FEBEM. Jaarrapport opportuniteiten en uitdagingen. Het materialenbeleid biedt nieuwe

FEBEM

Jaarrapport

2011 - 2012

e w u ie n t en d g e i n i b g a d i le itd e u b n n e e l n a teri niteite a m rtu t e o H p p o

Onze partners

2

3 Inhoud 4 6 10 14 18 20 24 26 30 32 34 37

Voorwoord – Van afvalbeleid tot materialenbeleid FEBEM in enkele woorden Een federatie met meerdere functies Prosperity – IJveren voor een ondersteuningsbeleid dat opportuniteiten creëert Materialenbeleid biedt economische kansen en uitdagingen Bart Vercauteren (Deloitte) People – Bouwen aan een aantrekkelijke sector Aantrekkelijkheid verhogen, personeelsbeleid sturen Jan Denys en Joris Trog (Randstad Group) Planet – Maximale duurzaamheid inbouwen Milieupolitie controleert naleving wetgeving Frans Geysels (Dienst Leefmilieu van de Federale Politie) De veiligheid van de consument garanderen Denis Pohl (FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu) Onze leden Onze partners

Colofon Het FEBEM Jaarrapport 2011-2012 is een realisatie van de Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer. Redactie: Forte (www.forte.eu), Werner Annaert, Anita Cosaert, Cédric Slegers, Baudouin Ska en Mireille Verboven. Lay-out: Haisja (www.haisja.be). V.U. Werner Annaert. Dit jaarbericht wordt gedrukt op 100 % gerecycleerd en chloorvrij papier. Ce dossier est également disponible en français. Wilt u meer informatie over onze federatie? FEBEM – Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer Buro & Design Center Esplanade 1b.87 BE-1020 Brussel Tel. 02 757 91 70 Fax 02 240 27 29 [email protected] www.febem-fege.be

3

4 Van afvalbeleid tot materialenbeleid De stap is gezet, maar hoe moet het nu verder? Na vele jaren afvalbeleid werpt de overheid het roer om. In het verleden lag de nadruk vooral op de selectieve inzameling van verschillende soorten afvalfracties. Hoewel dit nog steeds belangrijk blijft, komt de nadruk nu meer en meer te liggen op de afzet van de ingezamelde materialen. Op deze manier wil de overheid overschakelen van een beleid van verplichtingen naar een dat nieuwe opportuniteiten creëert. Maar kunnen we die kansen ten volle benutten?

Bovendien zien we dat ook andere beleidsdomeinen, zoals economie, en bedrijfsfederaties, zoals essenscia, Agoria en Federplast, volledig meegaan in het nieuwe denken en hiervoor met FEBEM wensen samen te werken. Het beste bewijs hiervan is dat FEBEM werd opgenomen in de Vlaamse stuurgroep rond duurzaam materialenbeheer. Knelpunten van de regelgeving oplijsten en aanpakken

Er waait een nieuwe wind door het afvalbeleid

Vanuit die stuurgroep krijgen we nu de kans om de knelpunten van de nieuwe regelgeving en de opportuniteiten die erin ontbreken aan te kaarten. Want ondanks de toenemende aandacht voor een duurzaam materialenbeheer is de wetgeving nog niet volledig mee geëvolueerd. De huidige regels vertrekken nog te veel vanuit het idee dat het afvalbeleid probleemoplossend moet zijn, met aandacht voor de reductie van emissies en andere nadelige effecten van de afval- en milieusector. Maar een echt duurzaam materialenbeleid kijkt ook naar de gebruikerskant. En daar wringt het schoentje.

FEBEM heeft jarenlang geijverd voor de afzet van selectief ingezamelde materialen. We zijn dan ook zeer tevreden dat de overheid hier gevolg aan heeft geven met het nieuwe materialendecreet en het Vlaamse reglement betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen (VLAREMA). In Wallonië werd de omzetting van de Europese kaderrichtlijn voor afvalstoffen in mei 2012 gestemd. Het nieuwe Waalse afvalbeleidsplan laat echter nog op zich wachten. Ook het Brussels Hoofdstedelijk Gewest maakt zich op voor een materialenbeleid.

Duidelijke kwaliteitsvereisten voor de verschillende materialen Een eerste aandachtspunt is het gebrek aan kwaliteitsvereisten en controlesystemen voor tal van materialen. Momenteel zijn er enkel normen voorzien voor compost, puingranulaten en gereinigde gronden. Via de end-of-waste inspanningen op Europees niveau komen er op korte termijn ook normen voor glas, papier, kunststoffen en metalen, maar zelfs in die gevallen is er nog niet gesproken over de handhaving en controle van de normen. Als er al controlesystemen bestaan, dan is er nog ruimte voor verbetering. Zo zijn er meerdere voorbeelden waarbij de verschillende controle-organismen naast elkaar werken in plaats van met elkaar. FEBEM houdt de vinger op deze wonde om tot een werkbare oplossing te komen.

David Vanheede Voorzitter van de Raad van Bestuur van FEBEM

4

Correct gebruik van gerecycleerde producten

Bestaande opportuniteiten van materiaalrecyclage benutten

Ten tweede, wordt het begrip ‘recyclage’ vaak misbruikt. Zo worden heel wat materialen onder de noemer recyclage verkeerd ingezet of gebruikt in de verkeerde toepassingen. Zo worden verontreinigde gronden al te vaak gebruikt om putten op te vullen, terwijl ze beter gestort of gesaneerd worden. Anderzijds zijn er producten op de markt beschikbaar die volgens de verkoper bestaan uit gerecycleerde materialen, terwijl de realiteit anders is. Er moeten duidelijke wettelijke bepalingen en logo’s komen om dit soort misbruik te voorkomen.

Nog voor de invoering van het materialenbeleid bestonden al heel wat opportuniteiten voor de afzet van gerecycleerde materialen, maar ze werden niet benut. Zo zamelen huishoudens al jaren hun pmdafval apart in, terwijl een wettelijke verplichting voor de selectieve pmd-inzameling bij bedrijven pas midden volgend jaar van kracht zal gaan. Er bestaat ook geen stimulans voor de verpakkingsindustrie om materialen op de markt te brengen die bestaan uit gerecycleerde materialen. Het systeem kijkt nog te veel naar het probleem van verpakkingsafval in plaats van naar de opportuniteiten om verpakkingen duurzamer te maken. Dit geldt trouwens ook voor andere afvalfracties, zoals elektrische en elektronische apparaten. Vanuit de federatie ijveren we om de betrokken partijen op deze opportuniteiten te wijzen, zodat onze leden er optimaal op kunnen

Huishoudelijk en bedrijfsafval scheiden Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voerde een belangrijke hervorming door met als doel de afzet van huishoudelijk en bedrijfsafval te scheiden. Zo moeten alle producenten van niet-huishoudelijk afval voortaan over een commercieel contract beschikken, waardoor huishoudens niet langer opdraaien voor een deel van het bedrijfsafvalbeheer. Resultaat? Eerlijkere concurrentie voor de privaatrechtelijke afvalsector en hopelijk ook inspirerend voor Vlaanderen en Wallonië. Daarnaast heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, naar Vlaams voorbeeld, nu ook de sorteerplicht ingevoerd. Rechtvaardige regels voor het gebruik van recyclaten

“Het Vlaamse materialenbeleid is een eerste stap in de goede richting, maar er is nog werk aan de winkel.”

Hoewel de regionale regels op zich goede initiatieven zijn, kan het gebrek aan afstemming tussen de Belgische gewesten en de omliggende regio’s op termijn problemen veroorzaken. Als de Belgische normen strenger blijken dan elders, dan kan dit een uitstroom van materialen veroorzaken. Europese regelgeving kan dit oplossen. Vanuit de Europese overkoepelende federatie FEAD zullen we de goede punten van onze regelgeving op de tafel leggen. Om tot een rechtvaardig materialenbeleid te komen ontbreekt het ook aan evenwichtige normen. Zo gelden er voor sommige recyclaten zeer strenge normen, terwijl er voor andere toepassingen geen vuistregels bestaan. Er moeten dus duidelijke regels komen die wettelijk verankerd zijn, zodat er een rechtvaardig systeem kan ontstaan.

Werner Annaert Algemeen Directeur van FEBEM

5

6 FEBEM in enkele woorden De Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer (FEBEM) groepeert Belgische privaatrechtelijke ondernemingen die actief zijn in afvalbeheer, bodemsanering en de productie van groene energie uit biomassa(afval). Zij verdedigt de belangen van haar leden, informeert hen en helpt hen om de uitdagingen van de sector aan te gaan. FEBEM telt vijf vaste medewerkers die bruggen slaan tussen de sector en de buitenwereld.

Van afvalbeheer tot bodemsanering Eind 2011 telde FEBEM ongeveer 230 leden. Onder hen zowel grote als kleine bedrijven die actief zijn in de Belgische milieusector. Ze zijn onder te verdelen in twee groepen: • Privaatrechtelijke bedrijven die afvalstoffen inzamelen, sorteren en verwerken via recycling, terugwinning van energie en/of verwijdering. • Grondreinigingscentra.

FEBEM Grondreiniging

Inzameling Sorteren Recyclage/hergebruik

Terugwinning van energie Verwijdering FEBEM verdedigt de belangen van privaatrechterlijke bedrijven die actief zijn in de hele waardeketen van de Belgische milieusector.

6

De uitdagingen van de sector aangaan FEBEM ijvert voor een duurzame, hoogkwalitatieve, veilige en sterke milieusector: • Wij zien er systematisch op toe dat de activiteiten van onze leden passen in een duurzaam kader. • Wij willen een kwaliteitslabel zijn voor de dienstverleningen binnen de sector. Elk lid van FEBEM onderschrijft zo het Ethisch en Deontologisch Charter. Dit Charter is integraal te raadplegen op www.febem-fege.be. • Wij willen de 10.000 medewerkers in onze sector de veiligste werkomstandigheden bieden. • Wij stimuleren de verdere ontwikkeling en versteviging van onze markt, en zien daarbij toe op gelijke concurrentievoorwaarden voor iedereen.

Efficiënter CRM-gegevensbeheer Via ons CRM-systeem (Customer Relationship Management) kunnen we onze onze leden gemakkelijker in contact brengen met de geschikte gesprekspartners. Het systeem geeft bijvoorbeeld snel de correcte samenstelling van specifieke mailinglijsten (werkgroepen, taskforces, …). “Het verstrekt bovendien informatie over de aanwezigheid van de verschillende gesprekspartners in de vergaderingen van FEBEM”, legt Ives Corrijn van Qurius uit. “Daarnaast is een vervanging van een personeelslid snel doorgevoerd in de database.”

