naar zo’n ver, vreemd land te mogen reizen en daar nieuwe vrienden te maken. Ik denk dat het superleuk zal worden, wij hebben een heel fijn team. Philip (genietend van zijn pintje): Een frisse pint smaakt altijd, ook als je aan het sporten bent. Je mag natuurlijk niet
te veel drinken. Maar roken … dat is pas slecht voor sportmensen. Ik werk in het dagcentrum in Blijdorp, maar daarnaast ben ik veel met mijn sport bezig: lopen, atletiek, fietsen, zaalvoetbal, voetbal, … Skiën leerde ik tijdens de wintervakanties met mijn familie. Na Nieuwjaar gaan we nog met ons team trainen in Oostenrijk om aan de sneeuw te wennen. Mijn collega’s in Blijdorp zijn wel jaloers dat ik zo ver op reis mag gaan terwijl zij moeten werken, maar zij gaan allemaal voor mij supporteren. Ik ga heel erg mijn best doen zodat ik een medaille mee naar huis kan nemen. Lief Vanbael
Eerst nog op training naar Oostenrijk om aan de sneeuw te wennen.
Special Olympics Wereld Winterspelen 2013 in Zuid-Korea
fo: meer in 0 950 0800 2nfo.be i raplift www.t
Herken in het officieel logo een ‘ferme’ stap voorwaarts, een stap vol passie en opluchting.
Onze traplift ... ... Uw comfort
In het skioord PyeongChang zullen van 29 januari tot 5 februari ruim 2.300 atleten met een verstandelijke handicap uit 113 verschillende landen te gast zijn. Zij zullen in verschillende sporttaken met elkaar in competitie gaan. De Belgische delegatie neemt deel aan vier van de zeven disciplines: Alpijns skiën, Langlaufen, Snowboarden en Snowshoeing. Andere sportdisciplines zijn: Floorhockey, snelschaatsen en kunstschaatsen. Het motto van deze spelen is ‘fair play’. De special Olympics eed luidt: „Ik doe er alles voor om te winnen, maar als ik niet kan winnen dan zal ik dit sportief aanvaarden”. (Let me win, but if I can not win, let me be brave in the attempt). De Handiscoopredactie wil alle atleten aan de Special Olympics Wereld Winterspelen van harte feliciteren voor hun selectie en hen heel veel succes wensen. Wij duimen op een mooie medailleoogst voor het ganse team. Volg onze Belgische delegatie via www.specialolympics.be.
Gratis en vrijblijvende offerte — Korte leveringstermijn (vanaf 1 week) — Dienst na verkoop (24u/24) — Gratis subsidieadvies — Conform wetgeving — Diverse afwerkingen — Batterijvoeding
NV Coopman Liften Heirweg 123 | B-8520 Kuurne
[email protected] | www.trapliftinfo.be
5
januari 2013
GERAAKT DOOR DE FILM
The broken circle breakdown ‘The broken circle breakdown’ vertelt het liefdesverhaal van Didier en Elise, een weliswaar excentriek koppel (zij heeft haar eigen tattooshop, hij speelt banjo in een bandje), maar ook gewoon ouderpaar. Wanneer hun dochtertje Maybelle geboren wordt, is hun geluk compleet. Maar als Maybelle zes is, wordt ze ernstig ziek. Didier en Elise verliezen hun kind.
De film ‘The broken circle breakdown’ is voor Saskia en Arnout verpletterend herkenbaar. In 2010 verloren zij hun zoontje Josse. „Wij hebben twee keer afscheid van Josse moeten nemen. Kort na zijn geboorte toen bleek dat hij met een ernstige handicap verder moest. Maar wij zagen hem doodgraag, zoals hij was. Het tweede afscheid was zoveel moeilijker”, vertelde Saskia in Handiscoop. De film bood hen en hun naasten een unieke gelegenheid om over hun verlies en verdriet te praten …
Zal hun liefde het noodlot kunnen overwinnen? Want hoe moeten ze in godsnaam omgaan met dit allesverwoestend verdriet? Elise en Didier zijn heel verschillend, dat blijkt al van vóór de dood van Maybelle: na het verdict van de kinderarts barst Didier openlijk uit in tranen, terwijl Elise vindt dat hun dochtertje niets mag merken van hun bezorgdheid. Toch vechten ze samen voor hun kind. Didier vertelt de meest fantasierijke verhalen, Elise tovert Maybelle met schmink om tot een onoverwinnelijke leeuw die zich samen met kapitein chemo in de strijd om de bloedplaatjes werpt. Ook de vrienden uit de muziekband omringen Maybelle met onvoorwaardelijke liefde. Wanneer Maybelle tussen de opnames door even naar huis mag, ziet ze een vogeltje tegen een raam vliegen. Dat dode vogeltje moet meteen in de vuilzak, vindt Didier, maar Maybelle wenst dat het vogeltje het mooiste sterretje aan de hemel wordt. Na de dood van haar dochtertje vindt Elise dan ook een zekere troost in het plotse gezelschap van een vogel aan het raam van de kamer van Maybelle. Na de dood van Maybelle roept en tiert Didier publiekelijk zijn woede en frustratie uit, Elise blijft zwijgen, vlucht weg in haar werk en schreeuwt haar ongeloof uit in eenzaamheid.
januari 2013
6
Het ene moment zijn ze het erover eens dat er iets moet gebeuren en ruimen ze samen meubels en speelgoed op, het andere blijkt dat voor Elise de muren van de kinderkamer toch te snel overschilderd zijn, of geven ze elkaar de schuld van de ziekte van Maybelle.
Het enige waar je als rouwende naar vraagt, is dat die geliefde zou blijven genoemd worden.
Kan hun gemeenschappelijke passie voor de muziek hen dan misschien samenhouden, door dit verscheurende verlies heen? Dat is nu net het ‘meer’ in deze film. Hij grijpt aan en doet ons alleszins nadenken over gemis en eindigheid, net dat wat in onze samenleving zo moeilijk ligt …
Ons eigen verhaal
neer je een dierbaar iemand verliest, terwijl de wereld om je heen zegt dat je verder moet leven. Daardoor wordt het verdriet niet steeds gezien, erkend. De weg van rouw verschilt inderdaad voor iedereen en blijft altijd een weg van tasten en van zoeken. Want je moet leegte en gemis zien onder te brengen in je bestaan, je kan er niet omheen. Je kan alleen maar ruimte leren scheppen voor verdriet en daarmee verder leven.
Ook mijn man en ik namen afscheid van ons kind. Ons jongste zoontje is net vier jaar geworden. Hij was intens en - zoals Maybelle - onvoorwaardelijk geliefd door al wie hem heeft kunnen leren kennen. ‘The broken circle breakdown’ kan gelijk welke kijker die mee nadenkt over dat gemis en die eindigheid onmogelijk onberoerd laten, maar voor ons was de herkenning zeer groot. Elke situatie waar het noodlot zo hard toeslaat is natuurlijk anders (het gaat ook altijd om een andere dierbare), maar er waren toch nogal wat raakvlakken tussen het verhaal van de personages in de film en het onze.
Dat deze film zo’n aanknopingspunt, zo’n ‘brug’ naar rouwenden in het algemeen mogelijk maakt, daar ben ik dankbaar voor. Misschien vindt u echter dat film ontspannend moet zijn en staat u niet te springen om u te laten overrompelen door deze rollercoaster aan gevoelens. Toch durf ik ‘The broken circle breakdown’ aanraden, omdat er een evenwichtige afwisseling is tussen de meest pijnlijke momenten en flashbacks uit een jeugdig, onbezorgd leventje. De schitterende muziek laat je niet de kans onderuitgehaald te worden. Het verhaal van Elise en Didier raakt en beklijft hoe dan ook, niet in het minst voor hun lotgenoten en de brede kring van mensen om hen heen.
Didier en Elise voelen wat wij ook ervaren hebben: de onmacht, de pijn van het afgesneden zijn, allebei zouden ze voorbij willen gaan aan hun verdriet. Ze zijn met z’n tweeën, missen hetzelfde kind, maar ze zijn beiden onherroepelijk veranderd. Zo ook hun relatie tot elkaar, en tot de mensen om hen heen. En er is jammer genoeg geen weg langsheen hun verdriet, de weg gaat er dwars doorheen, in alle hevigheid. In eerste instantie was die herkenning verpletterend, maar nadien hadden we er toch geen spijt van dat we naar de film zijn gaan kijken. Enerzijds kan men dit een bewuste keuze noemen: willen of durven geraakt worden, misschien wel om er sterker uit te komen en weer moedig een stapje verder te kunnen zetten. Anderzijds is die inleving en, in het geval van dit artikel, verwoording voor mij persoonlijk ook een manier van rouwen en verwerken. Tenslotte maakt die inleving en openheid daarover het voor onze omgeving makkelijker om ons verdriet bespreekbaar te houden: vele familieleden, vrienden, buren en collega’s vonden in mijn aansporing om naar de film te gaan kijken, meer dan twee jaar na het overlijden van ons zoontje, een aanknopingspunt om ons er terug over aan te spreken.
Saskia Gosselinckx, mama van Josse Debelder (° 10 juni 2006 - † 18 juni 2010) Ook de prachtige, meeslepende countrymuziek en de verpletterende acteerprestaties van hoofdrolspelers Johan Heldenbergh en Veerle Baetens zijn gegronde redenen om deze opmerkelijke film niet te missen. Misschien kan je hem nog ergens meepikken, als het niet in de bioscoop is, hou dan de televisieprogramma’s in het oog, of huur hem straks in de videotheek.
Een weg van rouw Dat is namelijk soms het enige waar je als rouwende naar vraagt, dat die geliefde zou blijven genoemd worden, dat je, in ons geval, ouder zou mogen blijven van dat kind dat niet meer zichtbaar onder ons is, maar meer dan ooit aanwezig in hart en gedachten. Je sterft immers vanbinnen wan-
7
januari 2013
Een zomervakantie met de KVG-groep Antwerpen 19 tot 21 april - weekendje weg voor volwassenen met een verstandelijke handicap - Mol. 5 weken in juli en augustus kunst- of muziekvakanties voor volwassenen met een verstandelijke handicap - Lier. 2 speelweken in juli en augustus - voor kinderen en jongeren met een handicap van 6 tot 16 jaar zonder overnachting - CC Luchtbal en Top Hat Linkeroever - Antwerpen 2 speelweken in juli en augustus voor kinderen en jongeren met en zonder handicap van 6 tot 14 jaar - zonder overnachting - CC Luchtbal en Top Hat Linkeroever - Antwerpen. Inlichtingen en inschrijvingen: KVG vrijetijdswerking, 03 235 85 57,
[email protected]. Vlaams-Brabant 15 tot en met 20 juli - vakantie voor kinderen met een verstandelijke handicap en/of autisme van 8 tot 12 jaar - Champion (Namen). Inlichtingen en inschrijvingen: Julie Vanderveken, 0478 42 24 15,
[email protected].
januari 2013
18 tot en met 28 juli - vakantie voor +18jarigen met een verstandelijke handicap - Lechtal in Oostenrijk. 21 tot en met 31 juli - vakantie voor +18jarigen met een verstandelijke handicap - Nieuwpoort. 22 juli tot en met 1 augustus - vakantie voor +18jarigen met een verstandelijke handicap - Stadtkyll in de Eifel. Inlichtingen en inschrijvingen: Lieve Greveraars - 0474 27 53 95,
[email protected]. Turnhout 22 juli tot 30 juli - vakantie voor kinderen en jongeren met een licht tot matig verstandelijke handicap van 6 tot 16 jaar - Berkelhoeve, Vorselaar. 21 juli tot 28 juli - vakantie voor jongeren met een licht tot matig verstandelijke handicap van 16 tot 30 jaar - Berkelhoeve, Vorselaar. 7 augustus tot 13 augustus - vakantie voor personen met een lichte tot matig verstandelijke handicap van 30 tot 60 jaar - Berkelhoeve, Vorselaar. Inlichtingen en inschrijvingen: Tinne Van der Steen, 014 55 26 51,
[email protected] of KVG-Turnhout, 014 40 33 62,
[email protected].
