Onderzoek wonen en zorg. Versie 1.1

Onderzoek wonen en zorg Versie 1.1

Doel onderzoek • Meer inzicht verkrijgen in de toegevoegde waarde van de private sector voor de realisatie en exploitatie van wonen met zorg • Meer inzicht verkrijgen in de meerwaarde van wonen met zorg voor de private sector • Resultaat – Marktanalyse uitgevoerd – Maatregelenprogramma opgesteld – Rol Vastgoed Belang uitgewerkt Opdrachtgever:

Vastgoed Belang

Uitvoerder:

Thaens Urban Investment & Management in samenwerking met Com4LIfe

22-okt-06

Versie 1.1 wonen en zorg

2

Aanpak onderzoek Aanpak • Gefaseerde aanpak

– Fase 1: (concept rapportage gereed!) • • • • •

Resultaten enquête Percepties geïnterviewden Marktverkenning Product- en dienstenpakket (inclusief voorbeelden) Conclusies

– Fase 2: (PM!)

• Maatregelenprogramma

– Fase 3: (PM!)

• Rol Vastgoed Belang

•

Fase 1: – – – –

22-okt-06

Schriftelijke enquête Gesprekken met leden Marktverkenning e –analyse Rapportage


3

Resultaten enquête (1) •

Enquête is bedoeld om – meer inzicht te krijgen over de kennis van de leden van Vastgoed Belang over de zorgmarkt – Meer inzicht te krijgen in de investeringsbereidheid onder de leden van Vastgoed Belang in woningen met zorg

• • • • •

Enquête bestond uit 16 meerkeuzevragen Bij een groot aantal vragen konden meerdere antwoorden worden gegeven 234 schriftelijke reacties zijn verwerkt Bij de analyses is gekeken naar het relatief aantal antwoorden per vraag Bij de analyses wordt bij bepaalde onderwerpen onderscheid gemaakt tussen: – Respondenten met minder dan 10 woningen – Respondenten met een aantal woningen tussen de 10 en de 100 woningen – Respondenten met meer dan 100 woningen

22-okt-06


4

Resultaten enquête (2) Omvang vastgoedportefeuille in aantallen woonheden

3%

Type huurwoning

4% 18%

20%

33%

17%

60% 45%

• • •

<10

11-100

meergezins in 1 complex

meergezins

101-500

>500

eengezins

een- en meergezins

Het merendeel van de respondenten is eigenaar-verhuurder van minder dan tien woningen Relatief veel eigendom/ verhuur van zogenaamde eengezinswoningen Er is een relatie tussen de omvang van de vastgoedportefeuille en de samenstelling van de portefeuille: hoe groter het bezit des te groter de variatie in de samenstelling. Ter illustratie: aantal eengezinswoningen daalt van 45% (categorie < 10) ), naar 27% (categorie 11- 100) tot 17% (categorie boven de 100)

22-okt-06


5

Resultaten enquête (3) Huurprijsniveaus

Percentage senioren

19%

11% 36%

16%

17%

59% 14% 28%

< € 450,€ 601,- en € 750,-

• • • •

€ 451,- en € 600,> € 750,-

< 10%

11% en 25%

26% en 50%

> 50%

Relatief veel goedkopere huurwoning. Wij bedoelen hiermee huurwoningen die in aanmerking komen voor individuele huursubsidie Het percentage senioren (mensen met een leeftijd vanaf 65 jaar) als huurder wordt door het merendeel van de respondenten onder de 10% geraamd Verhoudingsgewijs is dit, gelet op het aantal senioren in Nederland, een laag percentage Percentage senioren ligt bij eigenaren met meer dan 10 woningen hoger dan bij eigenaren met minder woningen: 41% (categorie < 10), 49% (categorie 10-100), 75% (categorie boven de 100)

22-okt-06


6

Resultaten enquête (4) Zorgvraag onder huurders

5%

Kennis over de zorgmarkt

5%

9%

2%

20%

30%

Ik weet er helemaal niets van 48% 81%

< 10% 26% en 50%

• • • •

11% en 25% > 50%

Ik weet er wel iets van, maar onvoldoende Ik ben goed op de hoogte door vakliteratuur en media Weet niet

