Collegevoorstel
Openbaar Onderwerp
Initiatiefvoorstel D66 ‘Over grenzen kijken’ Programma
BW-nummer
Onderwijs Portefeuillehouder
R. Helmer-Englebert Samenvatting
Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr.
De fractie van D66 heeft een initiatiefvoorstel Over grenzen kijken ingediend. In dit voorstel vraagt deze fractie de gemeenteraad om in te stemmen met initiatieven rondom buurtaalonderwijs en Europese oriëntatie. In bijgevoegde brief geven wij een reactie op het voorstel.
MO10, Sanne Smeets, 2130 Datum ambtelijk voorstel
17 juni 2015 Registratienummer
15.0005973
Ter besluitvorming door het college
1. Bijgevoegde brief aan de gemeenteraad over het initiatiefvoorstel ‘Over grenzen kijken’ vast te stellen.
Paraaf akkoord
Datum
Paraaf akkoord
Datum
Steller Sanne Smeets
Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad Besluit B&W d.d. 23 juni 2015
X Conform advies Aanhouden Anders, nl.
nummer: 3.8
Bestuursagenda
Portefeuillehouder
Collegevoorstel
Collegevoorstel
Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling
Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail
[email protected]
Aan de Gemeenteraad van Nijmegen
Postadres Postbus 9105 6500 HG Nijmegen
Datum
23 juni 2015 Onderwerp
Initiatiefvoorstel D66 ‘Over grenzen kijken’
Ons kenmerk
Contactpersoon
MO10/15.0005977
Sanne Smeets
Datum uw brief
Direct telefoonnummer
024 3290 2130
Geachte leden van de Raad, Op 27 mei 2015 heeft de raadsfractie van D66 het initiatiefvoorstel ‘Over grenzen kijken' ingediend. Daarin worden diverse voorstellen gedaan om bestaand beleid rondom buurtaalonderwijs en Europese oriëntatie uit te breiden. Ons college staat positief tegenover initiatieven voor buurtaalonderwijs en samenwerking tussen scholen aan beide kanten van de grens. De scholen en schoolbesturen zijn echter zelf verantwoordelijk voor de invulling van het curriculum. Er lopen al verschillende initiatieven in Nijmegen. Enkele voorbeelden: o RU, ROC en HAN zetten stevig in op de geografische ligging door programma’s met Duitse partners. o Het ROC Nijmegen is initiator van het project de Lerende Euregio. Een project dat grensoverschrijdende samenwerking voor scholen voor middelbaar beroepsonderwijs stimuleert. o Er zijn taalprojecten binnen het voortgezet onderwijs (VO), bijvoorbeeld “Wirtschafsdeutsch’ een samenwerking tussen RU, HAN en NSG. o Het Kandinsky College en het Dominicus College werken sinds kort samen met gymnasia in Duisburg en hebben meerdere uitwisselingen met scholen in Duisburg, Klevelaer, Kleve en Gerdern. o In het kader van het Europese Comenius-project nemen verschillende VO-scholen deel aan uitwisselingsprojecten tussen leerlingen van diverse EU-landen, waaronder Duitsland. o Naast het People II People programma worden in samenwerking met Duisburg mogelijkheden verkend om Europese subsidie te verwerven in het kader van het Interreg programma. o Specifiek met de gemeente Duisburg onderhouden we banden, onder andere om van elkaar te leren in het aanpakken van vroegtijdig schoolverlaten. Wij zien de rol van de gemeente vooral in het stimuleren en overtuigen van het belang van de aandacht voor de Duitse taal en cultuur. Er lopen al de nodige initiatieven in Nijmegen. Deze initiatieven juichen we toe, maar we willen geen ‘blauwdruk’ opleggen. Wij zullen de volgende zaken oppakken:
o De stuurgroep van de innovatie-agenda ‘Iedereen heeft talent!’ (en de reguliere overleggen met de onderwijsbestuurders) benutten we om Nijmeegse scholen en schoolbesturen te www.nijmegen.nl
5 1 Raadsbrief over grenzen kijken
Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling
Vervolgvel
1
attenderen op het project de Euregioschool en hen te stimuleren om zich te oriënteren op internationalisering en grensoverschrijdende samenwerking. Dit thema is inmiddels opgenomen in een inventarisatie van concrete projecten waar we de komende periode gezamenlijk met het onderwijsveld (van basisschool t/m universiteit) mee aan de slag gaan. o We onderzoeken hoe we scholen hierbij kunnen faciliteren, bijvoorbeeld hoe ze in aanmerking kunnen komen voor een opstartsubsidie (die voortkomt uit het People II People programma) en door contact op te nemen met de Euregio Rijn-Waal. o Voor het einde van het kalenderjaar 2015 zullen we uw raad op de hoogte te brengen van de vorderingen. Tenslotte merken we op dat het initiatiefvoorstel geen concrete financiële dekking voor de geformuleerde beslispunten bevat. Naast de genoemde Europese fondsen, waar eventueel aanspraak op kan worden gemaakt, mist het voorstel een begroting en business case. Als uw Raad dit voorstel aanneemt, is het wenselijk om hier een concrete begroting aan toe te voegen. Mocht deze begroting uitblijven dan kunnen wij ons slechts houden aan de continuering van bestaand beleid.