8
Limburg 2 tot 7 april - vakantie voor gezinnen met een kind met een handicap - Duinse Polders, Blankenberge. 22 juli tot 29 juli - vakantie voor kinderen en jongeren met een ernstig verstandelijke of meervoudige handicap van 0 tot 25 jaar Home Fabiola, Maasmechelen. Inlichtingen en inschrijvingen: ouderwerking Gezin en Handicap, Jos Bergmans, 011 64 18 39. 2 tot 9 juli - vakantie voor volwassen met een verstandelijke handicap - vanaf 30 jaar - Schootshei, Dilsen-Rotem.
11 tot 20 juli - vakantie voor jongeren met een verstandelijke handicap - van 18 tot 30 jaar Schootshei, Dilsen-Rotem. 21 tot 31 juli - integratievakantie voor jongeren met en zonder fysieke handicap van 18 tot 25 jaar - Schootshei, Dilsen-Rotem. 1 tot 10 augustus - vakantie voor kinderen met en zonder handicap van 10 tot 18 jaar - Schootshei, Dilsen-Rotem. Inlichtingen en inschrijvingen: KVG-Limburg, 011 23 22 04,
[email protected]. Oost-Vlaanderen 14 tot 20 juli - vakantie voor volwassenen met een verstandelijke handicap - Lokeren. Inlichtingen en inschrijvingen: KVG vrijetijdwerking, 09 227 34 41,
[email protected]. West-Vlaanderen 21 juli tot 28 juli - vakantie voor volwassenen met een licht tot matig verstandelijke handicap - Bredene. 4 augustus tot 11 augustus - vakantie voor volwassenen met een matig verstandelijke handicap Bredene. Inlichtingen en inschrijvingen: vrijetijdswerking KVG West-Vlaanderen, 051 24 88 06,
[email protected].
midden in het groen!’ - Kessel-Lo en Leuven. 24 juni tot en met 28 juni - een week aan het water: Op stap tussen Demer en Dijle - Kessel-Lo. 8 juli tot en met 12 juli - een week in de Westhoek: Zomerse dagen Zillebeke-Ieper. 15 juli tot en met 19 juli - een zomerweek: Kom je vermaken in Sippenaeken - Sippenaeken. 22 juli tot en met 26 juli - een zomerweek in Doornik-Tournai, de oudste stad van Wallonië - Tournai. 29 juli tot en met 2 augustus - een week op reportage in Gent: Spots op Gent! - Merelbeke. 13 tot en met 15 september - fietsen in het Hageland - vertrek Leuven.
VIBEG 23 februari, 23 maart en 19, 20 en 21 april - trekking 2013 en voorbereidingsdagen ‘tussen berg en dal
Inlichtingen en inschrijvingen: VIBEG, 016 23 51 21,
[email protected].
9
KVG vzw 23 september tot 3 oktober - vakantie voor volwassenen met een handicap - Kos. Inlichtingen en inschrijvingen: KVG vzw, 03 216 29 90,
[email protected]. Hannibal Hannibal, de vakantiewerking van JKVG organiseert deze zomer een 20-tal vakanties voor kinderen en jongeren met en zonder handicap. Sommige vakanties richten zich tot een specifieke doelgroep, o.a. kinderen en jongeren met autisme, met een fysieke handicap, een verstandelijke handicap, … Een overzicht van het vakantieaanbod vind je op www.hannibalvakanties.be. Je kunt ook een vakantiefolder aanvragen: 03 609 54 40,
[email protected].
januari 2013
voor volwassenen met een matig verstandelijke handicap ‘TOinC’ is de naam van een ‘kunstzinnige afdeling’ van KVG regio Turnhout en staat voor ‘Turnhoutse Opleiding in Creativiteit’. Deze werking stelt zich tot doel om mensen met een matig verstandelijke handicap kennis te laten maken met de verschillende vormen van beeldende kunst. Nu de deelnemers al een tijdje samen aan het werk zijn, zijn ouders en begeleiders aangenaam verrast over hun schitterende prestaties.
Gerty begeleidt de deelnemers van TOinC en vertelt van waaruit dit initiatief groeide. Gerty: TOinC groeide uit de vroegere ‘De Groene Varen vzw’. Toen zij hun werking stopzetten, werd er een samenwerking gestart met de kunstacademie van Turnhout. Daardoor konden een aantal deelnemers - vooral volwassenen met een licht verstandelijke handicap - nog verder hun creativiteit ontwikkelen. Maar daardoor kwamen volwassenen met een matig verstandelijke handicap in de kou te staan. Dat konden we niet laten gebeuren en om die reden startten wij met een specifieke werking waar ook deze doelgroep, met de nodige ondersteuning, met beeldende kunst kan bezig zijn.
ting moest geven aan een solidaire, rechtvaardige en duurzame samenleving. De creatie van dit werk wilden ze niet zomaar aan gelijk wie in handen geven. Vanuit het jaarthema ‘Iedereen Mee’ gaf men mensen met een beperking een kans om hun creativiteit te tonen. Vandaar dat er een samenwerking werd opgezet met TOinC.
Handiscoop: Wat probeer je de deelnemers bij te brengen? Gerty: We leren een aantal basisvaardigheden aan, volgens de specifieke mogelijkheden en het tempo van elke individuele deelnemer. Voor sommigen onder hen houdt dit in dat we hen leren om een potlood of stift juist te gebruiken. Andere deelnemers proberen we te stimuleren om af te stappen van hun dagelijkse tekeningen en hen verder te laten denken over verschillende mogelijkheden om een bepaald thema vorm te geven. Ook mensen met een matig verstandelijke handicap hebben veel creativiteit in zich. Zij hebben enkel dat steuntje in de rug nodig om dit tot uiting te brengen. In de les werkt iedereen op een eigen tempo aan zijn/haar werk. Het is niet de kwantiteit die telt, maar wel de kwaliteit. In 2012 was Turnhout de cultuurstad van Vlaanderen. ACWKempen creëerde i.s.m. ACV en CM een kunstwerk dat ui-
januari 2013
Anna Van Dyck is de hoofdontwerpster van de Solidariteitsmuur.
10
Handiscoop: Gerty, wat dacht je toen TOinC werd gevraagd om samen te werken aan dit kunstwerk? Gerty: Zo’n vraag overvalt je natuurlijk en je staat er toch wel even bij stil: hebben we wel genoeg tijd om dit te realiseren? Krijgen we het thema wel overgebracht naar de deelnemers? Welke technieken gaan we allemaal gebruiken? … Maar we hebben zeer bewust ‘ja’ gezegd. Want onze deelnemers kunnen iets dat door iedereen mag gezien worden. Tijdens het overleg met de initiatiefnemers hebben wij er wel uitdrukkelijk op gehamerd dat we de eigenheid van onze deelnemers en hun werken wilden gerespecteerd zien. Dit is net de visie van TOinC en die wilden wij ook voor deze opdracht bewaken. Handiscoop: En het resultaat was schitterend. Hoe hebben de deelnemers de onthulling van hun werk ervaren? Gerty: Alle deelnemers en hun familie waren uitgenodigd voor de onthulling. Het was niet alleen voor hen spannend, ook voor de begeleiders. Wij kenden het ontwerp, maar als je dat dan op die muur ziet, zo’n drie meter boven de grond en 8 meter op 4 meter groot dan slaat je hart toch even een slag over. De deelnemers en hun familie waren in de wolken en de begeleiders waren net trotse ouders.
zonder hulp. Ook mijn vroegere juffrouwen kwamen kijken en vonden het heel erg mooi. Ik ben zeer blij. Eddie: Ik kom heel graag naar de les omdat ik hier veel bijleer. Ik maak verschillende tekeningen en leer kleuren te mengen. De juffrouwen die ons helpen zijn echte schatten. Het is leuk om te komen.
Handiscoop: En wat denken de deelnemers zelf van hun werk? Anna: Ik ben er echt fier op, mijn zus is ’s anderdaags een foto gaan maken van de muur. Het is ook een belangrijke tekening en ik heb die helemaal uit mijn eigen getekend,
Annick Loos
kosten, transportkosten en meterhuur zijn inbegrepen). Het sociaal tarief is afgestemd op het laagste tarief dat op de markt aangeboden wordt in het goedkoopste distributienetgebied.
Sociaal tarief gas en elektriciteit Wie een laag inkomen heeft en/of voldoet aan bepaalde voorwaarden heeft recht op het sociaal tarief voor gas en elektriciteit. Officieel wordt gesproken over de ‘sociale maximumprijzen’. Het sociaal tarief biedt de volgende voordelen: geen vaste vergoeding en een vaste prijs per kWh (distributie-
Het sociaal tarief is bij elke energieleverancier hetzelfde en wordt om de 6 maanden berekend door de CREG (Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas). De energieleverancier is verplicht het sociaal tarief toe te kennen aan wie er recht op heeft. Dit geldt ook voor wie een budgetmeter heeft. Automatische toekenning! Via elektronische gegevensuitwisseling bezorgt de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie elk kwartaal
11
een actuele lijst van gerechtigden op het sociaal tarief aan de energieleveranciers. Op deze manier wordt het sociaal tarief automatisch toegepast en hoef je er zelf niets voor te ondernemen. Tenminste dat is de theorie, en in de meeste gevallen verloopt dit ook vlot. Toch is het mogelijk dat er met de elektronische gegevensuitwisseling iets misgelopen is en dat daardoor het verminderde tarief niet werd toegepast. In dit geval kan je nog steeds een papieren attest aanvragen bij de instantie van wie je een van onderstaande uitkeringen ontvangt. Als je het papieren attest ontvangen hebt, bezorg je dit document aan je energieleverancier. Zij zorgen er voor dat het sociaal tarief zal aangerekend worden op je factuur. Wie er echter bewust voor kiest om geen gebruik te maken van zijn recht moet zijn energieleverancier aangetekend op
januari 2013
de hoogte brengen van zijn beslissing. Enkel op deze manier kan de energieleverancier aanvaarden dat het sociaal tarief voor jou niet zal toegepast worden. Opmerking: Huur je een appartement van een sociale huisvestingsmaatschappij en wordt er voorzien in verwarming op aardgas door een gemeenschappelijke installatie, dan heb je recht op het sociaal tarief voor gas. Wordt het sociaal tarief niet automatisch toegekend, informeer je dan bij de eigenaar/beheerder van het appartementsgebouw. Wie heeft er recht op een sociaal tarief?
