fl
College sanering :zorginstellIngen Onderzoek bif stichting Philadelphia Zorg
VERTROUWELIJK
Onderzoek bij stichtIng IProtestants-Christelijke Stichting Phlladelphla Zorg'
Den Haag/Amersfoort 15 december 2008
G.J.P. van Olter/ao & dr. mr. Th.G.J.M. van de Burgt
-' 'I;
.' ,:,{j,j.;!
I.' "
'I'
",'()1
College sanering zorg/n:stellingen Onderzoek bij stlchffng Phlladelphia Zorg
.,
INHOUDSOPGAVE O. 1.
Samenvatting Stichting Philadelphia Zorg profiel 1.1 Algemeen 1.2 Organigram 1.3 Toelichting op het organigram 1.4 Espria Beleidsontwikkelingen periode 20Q6-2008 2.1 Groeibeleiden de consequenties voor het vastgoedbeleid 2.2 De reorganisaties In de jaren 2007 en 2008 Oe kwaliteit en continuïteitvan de zorg algemeen 3.1 3.2 IGZ Financiële cantinuTteit 4.1 . Dallng van de bedrijfsinkomsten 4.2 Incidentalebaten en lasten In de verlles-an winstrekening: gepubliceerd resultaatversus genoi'malfsaerd resultaat 4.3 Sterke toename proJectontwikkellng8- en bouwat::tlvlteiten ten behoeve van projecten In eigendom In de jaren 2005, 2006 en 2007, alsmededaaraan verbonden risico'S 4.4 Beleid gericht op de noodzaak om het eigen vermogen naar 15% te brengen 4.5 Grondslagwijzigingen voor de waardebepaling onroerend goed ter bernvfoedlng van de omvangvan de jaarwinst en de omvang van het eigen vermogen 4.6 Bijzondereprojecten onroerend goed 4.7 Oordeelonthouding door de accountant met betrekking tot de Jaarrekening van een aantal bijzondere projecten en interne beheersing . ResultaatontwikkelIng financieel resultaat regio'slzorgkantoren 4.8 4.9 Negatlevewinstontwikkeling 2007 4.10 Ontwikkeling in 2008 tot en met het derde kwartaal Herstelplan Vertrek zittende Raad van Bestuur - inzet turn around: Herstelplan 5.1 Begroting 2009 5.2 5.3 Quick wins: verbeteren van de prestaties op korte termijn 5.4 Transitienaar eindmodel
2.
3. 4.
5.
6
Govarnance I vergoedingen bestuurders Governance binnen Phlladelphla 6.2 Personeel 6.3 Wijze van opereren 6.4 Remuneratie 6.5 Onderzoek KPMG Advlsory N.V. (in opdrachtvan twee leden van de Audit Commissie)
a.1
:3ljlagen I
11 111
arief van staatssecretaris VWS aan College sanering zorginstellingen Uj:3t gesprekspartners Hoe ziet Philadelphla zichzelf?
..
IJ',
;j; .r ,
':Î
J 7 7 9 9
10 12 12 13 15 15 15 18 19 20 22 23 23
25
27 28 29 31 33 33 34 35 36 41
41 41 41 44
46
"
College sanering zorginstellIngen Onderzoek bij stichtingPhl1adelphla Zorg
O.
SAMENVAmNG
Naaraanleiding van ondermeer krantenberichten en vragen in de Tweede Kameris het College sanering zorginstellingen verzocht de situatie bij Stichting Philadelphia ZOrg aan een naderonderzoek te onderwerpen. I Bij het ter hand nemenvan da uitvoering is door onderzoekers aansluiting gezocht bij het (detail)ondarzoek dat in opdrachtvan de Raad van Commissarissen van Espria terzelfder tijd is uitgevoerd. Philadelphla is groot geworden door het bieden van kleinschalige zorg. Met haar activiteiten In dit deel vande VG sectorheeft Philadelphia vrijweleencompleet landelijk dekkend netwerk gerealiseerd Philadelphla wordt door zorgkantoren als de welkome aanvulling/concurrent op de lokale monopolisten beschouwd. Sindsenkele jaren gaat het beleid om en besluit Philadelphia qua activiteiten niet alfeen een stormachtige groei In de VGsector na te streven (binnen en buiten de eigencompetenlles) maarzich ook te gaan verbreden binnen en buitende AWBZ De groel binnen de VGsedorricht zlch naast uitbreiding van de reguliere activiteiten ook op voor Phlladelphla nieuwe doelgroepen 2:oals SGLVO (sterkgedragsgestoorde IIchtverstandelijk gehandicapten) en meer complexe zorg. De speciffeke competenties daarvoorzijn binnen dl!! organisatie maar beperkt beschikbaar. Groei hoortop zich bq Phlladelphla. Daar was In hl!!t verleden en Is In het haelen alle Inspanning op gericht (geweest). Maar de methodes veranderen met de tijd. Vorigeeeuwwas die groEli vooral gebaseerd opde vraag van cllênten en hun ouders. Sinds een aantaljaren WOrdt dezevorm van vraagg80rlênteeroe beleidondergeschikt gemaakt aan het pro-actJef ontwikkelen vooruitlopend op mogelijke vraag naar huisvesting an dagbestedlngac:tivitelten binnen en bulten de AWBl. Vraaggestuurde zorg wordt to een aanbodgestuurde ontwikkeling. Dat heet in het gehanteerde jargon (enlgszlns cynisch) 'marktwerking' en 1l!!ldt uiteraard dan niet all"n tot successen maarook tot mislukkingen. ,De groei respectievelijk de verbreding van Philadelphia buiten de VGsec:tor wordtverwezenlijkt middels fusies met de kleine aanbieders In andere sectoren en vla projectontwikkeling In branchevreemde activiteiten zoals horeca, grootschalige projectontwikkeling Inouderenhuisvesting en restauratleprojecten. Thuiszorg, verzorging en huisvesting van ouderen Ifggl!!n nog relatief dicht bij het '(AWBZ)huls', maarook die onderbrenging in de organisatie vindt reder~k ongestructureerd plaats. De bestuurlijke, jurldischl!! en economische samenvoegingen riepen samen met (hetgebrek aan) de inhoudelijke congrul!!ntle/synergle vele vragen op dlebfijkbaarde competenties van de Raad van Bestuur te boven gingen en die vanuithet toezlcht door de Raad van Commlssarlssl!!nln onzeogen onvoldoende geadresseerd werden. Dit mogeook blijken uit de dalingvan hetjaarresultaatgedurende de afgelopen Jaren, zoweflntegraal ais van de (nieuwe) deefactlvltaiten, uitmondend In het dramatische verliesjaar 2008. De bestuurlijke fusie tot Espria had het logisch gevolg van dezeontwikkeHng moeten zijn en moestde kroon op hetwerk worden. Of dat ook het gevalzal zijn valt te betwijfelen. Alsgevolg van de huidige flnanclêle problemen is In het kadervan het herstelplan besloten met een aantal van de recent gefuseerde onderdelen weer tedl!!fuseren an deze bulten Espria onder te brengen' Tegelijkertijd kan overigens geconstateerd worden dat er geenrechtstreeks verband bestaat tussen de tinaneiêle problemen biJ Philadelphla en de vorming van Espria. VoorZOver spr3kl!! is van geldstromen naarEspria, hebben die voorhetovargrotedeel betrekking op varschulving van de bestaande overhead en slechts voor een gering deelbetrekking op extra kosten tengevolge van de fusie.
3
Collega sanering :tcrglnsteJ/lngen
Onderzoek bij stichtingPhilade/phia Zorg
Dat nagenoeg alle aandachtvan de Raad van Bestuuren de Raadvan Commissarissen naar het fusieproces is uitgegaan, betekent dat adequate sturingen daarmee kosteneffectlave bedrijfsvoering van de bestaande organisatie nietheeft plaats gevonden. De aandacht van de bestuurders (en toezichthouders) voor de reguliere gang van zaken was toch al schaars. Zo die er Clberhaupt al was, werd deze opgeêistdoor af/erfel andereontwikkelingen, zoals het buitengewone groeiperspectief dat men bij Phifadelphis dacht ta hebben binnen en buiten de VGsector en de activiteiten met betrekking tot het bijzonder onroerend goed. De laatste jaren is Philadelphla qua huisvestingsbeleid omgesc:hakald van huren naar ontwikkelen van onroerend goed dat eigendom is. Vanaf 200412005 komt daar nog eens de (project)ontwikkellng van zeer bijzondere projecten bij, waar Philadelphla dan de kennisen ervaring voor ontbeert Oe twee statutaire leden van de Raadvan Bestuurruimen veel tijd en aandacht In voor hun frekkersrol voor deze projeçten. Aan het feit dat zij dit (willen/moeten) doen liggen zowelde negatieveadviezen, respectievelijk de negatieve houding van de eigen medewerkers, als hat feit dat de organisatie de competenties mist om dit soortprojecten te realiseren, ten grondslag Na een voorbereidend onderzoek wordt in 2007 besloten tot een omvangrijke reorganisatie, teneinde meerklantwaarda te (bliJven) bieden. Een van de doelenvan de Raad van Bestuur Is echter ook (nog) mindermet de day-lo-day beslommeringen te maken te hebben, waardoor de cllêntorganisatle voor hen (nog) meer op afstand komt. Daartoeworden de rayondirectles als extra (vijfde) managementlaag gerntroduceerd. Om de operatie te flnancleren wordenmaatregelen aangekondigd, waarvan het realfsatiegehalte (zeker op de kortetermijn)discutabel Is. Aan de opbrengstenkant van de operatie staan hoofdzakelijk zachteinkomstenbronnen als daling ziekteverzuim en betereroosterplanning genoteerd. Als in september 2007 bij de doorrakenlng blijkt dat de reorganisatie wel erg kostbaar wor~ wordt besloten slechts 85% van de nieuwe functlee in te vullen. Daarbij wordt gekort op de functies van locatlernanager en cllêntadvlseur, zijndejuist functies die vooral centraal staan bij het leveren van klantwaarde. De reorganisatie start februarl200e. In oktober 200e wordt door de dan aangetreden nieuwe Raad van Bestuurbesloten de reorganlsaUe grotendeels anders In te richten/ongedaan te maken. Er kangeconstateerd worden dat zonder groei vanwege fusie en bijzondere proJecten, een reorganisatie van deze omvang al een zwaaren Ingrijpend traject is voor de organisatie. Laat staan dat de organi13atïe inclusiefde Raad van Bestuur, ook nog in staatwas allerleiandereprojecten, zoals de kleine en grote fusies, de avonturen In de horeca en de restauraties tot een goed einde te brengen. rekenend daarbij Is op dit moment het besefbinnen de organisatie, dat vanwegegebrek aan expertise, ervaring en onvoldoende inzicht (Inondermeer de exploitatiegevo/gen) men er tot nu toe niet in is geslaagd om de verbreding binnen de VGsectornaar SOlVO en 'meer complexezorg' tot een kwalitatief goed eindete brengen. Ookaan een ontwikkeling gerichtop groei binnen de reguliere taken, waarbij men voorzichtig zoekt naar Inhoudelijke verbredlnggerlcht op nieuwe categorieiln zorgvragers (zoals SGL.VG), zou men normaliter de handenal vol hebben, zeker als men daarbij nog voldoende aandachtwil besteden aan hetschrijven van zwartscijfers met betrekking tot de reguliere exploitatie. Naaronzestellige indrukheeftmen alsorganisat/e/Raad van Bestuurniet dejuiste prioriteiten gesteld en daarmee zakenniet goed op orde g.ehad. Cultuurfilosofisch zou dit gedrag geduid kunnen wordenals 'ik wil het hier en ik wil het nu' (I want it hersendIlVantit now). Anderszins kunt je het ook zien als een duidelijk geval van bestuurlQke obésitas waarbij hoeveelheid en grootte van de poriles belangrijker zijn dan Inhoud of smaak. Waar tussen de Raadvan Bestuur en de Raad v:an Commissarissen discussies overidentiteit worden gevoerd, waarbij de (verbinding tussen) de protestants-christelijke identiteit en de zorgidentiteit van Philadelphia wordenbesproken. gaan deze niet over het (maatschappelijk) ondernemerschap en de '/eran~Noordelijkheden in ralatle tot de be.heren 'Jan publieke middelen (leesAWBZ).
;'../ :1
j'
Collfflge sanering zorgInstellIngen Onderzoek bij stichting Philadelphla Zorg
In liJn met hethiervoor geschetste beeld wordthet optreden vande Raad van Bestuur en het toezicht van de Raad van CommissarIssen gekenmerkt door(zeer) veel aandacht voor groei en verbreding van taakvelden en te weinig voorde uitvoering van kerntaken en exploitatie. Er is sprake van een overvolle agenda voor het bestuur. Dat is direct het gevolg van de keuzes dieer (metinstemming van de Raad van Commissarissen) zijn gemaakt. De Raad van Bestuurheeft daarbij in beperkte mate tegenspel van de Raadvan Commissarissen gehad. De commissarissen hebben de laatste jaren vooral de focus gehadop het grQte aankomende verband: de fusie vanPhiladelphia, Evean en Woonzorg Nederland. Metbetrekking tot het (interne) toezicht op de gang van zaken bijde instelling Philadelphla Is de raad (zeer) op afstand gebleven. Indringende discussies over strategische keuzen énde wijze waarop deze in relatie totde gewone bedrijfsvoering zouden moeten worden verwezenlijkt zijn binnen en tussen belde gremia niet vaakwaargenomen, respectleveliJk Is door de Raad van Commissarissen daarop niet doorgepakt Terugkijkend is de flnanclêle positJe vanPhiladelphla In gevaar gekomen doorde verbreding van activiteiten die vanaf 2004 werd Ingezet Phlladelphia ontbeerde, zoals reeds aangegeven de inhoudelijk kennis en ervaring om daarvoldoende professioneel Inte kunnen acteren. De gedachte dat kennis enervaring in deeigen organisatie Incorporeerbaar zijndoordie te kopen (lees: fuseren) waseen misvatting. DaarbIj komtdat vrijwel geen enkele nieuwe activiteit doorde Raad van Bestuur managerial juist Is opgepakl2 , Er werd opde bestaande activiteiten noch op de nieuwe voldoende gestuurd. BIJ de nieuwe activiteiten ging het eerder (2005,12008) routdan bij de bestaande (2007/2008), omdat laatstgenoemde kennis Immers ln de genen van de gehele organisatie (allemedewerkers) zil Hetblijktdat de bestuurders huntaken ten aanzien van waarhet ècht omgingenerzIjds hebben verwaarloosd en anderzijds zk:h met de verkeerde zaken (In casu bIjzonder onroerend goed) hebben beziggehouden. De bijzondere projecten zijn Indle,zin bliksemafleider geweest voor hetgeen er echtaande handwas. Een eerste sIgnaal van het effect vantoenemende risico's op de'exploitatie blijktuit het feit dat het j_resultaat in de jaarrekeningen van 2005-2007 geffatteerd ;5 weergegeven. AlleafwijkIngen tussen het gepubliceerde resultaat en het normatieve resultaat waren ln de laatste jarennegatief (2005: -147%,2008: -31%, 2007: 41%). Datwil zeggen dat de situatie al ernstfgerwas dandat de jaarrekening deed vermoeden. De flnanciê/e problemen van 2007 en 2008 vinden in de kem hun oorzaak In de verliesgevende bedrijfsvoering. De bijzondere projecten hebben daarin financlêle zin beperkte Invloed op gehad. omdat de resultaten daarvan - met uitzondering van het hotel Egbertsduin • nog niet(volledig) in de exploitatie zijnverwerkt Het teveel aan aandacht voorde bijzondere projecten heeftechter wel geleid tot verwaarlozing van de normale activiteiten met de bekende financiêle gevolgen van dien. Datneemtnietweg dat water met de b~zondere projecten enhet aanjagen van de eigen fJouwstroom is gebeurd, namel/jk het in huls halan vangroterisico's, latertot S)(tra problemen heeftgeteld en nog zal leiden. Gezegd kan worden dat eind2007 en 2008allenegatleve ontwikkelingen (verbreding van activiteiten, financlee' grote risico's, onverantwoorde vastgoedoperaties) tezamen komen enculmineren. Daarmee wasde nood op zijn hoogst enmoestacuutworden Ingegrepen, metalseerste maatregel dat de zittende Raad van Bestuur naarhulswerd gestuurd. Oe Raad van 8estuur is direct verantwoordelijk voorde inhoud van de beleidskeuzen die impliciet en expliciet ziJn gemaakt en'Ioorde wijze waarop die keuzes in de praktijk zijn gebracht Daardoorheeft het ook kunnen gebeuren dathet beeld in de organisatie is ontstaan datdeleden van de Raad van Bestuur meer geïnteresseerd waren in hun f5peel~es' dan in de gewone bedrijfsVoering.
1
Hoogstan1 kan warden opgemerkl dat lTlan tot nu toe walbcvel1gemlddeld succesvol was in hel verkrijgen '1Jn
f 11'3 laurallesubsklî6\!.
5
I
Collr:lgesanering zorginstilllingtin Onderzoek bij stichtingPhilfldelphia Zorg
De Raad van Commissarissen heeftdaarbij de kantgekozen van de Raad van Bestuur en hen veel vrijheid gegeven door als raad slechts op afstand en metweinig aandacht voor inhoud en details daarop toezicht uit te oefenen. Ook hebben zowel de Raad van Bestuur als de Raad van Commissarissen nagelaten de organisatie zo in te richten dat alle doelen ookop een aanvaardbaar niveau verwezenlijkt konden worden. De (te) groteafstandelijkheid die de Raad van Commissarissen als raad totde (dagelijkse) gangvan zaken in achtheeft genomen, heefter toe geleid dat er uiteindelijk nog slechts één echtinstrument was, namelijk 'het naar huissturen' van de bestuurders. Bij een dergelijke wijzevan opereren gaathet dan vrijwel uitsluitend nogom de vraag wanneer dat momentaanbreekt, in plaats zichin te zetten voor het garanderen van de kwalitatieve en financiêle continuTteit van de organisatie. Naaronze opvatting zijn daarmee de belangen van de cliênten nochvan de medewerkers werkelijk gediend. Toezichthouders moeten voortdurend toezicht houden ten einde van continue kwaliteit verzekerd te zijn, in plaats (pas) in te grijpen op het moment datde zaken verkeerd zijngegaan Metbetrekking tot de beloning van de bestuurders moetworden vaatgestekJ dat dezenaar boven afwijkt van dein de sectorgebruikelijke afspraken. Oe remuneratiecommissle heeftin 2006 adviezen aan de Raad van Commissarissen gegeven, die verdergingen dan de NVZD normen. Daamaast hadden de ladén van de Raadvan Bestuur ruime mogelijkheden om hun inkomen verder te verhogen metbetaalde nevenfuncties, die in onzeogenin het verlengde liggen van huntaak als bestuurder. De adviezen van de remuneratlecommlssie om aldus te honoreren zijn één op één overgenomen door de Raad van Commissarissen, die daarmee als geheet verantwoordelijk Ie geworden voorde afwijkingen. De audltcommlssle heefthetaanjagen van de bouwstroom ende activiteiten met betrekking tot de bijzondere projecten niet (daad)werkelljk vanuit de optiek van financieel risico doordacht, laat staan tegengehouden. Oeaudltcommlssle heeftmetbetrekking tot ad hoc projecten eenop hetproject gerichte rol gespeeld. In de meermacro beleidssfeer zijn geen stukken aangetroffen noch discussies In de notulen waargenomen waarin de Integrallteit van de f1nanclêle vertaUng van het beleid met alledaaraan verbonden risico's voorPhlladelphla als geheel worden beschouwd. Tevens is het beleid ten aanzien van de stelselwljzlglng van de waarderini;)sgronds'agen van het niet
WTZi onroerend goed doorde auditcommissie positief geadviseerd aan de Raad van Commissarissen en lijn doorde raadgenoemde adviezen overgenomen. Dat voormelde keuze nadien door de Raadvan Bestuur is benut omde vermogensvorming optisch te beTnvloeden Is niet afgekeurd doorde auditcommissie. De Raad van Commissarissen. heeftop dat beleid decharge verleend metbetrekking tot de achterliggende jaarrekeningen tot 2007. Er tekenen zich bars~esafln de succesformule van Philadelphla van klelns<:hallg wonen en zorg. Clîênten meteenzwaar(der)e)indlcatte blijken in toenemende mate te vragen om zorgdie kwalitatief en financieel In een(te) kleinschalige formule niethaalbaar Is. Philadelphia zal de Ideemoeten verlaten datop wens van de cllèint allezorg Inpasbaar is in de kleinschalige formule. Beleidsaanpassing is nodig, waarbij opnieuw een ondergrens voor kleinschaligheid per soort voorziening gedefinieerd wordt op basis van haalbaarheid van kwaliteit en kostendekkende exploitatie. Overdracht van bijzondere groepen cliênten aan andere meerdeskundige aanbieders moetniet worden uitgesloten. HetHerstelplan dat denieuwe bestuurder heeftlaten opstellen voorziet in degrote behoefte en noodzaak om ordeop zaken te stellen. Daarmee wordt de tum-around doorde nieuwe Bestuursraad ingezel Dekeuzen die worden gemaakt zijn, denken wij, duidelijk, helder envoorweinig discussie 'iatbaar. terug naar de echte kemactlvitelten, datwil zeggen 'de VGel/tant celltraal' en alle niet:<ernactiviteiten afstoten. Datlaatste geldtzowel voorde thuiszorg, verzorging- en '/erpleglngactiviteiten, als ookvoor het biJzonder onroerend goed.
, ~, ir
t>
.Ó,
l
,,1
.
"
'
Col/ege sanerIng'lorgJnstellfngen Onderzoek bH stichting Phifadefphla Zorg
Hetstraven naar verplattIng van de organisatie, kortelijnen enverminderfng vandecapaciteit van het hoofdkantoor (naast het snijden in de overhead ondermeerdoorverplaatsing vaneendeelvan de activfteiten naarhet regioniveau) is leidend in het Herstelplan. De reorganisatie van 2007/2008 wordt daarmee zeker tendele teruggedraaid, zij het dat de keuzen vande weg waarlangs zich lenen voor discussie (intwee keerof directnaar het eIndplan?). Gezien de ernst van de situatie lijkteen tussenfase een verspilling van energie. Daarover is iedereen het bijna eens, maarhoedie eindfase eruit moet zien leidt tot verschil van opvatting. . De OR zal waarschijnlijk nog pleiten voor behoud van drfe rayons boven de regiokantoren; dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Participatleraad. In het eindmodel zou het o.I. de voorkeur verdienen het aantal regiokantoren groter te doen zijn dan nu is aangegeven en niet de rayonstructuur te handhaven. Al/een op die manier Is het voor betrokken managers mogelijk de contacten met de cliênten binnen eenregio goed hanteerbaar te houden. Dekeus om allefinanciêle problemen inclusief frictIekosten (ruim € 7 miljoen) In één keerin 200S te nemen demonstreert het voortvarende karakter van het Herstelplan. De voorgenomen overdracht van eendeel van het onroerend goedvan lopende projecten op zo korte termijn naar Woonzorg Nederland maakt voorPhiladelphla liquiditeit vrij om het f1nanciêle dal te overbruggen. 3 De ffnanclêle contfnulteit vande stichting Phlladelphia Zorg is buitengewoon zorgelijk. Het velWachte (enkelvoudig) eigen vermogen eind 2008 neemtaf tot € 0,4 miljoen (2007: € 24,9 miljoen). De solvabilIteitspositIe is tot nihilgedaald. Feitelijk Is daarmee desituatila bereiktdat Philadelphia bij de NZszou moeten verzoeken ombalanssteun, omdat ondermaar de banken· zo zij daaroberhaupt nog toebereid ziJn - Philadelphia al lang niet meerop normale bancaire normen ffnancierbaar achten. Om hiervoor vermelde redenen moet er tenaanzien van het Herstelpan per directworden dQOrgepakl Het nieuwe bestuur moetbij de uitvoering vooral snelheid maken. Daarbij is strakke planning en sturing eenmusl Hetkan nietgenoeg worden herhaald: de sense of urgency gedoogt geenuitstel van handelen. Hetonderzoek van de Inspectie leert dat alle aandacht vande Phifadelphla zorgorganisatie gericht moet zijnopkwaliteit en kwaliteitsverbetering vande zorg. Dit is eenverantwoordelijkheid van alle betrokkenen, van Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen tot en met alle bij de zorg betrokken medewerkers. Devermindering in directpersoneel met 160 personen in hetkader van het Herstelplan Is ongeveer 3%van hetbestand en Uil middels vermindering van uitzendkrachten en natuurlijk verloop tot stand worden gebracht Vanuit onze gesprekspartners, die daarover eenoordeel kunnen hebben is ons aangegeven dat de dagelijkse gang van zaken nog weinig invloed ondergaat van allecommotie. DeUs mooi voor de cliênten, maar mag tegelijkertijd niet lelden tot onverschilligheid OVer het Herstelplan. DeCentrale Cliêntenraad heeftwel zijn zorgen geuitoveralleonrustdie doorkrantenberichten etc. onder dea/linten wordt veroorzaakt. Ditalles betekent dater zorgen bestaan overde kwetsbaarheid van de organisatie. Nietvoor nlels handhaaft de Partlcipatleraad haarstelling dat (opde korte termijn) de fusie tot Esprfa respectievelijk dajurldlsche fusie met Evean eenvoorPhiladelphia ongewenste ontwikkeling Is. Dit wordt door hen beargumenteerd vanuit de ondergeschiktheid van de zorginhoudelijke overwegingen binnen (detopstructuur van) een organisatie, waarin complexe besturingsvragen de hoofdmoot vormen.