7

Een federatie van en door de leden Werkgroepen en taskforces zijn de drijvende kracht van FEBEM. Binnen deze groepen ontwikkelen onze leden gemeenschappelijke standpunten over specifieke thema’s uit de sector, zoals gevaarlijk en nietgevaarlijk afval, bouw- en sloopafval, en de kwesties rond kwaliteit, leefmilieu, gezondheid en veiligheid. De Raad van Bestuur van FEBEM analyseert en valideert de standpunten van de werkgroepen. De dertien bestuurders weerspiegelen de diversiteit van de FEBEM-leden. De vergaderingen van de Raad van Bestuur worden voorbereid door het Coördinatiecomité. Ellen Joncheere (ondervoorzitter van FEBEM) en Philippe Marcuz (penningmeester van FEBEM)

Een goed geoliede organisatie Een secretariaat van vijf vaste medewerkers staat in voor de vlotte werking van alle activiteiten van de federatie. Het team organiseert opleidingen en stelt de nieuwsbrieven op, zoals de Newsflash. Het organiseert ook bijeenkomsten met de vertegenwoordigers van overheden en brengt de bedrijven binnen de sector samen tijdens informatiemomenten.

De vijf vaste medewerkers van FEBEM informeren de leden en stimuleren de onderlinge contacten tussen de leden.

Algemene vergadering Raad van Bestuur Coördinatiecomité Werkgroepen

Taskforces

Treatment Sociaal Gevaarlijk afval Communicatie Niet-gevaarlijk afval Wallonië QESH Belshore CGR’s Plastic (met OVB) (met COBEREC) Glas Banden Bouw- en sloopafval Oud papier-karton (met COBEREC)

Heffingen Biomassa Hout Vetten Oliën …

8

Met de steun van COBEREC

Te voet en met de fiets voor het goede doel

Het FEBEM-secretariaat kan op verschillende vlakken rekenen op de steun van de medewerkers van COBEREC: • Sociale onderhandelingen in het kader van het Paritair Comité 142, alsook het bijhorende Sociaal Fonds. • Administratie van het Sociaal Fonds verbonden aan het Paritair Comité 142. • Opvolging van de dossiers over afgedankte van elektrische en elektronische apparaten (AEEA), alsook die van oud papier en karton en plastic.

Eind mei 2011 vaardigde FEBEM 20 sportievelingen af naar de 20 km van Brussel. Onder hen bevond zich Hans Mertens van Best Sorting: “De 20 km van Brussel vormden de ideale gelegenheid om de sportieve instelling van de sector te tonen.” In mei 2011 legde een team van FEBEM-fietsers samen 1.000 km af en zamelde daarmee 5.250 euro in voor de strijd tegen kanker. “Door aan dergelijke acties deel te nemen, willen we iedereen aansporen om meer te bewegen. Neem eens de fiets in plaats van de wagen”, aldus Mathieu Van Damme van Rentec.

De medewerkers van COBEREC staan het FEBEMsecretariaat bij in verschillende expertisedomeinen, zoals AEEA, oud papier en karton en plastic.

9

10 Een federatie met meerdere functies FEBEM vervult een centrale rol in de milieusector. We nemen daarbij meerdere functies op. Eén van onze opdrachten bestaat erin om gemeenschappelijke standpunten te vormen waar al onze leden zich in kunnen vinden. Dit impliceert een nauwe samenwerking met andere federaties. Bovendien vertegenwoordigen we onze leden zowel in binnenals buitenland en houden we hen zo goed mogelijk op de hoogte van de belangrijkste sectorevoluties. Verder maken wij hen het leven gemakkelijker via onze partnerships met gespecialiseerde dienstverleners.

FEBEM is ook aangesloten bij verschillende interprofessionele bedrijfsorganisaties. Wij werken samen met en nemen actief deel aan de debatten in het VBO (Verbond van Belgische Ondernemingen), VOKA (Vlaams netwerk van ondernemingen) en UWE (Union Wallonne des Entreprises). We werken bovendien samen met de interprofessionele organisaties die de middenstand vertegenwoordigen: UNIZO in Vlaanderen en UCM in Wallonië.

FEBEM als werkgeversfederatie

De sector verdedigen en vertegenwoordigen

FEBEM is erkend als werkgeversfederatie. Dit laat ons toe om onze leden te verenigen binnen het Paritair Comité 142. We geven onze leden advies in sociale aangelegenheden en kunnen collectieve arbeidsovereenkomsten afsluiten.

FEBEM zit regelmatig rond de tafel met gewestelijke, nationale en Europese overheidsinstanties. Bovendien onderhouden we goede contacten met de diverse beheerorganisaties die werden opgericht om afvalproducenten op hun plichten te wijzen.

Vertegenwoordiging op Europees niveau FEBEM verdedigt de belangen van haar leden in Europa. Deze vertegenwoordiging wordt steeds belangrijker, aangezien er steeds meer richtlijnen worden opgesteld op Europees niveau.

Gesprekspartner van de Belgische overheidsinstanties We zijn een bevoorrecht gesprekspartner van de regionale en federale overheidsinstanties in België. We spreken regelmatig met OVAM (Openbare Vlaamse Afvalmaatschappij), Leefmilieu Brussel, OWD (Office Wallon des Déchets) en de kabinetten van de gewestelijke ministers van Leefmilieu. We hebben ook goede contacten met de interprofessionele organisaties van de intercommunales: INTERAFVAL in Vlaanderen en COPIDEC in Wallonië.

FEBEM is actief lid van FEAD, de overkoepelende federatie van Europese milieubedrijven. We zitten verschillende werkgroepen voor en vertegenwoordigen FEAD tijdens vergaderingen met de Europese Commissie. In dat kader werken we voorstellen uit voor de Europese Commissie en het Europees Parlement. Binnen FEAD behandelen we tal van thema’s, waaronder de samenwerking/concurrentie tussen openbare en private spelers, end-of-waste van glas, papier en plastic, of het beheer van gevaarlijk afval. Een van onze medewerkers is zeer actief binnen het bestuur van de federatie.

In onze contacten met deze instanties werken we aan een doeltreffende samenwerking tussen onze leden en de openbare actoren in de sector. We werken ook voorstellen uit voor hervormingen en moedigen de autoriteiten bijvoorbeeld aan om bedrijven te steunen die investeren om energie te produceren op basis van biomassa.

10

Standpunten harmoniseren

FEBEM engageert zich ook sterk in drie andere Europese federaties, zoals: • Euroshore, de vereniging voor het beheer van havenafval. • FERVER, de Europese federatie van glasrecyclagebedrijven. Binnen deze federatie vertegenwoordigen we de Belgische sector. We nemen ook de secretariaatsactiviteiten voor onze rekening, alsook de organisatie en opvolging van vergaderingen. • ESRG: European solvent recycling group.

Besprekingen tussen leden organiseren Om de belangen van onze leden zo goed mogelijk te verdedigen naar de buitenwereld (overheid, pers, beheerorganisaties...), is het van essentieel belang om binnen de sector gemeenschappelijke standpunten uit te werken. Dat impliceert een nauwe samenwerking met en tussen onze leden. Daarvoor voorzien we werkgroepen die vier tot vijf keer per jaar samenkomen. Er wordt steeds een verslag opgesteld dat voor iedereen beschikbaar is. De bijeenkomsten vormen de drijvende kracht van FEBEM en geven onze leden de kans om standpunten over specifieke thema’s uit te wisselen. Er bestaan drie soorten werkgroepen: • De horizontale werkgroepen richten zich tot activiteiten die voor al onze leden van belang zijn. De focus ligt niet op een bepaalde afvalstroom, maar op communicatie, kwaliteit, veiligheid of sociale zaken. • De overkoepelende werkgroepen behandelen onderwerpen die betrekking hebben op de verschillende afvalstromen of hun verwerkingsmethodes: gevaarlijk en niet-gevaarlijk afval, treatment en Wallonië. • De gespecialiseerde werkgroepen concentreren zich op onderwerpen die gekoppeld zijn aan een bepaalde afvalstroom: bouw- en sloopafval, grondreiniging, glas, banden, papier en karton, kunststof- en havenafval.

FEBEM zit verschillende werkgroepen voor binnen FEAD, de overkoepelende federatie van Europese milieubedrijven, en vertegenwoordigt ze binnen de Europese Commissie.

Nauwe contacten met beheerorganisaties Onze leden hebben vaak contact met diverse beheerorganisaties over de terugname- en aanvaardingsplichten. Het gaat onder andere over Fost Plus, Recupel, Recytyre en VAL-I-PAC. Vanuit de federatie houden we regelmatig overleg met deze organisaties, zodat ze de behoeften en suggesties van onze leden in rekening kunnen brengen. Samen met deze instanties organiseren we infoavonden voor onze leden.

11

Het succes van werkgroepen De werkgroepen blijven een drijvende kracht binnen de activiteiten van FEBEM. In 2011 namen ongeveer 500 personen deel aan 54 bijeenkomsten van werkgroepen en de Raad van Bestuur van FEBEM (andere vergaderingen rond bepaalde dossiers werden niet meegerekend). De werkgroepen met het grootste aantal deelnemers zijn QESH (Quality, Environment, Safety & Health), Treatment en Bouw- en sloopafval. In 2011 steeg de deelname aan werkgroepen tot gemiddeld 9,1 deelnemers per groep.

FEBEM werkt ook structureel samen met diverse Vlaamse federaties: • Samen met VEB, OVB en VMx hebben we UMIO opgericht, een informele koepelorganisatie die alle Vlaamse milieubedrijven verenigt, inclusief studiebureaus en deskundigen. • We bundelen onze krachten met het platform voor bio-energie van ODE (Organisatie voor Duurzame Energie Vlaanderen) en andere federaties om het ondersteuningsbeleid voor groene energie in Vlaanderen verder te verbeteren. Ook in Wallonië werkt FEBEM samen met meerdere federaties: • De energiekwestie wordt steeds belangrijker, vandaar een versterkte samenwerking met EDORA (de federatie van producenten van hernieuwbare energie). • We werken nauw samen met ASENAS (de federatie van Waalse bodemsaneerders), bijvoorbeeld over de uitgraving van gronden in Wallonië. • We ontwikkelen gezamenlijke initiatieven met FEREDECO (de federatie van Waalse recycleerders van bouwafval).

De werkgroepen vormen het moment bij uitstek voor de leden om ideeën uit te wisselen.

Onze krachten verenigen, ook tussen de federaties onderling Een unaniem standpunt verdedigen, vraagt om een nauwe samenwerking met andere federaties. FEBEM onderhoudt goede contacten met Belgische sectoren werkgeversfederaties en met onze Europese overkoepelende federatie. Bovendien zetten we al jaren samenwerkingsverbanden op met zusterfederaties. In België hebben we een nieuwe organisatie opgericht, namelijk COBEREC FEBEM PAPER. Deze opvolger van COBEREC Paper formaliseert de samenwerking tussen FEBEM en COBEREC.

FEBEM heeft samen met VEB, OVB en VMx een informele koepelorganisatie opgericht die alle Vlaamse milieubedrijven verenigt : UMIO.