Meer informatie? Op de website www.sociaaltarief. economie.fgov.be kan je zelf nakijken of jouw gegevens inderdaad automatisch zijn doorgegeven. Om toegang te krijgen tot deze informatie heb je een kaartlezer nodig, je identiteitskaart (ID-kaart) en de pincode van je ID-kaart. Ook op de jaarlijkse eindafrekening kan je nakijken of het sociaal tarief werd toegepast. Werd er bijvoorbeeld een vaste vergoeding aangerekend dan kan je best even contact opnemen met je gas- en elektriciteitsleverancier. Je kan de aangepaste sociale maximumprijs nakijken op de volgende website www.creg.be/nl/ Ilse Van Vlimmeren
Als jij, of iemand die met jou onder het zelfde dak woont, één van onderstaande uitkeringen ontvangt, heb je automatisch recht op de sociale maximumprijs voor gas en elektriciteit: - Leefloon - Gewaarborgd inkomen voor bejaarden, inkomensgarantie voor ouderen - Tegemoetkoming aan gehandicapten tengevolge van een arbeidsongeschiktheid van minstens 65% of een tegemoetkoming hulp van derden (wet juni 1969 = oud stelsel) - Inkomensvervangende tegemoetkoming en/of integratietegemoetkoming - Tegemoetkoming hulp van bejaarden - Een voorschot op een van bovenstaande tegemoetkomingen - Financiële steun van het OCMW gelijkwaardig aan het leefloon - Bijkomende kinderbijslag op basis van minstens 66% lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid
Wie recht heeft op het sociaal tarief voor gas en elektriciteit behoort tot de groep van beschermde afnemers. De Vlaamse overheid geeft aan de beschermde afnemers een premie van 150 euro voor de aankoop van een energiezuinige wasmachine (min. AAA label) of koelkast (A+ of A++ label). De kortingsbon kan aangevraagd worden bij je netbeheerder. Dit moet je doen alvorens tot aankoop over te gaan. Vraag ook op voorhand aan jouw handelaar of hij de kortingsbon aanvaardt. Meer informatie over deze premie vindt je op http://www.vlaanderen.be of kan je opvragen bij de medewerkers sociaal dienstbetoon van jouw KVGsecretariaat.
De sociale maximumprijzen kunnen niet worden toegepast op een 2de verblijfplaats, gemeenschappelijke delen van een appartementsgebouw, voor professionele klanten en tijdelijke aansluitingen of occasionele klanten.
Met vragen over sociale wetgeving kun je terecht bij de medewerkers van Geserbu in jouw provincie of op de dienst maatschappelijk werk van jouw CM-kantoor of het CMInfopunt Chronisch Zieken.
januari 2013
Kortingbonactie voor beschermde afnemers
KVG
12
Agenda 21 tot 23 maart 2013 - ZieZo Vlaanderen, een nieuwe beurs over hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden - Lamot Congres- en Erfgoedcentrum - Mechelen. Info:
[email protected], www.ziezovlaanderen.be.
Publicaties Begeleid werken
Dit boek over trajectontwikkeling op basis van een individuele, vraaggerichte benadering van personen met een handicap, is een onmisbaar boek voor mensen die werken in de sector van de arbeidsintegratie en/ of zorg. Als je samen verder wil komen, moet je kijken naar de kracht en de mogelijkheden van mensen. Vervolgens dien je samen na te gaan wat er moet en kan gebeuren en hoe je daar het beste vorm aan geeft. De regie moet daarbij niet bij jou, maar zoveel mogelijk bij de persoon met een handicap liggen. In dit boek werken de auteurs eerst deze uitgangspunten uit tot een individuele, vraaggerichte benadering. Op basis daarvan ontwikkelen ze dan een methodiek om mensen te begeleiden naar en in betaald werk. ‘Begeleid werken - trajectontwikkeling op basis van een individuele, vraaggerichte benadering’ van Marianne Coenen-Hanegraaf en Ben Valkenburg is in Nederland uitgegeven bij Jan van Arkel, telt 240 bladzijden en kost 24,50 euro.
Ten slotte MeerMobiel
Op 30 november 2012 lanceerde Vlaams minister van Mobiliteit Hilde Crevits ‘MeerMobiel’, een informatieplatform voor meer mobiliteit voor personen met een beperking of ouderen. Personen die door een handicap, ouderdom, ziekte of tijdelijke beperking moeilijkheden hebben om zich te verplaatsen worden te vaak geconfronteerd met een gebrek aan centrale informatie over het aanbod op het vlak van toegankelijk en aangepast vervoer in Vlaanderen. Nochtans is mobiliteit een basisvoorwaarde om volwaardig en gelijkwaardig aan onze maatschappij te kunnen deelnemen. Via een nieuwe website en een infolijn, beheerd door Enter, het Vlaams
KVG-leden kunnen gratis een advertentie plaatsen in de rubriek Zoek&Vind. Niet-leden betalen 25 euro.Teksten hiervoor kun je bezorgen aan de redactie: Handiscoop, A. Goemaerelei 66, 2018 Antwerpen, tel. 03 216 29 90, e-mail:
[email protected]. Geef ook je lidnummer door.
Te koop
n Shoprider Mercurius 3 - batterij 70 A - kleur: champagne - instelbare stuurkolom en zetel - batterijlader - extra voetruimte - vermogen:.1.492 watt - aankoopprijs: 3.580 euro - vraagprijs: 900 euro - Inlichtingen: Wouters, 014 51 30 74.
Expertisecentrum Toegankelijkheid, wordt het bestaande vervoeraanbod doorzichtiger en toegankelijker gemaakt. Via een zoekmodule kan je zoeken in een databank met vervoeraanbieders van toegankelijk en aangepast vervoer. De inforubrieken van de website geven heel wat praktische informatie over het aanbod, kortingen, tegemoetkomingen en andere nuttige weetjes, zowel op het gebied van openbaar vervoer als van het deur-deurvervoer. MeerMobiel: www. meermobiel.be,
[email protected], 011 26 50 30.
Belgisch Kampioenschap G-badminton
Op zaterdag 16 en zondag 17 februari wordt het Belgisch Kampioenschap
radio en cassette - gekeurde aanpassing: elektrisch zakkend achtersteven met klapdeur (Mees) - vraagprijs: 5.000 euro - Inlichtingen: Léon De Booseré, 050 71 15 59.
n Scooter Sterling Elite XS/RS aangekocht in mei 2011 - nooit gebruikt omwille van verergering van handicap - aankoopprijs: 3. 383 euro - vraagprijs: 2. 800 euro - Inlichtingen: mevr. Hamm, 014 54 27 59.
n Aankoppelwiel Speedy bike voor rolstoel met vast frame - in goede staat - vraagprijs: 400 euro - eventueel te koop samen met rolstoel quicky - vraagprijs: 500 euro - Inlichtingen: Toon Daems, 03 288 44 43, 0476 21 42 78,
[email protected].
n Elektrische rolstoel Storm met decubituskussen - in goede staat - vraagprijs: 250 euro - Inlichtingen, Petit, 0477 27 47 83.
n Auto, Chrysler GRAND-VOYAGER - 84.000 km - aangekocht in juni 1993 - 4 pers. + rolstoelgebruiker - airco, intercommunicatie, achtersensoren, diesel, handmatige versnelling,
G-badminton gespeeld. Op zaterdag komen de badmintonners met een verstandelijke handicap aan bod. Op zondag spelen de rolstoelbadmintonners. Iedereen die lid is van Badminton Vlaanderen mag aan dit kampioenschap deelnemen. Nietaangesloten spelers (en of aangesloten bij BPC (Parantee of LHF), Recreas, To Walk Again of Special Olympics Belgium) worden toegelaten mits het betalen van 10 euro. Daarvoor krijgen ze dan een aansluiting bij Badminton Vlaanderen voor één jaar. Voor aangesloten spelers is deelname gratis. Voor meer informatie: Badminton Vlaanderen, 0474 24 30 27, walter@ badmintonvlaanderen.be, www.badmintonvlaanderen.be.
GEZOCHT
n Door linkerdijbeenamputatie ben ik op zoek naar vrouwen die nieuwe linkerschoenen willen ruilen voor nieuwe rechterschoenen, maat 38-39 - Inlichtingen: Daalman Helene, 03 57 56 94.
ciale technische wetenschappen van het Mariagaarde Instituut in Westmalle maken hun geïntegreerde proef over spel en ontspanning bij mensen met een verstandelijke beperking. Wie hen wil helpen met het invullen van hun enquête kan een exemplaar aanvragen met een mailtje naar: enquete.gip@ hotmail.com . Te HUUR Gelijkvloers appartement in Wilrijk geschikt voor mensen met een lichamelijke handicap - met brede aparte inkomdeur - alle binnendeuren zijn 1 m breed - aangepaste badkamer - gelegen dicht bij openbaar vervoer - met terras en een tuintje van circa 40 m² - huurprijs: 575 euro per maand - Inlichtingen: Mr. Buytaert, 0474 50 78 44.
n Drie leerlingen uit het 6de jaar so-
13
januari 2013
Vrijetijdstrajectbegeleiding
Hermi Ombelets is een 36jarige actieve vrouw met veel toekomstdromen: werk vinden, een zinvolle vrijetijdsbesteding ontdekken, nieuwe vrienden maken, … Onlangs deed Hermi een beroep op de dienst vrijetijdstrajectbegeleiding van KVG-Limburg. Wat haar dromen op vlak van vrijetijdsbesteding zijn en hoe zij samen met vrijetijdswerkster Hannelore Dewil verschillende mogelijkheden verkent, deelt zij met ons. Hermi: Ruim anderhalf jaar geleden verhuisde ik, samen met mijn hond Frodo, naar Hasselt. Ik ben best tevreden met mijn knus appartementje op het gelijkvloers. ’t Is rustig wonen en ik heb toffe buren. Tof is ook dat de bushalte naar het centrum vlak bij de deur is. Ik probeer hier opnieuw een leven uit te bouwen en nieuwe mensen te leren kennen. Werk vinden, is voor mij op dit moment het belangrijkste. Niet meer in een beschutte werkplaats, want daar ben ik de vorige keer helemaal ge-
Hermi (l.) en Hannelore (r.) gaan samen op zoek naar een zinvolle vrijetijdsbesteding.