Volgens de geënquêteerden heeft het merendeel van de huurders geen zorgvraag Het aantal huurders met een zorgvraag is hoger bij grotere eigenaar-verhuurders: gemiddeld zegt 81% nauwelijks te maken te hebben met zorgvragers. Grotere eigenaren (meer dan 100 woningen) schatten dit percentage op 67% Bijna de helft zegt onvoldoende te weten van de zorgmarkt Dit percentage ligt iets lager bij grotere verhuurders: respectievelijk 48% (gemiddeld) en 42% (categorie meer dan 100 woningen)

22-okt-06


7

Resultaten enquête (5) Strategisch voorraadbeheer

3%

Meerjarige onderhoudsplannen

1%

13%

34% 47%

18%

84%

ja om bouwtechnische redenen ja om woontechnische redenen nee weet niet

ja nee weet niet

• • • •

Strategisch voorraadbeheer is voor het merendeel van de geënquêteerden geen issue: gemiddeld geeft 84% aan niet aan strategisch voorraadbeheer te doen. Eigenaren met meer woningen in bezit doen gemiddeld meer aan strategisch voorraadbeheer: gemiddeld 13%, 24% (categorie 11-100) en 33% (categorie boven de 100) Gemiddeld zegt 47% van de geënquêteerden geen onderhoudsplannen te hebben. Dit percentage daalt tot 36% bij eigenaren met meer dan 100 woningen. Ter vergelijking: het merendeel van de woningcorporaties hebben meerjarige onderhoudsplannen en werken aan strategisch voorraadbeheer

22-okt-06


8

Resultaten enquête (6) Is de zorgmarkt kansrijk

• Veel enquêteerden vinden de zorgmarkt kansrijk • Met name de grotere verhuurders zien ook mogelijkheden voor de eigen portefeuille

Ja, maar ik Ja, maar niet ontbeer kennis voor mijn vastgoedportef om te kunnen Reeks1

22-okt-06

47%

8%

Ja, maar ik w eet niet w at zorgverleners

Ja, maar ik w eet onvoldoende

Ja, ik ben er actief mee bezig

Nee

Weet niet

8%

16%

9%

7%

16%


9

Resultaten enquête (7) Huurders met zorgvraag • Gemiddeld geeft het merendeel van de respondenten aan geen huurders te hebben met een zorgvraag. Dit percentage ligt lager bij de grotere verhuurders: 64% gemiddeld, 17% bij huurders met meer dan 100 woningen • Met name aanpassingen (WVG) in de woning wordt genoemd als issue

Reeks1

22-okt-06

Ja, deze huurder w ilde aanpassingen in zijn w oning

Ja, deze huurder w ilde een andere w oning vanw ege

Ja, deze huurder w ilde informatie over zorg aan huis

Nee

Weet niet

29%

10%

4%

64%

2%


10

Resultaten enquête (8) Woning voor zorgvragers • 87% van de respondenten zegt geen specifieke woningen te hebben voor zorgvragers • Dit aantal ligt lager (42%) bij verhuurders met meer dan 100 woningen • Met name de seniorenwoning wordt genoemd door de respondenten in relatie tot de vraag naar woningen voor zorgvragers • Ongeveer de helft van de respondenten associeert een zorgwoningen met een woning voor senioren

Ja, deze w oningen zijn aangepast Reeks1

22-okt-06

2%

Ja, deze Ja, deze Ja, deze w oningen verhuur w oningen w orden w oningen heb ik met subsidie met behulp ik als 7%

1%

4%


Nee

Weet niet

87%

2%

11

Resultaten enquête (9) Wilt u investeren • 23% van de respondenten geeft aan te willen investeren in zorgwoningen uitgaande dat dit extra rendement oplevert • 11 % zegt expliciet niet te willen investeren en ongeveer de helft weet het niet • de investeringsbereidheid is het hoogst in de categorie verhuurders van 11 tot 100 woningen. 33% wil investeren als dit extra rendement oplevert • Verhuurders met meer dan 100 woningen lijken juist minder te willen investeren: 25% geeft expliciet aan niet te willen investeren. Deze categorie verhuurders geeft relatief vaak aan te willen investeren door nieuwe woningen te bouwen: 9% gemiddeld en 25% van de respondenten met meer dan 100 woningen

Ja, maar alleen als Ja, door nieuw e dit extra w oningen te rendement bouw en en te Reeks1

22-okt-06

23%

9%

Ja, door bestaande w oningen te

Ja, door kleine w oningen samen te voegen

Nee

Weet niet

10%

2%

11%

49%


12

Resultaten enquête (10) Wat heeft u nodig om te kunnen investeren • Een aantal respondenten geeft aan investeringen in zorgwoningen vooral als opgave te zien voor de sociale sector en de overheid • Relatief veel respondenten geeft aan behoefte te hebben aan meer kennis en subsidie.

