ONGEZONDER ETEN DOOR DE CRISIS?

ONGEZONDER ETEN DOOR DE CRISIS? Marcel Temminghoff en Niek Damen April 2013

© GfK 2013 | Ongezonder eten door de crisis? | April 2013

1

Inhoudsopgave

1. Achtergrond en doelstelling 2. Onderzoeksresultaten

3. Samenvatting 4. Onderzoeksverantwoording 5. Contact


2

2

1. Achtergrond en doelstelling


3

Achtergrond

Het Voedingscentrum heeft aangegeven een consumentenonderzoek uit te willen voeren met betrekking tot de effecten van de crisis op het eetgedrag van de consument. Dit onderzoek zal zich toespitsen op de vraag of consumenten als gevolg van de crisis hun koop- en consumptiegedrag zijn gaan aanpassen. Oftewel zijn consumenten door de crisis ongezonder gaan eten?


4

4

Doelstelling

“Inzicht verkrijgen in de mate waarin consumenten ongezonder gaan eten door de crisis”.


5

5

2. Onderzoeksresultaten


6

2.1 Eten en drinken buitenshuis


7

Ruim één op de vijf shoppers is sinds de start van de crisis minder gaan uitgeven aan eten en drinken. Binnen andere categorieën ligt dit percentage (veel) hoger. Meubels

54

Goede doelen

53

Kleding

51

Vakantie en uitstapjes

49

Gazon & tuin

48

Woningverbetering

45

Consumentenelektronica

45

Huishoudelijke apparaten

45

Sport & beweging

40

Mobiele telefoon

35

Persoonlijke verzorging

30

Eten & drinken

21 0

10

20

30

40

 Onder jongeren van 18-29 jaar wordt minder vaak bespaard dan in oudere leeftijdscategorieën. Dit geldt voor vrijwel alle bovengenoemde categorieën.  Binnen de lage welstandklasse geeft men vaker aan te besparen op bovengenoemde zaken dan binnen de hoge welstandklasse.  Onder personen met een normaal gewicht is de groep personen die bespaard op de genoemde categorieën kleiner dan in de groep overgewicht/obesitas. De mate van overgewicht is echter ook gerelateerd aan welstandsklasse. © GfK 2013 | Ongezonder eten door de crisis? | April 2013

50

60

Aan welke van de volgende zaken bent u sinds de start van de economische crisis minder geld gaan uitgeven? Alle respondenten (n=1364, in %)

8

70% is sinds de crisis minder geld gaan uitgeven aan eten en drinken buitenshuis. Gebruik maken van aanbiedingen/kortingen en eten van huis meenemen voor onderweg zijn populaire besparingsmaatregelen. 38

Ik maak meer gebruik van aanbiedingen en kortingsbonnen

38

Ik neem voor onderweg vaker eten van huis mee

35

Ik ga minder eten of drinken in een restaurant of café

30

Ik koop minder producten onderweg

26

Ik ga minder eten of drinken bij een fastfoodrestaurant of snackbar Ik neem goedkopere producten op de kaart

14

Ik ga naar goedkopere restaurants of cafés

14

Ik neem geen voorgerecht

11

Ik drink minder

11 9

Ik neem geen nagerecht

5

Ik ga vaker naar de voordeligere fastfoodketens of snackbars

5

Ik koop goedkopere producten onderweg

30

Ik ben sinds de crisis niet minder buitenshuis gaan uitgeven

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

 De besparing op eten en drinken buitenshuis vindt plaats op verschillende manieren. Zo maakt men meer gebruik van aanbiedingen en kortingsbonnen, neemt men vaker eten van huis mee voor onderweg (beide 38%), gaat men minder eten of drinken in een restaurant/café (35%) of fastfoodrestaurant/snackbar (26%) of koopt men minder producten onderweg (30%). De besparing vindt vaker plaats door minder bezoeken buitenshuis dan door een besparing per bezoek.

Bent u sinds de start van de economische crisis minder gaan uitgeven aan eten & drinken buitenshuis en zo ja op welke manier?

 30% bespaart niet op eten en drinken buitenshuis. Dit percentage ligt hoger onder 65+-ers (38%) en personen in de hoge welstandklasse (36%).

Alle respondenten (n=1364, in %)


9

Er wordt duidelijk minder vaak bezuinigd op de dagelijkse boodschappen dan op eten en drinken buitenshuis. Shoppers met (ernstig) overgewicht besparen vaker op eten en drinken dan shoppers zonder overgewicht. 63 59

Onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant

66 68 62 57

Buitenshuis in een restaurant/café

67 67 59

55

Buitenshuis bij een fastfoodrestaurant of snackbar

63 64 56 54

Thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd

58 57 21 19 22 24

Thuis aan de dagelijkse boodschappen

0 Totaal

10

20

Normaal gewicht (incl. ondergewicht)

30

40

Overgewicht

50

70

80

Obesitas

 Ongeveer zes op de tien shoppers heeft sinds de start van de economische crisis minder geld uitgegeven aan eten en drinken onderweg. Dit percentage is ongeveer even groot voor eten en drinken buitenshuis. Ook op een afhaal- of bezorgmaaltijd wordt door meer dan de helft (56%) bespaard. Slechts 21% geeft minder geld uit aan de dagelijkse boodschappen.  18-29 jarigen besparen minder vaak op eten en drinken dan andere leeftijdsgroepen.

60

Aan welke van de volgende manieren van eten & drinken binnen en buitenshuis bent u sinds de start van de economische crisis minder geld uit gaan geven?