3 Teneinde detransparantie vandit proces ti! vergroten heeftdabestuurder vanPhiladalphla aan het Colfege sanering lorginstelling verzacht eenMathal1keliJk oordeel over de voorgenomen transacties te verstrakken. HetGolfege sanering 7.orglnstel/ingen heeftdaarin toegestemd. Hetbatrafteen vrijwillige melding omdat de 1J1ltroflkan projecten totde kleinschal!ga woonvoorzieningen etc. behoren en nlel tol hal 'NrZlvf.lstgoed waarop hel collegtf vanuit genOemde wettoezicht houdt.
1
College sanering zorginstellingen Onderzoek bij stichting PhI1adelphla Zorg
OeParticipatieraad is overigens welvoorstander van hetop korte termijn integreren van stafdiensten (bouw, automatisering, administratie, inkoop). De raad uit ook lijn waardering tegenover de nieuwe bestuurder voorzijn 'pefSoonlqke en zakelijke inzet. om Philadelphla in deze barre om3tandigheden een he/pende hand te bieden, waardoordeze organi3atie binnenbetrekkelijkkorte tijd er weer bovenopzei zijn'. In het kader van alle toekomstige ontwikkelingen en de krachtenvelden die daarin spelen ligt een vorm van bijzonder toezicht op Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen voor de hand. Den Haag/Amersfoort 15december '08 G.J.P. van Olter/oo & dr. mr. Th. G.J.M. van de Burgt
:3 t·
" ~
I
College $(lnerlng zorg/nstel/lngan Onderzoek bijstichtingPhifadelphia Zorg
1.
STICHTING PHILADELPHIA ZORG.. PROFIEL
1.1 ,4lgemeen Oe Stichting Philadelphia Zorg (hierna te noemen Philadelphla) is van oorsprong een landelijke organisatie voor mensen die zorg enlof ondersteuning nodig hebben, ongeacht oorzaak, beperking of leeftijd. In het begin richtte men zich uitsluitend op mensen met eenverstandelijke beperking om deze groep metondersteuning zo zelfstandig mogelijk invufllng aanhun leven te laten geven. De geboden zorg varieert van enkele uren begeleiding per week tot dagelijkse intensieve zorg, van logeeropvang totdagbesteding en begeleide werkvormen. HetPhlladelphla-netwerk bestaat uit meerdan BOa (merendeels kleinschalige) locaties.
Het geheells gestartvanuit eensterk beleefde protestants..christelijke Identiteit die zich tot op de dag van vandaag (ondanks wijzigingen In denominaties in hetcliêntenbestand) /'tog op velegebieden doet gelden, waaronder het benoemingsbeleid van bestuur, leidinggevenden en toezichthouders/commissarissen. Ook bijde totstandkoming vande grote fusieorganisatJe Espria is vanuit Philadelphla vee' aandacht besteed cian het behoudenvande eiglJn protestants-christelijke identiteit Incombinatie met de zorgldentlteit van kleinschalige aanpak. Oorspronkelijk groeide de organisatie snel doorhetop verzoek van Initiatiefnemers (lees groepen . ouders) opzetten vanvooralkleinschalige voorzieningen buiten de muren van de grootschalige Inrichtingen voor verstandelijk gehandicapten. Het zwaartepunt In de zorgverlening doorPhlfadelphla aancliênten met eenverstandelijke beperking ligt biJ de minder zware gevallen, waarbij ook aanandere groepen zoa'. memsen met niet-aangeboren hersenletse' en lichamelijke beperking huisvesting, zorgen ondersteuning wordtverfeend. De laatste Jaren Is er sprake geweest vanhet zoeken naarverbreding van het aanbod binnen en buiten de AWBZ. Binnen het eigen werkterrein werd verbreding gezocht bijde categorie SGlVG (sterk gedragsgestoord lichtverstandelijk gehandicapt) en de complexe meervoudige zorgvraag. (Gedeeltelijk doorhet gebrek aanvoldoende expertise en ervaring hebben dezeprojecten overigens In eenaantal gevallen voorkwalitatieve en flnaneil'. problemen gezorgd.) Bulten heteigen deskundigheIdsgebied wildePhiladelphla AWBZbreed op.ereren, hetgeen fusies met (categorale) ouderenvoorzJeningen en thuiszorgorganisaties tot resultaat had. Bulten de AWBZ werden holellvakantfebestemmingengevonden In Hotel Egbertsduin ende Prins Wlflem Alexander Hoeve en aDerIel nieuwe projecten op het grensvlak van dagbesteding en werk. HetIdee dat hetterrein van de verstandelijk gehandicapten eengroeimarkt (voorPhiladelphia) zou zijn werd versterkt doordominant aanbodgerIcht marktdenken.4 Hetondernemen werd In de organisatie gepromoot hetgeen leiddetot veelmeereigen Initiatieven in plaats van het faciliteren van ouderlnltlatieven. Dit ondernemen heeftzich totzover onze waarneming strektvooral vertaald In creativiteit van nieuwe 'leuke dingen', maarnietIn het opstellen vangoede businessplannen voor de ffn$llciering, waarbij ondermeerrfsicoanalyse en betrouwbare exploifatieopzet belangrijke factoren zijn. Binnen datconcept van groei en marktdenken gingmen in plaats van het merendeel van de projecten tehuren over op hetbedrijven vanprojectontwikkeling vooreigen rekening. Omdat dit gebeurde zonder datde organisatie noch het toezIcht daarfundamenteel vervolgen8 op werden Ingericht. werd hetrisico van het behalen vanstroppen daarmee Inleder geval tenprincipale vergroot BIJ de opbouw van de huidige organisatie Phlladelphla heeftnaar CJOze waarneming de factor toeval e.en grote rol gespeeld. Toevallige beschikbaarheid, peT300nlijke contacten en de wens van kleine organisaties omte schuilen onder deparnplu lJan Phlladelphla (behoud vanhet eigene In plaats van zichaante sluiten bij grotere organisaties in de sector). 5
• Andere aal1bladers In de VGsactor danken 'Joota' in termen vanconsolidatie vande vrllagan hat vernieuwen van het aanbod omde vrllagla llunnan blijven bedIenen In reële tarmen is er bij Phifa(felphla sprake van een verdringing vanandere iJanbleder:!. , In hatherstelplan voor Phikldaiphla wordt daarom zonder alte grotetechnischa problemen wet'.lr gadefuseerd enteruggekeerd naardekarnadi·/iteiten.
," College sanering zorginstellIngen Onderzoek bij stichting Phlfadelphfa Zorg
1,2
"
Organigram
De organisatie is heden alsvolgtopgebouwd:
l-r;:====::::=======~) I~r;=:.======================:;J I~:=( =:::=::========Ç]
J---( 1
(
SlÏclIlÎ:!C
P1l&.tlil1Jhi&C~
J
S~PHladclp1da~&V~ehliuU') s~ .P'fi1adalplU.~.JlS4II'Ibt V'4&:ri-VebMt
H
:============::.:::::(
Z~lû\W_~1;ru"V~&1_B.V,
)
, ~r IltJl3ft (nag) geen fusie met STMG plaatsgevonden (tie (Jok herstelplan). " 0<3 ::;lichting fJewinr.fvoerlng en V8rmogoosbeh. wordtvilnal2C08 nIetmeerq::gen(Jlmn in co f/fJcOrlsolideerdiJ IlJrmkFJoinq.
10 '"Ui--!:
'
:,:I),J
'1
_"
\
College sanering zorginstellIngen Onderzoek bijstichting Phlladelphia Zorg
1.3
Toelichting op het organigram
De Stichting Philadelphia Zorg (1961) vormt samen met de Stichting Phifadelphia Arbeidsintegratie & Uitzendgilde (1994), Stichting Phlladelphla Consultants (1968), Stfchting Philadelphla Informatisering, Ontwikkeling en Research (1990), Stichting Philadelphia Bewindvoering en Vermogensbeheer(1987) de kern van Phlladelphla.
Stichting Phlfadelphla Zorg Is de stichting waarde zorgactiviteiten in zijnondergebracht In Stichting Philadelphla Arbeidsintegratie & Uitzendgilde zijn kleinschalige arbeldsmatlge projecten en werk/leer trajecten voor mensen met een verstandelijke beperking ondergebracht De projecten zijn divers: klussenteams, werkzaamheden In groenvoorziening, winkel~es waarzelfgemaakte spullen van cllënten worden verkocht, kunstnijverheid projecten etc. StfchtingPhlladelphfa Consultants verleent - naastadministratieve diensten aan(groepen) van cUênten - administratieve dIenstverlening aan andere zorginstellingen. In de Stichting Philadelphia Informatisering, Ontwikkeling en Research zijn de ICT actlviteJten tb.v. Philade'phla ondergebracht Stfchting Philade'phia Bewindvoering en Vermogensbeheer beheert cllêntgelden en kana's bewindvoerder In de zin van boek1 ven het Burgerlijk Wetboek worden aangesteld voorcl/ênten die nietIn staat lijn hun eigen flnanciên te beheren. Stichting Sjalcom Zorg is qua activiteiten vergelijkbaar met Phlladelphla. maaris eenzelfstandIge eenheid meteigen bestuur en toezicht Bestuurlijk gezien heeftPhlladelphla daar wel de uiteindelijke zeggenschap. Stichting SjafcJom Is al sinds 1992 aangesloten bij Phlladelphla. Uiteindelijk fs Sjafoom Zorg een IItichtlng dfeformeeJ nietjurldlsch is gefuseerd, maarmaterieel lijkt het daarwelop. Sjaloom Zorg Is watdatlletrefteen vande raatsle 'aangesloten' stichtingen. Er zin vefe stichtingen die op dezelfde basis als Sjaloom .zorg onderdeel uitmaakten van Phlladelphla en uiteIndeijk volledig juridisch fuseerden. Per 25 maart 2004 fs de Stichting Philadelphla Zorgcentrum Felixoord en Stlchtlng Phlfadelphla Vegetarisch Centrum aangesloten middels eenbestuurlijke fusie. Op e juli 200e Isde Stichting. Behoud Bèverweert erbijgekomen. Van het perceel grond metkasteefiseenklein gedeelte afgesplitst ten behoeve van de bouwlnitlatleven. Hetkasteel met ondergrond Is ondergebraçht in Stichting Behoud Beverweert Dit is fiscaal ingegeven In het kader vande Natuurschoonwet 1928. Door flscaal de JandgQedstatus te verwerven Is geen overdrachtsbelasting verschuldigd geweest Deoverige grond . is eigendom van het Vegetarlsch Centrum en bedoeld voorde mogelijke ontwikkeling van wooneenheden ten behoeve vanouderen. Omdat binnen Stichting Phlladelphla Arbeidsintegratie & Uitzendgilde steeds meerprojedengericht ophoreca ontstonden, Isdaarvoor eenaparte rechtspersoon In het leven geroepen in de vorm van Stichting Phlladelphfa Horeca ti Recreatle. Deze stichting is per 15 maart 2005 opgericht Oestichting heeft horecaprojecten In beheer maarsteltzichdaarbij ten doelmemsen met een beperking in de vorm van werklleertrajecten bIJ de bedrijfsvoering te betrekkEIn. Stichting Phlladelphls Egbertsduln SchIermonnikoog is op 16 juli 2004 opgericht, speciaal om het vastgoed ende activiteiten ten aanzIen vanhethotel op Schiermonnikoog onderte brengEIn en gescheiden te houden van Stichting PhiladeJphla Zorg. StfchtingPhiladefphla Prins WllIem Alexander Hoeve Is qua activiteiten te vergelijken met Egbertsduin. De stichting is overgenomen op 20 maart 2007. De Krulswarkstichtingen, Kruiswerk West-Veluwe (KWV) en een bes/aten vennootschap zijn op 16 oktober 2006 middels eenbestuurlijke (us/e aangesloten bij Phlladelphia. Binnen Kruiswerk vinden \IVf activiteiten plaats. /n dat licht Is in 2007 besloten om Felixoord onder twW te positioneren. Per 20 mei 2008 Is de Stichting MIJl Hili Rustenden aangesloten. Mil! HIli Rustenden Is evenals Fellxoord een verzorgingshuis. Stichting Hds Is sinds 1 ~prll 2008 toegetreden en is actief op het gEI bied van de thuiszorg. Voorde goede orde, Stichting 'Thuiszorg Mldden-Gekferland(STMG) Is nog geen onderdeel van Philadelphia. Dat de fusie met f
I1
College .saneringzorgJnstelJlngen Onderzoek bif stichting Philadelphia Zorg
De drie rechtspersonen die in het organigram groen zijn gekleurd zijn fondsenwervende stichtin,ge~ en bestaan al enige tijd. Met de aansluiting van I<JMIls ook het steunfonds meegekomen. Deze stIchtIng richt zich alleen op J{YW, In dit rijije hoort ook Stichting Behoud Klooster Maastricht thuis. Deze stichting is op 18 juni 2007opgericht In feite Is diJ een stichting die subsidies en fondsen probeert te verwerven voor de restauratie van de histortsche onderdelen van het klooster te Maastricht Stichting Philadelphla Museum bestaatsinds 1998. Deze stichting werkt samen met Museum Boerhave in leiden. In het museum vinden allerleiactiviteiten plaats op het gebiedvan positieve beeldvorming van mensen met een verstandelijke beperking.
Kerninfotmatie Clll!ntel1 qehandfcaDtenzora Clli!nten thuiszora faem. DElr dsa) leden Kruiswerk WElst-Veluwe •ArbeldsDlaatsen" MedewerkC!f'l Rsv<Jns ...
-
Realo's ... Locatkta OochtenstlchUnaen Aanaesloten sflc:htlna Omzet fin milleenen) .... • Ultimo 2tJ117 blldnlagt het aant. arbeidsplaatsen /n 2008/s biJ Phlfsdfllphfs nog sPI"lfM van 8filn lOenS"''' van gsmfddflld, f1ff(1JeldspiastlJen, daem8B8t komen sr door els komst van deSllchting MIJlHili Ruslfmdtm nog end" SUchting Phffadtllphls Hc/lf '-arbeidJlplstJtsgn bij•
I
... Vo/geM het 'oud,,'l1fOrgsnfsaUeplsn. -- Op baJIl4vtm de prcgnoSti Vtmhet Herstelp/en.
1.4
Esprls
Bestuurlijke structuur Esprla Is een samenwerkingsverband van de Evean Groep, Philadelphla en Woonzorg Nederland.
De juridische vorm van de samenwerking is: 1. een bestuurlijke fusie van Stichting Evean Groepen Stichting Philadelphia Zorg en 2. elim personele unie tussen de bestuurders en commissarissen van Stichting Espria en de bestuurders en commissarissen van Stichting Woonzorg Nederland. Stichting Phlladelphla Zorg heeftean 'eigen' Raad van Bestuur, de zogenaamde Bestuursraad, hetgeen ook geldtvoor de andere 'werkmaatschappiJen' Eveanen Woonzorg Nederland. De Bestuursraad van Phlladelphla bestaat uit de rechtspersoon Stichting Esprfa (vertegenwoordigd door één lid van de Raadvan Bestuur van Espria) en één natuurlijka persoon. te benoemen uit en door de Raad van Bestuur van Espria. Daamaast kent Philadelphia een niet-statutair lid van de Raad van Bestuur. Deze draagtdetilel algemeen directeur. Tot 8 april200a werd de Raad van Bestuur van Philadelphia gevormd door de heren Brink en Kralt als statutair bestuurders en de heren BIjl en De Jong als functioneel bestuurders. De herenBrinken Kralt zijn op 8 april 2008 toegetreden tot de Raad van Sestuur van Espria. Vanaf1 Januari maakten ziJ reeds deeluit van hat werkcomité datbelast was met de voorbereiding van de besfuurlijks fusie. Nadatda heerBrinkop 8 april200awa$ benoemd totlid van de Raad van Besfuurvan Espriais hij t3vens benoemd tot voorzitter vande Bestuursraad van Phi'adelphia. Oe heer Bijl werdhet tweede lid van de 'l1ieuo.vs' Bestuursraad van Philadelphia (niet-statutair bestuurder!). Par 8 april treedt dg; heer OeJong af als lid van de Raad van Bestuur van Phlladelphia en wordt benoemd totstafmedewerker bij Esprta, belastmet hetCentrum '1oor Zingeving, Ethiek en 'nnovatie.
a
Ook 11:3 april blijft de heerKraft verantwoording dragen voor Phil3delphla. Zo Is hij ondermeer belast met deafwikkeling van de jaarrekening 13n de zorqcontracterlnq, .
,.
)
,j
:1:
'.
,
.
~
CollegesaneringzorglnstelllngtJn Onderzoek by stichting Philadelphia Zorg
De heer Brink legt begin oktober 2008 op verzoek van de Raad vanCommissarissen zijn functie neer en steltzijnportefeuilre(s) ter beschikking. HIJ Is vervangen doorde voorzitter van de Raad van Bestuur vanEspria, de heerTroost De heer Bijl, die was benoemd In de functie van algemeen directeur van Phlladelphia meldde zich kort na hetvertrek van de heer Brinkziek. Na de recente wijziging In de samenstelling van de Raad van Bestuur van Espria treedt ook d$lR8ea' Kralt terug uitde Raad van Bestuur van Espria (november 200S) enwordt adviseur van de Raadvan Bestuur. Strategische overwegingen De bestuurlijke fusievan Stichting Evean Groepen Stichting Philadelphia Zorg alsmede de personele unie tussen Woonzorg Nederland en Espria Isvoor Phtladelphia mede te verklaren vanuit de wens te groeien binnen en buiten de VGsector. Daarbij is veel aandacht besteed aanvisieontwikkellng. waarbij ondermeer Isnagedacht overvormen van samenwerking In de wijken opwijknlveau. Dit is eenvan de beleldsissues voor de langere termijn. Voorde korte termijn kan eenaantalonderdelen van de bedrijfsvoering van Phlladelphla worden gelntegreerd In de op te bouwen shared servic::e centravan Esprfa. Dit za' een kostenbesparing opleveren tenaanzien van de bedrijfseconomische overhead. Ditgeldtookvoor de afdeling centrale Inkoop die recentelijk van.stàrt Is gegaan. De voordelen die dezeafdeling real/seert zullen Integraal worden teruggelelét naarde ·werkmaatschappIJen'. Ingaande 2010 zal sprakezijn van één'c::entrale afdeling Flnance en HRM. Voorgaande ontwikkelingen zijn voordelen van de fusieen de personele unie, dievoor de korte termijn zijn voorzien. Verderwordt, gegeven de tinanclêle situatie waarin Phlladelphla manenteel verkeert, onderzocht ot het gehelevastgoed van Phlladelphla In 2009 kan worden ondergebracht In Woonzorg Nederland. Ook dezebeweging zal gevolgen hebben voor de organlsa#e van Phfladelphla en Woonzorg Nederland. HetIs overigens opval/end dat de doorPhiladelphla middels fusie binnengehaalde stJehtJngen niet alleen weersnelmoeten deflu$e,ren, maar waarschijnlijk ook niet eens gedeeltelijk bij de partners van Espria ondergebracht zullen/kunnen worden. Dat duidtop een failliet van (fusle)beleld, zoals dat binnen dezorg nietvaak voorkomt Ook In het bedrijfsleven komen dit soortbewegingen voor het merendeel aReen In de Amerikaanse varianten voor. PhlladeJphla is groot en sterkgeworden doorhet overalin Nederland bieden vankleinschalige zorg. In ditgedeelte vande VGsectorheeft Philadelphla nu een vrijwfJl complete landelijke deJtklng en wordt Phlladelphla door zorgkantOl'8n beschouwd als de welkome aanvulling/concurrent op de lokale monopolisten. Enkelejaren geleden is het beleidomgegaan en heeftPhiladelphla besloten qua activitelten niet alleen eenstormachtige groeibinnen de VGsector na Ie streven, maarook te verbreden binnen en buiten de AWBZ 0/1 groeibeleid vindtbinnen de eigenkernactiviteiten plaats door veelmeeraanbodgestuurd$ projecten te ontwikkelen Inplaats van pa' te reageren op concrete vragen vanOUc!SIS etc.Oe groei respectleveHjk de verbreding van Phlladelphla wordt verwezenlijkt mIddels fusies milt de kleine aanbieders uit andere sectoren en vlaprojectontwikkeling in branchevreemde activiteiten, zoals horeca, grootschalige proJectontwikke/ing}n ouderenhuisvesting en restauratieprojecten. Thuiszorg, vertorging en huisvesting vanouderen liggen nog relatiefdichtbij het '(AW8Z)huis~ maarook d'e onderbrenging In de organisatie vindtredelijk ongestroctureerdplaats. De bestuurlijke, juridische en economische samenvoegingen roepen samen met(het gebrekaan) inhoudelijke congruentlslsyrterglfl velevragen op die blijkbaar de compstantffl van de Raadvan8estuurte boven gingen 19n doar da Raadvan Commissarissen In onze ogen onvoldoende geadresseilrrJ werden. De bestuurlijk fusie tot Espria had de kroon op dezeontwikkeling moeten zijn. Of dat ookhet geval zal zijn valt te betwijfelen. Als gevolg van het huidige financlille debacla wordt In het kadervanhet Herstelolan OV9fwogen eenaantal recentaefuss6rde onderdelen buiten êsorla onderte brengenl
" Col/ege sanering :torglnstelJlngen Onderzoek bij stichting Phifi3delphia Zorg
2.
