ONTWERP-RAADSVOORSTEL VAN BenW AAN DE RAAD VOOR 20 februari 2014
OPSTELLER VOORSTEL: Jan Zijlstra AFDELING: PORTEFEUILLEHOUDER: Pytsje de Graaf
Agendapunt: No. /2014
Dokkum, 8 januari 2014
ONDERWERP: bestuurlijke consultatie- en informatieronde stuurgroep Deltaprogramma Waddengebied
SAMENVATTING: Het Deltaprogramma staat op het punt om voor de waterveiligheid in het waddengebied de voorkeursstrategie vast te leggen. Het Deltaprogramma kiest ervoor om waterveiligheid integraal aan te pakken met natuur, recreatie en duurzame economische activiteiten. Uitgangspunt van dijkversterking is inpassing in het Werelderfgoedgebied en waar mogelijk door 'bouwen met de natuur', 'leren door doen' (pilots) en aandacht voor monitoring van het ecosysteem. Nu vraagt het Deltaprogramma aan de waddengemeenten wat zij vinden van deze strategie en omdat de strategie grotendeels tegemoet komt aan een eerdere inspraakreactie van de waddengemeenten, is het voorstel om in principe in te stemmen met de gekozen strategie. Toch zijn niet alle aandachtspunten uit 'onze' eerdere inspraakreactie overgenomen. Vandaar dat de raad geadviseerd wordt om opnieuw aandacht te vragen voor zorgpunten die te maken hebben met het loslaten van dijkconcepten waarbij de zee over de dijk mag 'klotsen'. Aandachtpunt is ook de inzet van Rijksgeld voor het op diepte houden van de vaargeulen wanneer extra zand wordt gesuppleerd. Overige punten zijn het buítendijks versterken van de dijken, de verziltingsproblematiek in waardevolle landbouwgebieden en ten slotte de bijzondere en risicovolle positie van onze buitendijkse vissershaven Lauwersoog waar de bedrijven niet vrijwillig buitendijks zitten en beschermd zouden moeten worden tegen regelmatig terugkerende wateroverlast. Naast dijkversterking van de primaire zeedijk is dijkversterking van de schermdijk van groot belang. Bij voorkeur in de vorm van bouwen met de natuur en de verwerking van het slib uit de haven. Advies is om deze aandachtspunten via het college en de Vereniging van Waddenzeegemeenten nogmaals schriftelijk onder de aandacht te brengen van de regionale Stuurgroep Deltaprogramma Waddengebied.
Aan de gemeenteraad,
INHOUDELIJKE TOELICHTING (waaronder beoogde doelen en/of maatschappelijke effecten) Inleiding Begin 2013 is door de Vereniging van Waddenzeegemeenten gereageerd op informatie van de regionale Stuurgroep Deltaprogramma Waddengebied. De informatie had betrekking op de Deltaprogramma’s Kust, IJsselmeergebied en Waddengebied. De inspraakreactie (bijlage) is in nauwe samenspraak met o.a. de gemeente Dongeradeel tot stand gekomen. Inbreng van Dongeradeel had vooral te maken met het toepassen van innovatieve vormen van (groene) multifunctionele buitendijkse dijkversterking, pilots en Pagina 1 van 5
experimenten en kwelderontwikkeling. Daarnaast is aandacht gevraagd voor onze buitendijkse vissershaven van Lauwersoog, die onvoldoende wordt beschermd tegen hoogwater. Ook de verziltingsproblematiek voor de landbouw was een aandachtspunt. Tenslotte is de stuurgroep gewezen op het standpunt van de kustgemeenten dat strategieën voor de waterveiligheid die mede gericht zijn op de ontwikkeling van zaken zoals “overslagbestendige dijk” en “overstromingsbestendige dijk”, niet acceptabel zijn. Over dit laatste punt bent u via de Nieuwsbrief Ontwikkeling reeds in april 2012 beknopt geïnformeerd. Laatste consultatie Het Deltaprogramma staat aan de vooravond van de definitieve besluitvorming over de deltabeslissingen en de voorkeursstrategieën van de diverse deelprogramma’s. Hiervoor zullen twee bestuurlijke consultatierondes worden georganiseerd. De eerste consultatieronde is bedoeld voor de AB’s, Provinciale Staten en gemeenteraden. Deze ronde sluit 1 maart 2014. De tweede consultatieronde is voor de dagelijkse besturen en deze ronde sluit eind mei 2014. Omdat de gemeenteraadsverkiezingen tussen beide sluitingsdata vallen, is het praktisch om in één ronde namens raad en college te reageren op de keuzes van het Deltaprogramma. Doel van het deelprogramma Waddengebied De keuzes van de Deltacommissie komen neer op de volgende doelstelling en voorkeursstrategie van het deelprogramma