Openbare basisschool Twekkelerveld
Bestuurlijke kenmerken Op 1 augustus 2001 is het openbaar primair en (voortgezet) speciaal onderwijs in Enschede door instellen van een bestuurscommissie een eerste stap gezet in een proces naar bestuurlijke verzelfstandiging. Dat resulteerde in de oprichting van de openbare stichting Consent per 1 januari 2006. Met ingang van 1 januari 2008 maken ook de openbare basisscholen van de gemeenten Losser, Dinkelland en Oldenzaal deel uit van de stichting Consent. Binnen de stichting worden 33 scholen beheerd, waarvan 31 reguliere basisscholen en 2 speciale scholen voor basisonderwijs. De stichting kent een Bestuur met een Raad van Toezicht. Zes leden van de Raad van Toezicht worden benoemd door de gemeenteraden van Enschede, Oldenzaal, Losser en Dinkelland, op voordracht van de Raad van Toezicht. De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) heeft het recht twee leden voor te dragen. Het is de taak van de Raad om namens de gemeenteraden toezicht te houden op de directeur/bestuurder en hem te adviseren in strategische vraagstukken. De bevoegdheid van de Raad is om de arbeidsvoorwaarden van de directeur/bestuurder vast te stellen, beleidsbesluiten te nemen met meerjaren effecten waaronder het strategisch onderwijskundig beleid, meerjarenbegrotingen, investeringsplannen, spreidingsbeleid huisvesting, personeelsbeleid, samenwerking en fusies. Daarnaast heeft de Raad een rol in de planning- en controlcyclus: goedkeuren van begroting, managementrapportages en jaarrekening. De gemeenteraden hebben wettelijke niet overdraagbare bevoegdheden aan zich gehouden, betreffende het sluiten, overdragen of wijzigen van de denominatie van openbare scholen. De Raad van Toezicht overlegt tenminste een maal per jaar met de gemeenteraad van Enschede over het functioneren van de stichting Consent en de openbare scholen. De inrichting van de organisatie is gebaseerd op het idee van integraal management en het uitgangspunt “lean and mean”. De directeur/bestuurder is eindverantwoordelijk voor het realiseren van het strategisch beleid en de schooldirecteur voor het totale beheer van de school. Het bestuursbureau van Consent ondersteunt het bestuur en de schooldirecteuren bij de uitvoering van de kerntaken:
a. het aanbieden van kwalitatief hoogwaardig onderwijs, b. het duidelijk zichtbaar maken van de openbare identiteit, c. het zorg dragen voor voldoende aanbod van openbaar onderwijs.
Binnen Consent hebben de scholen veel vrijheid. Ze ontwikkelen binnen bestuurlijk vastgestelde kaders hun eigen beleid. Het zijn de leerkrachten en directeuren die samen met de ouders trachten van hun school een school te maken waar iedereen graag komt: scholen, die zelfstandig opereren, hun beleid uitzetten en rechtstreeks met ouders communiceren. Om uitstekend en veelzijdig onderwijs te kunnen bieden, worden door Consent cursussen en informatiebijeenkomsten georganiseerd. Ook wordt op deze bijeenkomsten naar de wensen en behoeften van de scholen geluisterd. Zo is in oktober 2010 een conferentie gehouden onder het motto “En wat vindt U ? “, waar aan nieuwe ideeën en verbetervoorstellen werd gewerkt. Consent wil een goede werkgever zijn en zich bovendien profileren als een onderwijsorganisatie waar ouders en leerlingen zich thuis voelen.
Twekkelerveld: een school met hart voor kinderen.
De openbare basisschool Twekkelerveld is in 1993 ontstaan door de fusie van de openbare scholen Kosmos, West-Indië en de Toekomst. De naam Twekkelerveld herinnert aan de oude marke Twekkelo en komt voort uit de huidige naam van de wijk. De school beschikt over veel voorzieningen, zoals een speelplein, een hal, een speellokaal, een gymzaal, een orthoteek en computerfaciliteiten..
Algemene toegankelijkheid De school staat open voor alle kinderen van welke godsdienst, cultuur, ras of levensovertuiging dan ook. De schoolpopulatie is een afspiegeling van de samenleving in de wijken Twekkelerveld, Het Zwik en het Nijhof en bestaat uit diverse nationaliteiten. Ouders worden sterk bij de school betrokken. Kinderen spelen, werken en leren samen. De leerkrachten brengen de kinderen in aanraking met verschillende geestelijke en culturele stromingen. Ze doen dat echter zonder één opvatting als de enige juiste te propageren. Daardoor krijgen leerlingen respect voor andere opvattingen en zullen ook elkaars meningen gaan waarderen. In deze ontmoetingsschool voor alle kinderen wordt de basis gelegd voor hun toekomst.
