Problematiek van F-gassen en opportuniteiten voor natuurlijke koelmiddelen

Problematiek van F-gassen en opportuniteiten voor natuurlijke koelmiddelen Sven Claeys Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afd. Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid tel: 02/553.11.29 --- fax: 02/553.11.45 [email protected]

Inhoudsopgave 1. Problematiek ozonafbrekende stoffen en gefluoreerde broeikasgassen 2. Regelgeving koelmiddelen en koelinstallaties Europese regelgeving: Ozonafbrekende stoffen: Verordening 1005/2009 Gefluoreerde broeikasgassen: Verordening 842/2006 + Commissieverordening 1516/2007 Vlaamse regelgeving Vlarem II: Art. 5.16.3.3. ‘Koelinstallaties’

3. Certificering van koeltechnische bedrijven 4. Ervaringen Milieu-inspectie 5. Steunmaatregelen 6. Natuurlijke koelmiddelen Koelmiddelproblematiek: 9 september 2011

Sven Claeys

Milieuproblematiek: koelmiddelen • CFK’s & HCFK’s • Ozonafbrekend vermogen • Sterke broeikasgassen • Bvb. R22

• HFK’s • Sterke broeikasgassen • Bvb. R134a, R404A, R410a,…

Koelmiddelproblematiek: 9 september 2011

Sven Claeys

Milieuproblematiek: Verdunning van de ozonlaag


Sven Claeys

Milieuproblematiek: Verdunning van de ozonlaag


Sven Claeys

Milieuproblematiek: Verdunning van de ozonlaag • Treedt op gedurende antarctische winter (sept – nov) • Ozongat = dikte ozonlaag < 220 DU


Sven Claeys

Milieuproblematiek: Klimaatverandering


Sven Claeys

gemiddelde temperatuur in Ukkel sinds 1833 Koelmiddelproblematiek: 9 september 2011

Sven Claeys

Milieuproblematiek: Broeikasgassen en hun Global Warming Potential (GWP)

CO2

1

CH4

21

N2O

310

HFK’s, PFK’s en SF6

1.300-23.900

H2O, O3, aërosolen, CO, VOS, NOx Voorbeeld: impact 5kg uitstoot R134a = 43350 km autorijden Koelmiddelproblematiek: 9 september 2011

Sven Claeys

Milieuproblematiek: emissies & prognoses


Sven Claeys

Europese regelgeving EU-verordening 1005/2009 van 16 september 2009 betreffende de ozonlaag afbrekende stoffen In werking vanaf 1 januari 2010 Vervangt EU-verordening 2037/2000 CFK’s: productie, op de markt brengen en gebruik: verboden HCFK’s: Voor koelsector: beperkt gebruik wordt nog toegelaten - vanaf 1/1/2010 mogen enkel nog gerecycleerde/geregenereerde HCFK’s worden gebruikt tot en met 31/12/2014 - !! gebruik = bijvulling (en dus niet: de aanwezigheid van het koelmiddel)


Sven Claeys

Europese regelgeving EU-verordening 1005/2009 van 16 september 2009 betreffende de ozonlaag afbrekende stoffen (vervolg) • •

• • •

verplichte terugwinning van ozonafbrekende stoffen Verplichte regelmatige lekdichtheidscontrole voor koelinstallaties met 3 kg of meer aan koelmiddel Koelmiddelinhoud

Frequentie controle

3 kg en meer

Iedere 12 maanden

30 kg en meer

Iedere 6 maanden

300 kg en meer

Iedere 3 maanden

Indien lek vastgesteld: binnen 14 dagen herstel Binnen maand na lekkage: nieuwe controle op lekdichtheid EU-lidstaten bepalen minimumopleidingseisen voor personeel betrokken bij de in deze dia vermelde activiteiten