12

Partnerships die onze leden het leven gemakkelijker maken Evenementen rond actuele thema’s

FEBEM werkt nauw samen met diverse gespecialiseerde dienstverleners die beantwoorden aan de verwachtingen van de sector. Deze bedrijven bieden advies over milieuwetgeving, informaticaondersteuning, ophaaltechnieken of verwerkingsinstallaties. Via deze partnerships detecteren we snel nieuwe tendensen en breiden we onze kennis van de sector verder uit. Deze informatie delen we dan met onze leden, zodat zij kunnen anticiperen op marktevoluties. Bij deze partnerships ligt de focus op kwaliteit. We selecteren onze partners oordeelkundig en evalueren ze regelmatig.

We organiseren regelmatig evenementen voor onze leden, vaak in samenwerking met partnerorganisaties. In 2011 en 2012 waren er bijvoorbeeld meerdere infodagen en seminaries en avonden over actuele thema’s. De volgende cijfers tonen de populariteit van deze infomomenten aan: • 150 personen woonden het Vlaamse Bodemcongres in Mechelen bij. • 100 mensen namen deel aan twee infoavonden (Wallonië en Vlaanderen) over het charter van RECUPEL. De avonden werden georganiseerd in samenwerking met COBEREC. • De nieuwjaarsreceptie van FEBEM en COBEREC lokte 220 bezoekers.

Onze leden informeren en networking bevorderen We zien het als een belangrijke taak om onze leden te informeren over de evoluties in de sector. Dat doen we onder meer via publicaties en evenementen.

Waals Afvalcongres toont economische opportuniteiten

Meerdere communicaties

Het Waals Afvalcongres, dat we samen met COPIDEC organiseerden, was een regelrecht succes. Meer dan 250 personen kwamen samen in Court-Saint-Etienne om aan te tonen dat de afvalsector een opportuniteit kan bieden voor economische ontwikkeling. Tijdens de namiddag waren er tal van getuigenissen uit de industrie, gekoppeld aan twee debatten over de uitdagingen voor onze sector (groene energie en wettelijke instrumenten). De feedback op het congres was uiterst positief. Bovendien nam meer dan de helft van de deelnemers ’s avonds deel aan het diner.

We communiceren regelmatig via onze elektronische nieuwsbrief FLASH (20 edities in 2011), het tijdschrift FOCUS (2 edities), ons jaarrapport en ons duurzaamheidsrapport.

FEBEM informeert haar leden regelmatig via tal van publicaties.

De deelnemers aan het Waals Afvalcongres konden na afloop van de debatten hun mening geven via een voting-systeem.

13

14 Prosperity “Sorteren aan de bron is IJveren voor een de eerste en voornaamste ondersteuningsbeleid dat investering om de opportuniteiten creëert Het nieuwe materialenbeleid heeft een belangrijke kansen van recyclage impact op de Belgische afval- en milieubedrijven. Ook op economisch vlak. Naarmate steeds meer te maximaliseren.” afvalfracties als grondstoffen doorverkocht kunnen

worden, ontstaan er nieuwe afzetmarkten en dus ook nieuwe inkomstenstromen. Anderzijds, stelt het nieuwe beleid ook uitdagingen. Zo zijn er nieuwe kwaliteitsrichtlijnen nodig en ook investeringen, bijvoorbeeld in moderne sorteerinstallaties. FEBEM staat haar leden bij om elke uitdaging adequaat aan te pakken. Zo ijveren we voor eerlijke concurrentie, bewaken we de kwaliteit van de dienstverlening in de sector en streven we naar marktverruiming. Met succes, zoals ook blijkt uit de realisaties.

Ellen Joncheere General Manager van SITA België en ondervoorzitter van FEBEM

14

“In 2011 zijn bedrijven over heel België gestart met de selectieve inzameling van pmd-afval.” Marktverruiming Meer afzetmarkten voor selectief ingezamelde materialen FEBEM pleit al jaren voor een versterking van de afzet van selectief ingezamelde materialen. Met de invoering van het Vlaamse materialendecreet heeft de overheid onze inspanningen nu ook in beleid omgezet. Zo ontstaat een echt ondersteuningsbeleid dat bedrijven de mogelijkheid geeft om nieuwe activiteiten te ontplooien. Bedrijven starten selectieve pmd-inzameling

Bodembeheerplan voor Wallonië in de maak

Na lang aandringen van FEBEM zijn bedrijven gestart met de selectieve inzameling van plastic, metalen en drankverpakkingen (pmd). Zo komt er een positief gevolg aan de gezamenlijke pmd-campagne van FEBEM en Fost Plus in 2010, waarbij 275 ondernemingen samen 600 ton pmd selectief inzamelden en sorteerden. Fost Plus wil nog verder gaan en zou nog meer financiële steun kunnen aanbieden.

Het Waals Gewest praat al vier jaar over een grondverzetregeling voor het zuidelijk gedeelte van België, deels naar Vlaams model. Samen met ASENAS en CCW heeft FEBEM een gemeenschappelijk standpunt en een basistekst overhandigd aan de Waalse overheid. Steeds meer Waalse gronden gereinigd in Vlaanderen

De verwerking van havenafval blijft groeien

In 2011, groeiden de activiteiten van de Vlaamse centra voor grondreiniging (CGR) met 5%. Zo was er een opmerkelijke stijging van de hoeveelheid fysico-chemisch gereinigde afvalstoffen andere dan grond, en ook het tonnage thermisch gereinigde grond groeide aanzienlijk. De hoeveelheden grond die biologisch of fysico-chemisch werden gereinigd, bleven op hetzelfde niveau of daalden. Bovendien komt deze grond meer en meer uit Wallonië waar de saneringen wel toenamen (tabel 1).

2011 was een goed jaar voor de verwerking van havenafval, zelfs beter dan 2007, het jaar vóór de recessie. In totaal verwerkten onze leden ruim 166.000 m³ afval van bijna 20.000 schepen. De cijfers tonen aan dat de aanpak van de zeehavens van Antwerpen, Gent en Zeebrugge loont. Zij vertaalden de Europese richtlijn voor de verwerking van havenafval zodanig dat schepen hun afval afgeven in de haven, in plaats van te lozen op zee.

2010

2011

Tonnage biologisch gereinigde grond

450.616

427.830

Tonnage fysico-chemisch gereinigde grond

359.370

365.743

Tonnage fysico-chemisch gereinigde afvalstoffen andere dan grond

116.189

174.234

Tonnage thermisch gereinigde grond

34.053

41.160

Totaal # ton gereinigd

960.229

1.008.967

Tabel 1: Tonnage gereinigde grond en personeelsleden in de centra voor grondreiniging (CGR) in Vlaanderen.

15

“FEBEM schrijft mee aan de end-of-waste criteria voor glas. Ook op Europees niveau, sinds de federatie de secretariaatstaken van de Europese Kwaliteitsbewaking zijn afvalfracties geschikt voor doorverfederatie van glasrecy- Wanneer koop? Er zijn meerdere criteria om een afvalstof na de gepaste behandeling als materiaal te beschouclagebedrijven (FERVER) wen. FEBEM heeft verschillende experts afgevaardigd om mee de criteria voor papier, kunststoffen, heeft overgenomen.” glas en compost vast te leggen.

16

Marktgelijkheid Gemeenten verhogen tarieven voor inzameling bedrijfsafval Heel wat Belgische gemeenten zamelen aan een zeer gunstig tarief afval in bij kmo’s. Via OVAM is FEBEM druk blijven zetten op de Vlaamse gemeenten opdat ze de werkelijke kost van de afvalinzameling zouden doorrekenen aan de kmo’s. Dit probleem speelt minder op Waals niveau. In Brussel moet Net Brussel dankzij aandringen van FEBEM btw betalen op haar commerciële activiteiten voor afvalinzameling.

“VAL-I-PAC biedt een premie aan bedrijven die starten met de scheiding van bedrijfsmatige papieren en kartonnen verpakkingen.”

Beperking administratieve lasten Europese kaderrichtlijn De drie Belgische gewesten zijn klaar of volop bezig met de omzetting van de Europese kaderrichtlijn in lokale regelgeving. FEBEM heeft aangedrongen op enkele bijsturingen, zodat de betrokken bedrijven minder administratieve lasten moeten betalen. Premie voor selectieve inzameling papier en karton Op voorstel van FEBEM riep VAL-I-PAC een nieuwe premie in het leven. Voortaan kunnen bedrijven die starten met de scheiding van bedrijfsmatige papieren en kartonnen verpakkingen rekenen op een financiële ondersteuning ter waarde van 100 euro.

17

“Ik zie een groot potentieel weggelegd voor refundable compliance bonds, vooral in de recyclage van bouwen sloopafval, waarbij bedrijven een bepaalde pandsom moeten betalen.” Materialenbeleid biedt Bart Vercauteren Manager bij Deloitte

economische kansen en uitdagingen Het nieuwe materialenbeleid creëert nieuwe afzetmogelijkheden voor selectief ingezamelde materialen. Dat brengt potentieel nieuwe inkomstenstromen met zich mee, maar het werpt ook vragen op. Welke maatregelen worden er genomen om te vermijden dat bedrijven ten onder gaan aan de vereiste investeringen in sorteren en recycleren? Zal de verhoogde aandacht voor recyclage, vooral in Vlaanderen, innovatie in verbrandingsinstallaties en stortplaatsen niet in de weg staan? En zal er een nieuwe consolidatieronde komen in de sector? Bart Vercauteren, manager bij Deloitte, laat zijn licht schijnen op de economische gevolgen van het nieuwe materialenbeleid. Steeds meer grote bedrijven, ook buiten de Belgische afval- en milieusector, springen op de kar van het nieuwe materialenbeleid. Ze investeren in herbruikbare materialen en verkleinen zo hun afhankelijkheid van – de veelal geïmporteerde – primaire materialen. Sommige EU-lidstaten halen nu al een recyclagepercentage van 70 % voor huishoudelijk afval en hoeven nauwelijks enig afval te storten. In Wallonië wordt 92 % van het bedrijfsafval gevaloriseerd. Hoe slagen zij erin om afval-verwerking om te buigen van een kostenpost tot een meerwaardecreatie?

18

Economische instrumenten bevorderen recyclage

Voorbode voor consolidatie?

Heel wat lidstaten hebben economische instrumenten in het leven geroepen om recyclage te bevorderen. Een rapport van de Europese Commissie (Use of economic instruments and waste management performances, 2012) heeft een overzicht gemaakt van de belangrijkste maatregelen. Volgens Bart Vercauteren zitten daar een aantal haalbare opties tussen om de Vlaamse recyclagecijfers te verhogen. “Van de vele instrumenten die in het rapport worden voorgesteld, zie ik het grootste potentieel weggelegd voor refundable compliance bonds, vooral in de recyclage van bouw- en sloopafval”, licht Bart Vercauteren toe. “In dit systeem zouden bedrijven een bepaalde pandsom moeten betalen aan de verantwoordelijke overheidsdienst, afhankelijk van de grootte van hun project. Alleen wanneer aan een bepaald recyclagepercentage voldaan is, krijgt het bedrijf (een deel van) de som terug. De idee gelijkt sterk op de recyclagecertificaten die momenteel in Vlaanderen bestudeerd worden, maar is wellicht nog gemakkelijker uitvoerbaar. Omdat het bijna onmogelijk is om per bedrijf het recyclagepercentage te berekenen, zou de overheid aan elk lid een percentage van de betaalde pandsom kunnen terugbetalen.”