Actieve pluriformiteit
De leerlingen wordt een veilige leeromgeving aangeboden. Vanuit geborgenheid en vertrouwen worden vaardigheden aangeleerd die bijdragen aan de ontwikkeling tot zelfstandige, sociale mensen, die met vertrouwen de wereld tegemoet treden. Er is een gevarieerd onderwijsprogramma, waarbij de dagelijkse werkelijkheid zoveel mogelijk betrokken wordt. Het respectvol handelen is de basis voor de omgang met elkaar. Samenwerking met de ouders is daarbij erg belangrijk. In het onderwijsprogramma Beter Onderwijs Op Maat ( BOOM ) wordt rekening gehouden met de individuele leermogelijkheden en leerwensen van leerlingen. Er wordt taalbeleid gevoerd met extra aandacht voor taalzwakke en taalsterke kinderen. Op professionele wijze wordt de ontwikkeling van kinderen daarbij ondersteund.
Interne en externe democratie Er is een Medezeggenschapsraad en een Ouder geledingenraad die een belangrijke rol spelen bij het functioneren van de school en het beleid in de school (onderwijskundig, organisatorisch en financieel). Zowel in raden als werkgroepen zijn ouders zeer actief. Tevens is de Medezeggenschapsraad namens team en ouders, via de GMR, gesprekspartner van het bestuur Consent. Ook functioneert op school een Kinderraad. Schoolvergaderingen gaan volgens de Sociocratische methode. De informatievoorziening naar ouders en de schoolomgeving vindt plaats via de website obstwekkelerveld.nl, de schoolgids, het informatieboekje en de nieuwsbrief. Er zijn talrijke ingebouwde overleg- en samenwerkingsmomenten voor het personeel, zodat een positieve en constructieve houding ontstaat ten opzichte van de schoolorganisatie en elkaar. Het bereid zijn tot samenwerking en zich actief opstellen bij het oplossen van problemen behoort daartoe.
Veilige en gezonde werkomgeving Kinderen moeten zich in alle opzichten veilig voelen, daaraan besteden schoolleiding en leerkrachten veel aandacht. Zo is er altijd pleinwacht en ook bij het naar huis gaan wordt toezicht gehouden. Ook neemt de school deel aan het buurtnetwerk 0 – 12 jaar, waarin buurtwerk, gezondheidszorg, maatschappelijk werk, peuterspeelzalen en scholen zijn vertegenwoordigd. Dit netwerk probeert in een zo vroeg mogelijk stadium problemen van kinderen te signaleren en daarvoor oplossingen te vinden Ondanks het feit dat leerkrachten hun uiterste best doen om alles goed te laten verlopen kan er altijd iets mis gaan. Voor zaken over het kind kunnen ouders altijd bij de groepsleerkracht terecht. Is het meer in het algemene belang dan kan contact opgenomen worden met de schoolleiding. Bij ernstige klachten kan gebruik gemaakt worden van de klachtenregeling openbaar onderwijs. Daarnaast kent de school ook een protocol voor leerkrachten van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling en een regeling Preventie Ongewenst Gedrag. Door Consent zijn contactpersonen aangesteld die zich in het bijzonder inzetten voor de preventie van ongewenste intimiteiten en intimidatie. Deze contactpersonen zijn ook het meldpunt bij klachten hierover en zorgen voor emotionele opvang en doorverwijzing naar de vertrouwenspersoon van de gemeente en externe hulpverleningsinstanties. Het is niet de bedoeling dat de school de zaak zelf gaat onderzoeken of oplossen.
Breed gedragen onderwijsbeleid Om het draagvlak voor het onderwijsbeleid te versterken zijn twee organen binnen de school actief. De medezeggenschapsraad (MR), bestaande uit ouders en personeelsleden, dient naar vermogen de openheid, openbaarheid en het onderlinge overleg in de school te bevorderen. De taken, verantwoordelijkheden en rechten van de MR zijn vastgelegd in een reglement Tevens dient de MR te waken over alle vormen van discriminatie. In de MR wordt in openbare vergaderingen gedacht en gepraat over het functioneren van de school en het onderwijsbeleid. De ouder geledingenraad (OGR) is er om de belangen van ouders te behartigen en de school te ondersteunen. Ze zorgt er voor dat zo veel mogelijk ouders zich voor de school interesseren en organiseert allerlei activiteiten en feesten samen met teamleden van de school. Om een goed functionerende school te waarborgen vraag de OGR een vrijwillige ouderbijdrage voor de bekostiging van schoolreisjes en feesten voor de kinderen.