 De hoge welstandklasse bespaart minder vaak dan de lage welstandklasse. Alle respondenten (n=1364, in %) © GfK 2013 | Ongezonder eten door de crisis? | April 2013

10

Personen die besparen op afhaal- of bezorgmaaltijden compenseren dit veelal door vaker thuis te eten van de dagelijkse boodschappen.

Sinds de start van de crisis…

Top2box

...eet ik minder vaak thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd maar vaker thuis van de dagelijkse boodschappen

27

43

15

8

70

7

...eet ik minder vaak thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd maar vaker bij een fastfoodrestaurant of snackbar

5

8

13

32

42

13

...eet ik minder vaak thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd maar vaker in een restaurant/café

5

7

15

31

42

12

...eet ik minder vaak thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd maar vaker onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant

6

6

0% Helemaal mee eens

Mee eens

11

32

12

45

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Niet mee eens / niet mee oneens

Mee oneens

Helemaal mee oneens

 De besparing op afhaal- en bezorgmaaltijden gaat slechts voor een kleine groep samen met een frequenter bezoek aan een fastfoodrestaurant/snackbar of restaurant/café. Ook wordt er slechts door een beperkte groep vaker onderweg gegeten.

0

100 Series1

In welke mate bent u het eens met de volgende stellingen? Alle respondenten die minder geld uit zijn gaan geven aan thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd (n=767, in %)


11

De besparing op eten en drinken buitenshuis bij een fastfoodrestaurant/ snackbar gaat voor 73% van de personen samen met vaker thuis eten van de dagelijkse boodschappen. Sinds de start van de crisis…

Top2box

...eet ik minder vaak bij een fastfoodrestaurant of snackbar maar vaker thuis van de dagelijkse boodschappen

29

...eet ik minder vaak bij een fastfoodrestaurant of snackbar maar vaker thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd

6

13

...eet ik minder vaak bij een fastfoodrestaurant of snackbar maar vaker in een restaurant/café

6

9

...eet ik minder vaak bij een fastfoodrestaurant of snackbar maar vaker onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant

7

8

44

17

15

12

27

31

30

15

6

73

6

37

19

39

15

15

43

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Helemaal mee eens

Mee eens


Mee oneens

Helemaal mee oneens

0

100 Series1

 1 op de 5 (19%) personen die sinds de start van de crisis zijn gaan besparen op een bezoek aan een fastfoodrestaurant/snackbar laat vaker een maaltijd thuis bezorgen of haalt een afhaalmaaltijd.

In welke mate bent u het eens met de volgende stellingen?

 15% geeft minder geld uit aan een fastfoodrestaurant/snackbar-bezoek, maar geeft meer uit aan restaurant/café-bezoek.

Alle respondenten die minder geld uit zijn gaan geven aan eten en drinken buitenshuis bij een fastfoodrestaurant of snackbar (n=808, in %)

 Eveneens 15% eet vaker onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant. © GfK 2013 | Ongezonder eten door de crisis? | April 2013

12

Ook een besparing op restaurant/café-bezoek gaat vaak hand in hand met het vaker thuis eten van de dagelijkse boodschappen. Dit geldt voor 73% van de bespaarders. Sinds de start van de crisis…

Top2box

...eet ik minder vaak in een restaurant/café maar vaker thuis van de dagelijkse boodschappen

29

...eet ik minder vaak in een restaurant/café maar vaker thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd

7

...eet ik minder vaak in een restaurant/café maar vaker bij een fastfoodrestaurant of snackbar

6

11

...eet ik minder vaak in een restaurant/café maar vaker onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant

6

9

44

16

18

30

31

8

73

4

33

22

35

17

27

19

15

15

15

40


Mee eens


Mee oneens

Helemaal mee oneens

0

100 Series1

 Voor ruim 1 op de 5 gaat een besparing op eten en drinken in een restaurant of café samen met vaker een maaltijd afhalen/laten bezorgen (22%), een frequenter bezoek aan fastfoodrestaurant/snackbar (17%) of vaker eten onderweg (15%).


 Personen uit de lage welstandklasse die besparen op restaurant/café-bezoek compenseren dit vaker met eten bij een fastfood/snackbar en eten onderweg dan personen in de hoge welstandklasse (respectievelijk 23% vs. 10% en 20% vs. 12%).

Alle respondenten die minder geld uit zijn gaan geven aan eten en drinken buitenshuis bij een restaurant/café (n=844, in %)


13

Ruim zeven op de tien personen die besparen op eten en drinken onderweg (72%) eten vaker thuis van de dagelijkse boodschappen.

Sinds de start van de crisis…

Top2box

...eet ik minder vaak onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant maar vaker thuis van de dagelijkse boodschappen

28

...eet ik minder vaak onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant maar vaker thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd

7

16

...eet ik minder vaak onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant maar vaker bij een fastfoodrestaurant of snackbar

7

12

...eet ik minder vaak onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant maar vaker in een restaurant/café

7

12

44

18

17

16

15

31

22

34

19

35

19


Mee eens


Mee oneens

Helemaal mee oneens

 Ook hier geldt dat een besparing op eten en drinken onderweg voor veel personen samen gaat met vaker thuis eten van de dagelijkse boodschappen (72%) en minder vaak met het halen/laten bezorgen van een maaltijd (22%) of met buitenshuis eten bij een fastfoodrestaurant/snackbar of een restaurant/café (beide 19%).


72

6

32

27

30

8

0

100 Series1

In welke mate bent u het eens met de volgende stellingen? Alle respondenten die minder geld uit zijn gaan geven aan eten en drinken onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant (n=858, in %) 14

2.2 Dagelijkse boodschappen


15

63% van de shoppers is sinds de start van de crisis minder gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen.