januari 2013
14
crasht. Ik zou graag in een winkel werken: uitpakken of mensen bedienen aan de kaas- of vleesstand. Als er maar voldoende afwisseling is. Het liefst van al zou ik bestellingen klaar maken. Want alsmaar meer mensen bestellen hun boodschappen, bij de Colruyt bijv., via internet en komen dan na hun werk die bestelling afhalen. Die boodschappen klaarzetten, zou echt werk zijn dat bij me past. De werkbank van JKVG helpt me nu bij het werk zoeken. Ik hoop heel erg dat er snel iets uit de bus komt, want altijd alleen thuis zijn en niet veel om handen hebben is echt niets voor mij. Handiscoop: Je blijft duidelijk niet bij de pakken zitten … Ik zie op de uitnodigingen dat jij verantwoordelijk bent voor de PASS-werking hier in Hasselt. Hermi: Dat is zo. PASS staat voor een werking met mensen met autisme. Wij organiseren vooral ontmoetingsmomenten en praatgroepen. De deelnemers bepalen zelf waarover zij het de volgende keer willen hebben. Vorige keer hebben wij het gehad over kinderwens en de volgende keer willen de mensen praten over relaties. Maar het is echt hard werken om mensen te bereiken. Soms ben ik teleurgesteld omdat er zo weinig deelnemers zijn. Ik kom veel mensen met autisme tegen die zeggen dat ze nood hebben aan activiteiten waar ze lotgenoten kunnen ontmoeten. Als je dan iets organiseert, dan blijken ze toch niet te komen. Daarom ben ik ook blij dat KVG mee wil helpen met het bekend maken van dit aanbod. Want ik ben er zeker van dat mensen met autisme veel aan elkaar kunnen hebben. Handiscoop: Maar buiten de PASSwerking doe je nog wel een en ander… Hermi: Ik volgde bij het Rode Kruis de cursus EHBO en helper. Binnenkort moet ik een test afleggen en als ik geslaagd ben, krijg ik een brevet. En elke maandagavond speel ik tafeltennis. Hiermee kan ik me echter geen hele
Handiscoop: Hannelore, hoe begin je met zo’n vrijetijdstrajectbegeleiding? Hannelore: Eerst en vooral moeten wij elkaar goed leren kennen. Soms hebben mensen die op ons een beroep doen wat tijd nodig om los te komen en vertrouwen op te bouwen. Bij Hermi ging dat vlot. Wat ik erg gewaardeerd heb, is dat zij al vlug haar ‘draaiboek’ met me wou delen. In dit draaiboek heeft Hermi heel duidelijk verwoord wat zij belangrijk vindt, hoe zij zich soms voelt, wat zij van anderen verwacht om zich goed te voelen, … Deze informatie is niet alleen voor mij belangrijk. Want ik „Ik bel niet graag omdat je nooit weet weet nu dat Hermi veel belang waarover de andere beller zal beginhecht aan stiptheid. Als wij om 10 uur afspreken, betekent dit nen en hoe lang het gesprek zal duecht 10 uur en niet kwart na 10. ren. Ik houd me bij het noodzakelijke. Maar deze informatie helpt mij Doordat ik de andere beller niet kan ook als ik voor Hermi een aanzien, is het moeilijk voor mij om te tal mogelijkheden aftast. Want telefoneren. Als ik zelf telefoon krijg, dat is een van de zaken die wij als vrijetijdstrajectbegeleiding komt dit onverwacht voor mij en ik opnemen. vind het dan moeilijk om op te neIk heb twee keer met Hermi men. Als mensen eerst een smsje samengezeten voor een uitgesturen om me te verwittigen dat ze breide babbel over haar wenme willen bellen, dan lukt het bellen sen op vlak van vrijetijdsbesteding. Daarbij hebben wij samen al beter”. een hele lijst van mogelijkheden overlopen. week bezig houden. Ik heb wel mijn huishouden, moet boodschappen doen en Frodo zorgt er ook wel voor dat ik verschillende keren per dag met hem buiten kom. Ik borduur ook graag. Alles wat hier aan de muur hangt, heb ik zelf geborduurd. Nu ben ik bezig met de letters van het alfabet. Maar altijd op mijn eentje bezig zijn is toch niks voor mij. Ik kom graag onder de mensen en
Uit: het ‘draaiboek’ van Hermi
daarom ben ik nog op zoek naar andere vrijetijdsbestedingen. Omwille van mijn autisme is dit niet zo eenvoudig. Ik heb al wel een en ander geprobeerd, maar telkens heb ik moeten ervaren dat het niet lukte. Handiscoop: En daarom ben je naar de vrijetijdstrajectbegeleiding van KVG-Limburg gestapt … Hermi: Toevallig hoorde ik dat de vrijetijdswerking van KVG ook mensen ondersteunt die op zoek zijn naar een vrijetijdsbesteding in het gewone circuit. Ik heb een afspraak gemaakt en ben met Hannelore gaan kennismaken. Het klikte meteen tussen ons. Want dat is voor mij erg belangrijk. Hannelore helpt me nu met het zoeken naar een activiteit die ik leuk vind en waarbij ik me ook goed voel.
15
Hermi: Ik zou zoveel willen doen, maar uiteindelijk hebben wij afgesproken om vier concrete activiteiten verder te verkennen: een werking voor holebi’s, een groepje waar ik creatief kan bezig zijn met handwerken of keramiek of zo, iets met fotografie en toneel spelen. Al vlug na ons eerste contact kreeg ik van Hannelore een mailtje over het Regenbooghuis, een ontmoetingsruimte voor holebi’s, dat in Hasselt geopend zou worden. Dit zou misschien iets voor mij kunnen zijn. Ik ben naar die opening geweest. Hannelore: Ik had niet verwacht dat Hermi al zelf het initiatief zou nemen om daar naartoe te gaan. Maar dat is zo fijn aan het werken met haar: zij neemt ook zelf initiatief en wil veel dingen uitproberen. Sinds die openingsactiviteit is Hermi al een paar keer in het Regen-
januari 2013
Met de vrijetijdswerking willen wij mensen helpen om het ijs te breken.
booghuis langsgelopen om er iets te drinken. Hermi: Ik heb een foto gestuurd als bewijs van mijn aanwezigheid bij de opening van het Regenbooghuis. Daar heb ik Hannelore mee verrast. Ik wil ook echt vooruit in het leven. Maar het keramiekatelier vond ik niet zo tof. Met klei werken lag me niet, die substantie voelde niet goed aan en ik vond het ook nogal onduidelijk wat er van me verwacht werd. Ik bleef maar worstjes draaien. Uiteindelijk moesten wij twee schaaltjes maken en die tegen elkaar bevestigen. Zo kregen we een appel. Wat er nu met die appel gebeurt, of ik die mag gaan afhalen of niet, weet ik niet. Daar voelde ik me niet goed bij. Het was wel een fijne groep met heel open mensen, maar toch is die activiteit niks voor mij. Hannelore: Hermi vond het moeilijk om alleen naar de keramiekles te gaan. Daarom ben ik met haar meegegaan om te verkennen of het iets voor haar was. Met de vrijetijdswerking willen wij mensen helpen om het ijs te breken. Wij gaan, als mensen dit wensen, met hen mee zolang het nodig is. Hermi en ikzelf hebben, vanuit haar wensen, verschillende vrijetijdsmogelijkheden opgelijst. Ik ben die nu een voor een, altijd in overleg met Hermi, aan het verkennen. Momenteel zoek ik vooral een groepje waarbij Hermi zou kunnen aansluiten om te handwerken. Ook haar wens om iets rond fotografie te doen en toneel te spelen houd ik voor ogen. Als ik een activiteit vind die geschikt lijkt, contacteer ik Hermi. Als zij het ook ziet zitten, neem ik contact op met de organisato-
januari 2013
ren en bespreek een aantal zaken die voor Hermi belangrijk zijn, o.a. kunnen terechtkomen in een rustige groep, de noodzaak om altijd duidelijke afspraken te maken, … Hermi: Ik vind het ook heel erg belangrijk dat het klikt met de andere deelnemers. In een grotere groep is er altijd wel iemand waarmee het klikt, in een klein groepje is dat al wat moeilijker. Ik ben nu vooral content dat ik er niet meer alleen voor sta. Dat er iemand is om mij die toch wel moeilijke verkenning van vrijetijdsmogelijkheden wat uit handen te nemen. Anders zou ik het heel snel opgeven … Lief Vanbael
Bij PASS organiseert Hermi ontmoetingsmomenten voor mensen met autisme.
Vrijetijdstrajectbegeleiding in KVG In elke provincie organiseert de vrijetijdswerking van KVG, dankzij de inzet van vele vrijwilligers, vrijetijdsactiviteiten voor diverse doelgroepen: uitstappen, kooklessen, sportactiviteiten, een muziekclub, enz. Veel mensen met een handicap zijn echter nog op zoek naar een vrijetijdsactiviteit in hun eigen buurt; of ze geven de voorkeur aan een hobby die niet direct in het aanbod van KVG zit; of ze willen een ‘inclusieve’ vrijetijdsbesteding. Vaak ervaren mensen met een handicap of hun ouders dat het niet zo gemakkelijk is om een geschikte vrijetijdsbesteding te vinden waar zij zich goed voelen, waar rekening gehouden wordt met hun mogelijkheden en beperkingen, … Je ‘aanbieden’ bij een of andere organisatie en over je beperkingen praten om te verkennen of je er welkom bent, is zeker niet eenvoudig. Net daarbij wil de vrijetijdswerker van KVG je helpen: samen met jou en eventueel je ouders je wensen op vlak van vrijetijdsbesteding overlopen, een aantal vrijetijdsactiviteiten verkennen, eventueel in jouw plaats informeren wat de mogelijkheden zijn, met je meegaan om het ijs te breken en ervoor te zorgen dat je je er thuis kunt voelen, … Daarnaast wil de vrijetijdstrajectbegeleider ook organisaties met een regulier vrijetijdsaanbod sensibiliseren en samen met hen op zoek gaan hoe zij personen met een handicap in hun werking kunnen opnemen. Je vindt een vrijetijdstrajectbegeleider in elk provinciaal KVG-secretariaat. De adressen vind je op blz. 31.
