agendapunt 3.a.4 1053405
Aan College van Dijkgraaf en Hoogheemraden DEELNAME CLEAN TECH DELTA Portefeuillehouder Datum Aard bespreking Afstemming
Haersma Buma, M.A.P. van 19 maart 2013 Besluitvormend SEI/MSEI BDV/JVI BDV/MBDV 3 31404
Bijlagen Zaaknummer Gremia
Datum
PFO Hae PFO Hae D&H
18-02-2013 11-03-2013 19-03-2013
Aard
Advies/ besluit Vervallen (Geen) (Geen)
Parafering Geparafeerd door: Wijngaart, P.I.M. van den
Gevraagd besluit College van Dijkgraaf en Hoogheemraden 19-03-2013 1. Deel te nemen aan Clean Tech Delta; 2. Aan het coöperatie bestuur een brief te sturen, waarin de deelname van Clean Tech Delta wordt bevestigd en gesteld wordt dat: a. gezien wettelijke positie van Delfland de inzet van financiële middelen slechts plaats mag vinden aan de doelen die gerelateerd zijn aan waterdoelen. Inzet van onze middelen aan andere doelen staat op gespannen voet met rechtmatige inzet hiervan. b. de statuten op enkele punten m.b.t. governance verheldering behoeven en verzocht wordt hier nader over te berichten Besluit College van Dijkgraaf en Hoogheemraden 19-03-2013 Het college vraagt bijzondere alertheid voor de Delflandse belangen en activiteiten.
Deelname Clean Tech Delta
1.
Probleemstelling - context
Op 26 juni 2012 heeft de Stuurgroep van het samenwerkingsverband Clean Tech Delta (CTD) de opdracht gegeven om de mogelijkheden tot verzelfstandiging te verkennen. Hiermee wordt een stap gezet naar het ‘formaliseren’ van Clean Tech Delta. Gezien de nadruk op het zelfstandig maken van het samenwerkingsverband, wordt gesproken van ‘verzelfstandiging’. Met de verzelfstandiging wordt Clean Tech Delta niet als onderdeel van de publieke sector op afstand geplaatst, maar wordt onafhankelijk verkregen van de begroting van de gemeente Rotterdam. Het besluit om CTD te verzelfstandigen bevestigt het succes van de samenwerking en zorgt voor meerjarig en wederzijds commitment aan elkaar, aan het bedrijfsleven en aan de regio. Met de verzelfstandiging wordt: • een adequate governance en slagvaardige en bedrijfsmatige organisatie gecreëerd; • de continuïteit en financiële slagkracht geborgd. De bestaande leden worden verzocht om deel te nemen in de nieuwe organisatievorm, welke vorm heeft gekregen in de Coöperatieve vereniging Clean Tech Delta UA. De twee laatste letters staan voor ‘uitgesloten aansprakelijkheid’ en sluiten daarmee de aansprakelijkheid van leden uit (zie Risico- en beheersmaatregelen) . Voor het Hoogheemraadschap biedt deelname concrete kansen voor het realiseren van innovatieve oplossingen voor de eigen opgave. Deelname aan de Coöperatieve vereniging Clean Tech Delta UA is daarom kansrijk. Het bestaande samenwerkingsverband heeft aantoonbaar waarde toegevoegd in de ontwikkeling van een keur aan innovatieve onderwerpen.
2.
Beoogd effect
1. Met deelname aan de Coöperatieve vereniging Clean Tech Delta UA krijgt Delfland toegang tot een van meer dan 35 aangesloten bedrijven, kennisinstellingen en overheden die zich inzetten voor het ontwikkelen van en die willen meewerken aan innovatieve projecten op het gebied van Deltatechnologie en water1. De meerwaarde van deelname komt ondermeer voort uit de samenwerking - de gezamenlijke innovatiekracht - die de realisatiekansen van de eigen projecten versnelt en vergroot. Innovatie dient te allen tijde bij te dragen aan een effectieve verwezenlijking van de eigen opgaven. Ook benadrukt deelname in Clean Tech Delta een van de door de Unie van Waterschappen verwoorde kernactiviteiten van de waterschappen: de creativiteit van de marktpartijen benutten2. In de adviesvraag en aanbestedingstrajecten spreken de waterschappen de creativiteit van de marktpartijen aan. 2. In het verlengde hiervan wil Delfland dit samenwerkingverband ook inzetten om de uit de eigen organisatie voortkomende innovaties van idee, via valorisatie naar toepassing te zien toegroeien. 3. Door actieve deelname kan Delfland Invulling geven aan de uitwerking van de launching customer werkwijze op basis van het principe van market pull3. 4. Tenslotte krijgt Delfland invloed op de ontwikkeling van het samenwerkingsverband. Gezien de potentiële bijdrage van Clean Tech Delta aan de innovaties voor de waterschappen Schieland, Hollandse Delta en Delfland ziet Delfland er actief op toe dat binnen de coöperatie geen zelfstandige taak wordt ontwikkeld in het generen van de eigen 1 2 3
Bron: Businessplan Clean Tech Delta, november 2012 Bron: Unie van Waterschappen, ‘Visie van de Unie van Waterschappen op innovatie’, 2012 I.t.t. technology push, waarbij niet op voorhand duidelijk is of er behoefte is aan een bepaalde technische oplossing.