Wij vertrouwen er op u hiermee voldoende te hebben ingelicht. Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester,
De Gemeentesecretaris,
drs. H.M.F. Bruls
drs. B. van der Ploeg
www.nijmegen.nl
5 1 Raadsbrief over grenzen kijken
Over grenzen kijken
Initiatiefvoorstel aan de Raad om een Euregioschool in Nijmegen te realiseren
Ingediend door: C.B.M.
Lamers (D66)
Nijmegen, 26-5-2015
)
reg. nr.: procesverantw.:
C
INGEKOMEN
2 7 MEI 2015"
::\ ":� {'·�. ·�---- .... h. UJ F.hc;,��;:.:;(\l I \r,: 1'.!1 MEG E N
class.m.:
1. Inleiding
De buurlanden Duitsland en Nederland zijn nauw met elkaar verbonden, niet alleen als belangrijke handelspartners, maar ook op cultureel en sociaal vlak. Dit komt goed tot uiting in de grensgebieden van ons land, waar Nijmegen ook toe behoort. Nederlanders en Duitsers trekken gemakkelijk over de grens, die dan ook op veel gebieden niet lijkt te bestaan. Juist dat gevoel van grenzeloosheid dient behouden te blijven voor vele generaties. Samenwerking met Duitsland op vele gebieden is van essentieel belang voor Nederland, en kennis van de Duitse cultuur, taal en omgangsvormen kan dan ook als basisvoorwaarde hiervoor worden gezien. Niet voor niets is er een toenemend pleidooi hoorbaar voor het geven van Duits aan basisschoolleerlingen in de grensstreek. Daarnaast zou er ook een meer educatief project gestart kunnen worden: een Euregioschool op Nijmeegse leest geschoeid. Dit is een breed Euregio-project waarbij bestaande scholen zich engageren voor Euregionale samenwerking: aankomende generaties kunnen er leren hoe ze zich in het multiculturele Europa kunnen bewegen. Europa groeit aan de grenzen, ook in de Euregio Rijn-Waal. De grenzen verdwijnen maar we hebben nog tijd nodig om elkaars gevoeligheden en eigenaardigheden te leren kennen, in onze omgangsvormen, in taalgebruik en in onze wijze van plannen en afspraken maken. Wanneer wij Duitsers leren kennen, leren zij ook onze manier van doen beter begrijpen. Misschien zijn we in hun ogen dan minder bot dan we vaak lijken, en zien ze onze voortvarendheid als slagvaardigheid. Het idee voor een project Euregioschool zoals dat in Limburg werd ontwikkeld, vindt zijn oorsprong in de wens naar bevordering van het grensoverschrijdende samenwerken in de grensregio. In dit project wordt optimaal gebruik gemaakt van de nabijheid van de grens om de taal- en cultuurkennis reeds op jonge leeftijd te stimuleren. Gedurende het schooljaar vinden er contacten plaats met scholieren over de grens middels brieven, e-mails, posters, maar ook tijdens uitstapjes naar de andere scholen. De leerlingen raken geïnteresseerd in elkaar en elkaars taal en cultuur en sluiten soms zelfs vriendschappen over de grens, en overschrijden daarmee (taal)barrières. Naast deze aanraking met de Duitse taal en cultuur in de klas, vindt er ook tweemaal per jaar een uitwisseling plaats met een Duitse partnerschooL Zo kunnen de leerlingen de bijgebrachte kennis in de praktijk in een educatieve vorm aan leeftijdsgenoten over de grens tonen. De Euregioschool staat onder andere voor een aanpak die de samenwerking met een partnerschool in het buurland systematisch probeert te integreren in het taalonderwijs. Door het buurtaalonderwijs te combineren met een uitwisseling krijgt het buurtaalleren voor de leerlingen een dimensie die in het traditionele taalonderwijs vaak ontbreekt: authentieke, levensechte communicatie. Het uiteindelijke doel van de Euregioschool is het vormen van een doorlopend curriculum van de eerste groepen van de basisschool tot en met het middelbaar onderwijs met een vloeiende, soepele overgang van de basisschool naar het middelbaar onderwijs.