BELEIDSONTWIKKELINGEN PERIODE 2006~2001
2.1
Groeibeleid en de consequenties voor het vBstgoedbe/eld
Groei en ondernemen Phlladelphla kent al Jaren een sterkegroei. Groei zit als het warein de genen van de organisatie. Groei is voorPhiladelphia de panacee voor zowel eenverzekerde toekomst als voorhet oplossen van bestaande problemen in de exploitatie. Historisch gezien heeftPhRadelphia op grond van haar klelnschallgheidstormule altijdgekozen voor groei. Daarmee voertPhiladelphia in zekere mateeen verdringingsbeleid dat ten kostegaat van andere Instellingen. Tevens brengteen dergelijk beleid middels het gebruik van PGBfs een grotere claim op de publieke middelen met :zich mee. Het groeibeleid wordtop alle niveaus van de organisatie actiefuitgedragen, waarbij vanafhet laagste leidinggevende niveau een ondernemende houding wordtverwacht met betrekking tot het ontwikkelen van nieuwoouwprojecten en nieuwe locaties Deze ambitie wordt op 27 juni 2008 nog eens krachtig verwoord in een persbericht 'topprioriteit voor Philadelphfa is het realiseren van kleinschalige woonzorgcomplexen in 150 plaatsen verspreidover heel Nsderland'. Verandering lIastgoedbeleid Tot voor een aantal jaren vindt locatleontwlkkellng vooral plaats op basis van de vraag vancllênten enlotouders. Meerrecentontstaat een nieuwe trend, waarbij deorganisatie vooruitlopend op de vraag - meer aanbodgestuurd - vastgoed gaatontwikkelen. Dit gebeurt In de vooronderstelling dat de cllênten te zUner tijd toch vanzelfzullen komen. In die zin Is sprake van een kentering van cliêntvolgend vastgoedbeleId naar pro-ac::t1ef ontwikkelen. DitgebellrtIn eersteInstantie In het kader vande reguliere 10catJeJhuisvestingsontwikkeflng. In de loopvande tijd komen daarde meer bijzondere projecten bij. De risico's die aan een dergetljk beleid kleven worden doorde Raadvan Bestuur noch door de Raadvan Commissarissen voldoende onderkend. Os bijzondere projecten Sinds 2008 Iser - nsast de meer reguliere vraaggestuurde projectontwikkeling - sprake van een aparte stroom van bijzondere projecten. Dezeblj:zondere projecten worden enerzijds gereallse~rd in het kader van de van oudsher bestaande GGZaçUviteiten, anderzijds komen dezevoortuit de behoeften van de nieuwe doeigroepen die Phlladelphia na de eeuWWisseling In het kadervan marktverbreding gaatbedienen. Zo werden doorde inmiddels vertrokken Raad vanBestuur in het kader van hetontwikkelen in 2008 en 2007 vandagbastadlngaetlvlteiten voor eigen cliênten meerdere horecalocatles voorde VGcllênten in gebruik genomen. Oaartoe behoren ondermeer het GrandHotel Philadelphla te Rotterdam, Hotel Egbertsduin te Schiermonnikoog, Prins Willem Alexander Hoevete AlteveerlRoden en het klooster Maastricht (Stena Maris}.8 Oe aansluiting van het vegetarisch verzorgingshuis Fellxoord in 2004 leidttot nieuwe bijzondere projecten als het Kasteel Beverweert in 2006 en hetlandgoed Diepenheim (Inmiddels is de ontbinding van het koopcontract betrefl'ende het landgoed Diepenheim door de Stichting Philadelphla Vegetarisch Centrum Ingeroepen), Oaarmee :zijn in de sfeer van projectontwikkeling aanzienlijke bedragen gemoeid. Daarnaast brachten deze zogenaamde 'exotlscha projecten' bijzonders vragen metzich meeop het gebied van restauratie en exploitatie; vragen die normaliter bij eenprojectontwikkelaar of restauratIearchitect thuis horen.
ce betrokkenheid van de Raadvan8estuur bij da bijzondere projecten Hetprojectmanagement van debijzondere projecten lag nagenoeg geheel in handen van een van de statutaire leden van de Raad van Bestuur. Oe nieUwe 'exotische projecten. zoalshet hotel op Schiermonnikoog, hel klooster in Maastricht en het kasteel8everweert passen qua aard, deskundigheid en beleidsinhoudelijke opvattingen nietbij de bestaande vastgoedafdeling. Dat leidt tot vervreemding tussen Raad van 8estuur enerzijds en de organisatie anderzijds. Oeprojecten werden in toenemende mate gezien al$ hobby's van dastatutaira leden van de Raad van Bestuur. In plaats van deze onl'lVikkeling in de organisatie te verankeren doordie bij (eventueel aan te trekken) dèskuildige medewerkers te beleggen, kiestde Raad van 8estuur ervoor deze zelf te trekken. /-Iet gevolg is datdit type projecten (te) grote inzetvan da betrokken laden vergt
ZC'b,~i
, , ,j,--'
'r
PWAH"BlJi'1 Jls h~t x.i'J(Jsier Mnélstrkht zijn qua horeca (l1~g) n!'Jt in exploilotiagonomlJl1.
' . ,.
.
'
.. "
COH6ge3an~rlngzorglnstQHJngen
'
Onderzoek bij stichting Philadelphla Zorg
Dat gaatten koste van de aandacht voor de normale bedrijfsvoering en leidt tot eensoort verbondenheid met de projecten die eenzakelijke beoordeling in de weg staan. Illustratief daarvoor is de lange weg die het afscheid nemen van het Hotet Egbertsduln moetafleggen. Datalles draagtbij aan een groeiend gevoet In deorganisaUe dat het hierom het 'speel~e' van de Raad van Bestuur gaal Naaronze opvatting vraagt een goede aanpak van dezeprojecten een onevenredig deel van de tijd van betreffende bestuursleden. 7 Van toezichthouders mag menin dit kaderverwachten dat ziJ dit altes in eenvroegtijdig stadium signaleren. de raad van bestuur daarover nadrukkelijk bevragen en eventueel (<Jrganlsatorlsche) oplossingen afdwingen. Bouwactiviteiten In de afgelopen jaren is er naastde bijzondere projecten sprake van een ware explosie op het gebied van bouwen. In 2007 neemtde post gebouwen op de halans van nsm(ultimo 2006)toe tot ruim' r oftewel een stijging met bijna' . . terwill de postonderhanden projecten slechts fichtdaalde van bijna (ultimo 2006) fot _ . (ultimo 2001). Slechts een beperkt bedrag daarvan. ter grootte van I heeftbetrekking op de stelselwljzfglng van de herwaardering van het niet WTZJ vastgoed van aanschaiWaarde naaractuele waarde. Opvallend is dat hetbeleid In toenemende mate is gerichtop het reaUseren van eigen vastgoed. Terwijl vastgoed vóórdeze periode vooral werd gehuurd, Is er nu sprake van een shift naareigendom. Dit beleid heeft groteconsequentfes. MeerdIepgaand worden de achtergronden en de aan dit belèld verbonden financléle consequenties in hoofdstuk 4 van dit rapport beschreven. 2.2
De reorganisaties In dejaren2001 en 2008
Plannen in 2007 voor een reorganisatie Doorenerzijds de groeIen de daarmee steeds moelHjker te hanteren span of control van de Raad van Bestuur enanderzijds de behoefte om meerkwaliteit aande cllênten te bieden wordtIn 2007 besloten tot een reorganisatie. De voorbereiding daarvan vindtnog In hetzelfde jaar plaats. Dereorganisatie voorzIet ondermeer In de invoering vaneen extra managementlaag. waardoor de Raad van Bestuur ontJastJverlostwordt van de beslommeringen verbonden aan de dagelijkse leiding. Tegelijkertijd wordt hetmerendeel van de op het bestuurscentrum aanwezige stafdiensten gedecentraliseerd naar de nIeuwe fTIanagernentiaag: de rayons. Oaarmee komthet aantal managementlagen op 5te liggen.
Ondanks deuitgesproken intenties blijktde reorganisatie niette voorzien In hetafbouwen van de stafeenheden ten behoeve vande directe zorg. Heteffectvan de reorganisatie is veel meer dat de staffuncties van het hoofdkantoor voor het overgrote deel worden gespreId over5 rayons. De eliê"t wordt er opde introductielversterking van een tweetal functies t.w. cllêntadviseur en de gedragsdeskundige na nietbetervan. Hetdagelijkse contact metde cllênt vindtfeitelijk nogsteeds plaats op het .niveau van de locatiemanager en daaronder. Opregio- en rayonniveau Is slechts sprake van zeerbeperkt cJiêntcontact, met uitzondering vande twee hiervoor genoemde specialistische functies ten behoeve van de begeleiding van cliênten. Toch wordtde reorganisatie!n de organisatie zelf gezien als eenin oorsprong inhoudelijk gemotiveerde actie. De instelling van 5 rayons is vooral bedoeld om de aansturing van de26 regio's op het gebied van zorgondersteuning, P&O, marketing en communicatie. f1nanciên. conlroJ enkwaliteitsbeleid beterte doen verlopen. Door dereorganl$atle wordtde rol van hethoofdkantoor ~tot dantoeomvattende het bestuurscentrum, het servicecentrum en de afdeling vastgoed - beperkt tot het bepalen van de strategie endeze te vertalen in beleid. Uitsluitend de diensten die nietmetde kernactiviteiten van Pf1iladelphia temaken hebben en dIegericht zijnop de Integrale aansturing vande organisatie blijven belegd bij hethoofdkantoor. Daartoe behoren de administratie. de tinanciêle en facilitaire ondersteuning van de rayons én de lJastgoedorganlsatie.
/rJgelijkertljd blljkldat de Raadvan Sestuur het rfilorgani5allaplan gebruikt om haaronvoldoende grel1p op de org::lnisatie la vertalen in hetscheppen 'Jan flen nieUWé (vijFde!?) tusseniaaq zia (Jok 2.2.
I
'f
u:
15
College sanering :lorginstelllngfn Onderzoek bifstichtingPhifadefphia Zorg
Het gevolg van de nieuws organIsatiestructuur is dat de Raad van Bestuur verderopafstand vande cliênt kom testaan. Door de uitvoering van de kernactiviteiten en alles watdeze activiteiten faciliteert ta beleggen bij rayons wordtook de eenheid in de organisatie qua aansturing moeilijker. Ernstiger is het feit dat de Raad van Bestuur op een te groteafstand van de cliênt en de medewerker in het veld wordt gepositioneerd. Oe negatieve gevoelens hieromtrent vinden hun oorsprong opde werkvloer, maar groeien naarmate de reorganisatle haar beslag krijgt Pf;;Jnasnpas3ing begin 2008: 85% opératie Nog voordat de reorganisatie op 1 februari 2008 daadWerkelijk van startgaat, wordt opgrond van de tegenvallende f1nanclêle resultaten van het jaar 2007 en de (dannog beperkt) negatieve verwachtingen betreffende 2008 het aantal formatieplaatsen bijgesteld. Oaartoe wordt de zogenaamde 85% norm ingevoerd. Dat wil zeggen dat de oorspronkelijk formatie lIan de nieuw in te voeren functie van cliêntadviseur en de openstaande vacatures van de functie locatiemanager nog maartot 85% zullenwordeningevuld. Dat betekent voorde toekomst eenvermindering van het aantal cliêntadviseurs enlocatiemanagers, terwijl juist deze functies gezien wordtals déondersteunende functies voorde cflênt Herst€Jlplan: nieuws r(fJorganisatie tweede halfjaar2008 Eenhalf jaarna de start vande invoering vande reorganisatie wordtdoorde daninmiddels nieuw aangetreden bestuurder alweerbesloten de rayons at te bouwen. Het blijktdat deze laagqua exploitatfe veel te duur is. Bovendien passen de velemanagementfagen niet In deplatte structuur van de organisatie die door de nieuwe bestuurder wordtvoorgestaan met als doel toteenflexibele, goed mat de cliênt communicerende organisatie te komen. Groei hoortbijPhiladeiphia. Oaar;s alle inspanning op gericht Vorige eeuwwas die groei vooral gebaseeld op de vraag van cliilnten en hun ouders. Vanafbegin 2000 gaathet vraaggeoriilnteelde beleid om 9(1 gaat Phlladelphla pro-actief vooruitlopend op mogelijke vraag huisvesting, dagbestedll1gactiviteiten binnen an buiten de AWBZvoorpotentiële cliënten ontwikkelen. Dat heet 'marktwerking' en leidt uiteraard n.fet alleentot successen maarook totmislukkingen. Van hurengaatmen overop meerIn eigendom ontwikkelen. Vanaf 2004/2005 komtdaar nog eens de (projscl)ontwikkellng van zeerbijzondere projecten bIJ, waarPh/ladelph/e kennis nochervaring meeheeft. De twee statutaire leden vande Raadvan Bestuur ruimen veel tfjden aandacht in voor huntrekkersrol voor dezeprojecten, waarrioor eenVeTllreemden optrsedt met bepaalde onderdelen van de organisatie. Aan die afstandvergroting liggen zowelde negatieve advIezen, respectlevslijk de negatieve houding van de rest van de organisatie, alsmede het feit dat de organisatie over niet alle competenties voor dit soortprojecten beschikt, tengrondslag Tegefijkerlijd wordtin 200, na eenvoorbereidend onderzoek besloten tot een omvangrijke reorganisatie, waardoorde Raadvan Bestuur (nog) mindermetde day-to-day beslommeringen te maken zalhebben en de cJilJntorganlsatfa op (nog) mee« afstand komt Oaartoe worrien de rayond/factfes als manageml!!1l1t/aag geTntroduceerd. Aande opbrangstenkant de operatie staan zachte inkomstenbronnen als daling zlehlaverzulm en batersroosfarplanning. Als eind 2007 blijkt dat de reorganisatie arg kostbaarwordt, wordt basloten slechts 85% van denieuwe functies in ta vul/an. Def80rganisatie start in febroari 2008. In oktober 2008 wordt doorde danaangetreden nieuweRaad van Bestuur besloten de reorganisaUe grotendeels ongedaan ta maken. Geconstateerd kan worden datde reorganisatie Dok zonder groeidoorfusieenbijkomende btjzondef$projecten al een zwaar traject vormde. Datkwam vaam/omdat daaraan zowel zorgfnhaudefijk9 a/s organisatorisch/flnanciiJ/e tenqrandslaa teaen.
I;) I
'
,
· I
Caneg.sanerlng%or;glns~nlngen
Onderzoek blfstichting Philade(phia Zorg
3.
DE KWALITEIT EN CONnNUÏIEIT VAN DE ZORG
3.1
Algemeen
Kleinschalig versus kwaliteit Methetbeleid van kleinschalig bouwen heeft Philadelphia eendoorbraak gerealiseerd in de Vasector In Nederland. De formule heeft sinds deoprichting van Philadelphia in 1961 In eenbehoefte voorzien en voorziet daar vandaag de dagnog in. De formule heeftechter in toenemende mateook eenbepaalde prijs. Namelijk. het op een kleinschalig niveau organiseren vande zorg is slechts weggelegd voorcliênten meteenlicht VGlndlcatie. Wordt de gevraagde zorgcomplexer dankan die nietmeer worden geleverd op het kleinschalige niveau dat doorPhiladelphla altijd Is gepropageerd. Zwaardere zorg vraagt nu eenmaal- wil dezebetaalbaar blijven - omorganisatorisch grotere eenheden. Kleinschalige gedecentraliseerde zorg zit Philadelphia In de genen. Daarmee Is in feite sprake vaneen zekereeenzijdigheid van de specialisatie van de organisatie ten behoeve van de doelgroep lichtverstandelijke gehandicapten. In de gesprekken die wij hebben gevoerd Is ons duidelijk geworden datmen zich bewust Is van de noodzaak om de ondergrens· van de kleinschaligheid vanuit het oogpunt vankwalteit en financiering opnieuw te tonnuleren. Daarligt eenbelangrijke taak voor het bestuur bijhet gezond maken van de exploitatie.
eg de fusies die de afgelopen jarenmet ondermeerde ouderenzorg en de thuiszorg hebben plaatsgevonden wal ook het binnenhalen vanexpertise een belangrijk argument Uitde gesprekken Is onsduidelijk geworden dat dit In dezegevallen slechts theorie Is gebleven 8 Kwaliteit van h",tzorgproces Oegesprekspartners die zichthebben opde dagelijkse gangvanzaken hebben onsgemeld dat alle problemen encommotie (gelukkig) nogniet veej Invloed op de dagelijkse kwaliteit hebben gehad. Hetvolgende citaat uit de brlef van de Partlcipatleraad aan de bestuurder Is daarvoor tekenend: "wg hopen dat u zich realllSeerl datde Landelijke Parlicipatleraad (áe Raad) In het recente verleden al vele ma/en is geconfronteerd metreorganisatieplannen, plannen tot herstructurering etc. Dit heeR tot veelonrust tn de organisatie ga/eld. WIJ hebben daarom deste m8(fJr respect voorde mensen aan de basis, die ondanks alles toch gemotiveerd blijven omhun vaak zware werkdoen. Dat zegtoverigens ooklets over het 'bedrijf Philadelphla." OeCentrale CI/êntenraad heeftonssoortgelijke opvattingen gemeld waarbij de leden overigens we' hun zorgen overallecommotie uitten. 3.2
IGZ
Inspectie
rqdens onderzoek van de fGZIsgebleken dater nogaJ watproblemen zUn opde locaties die de IGZ voor nader onderzoek van de aanwezige rfsico's hadgeselecteerd. De voor hetonderzoek verantwoordelijke Inspecteur mevrouw A.P.H.M. Sluljsmans-Bastlngsheeft ons hetvolgende gemeld
"Da Stichting Phi/adelphla Zorg is betrokken bij de rfsicotoets die de Inspectie heeftuitgevoerd In de gehandicaptenzorg in de periode van mei2006 tot enmet september 2007. Aan 23 organisatorische eenheden van de SUchting Philadelphia Zorg is een inspectfefonnf.Jlfer toegestuurd. Uit de scores blaek datSUchting Phlladelphia Zorg metbovengemiddeld hoge risico's scoort vooral opde risIcoaspacten: veilfgheld, diagnostiek en signalering, continuïteit van de zorg. indivfduele planning enonder.Jteuning,en deskundigheid van hetpersoneel Dezegegevens hebben alsbasisgediend voar dg selectie van de zeven organisatorische eenheden vanPhiladelphia Zorg waargefaseerd toezicht bezoeken zijn gebracht.
Oatzalfdl,! geldt overigens 001
11
College sanering zorglnstelflngen Onderzoek bij stichting Philadelphia Zorg
De zeven inspectiebezoeken van het gefaseerd toezichthebben uitgewezen dat Philadelphia Zorg behoorttot de instellIngtin waar de situatie zorgelijlt is. Aile 7 bezochte organisatorische eenheden moesten eenplan van aanpakmakenen kregeneen follow-up bezoekin 2008. De risicoscores waren na het eerstebezoekals volgt over de risicoaspecten verdeeld: 1. Zelfbepaling an medezeggenschap scoorden bij 5 van de 7 regio's een matig tot hoog risico; 2. Individuele planning en ondersteuningscoorden bij 6 van de 7 regio's een matig tot haag risico; 3. fndividuele planningen dagbestedingscoorden bij 2 van de 7 regio's een matig tot hoog risico; 4. Deskundigheid van het personeel scoorde bij 4 van de 7 ragio's een matig tot hoog risico en bij 1 regio een haag tot zeer hoog risico; 5. Diagnostiek en signa/erlng scoorden bU 3 van de 7 regio's een matig tot hoog risico; 6. Veiligheid scoorde b(j 4 van de 7 regio's etm matig tot hoog risico; 7. Contfnufteit van de zorg scoorde bij 3 van de 7 regio's een matig tot hoog risico en bij 1 regio een hoog tot zeerhoogrisico; 8. Vrijheidsbeperkende maatregelen scoorde b~ 1 van de 7 ragla's een matig tot hoog risico en b(j 2 regio's een hoogtot zeer hoog risico. De plannen van aanpakz(jn door de Inspecteurs in de regio'sbeoordeeld en zijn door de regio's uitgevoerd. Verbeteringen waren nodig ten aanzien van het vraaggericht werken, het muit/disciplinair werken. de ondersteuningsplannen, Inwerken en coachen van nieuwe medewerkers, de deskundigheid van de medewerkers en het bevorderen van het signalerJngsvermogen van de medewerkers. De inspectie heeft de risIcoscores ook besproken met de raad van bestuur die een aantal aandachtspunten in de organisatie gaat verbeteren zoals: het wernen met richtlijnen en protocol/tm; het naderuitwerken van een doelgroepenbeleid; het formaliseren van de werkw(jze van de arganil;al/e; het betersturenen ordenen van verbetertrajecten; het aantal functies In evenwicht brengen met het primaireprocesen het method/$ch werken beterInvoeren. De regio's hebben ongeveer eenJaarde tijd gekregen om de risicoaspecten te verbeteren en daarna :zijn alle zevenl13gio's in 2008 weer door de inspectie bezocht met een follow-up bezoek. AI/ean de risicovolle risicoaspacten zijn opnieuwbeoordeeld. Bijdeze Inspecl/erende blijkt dat Philadelphia Zorg bIJ drie van de zeven regio's de risicoaspecten voldoende verbeterd heeft. Echte! bij vier van de zevenregio's is nog sprake van n'sicoaspecten metean matig tot hoog (score 3) of hoog tot zeerhoog rlsico (score 4). Dit blijhtuit onderstaand schema. De bovensterIsicoscores zijn van hat eerste bezoeken de tweede van het follow-up bezoek. Plaats organisatorische eenheid
BRUMMEN
At'JGERLO
ROTTERDAM
CJSSfN .'
,
li, 01
1
<::'~ ..9!\lJ§
o<::i
~ g-gQ. ·~,0I1 .~.§.§ e"O '" ~ "0 '6 %i Ol ~'lIfi Ne"" .saa -s êt ~
... 0 oU Ol ....
t
:si 1)
ij
i~
~OI ~ 'l!
ijS iäi
~
:g '1:1 .s:::
sgj~
'3
§
Sr
:1
i5'~
Qq,
.~
~
oU ij J,i4J 0 01 "0 'ii) i:f :":~ 'è:'..,
4
§
3
3
3
3
:1
3
2
3
:1
3
3
2
2
2
3
3
:1
:1
2
2
3
f
3
2
:1
2
1
I
2
I
2
3
:1
(J.
v.i.
4
J
:1
3
1
1
3
n.v.t.
2
2
3
3
1
3
3
2
:1
3
3
.J
.~
:2
:J
2
J
J
:J
"
.J
la .'i'J
..
·
..
.',
College sanering zorginstellingen Onderzoek bq stichting PhiladeJphle Zorg
Op 12 en 19 november 2008heeftde inspectie bij de directie en ds raadvan bestuur extra aandacht gevraagd VOOf deze regio's. D9regio's krijgen nogmaals e9nhalfjaar de tijd om de risico's te verminderen en zullen dan een tweede follow-up bezoekkrijgen. Als de rislcoaspeclen onvoldoende verbeterd zijn, kan de Inspectie overwegen om overte gaantot verscherpt toezicht Financilieproblemen zijn incidenteel als oorzaak genoemd voorde risico's die nogaanwezig zijn. aq de verschillends regio's zijn diverse oorzaken genoemd voorde bestaande risico's zoals: Devele ontwikkelingen die tegelijkertijd plaatsvinden: eenreorganisatie, een bezuinigingsronde en e9nnieuwe zorgzwaalteflnanclerlng; Deonrusten onduidelijkheid bij de medewerkers overdegenoemde ontwikkelingen; Depersonele problemen zoalshet verloop en het ziekteverzuim bij de regiomanagers, de locatiehoofden 811 de begeleiders; Deafwezigheid van gedragsdeskundigen en artsen; Hetontbraken van voldoende deskundigheid bij de medewerkers; Hetontbraken van eengoede communicatie; Deveranlwoordelijkheldstoedellng die onduldelqk is tussen demedewerkers; Hetgemisvaneengoede borglng van de behaalde resultaten. Recent is onrustOI7tstaan overde onduidelijkheden die de f1nancii!JIe crisis met zich meebt9ngt metbetrekking tot het.kunnen Invullen vanopenstaande vacatuf8:1. " HetHerstelplan Kijkend naar het Herstelplan (zie hoofdstuk 5.) was de oorspronkelijke planning om In de directe .te besparen door dit In te vullen door natuurlijk verloop en minder inzet zorg uitzendkrachten. Het zou een reductie van· betreffen. In defaatste versie is er nog sprake van dIe op deze wIjze zouden verdwljnen.9 Vooralsnog leidt dit niet tot de conclusie dat daarmee per definitIe de kwaliteit en contlnuTteitvan de zorg In het gedrang komen. Veel hangt daarbij af van de wijze van uitvoeren.
Er tekenen zichbarstjes afInde succesfOrmule van kleinschalig wonen·enzorg. CI/,nten mat een zwaar(def}tII indicatie blijken In toenemende matete vragen·om ~org dltll kwalitatiefen financieel in eenkleinschaJlge formule niethaalbaarIs. PhHade/phia zal de (opzich prijzenswaardige) houding moaten verlaten datop wens van de eli'nt allezorginpasbaar is (in de kleinschalige formule). Beleidsaanpassing Is nodig, waarbij opnieuw eenondergrens voor kleinschaligheid per soortvoorziening gedefinieerd moetworden; dit op basisvan haalbaarheid qua llwa/iteit en kostendekkende exploitatie. Anders danvaak gedacht wordt gaankwaliteit en gezonde financ/ele exploitatie praktisch altijdhandIn hand. Hel onderzoek vande Inspectie leert datalla aandacht van de Philadelphla organisatie gericht moet zijn op kwaliteit enkwaliteitsverbetering van de zorg. DitIs eenverantwoordelijkheid van allebetrokkenen, van RaadvanBestuur en Raadvan Commissarissen tot en met alle bI}de zorg betrokken medewerkers.
l Bij dp.1.a IJBrmindaring van fte'~ tal hflt niet om 'J'3dwongen ontsfagerl qaarl. f~ts dat nJ~t IS uitgesfoten bij de vt3rmlndaring 'Jan de (J"'lrh"lèld met
CoUegesaneringzorgmsteUlngen Onderzoek bij stichting Philadelphia Zorg
4.