Ik koop meer aanbiedingen

49

Ik koop minder A-merken en meer huismerken (in het algemeen)

40

Ik ga naar een goedkopere supermarkt

32

Ik koop vaker voordeelverpakkingen

28

Ik koop goedkopere producten binnen één productcategorie

23

Ik koop minder eten en drinken

9

Ik ben sinds de crisis niet minder gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen

37 0

10

20

30

 Bijna de helft van de Nederlandse shoppers (49%) koopt meer aanbiedingen sinds de start van de economische crisis wanneer het gaat om de dagelijkse boodschappen. Ook het inwisselen van A-merken voor huismerken is een populaire besparingsmaatregel (40%). Slechts 9% koopt daadwerkelijk minder eten en drinken en bespaart op volume.  37% is niet minder gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen sinds de crisis. Binnen de hoge welstandklasse ligt dit percentage hoger, te weten op 48%.


40

50

60

Bent u sinds de start van de economische crisis minder gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen en zo ja op welke manier? Alle respondenten (n=1364, in %) 16

Tweederde van de shoppers die minder zijn gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen geeft minder dan 75 euro uit aan de wekelijkse boodschappen. 60

54

50

40

Totaal

Alleenstaanden

30

21 20

3

1

17 7

10

8

1

0

0

100-125 euro

125-150 euro

> 150 euro

0

10

< 25 euro

25-50 euro

50-75 euro

75-100 euro

60

50

40

31

19

Huishoudens zonder

35

30

26 19

20

kinderen

11 10

4

3

Minder dan 25 euro

1

0 < 25 euro

25-50 euro

25-50 euro

50-75 euro

75-100 euro

100-125 euro

125-150 euro

> 150 euro

60

50-75 euro

50

75-100 euro 40

100-125 euro

Huishoudens met kinderen

125-150 euro Meer dan 150 euro

30

26

25 21

18

20

28 10

5

2

3

0 < 25 euro

 Het bedrag dat wordt uitgegeven aan de dagelijkse boodschappen is sterk afhankelijk van de samenstelling van het huishouden.

25-50 euro

50-75 euro

75-100 euro

100-125 euro

125-150 euro

> 150 euro

Hoeveel geeft u gemiddeld per week uit aan de dagelijkse boodschappen? Alle respondenten die minder zijn gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen (n=867, in %)


17

Bijna de helft van de shoppers (48%) die minder zijn gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen bespaart tot 10 euro per week. 45

40 40

Totaal

35

27

30

Alleenstaanden

25 20

4

3 1

18

15

12

10

10 5

2

2

30-40 euro

40-50 euro

0

0 < 5 euro

5-10 euro

10-20 euro

20-30 euro

> 50 euro

45

15

40

35 35

33

30

Huishoudens zonder

25 20

15

15

kinderen

10

8 5

5

3

1

0

Minder dan 5 euro

< 5 euro

36

5-10 euro

5-10 euro

10-20 euro

20-30 euro

30-40 euro

40-50 euro

> 50 euro

45 40

10-20 euro 20-30 euro

32

35 30

29

30-40 euro 40-50 euro

Huishoudens met kinderen

Meer dan 50 euro

26

25

21

20 15

10 10

6

5

3

1

0 < 5 euro

 Huishoudens zonder kinderen en huishoudens met kinderen besparen gemiddeld een groter bedrag dan alleenstaanden.

5-10 euro

10-20 euro

20-30 euro

30-40 euro

40-50 euro

> 50 euro

Hoeveel bent u gemiddeld per week minder gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen? Alle respondenten die minder zijn gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen (n=867, in %)


18

Shoppers die relatief veel geld uitgeven aan de dagelijkse boodschappen besparen ook een groter bedrag op deze boodschappen.

12

Minder dan 5 euro

16

9 9

36

5-10 euro 16 24

10-20 euro

2

30-40 euro 40-50 euro

1

Meer dan 50 euro

1 1 1

0

29

32

35

15

9

20-30 euro

47

33

17

24

4 3

10

3 4 4

2

5

10 Totaal

15 Tot 50 euro

20

25

50-100 euro

30

35

40

45

50

Meer dan 100 euro

 Er bestaat een relatie tussen het bedrag dat wordt uitgegeven aan de dagelijkse boodschappen en het bedrag dat door de crisis wordt bespaard op de dagelijkse boodschappen. Hoe meer geld wordt uitgegeven aan de boodschappen, hoe hoger het bedrag dat bespaard wordt.

Hoeveel bent u gemiddeld per week minder gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen? Alle respondenten die minder zijn gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen (n=867, in %)


19

Op gezonde producten, zoals brood, groente en fruit, wordt het minst bespaard. Het meest wordt bespaard op ongezonde producten, zoals snoep, hartige snacks en frisdrank. 5

Kant-en-klaar maaltijden Hartige snacks Snoep/drop/chocolade Friet en gefrituurde snacks Pizza Frisdrank Bier & wijn Salades Vlees

12 8 8 9 10 11 13 14 19

16

13

17

19

18

22

22 27 25 25

23 21 21 35 26 31

45 45 49 54 57

Zuivel (melkproducten) Koffie & thee Fruit Groente Brood

Bespaar ik niet op

10%

17 19 13 11 13 16 14 11 29 19

35 37

Kaas

0%

43

26 25

27 30

Vis Broodbeleg

12

26 25

20%

Bespaar ik een beetje op

30%

27 26 25 25 23 40%

Bespaar ik redelijk op

50%

60%

Bespaar ik veel op

70%

 Personen uit de hoge welstandklasse besparen minder vaak dan personen uit de lage welstandklasse. Dit geldt voor vrijwel alle productcategorieën.