De Europese recyclage- en afvalmarkt kent sinds de crisisperiode een sterke consolidatie die vijfmaal sneller is dan in de bouwsector. Toch blijven er nog heel wat kleine spelers over, zeker in België. “Voor de kleine Belgische spelers die niet meteen actief zijn in het sorteren en recycleren van afval wordt het moeilijk om de investeringen te dragen die nodig zijn om de recyclagedoelstellingen te behalen. Om te kunnen voldoen aan het nieuwe materialenbeleid, moeten zij mogelijk op zoek naar partners of potentiële overnemers”, verklaart Bart Vercauteren. “Aan de andere kant gaan grotere bedrijven in de sector mogelijk kleinere nichespelers met geavanceerde sorteerinstallaties en recyclagekennis willen opkopen om aan de nieuwe vereisten te voldoen. Vandaag zien we al een sterke buitenlandse interesse voor Belgische afvalverwerkende bedrijven, voornamelijk uit Nederland, Duitsland en, in mindere mate, Frankrijk.” Toenemende concurrentie voor afvalverwerking Het materialenbeleid houdt ook potentiële gevaren in voor de concurrentiepositie. Door de focus op de afzet van materialen dreigt de eindverwerking van afval in de vergeethoek te belanden. Er gebeuren nu slechts beperkte investeringen in afvalverbranding of in alternatieve exploitaties van stortplaatsen. Met het nieuwe materialenbeleid dreigt de kans op investeringen compleet te verdwijnen. Dat kan leiden tot een enorme achterstand ten opzichte van modernere afvalverwerkingsinstallaties in de ons omringende EU-landen.

Een andere haalbare optie die wordt vermeld in het Europese rapport is een variabele btw, bijvoorbeeld op gerecycleerd materiaal. “Daarnaast kunnen subsidies voor activiteiten die afval helpen voorkomen perfect de andere initiatieven aanvullen”, aldus Bart Vercauteren.

Bovendien kunnen de vereiste investeringen voor het materialenbeleid ook de concurrentiepositie van de privaatrechtelijke afval- en milieubedrijven tegenover intercommunales aantasten. Sommige intercommunales bieden nu al lagere prijzen aan om bedrijfsafval in te zamelen zodat ze hun capaciteit kunnen optimaliseren. “Er zal dus enige waakzaamheid nodig zijn om de eerlijke concurrentie binnen de sector te verzekeren”, besluit Bart Vercauteren.

19

20 People

“De vraag naar gerecycleerd glas blijft stijgen. In 2011 verwerkten we 170.000 ton glasscherven tot grondstoffen voor de glasverwerkende industrie. Hiervoor passeerde ongeveer 10 kg glas per seconde door onze laadschop.” Brend van de Kerkhoven en Cassie Vercammeren, Maltha

20

Bouwen aan een aantrekkelijke sector

Opleidingen

Het nieuwe materialenbeleid opent de deuren naar nieuwe afzetmarkten. Bijgevolg hebben de Belgische afval- en milieubedrijven nood aan extra technisch-commerciële knowhow om die nieuwe opportuniteiten ten volle te kunnen benutten. Aan de andere kant zal de verhoogde nood aan sorteren ook meer afvalmanipulatie vergen, wat het risico op contaminaties en explosies kan verhogen. Dit kan de huidige negatieve perceptie van het imago en de veiligheid van de sector nog versterken. Daarom blijft FEBEM investeren in studies, opleidingen en outplacement om het menselijke kapitaal binnen de sector te behouden en uit te breiden.

Een overheidsopdracht binnenhalen is niet evident. Daarom organiseerde FEBEM in samenwerking met EBP, een specialist ter zake(www.ebp.be), vier opleidingen over de nieuwe wetgeving voor overheidsopdrachten. We hielden ook een opleiding over e-tendering, zodat onze leden op een succesvolle manier hun offerte elektronisch kunnen indienen.

Efficiënte administratie voor overheidsopdrachten

Veilig omgaan met gevaarlijk afval In 2011, volgden 21 sectormedewerkers de opleiding over het beheer van gevaarlijk afval. De deelnemers leerden op hun eigen werkplek hoe ze veilig moeten omspringen met gevaarlijk afval. FEBEM organiseert de opleiding in samenwerking met SGS.

Studies

Werken in de afval- en milieusector

Veiligheids- en imagostudies als basis voor effectief beleid

In 2011, organiseerde FEBEM zes keer een basisopleiding over onze sector: drie keer in het Nederlands, drie keer in het Frans. In totaal volgden 105 sectormedewerkers de cursussen. Onder de deelnemers zaten zowel mensen die nieuw aan de slag gingen in de sector, als mensen die er al langer actief zijn. Voor beide was het een ideale gelegenheid om meer inzicht te krijgen in bijvoorbeeld de belangrijkste elementen van de milieuwetgeving.

FEBEM wil de verkeerde perceptie van de sector adequaat aanpakken. Om de juiste initiatieven op te zetten, heeft de federatie afgelopen jaar twee studies gelanceerd. Zo kregen vier thesisstudenten van de HogeschoolUniversiteit Brussel de opdracht om een correct beeld te scheppen van de veiligheid van de sector. Dankzij de medewerking van vier FEBEM-leden konden deze studenten zestien ongevallen bestuderen en de daaruit voortvloeiende kosten becijferen. De analyse van de ‘baten’ – geen ongeval maar investering in preventiemaatregelen – en de ‘kosten’ – financiële gevolgen van het ongeval – toonde duidelijk het belang van preventie aan. Daarnaast lanceerde FEBEM ook een imago-onderzoek. Het doel is de perceptie van de sector door de eigen leden en verschillende externe contacten in kaart te brengen.

Het aantal arbeidsongevallen (gemiddelde frequentiegraad, Fg), en de tijdelijke en blijvende arbeidsongeschiktheid kenden in 2011 een lichte daling. De Gemiddelde globale ernstigheidsgraad (Geg) vertoont een stijging, omdat er in 2011 twee dodelijke ongevallen plaatsvonden.

2010

2011

# dodelijk ongeval

0

2

# blijvende ongeschiktheid

27

17

# tijdelijke ongeschiktheid

357

286

Gemiddelde Fg

33,90

29,19

Gemiddelde Weg

0,99

0,88

Gemiddelde Geg

1,56

2,90

# gepresteerde uren

10.544.935

10.396.478

Tabel 2: Kerncijfers ongevallen met minstens een dag afwezigheid.

21

“Tijdens de VLAREMA-opleiding komen de belangrijkste gevolgen van de nieuwe Vlaamse afvalregelgeving voor de FEBEM-leden aan bod.” Leden ingewijd in nieuwe Vlaamse regelgeving De Vlaamse Regering heeft op 17 februari 2012 het Vlaams reglement voor het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen (VLAREMA) goedgekeurd. Het VLAREMA geeft uitvoering aan veel van de principes uit het materialendecreet dat het Vlaams Parlement in december 2011 bekrachtigde. Maar wat betekent dit nu concreet voor de FEBEM-leden? De federatie bundelde de belangrijkste zaken in een opleiding. De afgelopen maanden werd de cursus al acht keer gehouden, waarvan zeven keer bij bedrijven ter plekke, en bijgewoond door 250 deelnemers. De opleiding is ook voorzien in het Frans in november 2012. Chauffeurs testen hun vakbekwaamheid FEBEM organiseerde in samenwerking met de Vereniging voor Verkeersveiligheid (VVV) een cursus voor vrachtwagenchauffeurs. Een veertigtal medewerkers uit de Belgische afval- en milieusector schreven zich via het FEBEM-secretariaat in en konden zo aan een gunstig tarief onder meer de belangrijkste veiligheidsvoorschriften nog eens opfrissen.

Partnerships Raamovereenkomst voor collectief systeem van outplacement In 2011 tekenden de leden van de FEBEM-werkgroep Social met Galilei en Right Management een raamakkoord om een collectief systeem voor outplacement (verplicht bij het ontslag van medewerkers ouder dan 45 jaar) op te zetten. De twee firma’s werden na een doordachte procedure geselecteerd omwille van hun professionele aanpak, beste prijzen en ervaring met federaties. Het raamakkoord geeft beide bureaus de mogelijkheid om vertrouwd te geraken met de sector en geldt voor arbeiders die in het paritair comité 142 (RECUPERATIE) zijn tewerkgesteld. De afgesproken regeling is zowel inhoudelijk als financieel interessant voor de FEBEM-leden.

“FEBEM gaf vrachtwagenchauffeurs de kans om hun vakbekwaamheid te testen tijdens een cursus”

22

23

Aantrekkelijkheid verhogen, personeelsbeleid sturen Imago oppoetsen door interne en externe ingrepen

De afvalsector werft maar moeilijk nieuwe werknemers aan. Dat is het gevolg van haar imago en haar grote behoefte aan mensen voor knelpuntberoepen. Ook de veiligheid blijft een aandachtspunt. Welke stappen kan de sector ondernemen om haar aantrekkelijkheid te verhogen? Hoe kan ze nieuwe werkkrachten aantrekken en behouden? En wat kan outplacement betekenen voor de sector? We spraken met Jan Denys en Joris Trog van de Randstad Group.

Hoe kan de sector de nijpende schaarste aan werkkrachten aanpakken? Jan Denys licht verschillende mogelijkheden toe om de aantrekkelijkheid van een bedrijf intern en extern aan te pakken, zowel op korte als lange termijn. “Een bedrijf kan op korte termijn de interne numerieke flexibiliteit (overuren, ploegenarbeid, …) en functionele flexibiliteit (mobiliteit, opleiding, …) valoriseren, zodat werknemers meer beschikbaar zijn en een grotere diversiteit aan taken aankunnen. Op lange termijn kunnen bedrijven de arbeidsorganisatie en functie-inhoud aanpassen, om competenties zo goed mogelijk in te zetten. Zo kunnen ze taken, waarvoor geen voorkennis vereist is, toewijzen aan andere functieprofielen, zodat specialisten beschikbaar zijn voor de taken waarvoor hun kennis nodig is. Ook rationalisering, of meer werk verzetten met minder mensen, is een oplossing. Verder dient de leer- en ontwikkelingscultuur te worden gestimuleerd, iets wat ook past binnen de ontwikkeling van een retentiebeleid. Tot slot helpt ook een correcte financiële verloning van de medewerkers”, vertelt Jan Denys. “Maar dit is natuurlijk sterk afhankelijk van de markt waarin een bedrijf opereert.”

