Pedagogische studiedag Colomaplus
Opzoeken van (wetenschappelijke) informatie op www Goedele Vergauwen 1-3-2013
DPB Mechelen-Brussel
1
Overzicht
• Beschikbaarheid van wetenschappelijk informatie op WWW voor onze lln? • Zoekinstrumenten en zoekstrategieën
• Beoordelen van informatie
1-3-2013
DPB Mechelen-Brussel
2
Beschikbaarheid van (wetenschappelijke) info op WWW A. Indexed World Wide Web B. Deep Web C. Academische publicaties op het internet D. Open Access
1-3-2013
DPB Mechelen-Brussel
3
Beschikbaarheid van (wetenschappelijke) info op WWW A. Indexed World Wide Web = deel van het internet dat door algemene zoekmachines gedekt wordt recente schattingen komen uit op > 14 biljoen (14,000,000,000,000) webpagina’s, 700 miljoen nederlandstalig (700,000,000) (http://www.worldwidewebsize.com/ )
> 630 miljoen websites 1-3-2013
(http://news.netcraft.com/archives/category/webserver-survey/ ) DPB Mechelen-Brussel
4
A. Indexed World Wide Web websites & webpagina’s die • publiek toegankelijk zijn • hoofdzakelijk statische inhoud aanbieden • via hyperlinks met elkaar verbonden zijn • openstaan voor web crawlers (automatisch programma dat internet doorzoekt) •
google, bing, ask, …
= SURFACE WEB
B. Deep Web websites & webpagina’s die • afgeschermd zijn (uit commerciële of andere overwegingen) • op dynamische wijze inhoud aanbieden • niet via hyperlinks met andere websites verbonden zijn • bestandstypes bevatten die niet geïndexeerd kunnen worden
B. Deep Web
raming: tot 500x groter dan Surface Web!
C. Academische publicaties op het internet wetenschappelijke artikelen en boeken traditioneel uitgegeven door commerciële uitgevers en organisaties
C. Academische publicaties op het internet wetenschappelijke artikelen en boeken traditioneel uitgegeven door commerciële uitgevers
> 90 % van academische output, inclusief nagenoeg alle toptijdschriften beschikbaar op Deep Web: abonnement of licentie vereist!
D. Open Access beweging/praktijk om onderzoeksresultaten snel en vrij toegankelijk te verspreiden via het internet om kennis en onderzoek te stimuleren onderzoeksresultaten zijn gemakkelijker te vinden en dragen zo meer bij tot verder onderzoek KULeuven: http://lirias.kuleuven.be
Nog in volle ontwikkeling
Beschikbaar voor onze leerlingen? A Indexed World Wide Web → Surface Web B Deep Web C Academische publicaties op internet D Open Access toegankelijk ?
1-3-2013
DPB Mechelen-Brussel
11
Overzicht • Beschikbaarheid van wetenschappelijk informatie op WWW voor onze lln?
• Zoekinstrumenten en zoekstrategieën – Vooraf: zoektermen – 3 types zoekinstrumenten – zoektechnieken • Beoordelen van informatie 1-3-2013
DPB Mechelen-Brussel
12
Vooraf •
“het internet” als informatiebron gebruiken is gemakkelijker gezegd dan gedaan
•
Zoeken leer je door te oefenen
•
Oorzaak van niets vinden of teveel vinden is meestal probleemstelling, onderzoeksvraag
•
Efficiënt zoeken vereist TREFWOORDEN
of ZOEKTERMEN
zoektermentabel
Zoektermentabel: complex voorbeeld Onderzoeksvraag: Effect van milieuverontreiniging op de ontwikkeling van allergieën bij kinderen? Kernwoorden (sleutelwoorden) uit onderzoeksvraag – Kinderen – Milieuverontreiniging – Allergieën → Samenstellen zoektermentabel met sleutelwoorden
Zoektermentabel: complex voorbeeld Onderzoeksvraag: Welk effect heeft milieuverontreiniging op de ontwikkeling van allergieën bij kinderen? MilieuverontAllergieën Kinderen reiniging Synoniemen milieuvervuiling afweerreactie jong volwassenen Vertalingen pollution allergies children Breder
milieu
Enger
luchtvervuiling
Gerelateerd
smog
Immunolominderjarigen gische ziekten hooikoorts kleuters Glutenintolerantie
Adolescenten
• Sleutelwoorden, trefwoorden – Woordenboek – Encyclopedie – Wikipedia
• Zoek samen met leerlingen naar relevante zoektermen !! → doordacht Onderzoekscompetentie
16
Zoekinstrumenten: 3 types • Naslagwerken • Onderwerps-of webgidsen • Zoekmachines, zoekrobots
Zoekinstrumenten: 3 types 1 Naslagwerken digitaal
- encyclopedieën en woordenboeken
-Wikipedia: in het nederlands, engels, frans, … !! bewerkt door de ganse internetgemeenschap – met alle voor- en nadelen !!