Over grenzen kijken - Initiatiefvoorstel Euregioschool
Pagina 2
Euregioschool zijn betekent:
de lessen in de buurtaal in het schoolprogramma op te nemen zodat leerlingen minimaal4 jaar lang gedurende45 minuten per week de mogelijkheid hebben om de buurtaal te leren de lessen in de buurtaal met een (reële of virtuele) uitwisseling zo te combineren dat de leerlingen de taal en cultuur van de buren ten minste 2 keer per jaar echt kunnen beleven, de continuïteit van het taalleren door de samenwerking met een school van het basis- resp. voortgezet onderwijs na te streven, de drie bovengenoemde voorwaarden schriftelijk of audiovisueel zo te documenteren dat belangstellenden zich een goed beeld van de realisering van de Euregioschool kunnen vormen.
Over grenzen kijken - Initiatiefvoorstel Euregioschool
Pagina 3
2. Waarom een Euregioschool in Nijmegen?
Verdere uitwerking van bestaand beleid De stad Nijmegen heeft in de kadernota
Onbegrensd en Onbevangen duidelijk uitgesproken dat er
veel kansen liggen op het vlak van grensoverschrijdende samenwerking. Betere samenwerking zorgt voor wederzijds begrip, maar creëert ook kansen op het gebieden van economie, werkgelegenheid en wetenschap . Leerlingen vroeg in aanraking brengen met leeftijdgenoten over de grens, is een zeer concrete stap in het bevorderen van samenwerking.
"Het is in het belang van Nijmegen en de (Eu)regio om de staatsgrens met behulp van de Europese Unie te laten vervagen en regionale samenwerking te bevorderen." In de Innovatie-agenda " Iedereen heeft talent' staan4 speerpunten genoemd waar je e.e.a. kunt vastknopen. Er staat ook in dat RU, M BO en H BO in Nijmegen stevig ingezet hebben op de geografische ligging door programma's met Duitse partners op te zetten. Het is van belang om zo vroeg mogelijk met de internationale Europese oriëntatie van kinderen te beginnen, dus ook op de basisschool en in het voortgezet onderwijs. Ouders van basisschoolleerlingen begrijpen dat hun kinderen niet alle wereldtalen kunnen leren, maar ze weten uit ervaring, hoe gemakkelijk kinderen zich in andere nabije culturen kunnen leren bewegen, spelenderwijs. Het gaat dus niet om het leren van vreemde talen, maar vooral om het stimuleren van een sociaal vermogen: met mensen van andere cultuur en taal leren communiceren en samenwerken
Over grenzen kijken - Initiatiefvoorstel Euregioschool
Pagina 4
Aansluiting bij een succesvol project
Het project Euregioscholen is reeds breed uitgerold en is dat succesvol gebleken. Scholen die er aan deelnemen zijn zeer enthousiast. Sinds het uitrollen in de Euregio Maas-Rijn (de Euregio rondom Limburg, grenzend aan zowel België als Duitsland) hebben meer dan 50 scholen zich aangemeld.
Vergroting van Nijmeegse onderwijsinitiatieven
Het ROC Nijmegen is initiator van het project de Lerende Euregio. Een project dat grensoverschrijdende samenwerking voor scholen voor middelbaarberoepsonderwijs (mbo) stimuleert. De centrale doelstelling van deze samenwerking is het overdragen van Euregionale competenties aan jongeren in opleiding, zodat ze aan beide kanten van de grens kunnen werken. De Euregioschool in het basis- en middelbaar onderwijs zorgt voor een goed voortraject.
Over grenzen kijken - Initiatiefvoorstel Euregioschool
Pagina 5
3.
•
Doelstellingen van het initiatiefvoorstel
Nijmeegse scholen attenderen op en stimuleren om deel te nemen aan het project de Euregioschool
•
Nijmeegse leerlingen in contact brengen met Duitse taal en cultuur.
•
Vergroten van de kansen die het Duitse achterland bied op het gebied van economie, werk, cultuur en onderwijs.