16
!'%.$! Antwerpen | Gezin en Handicap | tel. 03 216 29 90 | |
[email protected] |
7 februari - 19.30 u. - infoavond: waar heb ik recht op? - Merksem. l 27 februari - 19.30 u. - infoavond: erfrecht - Boom. l 7 maart - 19.30 u. - infoavond: wat is het PAB, Persoonlijke-AssistentieBudget? Antwerpen. l 12 maart - 19.30 u. - infoavond: van moeilijke eters tot voedingsproblemen Antwerpen. l
| Vrije Tijd | tel. 03 235 85 57 | gsm 0472 61 43 46 | |
[email protected] |
18 januari - 19 uur - petanquen Wommelgem. l 28 januari - 17.30 u. - koken: lasagna Lier. l 1 februari - 19 uur - een avondje bingo - Boom. l 9 februari - 10 uur - Line Dance Oostmalle. l 23 februari - 13.30 u. - schaatsen Wilrijk. l 25 februari - 17.30 u. - koken: pita - Lier. l Elke woensdag - 19 uur - zwemmen Antwerpen l Elke dinsdag - 19 uur - yoga - Mortsel. l
Spreken Met Ondersteuning van Gebaren - Leuven. | Vrije Tijd regio Halle-Vilvoorde| |tel. 016 23 51 61 | tel. snoezelruimte 02 466 77 82|
[email protected] |
30 januari - 20 uur - Pass gespreksavond - Zellik - Info: heyvaert.dominiek@skynet. be of 0499 18 35 59. l 23 februari - 14 uur - Zjoefactiviteit Zellik. l 27 februari - 20 uur - Pass gespreksavond - Zellik - Info: heyvaert.dominiek@skynet. be of 0499 18 35 59. l Elke dinsdagavond - De Filosofen: yoga Zellik - Info:
[email protected] of Rob Rondou, 015 71 10 15. l Elke eerste donderdag van de maand De Filosofen: café en activiteit - Zellik Info:
[email protected] of Rob Rondou 015 71 10 15. l Elke zaterdag - 9 uur - ’t Vosje omnisport Vilvoorde - Info:
[email protected]. l Een zaterdagnamiddag per maand - 13.30 u. - Kuss - Zellik - Info: Julie Vanderveken 0478 42 24 15. l
| Vrije Tijd regio Leuven| |gsm. 0478 03 32 85 of 0478 28 70 06 |
[email protected] |
| KVG-Vorming | tel. 016 23 51 61 | |
[email protected] | |www.kvg-vlaamsbrabant.be |
13 februari - 19.30 u. - infoavond: aanpasbaar wonen - Leuven. l 9 maart - 10 uur - workshop kleur- en stijladvies - Zellik. l
| Gezin en Handicap | tel. 03 216 29 90 | |
[email protected] |
5 februari - 19.30 u. - infoavond: leren leven met een handicap, met een kind met een handicap - Scherpenheuvel. l 20 februari - 19.30 u. - infoavond: de zorg/ ondersteuning voor personen met een handicap in de toekomst - Zellik. l 6, 13 maart - 19.30 u. - initiatie SMOG, l
Turnhout | KVG Vorming | tel. 014 40 33 62 | |turn
[email protected] |
22 januari - 19.30 u. - infoavond: de plaats van de rolstoel in het verkeer Herenthout. l 7 februari - 19.30 u. voorstelling KVG: wie zijn wij en waarvoor kan je bij ons terecht? - Poederlee. l
| Gezin en Handicap | tel. 03 216 29 90 | |
[email protected] | l
26 februari - 19.30 u. - infoavond: de zorg/ ondersteuning voor personen met een handicap in de toekomst - Turnhout.
Steunpunt Vrijetijd Gehandicapten Kempen | tel. 014 40 33 61 | |
[email protected] |
30 januari - 20.15 u. - toegankelijke cultuur: Comedy Café met onder andere Jeroen Leenders - Geel. l 31 januari - 19 uur - klein kaffee met Klein Kunstzinnig - Geel. l 14 februari - 20.15 u. - toegankelijke cultuur: Ultima Thule met 1900 - Geel. l 15 februari - 19 uur - Mega Party Turnhout. l 15 februari - 19.15 u. - bowling Rijkevorsel. l 22 februari - 20.15 u. - toegankelijke cultuur: Zaki, Guy Swinnen, … met History of a song for my love - Geel. l 24 februari - wandeling rolstoelpad (3 km) Herselt - Info en inschrijven: 014 37 91 74,
[email protected], www.hertberg.be, www.facebook.com/hertberg. l 24 februari - DOEPA - Dagje Gent (zoektocht + museum) - Inschrijvingen: doepa@ doepa.be. l 28 februari - 19 uur - Klein kaffee met fuif - Geel. l
19 januari - Roetsj: theatervoorstelling Ekseeko - Leuven - Info: www.roetsj.org en
[email protected]. l 19 januari - 14 uur - Jonass: schaatsen Mechelen - Info: jonass-werking@hotmail. com, www.jonass.be. l 19 januari - 14 uur - KVG Plus: inleefdag Leuven - Info:
[email protected]. l 25 januari - 19 uur - Proost: ontmoetingscafé - Leuven. l 25 januari - 19.30 u. - Muziekclub Leuven. l 2 februari - avond - Roetsj en Ekseeko: Praat- en danscafé - Leuven - Info: www. roetsj.org en
[email protected] of www. ekseeko.be en
[email protected]. l 10 februari - Roetsj: schaatsen - Leuven www.roetsj.org en
[email protected]. l 10 februari - 14 uur - Fit is Fun Leuven. l 15 februari - 19.30 u. - Muziekclub Leuven. l
Vlaams-Brabant
22 februari - 19 uur - Proost: ontmoetingscafé - Leuven. l Dinsdagavond om de 14 dagen - Oepekka groep 1 en groep 2: yoga - Info: oepekka@ gmail.com. l Elke donderdagavond - 20 uur - Roetsj voetbal - sportkot KULeuven - Info:
[email protected]. l
21
januari 2013
30 januari - 13.30 u. - Boccia Meerhout. l Vanaf 2 februari - 12.30 u. - 8 zwemlessen voor personen met een fysieke handicap en om 13 uur of 13.30 u. - 8 zwemlessen voor personen met een licht tot matig verstandelijke handicap - Beerse Inschrijven verplicht: 014 61 47 24, sport@ beerse.be. l 27 februari - 13.30 u. - Boccia Meerhout. l 9 maart - 20.15 u. - toegankelijke cultuur: 2440 Big Band Geel met ‘Singin’ swingin’ spring - Geel. l 15 maart - 19 uur - Mega Party Turnhout. l 15 maart - 19.15 u. - bowling Rijkevorsel. l
Limburg | KVG Vorming | tel. 011 23 22 04 of 05 | |
[email protected] |
met een fysieke handicap - Hasselt 16 februari - 17 uur - praatavond Pass 30+ over relaties - Hasselt - Informatie: Hermi Ombelets, 0497 76 47 42, passhasselt@ gmail.com. l Elke woensdag - 14 uur of 15.45 u. (2 groepen) - Creabij, een creaclub voor kinderen met handicap en hun broers/ zussen - Hasselt. l Maandelijks op zaterdag - 14.30 u. - Dansen voor jongvolwassenen met een verstandelijke handicap - Beringen l Wekelijks op zaterdag - Individuele muziektherapie - Hasselt l Zaterdag 23 maart - 16 uur - Filmnamiddag voor jongvolwassenen met een fysieke handicap - Lommel l
Oost-Vlaanderen | Gezin en Handicap | tel. 03 216 29 90 | |
[email protected] |
6 februari - 19.30 u. - infoavond: erfrecht - Dendermonde. l 26 februari - 19.30 u. - infoavond: timemanagement in gezinnen met een kind met een handicap (i.s.m. Magenta) - Aalst. l 12 maart - 19.30 u. - infoavond: handicap en vrije tijd - St. Niklaas.
12 maart - 19.30 u. - infoavond: mijn kind verlaat de (BuSO)-school: werken en dagbesteding - Brugge. l 19 maart - 19.30 u. - infoavond: mijn kind verlaat de (BuSO)-school: wonen en ondersteuningsmogelijkheden - Brugge. l
|Vrije tijd | tel. 051 24 88 06 | |
[email protected] |
3 maart - ZonderMeer: ontspanningsnamiddag voor het hele gezin met een kind met een handicap. l Elke zaterdag - 12.30 u. - Allympic: zwemmen - Izegem. l Een zondagnamiddag per maand - ’t Spook: knutsel- en ontspanningsactiviteit - Tielt. l Een zondagnamiddag per maand - Jonass: activiteit voor jongeren met een autismespectrumstoornis - Roeselare. l Vanaf februari - KVG-snoezelkoffers via de thuisbegeleidingsdiensten in de provincie. l
l
5 februari - 19.30 u. - infoavond: Erfrecht - Genk. l 11 februari - 19.30 u. - infoavond: bijkomende kinderbijslag - Herk-de-Stad. l
| Gezin en Handicap | tel. 03 216 29 90 | |
[email protected]|
21 februari - 19.30 u. - infoavond: beschermingsmaatregelen (met info over de nieuwe wetgeving) - Hasselt. l 28 februari - 19.30 u. - infoavond: autisme en sociale relaties - Hasselt. l 28 februari, 7, 14 en 23 maart - 19.30 u. - cursus: ontwikkeling stimuleren met Albert Janssens - Hasselt. l 9 maart - 10 uur - praatgroep voor ouders van kinderen met een handicap tot 12 jaar, ook de kinderen zijn welkom - Hasselt. l 27 maart - 14.30 u. - workshop relaxatie voor ouders met hun kinderen - Hasselt. l
Zaterdag 12, 19 januari en 9, 16 februari 10.30u. - Kookclub voor volwassenen met een verstandelijke handicap - Hasselt. l 26 januari - 19 uur - bowling voor jongvolwassenen met een fysieke handicap - Diepenbeek. l 1 februari - caféavond voor jongvolwassenen
januari 2013
| tel. 016 23 51 21 |
[email protected]| |www.vibeg.be |
19 januari - 9.30 u. - kopen of niet kopen? Kies en koop bewust - Kessel-Lo. l 1, 8, 22 februari en 1 maart - 13.30 u. Fotografiecursus: Digitale foto’s op computer zetten en bewerken - Wilsele. l 21 februari - 19.15 u. - toneel: De explicateur - Leuven. l 26 februari - 9.30 u. - De tijd van toen: van Canzonissima tot Eurosong (voor senioren) - Kessel-Lo. l 6 maart - 19.15 u. - toneel: Eindeloos geduld van drie dagen - Leuven. l 7, 14 en 21 maart - 9.30 u. en om 13.30 u. - cursusreeks voor personen met een ernstig verstandelijke handicap: verwennen met lentekriebels! - Kessel-Lo. l
| Vrije tijd | tel. 09 227 34 41 | |
[email protected] |
12 februari - 9 uur - Froezel: speeldag voor kinderen met een handicap en broers, zussen, vrienden, … tussen 6 en 14 jaar - Dendermonde. l 14 februari - 10 uur - ZOEMkids: speeldag voor kinderen met een handicap en broers, zussen, vrienden, … tussen 6 en 14 jaar - Beveren-Waas. l 17 februari - filmnamiddag voor volwassenen met een verstandelijke handicap - van 14 uur tot 16.30 u. - Sint-Niklaas. l
| Vrije tijd | tel. 011 23 22 04 of 05 | |
[email protected] | l
VIBEG
West-Vlaanderen | Gezin en Handicap | tel. 03 216 29 90 | |
[email protected] |
7 februari - 19.30 u. - infoavond: dementie en verstandelijke handicap - Roeselare. l 19 februari - 19.30 u. - infoavond: snoezelen, ook thuis - Kortrijk. l
22
Absoluut vzw | tel. 03 216 29 90| |
[email protected]| |www.absoluutvzw.be | l
7 maart - 19.30 u. - infoavond: wat is het PAB - Antwerpen.