11 9 24 22

12

10

10 9

18 20 9

5 3 9 5 14 22 7 3 2 19 7 4 3 16 5 4 3 19 5 3 2 14 6 3 2 14 3 31 14 4 21 80%

Bespaar ik zeer veel op

 Vrouwen besparen minder dan mannen op groente en fruit.


13 14

90%

100%

Koop ik nooit

In welke mate bent u sinds de start van de economische crisis op de volgende producten van uw dagelijkse boodschappen gaan besparen? Alle respondenten die minder zijn gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen (n=867, in %) 20

Shoppers die op vlees besparen kopen vlees vaker in de aanbieding (67%), minder vaak vlees (32%) of een goedkopere vleessoort (29%). Slechts 1% koopt helemaal geen vlees meer. % totaal Nederland Ik koop vlees vaker in de aanbieding

67

Ik koop minder vaak vlees

16%

32

Ik koop vaker een goedkopere vleessoort

33%

14%

29

Ik koop grotere hoeveelheden vlees (kilovoordeel)

25

12%

Ik koop vlees vaker in de supermarkt ipv bij de slager

24

12%

Ik koop vlees vaker in een goedkopere supermarkt

11%

23

Ik koop kleinere hoeveelheden vlees

16

8% 70

Anders

3

1%

61 60

53

Ik koop helemaal geen vlees meer

1 0

1%

10

20

30

40

50

50

60 40

70

35

34

29

30

28

20

8

10

0 Kipfilet

Half-om-half gehakt

 Andere manieren om te besparen op de uitgaven aan vlees zijn grote hoeveelheden kopen, in de supermarkt kopen in plaats van bij de slager of in een goedkopere supermarkt kopen. Deze besparingsmaatregelen worden elk door zo’n kwart van de bespaarders genoemd.  65+-ers besparen vaker dan gemiddeld door minder vaak vlees te kopen (41%), bij de supermarkt te kopen in plaats van bij de slager (32%) en door kleinere hoeveelheden te kopen (23%).  Wanneer bespaard wordt door goedkopere vleessoorten te kopen, is men vooral meer kipfilet (61%) en half-om-half gehakt (53%) gaan kopen. © GfK 2013 | Ongezonder eten door de crisis? | April 2013

Slavink

Speklap

Saucijs

Worst

Anders

* U geeft aan te besparen op vlees. Hoe doet u dat? * Welke goedkopere vleessoorten bent u vooral gaan kiezen? * Alle respondenten die op vlees besparen (n=677, in %)

* Alle respondenten die goedkopere soorten kopen (n=197, in %) 21

46% van de shoppers die op vis besparen koopt minder vaak vis dan voorheen. 4% koopt helemaal geen vis meer. % totaal Nederland

Ik koop minder vaak vis

17%

46

Ik koop vis vaker in de aanbieding

14%

36

Ik koop vaker diepvries vis in plaats van verse vis

12%

31

Ik koop vis vaker in de supermarkt in plaats van bij de viswinkel

6%

17

Ik koop vaker een huismerk vis

16

6%

Ik koop vaker een goedkopere vissoort

16

6%

Ik koop vis vaker in een goedkopere supermarkt

5%

13

Ik koop kleinere hoeveelheden vis (kleinere portiegrootte)

3%

9

Ik koop grotere hoeveelheden vis (voordeelverpakking)

2%

6

Ik koop helemaal geen vis meer

2%

4

Anders

1%

1 0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

 Ook het kopen van vis in de aanbieding (36%) en het inwisselen van verse vis voor diepvriesvis (31%) worden regelmatig genoemd als manier om te besparen op vis.

U geeft aan te besparen op vis. Hoe doet u dat?

 Onder 65+-ers worden het kopen van vis in de supermarkt in plaats van bij de viswinkel en het kopen van kleinere hoeveelheden vis vaker dan gemiddeld genoemd (respectievelijk 27% en 18%). Jongeren van 18-29 jaar wisselen vaker dan gemiddeld verse vis in voor diepvriesvis (47%).

Alle respondenten die op vis besparen (n=504, in %)


22

Bijna de helft van de shoppers die op zuivel besparen koopt vaker een huismerkzuivel (45%). % totaal Nederland

Ik koop vaker een huismerk zuivel

15%

45

Ik koop zuivel vaker in de aanbieding

11%

33

Ik koop zuivel vaker in een goedkopere supermarkt

32

Ik koop minder vaak zuivel

10%

26

Ik koop vaker literpakken in plaats van de duurdere toetjes

8%

21

Ik koop vaker magere of halfvolle zuivel in plaats van volle zuivel

7%

15

Ik koop grotere hoeveelheden zuivel (voordeelverpakking)

5%

11

Ik koop kleinere hoeveelheden zuivel (kleinere portiegrootte)

4%

5

Anders

2%

2 0

1%

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

 Een derde (33%) koopt zuivel in de aanbieding en eveneens een derde (32%) koopt zuivel vaker in een goedkopere supermarkt. 26% geeft aan minder vaak zuivel te kopen. Men bespaart dus vaker door voor goedkopere alternatieven te kiezen dan door een besparing op volume.

U geeft aan te besparen op zuivel (melkproducten). Hoe doet u dat?

 65+-ers zeggen vaker dan gemiddeld volle zuivel te vervangen door magere of halfvolle zuivel (29%).