commerciële taakuitvoering waardoor innovatie niet meer voor iedereen toegankelijk plaats kan hebben. Dit kan de mogelijkheid om tot nieuwe oplossingen komen aanzienlijk belemmeren. 5. Het zichtbaar maken van het innovatieve vermogen sluit aan bij de open experimenteerruimte gedachte die Delfland inmiddels heeft ontwikkelt en heeft geïntroduceerd bij de ontwikkeling van Delft Blue Technology4 en haar innovatiebeleid5. 6. Conform de ‘Position paper voor de topsector water’ van de Unie van Waterschappen geeft Delfland via actieve deelname als Launching Customer en het aanbieden van experimenteerruimte invulling aan haar exportbevorderende rol6. 7. Als lid van de coöperatieve vereniging krijgt Delfland stemrecht en invloed als deelnemer van de Algemene Ledenvergadering. 3.
Kernboodschap
Met deelname aan de Coöperatieve vereniging Clean Tech Delta beoogt het Hoogheemraadschap van Delfland actief aan slimme oplossingen te werken voor de opgaven waar zij voor staat. Door in het samenwerkingsverband de creativiteit van de marktpartijen benutten ontstaat een sterke gezamenlijke innovatiekracht die de realisatiekansen van de eigen projecten versnelt en vergroot en zodoende bijdraagt aan een effectieve verwezenlijking van de eigen opgaven. 4.
Historie - eerdere besluitvorming
1. Op 22 december 2009 heeft het College ingestemd met het convenant Clean Tech Delta en daarmee met deelname in het op dat moment opgerichte gelijknamige samenwerkingsverband. 2. In de notitie ‘Samen, Slimmer, Sneller Maakt Sterker’, Beleidskader Kennis- en innovatie Hoogheemraadschap van Delfland (20 december 2012) is de Delfland’s ambitie verwoord om innovatie in te zetten als een middel om strategische doelen te realiseren en dit vooral samen, sneller en slimmer te doen. Samenwerking is hierin een kernelement. 5.
Regelgeving en Beleid
1. Door inzet van de kennis- en innovatieagenda worden binnen het CTD-cluster Deltatechnologie en Water focus aan de inspanningen gegeven die Delfland daar ontplooid. Hiermee wordt praktisch invulling gegeven aan het in de motie Dijkema gehanteerde uitgangspunt ten aanzien het aanbrengen van focus. 2. Clean Tech Delta moet, conform de Nota Verbonden Partijen, gezien worden als een verbonden partij. Dit komt ondermeer voort uit het feit dat er sprake is van een bestuurlijk belang. Door deelname krijgt Delfland ‘zeggenschap, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur alsook uit hoofde van stemrecht’. Als lid van de coöperatieve vereniging krijgt Delfland stemrecht en invloed als deelnemer van de Algemene Ledenvergadering . 3. Ook is er gezien de gekozen rechtsvorm sprake van een financieel belang, zoals bedoeld in de Nota Verbonden Partijen. De omvang van het financieel belang betreft hier de jaarlijkse bijdrage van € 25.000,-. De letters U.A. betekenen dat als er binnen de coöperatie iets mis mocht gaan, dat onze aansprakelijkheid als lid niet verder dan het totale bedrag dat wij aan lidmaatschapsgeld hebben ingelegd. 4. Dat CTD als verbonden partij moet worden gezien, levert verder geen belemmeringen op. Voorwaardelijk is dat de spelregels in de Nota verbonden partijen, met betrekking tot contactpersonen, begroting en jaarrekening, etc. worden nageleefd.
4 5
6
Zie ook notitie: “Het Bewuste waterschap”, december 2009 Bron: ‘Samen, Slimmer, Sneller Maakt Sterker’, Beleidskader Kennis- en innovatie Hoogheemraadschap van Delfland, 20 december 2012 Bron: Unie van Waterschappen: ‘Waterschappen proeftuin & etalage van de Nederlandse watersector, position paper voor de topsector water’, 18 mei 2011 2
6.
