Opvolging hefboomproject 6 & 7 Streekpact 2013-2018 Zuid-West-Vlaanderen
Zorg & innovatie Warme buurten 24 november 2015
Inleiding Nadine De Smedt Coördinator Logo Leieland
Zorg & innovatie
Zorg & innovatie in beeld
Kennispunt Mantelzorg
Katrijn Lecoutere HOWEST
24.11.2015
Kennispunt Mantelzorg Onderzoeksgroep verpleegkunde
Het Kennispunt Mantelzorg → Wat zijn wij? → Praktijkgerichte onderzoeksgroep → Opleiding verpleegkunde → Mens, maatschappij en zorg → Niche → Ondersteunen van mantelzorgers via intermediairen (professionele zorgverleners, onderwijs, vrijwilligers, beleid,…)
Het Kennispunt Mantelzorg → Wat zijn wij niet? → Mantelzorgvereniging → Alwetend orgaan → Teleonthaal
Onderzoekscluster verpleegkunde
Ethiek in de zorg
innovatief
creatief
ondernemend
Kennispunt Mantelzorg
Exposure
Mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid
Morele stress
Reminiscentieboek
De schat van je leven Herinneringen ophalen met mensen met dementie
Met de steun van
HERINNERINGEN GEVEN VORM AAN DE TOEKOMST
REMINISCENTIE → Relatiestress – wederkerigheid verdwijnt → Zorgstress → Netwerkstress → BPSD → Betekenisvolle activiteiten → Anticiperende rouw → Ego-integriteit, self esteem ↑ Depressieve gevoelens ↓
Het ontstaan
Opleiding verpleegkunde Kennispunt Mantelzorg “voorleesboek voor personen met dementie en hun mantelzorgers” Focus op mantelzorgers!
Bijna twee jaar op weg…
Leesgroep gebruikersgroep
De verschillende stappen Literatuurstudie Verkennen werkveld Observatie bij personen met dementie
Expertgesprekken Interviews mantelzorgers Gesprekken met ouderen Focusgroep levensboeken en reminiscentiekoffers Focusgroep met ouderen Vormingen
De illustrator: Julie Tavernier
Retro en modern Persoonlijke elementen
Het resultaat
+ website www.deschatvanjeleve n.be
Prijs Titel
innovatief
creatief
ondernemend
Volg ons op Facebook: DE SCHAT VAN JE LEVEN
innovatief
creatief
ondernemend
innovatief
creatief
ondernemend
Vijf filmpjes
Trailer
Reminiscentie
Voorlezen
Multisensoriële storytelling
Getuigenis Peter Rouffaer
Het vervolg?
2 december 2015 Alle info via www.faronet.be (klik op ‘actueel’)
Het vervolg?
4 februari 2016 Alle info via www.deschatvanjeleve n.be
Mantelzorgvriendelijk Personeelsbeleid Katrijn Lecoutere
Project Mantelzorgvriendelijk Personeelsbeleid
Financiering en erkenning
Partners
Coördinator Kennispunt Mantelzorg: Herlinde Dely Onderzoeksmedewerkers: Sarah Janssens, Céline Baele, Katrijn Lecoutere Ontwikkelen product: Sarah Janssens, Céline Baele en Kaat Cornelis
Doelstelling Ondersteunen van werkgevers om de afstemming tussen werk en mantelzorg bij werkende mantelzorgers te faciliteren.
→ Organisatie-specifiek → Complementair aan wettelijke regelingen
→ Profit, non-profit en social profit
Zichtbaar maken van de vaak verborgen mantelzorger!