Alle respondenten die op zuivel (melkproducten) besparen (n=440, in %)


23

De meest populaire manier om te besparen op brood is door het vaker in de aanbieding te kopen (52%). % totaal Nederland

Ik koop brood vaker in de aanbieding

52

Ik koop brood vaker in de supermarkt in plaats van bij de bakker

14% 9%

32

Ik koop brood vaker in een goedkopere supermarkt

7%

26

Ik koop vaker standaardbrood in plaats van brood met extra`s (bijv. maan- of sesamzaad)

6%

24

Ik koop vaker bruin brood in plaats van volkoren brood

10

3%

Ik koop minder vaak brood

10

3%

Ik koop kleinere hoeveelheden brood (een half brood in plaats van een heel brood)

8

Ik koop vaker goedkoper brood van een dag oud

2%

6

Ik koop vaker wit brood in plaats van bruin brood

2%

2

Anders

1%

4 0

1%

10

20

30

40

50

60

 Ook het kopen van brood bij de supermarkt in plaats van bij de bakker (32%), brood kopen in een goedkopere supermarkt (26%) en het kopen van standaardbrood in plaats van brood met extra’s (24%) worden regelmatig genoemd als manier om te besparen op brood.

U geeft aan te besparen op brood. Hoe doet u dat?

 Mannen en 65+-ers kopen vaker dan gemiddeld meer bruin brood in plaats van volkoren brood (respectievelijk 17% en 20%). 65+-ers vervangen daarnaast vaker dan gemiddeld de bakker voor de supermarkt (45%).

Alle respondenten die op brood besparen (n=360, in %)


24

Ook het besparen op groente gebeurt vaak door het product vaker in de aanbieding te kopen (51%). Dit is veruit de meest genoemde manier van besparen. % totaal Nederland

Ik koop groente vaker in de aanbieding

15%

51

Ik koop vaker goedkopere groentesoorten

8%

28

Ik koop vaker blik/pot/diepvriesgroente van een huismerk

7%

24

Ik koop groente vaker in een goedkopere supermarkt

7%

24

Ik koop minder vaak voorgesneden groente

21

6%

Ik koop vaker groente in blik of pot of uit de diepvries

21

6%

Ik koop groente vaker in de supermarkt ipv bij de speciaalzaak

6%

20

Ik koop minder vaak verse groente

5%

16

Ik koop groente vaker op de markt in plaats van in de supermarkt

12

Ik koop minder vaak groente

3%

11

Ik koop vaker kleinere hoeveelheden groente

3%

8

Ik koop groente vaker bij de teler/boer ipv in de supermarkt

2%

7

Anders

2%

3 0

1%

10

20

30

40

50

60

 Een besparing op groente houdt voor 11% in dat er ook daadwerkelijk minder vaak groente gekocht wordt.

U geeft aan te besparen op groente. Hoe doet u dat?

 Vrouwen besparen vaker dan mannen door groente vaker in de aanbieding te kopen (61% vs. 38%). 65+-ers wisselen vaker dan gemiddeld de speciaalzaak in voor een supermarkt (31%). Personen met obesitas kopen juist vaker dan gemiddeld groente in blik of pot of uit de diepvries (32%).

Alle respondenten die op groente besparen (n=384, in %)


25

Net zoals bij groente gebeurt ook het besparen op fruit veruit het meest door het product vaker in de aanbieding te kopen (51%). 24% van totaal Nederland bespaart op fruit op een manier (*) die weliswaar voor hen anders is, maar niet minder gezond.

% totaal Nederland

* Ik koop fruit vaker in de aanbieding

16%

51

Ik koop minder vaak fruit

9%

29

* Ik koop fruit vaker in een goedkopere supermarkt

8%

26

* Ik koop vaker de goedkopere fruitsoorten

7%

24

* Ik koop fruit vaker in de supermarkt in plaats van bij de groente- en

5%

18

fruitspeciaalzaak

* Ik koop fruit vaker op de markt in plaats van in de supermarkt

13

4%

Ik koop vaker kleinere hoeveelheden fruit (kleinere portiegrootte)

13

4%

Ik koop minder vaak voorgesneden fruit

3%

9

* Ik koop fruit vaker bij de teler/boer in plaats van in de supermarkt

2%

5

Ik koop nauwelijks nog fruit

1%

4

Anders

1%

3 0

10

20

30

 Maar liefst 29% bespaart op de uitgaven aan fruit door minder vaak fruit te kopen. Dat is een veel hoger percentage dan bij groente (11%). 4% koopt zelfs nauwelijks nog fruit.  Mannen besparen vaker dan vrouwen door minder vaak fruit te kopen (36% vs. 24%). Vrouwen kopen juist vaker dan mannen goedkopere fruitsoorten (30% vs. 16%).


40

50

60

U geeft aan te besparen op fruit. Hoe doet u dat? Alle respondenten die op fruit besparen (n=405, in %)

26

Op hartige snacks wordt het vaakst bespaard door dit product minder frequent te kopen (56%). 10% koopt het product helemaal niet meer. % totaal Nederland

Ik koop minder vaak hartige snacks

56

Ik koop vaker een huismerk hartige snacks

14%

28

Ik koop hartige snacks vaker in de aanbieding

14%

27

Ik koop varianten hartige snacks die goedkoper zijn

8%

16

Ik koop hartige snacks vaker in een goedkopere supermarkt

7%

13

Ik koop helemaal geen hartige snacks meer

4%

10

Ik koop kleinere hoeveelheden hartige snacks (kleinere verpakkingen)

2%

7

Ik koop vaker grotere hoeveelheden hartige snacks (voordeelverpakking)