Financiën
Voor het het lidmaatschap wordt ook een financiële, te weten een jaarlijkse lidmaatschapsbijdrage van € 25.000. Deelname aan het Clean Tech Delta is meerjarig voorzien in de begroting en ondergebracht onder het budget van de eenheid Strategie en innovatie (50251/100130/440110). 7.
Duurzaamheid
CTD omschrijft duurzame ontwikkeling als noodzaak. Het gaat hier om opgaven rond een dynamisch en duurzaam mobiliteitssysteem, energievoorziening, een hoogwaardige voedselvoorziening, een klimaatbestendig watersysteem, een kwalitatief hoogwaardige groene ruimte, veiligheid en leefbaarheid. Opgaven waar ook Delfland voor staat. Duurzaamheid betekent hier niet alleen techniek, maar juist ook het menselijk gedrag. Hoe gaan wij om met duurzame producten, hoe sluit het aan bij ons gedrag en in welke mate passen wij ons aan. De Coöperatieve vereniging Clean Tech Delta richt zich op de ontwikkeling van technologieën op het gebied van energie-efficiëntie, de transitie naar niet-fossiele energieopwekking, het toekomstbestendig maken van de bebouwde omgeving, duurzaam (her)gebruik van grond- en afvalstoffen en (bouw)materialen, en nieuwe vervoersconcepten. Hiermee wordt in brede zin, en specifiek in projecten, een bijdrage geleverd aan het behalen van de sectorbrede ambities voor klimaat en duurzaamheid zoals deze door Rijk en de Unie van Waterschappen in het het Klimaatakkoord 2010 – 2020 zijn geformuleerd 8.
Organisatorische en personele consequenties
Naast (kwalitatieve) toetredingseisen en verwachtingen die gelden voor het lidmaatschap wordt ook een financiële en in-kind bijdrage gevraagd om lid te zijn, te weten: • betaling van een jaarlijkse lidmaatschapsbijdrage van € 25.000; • het beschikbaar stellen van in-kind capaciteit voor businessdevelopment; Actieve ondersteuning van het samenwerkingsverband Clean Tech Delta is voorzien door inkind capaciteit voor projectontwikkeling. Voor de ondersteuning van dergelijke samenwerkingsverbanden is capaciteit gereserveerd binnen de eenheid strategie & innovatie (S&I). Voor deelname aan een oriënterende fase voorafgaand aan een project kan een beroep worden gedaan op het door Delfland ter beschikking gestelde innovatiefonds, waarin ook middelen voor personele inzet zijn gereserveerd voor eventuele structurele inzet van de medewerkers vanuit het Hoogheemraadschap van Delfland bij projecten 7. 9.
OR/GO
Niet van toepassing 10.
a.
Risico- en beheersmaatregelen
Risico: Maatregel:
b
7
Risico:
De leden van de coöperatieve vereniging zijn aansprakelijk voor eventuele verliezen. De aansprakelijkheid van leden is door de gekozen rechtsvorm beperkt. De totale aansprakelijkheid als aansprakelijkheid als lid gaat niet verder dan het totale bedrag dat wij aan lidmaatschapsgeld hebben ingelegd. Het risico blijft beperkt tot de jaarlijkse bijdrage van € 25.000,-. . In artikel 9.1 van de statuten de ALV leden verplichten tot het storten van ‘al dan niet risicodragend kapitaal’. Dit sluit in het geheel niet aan op de doelen van Delfland.
Bron: ‘Samen, Slimmer, Sneller Maakt Sterker’, Beleidskader Kennis- en innovatie Hoogheemraadschap van Delfland, 20 december 2012 3
Maatregel:
Omdat Delfland bij een dergelijk besluit het lidmaatschap onmiddellijk kan beëindigen kan dit risico worden beperkt.
c.
Risico: Maatregel:
Lidmaatschap kan worden opgevat als (ontoelaatbare) staatssteun Er wordt gestreefd de coöperatieve vereniging Clean Tech Delta zo in te richten dat de bijdragen van de overheden geen verboden staatssteun vormen. Hiervoor is het market economy investor principle een belangrijk uitgangspunt: maatregelen van de staat die vergelijkbaar zijn met die van private investeerders gelden niet als staatssteun. Om dit risico weg te nemen wordt de afdeling inkoop steeds bij het aangaan van projectinvesteringen en – bijdragen geconsulteerd.
d.