FINANCIËLE CONTlNUfTEJT
Ondanks het feit dat de voormalige Raad van Bestuur door het jaar heen nooit echtintensiefheeft gestuurd op het financiêle eindresultaat. kan Philadelphia tot 2006terugzien op eenredelijk stabiele resultaatontw'ikkellng. Dezewas wefin vergelijking met de rest van de sectorals gematigd te typeren, maar verhiefd zich geen enkele wijzemet de dramatische ontwikkelingen na 200G. Bij het monitoren van de resultaatontwikkeling heeft de Raad van Bestuur zich altijd geconcentreerd op het cijferdat Uiteindelijk 'onderaan de streep overbleef. Oe noodzaak om het gehele Jaar intensief te sturen Is door de Raad van Bestuurniet echtonderschreven. Feitelijk is er in diejaren altijd sprake van eenvorm van 'gemak' geweest. Het kwam immers geregeld voor dat gedurende hetJaar ot zelfs tegen het eind daarvan het ta verwachten flnanciêle resultaat er minderpositiefuitzag. Toch leefde in het merendeel van de gevallen de verwachting dat het negatieve beeld vóórof nà deJaarafsluiting nog kon worden bijgesteld. Dit is tekenend voor de houding die bij het merendeel van de leden van de statutaire en functionele Raad van Bestuur bestond. ZIJ hadden daarbij een rotsvast vertrouwen in de collega die belastwas met de portefeuiJIe flnanciên. Deze was veelalin staathet jaarresultaat met incidentele baten, waaronder begrepen subsidies, meevallende eindafrekeningen, verandering van waarderIngsmethoden, etc. alsnog acceptabel te maken. 4.1
Daling van
de bedrijfsinkomsten
Was tot 2004 de enige activiteit de gehandicaptenzorg. In de jaren daarna wordtin zeer hoog tempo ingezet op marktverbreding en -verdIeping. Hét argument dat daarvoor wordtgebruikt Is de ontschottlng van de AWez. De strategie wordtdaarom: door fuslell nieuwe kennis binnenhalen en deze vervolgens gebruiken voornieuwe ontwikkelingen: De marktverbredingsactiviteiten komen tot uitdrukking In de kornstvan de thuiszorg en de.. ouderenzorg. De marktverdiepingsactiviteiten hebben vooral betrekking op de uitbreiding van het aanbod in de horeesdagbesteding en de recreatIeprojecten. Phlladelphia onderscheidt in de geconsolideerde presentatie van de cijfers de volgende segmenten: (1) gehandicaptenzorg, (2) thuiszorg, (3)ouderenzorg, (4) de ZMLK-school en (S)overige dienstverlening. Desegmenten laten qua fJnancitUe ontwikkeling overde periode 2005tot en met 2007het volgende beeld zien.
o
Bödriifsresu/taten oer seamenf, jaren 2 05 200fJen 2007 10 (bedraqen afC/erond op € 1.000)
Gehandicaptenzorg Thuiszorg (KWV) Ouderenzorg ZMlKSchool Overige dienstverlening Totaal geconsolideerd resultaat
_.-,-J
,
(1) Per t januaan 2008ia dBStichting KI'1.JJSW8rf< West-!{elu\tl8 (KWV) gafuseard met Pl1ilai1elph(a. Tervergelijkmg 1$ dezetn de cijfetsvan2003m'JegeflOmen, masr nietin hl1t tetaaJ gecan~oI1deerd8 fTJsu/taat, ,
.
Op'lalfand is dat, als naastactiviteit gehandicaptenzorg zich een nlauwe <:lCtiviteit voordoet daarna sprake vrijwel directIs van een teruggang in hatresultaat bij desbetreffende actiViteit In de kern van de zaak voltrok zich een zeer expansieve omzetontwil
"j Accountan/sverslag 21)08 Stichting Pl7iladEJll7ia, PricewatQrhouseCocpèr~ (25 ll1~i 2007).12; Accountantsverslag 2007 Stichting PI7//;ldelphia, Prit:ewaterf'loU5
$"
~.
i:t
20 'I.;!
College sanering zorgln$teJllngen Onderzoek bij stichting Philadelphia Zorg
Per 1januari 2006 fuseert Kruiswerk West Veluwe (KWV) met terugwerkende kracht metPhlladelphia. In het fusiejaar daalthetjaarresultaat al substantieel en eindigt eind 2007 negatief. Oe oorzaak hiervan is gelegen in het slecht managen van KVW binnen de structuur van Philadelphia. Een thuiszorgorganisatie is nu eenmaal een bedrijfdat in het merendeel vande gevallen relatief kortcyclische ~ulp biedt(doorlooptijd huishoudelijk hulp: 3 maanden, ondersteunende begeleiding 6 tot 9 maanden en verpleeghulp maximaal 9 maanden), terwijl eenVG-lnstelllng vertrouwd is met h~ bieden van levenslange hulpverlening (verlooppercentages 3 tot 5%perjaar). Nadat in 2006 de directie van 'rQMI is overgegaan naarde Raad van Bestuur van Phlladelphla, zijn bij ttJNV In wisselende setting meerdere eindverantwoordelijke managers geweest. Deze Interlm-managers ontbrak hetaan kennis en ervaring op het gebied van thuiszorg omde werkelijke problemen van 'tWW het hoofd te bieden.
Bovenstaand overzicht toont aan dat vanaf 2005 • behoudens 2006 • sprake Is vaneen haast têgengesteJde ontwikkeling. De bedrijfsactiviteiten intensiveren in een tempo dat hoort bij een snel groeiende onderneming. hetgeen Is af te leiden uitde omzetontwikkeling. Hetresultaat neemtechter zowel absoluut als relatief Inhoogtempo af. BIJ deze ontwikkeling moeten tenminste twee aspecten In aanmerking worden genomen: (1) door het voortdurend streven van de Rijksoverheid om te bezuinigen neemt de (werk)druk voortdurend toe, hetgeen Ineenperiode van expansie noggrotere impact heeft danbij meerconsoliderende organisaties, (2) dejaarresuJtaten diehiervoor worden getoond geven niethet reêle beeld vande ontwikkelingen aan(zie: paragraaf 4.2). 4.2 Incidentele baten en lasten In de verl/e. en winstrekening: gfJPubl/cserd resultaat versusgenormaliseerd resultaat
Degeconsolideerde jaarrekeningen van 2005, 2006 en 2001 geven devolgende JaarresuJtaten aan. Hetbetreft hetresultaat nadat de incidentele/bijzondere baten en lasten zijn Verwerkt
I
Resultaat jaren
I
{Resw~at
2005,2006~e:.;.n:..:2;;.:::O;.;;::O..:..7-=:;;;-
1
_ _-r_ _--;~~_ _-r-
--::-::=
___
2005
_
1~?
[
Indejaarlijkse managementletter wordt doorde accountant een opstelling gegeven van het resultaat vóór verwerking Van de incidentele/bijzondere baten en lasten. 12 Hetbegrip Incidenteel enbijzonder wordt door deaccountants doorelkaar gebruikt, reden waarom Indit rapport verder wordt vastgehouden aande terminologie incidentele baten en Incidentele lasten. Teneinde een meerreêel beeld te geven van het resultaat 'uit normale bedrijfsuitoefeningl volgthierna een correctfe van genoamde lasten op het gepubliceerde resultaat inde geconsolideerde resultatenrekening. feitelijk ligtaan hetgenormaliseerd resultaat een herrekening naarhetresultaat dat bij een normale gang van zaken door hetjaar heen aan de ordezouzijngeweest, ten grondslag. 11 A,;;co/Jnt8tltsverslag 2008StIchting Philadelphia, PrfcewalarhousaCaopers (25 mei 2007). 12; Accountantsverslag 2007 StIchting Phl/adelphla, PrfcewaltJrhouseCaopaes (16 mal2008). 11 ; Prosentaifal<ernbevinding8n haltja8«:qfers enIn con/rol. PricawatarholJSllCOOpars (14oktober 2008). a en 7. II Accountantsverslag 2008 Stfchtfng Phlladalphia, Prfcaw
21
ColI~gtl sanering zorglnstelflngen Onderzoek bij stichting Philade/ph/a Zorg
Dat wil zeggen het resultaatvan de activiteiten van de jaren 2005, 2006 en 2007, maar dan zonder incidentele baten en incidentele lasten
Resultaat
Voordelige lncldentelé effectenJbljzondere posten: voordellgé effècten Nadelige incidentele effecten/bijzondere .Dosten: nadellae effecten Netto effect Incidentele postEJO Genormaliseerd resultaat
In verband met het doel van het onderzoek lijkt inzicht geboden In dié incidentele batenen lasten die het geconsolideerd jaarresultaat van de jaren 2005, 2006 en 2007 (In de meeste gevallen) substantieel hebben beInvloed. Onderstaand volgt per boekjaareen specifica~: Waarnodig worden kanttekening geplaatst bij bepaaldeposten,welke van (grote) invloed(kunnen)zijn geweestop het getoonde eindresultaat Incidentele batsn boekjaar 2005 • Intrekken van opgelegdegenerlek korting2003 • Positieve herwaardering panden lP Correctles wettelijk budget voorgaande jaren (per saldo) Incidentele lasten boekjaar2005 1/1 Vorming voorziening jubilea--uitkerlngen .. Ootatle voorziening verlofdagen • Voorziening/lasten Egberlsduin a Voor;zlenlng Klooster. Maastricht • Negatieve herwaardering panden Incidentele baten boekjaar2006 14 .. Boekwinst verkoop onroerend goed lIJ In 2006 wordt, ondanks de uitbouwvan de vastgoedactIviteiten an ean aan het eind van het jaar, een postonderhandEln werk va,.,. bijstelling van de dotatieegalisatiereserve Instandhouding VSIl doorgevoerd. Los van hElt feit dat het jaarresultaatmet hetbedrag van - ... - isbeJnvloed, Is de vraag veel meer, gegeven de stijging van de post onroerend goed en onderhanden werk, hoeveel in datjaar ta weinig ten raste van het resultaatis gebracht? '" Baten kapitaallastenvergoeding voorgaande jaren '" Vrijval pensioenverplIchting tJrn 2001 " Effect capaciteitsuitbreiding In 2008
" SlIcMng Phi/llde/phla ZorgAccountanfsrapporl20a5, Rnppcrtagl1 Jan de Raadvan BestuurI r~aad van Commissarissen,
e-m~t,~ '{.,ulig (Den H:'Jag,19 mei 20(6). Managl1mentf9/ter /nterlm"'XJntrole 2005ten behoeve vande /nterfm-controle 2005 ten
ÓO/1C'1'IIJ vendeRaadvanflestuur, Ernst'\ Yaung (13 december 20Cö). Accountantsvef3/ag 2008Stichting Ph/ladlJ/phkl, Pr;cElwaterh<.JuseCoopers (25 maf2007','2; lJ.ccount
.;1
College sanering :torginstelllngen
Onderzoek bifstichUng Philadelphfa Zorg
Incidentele lasten boekjaar2006 • Effectcorrectiesbudgetoudejaren Cl Exploitatiesteun Hotel Egbertduin • AtWaardering Hotel Egbertsduin Cl Exploitatiebijdrage Horeca & Recreatie Cl Bijdrage aan Stichting tot Behoud Beverweert • Effect dotatievakantiedagen Incidentele baten boekjaar 2007 Cl Vrijval van een verplichting aan zorgkantoor Stedendriehoek, zijnde een . bedrag var. Alhoewel Philadelphia dit bedrag in de administratie als 'verschuldlgdlterugbetallngspllchtlg' had staan, Is het bedrag nooit opgellst door het zorgkantoor. Door het besluitom dit bedrag vrij te laten vallen is het genormaHseerd resultaat gunstiger uitgekomen. • Stop:zetten van afschrijven op onroerend goed Incidentele Iast8n boekjaar 2001 • Kosten van projecten (ORP, managementinformatie e.d.) • Kosten reorganisatIevoorzIenIng ( I dotatie voorziening en In exploitatie 2001). Voor de reorganisatie was bij vaststelUng van dejaarrekening 2001 bekend dat deze in 2008 een bedrag van miljoen zou vergen (de frictIekosten bedragen inmiddelsalleen af bij Philadelphla ) Cl Claim n.a.v. juridisch procedure Inzake Hotel Egbertsduin • VoorbereidIng fusie Espria Oeconclusie lijkt gerechtvaardigd dat het geconsolideerde jaarresultaat van PhlladelphÎa In de jaren 2005, 2008 en 2007 eenté positIefbeeld oproeptten opzichte van het genormaliseerde resultaat
4.3
Sterke toename proJectontwikkeling. en bouwact/vlte/tfm ten behoeve van projecten In e/gendomln daJaren 2006, 2008 en 2001, alsmede daaraan verbonden rlslco's
In de onderzochte jaren 2005, 2008 en 2007 Is sprakevan een aantalmaJeureonlwikkellngen met betrekking totonroerend goed. WIJ noemen er enkeleIn het oog springende. • Oe 'shift'met betrekking tot kleinschalig onroerend goedvan huren naar eigendom. • Oe stijging van d8 post onroerend goed door de fusiegolf en de verbreding van activiteiten (thuiszorg, ouderenzorg en overige dlenstverfenlng). Cl Oetoename van risico's In de onroerend goedportefeuille vanwege de startvan bijzondere projecten, welke risJco's ook hetjaarresultaatsubstantieel hebben beTnvloed. Oetoename van de bouw- enprojectontwikkelingsactiviteiten hebben grote Impact op de organisatie gehad. Oebouwactiviteiten van Phlladelphla komen immersInmiddels omzetmatfg overeen met die van een projectontwikkelaar of bouwbedrijf, dat zich in Nederland qua omvang bijnatot de categorie 'groot' mag rekenen.
:: {:t
n. t.~
23
"
Col/egGsanering zorginstelllngtjR Onderzoek bij stichting Phi/adelphfa Zorg
Onroerend Goed jaren 2004, 2005, 2006 en 2007 (in bedragen x € 1.000) 2008 2005 I 2004 I
I
jaarreksnlngsn 2004, 2005 en 200B opgenomtH1. . . t2} alt percentage Is gebassett1 op de posten'gebouwen' en '/lleinscha!lg bouwen' uil de jasnekenlngsn 2004, 2005en 200e. tJ} Ditpercentage geeif dG ontwlk!feling van hat volume aan kleinschalige woonvoorz!8I/{ngen weer. t4} in de post 'bouwprojecten In Uitvoering Is aak eenbedrag0ff/BfJomen betrsffende de hu,urpsncJsn.
Philadelphia heeft zich vanafde oprichting geconcentreerd op kleinschalige opvang van cliënten. Daardoor neeftde organisatie veel kennis opgebouwd op het gebied van kleinschalige huisvesting. Oe verbreding van de activiteiten en daar~an gekoppelde de ontwikkelingen op het gebied van bijzonder onroerend goed zijn nieuwen brengen (grote en kleine) rlslede metzich mee, waarvoor de organisatie de kennisen ervaring nauwelijks In huisheeft Onderstaand worden enkele risico's genoemd om eenbeeld te geven waarop wordt gedoeld. 11 Tehoge aankoopkosten enlofprojectontwikkelIngskosten enlof bouwkosten, waardoor de sllchtlngskosten hogeruitkomen dan de actuele waarde. IS " Te hoge kosten qua renovatle/restauratleJverlJouw, dieniet meer overeenkomen met de actuele waarde vande onderpanden. Dit speelt ondermeer bij monumenten. " Hetaankopen van zeer b,zondereprojecten en landgoederen, die In het kader van projectontwikkeling in professionele marktals grootrisico worden aangemerkt Een ander punt betreftde financiering van de investeringen in onroerend goed, inclusief de overige matenêle activa. Voor een grootdeelzijn dezemet korte middelen gefinancierd. Ondermeer is sprake van een (te)grootbouwkrediet In relatle tot de onderhanden projecten. Gegeven hetniet nacalc:uleerbaar zijn van de rentelasten van hetgrootste gedeelte ven de onroerend goed portefeuille (ener:zijds vanwege de Regeling Kleinschalig Wonen [Regeling KSWV) en anderzijds vanwege het veleoverig nietWTZi gebonden onroerend goed) heeft het op grond van de huidige rentetarieven de voorkeur om kort te financieren. Dit is echter vanwege de noodzaak van gezonde balansverhoudingen ongewenst. 4.4
Beleid gericht op de noodzaak om het elgen vermogen naar 15% te brengen
DoorPhiladelphia is veelaandacht gegeven aan de omvang van het eigen vermogen. Over2004 bedraagt hetgemiddeld solvabiliteitspercentage (eigen vermogenl'totale opbrengsten') van de bij het Waarborgfonds aangesloten gehandicapteninstellingen 12,8%. Vanwege het toenemend risicoprofiel van zorginstellIngen noemthetWaarborgfonds al In 2006 als indicatie een voor het weerstandsvermogen een solvabl/lteitspercentage van 10% tot 15%. In datJaar hanteert hat waarborgfonds voorinstelllngsactiviteiten, die buiten het 'veilige' kader vande WTG, WTZJ en ZFW/AWBZ vallen, in principe eenvermogenseIs van 25%. De accountant merktdaarover in da managemenfletter aan de Raad van Bestuur van Philadelphla in 2006 op dat '....de toename van het gamiddeld solvabiUteitspercantage de komende jaren onder drukkomtta staan doorkrimpende financiering en grotere tim:mciêle risico's voor de zorginstellingenl • 113 TegelijkertiJd maakt de accountant melding datdeze heeftkennisgenomen vanhet feit dat 'De Raad van Bestuur maatregelen heeft voorbereid om in het kader van dejaarrekening 2006 de omvang vanhet eigen vermogen eenmalig aantepassen en in opwaartse richting te doen toenemen.
"; Ondcr;JcluJli3 waardi3 wordt verstaan ·ja 1',41a IJpbrengstwdarda. loala door ,,"JO desl
./
,.
I
2007
Tenelnen Gebouwen Bouwprojecten in uitvoerlna (4J Kleinschalige woonvoorzieningen Totaal onroerend , ooed , , , , tt) In depost ,gebouwen uit deJBSIT8ksnmg 2007 'ZiJn de posten gebouwen en '/{/einschal1ge woonvoorzieningen UIt dG
..J
"
CoJl~g. sanering zorglnstellfngen Onderzoek bij stichting Philadelphia Zorg
Dit zal vooral gebeuren uit het exploitatieresultaat. de hergroepering van aanwezige reserves en een herwaardering van het onroerend goed'.l1 VeNolgens wordttoegefiçht dat 'Met het oog op de geplande Investeringen wil Phltadelphla de vermogensgroei in een periode van 5 jaar bereiken. De doelstelling voorde vermogensgroei van Phlladelphia sluitaan bij de verwachte toename van het risicoprofiel. ,.18 In de afgelopen jaren Is de noodzaak onderkend van een sterke eigen vermogenspositie (solvablliteit ondergrens 15% en bij voorkeur +25%). Om die positiete verbeteren is doorde Raad van Bestuur een aantal maatregelen genomen met betrekking tot de waardering van hetonroerend goed. Achtereenvolgens. worden de maàtregelen toegell<:ht I . 4.6 Grondalagwljzlglngen voor de waardebepaling onro8f'8nd goed ter beTnvloedlng van de omvang van de Jaarwinst en de omvang van het eigen vermogen
I r f
I I
1. Afl.vljkende waardebepaJlnggrondslagen voor onroerend goed De accountant stelt in het Accountants'l/efSlag 2006: 'WIJ constateren dat doorPhlladelphia diverse waarderfngsbegrlpperi gebruiktworden [zo]als actuele waarqe afhankelijk van de situatie en gebruiksfunctJe van het onroerend goed. wg adVIseren op basis van het huisvesting&- en financieel beleid van Ph/lade/phla de waarderIngsmethoden voor het vast actiefvast te leggen en tevens eenduidig vastte stellen In welkeomstandigheden welkeactuele waarde begnp wordt gehanteerd'!". Het aanpassen van de wasrdebepaJlnggrondslagen van het niet uit de collectieve middelen gefinancierde onroerend goed, dan wel panden waarop geen nacalculatie van de kapitaalslasten plaatsvond werd al eerderdan 2006gedaan. 2O Immers, doorde prijsstijgIng van het onroerend goed In die jaren hadvrijwelelke herwaardering van onroerend goed een pos/tlefeffect aD de omvang van het eigen vermogen. In 2005/s dat aande orde bij 16 locaties voor e,n bedrag van Lieook: Incidentele baat2005 op pagina16). In 2008 gEtbeurt dat ten behoeve het onroerend goed van (1) Kruiswerk Westyeluwe voo...• - (tegen de afspraken /ndoor de Raad van Bestuur één jaar naervoren gehaald; In het jaar dat is gefUseerd met PhiladeJphia), (2) hEtt Vegetarisch Centrum voor . In totaal Isdaardoorhet eigen . en het Collectief geflnancierd KSWV voervermogen ultimo 2006 met . '.ten positieve beJnvloed.
Voormeld bedrag van" ·/seen gesaldeerel bedrag. Op de omvangrijkEt onroerend goedportefeuille van Philadelphia Is meergedetailleerd bezien sprake van groteuitslagen met betrekking tot de uitkomsten van de verrichte h8lWaarderfngen van de individuele obje<:ten. Zo komt het positieve effectop het eigen vermogen uit hoofde van de herwaardering van de bijzondere projecten, zoals opgenomen op de pagina 26 en 27, uit op het bedrag van _ Dit betekent dat de actuele waarde van dezeproJe<:ten hogerIs gesteld dan de investeringswaarde of boekwaarde. Met de kennis van vandaag zou zekergeenhefWSElrdering meerzijn toepast, maarop basis vaneen Impalrment een afboeking zijn gedaan. Deze afboeking zal in de nabijetoekomstzeker gedeeltelijk ot geheel nogkomen. In het bedrag van ' zoals vermeld aan het eind van dezeparagraaf Is met voornoemd mogelijk effectvan geen rekening gehouden.
2. Ste/selwiiliging 'Regt91ing kleinschalig Wonen' De aangepaste regelgeving betreffende waardering onroerend goeddat is gerealiseerd In het kader van de Regeling KSWVIs in van 2006ook doorPhiladelphla toegepasl21 Met destelselwijziging Is het principe losgelaten dat het in het WMG budget opgenomen tariefvoor Instandhouding als beklemd wordt aangemerkt en om die reden alleen besteed mag worden aaninstandhoudlnglnvestennoen. 22 Oestelselwijzlglng brachtIn 2006een positieve corre<:tie van het eigen vermogen van met zich mee.
17 Management letter2008 Stichting Phifadelphla Zorg, PrlcewaterhlJu:laCaopars (5december 2006), 23• •~ ,I,'l'lnagamentlefter 2006 StfchtJng Phl/adelphl6 Zarg, PrlcáWaterhou$eCooper$ (5december 2006), 23. "I Accountantsverslag :2006 Sllchtfng Phlfedelphfs. PrlcewatarhousaCoopatt (25m-el 2007). 5. :0 /lccountanl:w8rs/ag 2008 Slfchtfng Philadelphla. PrlcewatarhousaCoopers (25 ml'll 2007). 16. 21 HElt betreft '~en Mnpo3slng doevan toepassing is op ;tUe Instellingen InNElderland, die mat de Regeling IJ;)n doen 17ebben. ë2 Accountanfsv8fsll1g200d Stichting Philadelphla. PrfcawatlSrl10usaCacpers (25mal 2001). flj Elfl 20.