5%

4

Anders

0%

0 0

10

20

30

40

 In tegenstelling tot zuivel, brood, groente en fruit, waar men vooral bespaart door in de aanbieding te kopen, besparen veel shoppers op hartige snacks door deze minder vaak te kopen.  16% van de 65+-ers die besparen op hartige snacks doen dit door helemaal geen hartige snacks meer te kopen. Dit is hoger dan het gemiddelde.  Onder jongeren van 18-29 jaar ligt het percentage dat in de aanbieding koopt hoger dan gemiddeld (38%). Personen met obesitas kopen vaker dan gemiddeld kleinere hoeveelheden (12%). © GfK 2013 | Ongezonder eten door de crisis? | April 2013

29%

50

60

U geeft aan te besparen op hartige snacks. Hoe doet u dat? Alle respondenten die op hartige snacks besparen (n=708, in %)

27

Ook op snoep/drop/chocolade wordt veelal bespaard door minder vaak te kopen (63%). 7% bespaart door deze producten helemaal niet meer te kopen. % totaal Nederland

Ik koop minder vaak snoep/drop/chocolade Ik koop snoep/drop/chocolade vaker in de aanbieding

13%

25

Ik koop vaker een huismerk snoep/drop/chocolade

20

Ik koop snoep/drop/chocolade vaker in een goedkopere supermarkt

10%

13

Ik koop varianten snoep/drop/chocolade die goedkoper zijn

7%

13

Ik koop helemaal geen snoep/drop/chocolade meer

7%

7

Ik koop kleinere hoeveelheden snoep/drop/chocolade (kleinere verpakkingen)

3%

5

Ik koop grotere hoeveelheden snoep/drop/chocolade (voordeelverpakking)

1%

3

Anders

4%

0 0

0%

10

20

30

40

 Net zoals bij hartige snacks, wordt vooral bespaard door het product minder frequent te kopen en minder door goedkoper in te kopen.  7% bespaart op snoep/drop/chocolade door deze producten helemaal niet meer te kopen. Dit percentage ligt hoger onder 65+-ers en personen in de lage welstandklasse (beide 12%).  Personen zonder overgewicht kopen snoep/drop/chocolade vaker in de aanbieding dan personen met obesitas (29% vs. 16%). © GfK 2013 | Ongezonder eten door de crisis? | April 2013

33%

63

50

60

70

U geeft aan te besparen op snoep/drop/chocolade. Hoe doet u dat? Alle respondenten die op snoep/drop/chocolade besparen (n=718, in %) 28

Door de crisis worden ongezonde producten vaker in mindere mate of niet meer gekocht dan gezonde producten.

Categorie

% van alle bespaarders

% van totaal Nederland

Snoep

Minder vaak: 63% Niet meer: 7% Totaal: 71%

37%

Snacks


34%

Vis


19%

Vlees


17%

Fruit


10%

Zuivel

Minder vaak: 26% Niet meer: Totaal: 26%

8%

Groente


3%

Brood


3%


29

29

2.3 Eetgewoonten


30

Ruim 4 op de 10 personen heeft een veranderd voedingspatroon sinds de start van de crisis.

Nee niet veranderd

53

Ik eet meer

1

Ik eet minder

11

Ik ben gezonder gaan eten

18

Ik ben minder gezond gaan eten

5

Ik ben minder gaan variëren

8

Ik ben meer gaan variëren

11

Weet ik niet

4 0

10

20

30

40

50

60

 42% heeft een veranderd voedingspatroon sinds de start van de economische crisis, voor 53% is er niets veranderd. Personen waarbij het voedingspatroon is veranderd zijn vaker minder dan meer gaan eten, zijn vaker gezonder dan ongezonder gaan eten en zijn vaker meer dan minder gaan variëren.

Is uw voedingspatroon volgens u veranderd sinds de start van de economische crisis?

 63% van de personen in de hoge welstandklasse geeft aan dat hun voedingspatroon is veranderd tegenover 44% in de lage welstandklasse. 18% van de personen in de lage welstandklasse is minder gaan eten. Dit is slechts 7% in de hoge welstandklasse.



31

De crisis leidt er niet toe dat de warme maaltijd vervangen of overgeslagen wordt of dat er vaker gefrituurd eten gegeten wordt. Sinds de start van de crisis…

Top2box

… gooi ik minder vaak eten weg

14

… kook ik vaker precies op maat zodat ik niks overhoud

8

… eet ik vaker een dag kliekjes/ restanten van dag(en) daarvoor

7

… gebruik ik minder vaak kant-en-klare pakjes ... vervang ik vaker een warme maaltijd door een broodmaaltijd

35

32

… sla ik vaker een hoofdmaaltijd (brood of warm eten) over 2 6 … eet ik vaker gefrituurd eten 1 4

25

21

13

26

16

14

13

15

25

30

11

3

25

21

19

25

31

32

33

12

48

14

40

18

37

17

31 15

38

8

46

5

49


Mee eens


Mee oneens

Helemaal mee oneens

0

100 Series1

 Een deel van de shoppers gaat sinds de start van de crisis bewuster om met de hoeveelheid eten die zij klaarmaken. 48% gooit minder vaak eten weg, 40% kookt vaker precies op maat en 37% eet vaker kliekjes. Voor een grotere groep heeft de crisis hier echter geen of weinig invloed op gehad.


 Een kleine groep is sinds de crisis ongezonder gaan eten door een warme maaltijd door brood te vervangen (15%), een hoofdmaaltijd over te slaan (8%) of vaker gefrituurd eten te gebruiken (5%).