Maatschappelijke tendensen ZORG
→ Stijgende levensverwachting → Structurele beperkingen in de zorg → Vermaatschappelijking van de zorg • Vertrouwde omgeving • Zelfstandig thuis wonen
ARBEIDSMARKT → Stijgende pensioenleeftijd → Toenemende arbeidsparticipatie vrouwen → Verstrengen regelgeving (verlof, prepensioen, werkloosheid)
→ Belang WERKENDE mantelzorgers
1 op 5 is mantelzorger → Leeftijdsgroep 45-65 jaar: 1 op 4
→ Werkende mantelzorgers > niet-werkende mantelzorgers → Op beroepsactieve leeftijd → Meer dan 100 000 werkende mantelzorgers
→ Dubbele taak: Afstemming
Bronnen: Studiedienst Vlaamse Regering, Vanderleyden & Moons, 2010; Dely & Debaere, 2011; Jacobs & Lodewijckx, 2004; Vanderleyden &
’Helpt u momenteel of heeft u tijdens de afgelopen 12
“Informele zorg” maanden zieke, gehandicapte
of oudere familieleden, kennissen of buren geholpen of verzorgd?’ Percentage mantelzorgers 36,7
26,2% mantelzorge rs 22,9 Geen 20,4 significant verschil tussen mannen en vrouwen 18-34 35-44
innovatief
creatief
ondernemend
33,8
15,9
45-54
55-64
65-74
75+
Toegenomen zorgzwaarte ~ minder mantelzorgers?
“I personally go to that extra mile for them, because I appreciate what they are doing for me.”
“Op het moment dat ik hulp nodig had, waren ze er voor mij. Dan heb je achteraf tevreden werknemers en wil je achteraf dubbel en dik iets terug doen.”
“Een bedrijf is geen sociaal project, maar maatschappelijke verantwoordelijkheid is voor ons de snelste weg naar groei. Want die groei wordt gerealiseerd door de mensen die voor ons werken. Investeren in deze mensen is dus heel belangrijk
3 pijlers Mantelzorgvriendelijk Personeelsbeleid
Visie
Cultuur van bespreekbaar heid
Maatregelen
Visie • ‘Fundament’ • Kennis van, bewustzijn over en profilering t.o.v. ‘werk en mantelzorg’ • Verankering in bestaande waarden, missie, visie en beleidslijnen o Verzekert continuïteit en duurzaamheid • Faciliteert: o Concrete strategieën
o Maatwerk • Expliciteren ~ sensibiliseren
Cultuur van bespreekbaa rheid • ‘Centrale pijler’ • • • • • • •
In horizontale en verticale werkrelaties Top-down en bottom-up Via zoveel mogelijk communicatiekanalen Informeel en formeel Structureel en ad hoc Transparantie en discretie vertrouwen Veiligheid: - Setting - Spreken zonder consequenties
Cultuur van bespreekbaa rheid • Bekendheid met thema ‘(werk en) mantelzorg’ • Beschikbaarheid van informatie
• Bespreekbaarheid van noden: - Nood achter de vraag: casus - Credo “Noden worden erkend, maatregelen niet noodzakelijk toegekend.” - Proactief peilen en preventie!
Maatregelen • Maatwerk en creativiteit - Minder werken? - Complementair aan wettelijke regelingen - Bestaande sterktes, mogelijkheden en grenzen • Onderbouwd door visie • Gefaciliteerd door cultuur van bespreekbaarheid - maatregelen beschikbaar, gekend en toegankelijk - credo
Maatregelen
• Oog voor impact op team, collega’s en organisatie • Geen stigmatisering / voorkeursbehandeling • Geen fundamenteel verschillende benadering - onvoorwaardelijk! - ‘neutraliteit’ (consequentie en transparantie) - kaderen van beslissingen • Cohesie van teams bewaken
Website: www.mantelzorgvriendelijkondernemen.be
Organisaties can • Doel? • (Gepercipieerde) mantelzorgvriendelijkheid nagaan • Aantal mantelzorgers in organisatie in kaart brengen • Bewustzijn verhogen – eyeopener • Wat? • Organisatiebrede online vragenlijst • Voor mantelzorgers en leidinggevenden • Complementair aan Test Voor Werkgevers
Test voor werkgevers • Doel? • Stand van zaken, sterktes en prioriteiten bepalen • Werkt sensibiliserend • Wat? • Beknopte online zelftest • Voor HR medewerkers en management/directie • Gebaseerd op de drie pijlers • Complementair aan Organisatiescan
Vormingsbun del • Doel?
• Interactief traject: output is organisatiespecifiek
• Wat?
