20/02/2014
Ouderenzorg Uitdagingen en opportuniteiten Peter Degadt, gedelegeerd bestuurder Seminarie “Zon en schaduw van de derde levensfase” UDL KU Leuven KULAK, 20 februari 2014
Overzicht 1. De wereld waarin we leven • Hoera, we vergrijzen! • Financiering onder druk • Personeel gevraagd • Babyboomers gaan met pensioen 2. Zorg in de toekomst: tendensen • Twee tendensen verzoenen • Zorgverstrekkers: andere rollen • De mobiele revolutie 3. Een nieuw zorgmodel • De patiënt als vertrekpunt • Netwerken • Coördinatie van de zorg • Eén dossier per patiënt • Financiering: maatschappelijke keuzes maken
1
20/02/2014
Hoera, we vergrijzen!
ontgroening
vergrijzing
verwitting
3
Hogere levensverwachting: grotendeels kwaliteitsvolle jaren!
2
20/02/2014
Vergrijzing: enkele cijfers In België 2010
2020
2050
65+
100
119
173
80+
100
121 + 110.700
233 + 711.660
2010
2020
2050
65+
100
120
172
80+
100
130 + 92.600
253 + 475.400
In Vlaanderen
Bron: federaal planbureau dec 2011
Mate van vergrijzing per gemeente: Vlaanderen Rood = meest vergrijsd Blauw = minst vergrijsd
3
20/02/2014
West‐Vlaanderen: 2012
West‐Vlaanderen: 2022
4
20/02/2014
West‐Vlaanderen 2012
2022
Financiering onder druk
Op zoek naar besparingen 3,5 miljard in 2013 8 miljard in 2014
5
20/02/2014
Financiering onder druk • Evolutie kost vergrijzing op lange termijn van 25,3% van het BBP in 2011 naar 31,4% in 2060 • pensioenen stijgen met 4,6 bp • gezondheidszorg met 3 bp
• Medische technologie • Research ↑ • Kwaliteit ↑ • Doelgroep ↓ dus kost/capita ↑
• Willingness to pay? • Voor eigen zorg • Niet voor solidaire zorg (?) bp = basispunten Bron: Rapport vergrijzingscommissie, okt 2012
6
20/02/2014
Betaalbaarheid bedreigd • Patiënt betaalt nu 26% van de factuur zelf • Hospitalisatieverzekeringen • Bijna 8 miljoen Belgen • Grote verschillen in premies en dekking
• Solidaire systeem lijkt zijn evidentie te verliezen • Grote verschillen in de pensioenen (dringende hervorming stelsel nodig…)
Commercialisering van de zorg?
7
20/02/2014
Leiedal totaal bevolking totaal 80 + aandeel 80+ tov bevolking
Vlaanderen totaal bevolking totaal 80 + aandeel 80+ tov bevolking
2012
2017
2030
299.445
303.247
303.784
17.745
19.816
23.979
5,93%
6,53%
7,89%
2012
2017
2030
6.315.551
6.486.267
6.619.961
338.041
379.251
472.037
5,35%
5,85%
7,13%
Meer 80‐plussers in Vlaanderen dan in Wallonië en Brussel Meer 80‐plussers in Zuis‐West‐Vlaanderen dan in de rest van Vlaanderen
Zorgpersoneel • Tegen 2014 verwacht de Vlaamse overheid 60.000 extra jobs in gezondheid en welzijn • Volledig scheefgegroeide leeftijdspiramide Groep 55‐65 jaar
Groep 15‐25 jaar
2000
100
112
2010
100
94
2020
100
78
• War for talent: concurrentie tussen sectoren en voorzieningen onderling • Studentenaantallen voor zorgberoepen stijgen, maar onvoldoende om aan de vervangingsvraag en de nood aan nieuwe jobs te voldoen
8
20/02/2014
Veranderend artsenberoep
→ 38% → 62%
9
20/02/2014
Artsen • Artsenkorps veroudert en vervrouwelijkt • Jonge artsen vragen een betere work‐life balans • Meer en meer artsen vluchten uit het ziekenhuis en werken enkel in een privé‐praktijk • Tekorten aan ziekenhuisartsen voor bepaalde disciplines: kinderartsen, geriaters, psychiaters…
Mantelzorgers Minder mantelzorgers beschikbaar door: Langer werken Verdunning sociaal weefsel Individualisering samenleving De “middengeneratie”
10
20/02/2014
Babyboomers gaan met pensioen…..
Dit jaar 71….
Dit jaar 72….