 39% van de 18-29 jarigen zegt minder vaak eten weg te gooien sinds de start van de crisis, 28% van deze groep kookt vaker op maat. Dit is ondergemiddeld. 65+-ers koken juist bovengemiddeld meer op maat (50%) en gebruiken minder vaak kant-en-klare pakjes (40%). © GfK 2013 | Ongezonder eten door de crisis? | April 2013

32

De lage welstandklasse gaat bewuster om met de hoeveelheid eten die men klaarmaakt dan de hoge welstandklasse.

Sinds de start van de crisis… 48

… gooi ik minder vaak eten weg

40 55 40

… kook ik vaker precies op maat zodat ik niks overhoud

33 45 37

… eet ik vaker een dag kliekjes/ restanten van dag(en) daarvoor

28 47

31

… gebruik ik minder vaak kant-en-klare pakjes

25 35 15

… vervang ik vaker een warme maaltijd door een broodmaaltijd

7 24 8

… sla ik vaker een hoofdmaaltijd (brood of warm eten) over

2

… eet ik vaker gefrituurd eten

2

14 5 7

0

10 Totaal

20

Hoge welstand

30

40

50

60

Lage welstand

 Ook in bovenstaande grafiek is te zien dat de hoge en lage welstandklassen anders omgaan met (het besparen op) eten en drinken. De hoge welstandklasse is minder geneigd hun gedrag aan te passen.

In welke mate bent u het eens met de volgende stellingen? Alle respondenten (n=1364, in %)


33

49% eet sinds de start van de crisis minder in de kantine op het werk en neemt vaker eten van huis mee. Sinds de start van de crisis eet ik minder in de kantine op het werk maar neem ik vaker eten van huis mee

14 26

15

Respondenten die ‘niet van toepassing’ hebben geantwoord zijn buiten beschouwing gelaten

23 22

Helemaal mee oneens

Mee oneens


Mee eens

Helemaal mee eens

 44% van de respondenten vindt de stelling niet van toepassing op hun situatie. Van de respondenten die de stelling wel hebben beoordeeld, zegt de helft (49%) dat zij sinds de start van de crisis minder in de kantine op het werk eten, maar vaker eten van huis meenemen. De overige 51% is het oneens met deze stelling of heeft geen uitgesproken mening.  De crisis heeft dus niet alleen effect op de dagelijkse boodschappen en op eten en drinken buitenshuis in de vrijetijd, maar ook op eten en drinken op het werk.


In welke mate bent u het eens met de volgende stelling? Alle respondenten, excl. ‘niet van toepassing’ (n=766, in %)

34

Vrouwen, personen uit de lage welstandklasse en personen met (ernstig) overgewicht zeggen vaker eten in de kantine te verruilen voor eten dat zij van huis meenemen. Sinds de start van de crisis eet ik minder in de kantine op het werk maar neem ik vaker eten van huis mee

Totaal

49

Man

45

Vrouw

53

Hoge welstand

38

Lage welstand

53

Normaal gewicht (incl. ondergewicht)

47

Top 2 box:

Overgewicht

52

Obesitas

52

helemaal mee eens +

0

10

20

30

40

50

 Bepaalde groepen zijn meer geneigd hun eetgewoonten op het werk aan te passen door de crisis dan andere groepen. Vrouwen (53%), personen uit de lage welstandklasse (53%) en personen met (ernstig) overgewicht (52%) zijn het vaker met de stelling eens dan mannen (45%), personen uit de hoge welstandklasse (38%) en personen zonder overgewicht (47%).


mee eens 60

In welke mate bent u het eens met de volgende stelling? Alle respondenten excl. ‘niet van toepassing’ (n=766, top 2 box in %)

35

3. Samenvatting


36

Samenvatting  In verhouding tot andere categorieën wordt eten en drinken het minst vaak genoemd als producten waaraan sinds de crisis minder geld wordt uitgegeven.  Shoppers noemen in eerste instantie vaker minder uit te geven aan meubels, goede doelen, kleding, vakantie ed. dan aan eten en drinken.

Eten en drinken buitenshuis  Op de dagelijkse boodschappen voor thuis wordt minder vaak bezuinigd dan op eten en drinken buitenshuis. 63% geeft aan te bezuinigen op de dagelijkse boodschappen, 70% geeft minder uit aan eten en drinken buitenshuis.

 Buitenshuis wordt vooral vaker gebruik gemaakt van aanbiedingen en kortingen of neemt men vaker eten mee van huis. Ook gaan mensen minder vaak naar een restaurant of café.  Besparingen op buitenshuis consumptie worden in veruit de meeste gevallen gerealiseerd door vaker thuis van de dagelijkse boodschappen te eten.  Besparingen buitenshuis vinden vaker plaats door minder bezoeken dan door een besparing per bezoek.  Hogere welstandsklassen en 65+-ers geven vaker aan niet minder buitenshuis te zijn gaan uitgeven.


37

37

Samenvatting Dagelijkse boodschappen  63% van de shoppers is sinds de start van de crisis minder gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen.  Op dagelijkse boodschappen wordt vooral bezuinigd door meer aanbiedingen te kopen (49%), meer huismerken (40%), of een goedkopere supermarkt te bezoeken (32%).  Daadwerkelijk minder eten en drinken kopen wordt door 9% genoemd.  Ongeveer de helft (48%) van de shoppers die minder zijn gaan uitgeven besparen tot 10 euro per week aan boodschappen; voor totaal Nederland is dit ruim 30% van alle shoppers.  Op “gezonde” basisproducten als brood, groente en fruit wordt minder vaak bezuinigd dan op “minder gezonde” niet-basisproducten als snoep, hartige snacks en frisdrank. Het lijkt erop dat uitgaven aan basisproducten beter op peil blijven en bezuinigingen eerder worden gerealiseerd binnen het luxere (verwen-) assortiment.  De manier waarop binnen een productgroep wordt bespaard is erg verschillend, zowel qua aantal shoppers dat via die weg bespaard maar ook de manier waarop: • Minder vaak kopen: snoep/drop/chocola (33%), hartige snacks (29%), vis (17%) • Vaker in de aanbieding kopen: vlees (33%), fruit (16%), groenten (15%), brood (14%), • Vaker een huismerk kopen: zuivel (15%)