Sven Claeys

Europese regelgeving EU-verordening 842/2006 van 17 mei 2006 inzake bepaalde gefluoreerde broeikasgassen: Artikel 3: Insluiting  Art. 3.1. : lekkage van gassen voorkomen en zo snel mogelijk herstellen  Art. 3.2. : lekdichtheidscontroles door gecertificeerd personeel: • 3kg of meer één keer per jaar • 30 kg of meer: één keer per zes maanden • 300 kg of meer: één keer per drie maanden • Binnen de maand na herstel moet nieuwe lekdichtheidscontrole zijn uitgevoerd  Art. 3.3: Indien meer dan 300kg  verplicht lekdetectiesysteem (jaarlijks gecontroleerd)  Art. 3.4. Indien lekdetectiesysteem aanwezig dan frequentie lekdichtheidscontrole gehalveerd (voor installaties met 30 kg of meer)  Art 3.6. : Bijhouden van een register mbt. toegevoegde/verwijderde hoeveelheden koelmiddel, uitgevoerde werkzaamheden, lekdichtheidscontroles …  Art. 3.7: Basisvoorschriften lekdichtheidscontrole: Minimumeisen vastegelegd in Commissieverordening 1516/2007 (zie verder)


Sven Claeys

Europese regelgeving EU-verordening 842/2006 (vervolg)

Artikel 4: Terugwinning  Exploitanten zorgen voor regelingen voor juiste terugwinning van koelmiddelen door gecertificeerd personeel EU-verordening (EG) Nr. 1516/2007 van de Commissie van 19 december 2007 tot vaststelling, ingevolge Verordening (EG) nr. 842/2006 van het Europees Parlement en de Raad, van basisvoorschriften inzake controle op lekkage van stationaire koel-, klimaatregelings- en warmtepompapparatuur die bepaalde gefluoreerde broeikasgassen bevat (gepubliceerd op 20 dec 2007) - Bevat minimumeisen waaraan lekdichtheidscontroles moet voldoen (zowel voor indirecte als directe meetmethodes) - Huidige Vlaremregelgeving is conform met deze commissieverordening - Indien verschillen: strengste regelgeving moet worden gevolgd.

- EVALUATIE VAN EU-VERORDENING 842/2006 IS LOPENDE: IN DE TOEKOMST BIJKOMENDE GEBRUIKSREGELS EN/OF – BEPERKINGEN VOOR DE KOELSECTOR??!! Koelmiddelproblematiek: 9 september 2011

Sven Claeys

Vlaamse regelgeving koelinstallaties Vlaams beleid rond F-gassen = 2-sporenbeleid: -

Emissies zoveel mogelijk beperken Milieuvriendelijke substitutie stimuleren

Vlarem II - Art. 5.16.3.3. ‘Koelinstallaties’ • ook van toepassing op airco-installaties en warmtepompen met een koelsysteem • Voor goede lectuur van dit artikel: Art. 1.1.2. van Vlarem II bevat definities (categorieën ‘koelinstallaties’ en ‘ozonafbrekende stoffen en gefluoreerde broeikasgassen’)


Sven Claeys

Vlaamse regelgeving Vlarem II - Art. 5.16.3.3. ‘Koelinstallaties’ (vervolg) Bepalingen geldend voor alle koelinstallaties:  Onderhoud: -

werkzaamheden met kans op lekkage koelmiddel moeten door een bevoegd koeltechnicus worden uitgevoerd onderhouden volgens code van goede praktijk, regelmatig onderzocht door een bevoegd koeltechnicus. Bij vaststellen van lekkage: onmiddellijk lekkage verhelpen en nieuwe controle op lekdichtheid uitvoeren. Resultaten van onderzoek in een register

 Terugwinning van koelmiddelen: -

Bij definitieve buitenbedrijfstelling: koelmiddel binnen de maand verwijderen. Bij buitenbedrijfstelling of bij herstellingen waarbij het koelmiddel moet worden afgetapt, moet het koelmiddel met doelmatige apparatuur door bevoegde koeltechnici worden opgevangen in speciaal daarvoor bestemde en gemarkeerde recipiënten. Dit koelmiddel mag, nadat het goed bevonden is, enkel in dezelfde inrichting terug worden gebruikt.