Risico:
In een eerder stadium is naar voren gekomen dat de doelstellingen van CTD veel breder zijn dan onze eigen doelstellingen. Hierin leidt de formulering ‘versterking van de economie’ in de statuten (artikel 3) tot vraagtekens. Zeker omdat deze formulering op de website van CTD en in de verklaring van lidmaatschap die wij bij aansluiting moeten ondertekenen nog veel sterker is verwoord: ‘versterking van de regionale concurrentiepositie... etc.’. Dit past niet de doelstelling van Delfland. In de statuten staan ook doelstellingen die beter aansluiten bij de belangen van Delfland en de vastgestelde visie op kennis en innovatie. Wat we op basis van de nu beschikbare informatie niet weten en wat ook uit het businessplan van CTD niet duidelijk wordt, is in welke mate het geld dat Delfland hier als lid insteekt ook ten goede komt aan de doelstellingen van Delfland. Uit oogpunt van (financiële) rechtmatigheid moet duidelijk zijn in welke mate de middelen die Delfland in het samenwerkingsverband inzet ook ten goede komt aan de doelstellingen van Delfland. Inzicht in de bestedingen van de lidmaatschapbijdrage van Delfland wordt door Delfland gezien als voorbehoud voor deelname aan Clean Tech Delta.
Maatregel: e.
Risico:
Maatregel:
f.
Risico:
Maatregel:
11.
Omdat op basis van de beschikbare documentatie wordt niet duidelijk is hoe de ‘governance’ precies wordt uitgewerkt. In de statuten is weliswaar sprake van drie categorieën leden: A ondernemingen, B overheden en C kennisinstellingen met volgens de statuten 50, 30 en 20% zeggenschap. Maar in de wijze van financiering en besturing is hierover onvoldoende uitgewerkt. Delfland stelt een voor Delfland werkbare uitwerking en juridische verankering van de governance (financiering en besturing) als voorbehoud voor deelname aan Clean Tech Delta. Opgemerkt wordt dat conform de statuten alleen het bestuur initiatief kan nemen. Zo kan conform enkele bepalingen in de statuten een voorstel tot wijziging van de statuten dan wel opheffing van de coöperatie kan alleen genomen worden door de ALV op voorstel van het bestuur. Delfland kan door haar deelname deel in de ALV haar invloed op de besluitvorming uitoefenen. Deze invloed is dan beperkt tot haar stem Als lid van de coöperatieve vereniging krijgt Delfland stemrecht en invloed over de belangrijke beslissingen van de organisatie. In het geval de beslissingen van CTD niet aanvaardbaar zijn voor Delfland, kan Delfland beslissen om het lidmaatschap op te zeggen.
Communicatie (in- en extern)
Het Hoogheemraadschap van Delfland werkt aan actief slimme oplossing voor de opgaven waar zij voor staat. Hiertoe is neemt het waterschap actief deel in samenwerkingsverbanden. Door deelname aan het samenwerkingsverband Clean Tech Delta wordt de afstand naar kennisinstituten en het bedrijfsleven aanzienlijk verkleind en komen duurzame state of the art innovaties sneller binnen handbereik.
4
12.
Bekendmaking en vervolgprocedure
Na besluitvorming wordt formeel lidmaatschap van de Clean Tech Delta Coöperatief U.A. aangegaan. Dit gebeurt door ondertekening van de Verklaring van Lidmaatschap (bijgevoegd) . Dit is de verklaring waarmee Delfland kan aangeven lid te gaan worden van de nog op te richten coöperatieve vereniging. De verklaring zal ook door de Jos van der Vegt, voorzitter van Clean Tech Delta Cooperatief U.A. in oprichting, worden ondertekend. Na de oprichting van de coöperatieve vereniging vormt deze verklaring direct de aanvraag tot lidmaatschap. Gestreefd wordt naar oprichting van de coöperatieve vereniging in het eerste kwartaal van 2013. 13.
Bevoegd orgaan
Het college is bevoegd om de beslissing te nemen om lid te worden op grond van artikel 84 Waterschapswet in combinatie met artikel 2 sub l. van het Delegatiebesluit. 14.