Visitatie Twekkelerveld: De openbare school Twekkelerveld ligt midden in een achterstandswijk en heeft een schoolbevolking bestaande uit kinderen van 20 verschillende nationaliteiten. De school telt ongeveer 150 leerlingen, verdeeld over 9 groepen. Het grootste gedeelte van de leerlingen heeft een Islamitische achtergrond. De school straalt een sfeer uit van geborgenheid en veiligheid met veel aandacht voor de kinderen. Het motto van de school luidt: Elk kind telt. Het welbevinden van de kinderen staat centraal. Uitgangspunt voor de omgang met kinderen, ouders en teamleden is de Gentle Education, een vriendelijke omgang op basis van gelijkwaardigheid. In de school is een peuterspeelzaal gehuisvest die gebruik maakt van lokalen en faciliteiten van de school, Er is veel onderling contact, zodat een doorgaande lijn met de basisschool verzekerd is. Gedurende het laatste schooljaar wordt gebruik gemaakt van POVO materiaal en het bezoeken van het openbaar voortgezet openbaar onderwijs, hetgeen de keuze en doorstroming van leerlingen vergemakkelijkt. Het onderwijs op het Twekkelerveld kenmerkt zich door het onderwijsprogramma Beter Onderwijs Op Maat (BOOM). De school en leerkrachten zijn daarvoor gecertificeerd en sluiten daarmee aan bij de individuele mogelijkheden en leerwensen van de kinderen. De afspraken zijn vastgelegd in het Borgingsdocument BOOM en worden regelmatig geëvalueerd. Er is vanuit het taalbeleid extra aandacht voor zowel taalsterke als taalzwakke leerlingen. In de onderbouw werkt men met Piramide, een speciale methode voor taalontwikkeling, waarbij ook ouders betrokken worden. Veel aandacht is er ook voor het leesonderwijs. Er wordt gebruik gemaakt van een lees verbeterprogramma en er wordt veel aandacht besteed aan boekpromotie, o.a. door bibliotheekbezoek, zelfstandig lezen en voorlezen. Bij het rekenonderwijs wordt in drie niveaugroepen gewerkt. Leerlingen, die meer aan kunnen krijgen verrijkingsstof.
Het handelen van het schoolteam is er op gericht dat elk kind zich gerespecteerd weet door de ander en daardoor graag naar school gaat. Er is oprechte belangstelling voor het wel en wee van het kind en de ontwikkeling van de zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid van elk kind. Dat vertaalt zich in een open houding naar elkaar, in vertrouwen tussen leraren onderling en tussen leraren en leerlingen, wat duidelijk voelbaar is in de school.
Gesprek met twee personeelsleden. Het niveau van het kind is uitgangspunt voor het onderwijskundig handelen. Vanaf de kleuterfase wordt de kinderen geleerd zelf problemen op te lossen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van het 4 stappenplan uit het pestprotocol en het programma Kom op voor jezelf. Bij geschiedenislessen en taallessen wordt veel aandacht besteed aan de diverse nationaliteiten van en culturele verschillen tussen de leerlingen en het respectvol waarderen daarvan. De feesten vanuit de verschillende culturen, waarbij ook ouders betrokken zijn, dragen bij aan de ontwikkeling tot zelfstandige, sociale mensen, die met vertrouwen de multiculturele wereld tegemoet treden. Het zelfstandig werken wordt bevorderd door leerlingen met dag- en weektaken te laten werken, waarbij ze zelf de leerroute plannen. In de klassen zijn leerlingen daardoor vaak met verschillende taken bezig. Met het blokje rood (niet storen), groen (samenwerken) en vraagteken (hulp nodig) kan de leerling aangeven wat de leerwensen zijn. Door zelfreflectie worden de leerlingen verantwoordelijk gemaakt voor eigen werk. De leerkrachten werken met logboeken om de voortgang van de leerprocessen vast te leggen. Er wordt aandacht besteed aan deskundigheidsbevordering via BOOM scholing, IB scholing met rekencoördinator, taalcoördinator en WSNS scholing. Ook wordt gebruik gemaakt van collegiale consultatie en klassenconsultatie. Twee maal per jaar is er een studiedag voor het team, indien mogelijk gelijktijdig met een Islamitische feestdag. Er wordt geen levensbeschouwelijk vormingsonderwijs op school gegeven. Daaraan is ook geen behoefte. Een duidelijk omlijnd personeelsbeleid, waarover met het personeel goede afspraken zijn gemaakt, is niet bekend. De contacten met het bestuur van Consent ligt buiten het blikveld van het personeel. De directeur verzorgt deze contacten. De vertegenwoordiger vanuit de MR doet dat in de GMR.