• Bundeling van vormingsmethodieken rond thema ‘werk en mantelzorg’ • Standaardvormingen: • Infosessie management • Vorming managementteam • Vorming rechtstreeks leidinggevenden • Vorming werknemers • Algemene verbindende vorming • Fiches • Selectie bepaalde methodieken
Mantelzorgco ach • Doel? • Centrale referentiepersoon (intern) • Kan doorverwijzen • Aanwezigheid werkt sensibiliserend! • Wat? • Geen onafhankelijke functie • Zelf in te vullen, proactief omgaan met mantelzorg • Informatief • Afstemmen
Gespreksleidr aad • Doel? • Leidraad voor het voeren van een gesprek over thema werk en mantelzorg • Wat? • Tips en handvaten rond gesprekstechnieken • Tips rond timing gesprekken • Overzicht van belangrijke thema’s en vragen • Doelstelling, voorbereiding en stappenplan • Voor leidinggevende en mantelzorgcoach
• Ter inspiratie
Doe-hetzelf pakket • Doel? • Begeleiden reflectie- en beslissingsproces afstemming werk-zorg • In kaart brengen noden, wensen, drijfveren, mogelijkheden en beperkingen
• Wat? • Vragen ter reflectie • Voor werkende mantelzorgers • Vooraleer organisatie te betrekken
• Werkwijze: individueel of in dialoog • Kan gebruikt worden door loopbaanbegeleiders
Fiches actoren • Doel? • Rol en mandaat van alle betrokken actoren binnen organisatie vorm geven • Wat? • Suggesties en aandachtspunten • Organisatiespecifieke invulling • Kunnen ingevuld worden door • bedrijfsleiding; of • interactief binnen vorming • Ter inspiratie
Mantelzorgw ijzer • Doel? • Hulpmiddel voor personeelsdienst, mantelzorgcoach, leidinggevende, alle medewerkers via intranet, … • Doorverwijsinstrument
• Wat? • • • • •
Bundeling van relevante informatie en nuttige instanties Verlofstelsels Specifieke diensten en voorzieningen voor mantelzorgers Premies voor mantelzorgers …
Mantelzorgvrien delijke maatregelen • Doel? • Inspiratie geven over mogelijke maatregelen • Wat? • Lijst met maatregelen om afstemming werk en zorg te faciliteren en te ondersteunen • Ruime waaier aan creatieve mantelzorgvriendelijke maatregelen
Intentieverkl aring • Doel? • Om aan te geven dat de organisatie in de toekomst wil investeren in mantelzorgvriendelijk ondernemen • Wat? • Uitgangspunten • Welke stappen zetten • Gebaseerd op de pijlers • Personaliseren
Poster • Doel? • Zichtbaar maken naar hele organisatie • Sensibilisatie over thema
• Wat? • Sensibiliseringscampagne rond het thema ‘werk en mantelzorg’ • Communicatietool tijdens traject
• bv op “dag van de mantelzorg” • Personaliseren
Train de trainer • Doel? • Overdragen van knowhow over thema “Mantelzorgvriendelijk Personeelsbeleid” • Voldoende affiniteit ontwikkelen met alle tools • Nadien “Consulent Mantelzorgvriendelijk Personeelsbeleid” • Wat? • Training in geven van vormingen omtrent het thema ‘werk en mantelzorg’ • Doelgroep: • HR-medewerkers, • vormingsorganisaties, • actoren binnen bedrijven, • Externe consultants, …
Besluit: mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid → Geen • • •
privileges voor werkende mantelzorgers verhaal van rechten en plichten mechanisch toepassen van tools
→ Wél • Voeden van bewustzijn en kennis rond mantelzorg (in combinatie met werk) • Faciliteren van cultuur van bespreekbaarheid, respect en vertrouwen • Zoeken naar gemeenschappelijke goede oplossingen • Ondersteunen en respecteren van noden en grenzen van → werkende mantelzorgers
Warme buurten
Warme buurten in beeld
Toekomstwensen van de jongvolwassenen
Prof. dr. Mark Elchardus Vrije universiteit Brussel
Slotwoord
Eliane Spincemaille Voorzitter Streekforum Zorg Z-W-Vl
Netwerkreceptie