Zoekinstrumenten: 3 types 2 Onderwerps- of webgidsen
- mensen met kennis van zaken selecteren per onderwerp de beste websites en ordenen ze in een boomstructuur die doorzocht en doorbladerd kan worden - kwaliteit verzekerd, maar soms moeilijk te navigeren en onmogelijk up to date te houden
Zoekinstrumenten: 3 types 2 Onderwerps- of webgidsen
- algemene: About.com, DMOZ – Open Directory Project (ook beschikbaar in het Nederlands), Yahoo! Directory Search - Vlaamse: zoeken.bibliotheek.be (Bibnet Vlaanderen) - hoger onderwijs: ipl2 (USA) (Intute en BUBL Link worden niet meer bijgewerkt sinds 2011)
Zoekinstrumenten: 3 types 3 Zoekmachines
- ongestructureerd zoeken, op basis van sleutelwoorden en kernbegrippen, in een automatisch en systematisch samengestelde databank - resultaten sterk bepaald door kwaliteit van zoektermen, de manier waarop ze gecombineerd worden én de logica volgens dewelke de zoekmachine ze rangschikt
- “verticaal zoeken” mogelijk, maar slechts weinig filters
Zoekinstrumenten: 3 types 3 Zoekmachines
• Bekende algemene zoekrobots: bv. Google, Yahoo, Ask, Bing, Exalead, Windows Live (MSN search), … → rangschikking op basis van aantal links naar een site Wat Google de surfers voorschotelt is gebaseerd op “populariteit” en niet op “kwaliteit”. (Knack, 2 mei 2012)
Zoekmachines • Voordelen: – groot aantal sites waarin gezocht wordt – snel en toegankelijk
• Nadelen: – vaak worden irrelevante sites gevonden – zoeken op exacte termen zonder rekening te houden met de context – andere zoekrobot, andere resultaten – kan je het idee geven dat je alles gezien hebt wat er bestaat – Betrouwbaarheid??
Ter overweging • Iedereen kan iets op het web plaatsen Feiten en meningen door elkaar
• Vaak extreme cases met “nieuwswaarde” • Potentieel schadelijke en misleidende informatie • Internet bevat overvloed aan informatie – – – –
Welke informatie is relevant? Toepasselijk voor gebruik? Welke informatie is betrouwbaar? Welke informatie is accuraat en objectief?
• Men mag er niet van uitgaan dat elektronisch gepubliceerde informatie even betrouwbaar is dan tekstboeken
Zoekinstrumenten: 3 types 3 Zoekmachines • Bekende algemene zoekrobots • Wetenschappelijk gericht: – – – –
http://www.scirus.com http://scholar.google.be http://academic.live.com Vakgerichte sites !!
• Meta-zoekmachines: voeren een zoekactie in meerdere zoekmachines tegelijk uit en presenteren de resultaten in één enkele lijst: bv. Dogpile, Ixquick, (nederlands),...
Zoektechnieken
Zoektechnieken • Booleaanse operatoren: verbindingswoorden om je zoekactie mee te verfijnen AND beperkend: alle zoektermen moeten samen voorkomen in de zoekresultaten (zit er standaard in) OR uitbreidend: de gebruikte zoektermen moeten niet allemaal voorkomen NOT beperkend: de aangeduide term mag niet voorkomen (niet bij google)
Zoektechnieken • dubbele aanhalingstekens “ ” : zoeken naar een exacte zin of uitdrukking • haakjes ( ) : zoektermen binnen een zoekactie groeperen (‘nesting’); kan gebruikt worden in combinatie met Booleaanse operatoren (in het bijzonder OR)
• Geavanceerd zoeken/advanced search options toepassen • voor Bing: zie http://onlinehelp.microsoft.com/enus/bing/ff808421.aspx • voor Google: zie http://support.google.com/websearch/bin/answer.py?hl= nl&p=adv_operators&answer=136861
Zoektechnieken Bijkomende zoekopties en –operatoren in Google filetype: (zonder spatie): bepaald bestandstype opgeven filetype:pdf filetype:ppt filetype:jpg author: (zonder spatie): zoeken op auteursnaam author:Flowers intitle of allintitle: (zonder spatie) om aan te geven dat de zoekterm(en) in de titel van een publicatie/site moet(en) staan intitle:environment allintitle:supply chain networks intext of allintext: (zonder spatie) om aan te geven dat de zoekterm(en) in de tekst van een publicatie/site moet(en) staan intext:plagiarism allintext:”financial crisis” site: (zonder spatie) om op een welbepaalde website of een specifiek domein te zoeken site:edu site:ond.vlaanderen.be leerplannen
Zoektechnieken
Geavanceerd zoeken !
Overzicht • Beschikbaarheid van wetenschappelijk informatie op WWW voor onze lln? • Zoekinstrumenten en zoekstrategieën • Beoordelen van informatie
1-3-2013
DPB Mechelen-Brussel
31