27 maart - 19.30 u. - infoavond: wat is het PAB - Kortrijk l 27 maart - 19.30 u. - infoavond: wat is het PAB, Persoonlijke-AssistentieBudget? Hasselt l 17 april - 19.30 u. - infoavond: wat is het PAB, Persoonlijke-AssistentieBudget? - Zellik. l
Intro | tel. 02 465 67 00 |
[email protected] |
20 januari - 14 uur - Toneelhuis: Orlando (theater met audiobeschrijving) - Antwerpen. l 27 januari - 14 uur - Toneelhuis: Winokio (inclusieve kindervoorstelling) Antwerpen. l 6 februari - 20 uur - Rode Duivels: BelgiëSlovakije - Brugge/Brussel. l 10 februari - 12 uur - Aalst Carnaval Aalst. l 22, 23 februari - 12 uur - Haspengouw Rally - Landen. l 23 februari - 21 uur - Regi In The Mix Ethias Arena Hasselt. l
Bezinningsmidweek in Averbode De Werkgroep Christelijke Identiteit en Zingeving van KVG-Vorming vzw nodigt je uit voor een bezinningsmidweek in de abdij van Averbode (Abdijstraat 1) van dinsdag 2 tot en met vrijdag 5 juli. De abdij van Averbode is grotendeels rolstoeltoegankelijk. Slaapkamers, eetzaal en sanitair gedeelte hebben een goede basistoegankelijkheid. Deze bezinningsmidweek richt zich tot personen met een louter fysieke handicap en personen zonder handicap. We rekenen erop dat de deelnemers elkaar helpen bij kleine praktische zaken (bijv. hulp bij de maaltijden, rolstoel duwen). Er gaan geen medewerkers mee die instaan voor je persoonlijke verzorging. Heb je een ernstige handicap, dan bekijken we samen met jou wat haalbaar is. Je assistent is welkom. Hij/zij heeft de keuze om al dan niet aan het inhoudelijke programma deel te nemen. De deelnameprijs bedraagt 190 euro voor leden van KVG en 210 euro voor niet-leden (zelfde prijs voor assistenten). In deze prijs is alles inbegrepen: overnachting, maaltijden, vervoer naar Focolare, … Op het programma o.a.: - lezingen van Jürgen Mettepenningen en Pieter Van Acoleyen - workshop christelijke meditatie - uitstap naar de Focolarebeweging in Rotselaar - deelname aan gebedsdiensten in de abdij We voorzien de nodige tijd voor onderlinge gesprekken en lassen voldoende rustpauzes in. Info en inschrijving: KVG-Vorming t.a.v. Veronique Michel op tel. 03 216 29 90 of via e-mail:
[email protected] (het aantal deelnemers is beperkt).
Gezocht: sportieve denkers en doeners KVG Oost-Vlaanderen organiseert jaarlijks een sportnamiddag voor personen met een handicap. Jong of oud, iedereen is welkom. Daarnaast beschikken ze over twee ‘active curling’-sets, een toegankelijke sport die ze verder willen promoten. Om nieuwe sportmogelijkheden voor personen met een handicap te realiseren, zoekt KVG Oost-Vlaanderen enthousiastelingen voor haar werkgroep ‘sport’. De bedoeling is om bestaande en nieuwe sportieve initiatieven, op maat van personen met een handicap, verder uit te bouwen. Heb jij een leuk idee of wil je de sportkriebelideeën in jou loslaten, contacteer dan Lieven Jacobs via 09 227 34 41 of
[email protected].
Aangepaste keukens op maat van uw wensen
ontdek len kom langstoen onze onzaalmodel Leopoldlaan 104 | Overpelt Tel . 011 82 38 28 |
[email protected]
Open: Maandag - vrijdag 09:30-12:00 & 14:00-18:00u Woensdag enkel op afspraak | Zaterdag 10:00-16:00u Zondag en feestdagen zijn rustdagen
keukens
Neem alvast een kijkje op www.aangepastekeukens.be 110301IJ L&E Interieur Handiscoo1 1
3/02/2011 18:02:03
23
januari 2013
Uitdagingen voor 2013 2013 wordt een ontzettend belangrijk jaar! Ons land zal, net zoals zoveel andere landen, uit het dal van de economische crisis moeten kruipen en ongetwijfeld zal dit gepaard gaan met nog tal van besparings- en andere maatregelen. En de ‘verkiezingskoorts’ zal, zeker tegen het eind van het jaar, serieus stijgen. In juni 2014 moeten wij immers opnieuw naar de stembus om een nieuw Vlaams, Federaal én Europees parlement te kiezen. Niet voor niets worden deze verkiezingen ‘de moeder van alle verkiezingen’ genoemd. Onze huidige regeringsploegen zullen nog dit jaar een aantal wetten en decreten willen gestemd krijgen en proberen om door een ‘doortastend’ beleid een goede indruk op ieder van ons te maken.
Persoonsvolgende financiering In Vlaanderen wordt er vooral hard doorgewerkt aan een aantal decreten die moeten leiden tot de uitvoering van het nieuwe ondersteuningsbeleid voor personen met een handicap dat minister van welzijn Jo Vandeurzen in zijn ‘Perspectiefnota 2020’ uit de doeken deed. Voor dit nieuwe beleid is er een ruim politiek draagvlak, maar om zeker te zijn dat een en ander niet op de lange baan geschoven wordt, kunnen de decreten best goedgekeurd zijn voor de verkiezingen van 2014. Er zal dus snel moeten gewerkt worden en helaas vrezen we: ‘haast en spoed is zelden …’. Wij kijken vooral uit naar het decreet i.v.m. de ‘persoonsvolgende financiering’. Want dit decreet zal voor iedere persoon met een handicap die nood heeft aan zorg en ondersteuning van groot belang zijn. In een volgende Handiscoop komen wij hier uitgebreid op terug.
januari 2013
Het inkomen van personen met een handicap Ook de inkomenssituatie van personen met een handicap is voor KVG een grote bezorgdheid. Want er kunnen nog zo’n mooie plannen gemaakt worden over o.a. ‘kwaliteit van bestaan’ en een ‘inclusief leven in de samenleving’ … als je slechts over een beperkt inkomen kunt beschikken en bovendien nog veel extra kosten hebt omwille van je handicap, dan zit je daar mooi te koekeloeren op je ‘studioke midden in ’t stad’. Ook wat betreft de ‘tegemoetkomingen aan personen met een handicap’ staat er een en ander op stapel. Massa’s ideeën voor een hervorming van de wetgeving. In het regeerakkoord van deze federale regering lezen we: ‘De regering zal een evaluatie uitvoeren van de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen aan personen met een handicap en een algehele hervorming van het stelsel voorstellen om het te vereenvoudigen en de evaluatiecriteria van een handicap te moderniseren.’ Net voor de zomer 2012 nodigde staatssecretaris Courard organisaties van personen met een handicap, adviesraden, voorzieningen, ziekenfondsen, OCMW’s, … uit om hem ideeën en voorstellen te bezorgen. Dat wij vanuit KVG hier grondig werk van maakten, kon je al lezen in een vorige Handiscoop. Het kabinet van staatssecretaris Courard verwerkte de voorbije maanden bijna 300 reacties in een synthesenota van ruim 60 blz. Niet alle voorstellen waren echter relevant. Vaak werd de kans aangegrepen om ook andere pro-
24
blemen die niets met het inkomen van personen met een handicap te maken hebben, aan te klagen. Zoals de ontoegankelijkheid van het openbaar vervoer, het gebrek aan opvangplaatsen, enz. Er waren ook heel relevante en creatieve voorstellen. De bedragen optrekken was een van de meest gehoorde. Ook het toekennen van een minimuminkomen, zelfs wanneer de inkomstenplafonds overschreden werden, moet volgens ons verder verkend worden. Het kabinet van staatssecretaris Courard werkt nu een nieuw wetsvoorstel m.b.t. de tegemoetkomingen uit dat in het voorjaar 2013 aan kamer en se-
De huidige tegemoetkomingen dekken onvoldoende de extra kosten die de handicap met zich meebrengt. naat zou voorgelegd worden. KVG gaf de staatssecretaris alvast de raad om niet halsoverkop de wetgeving grondig te hervormen. Aan de vorige wetgeving m.b.t. de tegemoetkomingen aan personen met een handicap werd maar liefst vier jaar gewerkt en daar werd stevig over gediscussieerd met vele betrokkenen. Wij blijven volop achter de principes van die wetgeving staan, nl. dat mensen met een handicap die geen ander inkomen kunnen verwerven enerzijds een vervangingskinkomen krijgen (inkomensvervangende tegemoetkoming) en
dat er anderzijds een tegemoetkoming uitgekeerd wordt om de niet-becijferbare meerkosten van hun handicap te kunnen bekostigen (een integratietegemoetkoming die hoger wordt naarmate iemand afhankelijker wordt van anderen en/of van hulpmiddelen). KVG kan wel akkoord gaan met een bijsturing en een vereenvoudiging van de huidige wetgeving. Een aanpassing van de vrijstellingsbedragen zou bijv. erg zinvol zijn. Maar een fundamentele hervorming van de wetgeving is volgens ons onmogelijk zonder hiervoor de nodige extra middelen te voorzien. En die zijn er op dit moment duidelijk niet! Zolang men werkt met een ‘gesloten beurs’ betekent elke hervorming van de wetgeving dat de ene persoon met een handicap wat meer zal krijgen als een andere persoon ook minder krijgt. Nu hanteert men voor het berekenen van de tegemoetkoming criteria m.b.t. de mate waarop personen met een handicap afhankelijk zijn van anderen (zelfredzaamheidsschaal voor het bepalen van de cate-
gorieën van de integratietegemoetkoming) en het gezinskinkomen. En zijn er criteria die rechtvaardiger zijn dan deze? Lief Vanbael
Armoederisico bij personen met een handicap is opvallend hoog! Wij rekenen er op dat, als men in de toekomst werk zal maken van een grondige hervorming van de wetgeving m.b.t. uitkeringen aan personen met een handicap, er voldoende lessen zullen getrokken worden uit het Handilab-onderzoek van de Katholieke Universiteit Leuven. Dit onderzoek over de inkomenssituatie van personen met een handicap werd trouwens uitgevoerd op vraag van de Federale OverheidsDienst Sociale Zekerheid en de Programmatorische Overheidsdienst Wetenschapsbeleid. ‘De huidige tegemoetkomingen dekken onvoldoende de extra kosten die de handicap met zich meebrengt’, is de belangrijkste conclusie. En er wordt gesteld dat het armoederisico bij personen met een handicap tot nu toe ernstig onderschat werd. Mensen met een handicap proberen rond te komen met hun beschikbaar inkomen door te besparen op bepaalde uitgaven en basisbehoeften niet te vervullen. Dit onderzoek bevestigt op zijn minst de bevindingen uit het onderzoek dat wij zelf, in samenwerking met de Universiteit Antwerpen, in 2010 uitvoerden. Sommige cijfers, o.a. die over het aantal mensen met een handicap die het moeten stellen met een inkomen beneden de Europese armoedegrens, overtreffen zelfs ruimschoots onze eigen cijfers. Het kabinet van staatssecretaris Courard kan dus putten uit stevig onderzoeksmateriaal om de voor ons allerbelangrijkste bijsturing van de tegemoetkomingsstelsels voor personen met een handicap te bepleiten, nl. een serieuze verhoging van het basisinkomen, van de inkomensvervangende tegemoetkoming! Hiervoor zal KVG zich met hart en ziel inzetten, ook in economisch moeilijke tijden. Solidariteit tussen mensen met een handicap en een stevige organisatie die opkomt voor de belangen van
25
personen met een handicap zal, meer dan ooit, nodig zijn. Van harte bedankt voor je lidmaatschap! Lief Vanbael
Armoede bij personen met een handicap in cijfers
39 %
van de 1.118 mensen met een handicap tussen de 21 en de 65 jaar die een inkomensvervangende en/of integratietegemoetkoming krijgen, heeft een inkomen beneden de Europese armoedegrens (in vergelijking met 15 bij de totale bevolking).