Aantrekkelijkheid en knelpuntberoepen Uit een door Randstad uitgevoerde studie over de aantrekkelijkheid van de verschillende sectoren blijkt dat de afvalsector achteraan de lijst bengelt (Randstad Award 2012). De enquête peilde naar de belangrijkste criteria in de keuze om voor een bedrijf te werken. Daaruit blijkt dat werknemers in de eerste plaats werkzekerheid (15 %) willen (figuur 1). Op de tweede en derde plaats staan de financiële gezondheid van het bedrijf en het salarispakket (respectievelijk 11,3 en 10,9 %). “De score van de afvalsector kan op deze en andere punten veel beter”, aldus Jan Denys, directeur Corporate Communication and Public Affairs bij Randstad Group. “De sector staat voor een extra uitdaging in de aanwerving van werknemers, omdat ze een hoge nood heeft aan klassieke knelpuntberoepen binnen blue collar, zoals chauffeurs en mechanici, en white collar, zoals technisch-commerciële profielen met een achtergrond in de scheikunde en ervaren dispatchers. Het nieuwe materialenbeleid, waarbij steeds meer afval als product wordt bestempeld voor latere sortering of recyclage, deed de vraag naar knelpuntberoepen waarbij handenarbeid en technische knowhow vereist zijn alleen maar toenemen.”

Maar ook extern kan een bedrijf inspanningen leveren om meer werkkrachten aan te trekken. “Op korte termijn kan het de wervingsinspanningen opdrijven en differentiëren, rekruteren in het buitenland, de selectie-eisen aanpakken, het aanbod van functies aantrekkelijker maken, en een beroep doen op uitzendkrachten, gedetacheerde medewerkers, collegiale inlening of werk uitbesteden. Op lange termijn kan een bedrijf investeren in arbeidscommunicatie,

Werkzekerheid

15,5%

Salarispakket

10,9%

Functie-inhoud

8,8%

Toekomstperspectieven

6,3%

Flexibele werktijden Producten/services

4,7% 2,7%

Diversiteit

2,1%

Internationale carriere

1,9%

Capaciteit om te vernieuwen

1,7%

Figuur 1: Factoren die de keuze van een bedrijf door de werknemer beïnvloeden (Bron: Randstad Award 2012).

24

netwerken met scholen, opleidingsinstellingen en organisaties, en evenementen waar het potentiële werknemers kan vinden. Tot slot is het belangrijk om het imago op te poetsen door te investeren in employer branding, waarbij je als werkgever een positieve, liefst unieke positie bekleedt in de ogen van huidige en potentiële werknemers”, aldus Jan Denys.

Investeren in veiligheid Veiligheid is een belangrijk aandachtspunt in de sector die jaarlijks iets meer dan 529 ongevallen met verlet (waarbij de betrokken medewerker minstens één dag afwezig was) telt (FEBEM Duurzaamheidsrapport 2010). Ook de uitzendkantoren werden in het verleden regelmatig geconfronteerd met ernstige ongevallen. “De blootstelling aan het verkeer, het bedienen van de persen en het ophalen van gevaarlijke producten vormen de voornaamste risico’s”, aldus Joris Trog, preventieadviseur bij Randstad Group. “De afvalbedrijven, maar ook FEBEM en uitzendkantoren deden veel inspanningen wat betreft het onthaal en de opleiding van nieuwe uitzendkrachten vooraleer ze hun werk aanvatten. Bij Randstad testen we bijvoorbeeld de kennis over veiligheid. Wie niet slaagt, moet de e-learning opleiding over veiligheid opnieuw volgen. Zo houden we de arbeidsongevallencijfers mee onder controle en bouwen mee aan de aantrekkelijkheid van de sector.”

Het toenemende strategische belang van outplacement Jan Denys ziet in de aanwerving van nieuwe werkkrachten een belangrijke rol weggelegd voor outplacement. “Outplacement zou een nog algemener onderdeel van de arbeidsmarkt moeten worden. In de plaats van een stevige opzegvergoeding of –termijn, zou het verstandiger zijn te investeren in middelen voor het begeleiden van ontslagen werknemers naar een nieuwe baan. Dat zou een goede zaak zijn voor de ontslagen mensen zelf die op die manier sneller een nieuwe baan vinden, alsook voor de bedrijven die mensen kunnen overnemen met ervaring. Outplacement binnen de sector kan er ook voor zorgen dat ervaren werknemers niet verloren zijn voor de sector”, licht Denys toe.

“Outplacement wordt steeds belangrijker als instrument om nieuwe werkkrachten aan te werven en ervaren werkkrachten binnen de sector te houden.”

“De afvalbedrijven, FEBEM en de uitzendkantoren deden veel inspanningen om nieuwe uitzendkrachten zorgvuldig op te leiden vooraleer ze aan de slag gaan.”

Joris Trog Preventieadviseur bij Randstad Group

Jan Denys Directeur Corporate Communications and Public Affairs bij Randstad Group

25

26 Planet “De invoering van het nieuwe Vlaamse materialendecreet en de VLAREMAregels creëren opportuniteiten voor de Vlaamse milieucoördinatoren om een nieuw afval- en materialenbeleid uit te stippelen voor bedrijven.” Bart Geeraerts Milieucoördinator, SGS Ewacs

26

Maximale duurzaamheid inbouwen

Code Goede Praktijken voor Medisch Afval Na de invoering van de Europese ADR-richtlijn bleken de Vlaamse VLAREA-regels voor het beheer van medisch afval onbruikbaar te zijn. FEBEM ontwikkelde samen met hen een Code Goede Praktijken voor Medisch afval. Op die manier kunnen ze hun inspanningen behouden en omzetten in een competitief voordeel.

De Belgische afval- en milieubedrijven beperken continu de milieu-impact van de consumptie en productie van materialen. Het is een essentieel deel van hun activiteiten: bodemsanering, recyclage, energieproductie op basis van biomassa-afval, enz. Het nieuwe Vlaamse materialenbeleid wil dit nog bevorderen door afval meer en meer te gaan bestempelen als grondstof voor andere industrieën. FEBEM staat haar leden daarin bij door hen de kansen te geven hun processen te optimaliseren en de ecologische voetafdruk te reduceren.

Gerecycleerde vloerpanelen in de uitkijkpost van de olifanten Recyclage is perfect geschikt voor heavy duty toepassingen. Dat beseft ook de Zoo van Antwerpen. In 2011, installeerde de Zoo vloerpanelen uit gerecycleerd kunststofafval van Govaerts Recycling voor de uitkijkpost van de olifanten en voor de paden rondom de shop.

Minder milieu-impact Werken aan een duurzaam materialenbeheer De productie en consumptie van materialen leggen een enorme druk op het milieu. Om de ecologische voetafdruk te verminderen volstaat het niet om slechts één aspect van het materialenbeheer aan te pakken. Door enkel te focussen op het afvalbeheer, bijvoorbeeld, ontstaan er problemen elders in het systeem. Er is dringend nood aan een ingrijpend alternatief. Maar geen Plan B, dat alleen symptomen bestrijdt. FEBEM is een van de stichtende leden van de vzw Plan C, het Vlaams transitienetwerk voor duurzaam materialenbeheer, dat streeft naar een echte revolutie in ons denken en doen. Steun voor energieproductie op basis van biomassa-afval De productie van energie uit biomassa-afval is een belangrijke activiteit om de rendabiliteit van afvalverwerkende installaties te verzekeren. Daarom hebben deze installaties nood aan steun van de overheid. FEBEM bundelt de krachten met de Organisatie voor Duurzame Energie (ODE) en de federatie voor hernieuwbare energie (EDORA) om de belangen van hun leden in deze materie te verdedigen.

“De vloer van de uitkijkpost aan het olifantenpark in de Zoo van Antwerpen bestaat uit gerecycleerd kunststofafval.”

27

Optimalisering processen

Eenheidsreglement voor duurzaam slopen

Inzameling landbouwfolie via AVEVE-verdeelcentra

FEBEM pleit in Vlaanderen al lange tijd voor een eenheidreglement tussen QUAREA en COPRO. Sinds 2012 is dat er nu ook. Het selectief slopen werd verder juridisch verankerd en FEBEM werd betrokken bij de opzet van het ketenbeheersysteem dat voor bouw- en sloopafval de toekomst zal uitstippelen. Dit om de kwaliteit van het ingezamelde afval te verbeteren, zodat het geschikt is voor hoogwaardig hergebruik.

Op vraag van FEBEM heeft OVAM een project opgestart om landbouwfolies meer en beter selectief te gaan inzamelen. Ondertussen zijn er verschillende initiatieven in voorbereiding waarbij landbouwers hun folies kunnen inleveren bij enkele lokale AVEVE-verdeelcentra. In de provincie Luxemburg heeft één van de FEBEM-leden een nieuwe unit opgericht, speciaal voor de verwerking van landbouwfolies.

Er is nu ook een project van start gegaan met enkele grote aannemers om het afval op werven extra te scheiden. FEBEM werkte samen met een aannemersfederatie vijf pictogrammen uit die werfmedewerkers moeten helpen om correct te sorteren. Hernieuwde prioriteit voor inzameling en recyclage van harde kunststoffen Na gesprekken tussen FEBEM en OVAM hebben de inzameling en recyclage van harde kunststoffen een hernieuwde prioriteit gekregen. De overheid bekijkt welke initiatieven ze kan opstarten om kunststoffen nog beter te sorteren aan de bron. Bovendien bekijkt het ook de verschillende opties voor hergebruik van de ingezamelde kunststoffen.

“FEBEM bekijkt met AVEVE of landbouwers hun landbouwfolie kunnen laten inlveren bij een AVEVE-verdeelcentrum in hun buurt.”

In het Waals Gewest is een pilootproject opgezet om in een semi-industriële site onderzoek te doen naar de recycleerbaarheid van kunststoffen. IJveren voor investeringen in afvalverbranding FEBEM blijft vechten voor een correcte behandeling van de verbranding van afval. De inspanningen beginnen stilaan vruchten af te werpen. Hoe langer hoe meer deskundigen beamen dat afvalverbranding een normale industriële activiteit is en de nodige investeringen verdient.

Inzamelhoeveelheden papier en glas Om te kunnen recycleren, moet afval zo veel mogelijk apart worden ingezameld. En net daar zijn wij Belgen zeer goed in. Elk jaar sorteren we steeds beter. Dat blijkt althans uit de jaarlijkse inzamelcijfers. Zo zamelden we in 2011 ongeveer 2.125.000 ton papier in tegenover 1.850.000 ton in 2010. Afgelopen jaar werd maar liefst 405.000 ton vlak glas en verpakkingsglas ingezameld.

“Steeds meer deskundigen erkennen dat afvalverbranding een onmisbare activiteit is.” 28

Stortplaatsen open voor meerdere afvalstromen Na verschillende gesprekken is FEBEM erin geslaagd een visie neer te zetten over de toekomst van de Waalse stortplaatsen. De overheid heeft een studie gelanceerd om nog andere elementen in het debat op te nemen. De nieuwe competentiepool Greenwin lanceerde een onderzoeksproject van ongeveer vijf miljoen euro voor een optimaler beheer van de stortplaatsen. In Vlaanderen hebben FEBEM en OVAM zich beraamd over de toekomst van stortplaatsen. Hierdoor blijft de marktwerking behouden en mogen meer stortplaatsen diverse stromen aanvaarden. Bovendien engageert de Vlaamse overheid zich om innovatie in de stortplaatsen te ondersteunen, onder meer door steun aan het project enhanced landfill mining.