Kennis over Kennis over Grondpositi Beheerorga Zorgpartner zorgleveran de es …. nisatie ciers doelgroep Reeks1

22-okt-06

29%

19%

13%

14%

13%

Huurders

Subsidie

Anders…

Weet niet

24%

27%

12%

34%


13

Resultaten enquête (11) Rol Vastgoed Belang • Relatief veel respondenten geeft aan Vastgoed Belang te zien als kennisleverancier • Vastgoed Belang kan ook een belangrijke rol, vervullen als intermediair om netwerken met elkaar te verknopen. Met name de grotere verhuurders noemen deze rol

Reeks1

22-okt-06

Kennis over de zorgmarkt

Kennis w eten regelgeving

Kennis subsidieregimes

Netw erk….

Anders….

Weet niet

59%

75%

65%

28%

6%

12%


14

Resultaten enquête (12) Bereidheid om te betalen voor dienstverlening Vastgoed Belang • Relatief veel respondenten wil betalen voor de dienstverlening van Vastgoed Belang • Respondenten verwachten dan dat deze betaalde dienstverlening zichzelf kan terug verdienen

Ja, als het rendement Ja, w ant ik w eet niet kan opleveren ….. Reeks1

22-okt-06

34%

8%

Ja, als ik er gebruik van maak

Nee

Weet niet

43%

25%

10%


15

Percepties geïnterviewden (1) •

Woningbestand

•

Doelgroepenbeleid

– De geïnterviewden personen bezitten (of werken voor) vastgoedportefeuille met meer dan 100 woningen – Relatief veel vooroorlogsbezit – Huurprijsniveaus divers: zowel sociale sector als markthuur – Enkele geïnterviewden geven aan te kleine woningen te hebben voor de seniorenmarkt

– Veelal geen specifiek beleid voor bepaalde doelgroepen – Woningen worden via “eigen”netwerk verhuurd – Woningen in het sociale segmenten worden toegewezen op basis van locale woonruimteverdelingregimes – Type huurder is zeer divers: niet één specifieke leeftijdscategorie, zowel gezinnen als alleenstaanden of tweepersoonshuishoudens – Allochtone vraagstuk vereist, volgens één gesprekspartner extra aandacht

22-okt-06


16


Huurderpopulatie

– Sommige bewoners huren tientallen jaren. Waneer huurder meer zorg nodig heeft wordt de huur opgezegd en verhuist hij of zij naar een verzorgingstehuis of een aangepaste woning. Gesprekspartner geeft aan geen bemoeienis te hebben met dit proces – Volgens één gesprekspartner is er toename van het aantal dementerende onder zijn huurders. Veelal is er sprake van huurachterstand en wordt verhuurder benaderd door een familielid met de mededeling dat moeder of vader dement is geworden – Enkele gesprekspartners veronderstellen dat oudere huurders met name in de nieuwere buurten wonen omdat daar woningen staan die beter toegankelijk zijn en met meer voorzieningen in de omgeving – Eén gesprekspartner zegt geen belang te hebben bij huurders die lang blijven zitten: mutatie betekent mogelijkheid om huur te verhogen

22-okt-06


17


Woningaanpassing

•

Strategisch voorraadbeheer

– Er komen zelden vragen over woningaanpassing – Soms heeft een huurder een vraag bijvoorbeeld over plaatsing van een (trap)lift – Veelal neemt huurder met zorgvraag zelf initiatief en klopt aan bij de gemeente voor een beroep op bijvoorbeeld de WVG – Geïnterviewden zien geen redenen om te investeren en verwijzen door naar de subsidiemogelijkheden bij de gemeenten

– Enkele geïnterviewden geven aan geen lange termijnvisie te hebben voor hun portefeuille: zolang het direct rendement goed is wordt slechts sporadisch verkocht of aangekocht – Geïnterviewden geven aan weinig te maken te hebben met leegstand – Enkele gesprekspartners zien een toename van het aantal uitpondingen. Vooral het afstoten van sociale huurwoningen neemt toe. In steden als Amsterdam is verkoop met name interessant wanneer splitsing mogelijk is – Eén partij denkt aan een keurmerk voor particulier beleggers – Alleen verkoop bij splitsing