College sanering 20rginstelllngen
Onderzoek bij stichting Philadelphia Zorg
3. Stelselwqiiging niet WTZi deel onroerendgoed In het zelfderapport meldtde accountant 'Philadelphla is voornemens in 2007 alfa panden die gefinancierd zijn vanuit de Regeling KSWV te waarderen op actuele waarde'. 23 In 2007 is tengevolge van dit voornemen een herwaardering naar actuelewaarde uitgevoerd van het niet nacalculeerbare 24 vastgoed dat nog niet in 2006 was geherwaardeerd. Dit had een negatiefeffect v a n · Dit effectIs rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen. Reeds vooruitlopend op de doorvoering van deze stelsefwiJziging in 2007 is in 2006 een pandte Hengelo, dat gefinancierd was vanuitde Regeling KSWV, voor: .op actuele waarde geherwaardeerd. 4. Stopzetten afschrijving niet WTZi deel onroerend goed In combinatie met eerdergenoemde omzettlng naaractuelewaarde is door Phlladelphla in 2007 ÇJestopt methet afschrijven op dit deel van het onroerend goed, hetgeen een positiefeffect had van ':en gevolg van dit besluit is dat de jaarllJkse afschrijvingslast voor dezecategorie vastgoed is komen te vervallen.
f
De effecten die voorgaande wijzigingen op het eigen vermogen hebben gehadzijn in 2005: in 2006: en In 200~ In totaa' Is hierdoorhetjaarresultaat of het eigen vermogen In de jaren 2005, 2006 en 2007 voor een totaalbedrag van 'en positieve beTnvloed. 4.6
Bijzondere projecten onroerend goed
In dejaren 2004 tot en met2007 Is sprake van de aankoop van meerdere biJzondere objecten. Het betreft ondElrmetM' drie kloosters, een kasteel, diverse boerderijen, een museum, een landgoed (levering heeftnog niet plaatsgevonden) en horecagelegenheden. De In het schema weergegeven bijzondere objecten hebbentot nu toe een InVestering van ;met zich meegebracht Het In het overzicht genoemde investerIngsbedrag betekent niet dat dezelijst limitatiefis. Demeest In het oog springende bijzondere registergoederen staan op deze lijst vermeld. Op zaken als een sleepboot en de kunstcollectie van Philadelphfa wordt, gegeven het feit dat het geen registergoederen zijn, in dit kaderniet Ingegaan. In de organisatie bestondverschil van mening tussen de Raad van Bestuuren de afdaling onroerend goed overhet beleid met betrekking tot de bijZondere projecten. Tot het vertrekvande statutaire bestuurders In september/oktober 2008 heeftdat gespeeld. laatstgenoemde afdeling heeft de Raad van Bestuur altijd afgeraden in dit soortonroerende goederen fe Investeren. Van het merendeel van deze bijzondere objecten zijn onderstaand de gemaakte kosten geTnventariseerd.
~ 1 ;kciJlJn(rmts'Inrs/.7q 2008SUchting Phiflldelphirl, Prb:waterhoull
-:.'
,
I,:
_•
College sanering zorginstellIngen Onderzoek bij stichting PhifadeJphla lorg
,/
27
College sanering zorginstellIngen Onderzoek bij stichting Pfiiladelphfa Zorg
Met betrekking tot de waardering van het KloosterMaastricht is, gegeven het feit dat hiervan nog geen waardebepaling heeft plaatsgevonden. door de accountantrecentelijk gewaarschuwd voor het risico van Impalrment. 25 Effect van de investeringen in bijzondere projecten op de Jaarrekeningen 2004 tot en met 2008 IBedraaen afrJerond op f 1.000) Nettobedrao 8XD'oitatieverflezen ten laste vande laarresultaten IËxDlollaUeverllezen DoorPhlladelphla ttm laste van de resultatenrekenlnaen aesubsldleerd Totaal: direct ten laste van de iaarresultaten 2004tot en met 2008 aebracht .. Renteverlies betrekkinghebbend op de in die periode verliesgevend projecten en/ofwaarvan inmiddels Is beslotendeze af te stoten Totaal: direct ten laste van de iaarresultaten aebrachtofindirect via de postrentelasten
4.1
--
Dordee/onthoudlng door de accountant m~t betrekking tot de }as"ekenlng van een
aantal bijzondere projecten en Interne beheersing
f
r
Met betrekking tot hiervoor vermeldprojectan gold dat de beheersbaarh~id van de Stichting Egbertsduin en Stichting Phliade/phia Horeca & Integratie in 2005 t~ wensen overliet Daardoor is in het kader van deJaarrekening 2005 doorde accountant een accountantsverklaring met oordeelsonthouding afgegeven. In 2006 is in de situatie van Egberfsduln geen verandering gekomen, waardoor ook In 2006 sprake is van een accountantsverklaring metoordeelsonthoudinq. Tegelijkertijd i$ In2006 bijde Stichting Egberfsduin sprake van ean negatiefresultaat var dG In 2007 doetzich hl9tzelfde voor bij de Stichting Uitzendgilde en de Stichting Horeca en Recreatie. Ookvoor dazesöchtlngen i$ door de accountant In het l
"1
:1 t'rosenlatl9 klImbavindingen Ili.11Ijaarclj'fers en conlrol. Prlcewa/erhouseCaapers (1,1
; . J -',
I
.. .
Collegesanering %orglnstFJllingen Onderzoek bifstichting Ph/Iade/ph/a Zorg
Omdat eenaantal dochterstichtingen van Phlladelphia een negatief vermogen heeftIncombinatie met aanheteind van het jaar eennegatief resultaat, heeftPhiladelphia daarvoor letters of support moeten afgegeven. Interne beheersing In hetkader van de jaarrekeningcontrole 2005 worden door de accountant vanwege 'belangrijke financiêle enoperationele ontwikkelingen' de volgende aspecten als verhoogd risicoaangemerkt planning & contrall managementinformatie, productleregister en facturatie, activabel1eer en investeringen, personeelsproces, inkoopproces, debiteurenbeheer, treasury/kasverkeer en FSCP üaarafsluitingsproces) 21 In 200e constateert de accountant dat 'de Interne beheersing in 2006 overall van een voldoende niveau Is'. Als verbeterpunt wordtechter nog een substantleeJ aantal punten genoemd. Zo moet 'de inhoud en betrouwbaarheid vande managamentinformatlevoorzlening In 2007 volgens eendoorde Raad vanBestuur vastgesteld projectpJan worden verbeterd'. 29 Ook staatin de managementletter van 2006 eenaantal zaken, die erop dulden dat niet in alle gevallen de organisatie wordtbeheerst Zo blijktmetbetrekklng tot de verhuuractiviteiten dat in 10%van de gevallen geengetekend huurcontract aanwezig is. Oe regio's melden bewoners soms te laat aan en vervolgens vindt op hethoofdkantoor geen controle plaats op de juistheid van de leegstand. Tevens blijktop basis van een steekproef dat . bij panden in eigendom van Philadelphla de huurders, ongeacht het aantal huurpunten, een huur betalen diegelijk is aan de maximale huurtceslaggrens. Ook komen SPOKA, de facilitaire automatlserlngsaçtlviteft, onjuistheden voor In de faeturatle en Is sprake van eengroteachterstand daarln. 30 In 200e wordt verder gemeld dat de rislc.obeheerslng voldoende Is.31 Ook wordt door de accountant vastqesteld dat in datjaar noggeen toezicht is gehouden op de budgeibeheerslng van de bouwprojecten. Ondanks voorgaande opmerkingen wordtgesteld dat hettoezichtop en de beheersing van het aspecthuisvesting 'vanbovengemiddeld niveau' is. . .
b'
In 2001 concludeert de accountant 'dat de Interne beheersing vaneen voldoende niveau is matop onderdelen een goed niveau'. Het merendeel van de gecontroleerde IS$Ues Is 'boven niveau vanhet gemiddelde van de zorginstellIngen over 200e. Samenvattend concluderen wij (PWCJ dat Phlladelphia de aanbevelingen voortvarend oppakt om te komen tot een verbeterde rIsicobeheersing. 33 Oe accountant is 'vanmening dat Phlladelphla met de verbeterproj~ten de fundamenten'legtvoor structurele verbetering van de Inteme organisatie. Oefeitelijke implementatie en effectuering vande belangrijkste verbeterprojecten tal vanaf2008 merkbaar moeten worden'.:J.4 ·<1.11
Resultaatontwlhkellng financies' resultaat reglo's/zorgkantoren
HetblijktdatderesultaatontwikkelIng perzorgkantoor groteverschillen vertoont Onderstaand volgt een beeld van de resultaten per zorgkantoor. Oe cijfers zijn per zorgkantoor weergegeven. Voorhet merendeel I! de regio-Indeling van Phlladelphia gelijkaan die van de zorgkantoren. Qua werkgebiedgrenzen is in aenaantal gevallen sprake van afwijkingen. Diezijn echter nielsubstantieel. Alvorens opde totalen per torgkantoor In te gaan, Is hetvan belang te realiseren datdezete allen tijde de saldering van 'financieel goed', 'minder goed', 'minder slecht' en 'slecht' draaiende locaties betreft. Door substitutie van goedlopende In slechtlopende locaties binnen hetgebiadvan één zorgl
2d Stichting Phifade/phis Zorg Accountantsrapport 2005. Rapportage asn de Raadvan aeatuur/RaadvanCammis$.!Irlssen, Ernsl.1 Youl1g (Dl!I1 Haag, 19mel2006), 1. ;~ Acc(J/.Jntantsvers/8f12006 Stichting Ph/Iade/ph/a, PrlcewattlrhousaCoopers (25 maf 2007), 6. N Sllchtlng Phifada/phls Zorg 8qlage mppcdbij manegement I"Jlter 200e. PricewaterhousaCoopars (5 december 20(6), 31 J1 Ivf;;rnagement Jelter 2008 Slfchlfng Philsdelphis Zarg, PricewalerhQusElCoQPers (5 daceml:Jer 2006), G. n Management 16ltar 2008 Stfchtfng Phiiadeiphla Zarg, PrfcewaterhousaCoopars (5 dt3cembar 2006), 12. 11 M,1naqernent lelter 2007Stichting Phlladeiphla Zorg, PricewatarhouseCoopers (t :) november 2007), 2. 1.1 MiJnrlgement felter 2007Strchtfng Phllade{phia Zorg, Prit:ewalerhQw.leCoopers (1 9 november 2007), 2.
29 Ij
College sanering zorginstellIngen Onderzoek bijstichting Philadeiphia Zorg
Verliesgevende zorakantoren/reqio's ten ODZIC
te totaa,l 'Jaren 2004~ot en met2007
2004
2006
2005
2007
Totaa'aantal remo's Aantalrealo's Percentaae verliesClevend
--
Op basis van de cijfers 2004, 200S, 200e en 2007 kunnen de volgende opmerkingen worden gemaakt lIJ In de jaren 2004 tot en met 2006 zijn de activiteiten bij van zorgkantoren verliesgevend. lIJ In 2007 Is het aantal verliesgevenqe activiteiten per zorgkantoor opgelopen tot e Er presteren al driejaar of 'anges;; 'regio's (structureel) negatief. Het betreftde regio's Van deze regio's kampen. regio's met een l')plopend verlies ten opzichte van het voorgaande jaar. e In 2007 zijn er :,erliesgevende regio's bijgekomen.
Resuitaatontwikke/lna IJsrtom!k entoor, Jaren zo»!0 t enmet2007 2004
Amsterdam ADekfoorn Arnhem
I
2005
I
2Qoe
I
2007
-.
OWO Flevoland Friesland 't Gooi Haao/anden
Kennemerlsnd Midden Holland N/euw. Watsrw80 Noord NOOrd-Um~ Noord-Oostani Noorcf.-Hollartcf..Noord
RotteJ'dam TWEU1te Utrecht
Waarden/and West-Brabant Zaanstreek Waterland Zeeland ZulcHIQlland-Noord Zuld-Holiandse-Ei/andEli1 ZIJld-Umbura Grordnoen [GHZ) ,
GronlnQen N&V> F'evo/~nd llJsselweltii
Totaal
Oe gsaccsntrJel1rde delenhebben bain1.1
De conclusies zijn de volgende. • Phîladelphia Is nietin staat geweest structureel negatiefdraaiende regio's gezond te maken. Het beeld van de resultaatontwikkeling per zorgkantoor ;sdoor deJaren heen grillig. Dat betekent dat straffe monitoring voor wat betreftde resultaatontvvikkeiing eenvoorwaarde is. Hetbeeld dat een aantal zorgkanfoorregio's af meerdere jarenverliezen draait, geeft aan dat op voorkomen lJan verliesgevende situaties niet strak is gestuurd. Ook het Fait dat plotseling een'iVinstgElvende regio extreem verliesgevend kan worden, bevestigt hetbeeld dat door de leiding niet of niet tijdig is gestuurd. Sionsn de n3gJo's is sprake van substitie-effecten. Dat houdt in dat in regio's sprake kan zijn van sterker vt3r1lesgevende locaties.
:](}
I
...
Collegesanering lorginsteJllngen Onderzoek bij stichting PhiladeJphia Zorg
•
4.9
Er is een substitutie-effect tussen de kleinschalige woonvoorzieningen en de verllesl~tende intramurale voorzieningen, inclusiefandere verlieslatende locaties. Metname de kleinschalige woonvoorzIeningen subsidieerden de intramurale voorzieningen en de andere verlieslatende locaties. Negatieve winstontwikkeling 2007
In het tweed. haJ~aar van 2007 wordtduidelijk datde resultaatontwikkeJlng 2007 negatief Is. Om het tij te keren treftde Raad van Bestuur maatregelen in de velWachtlng dat een aantal ad hoeingrepen het negatieve winstbeeld kunnen bijstellen. Het betreft ondermeer de volgende maatregelen. • Uitzendkrachten. Op 14 augustus 2007 wordtdoorde Raaet van Bestuur besloten aandacht te besteden aan de toename van het aantal uJ1zendkrachten. Nadien bUjkt echter dat het aantal uitzendkrachten nietis teruggelopen (zie: onderstaand schema). . in re atJe tot tota e 08f8oneelskasten Recapitulatie kosten DersOnffleI ntetloondienst 2006 2005 2001 I I I Bear.2008 I Q32008 Personeef In loondlenet Personeel nlElt In loondienst P.rson....ko...n
-
I
I
I
I
I Sear.2009 I
I
I
SDeclflcatlePNIL
Slaalal.... Ulltendkrechten zoralocatlet Oeskundlgen
(Medlc:I en
Paranedk:1) InhuW' mdeme daabeatedlna
Uilzelldkrsd1ten
hoofdkantoor
Inhwrlnterlm
hoofdkantoor OCOfbelasting kosten
hoofdkantoor Totaaf persone.1 nIet In loondlen.t PNIL exclusief
dooms,.,
hoofd/(antaor
In % van totsle cersoneelskosten
.
(I) Hsngtmn. samen met vlMb/ljtInclrJsJef behandeling; In de begroting 2009Is ooke)/tra vaar •eigen•srt:zsn beglOot (ondef
personetllin loondienst (2) Hlsfstaan aokapbriJngslen tegenover. (.3) Setmftinhuur specifieke ksnnls In'leiband met herstelp/an.
!I
DIenstroosterplanning. Hetzelfde geldtvoorhetproject dienstroosterplanning. Daarvan wordt op28augustus 2007 vastgesteld dathet project niet loopt tarNijl dit cruciaal is voor de verbetering van het financieel resultaat Ooor de geringe aandacht vande Raad van Bestuur ishatprojaat verzand, waarna hetproject in 2008 eén herstart heeft doorgemaakt. Gezien de gecompliceerdheid en de discipline diedaarvoor bij alJe medewerkers in de zorg nodig is, is hetnog steeds niet zeker of het beoogde resultaat zal worden behaard,
';"JIJ,j
Coffeg9 sOJMrfng zorglnstallfng~n
Onderzoek bifstichtingPhiladefphia Zorg
Binnen de Raad van Bestuurwerden personen aangewezen om hiervoorgenoemde onderwerpen te monitoren. Ook komen de onderwerpen nadien bij elke vergadering op de actielijstvan de Raad van Bestuurvoor. Bijstelling van hal cijferbeeld vindt echter niet plaats, omdat hieropin de laaatste maanden van het jaar geen raêle follow up is gepleegd.
I I I
Dat de raad van Bestuur niel echt doordrongen is geweest van het feit dat het bij Philadelphia structureel fout zat, moge blijkenuit het feit dat op 4 december 2001 - op basis van de cijfers van eind nclusief ~ oktober 2007 - nog de verwachting wordt uitgesproken van een winst van' Het
Het resultaat 2007 Is bekend. Hel jaar eindigt nejJatief: een verliesvangenormaliseerd resultaat is negatiever, namelij~'
De begroting die in die periode voor het jaar 2008 door de Raad van Bestuurwordt ingediend geeft een resultaat aan van:
4.10
Ontwikkeling In 2008 tot en met het den/e kwartaal
in
Op IJ aprllZ008 is de bestuurlijke fusie van Phlladelphla met Evean, uitmondend de rechtspersoon Espria een feit. Als de cijfers van Philadelphlavan het eerste kwartaal erg tegen blijkente vallen en op geen stukken na overeen komen met de begroting, besluit de Raad van Bestuurvan Espria de cijfers niet te accepteren en retoumeertde stukken aan de Bestuursraad van Phlladelphla Door de direçteur bedrijfsvoering a.l, worden in de maandenjuniljull meerdernieuwe(herstel)plannen opgesteld. Dat heeftechtergeen effect gesorteerd. Het heeft er toe bijgedragen dat bij de Raad van Bestuur van Espria tenslotte geen geloofmeer bestond in de verbetervoorstellen die werden gedaan door de Bestuursraad van Philadelphla.
AI eerderhad de auditcommissie aangegeven dat tussentijds onderzoek zou moeten plaats vindenom de uitwerking van de reorganisatie 2007/2008 te beoordelen. Toen bleek datde cijfersvan het tweede kwartaal opnieuw teleurstellend waren heeft de Raad van Bestuurvan Espriabesloten een onderzoek naar de halijaarcijfers door de accountantte laten uitvoeren. De cijfers tot en met het derde kwartaal betreffen gecontroleerde cijfers. Het resultaat per 30 september 2008 bedraagt' Bedtiifsopbrenaslen IJsrsègment, jaren 2005, 2006 en 2007~5 (Bedraoen afoerond O(J €'1.000J ,2005
I
2008
I
2007
I B~grotlng 20081
Q32008
Gehandicaptenzorg Thuiszorg (KWV)
Ouderen%Org ZMlKSchool
Overige dienstverlening
rataal geconsolideerd resultaat ( 1) Per I /anauan2006;$ d. Slfchting Kruiswerk West-VelUwe (KWlI}gefuseerdmetPhilade/''P hili. Ter lt'9f1Je/l/n yk g /s deze ln cJ.e C.'(efS van 2005 meegenomen.
Conclusies V.1n de accountant naar aanf-eidlng van hIJt onderzoek naar dil hal(Jaarcljfef3
:zooa
Oe conclusies van het onderzoek vande accountant zijn ondermeer belangrijk, omdat deze een goed beeld gaven 'Jan de situatie van dat moment. Ook is het rapportbelangrijk vanwege de aanbevelingen voor het op te stellen Herstelplan.
-s ,kcounll1/1i:3wrs/ag 2006Stichting Pht1i1delphiil, PricewaterholJseCooper3 (25 m~i 2007), 12; AccounttJntSltflfSl,1g 2001 3/ichting Philade/ph/a, Prica'Natarh<:lus8Coopilr3 (1:3 mai 2008),11; PrrJ$enl,Jtia /(embe'/indW;efT hillfjtrareü'tfi(S enin centrel. eriC!3watarhouseCoopars (H oktober 2008), G'Jn 7.
,
'f
'l,.;')!
I
.' .
Collegesanering zorginstellIngen Onderzoek bij stichtingPhiladelphia Zorg
De kernpunten van het rapport worden hiernavoor het merendeel weergegeven.
::J8
:<etnaorzaken financieel tekon 2008 Philadelphia 11 Deonrendabele projecten en verlieslatende zorgactiviteiten. 11 De spanning in het strategisch beleidin relatie tot (1) de zorgvisie, waarbijbij de laatste het uitgangspunt van Philadelphia Is dat alle c1lênten in principeworden geplaatst en (2) het huisvestIngsbeleid, dat is gebaseerd op kleimschalige locaties en (recenteHikl op locaties met monumentale status. Belden hebben grote impactop hetfinancieel beleid ( . 11 11
11
•
Het
efféct van reorganisatie op structurele en incidentele kosten. De fouten in begroting 2008: sociale lasten ~ , en onreQelmatigheldstoeslag. (. n dat wil zeggen dat er dekkingsprobleem Kwalitatieve oorzakenvoor uit controI raken Phlladelphla: (1) het effect van de reorganisatie, (2) hetvertrek van een aantalsleutelfunctionarissen op het gebiedvan financieel management en (3) de managementInformatIevoorziening die ernstige beperkingen qua tijdigheid en betrouwbaarheid als stuurlnformatfe heeft gehad. De gevolgen van het niet of slechtsten dele realiseren ombuigingsplannen.
Kemoonskenfinancieeltekort 2008KWV • Hetonvoldoende bedrijf$matlg werken en sturen door de teamleiders en de voormalig zorgmanager. Dat wil zeggen het ontbreken van sturenop productie en productiviteit. Het gevolg daarvanwas: (1) het a<:hterblljvén begrote productiviteit (begrootgemlddéld en realisatie van .' I) en onvoldoende Inzk:ht in de oorzaken, (2) het achterblijven van de hogere Inzet van moblllteitsbureau (Intemé Inleen)door onvoldoende sturing. (3) het niet realiseren van de verschuiving van productVf/' naar PV, waarbijpersoneelsinzet C.q - formatie nietIs aangepast. Daardoor is vanaf augustus een start gemaaktmet het aanpassen van de formatie van (verpleegkundlgenIVerzorgenden) naar' (2008)en : (2009). • OeICTkosten uit hoofdevan de SLA metSpoka zijn niet begroot. Het effect hiervan is ciroa Het effe<:t van wlsselendedlrectles en de onduidelijkheid aansturing vanuit Phlladelphia waardoor er geen duldélijkheid over de koers heeftbestaan (in afgelopen jaren 4 verschillende dlrectles) .. De managementInformatievoorziening heeft beperkingen als stuurInformatIe en is niet tijdig genoeg beschikbaar. .. Er :ziin een aantal riSico niet onderkend. Die hebben een negatiefeffectop de prognose gehad van. •
I
Liquiditeit De lIquiditeitsprognose per 30juni 2008 toontde ernstaan van de Ilquiditeitsposltie. Philadelphla Is dan in overleg met banken over een verlenging en ophoging van het rekening-courant krediet(medio september looptde . tqde/qke verhoging van het kredietaf) met-verwacht lIquiditeitstekort .?hiladelphla heeftverlenging kredietruimte nodig. . eind september van
:,\ H:llfj.3arr3pport PricGwaterheu:JaCoopers, 26 Jeptember 2008, 10 e.v.
33
College sanering zorginstellIngen Onderzoek bij stichting Philadelphia Zorg
In de k9rn van de zaak is de financitJle continuïteit van Phi/adelphia in gevaargekomen toen de verbreding van activiteiten in 2004 werd ingezet Phi/adalphia had inhoudeJQk de kennis noch da erveringvan de nieuwe activiteiten om daarprofessioneel in te kunnen actaren. De gedachte datja kennis en ervering kuntIncorporeren In de eigenorganisatie doordia te kopen(Jees: fuseren) was een misvatting. Daarbijkomtdat geen enkele oleuwe activiteit doorde Raad van Bestuur managerial juist is opgapakt. Er werd op de bestaande activiteiten noch op de nieuwe voldoende gestuurd. Bq de bestaande wreekte zich datminderomdatdie kennis in da genen van Philadelphla zit. BIJ de nieuwe brak het op. Daardoorginghet eerder (2005/2006) fout met de nieuwe dan metde bestaande (200r/200S). Het blijkt dat de bestuurders huntaken ten aanzien vanwasr het ~cht omging enerzijds hebben velWaarloosd en anderzijds zich met de verkeerde zaken (in casu bfjzonder onroerend goed) hebben bezig gehouden. De bijzondere projecten zijn In dfe zin eerdereen bliksemafleider geweest van hetgeen er echt aan de handwas. Dat neemtniet wag dat wat er met de bijzondere projecten en het aanjagen van de eigen bouwstroom Is gebeurd, namelijk hetIn huishalen van grote risico's, fater tot extraproblemen heeft geleid. Een eerstesignaalvan de toenemende effectsn van risico's op het resultaat blijktuit het feit dathetjaarresultaatin dejaarrekeningen van 2005-2007 geflatteerd Is weergegeven. De alWijklngen tussen het gepubliceerde resultaat en het normatieve resultaatwaren aJ/emaal negatief( J. Dat wlfzeggen dat de situatie al ernstiger was dan die op papierdeed vennoeden. Gezegd kan worden dat in 200712008 ailenegatieve ontwikkelingen (verbreding van activiteiten, financieel grote risico's, onverantwoorde vaslgoedoperatles) tezamen komen en culmineren. Vandaar dat eind derdekwartaal 2008 al sprake Is van een ver/fes van mefilr dan . Daarmee wes de nood op zijn hoogsten moest acuut worden Ingegrepen met als vooIWaaroe dat de zittende Raadvan Bestuurnaarhuis werdfJestuurd.