34 %
van de bevraagde personen stellen medische zorgen uit omdat ze de financiële middelen niet hebben. Zij geven dubbel zoveel uit aan gezondheidszorg als de gemiddelde bevolking.
25 %
kan zich niet veroorloven de woning voldoende te verwarmen.
28 %
bespaart op uitgaven voor nietmedische zorg: thuishulp, poetshulp, klusjesdienst, …
46 %
neemt niet deel aan sociaal-culturele activiteiten omwille van de kostprijs. Uit een recent Handilab-onderzoek van de Katholieke Universiteit Leuven.
januari 2013
Heb je zelf een handicap of heeft iemand in je omgeving (je zoon of dochter, je broer of zus, je partner, je vriend, …) een handicap? Dan is de KVG-groep er voor jou! Zeven deelvzw’s bundelen de krachten zodat we jou de beste dienstverlening kunnen bieden op heel uiteenlopende domeinen: wetgeving, vrije tijd, tewerkstelling, informatie, persoonlijke assistentie, …
Dienstverlening KVG-groep Ontmoeten Als je het leuk vindt om (andere) mensen met een handicap te ontmoeten, ben je bij ons aan het juiste adres. Met 250 afdelingen in heel Vlaanderen is er altijd een KVG-werking in jouw buurt. Samen op uitstap, feesten, zingen, wandelen, fuiven, actie voeren, … Het aanbod is groot en gevarieerd. Kinderen en jongeren leven zich o.a. uit op de speelpleinen, de creaclub en de autiwerking. Sportievelingen vliegen erin tijdens de talrijke bewegingsactiviteiten. Wil je er even helemaal tussenuit, pak dan alvast je koffers. We hebben vakanties voor kinderen en jongeren met en zonder handicap, volwassenen met een verstandelijke beperking en gezinnen.
Informeren Personen met een handicap en hun netwerk hebben al te vaak het gevoel er alleen voor te staan. Tegemoetkomingen, verhoogde kinderbijslag, schoolkeuze, woonvorm, …: als je alles op je eentje moet uitzoeken, zie je door de bomen het bos niet meer. Tijdens onze infomomenten loodsen we je op een duidelijke en verstaanbare manier door deze moeilijke materie. We organiseren ook vorming voor personen met een verstandelijke handicap. Wil je thuis alles nog eens rustig nalezen? Onze brochures geven je een betrouwbare houvast. Voor boeken, audiovisueel en educatief materiaal staat het documentatiecentrum van Gezin en Handicap tot je beschikking. Je bent ook welkom voor informatie op maat. Voor jouw vragen over o.a. (sociale) wetgeving, PAB en vrijetijdstrajectbegeleiding nemen deskundige medewerkers ruim de tijd. Uiteraard houdt het KVG-ledenblad Handiscoop je maandelijks op de hoogte van de actualiteit i.v.m. handicap.
januari 2013
Katholieke Vereniging Gehandicapten
Extra_Hand2012_2.indd 1
14-12-2012 12:15:36
Toegankelijke samenleving KVG streeft naar een maatschappij waar plaats is voor iedereen. Daartoe laten we de stem van personen met een handicap horen, en dit van het lokaal tot het Europees niveau. Via acties en vertegenwoordigingswerk beïnvloeden we het beleid m.b.t. het ruime thema ‘handicap’. We werken actief mee aan de toegankelijkheid van culturele en sportevenementen en strandaccommodatie. Als erkend meldpunt voor discriminatie kan je bij KVG terecht als je je omwille van je handicap gediscrimineerd voelt.
26
Ledenvoordelen Als lid van KVG ben je thuis bij een vereniging waar personen met een handicap en hun netwerk centraal staan. Zo zorg je er mee voor dat wij ons aanbod steeds blijven verruimen en afstemmen op de noden en wensen van onze doelgroep. Maar door je lidmaatschap geef je personen met een handicap ook een stem bij beleidsmakers en in de publieke opinie. Door je aan te sluiten bij de grootste organisatie voor personen met een handicap in Vlaanderen werk je actief mee aan de belangenverdediging van onze doelgroep.
We bieden je aantrekkelijke kortingen bij onze commerciële partners:
Lid zijn van KVG levert jou persoonlijk ook heel wat voordelen op: • • • • • • • • • • •
J e krijgt tien keer per jaar het ledenblad Handiscoop in de bus Je kan tal van KVG-publicaties kopen aan verminderde prijs Je kan deelnemen aan lokale en bovenlokale KVG-activiteiten Je geniet korting bij infosessies van KVG-Vorming en Gezin en Handicap Je bent verzekerd voor Burgerlijke Aansprakelijkheid tijdens KVG-activiteiten Je krijgt gratis informatie en advies bij onze dienst Sociaal Dienstbetoon Je krijgt korting als je een dossier opent bij onze dienst Sociaal Dienstbetoon (beroepsprocedure bij de heroverwegingscommissie van het VAPH of bij de arbeidsrechtbank) Je krijgt korting als je via KVG aansluit bij de pechverhelpingsdienst VAB Je kan met je verhaal over discriminatie terecht bij KVG-Vorming. Wij zijn door het Centrum voor Gelijke Kansen erkend als meldpunt discriminatie. Je geniet korting bij KVG-vakanties Je geniet korting als je een snoezelkoffer ontleent
Praktische hulp Heb of wil je een Persoonlijke Assistentiebudget (PAB)? Zoek je werk maar bots je op vooroordelen en praktische problemen? Medewerkers van onze budgethoudersvereniging en tewerkstellingsdiensten helpen je vakkundig op weg. Voor wie wil snoezelen, staan onze eigen snoezelruimte en onze snoezelkoffers paraat.
Vrijwilligers Onze werking kan rekenen op een 70-tal deskundige en ervaren professionele medewerkers. Maar zonder
27
ALs KVG-lid krijg je een mooie korting bij enkele firma’s. Hier vind je de codes die je nodig hebt: - Weblens: code: KVG13 - Fotoservice Delhaize: - code: KVGFOTO (10% op fotoafdrukken) - code: KVGFOTOBOEK (20% op alle fotoboeken) De codes zijn niet cumuleerbaar met andere kortingscodes. Elke code kan 5X gebruikt worden per e-mailadres tot en met 31 december 2013.
de inzet van onze honderden enthousiaste vrijwilligers zou onze vereniging niet blijven bestaan. In elke tak van de KVG-groep zijn vrijwilligers actief: als vakantiebegeleider, bestuurslid in een afdeling, vertegenwoordiger, buddy om mee naar een voetbalwedstijd te gaan, administratieve duivel-doe-al, … Elk talent wordt met open armen ontvangen. Dus: heb je nog wat tijd over en - vooral - veel ‘goesting’ om mee te werken, laat je dan zeker horen. Dit is de KVG-groep. Neem gerust contact op als je een vraag of bedenking hebt.
januari 2013
In de rubriek ‘Jonge helden’ kan je volgen hoe afwisselend Kwinten en Paul hun grenzen verleggen. raad zitten moesten zich voorstellen. Van te voren waren studenten met mij komen praten en we hebben samen bedacht hoe ik me kon voorstellen. Maar ik moest het wel zelf uitwerken. Natuurlijk heb ik hulp van mijn vader en moeder gekregen. Maar ik heb zelf de planken gemaakt, geschuurd en geschilderd en de teksten verzonnen en foto’s uitgezocht. Ik was heel trots op het resultaat. Nu hebben we het in de MAR over de tram die door ons dorp zal gaan rijden. Dat zijn veel en moeilijke problemen. De vorige keer dacht ik echt: „Ik houd er mee op, dit wordt te moeilijk”.
Beste vrienden, Veel te lang geleden dat ik jullie schreef. Maar ik heb het heel druk gehad met allemaal fijne dingen. Ik weet niet zo goed waar ik moet beginnen, dus begin ik maar waar ik de vorige keer geëindigd ben. Mijn blessure van de Special Olympics is helemaal genezen en dus train ik weer volle bak. Ik heb nu een aantal wedstrijden in het vooruitzicht, ik zie ernaar uit. Hoe is jullie vakantie geweest? Ik heb me een weekje met mijn moeder vermaakt. We hebben samen de eetkamer en het sas geschilderd, terwijl iedereen op vakantie was. Dat vind ik leuk werk en ik kan dat ook goed. Ik ben ook nog een weekje naar Italië geweest, samen met mijn zus en Filip. Dat was fantastisch. Zo’n leuke vakantie heb ik nog nooit gehad. Matthijs en een vriend van hem, hadden ons ‘s morgens naar Charleroi gebracht. We moesten al vroeg op de luchthaven zijn. Tegen de middag waren we al in Pisa. Daar hebben we de beroemde scheve toren bekeken en toen de trein naar Firenze genomen. Ons Ellen heeft daar gestudeerd en Marieke was daar dus al eens geweest. We hadden heeeeeel goed weer, 30°C, ijsjes-weer dus en die zijn lekker in Italië. De volgende dag zijn we de Ponte Vecchio gaan bezoeken en de toren van de dom gaan beklimmen. Trappen, trappen en nog eens trappen, 414 treden. Dat was een beetje teveel voor mij, maar daardoor heb ik nu goede beenspieren. Het uitzicht was fantastisch. Filip had wel last van hoogtevrees en hij bleef dicht tegen de kant staan. ’s Avonds hebben we lekker gegeten met een glaasje wijn en ik heb genoten van de heerlijke tiramisu. De volgende dag maakten we een lange wandeling en hebben we marktjes bezocht. Daar heb ik een leuke sjaal en een tasje gekocht voor Lore. Op het eind van de middag namen we de trein richting Venetië. Venetië is prachtig. We hadden een goed hotel en ook daar heb ik genoten van de tiramisu. We hebben veel gewandeld en verschillende kerken bezocht. Maar Venetië heeft ook veel trappen. Bruggetje op, bruggetje af, trapje op, trapje af. Veel water en veel gondels. En de bestuurders van de gondels zingen allemaal liedjes van Pavarotti. Marieke en Filip hebben van de mooiste foto’s een foto-album gemaakt voor mijn verjaardag.