22-okt-06


18


Kansen met betrekking tot vergrijzing – Geïnterviewden verwachten geen hogere huuropbrengst door te investeren in woningenaanpassingen voor senioren – Investeren heeft volgens gesprekspartners vooral zin in de nieuwbouw. Corporaties pakken dit niet altijd handig aan. vooral de bereikbaarheid (parkeerplaatsen in de buurt wordt) van de woningen wordt over het hoofd gezien. Gesprekspartners veronderstellen dat particulier beleggers en institutionele beleggers hier handiger op inspelen – Eén gesprekspartner denkt dat ouderen zich niet laten samenklonteren (segregatie). Hij ziet veel meer in de ontwikkeling van serviced housing (appartement wonen met hotelservices) dat open staat voor alle leeftijdsklassen

22-okt-06


19


Rol Vastgoed Belang

– Kan een rol vervullen als informatieverschaffer en bemiddelaar bij gemeenten – Gemeenten lijken niet of nauwelijks geïnteresseerd te zijn in de voorraad van de particulier belegger – Vastgoed belang is sponsor van Nevap een platform voor Vastgoedmanagement waarvan de leden alle betrokken zijn bij de exploitatie van vastgoed. Over diverse thema’s wordt 2 maal per jaar een symposium georganiseerd. Tussen een veelheid van onderwerp is opmerkelijk genoeg (nog) niet eenmaal de vergrijzing als thema gehanteerd – Vastgoed Belang zou zich ook bezig moeten houden met de vergrijzing en kan wellicht met enige overtuigingskracht aan haar leden laten zien dat investeren in vastgoed met zorgcomponent van belang kan zijn met het oog op de vergrijzing – Via een meer objectieve invalshoek gemeenten benaderen en op hoofdlijnen bespreken wat een gemeente wil en proberen te vertalen naar particulier initiatief in plaats van het automatisme van gemeenten om aan te kloppen bij de corporaties – Een gesprekspartner denkt dat de koepel een belangrijke rol kan vervullen om het imago van de sector te verbeteren

22-okt-06


20

Marktverkenning De marktverkenning is bedoeld om meer inzicht te verkrijgen in de vraag naar wonen met zorg en het huidige en toekomstige aanbod van zorgvoorzieningen en accommodaties De volgende onderwerpen komen aan de orde 1.Vraagzijde • • • •

Demografische ontwikkelingen Woonsituatie en vermogen Zorgvraag Verwachtingen voor de toekomst

2.Aanbodzijde • Veranderingen in het aanbod • Rol bestaande aanbieders • Interessante product-marktcombinaties 3.Conclusies 22-okt-06


21

Marktverkenning: vraagzijde (1) Demografische ontwikkelingen

Bevolking 55-plussers 65 + 75 + 85 + 100 +

Aantal

%

4 miljoen 2,2 1 0,232 0,0012

25,8% 13,7% 6,1% 1,4%

2000

-

2020

65+

75+

85+

Totaal

2000

2,2 milj.

1,0 milj.

0,23 milj.

(16 milj.)

2020

3,2 milj.

1,3 milj.

0,32 milj.

(17/18 milj.) Bron: CBS (Statline) 2003

22-okt-06


22


Man/vrouw verdeling

75/84 85+ 100+

2000

2020

30 : 70% 25 : 75 15 : 85

45 : 55% 40 : 60% ?

Huishoudens 65+ (2004) 2,3 miljoen personen 0,6 miljoen 2-persoonshuishoudens 1 miljoen 1-persoonshuishoudens (>70% vrouw) 1,6 miljoen woningen (23%) 0,16 miljoen institutioneel (verpleeg/verzorgingsh.) 0,50 miljoen ouderenwoningen 22-okt-06


23


Huishoudensvorm naar leeftijd (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 55-59 jaar

60-64 jaar

Bron: CBS (Statline)

22-okt-06

65-69 jaar

70-74 jaar

75-79 jaar

80-84 jaar

alleen

85-89 jaar

met partner

90-94 jaar

95 jaar of ouder

totaal 55+

totaal 65+

totaal 75+

met anderen


24

Marktverkenning: vraagzijde (4) Zorgvraag

Omvang kwetsbare 55+ • •

Zelfstandig wonende Bewoners instellingen

•

Kwetsbare zelfstandig wonende (ernstige beperkingen, psych. problemen e.d) – ruime definitie (1x) 1.035.000 – beperkte definitie ( 2 of 3x) 460.000 – idem (alleen/laag inkomen) 150.000 – geen enkele vorm van zorg 30.000

22-okt-06

3.770.000 (96,4%) 149.000 (3,8%)


25


Zorg en wonen Verz.h

Verpl.h

Psych/v erst.