College sanering %orginstellingen Onderzoek bij stichting Phifadelphia Zorg
5.
HERSTELPLAN
5.1 Vertrek zittende Raad van Bestuur· Inzet tum tlround: Herstelplan
De steeds slechter wordende cijfers alsmede de rapportage van de accountant ter zake van de aande ordezijnde situatie luidenin ds maand oktober het vertrek in van de danzittendslidvan de Raadvan Bestuur (de heerF. Brink) en de verantwoordelijk algemeen directeur (de heer J. Bijl). Om ookmanagerial de beoogde transitie te kunnen maken Is de heerTroost, de voorzitter van de Raadvan Bestuur van Espria als nieuwe bestuurder van Philadelphia tijdelijk belastmet de leiding. 31 Door de nieuwe Raad van Bestuur is een Herstelplan opgesteld. Het Herstelplan is door de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen van Espria aangenomen. Het Herstelplan Is bedoeld om op korte termijn verbetering van de prestaties van de organisatie door te voeren en tegelijkertijd terug te keren naarde kerntaken van Philadelphia. 3lf Daartoe is een aanpassing van de organisatiestructuur noodzakelijk, waarbij wordtbeoogd de flnanciêle processen en sturing teoptimaliseren, zonder dat het primaire proces wordtaangetast Het Herstelplan Is met de Ondernemingsraad, de vakbonden, de ClJêntenraad, de Partclpatieraad en de banken besproken. Behalve de ondernemingsraad hebben Inmiddels alleInspraakorganen ermee ingestemd. Het hersteiplan voorziet In een pakket vanmaatregelen, dat moet waarborgen dat het geprognostlceerde tekortover200S van wordt omgebogen in eenpositief resultaat In 2009 . Het plan gaatIn op aspecten ter verbetering van de ffnanciêle prestaties en raakt allefacetten van de organisatie, te weten: . lil organisatiestructuur, lil activiteiten (terug naarde kerntaken), lil de verbetering van de flnanclêle processen en sturing. Het Herstelplan kent zowel oplO$slngen voorde kortealsde langere termijn.
I , f
De volgende maatregelen vormen de kem van het Herstelplan: lil Afstemrrren van opbrengsten, te leveren zorg op de personele Inzet en bijbehorende kosten
(
~
Een forse reauctle vanhet aantal indirecte medewerkers f ). 18 BevrIezing vanhet huidig. aantal cllêntadvlseurs. . lil Opheffing van de rayonkantoran en daarmee afschaffing vande vijfde management/aag. • Afstoten van branchevreemde stichtingen dieniet gericht zijnop de kerntaken van Phlladelphla. Doorde negatieve ontwikkelingen vanhet flnancieel resultaat in 2007 en de vel'$t8rklng daarvan In 200Swordt uJtlmo 200S (In het kader van hetHerstelplan) besloten afscheid te nemen van de bijzondere projecten. Vooruitlopend daarop Is medio 2008 het besluit genomen de activiteiten van het Grand Hotel Phllade/phla te Rotterdam te beêlndigen. 39 .. Tevens.zsl afscheid worden genomen van activiteiten met betrekking totverp/egin9, verzorging en thuiszorg vanafjanuari 2009 ' " Kritisch doorlopen vankosten en realiseren besparingen op de materiële kosten (. .) Is eenmust Incidentele kosten die hetresultaat be'(nvloeden, waaronder frictfekosten en reorganlsatl~ rll~~en strak In de hand gehouden te worden ( lil
/.
J7 Tijdens hl3t kannl$makifTgsqasprak mijt de RJadvan Besluur Win Espria en Weonzorg Nader/and op 5 november 2008 an/.woordt debastuurdl!Jr vanPhiladalphla op de vraag of h~ vanmening is dal de Philadelphia nis geheel '111 contral' i:J dat dit niet het gelal Is. :.1 Herslelplan d.d, 30 oktober 2008 1'J Mamoaalt Maarten Rutgers 'Ji.lt1 Slem vandenBroek d.d. 20·13·2008. Hat l1uufcontrncl/oopl tot medio 201 0, o~ "'Imeenkomst matSodexho, diaveer rekening en risico 'IanPhilooelph/a is, 15 Mg nietbeelndlqd.
:35 , J.
College sanerln,g zorginstellIngen
Onderzoek bij stichting Philadelphia Zorg
I\l
Overdracht van vastgoedprojecten aan Espria-partner Woonzorg Nederland, hetgeen een verkorting van de balans inhoudten een beperking van de fInancieringsbehoefte. Het Is de bedoeling dat in december 2008 17 lopende bouwprojecten en in 20095 projecten aan Woonzorg Nederland worden verkocht Het is niet bekend of aan de nieuwbouwprojecten 2008 en 2009 nog impairmentrisico's zijn verbonden. Het gaat hierbij om projecten waarbij formeel geen toezicht door het College sanering zorginstellIngen wordt gehouden, omdat zij niet onder de WTZi vallen. Ten eindeechter de maximale transparantie te betrachten heeft EsprlaiPhiladelphla aan het Colfege verzocht om een oordeel te verstrekken over de individuele transacties. Vanuit de positievan het college wordtdan bewaakt dat er geen sprake van benadeling van Phlladelphla en begunstiging van Woonzorg Nederland zal plaatsvinden (zie ook:pagina 30).
Toekomstig vastgoedbeleid
Met betrekking tot vastgoedbeleid wordt het volgende besloten. 40 e Met de woningbouwcorporaties zal worden besproken ot Phlladelphia voortaan locaties kan huren in plaats van deze te kopen. fJ Dehuidige constructie van huren van locaties door PhiladelphJa van woningbouwcorporaties en vervolgens doorverhuren aan cliênten door Philadelphia zal worden heroverwogen. IJ Er2al worden bezien of het programma van eisen voor het huisvestingskader kan worden versoberd. " De rolverdeling lussen de vastgoedorganlsatfe van Philadelphla en de rayondirecteuren zal worden geherdeflnieerd. IJ Daarnaast worden (projECt)voorsteJleniplannen alleen nog maar op basisvan een degelijk business plan In behandeling genomen.
I
I r
l..iquiditeit
De huidige kredietfaciliteit van Phlladelph/a is ontoereikend voorde geplande uitgaven. Opbasis van de in geactualiseerde lIquiditeitsprognose 2008 en 2009 heeftPhiladefphla maximaal extranodigals tijdelijke rekening-courant faciliteit ter financiering van de frictIekosten 2008 ven . Oefrlctiekosten 2009 worden feitelijk uit de exploitatie 2009 gefinancierd. Oe financieringsaanvraag, die inmiddels ter overbrugging van het I/qulditeitstekort bij de banken Is neergelegd voorziet dat het rekenlng-courànt kredietna reallsatfevan de ombuigIng teruggaat naarhet huidIgeniveau' ~ Tot nu toe is sprake van eenpositieve grondhouding bij de banken. Verwacht wordtdat de banken In december meteen besluit zullen komen metbetrekking tot de aanvraag tot velTl./iming van het rekening-courant krediet en de omzetting van het kortlopend krediet naar langlopende financiering. Ontwikkeling eigen vermogen HAt verwachte (enkelvoudig) eigenvermogen eind 2008 neemtaf tot
. (2001..
J
I
Arbeidsplaatsen De recente bijgesteide versie van het plan houdtin dat zullen verdwijnen. 41 Het gaat om banen In de directe zorg en nog eens Indirecte medewerkers. De afname van het aantal directe medewerkers zal met namedoor natuurlijk verloop en vermindering uitzendkrachten plaatsvinden. De bestuurder stelt zich op het standpunt dat gedwongen ontslagen niet ziJn uitgesioten. Met de bonden vindt overlegplaats over een sociaal plan.
Conclusie. Hetherstelplan gaat uit vankrachtig ingrijpen. Het plan voorziet erin dat de maatregelen op korte termijn totrealisatie komen. DatIs nodig. Hetkomtde komende maanden aan op daadkracht. De nIeuwe werkelijkheid waarin Phlladelphia zich bevindt, vraagtom een andere kwaliteit en werkwijze danin het verleden gebruikelijk is geweest.
10Concept·adlellj$t 8astuursr::Jad Phifad"1'phi:l Zorg d.cl. 30 september 2008, :!ia: ondlJr.verp 'SiJnfJrlng 'i3stgoedpositi<'j pfJr ultimo 2008 en 2009'. ·11 In rJ'J eerste versfe !JiwJ het d.1.:lfbij om in het totaal ;~Qr'1), Oeze getali..;n lijn 0';k in ria pers v"3rschenen ,~n
)
I, i '~,
~;,
J
,1,J "
330 arbeidsplaats dil 'fI;1::lIV.1n 2!5Q in de loro (5% van hel totaal111 dlrfJcttt il1 de Kamervmgan ,/;1/1 het lid li!ljten,
I
'f
.. College sanering zorgJnstelllngen Onderzoek bij stichting Phifadelphla Zorg
5.2 Begroting 2009 Debegroting met betrekking tot hetresultaat van 200g.geeft het volgende beeld.
In hetprognose 2008 zijn de kosten vanhet herstelplan verwerkt Ondermeer is er eenbedrag van .aan frIctIekosten voorPhiladelphia opgenomen. Bij het opstellen van de begroting 2009Is de nodige voorzichtigheid betracht. Erls een lagere Indexering toegepast, danzou mogen worden verwacht. Zo Is uitrtegaan: • Van eenOVA (personeelskosten index -vergoeding) terwij' in personeelskosten rekening wordt gehouden met eenprijsstijgIng vao . ~ wordt derhalve rekening gehouden dat· ':zelf moetworden opvangen. • Dataanmaterlêle kosten I aanvergoeding Is begrocn. • Datmet betrekking tot de ElP (extramurale productie) geen tarlelstljging Is begroot. Er is uitgegaan van de veronderstelling dat gecontracteerde prijs200agelijkIs aande gecontracteerde prijs2009. Hauding zorgkantoren ten aanzienvan de begroting2009 Deproductleafspraken worden voor 1 maart2009gemaakt Dathoudt In dat de verslechterde vermogenspositie van Phlladelphia bij het maken vande afspraken nog geen effectzal hebben. De offertes zijn reeds Ingediend metdaarbij de jaarlnformatfe, die betrekking heeftop 2007. Oegrootste impact zaldeverslechterde solvabiliteitspositIe kunnen hebben op de contracterIng 2010, wanneer de slechte cijfers over200aworden meegewogen.
Derisico's zijn opgenomen in rIsicoparagraaf bij de begroting 2009. Vooreventuele effecten op tariefstelling Inverband met certificering geldtde stand per 1 detember200a. Voor2009 ;s derhalve . noggeen kortlng op de tarieven te velWachten. in 2010 kan dat mogelijk welhet geval zijn. Datis afhankelijk van de continuering vanhet kwaliteitscertiflcaal De auditdaarvan vindtin januaril februari plaats. Hetambitieniveau vande afgelopen Jaren Is te hoog gebleken en heeftteveel afgeleid vande kerntaak. Deze niethaalbare ambities moeten op basIs van het Herstelplan worden biJgesteld. Dat houdt In datalle activiteiten aantoonbaar lT!0eten bijdragen aanhet primaire proces. Dit betekent dat Phitadelphia haar focus weeruitsluitend op de VGsector zal richten. Om terug tekeren naarde kerntaak worden in het Herstelplan devolgende maatregelen getroffen: 1. Alle activiteiten op hetgebied vanverpleging, verzorgingen thuiszorg worden per 1Januari 2009 afgescheiden van Philadelphia. 2. Branchevreemde projecten, zoals Stichting Philadelphla Egbertsduln, StIchting Phlladelphia Behoud Beverweert, StichtIng Behoud Klooster Maastricht, Stichting Phlladelphia Prins Wîllem-Alexander Hoeve en Slfchtlng Philadêlphla Vegetarisch Centrum zulfen worden afgestoten.
CoJfege san(JflngzorginstellIngen Onderzoek bij stichting Phi/adelphia Zorg
5.3
Qu/ek wlns: verbeteren van de prestaties op karts termijn
Locaties Na doorlichting zijn de volgende uitgangspunten voor de sturing vastgesteld: e ge1ndiceerde zorg moet worden geleverd en verantwoord; 111 100% bezetting; 411 een verhouding van directe en indirecte zorguren van 90%-10% 2; een verhoudingvan vaste en flexibele personele inzet van 80%-20%; lil sluitende exploitatie op huisvesting en materieel. (!l
Daarnaast Isbesloten een heroriêntatle uit voeren op de tot nu toe gehanteerde model van kleinschaligheid. Bekeken gaatworden wat he.t beste conceptis om kleinschaligheid met noodzakelijkefWljs te behalen (financiêle) schaalvoordelen te combineren. Onrendabele locaties Daarwaar locaties structureel verlieslijdend zijn zullenop basisvan plannen van aanpak keuzen worden gemaakt over doorexploiteren, het eventueel samenvoegen dan wel afstoten of sluiten van voorzieningen. In het hele proces wordt rekening gehouden met mogelijke frictlekosten. Reductie opleidingskosten Oeopleidingskosten wordengereduceerd tot het scholingsplan zoalsvastgelegd Inde CAO. Dat wil zeggen eenb u d g e t ' , perjaar en voor de uitvoering van het beleid ten aanzien van persoonllJl<e ontwikkeling en loopbaan .. :fe loonsom perjaar. Reductie Rosfen medezeggenschap
Aanpassing van de nIeuw organisatiestructuur brengtook een verandering vande medezeggenschapsstructuur met zich mee, • Conform de CAO zal Philadelphia slechts 1 uur kwalitatieve ambtelijke ondersteuning per ondernemingsraadzetel per week ter beschikking steNen. Voorreiskosten wordtper lid van de ondernemingsraad per jaar een bedrag ter beschikking gesteld. Vooroverige faciliteiten stelt PhUadelphia beschikbaar. Wat betreftde ondernemingsraad zal het in totaal gaan om een bedrag vaA Een en anderis overigens ruimerdan de CAO voorschrijft. • Voor de Cliênfenraad en de Participatieraad :zal jaarlijkseen vastbudget ter beschikking worden gesteld vancirca De totale kosten op het gebied van medezeggenschap bedragen daarmeecirca waarbij de ambtelijke ondersteuning van alle mede:mggenschapsorganen reeds in de formaUe is opgenomen. Een en anderzal een reductie van opleveren. 11 Overleg met OR over beêindiging van de eigenregeling reiskostenvergoeding dienstkilometers. Afhankelijk van de uitkomsten van het overleg met de ondernemingsraad levert dit een maximale reductie op van Reductie materiële én overigfJ kosten Oe materiêle kosten zullen worden teruggebracht Concreet gaathet om de volgende zaken. " leasekosten .. ICTkosten (werkplek) I PDA I mobiel I afschrijving , Besparing servicekosten kantoren (schoonmaak, energie e.d.) Overdracht v,3stgoedprojecliM Bekeken wordt of het gehele vastgoed van Philadelphla ondergebr:3cht kan worden In Woonzorg Nederland. Deze overdracht/verkoop vindtplaats ondervoorwaarde dat de toekomstige huur maximaal gelijk zal zijn aan de huidige afschrijvings- en financieringslasten vandit vastgoed. Oe hierop rustende financieringen zullen dan eveneens afgelost of overgedragen worden. Deze analyse zal begin 2009 gareed zijn.
:r
Col/tlge sanering zorginsteJllngGIt
Onderzoek bij stichting Philadelphla Zorg
5.4
Transitie naar eindmodel
Vanaf1 januari 2009 zal op basis van het huidige rayonmodel een transitieproces In gang worden gezetom de landelijke organisatieonderdelen en de rayons af te slanken en de organisatie voor te bereiden op het eindmodel. Omdat de verwachting Is dat directe Invoering vanhet eindmodel in de huidige kwetsbare situatie een te grootafbreukrisico oplevert, zal vanaf 1 januari 2009tot en met 1 januari 2010 onqerstaand transitiemodel gelden. De Invoering vanhet regiomodel metgroterereglo'$ zal worden geêvalueerd op effectiviteit zowel bedrijfseconomische als zorginhoudelijke sturing. transitiefase
Het aantal rayons wordt vanvijf teruggebracht naar drie. Het aantal regio's zal van 26 naar 18 worden teruggebracht Rayons worden Ingericht op kerntaken, controI, projectIelding en zorgcontractering. Functies op hetgebied van marketing, communicatie, kwaliteit en UItzendgilde verdwijnen. Modelmatig ziet een en anderals volgteruit Fout! Objecten kunnen niet worde.. gemIllIkt door veldeodQ te bewerkelI. Opzet transitiefase . Het huidige percentage totaleoverhead binnen Phlladelphla Is te hoog. Overhead dientin dit geval te worden gesplitst In een bedrijfseconomisch en een zorg inhoudelijk gedeelte. Zorginhoudelijke overhead bestaat uit cllêntgebonden activiteiten, te weten gedrsgsdeskundlgen, therapeuten en cllêntadvlseurs. Om de kwaliteit van het primaire proces te waarborgen Is hier niet Ingesneden. De organisatIeopzet in Re ziet er als volgtuil Hierin Is reed. meegenomen de Integratie van een groot deelvan devastgoedorganisatIe van Philadelphla In de Espria-partner Woonzorg Nederland. • Ondersteuningscentrurr • Bedrijfsvoering. • Vastgoed • Rayons • Regio's
Op hoofdlijnen ziet de geografisch de nieuwe indeling er als volgtuIL DIJ afbeelding linksgeeft de drie rayons weer. De afbeelding rechts de 18 regio's.
5.5
Opzet eindmodel
De rayons verdwijnen. Het aantal regio's 'l'Jordt teruggebracht van 18naar 12. De functies uit da rayons worden een op een naardeze regio's verplaatst Het detlnitieve aantal regio's zal uiteindelijk afhang13n van de indeling binnen Espria. Een detaillering van functies is opgenomen in de tabel op de volgende pagina. De opbouw van hetonderateunlnqscennum, de bedrijfsvoering en vastgoed is hetzelfde in het eindmodel. Het aantal regio's en de geografische indeling hangtaf van de definitieve keuze die binnen Espria wordt gemaakt met betrekking totde regiovorming. Op dit moment wordt er van
CollegesaneringzorglnstliJlllngen Onderzoek bij stichting Philadelphia Zorg
twaalf regio's uitgegaan. Organisatorisch zullen degenen die in het transitiemodel werkzaam zijn binnen de rayonstaf worden toebedeeld aan de twaalf decentrale regio's. In dit model wordtde functie van regiodirecteur geïntroduceerd. Dit Is een verzwaring van de huidige functie vanregiomanager. In de tussentijd zal, hiermee bij eventuele werving en selectie rekening worden gehouden. De twaalf regio's worden als volgt opgebouwd: III Regio's 44,5 (x12:: 534) l/ersnelling synergievoordslen Espria Metde start van het transitIemodel wordt tevens ingezet op eenversnelling vande synergievoordelen die Espria biedt. Een aantal onderdelen van de bedrijfsvoering van Philadelphia zullen worden gemtegreerd in de op te bouwen shared service centra van Espria. Ditzal op termijn eenverder kostenbesparing moeten opleveren ten aanzien vande bedrijfseconomische overhead. 1::t1.IIfa't,,.np
':::'11""'''''''
* ••· ( J W t _ t.... •• Ilt)(_~""
",'
J ',,!',
:1
'..;1 (
,r
,10
ca//ege .sanering torg/nstellingen Onderzoek bijstichting Phifadelphia Zorg
Terug naar de kernactiviteiten In de structuur lIan Philadelphia komtper 1januari 2009verandering. KJ/W, Inclusief Hdsen SIeIoom Zorg gaan defuseren; daarnaast is In het herstelplan gekoz:en voorhetafstoten vanniet-kern taken. Dezelaatste groep van stichtingen hangtformeel nog onderde Stichting Philadelphia Zorg. Om aansluiting tehouden methet Herstelplan, zonder het oog te verliezen op de stichtingen die nu nogtot Philadelphia behoren Is hierna onderscheid gemaakt naar: Stichting Philadelphla Zorg (kerntaken) waarin opgenomen: • Stichting Phlladelphla Zorg • Stichting Phlladelphla Informatisering, Ontwikkeling en Research (SPOKA) • Sllchtfng Phlfadelphia Horeca en Recreatie • Stichting Phfladelphia ArbeidslntegratJe en Uit2:endgilde • Stichting Phifadelphia Consultants
In de ni8t-kerntaken van Phlladelphia zijn opgenomen: • Stichting PhiradelphJa Behoud Klooster Maastricht (kentgeen exploitatie) • Stichting Philadelphla Vegetarisch Centrum • Stichting Phlladelphla Egbert5duln Schiermonnikoog (doorlopende afschrijvingen, verder geen exploitatie vanaf1 januari a.s.) • Stichting Phlfadelphia V$getarisch Zorgcentrum Felixoord • Stichting MIII HIli Rustenden • Stichting Phlladelphla Prins Wilfem Alexander Hoeve(kosten beheerdersechtpaar) Er Is vanuitgegaan dat onderstaande stichtingen per 1 januari2009 zullen zijn verkocht/overgedragen. Deze zijn derhalve nietIn de cijfers opgenomen • Stichting tot Behoud Beverweert • Stichting Kruiswerk West..Veluwe (KWV). Deze Is geenonderdeel vanhet herstelplan. Oe kosten van defusaren worden ten lasw van2008gebrach~ waardoor 't<JNV niet meer voor komt Inde boeken van Phlladelphlaln 2009..fa 44 Adviezen Oeorganisatorische wijzigingen bevinden zich thans nog In hetadviestraject Oeondernemingsraad heeftbiJ hetafsluiten vanons rapport noggeen officieel advies uitgebracht Er Is onsdoor de , ondernemingsraad vanPhlfadelphla wel het volgende bericht "De Ondememlngsraad adviseert geentussenfase te hanteren. De onzekerheid die dit met zich meebrengt zal een nl3gatief effecthebben op de v6rantwoorde/ljken die de twl3l3de fase moet voorbereiden en wetl3n dat er danmogelijk geenplaatsvoorhenis in het elndmod6J.
I
Metals uitgangspunt h6t realiseren van verbinding tussen de verschIllende organlsatie/agen hanteert de Ondernemingsraad als kengetal voorde Inrichting van de regIo's het aantalvan medewerkers. Metmeermedewerkers zalde verbinding tussen deregio en de locaties en de verantwoorclelIjke managers opgerekt worden en InholJdelljk anders worden. Hierdoor ontstaat de neiging een extra tIJssenlaag in de vorm van plaatsvervangende regfomanagers In het leventel roepen. Philadelphia heeftbijdeopzeten voorbef8lding vande Blauwdruk voorOrganlsaUe 2008dit onderzocht en geconcludeerd, dat dit een nadelig effectheeftop aanstIJring en ds hwaliteit van de zorg. Het aantal van' medewerkers is gebaseerd op de tot nu toeopgedane ervaringen met het regiomodel. Ookhet onderzoek dal Is gedaan in het kadervan Organisatie 2008/s hIerin meegenomerr. BIJ het huidige medewerkeraantaJ Is de uitkomst dat de Ondernemingsraad adviseert te komen tot 1a regio's. 011 leverteen besparing op ten opzichte vand9 hlJidlge situatie van 7 regIo's. Voordeel is dat da continuïteit betergegarandeerd is, door de hantering van grotere kengetallen voorde regio.
,.3 C0l1copt-actielij5t Bestuursraad Stichting Phi/adalphla Zorgd.d.4 november Z(lOS ,14 Raad van l3~stlJur/besllJÎtenfjJst' 2, be$luur~vergaderif1g 22 april 2()(18/1-7-2008. Reeds $flrderin h.~t jaarwas afgezien "~1l1 .,;art (u~ia tussen KWVIPhcladelpl1ia en de SlIohtfng Thuiszorg Midden-Gekledand (STMG) binnen Phifadelphia verband.