Op 7 november waren Lore en ik één jaar samen. Ik heb haar getrakteerd op een etentje bij de Italiaan en heb haar toen het tasje en de sjaal uit Italië gegeven. Ze was daar heel blij mee en de avond was heel romantisch. Voor de kerst ga ik een ring voor haar kopen. Dat wil ze graag. Ik weet haar maat. Marieke of Ellen willen wel met mij mee om er een uit te zoeken. Voor mijn verjaardag had ik een fototoestel gevraagd, maar mijn ouders vonden het verstandig dat ik eerst een cursus fotografie zou gaan volgen. Nu las ik in het boekje van VIBEG dat zij in februari starten met een cursus en ik heb me direct ingeschreven. Eerst leren we foto’s op de computer zetten en bewerken. Misschien starten ze in de zomer ook nog een cursus echt fotograferen. Dat wordt een nieuwe hobby van mij. Ik vond het heel leuk foto’s te maken voor mijn standje in oktober. Maar mijn fototoestel is te traag en de batterij is al een paar keer kapot geweest. Daarom wil ik een nieuwe. Dan kan ik ook foto’s maken van mijn hond Lore. Ze heeft het heel goed gedaan op de jacht en ze luistert heel goed. Ik had ook veel geoefend met haar en mijn vader. Soms moet ik wat strenger zijn, maar dat lukt me niet zo goed. Mijn moeder zaagt dat ik ook nog moet melden dat ze op 9 maart een inclusiedag organiseert in Leuven. Binnenkort staat alles op de site van ‘ouders voor inclusie’. En als jullie mij eens willen ontmoeten, ik help daar altijd! Tot de volgende keer en een heel gelukkig 2013.
Weten jullie al dat ik ook in de MAR zit, de milieuadviesraad? Soms is het moeilijk om de vergaderingen te volgen, maar Johan is een goede coach. Nu moest ik daarvoor naar Gent. Alle mensen met een handicap die in een advies-
januari 2013
Paul Pasteels
28
KVG
Zeker in deze financieel moeilijke tijden is uw steun belangrijk voor ons. Waarschijnlijk veel belangrijker dan u kan vermoeden. Eerst en vooral willen we u van harte een gelukkig en gezond 2013 wensen. Ook dit jaar zullen we er als KVG staan om alle leden met raad en daad de weg te doen vinden in het kluwen van wetgevingen. Maar ook op beleidsmatig vlak komt er heel wat op ons af. Wij volgen alle ontwikkelingen op de voet en proberen in alle mogelijke adviesorganen de belangen van personen met een handicap en hun familie te verdedigen. In Handiscoop en tijdens infoavonden zullen wij u regelmatig informeren over de evoluties in de wetgeving. Het inkomen van personen met een handicap blijft onze grootste bezorgdheid. Want er moet dringend een oplossing gevonden worden voor de duizenden mensen met een handicap die in armoede of op het randje daarvan moeten leven. De resultaten van onze inkomensenquête van eind 2010, waaraan vele KVG-leden meewerkten, worden bevestigd door een studie die door de KUL in samenwerking met Lucas werd gehouden, nl. ‘handilab’. Ook deze studie toont aan dat mensen die van een tegemoetkoming moeten leven ver onder het Europese minimuminkomen zitten. KVG zal dan ook met hart en ziel blijven ijveren voor een snelle aanpassing van de wetgeving zodat ook personen met een handicap die van een inkomensvervangende en integratietegemoetkoming moeten leven, een menswaardiger inkomen zouden krijgen. De ‘Perspectiefnota 2020’ van minister Vandeurzen wordt op Vlaams niveau verder uitgewerkt. In 2013 wil men de eerste stappen zetten rond de ‘persoonsvolgende financiering’ in de zorg voor personen met een handicap. KVG zal ook dit dossier intens blijven opvolgen en blijft in dit kader haar aloude slogan ‘gehandicaptenzorg is gemeenschapszorg’ trouw. Niet in woorden, ook in de praktijk. KVG wil niet vanaf de zijlijn toekijken, maar actief meewerken aan een oplossing voor de vele vragen die zich stellen. In 2012 was KVG ook de ‘trekker’ van een project beleidsparticipatie van personen met een handicap in Vlaanderen. In oktober 2012 overhandigden wij het rapport van NOOZO, afkorting van ‘niets over ons zonder ons’, aan minister-president Peeters er minister Smet. Zij beloofden om al begin 2013 werk te maken van een overleg- of adviesorgaan voor personen met een handicap en via een Conceptnota een voorstel voor te leggen aan de Vlaamse Regering. Wij
zullen hen niet met rust laten tot er ook in Vlaanderen een adviesorgaan voor personen met een handicap geïnstalleerd wordt. Doordat ons land, dus ook Vlaanderen, de VN-conventie voor gelijke kansen van personen met een handicap heeft goedgekeurd en deze nu ook in de praktijk moet brengen, hebben wij een stevige stok achter de deur. Dat KVG ook nu nog altijd de grootste en sterkste organisatie van mensen met een handicap in Vlaanderen is en er in geslaagd is haar slagkracht te behouden, hebben wij te danken aan: - De inzet van honderden vrijwilligers; - Een zeer strikt budgetbeheer vanwege iedereen die bij de werking van KVG betrokken is; - Uw onmisbare financiële steun!. KVG blijft voortdurend alert voor alles wat reilt en zeilt in de sector en probeert voortdurend de belangen van mensen met een handicap te verdedigen. Maar om dit werk te kunnen voortzetten is uw financiële steun belangrijk voor ons. Belangrijker dan u kan vermoeden! Daarom durven wij weer eens bij u, als trouw lid of sympathisant van KVG, aankloppen voor financiële hulp. Ons algemeen secretariaat in Antwerpen heeft mede door uw milde steun de laatste jaren al een heel aantal zaken kunnen renoveren. Zo hebben we de burelen, na 20 jaar, een grondige opfrisbeurt kunnen geven, en werden er ook al een aantal ramen en deuren vervangen. Ook zijn we er, met uw steun, in geslaagd om ons computernetwerk te moderniseren. Maar we zijn er helaas nog lang niet. Om echt mee te zijn met de nieuwe technologische ontwikkelingen en ons werk beter te organiseren, moeten er nog een aantal computers aangekocht en systemen geïnstalleerd worden. Dat is helaas een dure zaak. Zoals we de vorige jaren steeds op uw steun konden rekenen, waarvoor onze oprechte dank, rekenen we ook nu op uw bijdrage om ons computersysteem te helpen financieren. Hierdoor zullen de leden verder op een deskundige dienstverlening kunnen rekenen en in de toekomst nog sneller en efficiënter geholpen worden. Ook in de toekomst kunt u op KVG blijven rekenen. Wij danken u alvast van harte voor uw steun. U kunt uw gift overschrijven op rekeningnummer BE41 7895 5028 0210 met mededeling ‘Computers - 2012’. Voor giften vanaf 40 euro, in een of meerdere stortingen per jaar, zal een fiscaal attest afgeleverd worden.
Met de meeste hoogachting,
Pierre Gyselinck algemeen voorzitter
Ingrid Borré algemeen secretaris
U kunt ook on-line een gift overmaken aan KVG. We sloten een overeenkomst met ‘ikwilhelpen.be’. Via onze website www.kvg.be/steunen kunt U rechtstreeks donaties doen aan KVG.
Tel niet de jaren. Tel de sterren. De uren van vervulling. De stappen naast de jouwe. De ochtenden vol schoonheid. De woorden die bezielen. De tekenen van vriendschap. De plaatsen van ontmoeting. De ogenblikken van verwondering. De redenen tot dankbaarheid. De ontelbare namen voor geluk. Kris Gelaude
KVG Algemeen Secretariaat Gezin en Handicap A. Goemaerelei 66 2018 Antwerpen tel. 03 216 29 90 fax 03 248 14 42
[email protected] KVG Antwerpen/Mechelen Stenenbrug 96 2140 Borgerhout, tel. 03 235 85 57 fax 03 272 58 89
[email protected] KVG Oost-Vlaanderen Oud-Strijderslaan 1 9000 Gent tel. 09 227 34 41
[email protected] Project Vrije tijd gsm 0497 60 19 57 KVG West-Vlaanderen Ardooisesteenweg 73 8800 Roeselare tel. 051 24 88 06 fax 051 20 51 89
[email protected]
KVG Limburg Rederijkersstraat 53 3500 Hasselt tel. 011 23 22 05 fax 011 23 37 16
[email protected]
Hier vind je de gegevens van het algemeen KVG-secretariaat en van de regionale secretariaten. Op elk van die secretariaten zijn medewerkers van KVG-diensten beschikbaar.
Ook-er-bij Schoolstraat 40 3500 Runkst-Hasselt tel. 011 28 57 40 011 28 57 43
[email protected]
KVG Regio Turnhout Korte Begijnenstraat 18 2300 Turnhout tel. 014 40 33 60 fax 014 40 33 65
[email protected]
KVG Vlaams-Brabant/ Brussel Tiensesteenweg 63 3010 Kessel-Lo tel. 016 23 51 61 fax 016 23 51 67
[email protected]
Vrijetijdswerking SVGK tel. 014 40 33 61
[email protected]
’t Mankement Noorderlaan 4 1731 Zellik ’t Mankement, tel. 02 466 77 82 Intro, tel. 02 465 67 00 Project Vrije Tijd tel. 016 23 51 61
[email protected] Snoezelruimte: 02 466 77 82
31
Vibeg Tiensesteenweg 63 3010 Kessel-Lo, tel. 016 23 51 21 fax 016 23 09 93
[email protected] JKVG Van Vaerenberghstraat 6 2600 Berchem, tel. 03 609 54 40 fax 03 609 54 41
[email protected]
januari 2013
"«iÊÊ«Ê
>`V>«
Tot uw dienst