Toelichting
Clean Tech Delta Clean Tech Delta is een samenwerkingsverband voor bedrijven, overheden en kennisinstellingen die de missie onderschrijven en die willen meewerken aan innovatieve cleantech projecten. Kern van de Clean Tech Delta vormt de bundeling van kennis en innovatief vermogen op het gebied van energie, deltatechnologie en water. Het samenwerkingsverband Clean Tech Delta draagt bij aan versterking van de Zuidvleugel op het gebied van veiligheid, leefkwaliteit, innovatie, duurzaamheid en economie. Het werkgebied van de Clean Tech Delta is afgebakend tot vier sterke sectoren, waarvan Water en Deltatechnologie kansen biedt voor de realisatie van slimme oplossingen voor de Waterschappen. Binnen de sector Water‐ en Deltatechnologie wordt ingespeeld op de mondiale klimaatverandering waardoor de kans op overstromingen van de (dichtbevolkte) deltagebieden toeneemt. Gelijktijdig spelen droogte en de vraag naar zoet water een rol. Delfland is sinds december 2009 actief lid (founding father) van het samenwerkingverband Clean Tech Delta8. Van de deelnemende overheden wordt een actief faciliterende rol verwacht, om initiatieven vanuit Clean Tech Delta, daar waar mogelijk, te ondersteunen. Met deelname aan Clean Tech Delta kreeg Delfland zitting in de stuurgroep van Clean Tech Delta. Hiermee werd het relatienetwerk in de Zuidvleugel van Delfland aanmerkelijk versterkt en konden de belangen van Delfland beter voor de midden en lange termijn worden geborgd. De afgelopen 3 jaar is Clean Tech Delta van een klein samenwerkingsverband van 11 ‘founding fathers’ met een budget van 1 miljoen euro uitgegroeid tot een netwerk van meer dan 35 aangesloten bedrijven, kennisinstellingen en overheden met een totaal budget van 13 miljoen euro. Het bestaande samenwerkingsverband heeft aantoonbaar waarde toegevoegd in de ontwikkeling van een keur aan innovatieve onderwerpen. Voorbeelden hiervan zijn: RINEW, de ontwikkeling van een locactie voor topkennis op het gebeid van waterhergebruik (Hollandse Delta, Delfland, Evides in stadshavens), Kroos Afvangscherm (Bom Aqua en test omgeving ondermeer in Delfland), Vlotterkering (Dura Vermeer, bijdrage door Delfland en initiatiefnemers), het Bellenscherm (Deltares, DHV, Havenbedrijf, belang Delfland of het kan werken bij beperken zoutpenetratie), Digitale Delta (TUDelft,Deltares, IBM, RWS en Delfland). Zoals vermeld is in de afgelopen periode toegewerkt naar het voorstel tot verzelfstandiging van het samenwerkingsverband Clean Tech Delta (CTD). Dit is verwoord in het Businessplan Clean Tech Delta (bijgevoegd). en belangrijk onderdeel van de verzelfstandiging is de oprichting van een nieuwe rechtspersoon: de coöperatieve vereniging Clean Tech Delta. De samenwerking tussen de partners, die sinds de start van Clean Tech Delta in november 2009 is gegroeid, vormt hierbij de basis. Gezamenlijk zijn de samenwerkende leden de ‘aandeelhouders’ van de organisatie en vormen daarmee het hoogste orgaan in de organisatie.
8
Bron: Notitie Clean Tech Delta d.d. 22 december 2009, kenmerk D&H: 813895
5
15.
Bijlagen
Bijlage 1 Businessplan Clean Tech Delta_november Bijlage 2 Questions & Answers - verzelfstandiging CTD Bijlage 3 Akte tot oprichting 2012_20121130
6
Alleen in te vullen indien het een VV-voorstel betreft ** = in te vullen door team Bestuur
Kenmerk VV
:
…**
Vergaderdatum
:
…
Beleidsveld
:
…
Agendapunt
:
…**
De Verenigde Vergadering van Delfland, op voordracht van dijkgraaf en hoogheemraden van …(datum collegevergadering), kenmerk …(BIS-zaaknummer D&H besluit); gelezen het positieve/negatieve …(bij ondertekening doorstrepen wat niet van toepassing is) advies van de commissie(s) …(commissie noemen); overwegende dat: … (motiveer het besluit, waarom wordt dit besluit genomen). Gelet op: … artikel 84 van de Waterschapswet (bij D&H-voostellen); artikel 77 van de Waterschapswet (bij VV-voorstellen); alle andere wetgeving (zoals KRW, NBW, verordening Zuid-Holland, delegatiebesluit etc.; Besluit: … Dit moet in overeenstemming zijn met het ontwerpbesluit (ontwerpbesluit kopiëren).
Aldus besloten in de openbare vergadering van …(datum) De Verenigde Vergadering voornoemd, de Secretaris,
de Voorzitter,
mr. drs. P.I.M. van den Wijngaart
mr. M.A.P. van Haersma Buma
7