41
College sanering zorginstellIngen
Onderzoek bij stichtingPhiladelphia Zorg
De Ondernemingsraad overweegt ta adviseren het aantal rayons terug te brengen van 5 naar 3. Dit leverteen besparing op van 2 rayons. Ook hier hanteert de Ondernemingsraad het uitgangspunt van de verbinding tussen de verschillende organisatielagen. Doorhet aantal terug te brengen van:; naar 3 rayons, kan daareenprofessionaliseringsslag worden gemaakt, watde cantinui1eit en kwaliteit van de ondersteuning van de rayons tengoede komt. In de rayons worden de verantwoordelijkheid en bijbehorende bevoegdheden neergelegd waardoor zij kunnen functioneren als Resultaat Verantwoordelijke Eenheden. Het Hoofdkantoor zal qua omvang terugmoeten worden gebracht en noguitsluitend dienstbaar zijn aan de rayons, op basis van wat de rayondlrscteuren aandragen in de directieraad. Deze dirsctieraad heefteen algemeen directeur die verantwoordelijk is voor de verbinding van PhI1adelphia intem en exiem" Inmiddels zijn partijen die betrokken zijn bij het adviestraject voor de organisatorische veranderingen alsmede diverse andere instanties binnen Phlladelphla van mening dat er beter meteen kan worden geopteerd vooreen eindmodel, zonderrekening te houden met de transitiefass. Dit heeftook de voorkeur van rapporteurs, op voorwaarde dat In plaats van 12 regio's wordtgekozen voor 18. Bij het verdwijnen van de rayons za' het accent bij de regiokantoren sterkde beheersmatige-, financiêle- en managementtaken komente liggen, terwijl hetjuist van belang is dat de zorginhoudelijke aspecten de maximale aandacht van het regiokantoor blijvenhouden.
De financiiJ/e cont/nufteit van de at/chting Philadelphla Zorgla in de huidige situatie buitengewoon zomel/jk. Hetverwachte (enkelvoudig) eigen vermogen eind 2008 neemtaf. De solvabiliteitspositJe is tot nihil gedaald. Feitelijk Is daarmee de situatie bereiktdat fJnlisoelpnta bIJ de NZa moet verzoeken om balanssteun, omdat ondermeer de banken· za zij daar Oberhaupt nog toe bereidzijn· Phlladelph/a allang nietmeerop normale bancaire normen financlerbaar zullen achten. Omhiervoorvermelde rsdenen moeter ten aanzien van het Herstelpan per direct worden doorgepakt. Hetnieuwe bestuurmoetbij de uilvoering voora/snelheld maken. Daarbij 18 strakke planning en sturing een must Het kan niet genoeg worden herhaald: de senseof urgency gedoogt geen uitstel van handelen.
I
HetHerstefplan voorziet in de grotebehoefte en noodzaak om orde op zaken te stel/en. Daarmee wordt de tumarounddoor de nieuwe Bestuursraad Ingezet Vooral de keuzen die worden gemaakt zijnduidelijk, helderen niet vatbaar voor dfscussle: terug naarde echte kemactiviteiten, dat wil zeggen 'de VGclitJnt centraal' en alleniet kemactiviteiten afstoten. Dat laatste geldtzowelvoorde thuiszorg, verzorglng- en verplegingactiviteiten, als ook voorde meel stafmatige activiteiten van het hoofdkantoor en het bijzonder onroerend goed. Het streven naarverplattlng van de organisatie en korte lijnen IsleidendIn het Herstelplan. De reorganisatie van 200712008 wordtdaarmee zekerten de/eteruggti1draaid, zij het datde keuzen van de weg waarlangs zich lenen voor discussie (in twee keerof direct naarhet eindplan?). Ookde keuze van het aanta/12regiokantoren roeptde vraag op of datniet te weinig is. Het Herstelplan is voortvarend van aanpak. Dekeusom al/afJnancltJ/a problemen inclusief frictiekostan f: ) In étJn keer In 2008 te nemen demonstreert dat. De overdracht van zoveelonroerend goed op zo koFfe termijn is een voordeel van de combinatie met Woonzoqr Nederland. Daarmee komtliquiditeit vrijomhet financil:Jle dal te overbruaaen.
,Ic
iJ
,. Collqge sanering zorg/nstel/lngen Onderzoek bq stichting Phi/adelphla Zorg
(I
GOVERNANCE I VERGOEDINGEN BESTUURDERS
8.1
Governance binnen Phlladelphla
BIJ een beoordeling van de governance op hetniveau vande Raad van Bestuur en de Raad van Gommissarissen binnen Philadelphia hebben wij ons gebaseerd opondermeerde notulen en vergaderstukken van de vergaderingen vandezebelde organen enop gesprekken metbetrokkenen binnen en buiten dezeorganen. Anders dan bij andere organisaties Inde zorg hanteert Phlladelphla sinds een aantal jaren de term Raad van Commissarissen In plaats van de gangbare term Raad van Toezicht. Anders dan de naam suggereert Is er echtergeen sprake van een verschil In bevoegdheden met eenraad van toezicht biJ eenzorginstellIng. 8.2
Personeel
BIJ Phlladelphla Is er sprake van eenRaad van Bestuur die tot aan 8 april 2008 bestaat uit vier personen: twee statutair bestuurders (de heren Brlnken KTaJt) en twee titulitair bestuurders (de heren OeJong enBijl) Vanaf8 april200azijn deheren Brlnk, Kralt en OeJongtoegetreden tot Esprla. Oeheren Brink en Kraltals bestuurderjende heerOeJongals stafmedewerker, belast methetCentrum voorZingeving, Ethiek en Innovatie. De heerBrink Is tweede vice-voorzitter van Esprla en bestuurder b~ PhlladeJphla. deheer Bijl Is directeur ensamen geven ziJ leiding aan Phlladelph'a als organisatie. BIJ de Raad van Commissarissen gaandrie leden vande Raad vanCommissarissen van Phlladelphla rechbltreeks overnaarde nieuwe Raad vanCommissarissen van Espria te weten de heermr. drs. L.C. BrInkman die ook binnen deze raad de voorzittersfunctfe krijgt, de heerdrs. J.M.M. Megens en mevrouw prof. dr. IA van Berckelaer,.()nnes. Indirect neemt ook de heerdrs. H. Borstlap vanuit de Raad vanCommissarissen vanPhlfadelphla zitting Inde nieuwe raad. Offlcleel doethij datvanuit het lidmaatschap vande Raad van Commissarissen van Woo~org Nederland, maar totvlakvoorde daadwerkelijke Jusledatum was hiJ noglid vande Raad van Commissarissen van Philadelphla. Methetoogop de definitieVe besluitvorming hadhij zijn zetel bij Philadelphia·ter beschikking gesteld om geen onduidelijkheid te scheppen bijde besluitvorming.
Wqze van opereren
EU
BIJ hetonderzoek vielen de volgende zaken op: 1. Veel aandacht voor een strategie gericht op groei als organisatie, zowel bij de Raad van Bestuur als de Raad vanCommissarissen. 2. Veel aandacht voorde fusleontwikkelingen die tot Esprla hebben geleld, zowel bU de Raad van Bestuur alsde Raad vanCommissarissen. 3. Veel aandacht voor de reorganisatie. 4. Van twee statutair bestuurders gaatveelaandacht uit naarde bijzondere projecten zoals Egbertsduln, hetklooster in Maastricht en hetkasteel Beverweert. Deaanpak van deze projecten wordt ondanks grootafbreukrisico nietln de organisatie verankerd. 5. Weinig aandacht voorde geNone exploitatle(cijfers}.,15 6. De Raad van Commlssarlssen neemt haarstatutaire taal< van nat goedkeuren van verkrijgen, lJaMeemden en bezwaren van registergoederen (uiterst) Jicht op. 7. RIsicomanagement is geen belangrljk onderwerp.
"Oe vakbonden hebben oVl'lr1qans tenaanzlen vandezittend. comrnillsarlssan vanEsprIa diein het 'J~leden bij Phlfadalphia commiseads waran hunvartrek geëist vanwege onvoldoend!! toazlchthOlJden opdl'.l Raad 'Jan Bestuur. lij zijnvan opvatting (J:Jt de thans ontstana schade voorkomen had kunnen worden doorbeter toezl<:ht Ie houden.
(~j
'/
i"
43
College -sanering zorginstellIngen
Onderzoek bif stichting Phi/ade/phia Zorg
Ad 1 Beideorganen zijn nadrukkelijk bezig met de ontwikkeling van een groeimodel voor de organisatie. Er is sprake van een beleidsinhoudelijke argumentvoor de vele fusies bij de besluitvorming, maarin de praktiJk wordter geen aandacht besteed aan het kunnen incasseren van de voordelen. Er is eerder sprakevan een vorm van inhoudelijk/bestuurlijke verwaarlozing. Oe gang van zaken bij l<JNV is daar een duur voorbeeld van. Er is sprake van een grote stroom aan nieuwe initiatieven zonder onderbouwing van de mogelijke risico's Ad2 Naastde 'kleine' fusiebewegingen onder a is er de grote fusiebeweging om tezamen met Evean en Woonzorg Nederland te komen tot wat uiteindelijk Espriagaat heten. Dat laatste trajectvraagt zowel van de Raad van Bestuurals de Raad van Commissarissen veel aandachten tijd. Oeaandachtvoor Philadelphla richt zich op het niet moeten bijdragen aan verlIezen van anderen (sic), de politieke bezwaren en niet op de laatsteplaats het vraagstuk van (behoud van) identiteit Ad3 Oereorganisatie vraagt veel aandacht; niet in de laatste plaatsomdat de financiêle doorrekening en de actuele tlnanciêle situatiedaaraanlefding toe geven. Dan nog moet worden vastgesteld dat de onderbouwing van de inkomstenkant boterzacht is met opbrengsten uit vermindering ziekteverzuim en besparing vanuiteen beteraroosterplanning. Ad4 Oebijzondera projecten die niet door de gewone organisatie (kunnen) worden verzorgd vragen zeer veel tijd en aandachtvan de staMaire bestuurders. Soms, zoals biJ Egbertsduln of de horecavoorzlening In het kloosterIn Maastrichtschieteenvoudig weg de kennis te kort om in zo'n branchevreemde activiteitals de horeca succesvol te kunnenzijn. Dit nog 10$ van dEl risico's van een zeer frsudegevoellge sector als de horeca. In anderegevallen zoals het kasteel Beyerweert en het klooster in Maastricht gaat het om restauratIetrajecten met subsidies, die een Intensieve begeleiding behoeven. Hierbij is niet zozeer een punt van kritiek dat de subsidies niet worden binnengehaald, maar wel datzoiets onevenredig veel tijd van de verantwoordelijke vraagt. Ad 5' In hoofdstuk 4is reeds aandacht besteedaan het verloop van de jarenlang bestaande verliesgevende activiteiten, respectievelijk verliesgevende zorgkantoorregIo's . WIJ hebben daar In Vervolg op opmerkingen van de auditcommissie geen beleid noch controleop dat beleid gevonden. Er was teveel een houding dat de groei (elders) dit soort problemen wel weer zou opvangen. Oeproblemen zoals die 'plolsellng' ultimo 2007 bij i
Niet duidelijk is of door de Raad van Bestuur vla deza systematiek álle investeringen in eigen en gehuurd vastgoed de afgelopen jaren zijn gekeurd. Oeopgevoerde investeringen worden niet allemaal met eenexact investeringsbedrag ter keuring voorgelegd; ook wordtvolstaan met het noemen van geraamde bedragen, verwachtingen etc. Dat blijktvoorde Raad van Commissarissen geen reden om genoemde investeringenvoorstellen niet goedte keuren. BIJ gereedkomen worden de goedgekeurde investeringen ntetvergeleken met de daadwerkelijk geïnvesteerde bedragen.
,,
, .i
, ,.
~
,
!
',,<;,;
"
. College saneringzorginstellIngen Onderzoek blfstfchting Phifadefphia Zorg
Verschillen tussen de werkelijk geTnvesteerde bedragen en de doorde Raad van Bestuur enlof Raad vanCommissarissen goedgekeurde bedragen worden niet gerapporteerd. Alleen ln hetgeval van het aanvaarden van een erfenis is een taxatierapport van hetbetrokken pand aangetroffen als bijlage bij de stukken. Een dergelijke handelswijze is risicovol dooronder meer het ontbreken van overzicht overde gehele stroom nieuwe projecten en laat veel ruimte voorfrauduleuze handelingen. Van dat laatste is overigens niets gebleken.
I
f
Ad7 Een rfsicobeleld ontbreekt Weliswaar wordt er eenrisicoparagraaf In hetJaardocument opgenomen maar een daadwerkelijk beleid ontbreekt ZO worden mogefijk leegstand of mislukkingen niet In beeld gebracht Het doormodderen met Egbartsduin is daarvan een illustratie, evenals hetna es.n jaar na gereedkomen moeten sluiten van de nieuwe voorziening in Winterswijk Eenandervoorbeeld van risicovol gedrag is het beleid om vooreigen rekening te investeren In gehuurde panden, hetgeen niet is vastgelegd doorde Raad van Bestuur noch goedgekeurd doorde Raad van Commissarissen. Op grond vanvermeld beleid investeerde Phlladelphla in onroerend goed van derden (I.c.ln gehuurde panden). Datdoordit beleld verschillen ontstaan tussen de contractueel vastgelegde huurperiode en de afschrijvingstermijn vande investering wordt nergens als bezwaar genoemd, terwijl hetveruitde voorkeur verdient om d. Investering voorrekening vande verhuurder Ie laten komen en deze vervolgens t.laten verdisconteren In een(huurprijs)aanpsssing van hethuurcontract Oe systematiek om de investering in gehuurd. panden vooreigen rekening Ie nemen heeftook consequenties voord. nnanclerlngscapacitelt van Philadelphla. Gegeven de precaire liquiditeitspositie van d.lnstell/ngen de kritisch. houding vande banken ziJn banken en hetWaarborgfonds, gegeven hetontbreken van een directe claim op hetonroerend goed, niel bereid om Investeringen door Philadelphla in vastgoed van derden t.nnancleren. BIJ eenportefeuille van meerdan I levert dat een sUQstantfeelfinanclerings- en daarme.llquidlteitsprobleem op BeverweeTt als voorbeeld verwerving onroerend goed Op 18aprll200e heefthet bestuur van de stichting Phlladelphla Vegetarisch Centrum besloten tot aankoop enverwerving. Een formele melding daarvan of een verzoek daarna tot goedkeuring is in de notulen van deRaad vanCommissarissen nadezedatum niet terug te vinden. In 2005 Isdoor de Raad van Bestuur Phlladelphla goedkeuring aande Raad van Commissarissen van Phlladelphia gevraagd. Op 2 Jun' 2005 gaatde Raad vanCommissarll!lsen van Phlladelphla onder een aantal voorwaarden akkOCJrd. (Een melding dat aande voorwaarden Is voldaan Isnietterug te vinden Inde latere notulen.) Oe Raad vanToezicht van Philadelphla Vegetarisch Centrum waspoeltlef, maarwilde wel een nadere uitwerking van de plannen hebben. In 2006vindt de werkelijk.verwerving plaats. Op 22 september wordt er mondeling mededelingen gedaan overd. vO(lrtgang, waarme. de Raad van Commissarissen akkoord gaatmetverdere stappen. (Welke die stappen zijn staatniet vermeld ). Er wordt nogwel In dejanuariVergadering 2QO.? ,meldin$) asmaaktval1 het verkrijgen vaneen eerste restauratiesubsidie ter grootte v a r , · en de hoop opeen subsidie van vande totale kosten (, . to.v, een investering vàn Tevens is er sprake van eengarantiestelling doorde stichtIng Vrienden van het Vegetarisch Centrum voor de resterende van de eerste investering. (Hetdesbetreffende bericht aande Raad van CommIssarissen bevat echternog tal van onc:luldelUkheden en eenverkeerde berekenIng. Volgens denotulen van25januari Is dit echter zonder op of aanmerkingen gepasseerd.) OeRaad van Commissarissen vergadert op 13 september 2007 In het kasteel Beverweert Uiteindelijk aast hetgehele proces overeen project waarvan investeringbegrotlng deuitgaatvan ruim . naar de Raad van Commissarissen bemoeit zIch er a's raad naUWelijks mee. Het mondeling lateninUchten buiten de vergaderstUkken om (zoals op 22 september 2006) is geen toonbeeld van goed en accuraat toezicht Notulen of besluiten van de Raad van Toezicht van Philadelphia Vegetarisch Centrum zijnnietvoorhanden, overeenkomsten met projectontwikkelaar!!) komen niet opde agenda en de eigen organisatie klaagt In toenemende mateovervriendjespolitiek, respectievelijk gunning aan mensen vanuit heteigen netwerk lJan de Raad van Bestuur. In zo'n klimaat mag je van de Raad vanToezicht scherper toezicht en op zijn minstmoeilijke vragen verwacht Uit de notulen van de Raad van Commissarissen blijkt er niets van dit al
45
College :sanering zorglnstelJlngen
Onderzoek bij sNchting Philadelphia Zorg
8.4
Remuneratie
Op 1 maart2006 is de WetOpenbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT) ingegaan. In dezewet worden naastde eisen die de Regeling Jaarverslaggeving Zorg/natel/ingen kent, aanvullende verantwoordingsverplIchtingen opgelegd aanpubliekrechtelijke organisaties en privateorganisaties die voor hun exploitatie afhankelijk Zijn van collectfeve middelen. De WOPT Is dus ook van toepassing op de zorgsector. De WOPT eisttransparantie (verantwoording) voor iedereen die in loondienst is bij de organisatie die méér verdient dan het gemiddelde inkomen van een minister, ongeacht zijn functie. Het WOPT-regime vraagt, naastvermelding In het jaardocument, ook eenmotivering. Totaal bruto Inkomen en vergelijking honorering gebaseerd op basis van de WOPT norm, jaren 2005 tot en met 2008 2007 2005 2006 2008
Totaal bruto Inkomen F. Brinken Ors. T.P.G.Kratt (2) Ors. C. de Jond(3) Mr. J.C. BID (4)
282.857 5 2eO.997 [5 181.382 a
WOPT WOPT grens grens 171.000 158.000 Inkomen Inkomen Totaal volgens bruto volgens, WOPT Inkomen WOPT.' nom1 nOIJTf 288-.416 284.688 311.144 314.046 2aEJ.428 292•.886 203.742 182.320 200.403 89.442 98.471
WOPT WOPT grens 169.000 Totaal Inkomen Totaal ... Inkomen oruto volgens bruto volgen. inkomen WOPT inkomen WOPT norm norm 274.189 299.400 252.256 297.491 259.510 284.181 259.510 285.196 182.841 200.847 183.n3 201.746 174.655 191.879 192.658 210.824
(1) voorzitter Raad vsn Bestuur. statutairbfJstuurrtsr. hanarsrlng op bssls vanhuldlf/fl MVZDrtJgI1l1ng. (2) lid Raad VIln /!1estuur, statutairbestuun:1tH, honorering CJP bliJ" van huId/grJ MVZDr'Elg&Hng. (3) lid Raad venB_uur, functJon66J bestuun!sr. In dienstper 11u1l2008, honoreringop ba3/s vsn oude NVZD regeling (4) lid Raad ven Be~tuur, func:tfoneel bestuun!er, honoreringop bsslll van oude NVZDregeling (5) Inc/usl8fbonus vtm E'20.833. (8f InclusiefbonfJS ven E'10.416
Afwijkingen ter zake van de honorering van de leden Raad van Bes/our van de Adviesregeling Arbeidsvoorwaarden vande NVZD De Raad van Commissarissen fs biJ de vaststelling van de arbeidsvoorwaarden voorde vIer bestuurders op voorstel van de remuneratiecommissie In een aantal gevallen afgeweken van de richtlijnen van de NVZD. Het betreft de volgende punten. ,. Op 2 juni 2006 Is door de Raad van CommissarIssen op voorstel van de remunerattecommissie besloten dat Philadelphia de statutaIre bestuurders (heren Brinken Kralt) honoreert op basis van de huidIge NVZD regeling. DeheerBIjlwordtookgehonoreerd op basis van de huidige NVZO regeling. Deheer De Jong wordtgehonoreerd conform de oudeNVZD regeling. Nietduidelijk Is waarom dit verschil aan de orde is. 2. Op2juni 2006 Is doorde Raad van Commissarissen op voorstel vande remuneratIecommlssie besloten een hogere Inscha/îng voorde statutaire bestuurders van Philadelph/a goedte keuren. De argumentatie Is de volgende: 'De ffJmuneratiecommlss/e Is van mening dat",an] de 3 differentitJrende factoren (exploitatie/omzet [50%}, totaalaantalpersoneelsleden - ftes (30%.l kemactlviteiten en producten van de Instelling (20%}) niet zorgen voorde juiste weging vandefunctie. Exploitatie/omzet en totaalaantalpel'$Oneelsleden (fte's) liggenIn alkaam verlengde. Hoe groter de exploitatie hoe meerpersoneelsleden er in dienstzijn. Het aantsJperson8elsleden 1/3n bijvoorbeeld een ziekenhuis is niet vergelijkbaar met het aantal personeelsleden in een instelling datzorg verleent aanmensen metbijvoorbeeld eenverstandelijke handicap. Het werk In$/3n ziekenhuis wordt veelmeergedaan door toepassing van techniek waardoor er in Ijarhouding minderpersoneel is'.-lij
'"~ Uitganç]splJ.nlen Arb<Jidsvoorwaerd/JfJ Nieuw/] F?:wd vanBestuur. pagIna'! 2. 5~7, N()IIJI~n Rnnd Vim CcmmiSSBnSSfJ \r1uospeet. 2)ul1i20C6J, pagina':! 7-13.
111
'
College sSMrlng zorglnsteJllngen Onderzoek bq stichting Philadelphia ZOrg
Toepassing van deze afwijkingen leidt ertoe dat de heer Brink tegen de richtlijnen van de NVZO één schaal te hoog is Ingeschaald (zie punt 3) en de heerKralt ~Nee schalen (ziepunt 4). 3. Op2junl 2006is doorde Raad van Commissarissen op voorstel vande remuneratlecommlssie besloten datop de voorzitter van de Raad van Bestuur, vanwege de meerhoofdige Raad van Bestuur In tegenstelling tot het doorde NVZD geadviseerde percentage van 87%op basis van het percentage 100%vande NVZD schalen (is het percentage bij een eenhoofdige Raad van Bestuur) zal worden betaald. 41 4. Op2Juni 2006 Is doorde Raad van Commissarissen op voorstel vande remuneratJecommissie besloten datde vicevoorzitter 85% zou worden beloond i.p.v. de gebruikelijk 80%. In de praktijk bl»ken de beldeledenvande Raad van Bestuur echter dezelfde beloning te ontvangen. Het gevolg voor het statutaire lid van de Raad van Bestuur (deheer Kralt) is da~ dezeop basis van 100% van de hoogs~e NVZD schaal wordt gehonoreerd. 5. 'Nevenfuncties die niet functiegerelateerde zijn' Een bijzondere regell!1g betreft de Inkomsten uit 'nevenfuncties die nietfunctIegerelateerde zijn'. De regel houdtIndat hethonorarium van nevenfuncties tengoede komtaan Phlladelphla. Vervolgens geldtvoorwat betrefthet honorarium van de eerste functie datdat voor 100" als extra 1Oo~ wordt uitbetaald aan het lid van de Raad van Bestuur. VervolQèns. geldtvoorwat be~ft het honorarium vande tweede functie dat 50% tengunste komtvan het lid van de Raad van Bestuur en 50%tengunste van Phlafdelphla. Ookdit wordtvla de r salarisadministratie vergoed. 4G Omdat doorde Raad van CommIsSarissen van Espria is besloten datalle bestuurders en voormalig bestuurders tot 2010 Juridisch In dienst blijven vande rechtspersoon waarzij vóórde fusie werkzaam ziln, blijftdehonorering metalledaaraan verbonden rechten, conform dievanvóór de fusie. F. Brink
•
Deheer arlnk Is als voorzitter vande tweehoofdige statutaire Raad van Bestuur (de Raad van Bestuur van Phlladelphla bestond uit twee statutaire bestuurders en tweefunctionele bestuurders) gehonoreerd conform de hoogste NVZD-schaal. Datwil zeggen op basisvan het maximum van schaal 0, zijnde het bedrag van E 220.659. agJuiste hantering van het NVZDpuntensysteem komtdefunçtlevanvoorzitter van het tweehoofdige statutaire bestuur van Philadelphla eind2007lbegln 2008 uit op schaal N. Hetmaximum van schael N Is € 213.228 (zieook: voorgaande punten 1, 2 en 3) ,. Daamaast IsJwa. de heerBrink lid van commissies, besturen en raden van commissarissen, Welke niet gerelateerd zijn aan de functie van bestuurder van Phlladefphia. De gelden die Philadelphla voordesbetreffende activiteiten ontving werden geheel engedeeltelijk aande heer Brink als loonuitbetaald (zieook: voorgaand punt 5). Defunctie 'lidvan de ledenraad van PGGM' wordtdoor de remuneratiecommlsste opgevat als nietuit de functie voortvloeiende nevenactiviteit Volgens onderzoekers Is dateenconclusie dievoor discussie vatbaar Is. Zou deheerBrink In defunctie van lid van het meerhoofdige statutaire Raad van Bestuur van Espria zijn gehonoreerd dan zou de honorering bijjuistehantering vanhet NVZD-puntensysteem eind 2007/begln 2008 uitzijn gekomen Inschaaf N. Hetmaximum schaal Nis E213.228. .