“De Waalse competentiepool Greenwin buigt zich over landfill mining.” Meer duidelijkheid over procedure niet-reinigbare gronden Onder druk van FEBEM werd de Vlaamse procedure voor niet-reinigbare gronden herzien. De nieuwe regel moet een betere classificatie mogelijk maken, zodat gronden die effectief reinigbaar zijn ook gereinigd worden.

29

Milieupolitie controleert naleving wetgeving In 2011 trad het Vlaamse materialendecreet in werking. Begin 2012 ging ook het Vlaamse reglement voor het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen (VLAREMA) in voege. De nieuwe regels brachten veranderingen met zich mee voor de Federale Milieupolitie, die onder meer afvaltransporten controleert. Tijdens haar controles moet ze nu het onderscheid maken tussen afval en end-of-waste materialen. Hoe gaat de milieupolitie hierbij te werk? Wat is de invloed van de nieuwe wetgeving op de controles en de vaststelling van inbreuken? Wat zijn de uitdagingen voor de milieupolitie en wat kunnen de sectorleden doen om de correcte naleving van de nieuwe regels te garanderen? We spraken met Frans Geysels, hoofdcommissaris van de centrale dienst Leefmilieu van de Federale Politie.

Inbreuken opsporen met ECO-formulier afval Bij de controle van een afvaltransport stelt de politieambtenaar het eco-formulier afval (EFA) op. De Federale Milieupolitie controleert in de mate van het mogelijke of wat op papier staat strookt met de werkelijkheid. “Jaarlijks ontvangen we 3.000 tot 4.000 ingevulde eco-formulieren. Die wisselen we uit met de bevoegde regionale en federale administratie. Op basis van de analyse stellen we bij (vermoeden van) een inbreuk een onderzoek in. We gebruiken de expertisedatabank van de EFA’s, die gegevens bevat sinds 1995, voor analyses over wie in België met wat rondrijdt. We gebruiken de databank ook voor operationeel-tactische risicoanalyses naar bedrijven toe. Zo gaan we onder meer na of bepaalde bedrijven systematisch in de fout gaan en of er ’s nachts meer kans is op overtredingen.”

Afval of end-of-waste materiaal?

Jaarlijks 10 % inbreuken op afvaltransporten

De Federale Milieupolitie moet tijdens haar controles afval onderscheiden van end-of-waste materialen, maar dat is niet vanzelfsprekend. “We beschikken niet over voldoende expertise”, legt Frans Geysels uit. “Een ander probleem is dat bedrijven materialen in strijd met de regelgeving opmengen of vermengen om onder bepaalde normen te blijven, zoals de normen voor gevaarlijke afvalstoffen. Wanneer er onduidelijkheid bestaat over de aard van het materiaal, kunnen we een gerechtelijke procedure opstarten.”

Ongeveer 10 % van de EFA’s is in overtreding en leidt tot een proces-verbaal. De meeste overtredingen betreffen wit- en bruingoed, bouwafval, mest, menselijk afval, metaal, hout, biologisch afval en rubber. In 2010 waren er duidelijk meer inbreuken met wit- en bruingoed dan in de voorgaande jaren (tabel 3). Het totaal aantal vastgestelde inbreuken schommelde de laatste jaren tussen 9 en 12 %.

Aard groep

2007

2008

2009

2010

Wit- en Bruingoed

3,70%

17,86%

13,51%

22,22%

Bouwafval

10,00%

18,66%

14,69%

14,64%

Mest

24,24%

21,81%

23,81%

14,14%

Menselijk

16,00%

0,00%

5,26%

13,04%

Metaal

9,58%

14,92%

13,19%

12,20%

Hout

15,49%

10,14%

8,44%

11,76%

Biologisch

9,09%

5,88%

8,02%

11,04%

Rubber

5,26%

13,73%

27,66%

10,00%

Waterzuivering

4,85%

4,26%

4,09%

8,47%

Textiel

2,13%

0,00%

21,74%

8,33%

Chemisch

4,23%

4,00%

7,78%

7,55%

Andere

6,38%

1,54%

0,00%

6,80%

Papier

5,32%

9,32%

6,25%

6,49%

Gemengd

9,60%

5,83%

8,31%

6,18%

Kunststof

5,76%

4,76%

5,52%

6,04%

Glas

0,00%

0,00%

8,62%

5,45%

Eindtotaal

9,71%

11,50%

11,53%

10,50%

30

Tabel 3: Percentage overtredingen met afvaltransporten op basis van ecoformulieren afval tussen 2007 en 2010. De cijfers voor 2011 zijn nog niet bekend.

Nood aan expertise en betere informatiedoorstroming Onder druk van Europa ging de nieuwe wetgeving al in voege in Vlaanderen. De twee andere gewesten werken volop nieuwe wetten uit om te voldoen aan de Europese regels. Zo keurde het Waals Gewest op 9 mei 2012 de Europese kaderrichtlijn goed en voorziet het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de invoering ervan in de nabije toekomst. De uitvoering van deze nieuwe regels heeft belangrijke tekortkomingen, omdat de politiediensten zelf niet steeds het onderscheid kunnen maken tussen afval en materialen. Frans Geysels ziet een aantal oplossingen om de catalogisering te bevorderen. “Om te beginnen hebben we nood aan de expertise van specialisten. Een mogelijke oplossing zijn gezamenlijke controleacties met specialisten van de douane of de administratieve milieudiensten, zoals OVAM of de milieu-inspectie. Zij kunnen ook laboratoriumanalyses vorderen wanneer dat nodig is. Ten tweede ijveren we voor goede contacten met de afvalsector zelf. Tot slot willen we een goede informatiedoorstroming over de materie van de gewesten, de politie, de douane, de administratie, de sector, en de nationale en internationale overheden.” Momenteel wordt gewerkt aan hulpmiddelen om het onderscheid tussen afval en materialen te vereenvoudigen voor de politiediensten. “Er komen in de toekomst richtlijnen voor verschillende soorten afval. Die kunnen helpen, mits de expertise, ondersteuning en informatiedoorstroming verbeteren”, aldus Frans Geysels. “Er komen ook fiches over verschillende soorten afval, die we samen met OVAM opstelden. Er zijn al zo’n twintig fiches die ook voor niet-experts vlot begrijpbaar zijn. Die kunnen politie en douane helpen om risicosituaties sneller te detecteren. We hopen dat de fiches op termijn ook internationaal worden gebruikt.” Maar ook de controles van de afvaltransporten zelf kunnen efficiënter. “We stellen voor om afvaltransporten te voorzien van een bord dat duidelijk maakt dat ze afval vervoeren. In Duitsland bijvoorbeeld rijden afvaltransporten met een A-bord rond dat zichtbaar is aangebracht op de vrachtwagen. Op die manier kunnen we tijdens controles vlot afvaltransporten opmerken en houden we niet onnodig andere transporten tegen. Dat zal het werk voor ons en de afvalbedrijven aanzienlijk verlichten”, besluit Frans Geysels.

“Afval kost de industrie meestal geld, terwijl endof-waste materialen doorgaans geld opbrengen. Dat maakt misbruik van het nieuwe materialenbeleid aanlokkelijk.”

Frans Geysels Hoofdcommissaris van de centrale dienst Leefmilieu van de Federale Politie

“Om een correct onderscheid te maken tussen afval en end-of-waste materialen, hebben we in de eerste plaats nood aan de expertise van specialisten.”

31

De veiligheid van de consumenten garanderen “De federale overheid moet de veiligheid van secundaire stoffen garanderen. Dat kan onder meer door het gehalte aan zware metalen in grondstoffen te controleren. Zo kunnen we maatregelen nemen die de kwaliteit van de grondstoffen – primaire en secundaire – regelen en zo het vrij verkeer ervan verzekeren. De federale overheden onderzoeken ook de Europese criteria en voorwaarden voor declassering, zodat ze, indien nodig, de gewestelijke regelgeving kunnen aanvullen. Het accent ligt daarbij op veiligheid voor de consumenten en een zo gering mogelijke impact op het milieu. Tot op vandaag hebben de federale instanties slechts enkele recyclageprocessen stilgelegd omwille van de aanwezigheid – en dus het risico op verspreiding – van stoffen die gevaarlijk zijn voor de gebruikers en de bevolking.”

Producten en materialen die aan het einde van hun levenscyclus zijn gekomen, belanden steeds meer als secundaire grondstof in de productiecyclus. Deze end-of-waste impliceert een nauwe samenwerking tussen de federale en de gewestelijke autoriteiten. Dat geldt ook voor de implementatie van de Europese normen die de duurzaamheid van materialen moeten bevorderen. Denis Pohl, Diensthoofd Productenbeleid van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, legt uit dat deze implementatie niet altijd van een leien dakje loopt. En dat de veiligheid van de consumenten een topprioriteit is voor de autoriteiten. Elke afvalstof als nieuwe grondstof End-of-waste bestaat erin een product of materiaal dat einde levensduur is niet langer als afvalstof te beschouwen, maar als secundaire grondstof voor de productie van een nieuw product. Deze benadering heeft in 2011 verder ingang gevonden. Zo mogen volgens het Waals en het Vlaams Gewest bepaalde afvalstoffen/secundaire stoffen al hergebruikt worden voor de productie van nieuwe producten. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wacht op bijkomende richtlijnen van Europa. De verdeling van de bevoegdheden tussen de verschillende Belgische overheidsniveaus stelt echter uitdagingen op reglementair vlak. “In België zijn afvalstoffen een bevoegdheid voor de gewesten; producten daarentegen zijn een federale bevoegdheid”, legt Denis Pohl uit. “End-of-waste vraagt dus om een nauwe samenwerking tussen de verschillende overheidsniveaus. Die rol is weggelegd voor het CCIM dat de regionale en federale instanties rond de tafel brengt.” (zie kader CCIM)

Bepaalde stromen van dichtbij opvolgen De toezichthoudende rol situeert zich op twee niveaus. Het eerste niveau impliceert het toezicht op de afvalstromen. In eerste instantie heeft end-ofwaste betrekking op metalen (ijzer, staal, aluminium), glas, koper, papier, compost-digestaat en plastic. Bepaalde afvalstromen, zoals glas, geven weinig problemen. Verglazing is immers een uitstekende methode om afval te verwerken. Idem voor metaal: het omsmelten bij hoge temperatuur, schakelt een hele reeks potentiële organische verontreinigende stoffen uit.

Toezichthoudende rol van het federale niveau Denis Pohl merkt op dat de gewesten ook bevoegd zijn voor het industrieel beleid. Zij zijn gestart met de ontwikkeling van ‘industriële ecosystemen’ waarin afvalstoffen, subproducten of coproducten idealiter het industriële proces voeden om een nieuw product te creëren. Maar houdt het end-of-waste schema van de gewesten geen risico in voor de bevolking? Op dit niveau is een toezichthoudende rol weggeleegd voor de federale overheidsinstanties.