Waddengebied. Het Deltaprogramma formuleert dit als volgt. Het motto “Veiligheid voorop! Omgaan met kansen, onzekerheden en restrisico’s in een Werelderfgoedgebied” verwoordt goed de doelen van het Deltaprogramma Waddengebied: • Het ontwikkelen van een integrale aanpak die de veiligheid van de kust van de Waddeneilanden en het vasteland moet waarborgen. Het is daarbij de insteek om waterveiligheid te integreren met de functies natuur, recreatie en met duurzame economische activiteiten. • Het monitoren van ontwikkelingen in het waddengebied en de effecten op het ecosysteem als gevolg van klimaatverandering. Voorkeurstrategie van het deelprogramma Waddengebied De afgelopen jaren hebben regionale overheden, stakeholders en het bedrijfsleven gebiedsgericht verschillende mogelijkheden en kansen verkend. Hieruit is de volgende strategie voort gekomen: 1. We willen de kennis van het Waddensysteem vergroten. Dit is nodig om onzekerheden te kunnen reduceren, ontwikkelingen beter te kunnen voorspellen en zo de langetermijnstrategie voor de waterveiligheid te optimaliseren. We willen dit doen door monitoring en learning by doing (in de vorm van pilots) te intensiveren. 2. Blijven doorgaan met het versterken van de waterkeringen en kunstwerken (de eerste laag van meerlaagsveiligheid) en doorgaan met zandsuppleties langs de kust van de Waddeneilanden. Werken voor de waterveiligheid worden (waar zinvol) integraal en innovatief uitgevoerd en worden goed ingepast in het werelderfgoedgebied. We bouwen waar mogelijk met de natuur. De inzet van waterveiligheidsmaatregelen uit de tweede en derde laag, te weten ruimtelijke ordening en rampenbeheersing, kunnen hierop aanvullen, op voorwaarde dat hiervoor overeenstemming is in de regio. 3. Er is meer onderzoek nodig naar de hoeveelheid, locatie en frequentie van de zandsuppleties in de Noordzeekustzone boven de eilanden. We willen nu beginnen met experimenteren met zandsuppleties, zodat we in de toekomst – als er daadwerkelijk behoefte is aan meer zand - gericht en efficiënt kunnen suppleren. 4. We willen de gas- en energie-infrastructuur in Noordoost-Groningen goed beschermen, omdat uitval hiervan bij een overstroming tot grote en langdurige schade zal leiden in Nederland en andere delen van Europa.
Pagina 2 van 5
5. Ook in buitendijkse gebieden kijken we goed naar de risico’s. We vinden het belangrijk dat deze bekend zijn zodat bewoners en ondernemers hiermee rekening houden. Zo kunnen we samen ook in de toekomst de risico’s beperkt houden. Vragen van Deltaprogramma Waddengebied Verzoek van het Deltaprogramma Waddengebied is om de volgende vragen te behandelden: 1. Onderschrijft u de voorkeurstrategie voor het Waddengebied, zoals verwoord in deze notitie? 2. Onderschrijft u de aanpak om in de uitwerking van de waterveiligheidstrategie zoveel mogelijk aan te sluiten bij regionale processen? 3. Onderschrijft u de noodzaak om gezamenlijk met alle betrokken partijen de voorkeurstrategie voor uw gebied te implementeren? 4. Hoe kan en wil uw organisatie daaraan bijdragen? Conclusie Bovenstaande doelstelling en voorkeursstrategie beantwoorden grotendeels aan ‘onze’ inspraakreactie van 28 februari 2013. Dit is positief. Insteek is om waterveiligheid te integreren met de functies natuur, recreatie en met duurzame economische activiteiten. Daarnaast zal er voortdurend worden gezocht naar ‘meekoppelkansen’ voor natuur en economie, aldus het Deltaprogramma. Waar mogelijk wordt gekozen voor ‘bouwen met de natuur’ en een pilotachtige manier van werken (leren door doen). Voor Dongeradeel betekent dit een kans om de dijkzone te vergroenen en toeristisch-recreatief aantrekkelijker te maken. ‘Bouwen met de natuur’ duidt tevens impliciet op een buitendijkse versterking van de waterkering. Kortom: bovenstaande vragen van het Deltaprogramma Waddengebied kunnen positief worden beantwoord. De bijdrage van de gemeente Dongeradeel (vraag 4) zit – net al de afgelopen jaren - vooral in het stimuleren en faciliteren van het buitendijks ‘bouwen met de natuur’ om de zeedijk te versterken, het verbeteren en beter benutten van de kwelders (o.a. project Naar Buiten Holwerd) en de integrale aanpak van het project Holwerd aan Zee, waarin de functies waterafvoer, natuur & recreatie worden gecombineerd met duurzame economische activiteiten. Aandachtspunten Desalniettemin blijven er een aantal belangrijke aandachtspunten / zorgpunten die minder expliciet of helemaal niet terugkomen in de stukken van het Deltaprogramma Waddengebied. Dit heeft uiteraard met het abstractieniveau van het Deltaprogramma te maken, maar het is goed om deze aandachtspunten voor het vervolgproces nogmaals te benoemen. Deze aandachtspunten zijn: •
