Opportuniteiten en nieuwe tendensen voor een lager verbruik Kurt Stockman Hogeschool West-Vlaanderen, Kortrijk “Winst door energie-efficiëntie: ook voor KMO’s?” Agoria workshop 12 juni 2012
Inleiding • Maatschappelijk belang • KMO’s in Vlaanderen • hoe zit het met het energieverbruik? • wijzigend energielandschap
• Reductie van het energieverbruik • productieomgeving • Product
• Wetgeving en steunmaatregelen • Besluit
Maatschappelijk belang • Kyoto: opwarming van de aarde • Uitdagende strategische doelstellingen binnen Europa : – 20/20/20 en 2050 objectieven voor een CO2 neutrale maatschappij !
• Hoe? – Inzetten op CO2 neutrale energiebronnen – Beperken energieverbruik
• Europa telt ongeveer 23 miljoen KMO’s goed voor 99% van het aantal bedrijven.
KMO’s in Vlaanderen • 432.000 in 2009 aantal werknemers geen 1 tot 4 5 tot 9 10 tot 19 20 tot 49 TOTAAL
2000 379.562 47.337 12.564 7.789 5.455 452.707
2001 377.596 47.450 12.875 7.949 5.549 451.419
2002 376.657 48.451 13.062 7.851 5.547 451.568
2003 468.757 50.778 13.680 8.081 5.587 546.883
2004 380.184 51.012 13.527 8.053 5.503 458.279
2005 385.994 51.866 13.957 8.026 5.544 465.387
2006 396.817 53.135 14.162 8.178 5.656 477.948
2007 412.054 50.510 13.945 7.908 5.555 489.972
BRON: UNIZO - GRAYDON
Energieverbruik in Vlaamse KMO’s – bron Unizo
2008 423.286 51.456 14.309 8.097 5.655 502.803
2009 432.845 53.026 14.615 8.192 5.584 514.262
Het KMO standpunt ? •
Energiebesparing is (meestal) nog geen prioriteit binnen het businessmodel – –
•
Omzet en winst zijn van tel Energiebesparende maatregelen vergen investeringen
Tendens: toenemende eisen van de klanten – –
EN16001 en ISO14001 (Environmental management systems), PDCA strategie voor grote bedrijven maar ook voor hun supply chains ! Relatie eindproduct en energieverbruik worden steeds meer in vraag gesteld (bvb machinebouw, labeling systemen)
De KMO en het smart grid •
Variabel aanbod van energie – –
• •
Beschikbaarheid Kostprijs
Evolutie van verbruiker naar producent Is dit een opportuniteit?
Hoe energieverbruik reduceren? • Energie als onderdeel van de strategie –
Verantwoordelijkheid toekennen
• Inzicht verwerven in het energieverbruik: energie audit – – –
Opsporen van de low hanging fruits, quick wins: 15% energie reductie ! Ingrijpende aanpassingen met aanzienlijke investeringen Expertise nodig • Eigen personeel • Consultants, leveranciers • Studenten
• Opvolging van de resultaten
Energie audit • Onderscheid tussen ontwerp en productie ! • Werkwijze – Energie noden in kaart brengen • Elektrische energie, warmte vraag, perslucht, hydraulische systemen, … • Analyse van de energiefactuur
– Verbruik, rendement en overdimensionering van machines inschatten • Motormanagement, monitoring
– Verliezen identificeren • persluchtlekken, machines in standby, onnodig transport van goederen, … • Restenergie opsporen: restwarmte, remenergie bij aandrijvingen, …
Reductie energieverbruik productie • Energie monitoring – Klassieke meettechnieken – Gebruik van MES systemen
• Energievraag optimaliseren – WKK indien aanzienlijke en constante warmtevraag – Perslucht » netten op verschillende drukken indien mogelijk » buffers voorzien – Elektrische energie » Inzetten van hernieuwbare energie – Load sheduling, peak shaving, … » Hoogrendementsmachines – Procesparameters in vraag stellen
• Restenergie opsporen – restwarmte: Organic Rankine Cycles – remenergie bij aandrijvingen benutten
• Verliezen identificeren – persluchtlekken, machines in standby, overdimensionering
• Retrofit van oude installaties eerder dan componentvervanging
Reductie energieverbruik productie •
Gebruik van MES systemen
•
Load sheduling, peak shaving, Demand side management
•
Procesparameters in vraag stellen
•
Retrofit van oude installaties eerder dan componentvervanging
Product innovatie • Machinebouw • Moderne ontwerptools – Simulatiepakketten voor energieverbruik – CAD en motion control
• Energie efficiënte elektromechanische aandrijfsystemen – Hoogrendementsmotoren – Totale retrofit aandrijfsysteem
Virtuele componenten: design for energy (Bron: Techniline 2, 2012, FMTC)
• Productie van consumer goods • Energie zuinige componenten (energy harvesting sensors) • Communicatie: PLC, wireless • Integratie van energie functies
Wetgeving en steunmaatregelen ? • Energie-intensieve bedrijven (> 0,1 PJ of 11,1 GWh elektrisch) – Besluit energieplanning (2004) – Benchmarkingconvenant, auditconvenant, … –
• Niet energie-intensieve ondernemingen (< 0,1 PJ): – geen wettelijke verplichtingen – Enkel sensibilisering en stimulering
• Vlaamse Ecologiepremie Plus (vanaf 2011)
Wetgeving en steunmaatregelen ? • Vlaamse Ecologiepremie Plus (vanaf 2011) – Lijst limitatieve technologieën • • • • • • •
Absorptiekoeling Intelligente verlichting Geavanceerde sturing compressoren Permanent magneet motoren op compressoren Restwarmterecuperatie (ORC, …) Hernieuwbare energie (A) …
www.agentschapondernemen.be/themas/ecologiepremie
D D D D A
Besluit • Bewustwording binnen de KMO wereld groeit • Energie optimalisatie – Lean production – Product innovatie
• Ruim aanbod aan producten en diensten om de KMO’s hierbij te helpen • Beperkte subsisiemogelijkheden
AUGent energy technology research
AUGent promotes application focused research and industrial collaborations translating research results into economic activities
through clustering of research groups working on common themes, and providing a single point of contact We are a member of the Sustainable Energy Technologies (SET) cluster More information: www.set.ugent.be 0471/58 88 32
[email protected]
Enkele referenties • ENGINE : Energy Efficient Technologies for Industry and Best Practice – Intelligent Energy Europe – 56 energy checks
– www.engine-sme.eu
• EDF: Saving energy; saving money – Stappenplan
• http://www.energiesparen.be/kmo – Zelfscan – Referentie databank
• De Vlaamse energietransitie: monitoringproject KMO energieprestaties, editie 2012, Unizo studiedienst – project energiecoach