•
Binnen drie jaar minimaal één basisschool en één school voor voortgezet onderwijs in Nijmegen actief laten deelnemen aan het project Euregioschool
•
Aansluiting zoeken op het ROC-initiatief " De Lerende Euregio" en de ontwikkelingen binnen de studie Nederland- Duitsland-Studies van de Radboud Universiteit en de Westfälische Wilhelms-Universität in Münster
Rol van de gemeente
Als je ergens mag verwachten dat ontmoetingen plaatsvinden, dan is het in onderwijs en politiek. Dat valt in onze Euregio Rijn-Waal tegen. Terwijl in Limburg tientallen Euregioscholen zijn en kinderen Duits leren, houden wij het beperkt tot enkele initiatieven, waarbij onder meer de basisschool in Groesbeek en de Nijmeegse Scholengemeenschap pioniers durven zijn. Burgemeesters en raadsleden spreken elkaar wel eens in de Euregioraad. De intenties zijn er, zeker, maar nog veel te gefragmenteerd. Hoog tijd om te gaan werken aan échte, intensieve samenwerking. De gemeente als regisseur bij grensoverschrijdende kansen. De wethouder onderwijs zit aan tafel bij alle onderwijsbestuurders in Nijmegen, deze rol kan ze gebruiken om de bewustwording van Nijmegen als stad dicht bij de grens te bevorderen. Het uitnodigen van zowel Duitse en Nederlandse school besturen is een middelen om dmv dialoog op zoek te gaan naar samenwerkingsverbanden.
Over grenzen kijken - Initiatiefvoorstel Euregioschool
Pagina 6
4.
Financiën
De gemeente Nijmegen kan scholen helpen om in aanmerking te komen voor een opstartsubsidie die voortkomt uit het People 11 People programma. De Europese Unie ondersteunt samenwerkingsprojecten tussen buurlanden. Speciaal voor projecten waarbij de contacten tussen inwoners in het Nederlands-Duitse grensgebied centraal staan, is het programma "People 11 People" ontwikkeld. Met dit programma stimuleert de Euregio Rijn-Waal de grensoverschrijdende samenwerking tussen burgers en instellingen in haar werkgebied. Zowel projecten met een educatief als met een sociaal-cultureel karakter worden door People 11 People ondersteund. Deze projecten vinden vooral plaats op het gebied van educatie en cultuur en bestuur. Ze stimuleren grensoverschrijdende samenwerking en :;taan dicht bij de burger. People 11 People-projecten duren gemiddeld anderhalf tot twee jaar. Onderwijsinstellingen, sociaal-culturele instellingen en niet commerciële organisaties of verenigingen en lokale en regionale overheden. Om de ambitie van dit initiatiefvoorstel uit te voeren is vooral inspanning vanuit het college van B&W nodig, met name binnen de portefeuilles onderwijs en externe betrekkingen. Faciliteren zal met name van groot belang zijn. Verzocht wordt om zich in te spannen om het onderwijsveld te wijzen op de kansen van het project Euregioscholen.
Met weinig middelen veel steun en resultaten
De Euregio is een natuurlijke (investerings)partner in het opzetten van de Euregioscholen in Nijmegen. Naast de investering vanuit de Euregio kunnen scholen ook bijdragen door het zoeken van een partnerschool en het onderhouden van contacten. De grootste uitdaging van de Euregioscholen is dan ook niet financieel, maar in het creëren van een zo groot mogelijk en renderend netwerk. Er zijn legio voorbeelden die aantonen dat het goed kan werken
Over grenzen kijken - Initiatiefvoorstel Euregioschool
Pagina 7
5.
Beslispunten
Middels het aannemen van dit initiatiefvoorstel roept de gemeenteraad van Nijmegen het college op: 1.
De ambitie uit te spreken in drie jaar een euregioschool in Nijmegen te realiseren (zowel in primair als voortgezet onderwijs)
2.
Actief scholen in primair en voortgezet onderwijs te benaderen en aan te schrijven om ze te wijzen op de kansen van het project Euregioscholen
3.
Contact op te nemen met de Euregio Rijn-Waal teneinde te kijken welke ondersteuning zij kunnen bieden bij het realiseren van een Euregioschool in Nijmegen
4.
De Raad voor het einde van het kalenderjaar 2015 op de hoogte te brengen van de vorderingen van het project. Vervolgens de Raad vanaf 2016 jaarlijks middels een brief te informeren over de vorderingen van het Euregioschool-project
Bronnen http :I/www. euregioschool.eu/ervaringen
Over grenzen kijken - Initiatiefvoorstel Euregioschool
Pagina 8