11
20/02/2014
Babyboomers gaan met pensioen… • Kritische en zelfbewuste consumenten: individualisering en marktbewustzijn • Gemiddeld hoger opleidingsniveau • Vragen naar zorg op maat i.p.v. collectieve arrangementen, zelf de regie in handen • Informatiesnelweg: Dr. Google • Verschuivingen in traditionele rollenpatronen
12
20/02/2014
De nieuwe senior…. • Bezit doorgaans veel eigen middelen MAAR risico op steeds groter wordende kloof tussen de have’s en de have not’s • Bij gebrek aan aanbod zal de bemiddelde en zorgbehoevende senior voor zijn zorg steeds meer het heft in eigen handen nemen • “Kwaliteitsvol ouder worden” wordt als steeds belangrijker ervaren, cf. eindelevensdebat
Wat willen de ouderen zelf? • Zo lang mogelijk thuis (maar zonder vereenzaming!) • Zo lang mogelijk actief en geïntegreerd in de maatschappij • Zo lang mogelijk verbonden met de (virtuele) wereld • Zo lang mogelijk autonoom
13
20/02/2014
2. Zorg in de toekomst: tendensen
27
Twee tendensen verzoenen Probleem A
Dokter A
28
14
20/02/2014
29
Probleem A
Dokter A
Probleem B
Dokter B
Probleem C
Dokter C
Chronische aandoeningen & multimorbiditeit
Probleem A Probleem B Probleem C
30
15
20/02/2014
Standaardzorg 31
32
16
20/02/2014
Specialisatie in de acute geneeskunde
Chronische aandoeningen en multimorbiditeit
33
Zorgverstrekkers Specialisatie
3de 2de 1ste 0de Informatie
empowerment
34
17
20/02/2014
P-health Naar een gepersonaliseerde geneeskunde
Intuïtief
Statistisch
Persoonlijk
35
P-health Naar een gepersonaliseerde geneeskunde
My feeling says the best remedy for this disease is this universal treatment
Intuïtief
Statistisch
Persoonlijk
36
18
20/02/2014
P-health Naar een gepersonaliseerde geneeskunde
Your tests indicate you are part of this population, the best remedy for this population is this specific treatment
Intuïtief
Statistisch
Persoonlijk
37
P-health Naar een gepersonaliseerde geneeskunde
Based on your tests, we have developed the following personalized treatment
Intuïtief
Statistisch
Persoonlijk
38
19
20/02/2014
De mobiele revolutie voorbeelden
•
Meer mogelijkheden voor preventie
•
Zorgregierol eerste lijn neemt toe
•
Zorg op afstand
• via persoonlijke monitoring • via EMD en telemonitoring • Via ICT mogelijkheden
39
De mobiele revolutie
40
20
20/02/2014
3. Een nieuw zorgmodel
PATIËNT
41
42
21
20/02/2014
Zorg vertrekt vanuit de Patiënt Informeren, delen, helpen
•
Beschikt over steeds meer informatie • Over zichzelf • Over zijn zorgproces
•
Wil grotere betrokkenheid in ‘zijn’ zorgproces
•
En kan bijdragen aan dat van anderen • “Patiënten weten wat patiënten willen weten”
43
www.blijfactief.be
44
22
20/02/2014
Horizontale en verticale netwerken
45
The future is now! Kings’ Fund: Joined‐up care: Sam's story
23
20/02/2014
Horizontaal Netwerk VISIE Holistische systeembenadering. DOEL(GROEP) Holistische zorg dicht bij patiënt met chronische‐ (multipele) zorgnoden. FOCUS Vooral op multimorbiditeit. ZORG Multidisciplinair en multiprofessioneel. BENADERING Op lokaal of regionaal niveau. SAMEN HA kringen/wachtposten, WGC, CGG, apotheken, WERKING thuiszorg, thuishulp, WZC, welzijnsactoren, 112 … en nabije ziekenhuizen OUTCOME Brede kijk zoals levenskwaliteit. Ook resultaten op populatieniveau meenemen.
Verticaal Netwerk VISIE DOEL(GROEP)
Analytische benadering Expertise en uitrusting poolen voor complexe, intensieve of zeldzame zorgnoden.
FOCUS ZORG BENADERING
Vooral op specifieke aandoeningen. Interdisciplinair. Vlaams, (inter)nationaal, Europees.
SAMEN WERKING
Samenwerking en taakverdeling tussen acute ziekenhuizen
OUTCOME
Zorgepisode bekijken van homogene patiëntengroep. Gehele keten voor specifieke ziekte.
24
20/02/2014
Coördinatie van de zorg
Wie doet wat, waar, wanneer en hoe? • Huisarts: centrale spil Ondersteund door: • Netwerkcoördinator • Zorgcoördinator • Zorgbemiddelaar • Zorgcoach • Zorgregisseur • Trajectbegeleider • Zorgmakelaar……
25
20/02/2014
cliënt
cliënt
Verschuiving van de plaats van de zorg In eigen woning Ziekenhuis
In woonzorgcentrum, assistentie‐ woning of thuiszorgondersteunende voorziening
26
20/02/2014
Eén dossier per patiënt
53
54
27
20/02/2014
Financiering Maatschappelijke keuzes maken! • • • • •
Behoud solidariteit? Basiszorg versus preferentiële zorg Persoonsvolgend? Thuiszorg – residentiële zorg Hoeveel out of pocket?
55
Standpunt Zorgnet Vlaanderen
• Zorg moet betaalbaar, toegankelijk en kwaliteitsvol blijven • Ieders verantwoordelijkheid! • Voorrang voor de meest kwetsbaren 56
28
20/02/2014
Besluit 1. De wereld waarin we leven • Meer ouderen, minder middelen, minder personeel, bewuste consumenten 2. Zorg in de toekomst: tendensen • Meer chronische zorg en tegelijk superspecialisatie • Zorg op afstand 3. Een nieuw zorgmodel • Vertrekt vanuit de patiënt en begeleidt hem doorheen de verschillende zorgvormen • Betaalbaarheid: maatschappelijke keuzes maken!
Besluit • We hebben een fantastisch zorgsysteem, dankzij 10.000 en bekwame en gemotiveerde artsen, verpleegkundigen en andere zorgmedewerkers • Om dit systeem te behouden, zullen we het moeten veranderen • Met nieuwe zorgmodellen en ondersteunende technologieën is dit mogelijk, maar… • We zullen keuzes moeten maken: – Voor individualisme ? – Voor solidariteit ?
29
20/02/2014
Dank voor uw aandacht!
30