Sven Claeys

Vlaamse regelgeving Vlarem II - Art. 5.16.3.3. ‘Koelinstallaties’ (vervolg) Bepalingen geldend voor koelinstallaties met een koelmiddelinhoud van 3 kg of meer die ozonafbrekende stoffen en/of gefluoreerde broeikasgassen bevatten (en niet hermetisch gesloten zijn):  maximaal relatief lekverlies: - 5% koelmiddelinhoud op jaarbasis - indien lekkage meer dan 5% : zo spoedig mogelijk herstellen (uiterlijk binnen de 14 dagen) - Indien lekkage meer dan 10%: stilleggen van de installatie en -

koelmiddel verwijderen of afzonderen van lekkage en herstellen Nieuw koelmiddel mag pas worden toegevoegd wanneer lekkage is verholpen en een controle op lekdichtheid is uitgevoerd Na herstelling: nieuwe controle op lekdichtheid binnen de maand

 Buitenbedrijfstelling indien lekverlies niet beneden de 5% kan worden gebracht.


Sven Claeys

Vlaamse regelgeving Vlarem II - Art. 5.16.3.3. ‘Koelinstallaties’ (vervolg) 

Periodieke lekdichtheidscontrole:  afhankelijk van koelmiddelinhoud: - 3 kg: 1 maal per 12 maanden - 30 kg: 1 maal per 6 maanden - 300 kg: 1 maal per 3 maanden  indien vermoeden van lekkage: controle met lekdetectieapparatuur met gevoeligheid 5 g/jaar 1. Documentatie:  Instructiekaart  Logboek: - Type koelmiddel/nominale koelmiddelinhoud van koelinstallatie - aard van uitgevoerde werkzaamheden - hoeveelheden koelmiddel toegevoegd, afgetapt, afgevoerd - beschrijving + resultaten van de lekdichtheidscontroles - persoon die werkzaamheden heeft uitgevoerd


Sven Claeys

Certificering koeltechnische bedrijven • In Art. 1.1.2. van Vlarem II is een definitie voor bevoegd koeltechnicus ingevoegd: • bevoegd koeltechnicus: … … ‘Voor werkzaamheden aan koelinstallaties die ozonafbrekende stoffen en/of gefluoreerde broeikasgassen bevatten, waarbij er een mogelijk risico op emissies van koelmiddelen bestaat, en voor het uitvoeren van lekdichtheidscontroles als vermeld in artikel 5.16.3.3, §6 en §7, geldt als aanvullende voorwaarde dat de persoon werkt in een koeltechnisch bedrijf dat is gecertificeerd overeenkomstig de bepalingen, vermeld in het besluit van de Vlaamse regering inzake de certificering van koeltechnische bedrijven en hun koeltechnici van 4 september 2009’ • Uitzondering: geen certificeringsverplichting op bedrijfsniveau indien bedrijf enkel controles op lekkage uitvoert waarbij koelmiddelcircuit niet wordt geopend (persoon heeft wel nog altijd certificeringsverplichting)


Sven Claeys

Certificering koeltechnische bedrijven (vervolg) 1. Implicaties voor bedrijven:  Keuring door een geaccrediteerde keuringsinstelling  Eisen: -

technische uitrusting voor personeel Documentatie van werkzaamheden, onder meer koelmiddelboekhouding, procedures Gecertificeerde koeltechnici

 Herkeuring: -

om de 24 maanden voor bedrijven die werken aan grotere installaties (koelmiddelinhoud 3kg en meer); om de 5 jaar voor bedrijven die enkel werken aan kleinere (3 kg koelmiddelinhoud)


Sven Claeys

Certificering koeltechnische bedrijven (vervolg) 2. Implicatie voor koeltechnici   



Verplichte certificering dmv vakbekwaamheidsexamen in een gecertificeerd examencentrum Examen: praktijk én theorie Hernieuwing certificaat: iedere vijf jaar (korte theoretische test)

alle info op http://www.lne.be/themas/erkenningen/koeltechniek (Brochure is beschikbaar)