Gesprek met twee ouders. Er is bewust gekozen voor deze school via de peuterspeelzaal, maar ook vanwege het gebouw, het schoolteam en de kleinere klassen. De verschillende nationaliteiten, die je in de school (2e en 3e generatie) en ook in de wijk tegenkomt, worden als een voordeel gezien.. De kinderen leren op school van de culturele verschillen en begrijpen elkaar veel beter. Er is geen behoefte aan levensbeschouwelijk vormingsonderwijs ” Je moet mensen niet in hokjes plaatsen. Tijdens de geschiedenislessen wordt er voldoende aandacht aan besteed. En wil je als ouder Christelijk onderwijs, dan ga je naar de Christelijke school, die is ook in de buurt.”
Ouders zijn erg betrokken bij de school en organiseren veel activiteiten .Vooral rondom feesten, zowel voor Christelijke feesten als Islamitische feesten. De vele nationaliteiten op school zijn een groot voordeel bij de invulling van feesten. Men leert veel van elkaars gebruiken. De veiligheid op school is prima geregeld. Problemen worden meteen aangepakt. De kinderen leren ook problemen aan te pakken met het 4 stappen plan ‘Stop, houd op’. Ook in de wijk gebruiken ze dat en krijgen daarmee respect. De informatievoorziening naar ouders is prima: informatie via de website (nieuws van de maand), door het organiseren van speciale informatiebijeenkomsten voor ouders, de koffieochtenden en de inloopochtenden. Ook allochtone ouders worden nadrukkelijk betrokken bij het onderwijs. Er is weinig gemopper aan het hek. Een goed teken!
Gesprek met twee leerlingen. ’Er is een Kinderraad op school. Vanaf groep 5 uit iedere klas twee kinderen. Aan de kinderraad werd gevraagd welke speeltoestellen er op het schoolplein nog bij moeten en ook wat voorextra spellen voor de klas gekocht moeten worden. De verlichting van het podium is tot stand gekomen via de Kinderraad. Wij gaan graag naar school. Alle kinderen zijn welkom. Nieuwe leerlingen hebben het soms moeilijk. We moeten ze dan helpen met het 4 stappenplan, omdat ze soms gepest worden door een groepje jongens. Dan wordt het weer uitgepraat met de meester of juf erbij, want op het speelplein is altijd een pleinwacht. Als kinderen naar de naschoolse opvang gaan, worden ze altijd naar het andere gebouw gebracht. We krijgen in de hogere groepen op school ook verkeerslessen en verkeersexamen. Bij geschiedenislessen vertellen kinderen van de verschillende culturen over hun gebruiken en waarom ze dat zo doen. We maken ook zelf gedichten en lezen die dan soms voor tijdens de maandsluiting. Elke maand zorgt een andere klas voor de maandsluiting. Dan kun je dansjes doen of moppen vertellen. We hebben ook gymlessen en doen als school mee aan toernooien, zoals een korfbaltoernooi, een voetbaltoernooi. De lessen zijn leuk op school. Je krijgt uitleg en instructie in de klas en kan dan aan je taken werken. Als je iets niet weet, kun je het de leerkracht vragen of aan een leerling van de hogere groep. Soms krijg je huiswerk mee met extra uitleg erbij”
Gesprek met de directeur. ”De communicatie met onze omgeving gaat voornamelijk via de website met ons ‘Nieuws van de maand’. Ongeveer 10% van de ouders oriënteert zich via een direct bezoek aan onze school. De peuterspeelzaal aan onze school is een groot voordeel in verband met de doorstroming. Vooral in de lagere groepen hebben we klassenassistenten ingezet . Ze kunnen, indien nodig, ook invallen bij de peuterspeelzaal. Tweederde deel van de leerlingen is van allochtone afkomst. Daarvoor krijgt de school extra achterstandgelden. Er is bewust gekozen deze gelden in te zetten voor klassenassistenten.