Overig

Zelfst.

65+

100.000

25.500

6000

7000

2 milj. (94%)

75+

93.000

22.000

2500

4000

865.000 (88)

85+

56.500

11.500

750

1200

161.000 (70)

95+

6000

1100

60

85

22-okt-06


5900 (45)

26


Dagelijkse handelingen, 65+(%)

Trap lopen Verplaatsen buiten In en uit bed Klus huishoudtrap Zwaar huish. werk Bed verschonen Warm eten maken De was doen

22-okt-06

moeilijk

hulp nodig

25 14 13 8 10 13 5 7

5 4 1 25 26 10 5 7


27


22-okt-06


28

Marktverkenning: vraagzijde (8) Woonsituatie en vermogen

Koopwoning (2002)

Vrij vermogen

55-64 jr. 65-74 jr. ¾ 75 jr.

40.000 Euro 89.000 Euro 78.000 Euro

• •

60% 47% 32%

Ruim de helft woont ‘duur’ ( meer dan 215.000 Euro). ‘Duur’ huren (480 Euro) doet 20% van de huurders. 1/3 huurders heeft huursubsidie (1500-1800 Euro).

22-okt-06


29

Marktverkenning: vraagzijde (9) Verwachtingen voor de toekomst

•

Voorkeur wonen senioren – – – – – – –

• • • •

Zo Zo Zo Zo Zo Zo Zo

gewoon mogelijk, zelfstandig mogelijk, vrij mogelijk, ruim mogelijk, comfortabel mogelijk, veilig mogelijk, gezellig mogelijk

Potentiële vraag naar zorg stijgt evenredig met aantal senioren Gebruik (extramurale) AWBZ-zorg stijgt (met de helft) minder als gevolg van stijgende opleiding en welvaart Overbelasting echtparen op hoge leeftijd Vanuit overheid gestimuleerde vraagsturing leidt tot meer gebruik

22-okt-06


30


• • • • • • • •

In 2015 zijn de ouderen gemiddeld beter opgeleid, meer gezond en financieel goed verzorgd. De AWBZ hebben zij minder nodig en zullen ze ook minder snel gebruiken. Bovendien zijn in 2015 de meeste ouderen nog relatief jong Er zijn te weinig voor ouderen geschikte woningen en die worden voor een groot deel bewoond door mensen die ze (nog) niet nodig hebben Te weinig wordt nog gebruik gemaakt van de mogelijkheden die de informatica ouderen, zieken en gehandicapten leveren, ook in de vorm van een intelligentere woonomgeving Hogere inkomens kopen in duur koopsegment. Daar wordt door ontwikkelaars op ingespeeld Hogere inkomens huren in duur huursegment. Daar wordt door institutionele beleggers en corporaties op ingespeeld Steeds meer senioren maken vermogen vrij door verkoop van eigen huis en willen specifieke seniorenwoning huren in luxe middensegment Lagere inkomens worden bediend in de sociale sector Leven met een min betekent wonen met een plus. De plus kan fysiek zijn (nultredewoning, aangepaste woning, domotica), maar ook meer psychisch en sociaal (mantelzorg, thuiszorg, begeleid wonen)

22-okt-06


31


• • • • • • •

Voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen is er niet één algemeen geldend concept. Wel een centrale gedachte: zo gewoon mogelijk, zo zelfstandig mogelijk Voor ouderen onder de 75 jaar zijn zelden bijzondere voorzieningen nodig. Het eerste en het grootste probleem is de TRAP. De meeste bejaarden worden niet dement, maar minder ambulant In 2015 zijn de ouderen gemiddeld beter opgeleid, meer gezond en financieel goed verzorgd. De AWBZ hebben zij minder nodig en zullen ze ook minder snel gebruiken. Bovendien zijn in 2015 de meeste ouderen nog relatief jong Er zijn te weinig voor ouderen geschikte woningen en die worden voor een groot deel bewoond door mensen die ze (nog) niet nodig hebben Te weinig wordt nog gebruik gemaakt van de mogelijkheden die technologie kunnen leveren aan ouderen, zieken en gehandicapten, bijvoorbeeld in de vorm van een intelligentere woonomgeving De meeste Nederlanders verwachten meer mantelzorg te moeten bieden en nog meer Nederlanders willen daar niet toe verplicht worden Mensen hechten sterk aan hun huis en de fysieke en sociale omgeving. Ze gaan alleen weg als het fysiek niet meer gaat of als het sociaal niet meer aangenaam is