Sven Claeys

Ervaringen milieu-inspectie Frequent vastgestelde waarnemingen:; – afwezigheid van het wettelijk voorgeschreven sterkte- en constructieattest; – installaties niet onderhouden volgens een code van goede praktijk – Logboek: afwezig of onvolledig ingevuld – Instructiekaart niet aanwezig – te hoog lekverlies (of niet te kwantificeren) – +/- 60% van geïnspecteerde installaties niet lekdicht – 91% van bezochte R-22 installaties is niet lekdicht => Uit het milieuhandhavingsrapport 2008 http://www.lne.be/themas/handhaving/afdeling-milieuinspectie/milieuhandhavingsrapport/de-rapporten


Sven Claeys

Steunmaatregelen

A.Ecologiepremie B.Verhoogde investeringsaftrek


Sven Claeys

Steunmaatregelen (vervolg) A. Ecologiepremieg Enkel investeringen in technologieën die voorkomen op de limitatieve technologieënlijst. • • • •

milieu-investeringen investeringen op energiegebied hernieuwbare energie Warmtekrachtkoppeling

Definitie limitatieve technologieënlijst: een lijst van technologieën die voor een ecologiepremie in aanmerking komen en die erop gericht zijn om: -

goedgekeurde Europese normen te overtreffen, milieuvoordelen te bereiken waarbij er nog geen Europese normen zijn


Sven Claeys

Steunmaatregelen (vervolg) A. Ecologiepremie (vervolg) Limitatieve technologielijst: Voorbeelden ivm. koeling • Indirect koelsysteem op basis van alternatieve koudemiddelen of ammoniak • Koelsysteem (nieuw) op basis van alternatieve koudemiddelen (uitgezonderd • ammoniak) • Ombouw bestaande HFK-koelsysteem naar alternatief • Verbeterde expansieregeling voor koelinstallaties door vloeistofonderkoeling voor het expansieventiel • Warmteterugwinningssysteem op koelinstallaties • Absorptiekoeling • CO2/NH3 cascade koelsysteem Zie www.ecologiepremie.be


Sven Claeys

Steunmaatregelen B. Verhoogde investeringsaftrek: • Wat ? Verhoogde aftrek op de belastbare winst voor energiebesparende investeringen • basisaftrek + 10% verhoogde investeringsaftrek voor energiebesparende investeringen : basisaftrek afhankelijk van de index investeringen 2008 (aj 2009) 3,5% → 13,5% • cumuleerbaar met ecologiepremie • Investeringen dienen (expliciet) vermeld te zijn op een limitatieve lijst - Lijst van 12 categorieën

• Zie website: www.energiesparen.be voor info, brochure,


Sven Claeys

Natuurlijke koelmiddelen: barrières Barrières:  Publieke perceptie -

Twijfel inzake brandveiligheid, risico’s hoge drukken, energieefficiëntie

 Wetgeving/standards -

Mogelijke obstakels in regelgeving

 Opleiding/kennis -

Gebrek aan knowhow, vertrouwdheid met technologie

 Marketing/marktprijs -

Weinig vraag  weinig aanbod. Hogere initïele kost?

 Psychologie -

Conservatieve reflex, keuze voor vertrouwde optie


Sven Claeys

Natuurlijke koelmiddelen: kritische succesfactoren Kritische succesfactoren:  Informatie -

Wat? Hoe? Waar? Case studies, praktijkvoorbeelden

 Netwerking -

Bundelen van informatie Zichtbaarheid

 Bekwaamheid: -

Opleidingen/scholen – samenwerking met industrie, overheid actualiseren van (basis)cursusmateriaal in scholen

 Beschikbaarheid: -

Vergroten/verruimen van aanbod Onderdelen afgestemd op gebruik van natuurlijk koelmiddel


Sven Claeys

Natuurlijke koelmiddelen: kritische succesfactoren (vervolg)  Markt -

Vraag/aanbod Koppelen aan waardering van gebouwen (groene technologie)

 Wetgeving & beleid: -

Financiële stimuli Sensibilisering Toekomstige verbodsbepalingen voor F-gaskoelmiddelen


Sven Claeys

Problematiek van F-gassen en opportuniteiten voor natuurlijke koelmiddelen

Recommend Documents