De personeelsleden die in deeltijd werken zijn ook geschoold in de BOOM aanpak. Indien nodig kunnen en willen zij ook invallen, zodat de voortgang in de school verzekerd is. Er is sprake van een open sfeer in de school. Daardoor is collegiale consultatie en klassen consultatie ook mogelijk geworden. Het schoolbeleid is een eigen beleid. We doen wel mee aan Consentprojecten, zoals het lees verbeterplan, het reken verbeterplan en het WSNS project. Teamvergaderingen zijn niet verplicht om bij te wonen. Het gaat daarbij om informatie uitwisseling, schoolorganisatie en beleidszaken. We hanteren daarbij als besluitvorming de Sociocratische methode. Beleidszaken komen ook in de MR aan de orde, maar het is echter moeilijk om daar belangstellende ouders voor te krijgen. Er is geen kritische analyse en dat is jammer. Met het managementteam wordt wekelijks beleidszaken besproken. Naast de schooladvisering vanuit onderwijsbegeleidinggelden maak ik gebruik van consultaties /spiegeling van mijn beleidskeuzen. De 6 jaarlijkse BOOM vergaderingen en de 6 plenaire vergaderingen zijn voor alle medewerkers verplicht. Het gaat om de inhoud van ons onderwijs. Lang tevoren zijn de data bekend. In het buurtnetwerk participeren onderwijsinstellingen, zorginstellingen, peuterspeelzaal en buurthuiswerk vanuit de bredeschool gedachte. Het gaat daarbij om het op wijkniveau organiseren van sportactiviteiten, culturele activiteiten, Kids in Movement (een project om de gezondheid en fitheid van kinderen van Twekkelerveld in kaart te brengen) en (verkeers)veiligheid in de wijk Veel kinderen komen uit de onderste lagen van de samenleving en behoeven extra aandacht en zorg. Het personeelsbeleid is wat onderbelicht. Het is voornamelijk gericht op het bevorderen van meer mannelijke collega’s in het team en het aantrekken van jonge leerkrachten, met als voorwaarde de bereidheid om in een team te werken met het BOOM programma. Alle leerkrachten moeten met BOOM werken. Ook de oudere leerkracht moet de openheid hebben daaraan mee te doen, al gaat het wat moeizaam. Als het niet lukt, krijgt de leerkracht begeleiding of gaat samen werken in een duo baan met een ervaren BOOM leerkracht. Voor centrale functies is voorzien in vervanging. Bijvoorbeeld voor de ICT functionaris en de Interne begeleider (IB) In geval van klachten van ouders treedt het volgende protocol in werking: (a) de klacht met de betrokken leerkracht opnemen en /of melden bij de directeur, (b) een ouder- leerkrachtgesprek om het probleem op te lossen, (c) als geen oplossing is gevonden , de oplossing zoeken bij de directeur, (d) indien dat niet lukt, dan de vertrouwenspersoon inschakelen (die kan verder doorverwijzen naar bovenschoolse instanties).
Evaluatie van de visitatie obs Twekkelerveld
Sterke punten: -
De uitvoering van het onderwijsprogramma BOOM. Een school met hart voor kinderen onder het motto Elk kind telt. De vriendelijke omgang op basis van Gentle Education. De collegiale consultatie en klassenconsultatie. De aanpak van pestgedrag via het Stappenplan. Een functionerende kinderraad. De samenwerking met een peuterspeelzaal in de school (VVE). De inzet van klassenassistenten . Het oplossen van de vervangingsproblematiek. De sociale redzaamheid van leerlingen en veiligheid in de school. Het wegwerken van taalachterstanden. Het op respectvolle wijze gebruik maken van de culturele verscheidenheid van de schoolbevolking in het onderwijsprogramma. Het educatieve / culturele filmproject Duizend en een Nacht.
Aandachtspunten: -
Versterken van de MR als kritisch klankbord voor de directeur. Het structureel vermelden van de MR op de agenda van de plenaire vergaderingen. Het openstellen van de mogelijkheid voor levensbeschouwelijke of godsdienstige vorming. De positie en relatie met Consent naar het onderwijsteam verduidelijken in het kader van goed bestuur (transparant en open). Duidelijk omlijnd personeelsbeleid, waarover met het team goede afspraken zijn gemaakt. Duidelijker naar buiten treden als team. De grondslag van de openbare school sterker profileren.
Conclusie : De beide visitatoren hebben met veel genoegen de sfeer van openheid en gastvrijheid van de openbare basisschool Twekkelerveld ervaren. De school heeft volgens de commissie in ruim voldoende mate voldaan aan de kenmerken van het openbare onderwijs, zoals het CBOO die heeft geformuleerd. Certificering van de openbare basisschool Twekkelerveld door het CBOO is ruimschoots verdiend. Enschede, 4 november 2010. J.H.O. Grönloh. A.C. de Koning-van Loenen. Visitatoren CBOO