22-okt-06


32

Marktverkenning: Aanbodzijde (1) zorg verpleeghuizen woonzorgcentra

Complexgewijze huisvesting

aanleunwoningen

zorgwoningen

verspreid aangepaste woningen • minder validen • levensloopbestendig

Serviceflats en flats met services

(senioren-)appartementen

gelijkvloerse woningen

zelfstandig 22-okt-06


33

Marktverkenning: Aanbodzijde (2) •

•

•

• •

M.b.t. verpleeghuizen, verzorgingshuizen en aanleunwoningen bestaat een sterke regulering vanuit College Bouw Zorginstellingen. Er blijft ondercapaciteit bestaan. Serviceflats: te laat ingespeeld op veranderende behoefte: te klein en te hoge servicekosten voor het pakket. Gevolg: leegstand. Daardoor spiraal naar beneden: minder bewoners die de gezamenlijke service- infrastructuur overeind moeten houden. Daardoor treedt een beperking van het pakket op tegen hogere kosten. Seniorenappartementen worden in het hoger koop en huursegment ontwikkeld of door woningbouwcorporaties in sociale woningbouw. Dit laatste veelal in partnerschap met een zorginstelling. In midden koop/huursegment wordt nog weinig ontwikkeld op het gebied van seniorenhuisvesting onder meer als alternatief op de verouderde serviceflats Aangepaste woningen zijn veelal achteraf aangepast in kader Wet Voorzieningen Gehandicapten met vergoeding van de gemeente Zorgwoningen speelt in op de vermaatschappelijking (extramuralisering) van de zorg. Worden qua volume nog te weinig ontwikkeld om aan de vraag te voldoen.

22-okt-06


34

Marktverkenning: Aanbodzijde (3) Mogelijkheden zorg en diensten thuis De mogelijkheden om zorg en diensten thuis te leveren, waardoor mensen thuis kunnen blijven wonen, worden steeds verder uitgebreid. Belangrijke ontwikkelingen hierin zijn: • Veiligheid: zoals alarmering, veiligheidssloten etc. • Comfort met behulp van gemaksdiensten: maaltijden thuis, schoonmaakdiensten etc. • Domotica: technologie die inspeelt op ongemakken en deze verlicht c.q. opheft • Telemonitoring: aandacht en contact op afstand via camera’s • Zorg thuis: 24-uurs beschikbaarheid van zorg. De ontwikkeling van het zogenaamde persoonsgebonden budget leidt ertoe dat mensen zelf hun zorg inkopen en daardoor in de eigen woning blijven wonen. 22-okt-06


35

Marktverkenning: Aanbodzijde (4) Nieuwe WVG-voorzieningen Gemiddeld per jaar

(1996-2000)

• • • •

Scootmobiel Collectief vervoer Rolstoelen Woningaanpassing

17.000 65.000 40.000 60.000 (65+ - 2/3)

• • •

40% ouderenhuishoudens (55+) in geschikte woning 1/3 ernstig beperkten in ongeschikte woning tekort aan ouderenwoningen (225.000-2010)

22-okt-06


36

Marktverkenning: producten en diensten (1) Woningaanpassingen

Nieuwbouw

Zorgeloos wonen

Zorggarantie Levensloopbesteding wonen services Domotica, WVG, Thuiszorg 22-okt-06


37

Marktverkenning: producten en diensten (2) • Aanpassingen om toegankelijkheid woning te verbeteren – Drempelvrij maken van de woning – Ruimten samenvoegen – Deuren verbreden, deurbreedte aanpassen – Teruggebogen deurhandel – Seniorenslot – Rookmelder – Traplift 22-okt-06


38

Marktverkenning: producten en diensten (3) • Aanpassingen om gebruik woning te vergemakkelijken – – – – – –

Samentrekken natte cel en toilet Douche met zitje Beugels en steunen in de natte cel Zwenkkranen, eenhandelkranen Verhoogde toiletpot Thermostaatkranen excentrisch geplaatst in badkamer – Antislipvloer in de natte cel – Tweede toilet op slaapetage 22-okt-06


39

Marktverkenning: producten en diensten (4) • Aanpassingen om zorg eenvoudiger te leveren – Spreek-, luister-, beeldverbinding – Alarmeringsinstallatie – ADL zorgoproepsysteem – Op afstand te openen voordeur – Nachtelijk oriëntatieverlichting