• • • •
het loslaten van de ‘overslagbestendige dijk’ en de ‘overstromingsbestendige dijk’ als potentiële dijkconcepten, zodat waardevolle landbouwgronden en dorpen aan de kust niet zullen worden bedreigd; aandacht voor Rijksinzet en –financiering voor het op diepte houden van de vaargeulen naar de eilanden wanneer extra zand wordt gesuppleerd; waar innovatieve groene dijkversterking niet mogelijk is (bouwen met de natuur), dient alsnog ingezet te worden op buítendijkse dijkversterking i.p.v. binnendijkse dijkversterking; de verziltingsproblematiek in waardevolle landbouwgebieden; de bijzondere en risicovolle positie van onze buitendijkse vissershaven Lauwersoog: bedrijven op de haven van Lauwersoog zitten niet vrijwillig buitendijks en zouden beschermd moeten worden tegen regelmatig terugkerende wateroverlast. Naast dijkversterking van de primaire zeedijk is dijkversterking van de schermdijk van groot belang. Bij voorkeur in de vorm van bouwen met de natuur en verwerken van slib uit de haven.
Pagina 3 van 5
Advies Advies is om in te stemmen met bovenstaande aandachtspunten en om deze punten via de Vereniging van Waddenzeegemeenten nogmaals schriftelijk onder de aandacht te brengen van de regionale Stuurgroep Deltaprogramma Waddengebied. Hiervoor kan ook de informatiebijeenkomst van het Deltaprogramma Waddengebied worden benut. Datum, tijd en plaats voor deze bijeenkomst (voor college- en raadsleden) moet nog worden bepaald.
Bijlagen: Brief regionale Stuurgroep Deltaprogramma Waddengebied, consultatie- en informatieronde, d.d. 12 december 2013 Collegevoorstel en memo, d.d. 22 februari 2013 Inspraakreactie Vereniging van Waddenzeegemeenten, d.d. 28 februari 2013 Publicaties op www.deltaprogramma.pleio.nl/groups/profile/23769632/bestuurlijke-consultatie-dp2015
EVENTUELE VOORKEURSVARIANT BURGEMEESTER & WETHOUDERS nvt FINANCIELE CONSEQUENTIES nvt RISICO'S nvt INSPRAAK nvt
ADVISERING opiniërende raad
Pagina 4 van 5
De raad van de gemeente Dongeradeel; overwegende, gelezen het voorstel van gelet op het bepaalde in
besluit:
1. in te stemmen met de volgende aandachtspunten / zorgpunten die minder expliciet of helemaal niet terugkomen in de stukken van het Deltaprogramma Waddengebied: •
• • • •
het afstappen van de ‘overslagbestendige dijk’ en de ‘overstromingsbestendige dijk’ als potentiële dijkconcepten, zodat waardevolle landbouwgronden en dorpen aan de kust niet zullen worden bedreigd; aandacht voor Rijksinzet en –financiering voor het op diepte houden van de vaargeulen naar de eilanden wanneer extra zand wordt gesuppleerd; waar innovatieve groene dijkversterking niet mogelijk is (bouwen met de natuur), dient alsnog ingezet te worden op buítendijkse dijkversterking i.p.v. binnendijkse dijkversterking; de verziltingsproblematiek in waardevolle landbouwgebieden; de bijzondere en risicovolle positie van onze buitendijkse vissershaven Lauwersoog: bedrijven op de haven van Lauwersoog zitten niet vrijwillig buitendijks en zouden beschermd moeten worden tegen regelmatig terugkerende wateroverlast. Naast dijkversterking van de primaire zeedijk is dijkversterking van de schermdijk van groot belang. Bij voorkeur in de vorm van bouwen met de natuur en verwerken van slib uit de haven;
2. verzoekt het college om genoemde aandachtspunten via de Vereniging van Waddenzeegemeenten nogmaals schriftelijk onder de aandacht te brengen van de regionale Stuurgroep Deltaprogramma Waddengebied.
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Dongeradeel van
De griffier,
De voorzitter,
A.J. Folbert
M.C.M. Waanders
Datum afkondiging: Datum inwerkingtreding besluit: Pagina 5 van 5