Expertise die de hele productlevenscyclus dekt De FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu verenigt alle bevoegdheden voor het op de markt brengen van producten (zoals verpakkingen) om de gezondheid van mens en milieu te beschermen. Daarbij neemt de FOD de hele levenscyclus van de producten in overweging, inclusief de gevolgen en actoren. Het doet vooral een beroep op vier instrumenten om haar beleid in de praktijk te brengen: wetgeving, eco-labels, sectorakkoorden en communicatiecampagnes.

32

“Andere stromen vereisen een strikter toezicht”, aldus Denis Pohl. “Dat is het geval met inert afval, bouwafval en vooral kunststoffen. Zo worden bepaalde zware metalen toegevoegd aan kunststoffen om specifieke kleuren te bekomen. De residu’s van deze metalen kunnen een probleem vormen bij hergebruik als secundaire grondstof.” Verplichte recyclage van verpakkingen Het tweede niveau heeft betrekking op het duurzame karakter van verpakkingen. De productnormen leggen bepaalde verplichtingen op. De Europese Richtlijn (1994/62/EG) bijvoorbeeld bepaalt dat elke verpakking recycleerbaar, herbruikbaar, composteerbaar of energetisch valoriseerbaar moet zijn. De verwerking van afgedankte verpakkingen mag bovendien de bestaande recyclageprocessen niet verstoren. “Hoewel een dergelijke norm wenselijk is, is het niet vanzelfsprekend om hem te interpreteren en toe te passen op het vlak van recycleerbaarheid”, verklaart Denis Pohl. “In theorie, zijn bijna alle materialen recycleerbaar. De norm laat dan ook niet toe dat bepaalde verpakkingen, die zogezegd recycleerbaar zijn (zoals gekleurde PET) maar in de praktijk nooit worden gerecycleerd, worden weggegooid. Eerder dan de theoretische recycleerbaarheid, lijkt het ons belangrijk om de reële recycleerbaarheid in acht te nemen, aangezien die rekening houdt met alle modaliteiten en het potentieel van het huidige systeem.” Er bestaat een comité dat de Europese lidstaten en de Europese Commissie verenigt om de implementatie van de Richtlijn en de praktische toepassing van recycleerbaarheid te bespreken.

“De federale overheid speelt voornamelijk een toezichthoudende rol om de consumenten de garantie te kunnen bieden op veilige producten en verpakkingen.” Denis Pohl Dienstchef Productenbeleid bij de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu

Het CCIM snijdt de dossiers over end-of-waste aan De FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu komt regelmatig samen met het OWD, Leefmilieu Brussel en OVAM om dossiers betreffende end-of-waste te bespreken. Deze besprekingen vinden plaats binnen de bestuursgroepen van het Coördinatiecomité Internationaal Milieubeleid (CCIM). Het CCIM wordt onderverdeeld in thematische stuurgroepen die de betrokken autoriteiten verenigen om een gemeenschappelijk Belgisch standpunt uit te werken.

33

Onze leden AFVALBEHEER Meer info op onze website! www.febem-fege.be A&S Energie – 8780 Oostrozebeke www.a-s-energie.be A.B.R. - 1850 Grimbergen www.demeuter.be Accurec - 3980 Tessenderlo www.accurec.be Adams Polendam 2340 Beerse www.adams-massenhoven.be Adensol – 9120 Beveren-Waas www.adensol.eu Aerts Jan Containerdienst 2160 Wommelgem www.aerts-containers.be Alfamet - 9200 Dendermonde www.alfamet.be Alvin – 7012 Jemappes Amacro – 1654 Huizingen www.amacro.be André Celis Containers & Recyclage 3210 Lubbeek www.celis.be Antwerp Tank Cleaning ATC 2030 Antwerpen – www.vanloon.be AOP Antwerpse Oudpapier-centrale 2660 Hoboken Apparec - 2830 Tisselt-Willebroek www.apparec.be Assainissement Decottignies 7623 Rongy – www. vidange2000.be Atravet – 9160 Lokeren www.atravet.be AVR België – 2400 Mol www.avr-belgie.be BAM Wallonie – 4053 Chaudfontaine www.bamwallonie.be Bel Fibres 7022 Hyon

Bio Oil Recycling – 8200 Brugge www.allvet.be Biomass Center – 8900 Ieper www.biomasscenter.be Bionerga 3740 Bilzen / 3630 Maasmechelen www.bionerga.be

Corvers – 3583 Beringen www.sita.be

Eurofat - 8552 Zwevegem-Moen

Despriet Gebroeders 8530 Harelbeke www.desprietgebroeders.be

Eurowaste - 2000 Antwerpen www.eurowaste.be

De Bree Solutions 9990 Maldegem www.debree.be

Fim P&R – 2260 Westerlo www.fim.be

De Coninck – 3020 Veltem www.de-coninck.be

BLC-group – 9600 Ronse www.containerdienst-bert.be

De Coster Dominique 3530 Houthalen-Helchteren www.decosternv.be

Bongaerts Recycling – 3990 Peer

De Dijcker Recycling 2860 Puurs www.ddrecycling.be

BOS – 2030 Antwerpen Broeckx Plastic Recycling NL-5085 ET Esbeek www.broekcx.nl

De Kock E. – 3090 Overijse www.dekock.info

Bruco Containers – 2110 Wijnegem www.bruco.containers.com

Demets Containers – 1120 Brussel www.sita.be

Brussel Recyclage – 1190 Brussel

De Meuter G&A 1740 Ternat www.demeuter.be

Belgian Scrap Terminal 2830 Willebroek www.belgianscrap.com

De Neef Chemical Processing 2220 Heist-op-den-Berg www.dncp.be

Buchen Industrial Services 7170 Manage – www.buchen.net

De Vocht - 2840 Reet www.de-vocht.be

Cabay Transport 7110 Houdeng-Goegnies www.cabaytransport.be

Dilissen Transport – 3900 Overpelt www.dilissen-transport.com

Campine Recycling 2340 Beerse www.campine.be

Doopa – 8800 Roeselare www.doopa.be

Carmeuse – 5300 Andenne www.carmeuse.be

Duferco Diversification 7100 La Louvière www.duferco.be

CETB - 7141 Carnières www.sita.be

Ecomac - 3990 Linde-Peer www.groupmachiels.com

Chap-Yt – 2960 Sint Lenaerts www.chap-yt.eu

Ecosmart - 2870 Puurs www.vangansewinkel.com Edelchemie – 3650 Dilsen www.edelchemie.be

Cimenteries CBR 1170 Brussel www.cbr.be

Ekol - 3530 HouthalenHelchteren www.ekol.be

Cogal – 9100 St.-Niklaas www.cogal.be of www.dehon.com

EKP Recycling 2860 St Katelijne Waver www.jacobsbeton.be

Cogetrina – 7522 Marquain www.dufour.be

Electrawinds – 8400 Oostende www.electrawinds.be

Comet Tyre Recycling 6200 Chatelet – www.cometsambre.be

Eneco België - 2800 Mechelen www.eneco.be

34

Foronex – 8710 Wielsbeke www.foronex.com Frimpex - 3370 Boutersem Garwig – 8650 Houthulst www.garwig.be Geldof - 8560 Wevelgem www.geldof-recycling.be Gemini Corporation 2050 Antwerpen www.geminicorp.be General Plastics International D-24558 Henstedt-Ulzburg http://gpigmbh.blogspot.com Geocycle - 7181 Seneffe www.geocycle.be Geo-Milieu - 2440 Geel www.geo-groep.com Gielen Container Service 3600 Genk www.gielen-recyclage.be Gilgemyn oudpapierbedrijf 8560 Wevelgem Govaerts Recycling 3570 Alken www.govaplast.com GRCT – 2270 Herenthout www.grct.be GRL - 3560 Lummen www.grl.be GRV - 8800 Roeselare www.vanheede.com HCI - 2950 Kapellen www.hci.be Hallurec F – 59250 Halluin www.plasticollect.com Henri Containerdienst 3300 Tienen www.henricontainerdienst.be High 5 recycling – 2030 Antwerpen www.high5recycling.com Holcim Belgique 7034 Obourg www.holcim.be

Hoslet - 1325 Chaumont-Gistoux www.sita.be Houtrecyclage Vandendriessche – 8900 Ieper – www.houtrecyclage.be

Marpos – 8380 Dudzele Matco - 8790 Waregem www.matco.be Matco Glas - 8710 Wielsbeke

IEH Recycling – 2310 Rijkevorsel www.iehrecyclingbelgium.com

M.C.A. Recycling – 1190 Vorst www.mca-recycling.com

Inafzo - 8980 Zonnebeke

MCR - 2627 Schelle

Indaver – 2800 Mechelen www.indaver.be

M.E.C. nv – 8500 Kortrijk

Ivo Van den Bosch Containerdienst 2520 Ranst www.ivovandenbosch.be

Kargro Group 2920 Kalmthout www.tyreplan.be

MTD Milieutechnieken 2270 Herenthout www.mtd-etec.com

Kayak Maritime Services 2000 Antwerpen

New West Gypsum Recycling 9130 Kallo – www.nwgypsum.com

Kempisch Recyclage Bedrijf 2340 Beerse www.krb-glasscollecting.be Klerk’s Plastic Recycling (KPR) 2320 Hoogstraten www.hyplast.be Kunststof Recycling Van Werven 2350 Vosselaar – www.vanwerven.nl Lammertyn.net – 9070 Destelbergen www.lammertyn.net Laureys Peter – 9200 Dendermonde www.peterlaureys.be Lavatra – 8930 Lauwe Lhoist Recherche & Développement 1342 Ottignies – www.lhoist.com MAC – 2030 Antwerpen Machiels - 3500 Hasselt www.groupmachiels.com

Plastirec – 2330 Merksplas www.plastirec.be

Revatech - 4480 Engis www.revatech.be

PROGRA – 2235 Hulshout www.belgras.be

Rik’s Plastics – 3600 Genk www.riksplastics.com

Protelux – 6880 Bertrix

Romarco – 9240 Zele www.romarco.be

Ravago Production 2370 Arendonk www.ravago.be

Molok – 3530 Houthalen www.molok.-benelux.com Monseu 1440 Braine le Chateau

Repaper – 2910 Essen

Put Boudewijn & zoon 3581 Beverlo www.putboudewijn.be

Minérale - 6042 Lodelinsart

Jeritop - 8760 Meulebeke www.jeritop.be

Plasticollect – F-59250 Halluin www.plasticollect.com

R.D. Recycling – 3530 Houthalen www.rdrecycling.be

SAF Recyclage - 9990 Maldegem

Renovius – 3900 Overpelt www.renovius.be Revabo – 2990 Wuustwezel www.hensnv.be Recoval Belgium – 6240 Farciennes www.trcnv.be