38

38

Samenvatting  Ruim 4 op de 10 shoppers geeft aan het voedingspatroon sinds de start van de crisis te hebben veranderd.  De indruk bestaat dat deze mensen eerder gezonder dan minder gezond zijn gaan eten; zij zijn vaker minder dan meer gaan eten, zijn vaker gezonder dan minder gezond gaan eten en vaker meer dan minder gaan variëren.  Verder leidt de crisis er ook niet vaak toe dat de warme maaltijd vervangen of overgeslagen wordt of dat er veel vaker gefrituurd gegeten wordt. Dit is echter wel het geval bij huishoudens in de lage welstandsklasse.  Wel heeft de crisis een effect op verduurzaming; • Men gooit minder vaak eten weg, kookt vaker precies op maat en eet vaker restjes van de dag ervoor.  De centrale vraag of consumenten door de crisis ongezonder zijn gaan eten is niet eenduidig te beantwoorden. Enerzijds zijn er aanwijzingen dat er minder vaak gezonde producten worden gekocht (voornamelijk vis), anderzijds wordt er ook vaker bespaard door minder ongezonde producten te kopen (snoep/drop/chocola, hartige snacks). Tot slot geven de shoppers zelf aan sinds de start van de crisis vaker minder dan meer te eten, vaker gezonder dan minder gezond en vaker meer dan minder zijn gaan variëren. Al met al eerder aanwijzingen voor een gezonder eetpatroon.


39

39

4. Onderzoeksverantwoording


40

Onderzoeksverantwoording

1. Onderzoeksmethode 2. Steekproef 3. Vragenlijst 4. Veldwerk 5. Rapportage


41

Onderzoeksmethode  Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van een online vragenlijst (de CAWI methode; computer assisted web interviewing).  In de e-mail met de uitnodiging is een persoonlijke link opgenomen waarmee de GfK panelleden rechtstreeks toegang krijgen tot hun persoonlijke pagina waar de de vragenlijst te vinden is.  In het onderzoek zijn aan de consumenten in totaal 20 vragen (inclusief stellingen) voorgelegd.


42

Steekproef De netto steekproef voor dit onderzoek bestaat uit 1.364 Nederlanderse shoppers (verantwoordelijk voor de dagelijkse boodschappen) van 18 jaar en ouder (die toegang hebben tot internet). De steekproef is getrokken uit het GfK Online Panel. Het GfK Online Panel is een gerenommeerd, hoogwaardig panel, waarbij de respons erg hoog is (ca. 75%) en waarbij de respons van hoge kwaliteit is. Met de panelleden wordt een continue relatie aangegaan. Als gevolg van de intensieve wervingswijze en beheer wordt een kwalitatief hoogstaand panel gegarandeerd. Hiermee wordt zelfselectie en/of vertekening geminimaliseerd. De steekproef is representatief naar shoppers op:  Geslacht (man, vrouw)  Leeftijd (18-29 jaar, 30-39 jaar, 40-49 jaar, 50-64 jaar, 65+ jaar)  Regio (3 grote steden, rest westen, noord, oost, zuid)  Welstand (hoog, midden hoog, midden laag, laag)  BMI (normaal gewicht (incl. ondergewicht), overgewicht, obesitas)  Huishoudsamenstelling (alleenstaanden, zonder kinderen, met kinderen) © GfK 2013 | Ongezonder eten door de crisis? | April 2013

43

Vragenlijst

Het Voedingscentrum heeft een concept vragenlijst aangeleverd. GfK heeft deze input bekeken en het Voedingscentrum geadviseerd over zowel specifieke vragen als de opbouw en structuur van de vragenlijst.

Daarna is de vragenlijst in overleg met het Voedingscentrum definitief gemaakt. De gebruikte vragenlijst bestond uit 20 vragen (incl. stellingen) over eten en drinken buitenshuis, dagelijkse boodschappen en eetgewoonten. Voor de respondenten betekende dit een gemiddelde invulduur van circa 5 minuten. In de geprogrammeerde vragenlijst zijn door GfK diverse validatie- en consistentiecontroles ingebouwd (zoals routing, antwoordmogelijkheden en randomisatie).


44

Veldwerk  Op donderdag 28 maart 2013 zijn 1750 GfK panelleden via een email met een persoonlijke link benaderd om deel te nemen aan het onderzoek.

 Het veldwerk is afgesloten op donderdag 4 april 2013.  In totaal hebben 1.364 personen de vragenlijst volledig en correct ingevuld.  Dit resulteert in een responspercentage van 78%.

Rapportage Rapportage heeft plaatsgevonden in de vorm van:

 Een PowerPoint rapportage, voorzien van conclusies en een onderzoeksverantwoording. © GfK 2013 | Ongezonder eten door de crisis? | April 2013

45

5. Contact


46

Contact

Marcel Temminghoff

Niek Damen

Sr. Consultant

Projectmanager

+31 162 384 279 / +31 6 55 177 653 [email protected] The Netherlands

+31 162 384 129 [email protected] The Netherlands


47

ONGEZONDER ETEN DOOR DE CRISIS?

Recommend Documents