'7 Uitgangspunten ArIJfJ/dsvcQfWaatr!en Nieuwe Rdadvan 8eswtJf, pagina 7, Notulen Raad vanComm/ssarfs88 (Nunspeet, 2 Jun1200e), pagina's 1-8. .1" Uitgangspunten ArbeldsvoQtW8atr!en Nieuwe R8advan8estuur, paglrla 2, Natu/en R8ad van Camm/s3anss8 (Nunspe!3t, 2 Juni 2006), pagina's 7..a. I? Uitgangspunten Arbeidsvoorwaarden Nieuwe Ra'1d van BIJstuur, pctglna 4, Notulen Raad van Cammissar!S$8 (Num'lpeet, 2 juni20013), pagina's 7-8,
Collegesanering zorginstellIngen Onderzoek bij stichting Philadelphia Zorg
Drs. LP. G. Kralt ~ Drs. T.P.G. Kralt is als lid van de tweehoofdIge statutaire Raad van Bestuur(de Raadvan Bestuurvan Philadelphla bestond uit twee statutaire bestuurders en twee functionele bestuurders) gehonoreerd conform de hoogste NVZO-schaaf, dat wil zeggenop basis van het maximum van schaal 0, zijnde het bedrag van e 220.659. Bij juiste hantering van het NVZfJ.. puntensysteem komt de functie van lid van het tweehoofdige statutaire bestuurvan Phlfadelphia eind 2007lbegln 2008 uit op schaaf M. Het maximum van schaal N is € 200.462 (zie ook: voorgaande punten 1,23, en 4). . II Daarnaast IsJwas de heer Kralt lid van commissies en besturen, welke gerelateerd zijn aan de functie van bestuurderIJan Phlladelphla. De geldendie Philadelphla voor desbetreffende activiteiten ontving,werden geheel of gedeeltelijk aan de heer Kralt /oon uitbetaald(zie: voorgaand punt 5). De functie van lid van de Raad van Toezicht van het CIZ wordt door de remuneratiecommissie opgevat als niet uit de functievoortvloeiende nevenactiviteit. Volgens ons is dat een conclusie die voor discussie vatbaaris. Zou de heerBrink in de functie van lid van het meerhoofdige statutaire bestuurvan Esprla zijn gehonoreerd dan zou de honorering bij juiste hantering van het NVZO-puntensysteem eind 2007lbegln 2008 uitkomenin schaal M. Het maximumschaal M is € 200.472. Drs. C. de Jong
"
De heer De Jong Is als functfoneef ifd van de vierhoofdige Raad van Bestuur(de Raad van Bestuurvan Philadefphia bestond uit twee statutaire bestuurders en twee functionele bestuurders) gehonoreerd conform schaal 8A van de oude NVZO-schalen, zijnde het bedrag van € 141.288. Voomoemdbedraggeldt voor de heer OeJong tevens als maximum, terwijl het maximum van de schaal € 173.708 + 5% eindejaarsuitkering bedraagt
Mr. J.C. Bijl
•
lil
8.5
De heer Bijl Is als funetloneellid van de vierhoofdige Raad van Bestuur(de Raad van Bestuur van Philadelphla·bestond uit twee statutairebestuurders en twee functionele bestuurders) gehonoreerd conform schaal K van de NVZO-schalen, zijnde het bedrag van E 160.480. Voomoemd bedraggeldt de heer Bijl tevens als maximum, terwijlhet maximum van de schaal ook e 160.480 bedraagt. Daarnaast is/was de heer Bijl lid van commissies en besturen, welke gerelateerd zijn aan de functie van bestuurdervan Philadelphia. De gelden die Pfliladelphla Voor desbetreffende activiteiten ontving werden geheef of gedeeltelijk aan de heer Bijl loon uitbetaald (zie ook: voorgaand punt 5).
Ondenoek KPMG AdVlsory N.V. in opdracht
VBn
de twee leden van de Audit Commissie
Naderonderzoek In opdrachtvan de Raad van Commissarissen van Espria uitgevoerd daar KPMG Forensic heeft geen onregelmatigheden aan het licht gebracht
Het optreden van de Raadvan Bestuur en het toezicht van de Raad van Commissarissen wordt gekenmerkt door(zeer) vF,HJ/ aendacht 'Ioor groeien verbreding van de taakvelden ente weinig vaar de uitvoering vande normale kerntaken en exploitatie. /Erls sprake vaneenovervoll6 agenda voor hetbestuur. Datis directhetgevolg van de keuzes die er (metInstemming van d6 Raad van Commissarissen) gemaakt zijn. OeRaadvan Bestuur heeftin beperkte mate tegenspel vande Raad van Commissarissen gehad. De commissarissen hadden delaatste jaren vooral de focus op het grote aankomende verband: defusie van Philade/phia, EVean en Woonzorg Nederland. iHet betrekking tot het (interne) toezicht op de gangvan zaken bij instelling PhUadelphia is de raad(zeer) op afstand gebleven. Indringende dIscussies overstrategischtJ keuzen éade wijze waaropdie zouden moe/fJn worden verwezenlijkt in {''3!atle lat degewone bedrijfsvoering zijnbinnen en tussen beide gremia niet waargenomtJn.
"
CollegtJ .saneringzorg/nstel/lngan Onderzoek bij stichting Philadelphia Zorg
De Raadvan Bestuur is directverantwoordelijk voor de 'nhoud van de keuzen die impliciet en expliciet zijngemaakt en voorde wijzewaarop die keuzes in de praktijk zijngebracht Zo kon ook hetbeeldin de organisatie ontstaan dat de ledenvan de Raadvan Bestuur meergeTnterssseerd waren in hun 'speeltjes' danin de gewone bedrijfsvoering. DeRaadvan Commissarissen heeft daarbq de kantgekozen van de Raadvan Bestuur en hen veel vrijheid gegeven doorals raad slechts afstande/Ok en metweinig aandacht voor de inhoud en details toezicht tB houden. Ook hebben zowel de Raad van Bestuurals de Raadvan Commissarissen nagelaten de organisatie zo in te richten datalle doelen ook op een aanvaardbaar niveau venveten/ijkt konden worden.
Metbetrekking tot de beloning van de bestuurders moet worden vastgesteld dat deze naar boven afWijkt van de In de sectorgebruikelijke afspraken. Deremuneratiecommissie heeftin 2008 adviezen aan de Raad van Commissarissen gegeven, die verder gingen dan de NVZD normen. Daarnaast hadden de leden van de Raad vanbestuurruime moge/ijkhsd9n omhun inkomen verderte verhogen. Deze adviezen van de remuneratlecommlssie zijn één op één overgenomen doorde Raad van Commissarissen. De suditcammlssle heefthet aanjsgen van de bouwstroom en de activiteiten met betrekking tot da bijzondersprojecten niet vanuit een optiekvan nnancleel risicotersprake gebrachten daama tegengehoudan. De auditcammissie heeftmet betrekking tat ad hocprojecten een op het project gerichte rol gespeeld In de meermacro be/e1dssfeer zijngeen stukken aangetJr1ffen noch discussies Inde notulen waargenomen waarin de Integrs/iteit vende nnanciil/s vertaling van het beleid met alledaaraan verbonden risico's worden bestJhouwd. Tevens Is hetbeleidten aanzien van de steiselwijzlging vande waarderingsgrondslagen positief geadviseerd aande Raadvan Commissarissen en zün door de raadgenoemde adviezen overgenomen. Dat voonnelde keuzenadien daarde Raad vanBestuur Is benutom de vsrmogensvorming optisch te barnvloedan Is niet afgekeurd daarde audiicommlssie. De Raadvan Commissarissen heeft op dat baleiddecharge verleend met betrekklng tot de achterliggende iS8rrt1kenlnaen tot 2007.
J ,J
';,111
College sanering zorginstalllngen Onderzoek bif stichting Phi/adelphia Zorg
BIJLAGE I BRIEF NAMENS STAA rSSECRETARIS VAN VWS
{)rrrJ.M'11(~f.N
(P
27 OKT. 2GOS -
... __ ...
1
A In dG 'JoorzitrElr Vil" dEI CCJl.lf18 Sanarin') Z<:l(nil1~lllllil1qfln
ChurchillllJon 11 3527 GV UTRECHT
O'tl'l kltt\f1'l'wrll
f('lliC"hftrt'J0" htf
O~4/"IM'"lInm.'
MCIU-28S6804
D. Vil" HuidEllt
070-340 7060
i]f'lrf<9'Wflfp
Oifft'
u""'-9
2:1 OKT 20a8 !J'l'lltm.1
:;t. Philidelphllll
Vla bnrlchtFln in de Pars hllb ik ,tl.jl1alan a/ltvBn!]"n dl1t de Stichting Philadelphla la Nunspest in ffn3nclille problemen zou vorkorén. Inmiddels zijn or vanuit de Tweede Krllner 'Iragen !Jlltltald over dam kwastie. Op dit moment heb ik onvcldcende inzicht In daze casus. Ik verzllalc u vanuit IJW desk'JI1dlltl"ld, In oVllrl"lJ met de m:iJ, uit re zoeken wat de pmcleza .lord en omv:lngls van de problFlmntltlk en rnl] te informeren aver mogplljl<., op/ossinaen. I~ hab inmiddllis m.~r da bestlJurder vun de ,;tlchting ... "stg~steld. dat Stichti"') PNll1delphia Zorg ook zalf alln onderzoek zal dOlln naar da ootznke" van da problematiek. I~ vF.lrzllek u da 'N.ukz:lsmhaden viln de instel/lng terzake te betrekken bIl UW onderzoek.
Ik verzoek u miJ zo spoedig mO']lJlijk te bedebren.
Oe Slnats:secretari" van \falk~gezondhaid. VIelzijn on Sport, ",lmen" daze, dIJ Oir'!ctelJr·Gill1era.d langdurige Zora.
,-'~ '~'.' :.; j
.t , _'.~.I<
.)
,ol/_,l {,'<'l,'" ' h l '-'H
'<';"'l'~'
J'
;:
•
:;~J
\ ',.l).(:'d\.I"j
dl I ~
"
'j.l·
v.:.. I. I "I \
;.>',lI.' ,:,,-'
b'~l
j-l
College sanering %orginstelllngen
Onderzoek bij stichtingPhifadelphia Zorg
BIJLAGE I1 INTERVIEWs/GESPREKKEN Naam Mevr. Drs. J.A.H. van Veen Mevr. AP.H.M. Sluijsmans Bastinal Bram Troost Anion Zuure Corlna Koenders Karln Krol-Slmons RA Drs. LP.J.M.Vennemann MBA Drs. LP.J.M. Vennemann MBA Karln Krol JaaD de Vrfes Delegatie OR d
TlmvanSctlilndel Jan Btom . Parllcloatleraad Cllêntenraad Bram Troost Rob van deBeek PWC Kees de Jona Ju/es Blil AntonZuura Frlts Brink Theo Kralt Eleo 8rinkman Hans Megens Hans Borstlap Rinco de JonQ Leden auditcommittee Raad van Commissarissen
Functie Hoofdinspecteur verpleging en Chronische zorg IGZ Projectleider IGZ Voorzitter Raad van Bestuur Espria; lid Raad van Bestuur Philade/phia CFO Raad van Bestuur EsprIa Concerncontroller Esprla Concemcontroller a.I. Philadelchla. Transitfemanaaer Transitiemanaaer Concerncontroller a.L Manaaar vastaoed e. van Dalen, voorzitter G. Scheurwater, algemeen lid en lid commissie flnandên H. vender Stege, algemeen lid en fldcommissletlnanclên B. Dingjan, adviseur Atim M. Karmen. adviseur Dubols P. Kastelevn. adviseur Dubats DIrecteur bedrlifsvoerlrna Vrml. Concerncontroller envrml. Coniroller/manager AZ Kruiswerk West·Veluwe Heren Roodzant en luvkx mevrouw Hartsema RonaId Onderwatar. Jacques Persoons Netty van Barneveld, Charl Wiltlnk Jan Boudewlfn ondersteuner Voorzitter Raad vanBestuur Esprfa; lid Raad vanBestuur PhHadelohla Vrml. Bestuurssecretaris PhifadelDhla Frank van Kommer. partner Wim vanGlnke', director Frans Vestergaerd partner Vrml. lid Raad van Bestuur Vrml. lid Raad van Bestuur en vrm'. DlrecteurJbestuurder LidRaad van Bestuur Esorla Vrm'. Voorzitter Raadvan Bestuur PhiJadelphja envrml. 2vice-voorzitter Raad van Bestuur es"rla Vrmt. VIce-voorzitter Raad van Bestuur Phlladelphla en vrmf. lid Raad Van Bestuur Esorla Vrml. President-commissaris Phlladelphia enpresIdentcommIssarIs Esprla Vrm'. lid Aasd van Bestuur Phlladelphla enlid Raad val1 Bestuur ESDrfa. tevens lid audlfcOmmittee Vrml. lid Raad 'Jan Bestuur Phlladelphla enlid Raad van Bestuur Esorla tevens lid 3uditcommittee Vrml. lid pro!ectl:lroeo reornanisatle 2008 Heren Borstfap en Megens
51 '/ ti!
College sanering zorglnstellJngen Onderzoek bij stichting Philadelphia Zorg
BIJLAGE lil HOEZIEr PHILADELPHIA ZICHZELF?
Kernwaarden Oekernwaarden zoals Philadelphla dia ziet zijn de volgende. Realiseren van substantieel goede zorg, dienstverlening en huisvesting. Bewust omgaan met plurifonniteit In identiteit Ondersteunende en stafdiensten faciliteren medewerkers in het primaireproces. Integere relatie medewerkers tot werk en klanten. Efflciönt georganiseerd ten behoeve van waarde 1. Financiers, partners en stakeholders werken profijtelijk met Espria. Zoveel mogelijk middelen verwerven voor waarde 1. Visie en werkwijze van Phifadelphia
De visie vanPhiladelphla Is om overa'waar behoefte Is aan begeleiding, hulp ot ondersteuning probeert Phlladelphia die te realiseren. Dat gebeurtmeestal op verzoekvan toekomstige cliênten of hun ouders/belangenbehartigers. Uitgangspunt bij Phlladelphla Is zoveel mogelijk huisvesting verlenen Inde directe omgeving van de cllênt en afgestemd op de Individuele ondersteuningsvraag. Philadelphla biedt naast concrete zorg ook advies aan en begeleidtbij het aanvragen van de benodigde financiering van zorg of dagbesteding. Hoe is Philadelphia aan de basis georganiseerd? Elke cllênt wordt ondersteund door een begeleiders, aangestuurd door een locatiemanager. Een aantal locaties vormt een regio. De regio'sworden aangestuurd door aen managementteam. Samen met de teams van begeleiders zijn zij verantwoordelijk voor de uitvoering en de kwaliteit van de zorg. De rayonteams ondersteunen de regio's met professionefe an specialistische kennis, producten en diensten. Doelgroepen
PhiJadefphia heeft ruim uniekecllênten( j. Een grootdeel van de cllënten neemt meerderediensten af. In totaalworden maandelijks ruim ' !lensten verleend. Het marktaandeel bedraagt Van de marktIn Nederland. Oecliênten van Phlladelphla zijn In hun leven op tal van terreinen afhankelijk van professionele ondersteuning. Bij het leveren van haar diensten hanteert Philadelphia het door de brancheorganisatie vastgestelde Kwalitaitskader VOOr de Gehandicaptenzorg. Centraal uitgangspunt van het kwaliteitskader is de inspanning van de zorgaanbieders om een bijdrage aankwaliteitvan levan te/averen. Philadelphia ondersteunt, naar gelang cliêntbehoefte en beperking. bij het wonen, tijdens daginvullIng en in vrije tijd. Andere doelstellingen bij het verlenen van zorgzijn het versterken vanpersoonlijks vaardigheden, empowerment van de allênt, versterken van het sociale netwark en bevorderen van participatie in de samenleving.
I
"
..'
jun OS 2005 9:27pM
p.2
HP LASER.JET-FAX
J9ea,;
Aan de Rechtspraak.
.~ .'"" ·~I1.It"~..L ..:..~
Rechtbank Zutphen
T.a.v.~~)!..
... J JUli 2~"'+o-'1t ''''G$(~
COt'ltaetpenoon
Onderwerp: prtJCedurenummtlr 09/582 WOB254 betr./Jende verzoek voorlopIge rt1PfJort CSZ d.d.3,5Januari2008
Yoor:zle~~g
Gèsc:irte mevrouw Maarleveld, In aansluftlr'is op uw sdiffjMn van 27 mei 2009 en BesUsslng ex artikel 8: 29, lid 3, van de Algemene Wet Bestuursrecht van 12 mei 2009 berIcht ik u hlerblj op de openbare zfttfnsvan de voorzlenfngenred'lter van de Rechtbank Zutphen op 8 JunI 2009 om 12.00 uur l1anwezl, te zullenzIJn.
Ondergetekende za' geen ,ebruik makenvan de mogelijkheid deskundJten of getulsen op te roepe" of mee te nemen. V'tl'ldamqeIlJf-.;fd tOt het aliribleden van aal'lvl.ll,encfe stukken maak Ik hièrbiJ ..brult In het
de
bl}zOndervanwlle het eind vorfseweeksenledicomenvan ~estt!ldeen ~~f<euJ'1f' jaarstukken 2008vln~ en Phlfadelphl. welke fnmkfdé's Doiezoalsvoorseïchreven·,ief 1 2005 bij het tiJG &ed~neen:len dI8lbai nadpleeJbaar ziJn.
JUni
Het gaathierbij om de volgende stuldeen: De verklaring van mr.drs. LoC. Bli'nkman als president-commissaris fsprla d.d. 7 mei 2009 I. Persverfdarfns VerzeffstandJtln, van Phlladelphla ult ëspria: Woonzors Nederfand en Evean
Groep ,aan samen verderd.d. 28 mei2009J. in dit document wordt tevens verwezen naarde via hier te downloaden documenten Jaardocument 2008van PhfJadelphla en Jaarrekening 2008van Philade'phla www.phliadeJphJa.nI - Het,econsolideerd Jaardocument 2008 vande Stlchtlne Esprfa en Stich1lng Philadelphla 201'1 d.d. 28 mei 2008 WWW.espria,ol/. De eerdere Informatie en stand vanzaken d.d. 22januari2009van de Raad van 8estuurvan Esprfa aan de Raad van COmmi$sarfsSen vIn Esprf. overde door Phiiadeiphia ontvBn.en aanvtlflende flnane". inkomsten '/'
Deze stukken reven een substantieelander beelddande finanelife Informatie zoals dfe In oktoberI neNembir 2008doorde Raad van Be.stuur van Esprla onder andere aan het Colle,. sanerfng Zorginstelllngen en aan de staatssecretarister beschlldcin, werdsesteld en waarop de rapportage van het CSZ van15 Januarf 2009werdgebaseerd.
:
jun 03 2009
9~27pm
HP LASERJET-FAX
""GEkru~_
In aanvulling op het bezwaarschrift en ge'ljktJJdlge verzoek om voorlopigevc:iC:1ttfMt.II van 20 maart 2009 wllllc u nogwijzen op het volgende: 1. Het niet toepassen van hoor en wederhoor. Enkele jaren geleden15 biJ het CafteteSanerfns loraJnster/lnsen een organlsatlewll~8In8 doorgevoerd waarbij het béstuur van het CSZ werd Ingeperfct en de bevoesdheden hiervan werden overgedragen aande 'JoorzltterCSZ - een parttime functIe - en de directeur. Vanwege het nIet toepassen van hoor en wederhooren deze organlsatlhoijzlilng Is de bestreden rappert,.. vanhet CSZ onvoldoende aetoetst alvorens deze ultgfng en san de staatssecretaris van VWS werd voorgefegd. 2. In de hierboyensenoemde stukkenwordt aanaeaeven dat de Raad van BeSWIJrvan Espr!! bijzonder voortvarend sehandeld heeft:. Hierbij moet worden aangetelcend dat de door ondergetekende vanaf maart 2008gegeven waarschuwingen zoals aanpseven In het bezwaarschrift van 20 maart 2009 door de Raad van Bestuur aanvankeJijk niet werden optewlsd. Eerst 'n oktober 2008werd door de Raad van Bestuur aette ondernomen.Door de moeIDjlcheden rond het herstelplan Ita,., het hIEruit voortvloeiende beoolde hersteleerst In het jaar 2009 worden gerealiseerd. De In de samenvatting gepresenteerde aanvullend. Inkomsten voor Phfladelphia waren reeds In november/december2008 bIJ de Raad van Bestuurbelcend en werken structureel door In2009.
3. ~. ()tlf\I'l'IlIvan~~t ~fI"rlC:feCt'vertIesVllI1 $PZ'n2C01l ten opzlchtevan het door de Raad Vlm .. BeSt-ûuj' voorspelde ven1es van C24 mln. en eigen vermogen van € 0,4 mln. WOrdt door de ja'l'$tl.lklcenJ" aaJWenlljkemate kwantItatJefen kMlItattefBénl!!tt~nfJ~!!Ri"" " ~ · ""w~~="="""_~~"_~'~'_"""""~_~'""__ V""-?_-
_",.__~k.,4$'-V
""'-"";"~'='~"""-"""=·'--='''''-'-~·'-"·~··'' "",_~"_","=...,c~_~.......,~~.__ "_".~"",~,,,._,,_~",,,~_-~"~"~"",Y.'4-
,
~
Hatullfde gekit \lOOf de ocrzann en samensteliing van de f1nanclêl. verlIezen waar het gaat om de explo/tatleop het pbled ven de zo,., enverllezen op het gebied van de huisvesting. Duidelijk is dat de combinatIe vande doorvoertng van de reorganisatie 2008SPI, het nIet invullen van ma In de bearotfng20CS SPZ oppllomen bezu;nl,lngen en de verliezen biJ fIYN hebbenzo,., ,.dragen voor de exploItatIeverlIezen. Doorde aanvullende Inkomsten Isde exploitatie van Philadefphla In enkelvoudige zinnIet verliesgevend seweest. In de jaarrelcenln,ZOO8 SPZ Is een,root aantal voorzienlnBen opgenomen na balansdatum. In aanvul"n, opde In het bezwaarschrift van20 maart 2009opaenomen bezwaren venoek ft u hierbH eveneens het rapport ven het CSZmet 'IOOmoemde ontwi.kelf",en, cijfersen gegevens vanuitdeJaan:locumenten 2008en aanvul/ende documenten en gegevens aan te vul*, en te doen wijzigen Indien dit naar bulten zouwordengebracht. Daar anders op basIs van verkeerdeInformatie - afkoR'l$t1g vaneenrapport van eengezaghebbende overheldsJn.stantJe als het (SZ - ten onrechte eenbeeld ontstaat dat nIet teredlt Is en met een koppellna aan mijn persoon tot schade ~al lelden.
Uiteraard benIk ter zlttlns tot naderebeantwoord/n, vanvragen en het aeven van toelichting bereid, hoogachtend.
drs. T.P.G.Kralt
.........
.,..