Oostvlaams Milieubeheer OVMB - 9042 Gent www.ovmb.be

Recupa – 1070 Bruxelles Recup-Oil 8770 Ingelmunster

Op de Beeck – 2288 Bouwel www.odbeeck.be

Seos Plastic Recycling 4600 Verviers Sermar – 2600 Berchem www.sermar.be SGS Ewacs - 9120 Beveren-Melsele www.be.sgs.com SHANKS sa - 1435 Mont-St-Guibert www.shanks.be SHANKS Vlaanderen 8800 Roeselare www.shanks.be Silvamo - 8800 Roeselare

Oriental Recycling 2230 Oevel www.orientalrecycling.com

Recyc-Oil - 8710 Wielsbeke www.recyc-oil.be

SIMS Recycling Solutions 9100 Sint-Niklaas www.sims-group.com

Recydel - 4020 Wandre www.vangansewinkel.com

SITA - 2340 Beerse www.sita.be

Oud Papier Jozef Michel 2920 Kalmthout

Recyfood – 3560 Lummen www.recyfood.be

Out of Use – 3200 Aarschot www.outofuse.com

Recyfuel – 4480 Engis www.recyfuel.be

SITA Treatment 1180 Brussel www.sita.be

Recygom – 4821 Andrimont www.sita.be

Pack2pack – 8800 Rumbeke www.pack2pack.com Papnam – 5060 Auvelais

Recyper - 9100 Sint-Niklaas www.sita.be

Maintenance Industrielle Walonne 7971 Basècles

Phoenix Plus – 1348 Louvain-la-Neuve www.phoenix-plus.be

Remo Milieubeheer - 3530 Houthalen www.groupmachiels.com

Maltha - 3920 Lommel www.maltha.nl

Pieck Containers - 3290 Tessenderlo www.sita.be

REMONDIS - 4041 Milmort www.remondis.be

Marpobel – 2030 Antwerpen

Rumst Recycling – 2840 Rumst Rymoplast - 3920 Lommel www.morssinkhofplastics.nl

Recmix – 3800 Sint-Truiden

OCS - ATM - 2170 Antwerpen www.atmmoerdijk.nl

Rulo – 7742 Hérinnes-lez-Pecq www.rulo.be

RCMD - 9870 Zulte www.rcmd.be

Recma - 4100 Seraing

Norland – 5300 Andenne www.sita.be

Re-Tyre – 3920 Lommel

Rendac – 9470 Denderleeuw www.rendac.com

Pirobouw - 2900 Schoten www.pirobouw.com

35

SITA Wallonie 4460 Grâce-Hollogne www.sita.be Smet Jet – 2260 Oevel www.edelweissnv.be Smurfit Kappa 2170 Merksem www.smurfitkappa.com Soborel - 3550 Heusden-Zolder www.vangansewinkel.com Socaplast – 1840 Londerzeel www.socaplast.be

Sodever - 1420 Braine l’Alleud Soraf – 2840 Rumst www.ljanssens.be

Vanheede Biomass Solutions - 7040 Quévy www.vanheede.com

Soret – 1560 Hoeilaart

Vanheede Environment Group - 8940 Wervik www.vanheede.com

Soreplastic – 6971 Champlon www.soreplastic.com

Vanheede Landfill Solutions - 8800 Roeselare www.vanheede.com

SO.TRA.EX – 4700 Eupen www.sotraex.com

Van Moer H & Zn 9120 Melsele www.vanmoerh.be

Spanin – 8780 Oostrozebeke www.indaver.be Stallaert Recycling - 1800 Vilvoorde www.stallaert.be Stevan - 8860 Lendelede www.stevan.be Stok&Co - 3530 Houthalen-Helchteren www.vangansewinkel.com Stora Enso Langerbrugge 9000 Gent www.storaenso.com SVK – 9100 Sint-Niklaas www.svk.be Tellgnosis 2860 Sint-Katelijne-Waver

Bioterra - 3660 Opglabbeek www.bioterra.be Bosatec - 3600 Genk www.groupmachiels.com Bremcon – 2070 Zwijndrecht www.bremcon.be

Van Werven Kunststof Recycling - 2350 Vosselaar www.vanwerven.nl

BSV – 8530 Harelbeke www.bsv-nv.be De Bree Solutions - 9990 Maldegem www.debree.be

Veolia ES MRC 2030 Antwerpen www.veolia-es.be

Envisan – 9308 HofstadeAalst www.envisan.com

Verpola - 8000 Brugge www.verpola.be

Vlar Papier – 2830 Tisselt www.storaenso.com

Tri-Terre SAFS – 4040 Herstal

Vosselaarse Oud Papier Centrale - 2330 Merksplas www.vopc.be

Vandewiele Recycling – 8470 Gistel www.houtmolen.be

Ballast Nydam env. Engineering 2321 Meer – www.bnee.eu

Veko Recycling – 8760 Meulebeke www.jeritop.be

Transcoma – 3600 Genk www.transcoma.be

Valomac 1850 Grimbergen www.sita.be

AWS - 2860 Sint-Katelijne-Waver www.aws.eu

Van Puijfelik – NL 4815 CD Breda www.vanpuijfelik.nl

Vidts Recycling – 7822 Ghislenghien www.vidtsrecycling.be

Vaco Containerdienst 2950 Kapellen www.vangansewinkel.com

Aclagro - 9032 Wondelgem www.aclagro.be

Van Pelt Containerbedrijf 2900 Schoten www.vanpelt-nv.be

Thomé H. & Fils – 1730 Mollem

TWZ - 9940 Evergem www.twz.be

CENTRA VOOR GRONDRECYCLAGE Meer info op onze website! www.febem-fege.be

GRC-Kallo – 9130 Kallo www.decnv.com Grondreinigingscentrum Limburg 3560 Lummen www.carmans.be OCS - ATM - 2170 Antwerpen www.atmmoerdijk.nl

Vulsteke & Verbeke 8970 Poperinge www.vulsteke-verbeke.be

SHANKS Vlaanderen 9042 Gent www.shanks.be

W-cycle - 1500 Halle www.colruyt.be

SITA Remediation 1850 Grimbergen www.sitaremediation.be

West Waste Treatment 8600 Diksmuide www.wwt.be

Stadsbader-Flamand 8530 Harelbeke www.stadsbader.com

WOS – 3600 Genk www.wos-genk.be

Van Gansewinkel - 2870 Puurs www.vangansewinkel.com Van Gansewinkel - 9300 Aalst www.vangansewinkel.com Van Gansewinkel – 9900 Eeklo www.vangansewinkel.com

36

Onze partners FEBEM werkt nauw samen met bedrijven die gespecialiseerde services verlenen op maat van onze sector. Dat gaat van de levering van afvalcontainers en afvalverwerkingsmachines tot advies over milieuwetgeving en IT-ondersteuning. Deze partnerships bieden de nodige ondersteuning voor de verdere professionaliseren van onze sector.

B O VA environmental consulting

Ruime ervaring en expertise in: Stortplaatsbeheer

(erkend deskundige, inrichtings- en afwerkingsplannen, ...)

Studies TOP, grondreiniging en baggerwerken

(inrichting, ...)

Afvalstoffenstudies en -beheer (optimalisatie beheer, gebruikscertificaten, ...) Haalbaarheidstudies

(milieutechn., fin.-econ., maatsch. aanvaardbaarheid, ...)

Milieueffectenrapporten

(MER, ontheffingsnota’s, ...)

Milieueffectenstudies

(impactbepaling, remediërende maatregelen, ...)

Milieucoördinator

(extern, bijstand, ...)

Milieuvergunning

(opmaak, begeleiding, ...)

Milieuauditing

(due diligence, compliance, ...)

Bodemstudies

(erkend Bodemsaneringsdeskundige type II)

Bodemonderzoeken

(oriënterende en beschrijvende bodemonderzoeken)

Bodemsaneringsprojecten Grondverzetstudies Second opinions

(ook begeleiding van saneringswerken) (technisch verslag, studie ontvangend terrein, ...) (bodemonderzoeken, milieumanagement, ...)

Authority engineering Expertise en bemiddeling

(haalbaarheid, onderbouwing, overleg overheden, ...) (conflictbemiddeling, ...)

Geert Bogaert, GSM 0495 274 185 - [email protected] Wellingstraat 102 - B-9070 Destelbergen Tel. 09/328.11.40 - Fax 09/328.11.50 Wetenschapspark 1 (Greenbridge, Plassendale I) - B-8400 Oostende Tel. 059 33 92 51 - Fax 059 33 92 59

GZ-Zone 8, Oosterring 23, B-3600 Genk Telefoon 089 - 623830 / Fax089 - 623829 E-mail: [email protected] www.terbergmachines.nl

Wij produceren slijtdelen  Een competente contactpersoon bij u in de buurt  Meten en advies bij u ter plaatse  Alleen bij CRACO: Premium-slijtvast staal CRACOX 400 tot CRACOX 650  Altijd leveringsmogelijkheden dankzij enorme voorraad ®

®

CRACO Belgïe Stefan van Marcke GSM 0498-515363 [email protected]

The reflection of quality

driven by quality

DAF Trucks België • Telefoon: 03/710.14.11 • Telefax: 03/710.14.02 • www.daf.be • Geef voorrang aan veiligheid

HERTSENS TRANSPORT NV

Heirbaan 9,

9150 KRUIBEKE

T 03/250.12.20 F 03/250.12.24 www.hertsens.eu [email protected]

Als het om correcte service gaat

K WA L I T E I T O P W E G EN ROUTE POUR LA QUALITE

hoogkwalitatieve machines bedrijfszekerheid service 24/24 u. wisselstukkenbeheer onderhoud klantvriendelijkheid

machines de haut qualité fiabilité service 24/24h. gestion de pièces de rechange entretien acceuil clientèle

Geen loze woorden maar bij ons een dagdagelijkse opdracht.

Ne sont pas des vaines paroles mais notre mission journalière.

www.schmidt-belgium.be

SCHMIDT BELGIUM SCHMIDT BELGIQUE

Boomsesteenweg 74 - B 2630 Aartselaar Route de Wavre 110 - B 4280 Hannut

www.schmidt-belgique.be

Tel.: +32(0)3 458 15 85 Tel.: +32(0)19 65 76 32

Fax: +32(0)3 458 18 25 e-mail: [email protected] Fax: +32(0)19 65 76 33 e-mail: [email protected]

• LABORATOIRES • MESURES D'AIR • REACH & SDS • CONSEILS ENVIRONNEMENTAUX • ÉTUDES DE SÉCURITÉ • ESSAIS GÉOTECHNIQUES • ACOUSTIQUE & VIBRATIONS SGS IS THE WORLD’S LEADING INSPECTION, VERIFICATION, TESTING AND CERTIFICATION COMPANY

[email protected] www.be.sgs.com

WHEN YOU NEED TO BE SURE

adv SGS-febem_3.indd 1

5/11/10 11:26

It’s not a waste to sort !

P

sort it all in one pass

P

save space

P

limit costs

P

reduce energy

[email protected] | www.bestsorting.com