22-okt-06


40

Marktverkenning: producten en diensten (5) Voorbeelden

Palisium • Een voorbeeld van privaat initiatief. Wonen met services en zorg. De initiatiefnemers Woonzorg Nederland, Bouwfonds realiseren woonprojecten waarbij zorg gegarandeerd wordt. Hiervoor is een privatecarefonds opgezet. Thuiszorg wordt geleverd door een particuliere thuiszorgorganisatie

22-okt-06

VieDome • Veel techniek, afspraken tussen woningcorporatie (WoCOM, zorgaanbieders Zuidzorg en Ananz en woontechniek ontwikkelaar Mextal. Bijzonder aan het project is dat het niet alleen een spreek-luister maar ook een beeldverbinding tot stand kan brengen met de bewoner die alarm geslagen heeft. De gegevens van de abonnee zijn central opgeslagen en gekoppeld aan de alarmering. Op dit moment worden er tests gedaan met telemedicine om dit uiteindelijk ook te kunnen integreren in VieDometechniek Op dit moment zijn er zo’n 225 woningen op het systeem aangesloten


41


European Care Residences • Appartementen voor 1 of 2 personen, 10 zorghotelstudio’s voor tijdelijk verblijf, Grand Café/restaurant, Service- en hoteldiensten , Multifunctionele ruimte, ook beschikbaar.voor familieaangelegenheden, beautysalon , infraroodsauna/lichttherapie ,dokters/fysiotherapieruimte, winkel/kiosk, parkeergarage, DOMOTICA

22-okt-06

Lekker leven • Een organisatie die landelijk werkt en d.m.v. een callcentre levering van diensten coördineert. Afnemers betalen voor de kosten van de geleverde dienst. Particuliere ontwikkelaars die wonen met services combineren maken nogal eens gebruik van Lekker Leven. In het daadwerkelijke gebruik van de diensten hebben we geen inzicht.


42


Telezorg • SHL-Telemedicine. SHL introduceerde in 1987 een integrale tele-service voor het monitoring, diagnose en logistiek. Systeem is gericht op het op afstand monitoren van patienten met hartproblemen. Inmiddels in gebruik door bijna 100.000 mensen in Israel, en uitgebreid naar andere aandoeningen en landen.

22-okt-06

Dementie • Project in voorbereiding (wetenschap, ICT en zorgleveranciers). Toepassen van slimme hulpmiddelen om langer zelfstandig wonen te ondersteunen voor mensen met Mild Cognitive Impairment (MCI). Denk aan: – – – – – –


Beeld- en spraakverbindingen Dwaaldetectoren Medicijn doseersysteem Daglichttherapie Meedenkende kookplaten Valdetectoren

43

Marktverkenning: conclusies (1) Positie en kansen particuliere Sector/ Vastgoed Belang

Vraagzijde • demografische ontwikkelingen • zorgvraag • woonsituatie en vermogen

Toegevoegde waarde particuliere verhuurders

Aanbodzijde • huisvesting • diensten

Verwachtingen voor de toekomst

22-okt-06


44

Marktverkenningen: conclusies (2) vraagzijde

Demografische ontwikkelingen en zorgvraag • •

Door de demografische ontwikkeling ontstaat een steeds grijzere samenleving Daardoor ontstaat een stijging van de zorgvraag

Woonsituatie en vermogen: • • •

Relatief laag segment senioren huurt in dure segment, maar dit gaat stijgen Middeninkomens maken vermogen vrij door verkoop van eigen huis en willen specifieke seniorenwoning huren in luxe middensegment In de leeftijdsklasse van 65-74 jaar zitten relatief grote vermogens

Verwachtingen voor de toekomst • • • •

Ouderen zullen meer thuis willen blijven in eigen woonomgeving De toekomstige wooncapaciteit speelt nog te weinig in op senioren Ook bij een zorgbehoefte zal de senior in het eigen huis willen blijven wonen Ouderen zullen in de toekomst meer bereid zijn te betalen voor zorg en diensten als zij daardoor thuis kunnen blijven wonen

22-okt-06


45

Marktverkenningen: conclusies (3) verwachtingen voor de toekomst

• • • •

Ouderen zullen meer thuis willen blijven in eigen woonomgeving De toekomstige wooncapaciteit speelt nog te weinig in op senioren Ook bij een zorgbehoefte zal de senior in het eigen huis willen blijven wonen Ouderen zullen in de toekomst meer bereid zijn te betalen voor zorg en diensten als zij daardoor thuis kunnen blijven wonen

22-okt-06


46

Marktverkenningen: conclusies (4) aanbodzijde

Huisvesting • • •

•

Specifieke seniorenhuisvesting is ontwikkeld in het hogere koop en huursegment of in het sociale huursegment Serviceflats bieden te weinig kwaliteit voor de prijs die men vraagt Voor de middeninkomens is er in principe sprake van het relatief grootste tekort aan specifieke seniorenhuisvesting. Deze middeninkomens hebben geen toegang tot het topsegment door een gebrek aan middelen, maar er zijn wel genoeg eigen middelen (al dan niet door verkoop hypotheek vrij huis) om daarvoor een meer ‘passend’ product te kopen of te huren dan de sociale huur ouderenwoning. De serviceflats hebben te weinig geanticipeerd op deze doelgroep Er blijft een ondercapaciteit bestaan voor intramurale capaciteit (verpleeghuizen en woon/zorgcentra)

Diensten • •

De kans dat oudere huurders op termijn met een zorgbehoefte de woning blijven huren neemt toe door toename mogelijkheden zorg en diensten thuis én het tekort aan intramurale capaciteit Aanpassingen hoeven niet door verhuurder worden bekostigd, maar kunnen vergoed worden door gemeente

22-okt-06


47

Marktverkenningen: conclusies (5) positie en kansen particuliere sector

•

• • • •

Blijf buiten het domein van de zorgsector en het segment van de collectieve zorgverlening: exploitatie van zorggebouwen en zorgappartementen. Wonen met zorg is een niche. Dit vereist investeringen die niet op korte termijn (binnen 10 jaren) kunnen worden terugverdiend Richt de focus op senioren met geen of een lichte zorgvraag: de individueel zelfstandig wonende Verleng de huurperiode: zorg ervoor dat senioren zolang mogelijk in hun bestaande huurwoningen kunnen blijven wonen Faciliteer de senior met het “in huis halen van diensten en zorg” – Bemiddeling – Woningenaanpassing (WVG, domotica, etc.) Realiseer kleinschalige nieuwbouwprojecten (maximaal 25 appartementen): levensloopbestendig, in de buurt van voorzieningen en bij voorkeur in bestaande wijken. Doelgroep: middeninkomens, leefstijlgebonden en niet naar leeftijd

22-okt-06


48

Marktverkenningen: conclusies (6) positie en kansen Vastgoed Belang

Rol Vastgoed Belang

• Leden hebben behoefte aan meer informatie via Vastgoed Belang: • Hierbij zijn drie rollen denkbaar: – Informatieverschaffer m.b.t.: • Woningaanpassingen • Overheidsbeleid • Ontwikkelingen in de markt – Facilitator: • Ondersteuning bij subsidieaanvragen • Opstellen van draaiboeken en handleidingen

– Intermediair:

• Bemiddeling met gemeenten over locatieaanbod • Bemiddeling huurders en zorgleveranciers

22-okt-06


49

Marktverkenningen: conclusies (7) toegevoegde waarde particuliere verhuurders

• •

Animo om te investeren in zorgwoningen is in vergelijking tot bijvoorbeeld de corporatiesector laag: met name de grotere particuliere verhuurders (vanaf 100 woningen) zien kansen Particuliere huursector kan meer wooncapaciteit voor senioren realiseren maar heeft hierin een bescheiden rol – –

•

Vernieuwbouw van bestaande complexen Kleinschalige nieuwbouwprojecten: wonen met zorg en diensten

De particuliere verhuurders kunnen beperkt bijdragen aan het langer zelfstandig wonen van senioren door woningaanpassingen en dergelijke

Maar • •

Versnipperd eigendom particuliere verhuurders beperken het nemen van collectieve aanpassingen en maatregelen aanzienlijk Veel particuliere verhuurders participeren in verenigingen van eigenaren. Het besluitvormingsproces in dergelijke bemoeilijkt het nemen van strategische beslissingen over het vastgoed

22-okt-06


50

Maatregelenprogramma (PM) • • • •

Bouw- en woontechnische maatregelen Complexniveau Woningniveau Dienstverlening – –

•

Samenwerking – – –

•

Domotica Zorg en services met gemeenten met zorgleveranciers Met corporaties

Helpdesk Vastgoed Belang – Informatieverschaffer m.b.t.: – Facilitator: – Intermediair:

22-okt-06


51

Onderzoek wonen en zorg. Versie 1.1

Recommend Documents