Raadsvergadering d.d. 27 oktober 2015 Agendanr. 13. .
Aan de Raad
No.ZA.15-35727/DV.15-549 , afdeling Middelen en Advies. Sellingen, 15 oktober 2015 Onderwerp: Rapportage n.a.v. amendement Groen Links, CDA en PvdA Inzake maatregelen Ter Apel Op 22 september 2015 heeft uw raad het (gezamenlijk) amendement van Groen Links, CDA en PvdA aangenomen. Het amendement behelst: - de bestemmingsreserve COA-gelden te verlagen met € 40.000,--; - een bestemmingsreserve veiligheid en integratie in te stellen en hierin een bedrag te storten van € 40.000,--; - hieruit een krediet beschikbaar stellen van € 10.000,-- voor maatregelen op korte termijn; - voor de raadscommissie oktober 2015 legt het college van B&W een voorstel voor aan de gemeenteraad op grond waarvan een nader beroep gedaan kan worden op de reserve. Uitgangspunt hierbij zijn de punten zoals opgenomen in onderstaande toelichting. In de toelichting van voornoemde amendement is aangegeven dat het moet gaan om initiatieven die bijdragen tot: - het inzetten van maatregelen die bijdragen aan het verstreken van de veiligheid; - het wegnemen van eventuele gevoelens van onveiligheid; - het behoud en creëren van draagvlak onder de inwoners van onze gemeente; - bevorderen van integratie in de samenleving. In voornoemd amendement zijn als voorbeelden aangedragen: - het instellen van gekwalificeerde beveiligers en/of BOA’s; - het inzetten van gastheren en gastvrouwen, eventueel vanuit een aanvullende rol van het Burger Preventie Team; - aanvullende facilitering van het Burger Preventie Team in hun rol als vrijwillige toezichthouders; - het openstellen van een ontmoetingsruimte waar vluchtelingen en inwoners van de gemeente elkaar kunnen ontmoeten.
-2-
Inloopbijeenkomsten: Om te horen wat er leeft en speelt bij de inwoners van Ter Apel is door de burgemeester een luisterend oor geboden, in de vorm van een drietal inloopbijeenkomsten (d.d. 7, 14 en 26 september 2015). Nagenoeg 80 inwoners, en daarnaast individuele winkeliers, hebben van voornoemde mogelijkheid gebruik gemaakt. Ook de handelsvereniging is een luisterend oor geboden (d.d. 14 september 2015). Hetgeen is ingebracht is divers. Het Opvangcentrum wordt zowel als een verrijking als een bedreiging gezien. Dit laatste blijkt veelal te gaan om een zgn. subjectief gevoel van onveiligheid (grote groepen asielzoekers, geen afstand houden e.d.). Naast het subjectieve gevoel van onveiligheid zijn er ook aspecten aangedragen die door het nemen van maatregelen (grotendeels) kunnen worden opgelost. Deze aspecten zijn uiteengezet in bijgevoegde maatregelenoverzicht. Een aantal aspecten kan direct worden uitgevoerd (is ook uitgevoerd), en een aantal aspecten zal nog verder moeten worden uitgewerkt. Hieronder zal nader op het maatregelenoverzicht worden ingegaan. Overigens zal de burgemeester op 6 november 2015 het gesprek aangaan met de ouderen. Het betreft een themamiddag georganiseerd door de ANBO. Maatregelenoverzicht: De hoge instroom asielzoekers en het tot voor kort hebben van een aanmeldstraat als enige gemeente in Nederland maken dat alle media-aandacht de laatste weken naar het opvangcentrum in Ter Apel is uitgegaan. In de media is Ter Apel niet altijd positief neergezet terwijl Ter Apel dit, gezien de uitzonderlijke samenstelling van het opvangcentrum, in relatie tot de vele werkzaamheden die er vanwege de hoge instroom worden verricht, feitelijk wel verdient. Er is onrust onder inwoners van Ter Apel ontstaan. Er zal er dan ook naar gestreefd moeten worden om rust in Ter Apel te bevorderen. Enerzijds zal het Rijk hiervoor inspanningen leveren -hetgeen inmiddels ook zichtbaar is, t.w. het openen van meerdere aanmeldstraten, aanmeldcentra en (nood)opvangmogelijkheden-, anderzijds zal de gemeente inspanningen moeten leveren. Door het realiseren van de in het bijgevoegde overzicht opgenomen maatregelen, zal er geïnvesteerd worden in een “Gastvrij Ter Apel”. Gastvrij Ter Apel: In “Gastvrij Ter Apel” is het uitgangspunt dat het er veilig is en dat er (nagenoeg) geen gevoelens van onveiligheid zijn. Ondanks politiecijfers en het onlangs ontvangen politierapport die het tegendeel aangeven, ervaart momenteel niet een ieder (zowel winkeliers als inwoners) Ter Apel als veilig. Dit blijkt o.a. uit het feit dat enkele inwoners het Burger Preventie Team Ter Apel (hierna aangehaald als BPT-T) hebben opgericht. Het BPT-T fungeert als extra oren en ogen in Ter Apel. Ze verrichten tot op heden een belangrijke rol in Ter Apel en komen bij voorkomende situaties in actie. Echter in plaats van het inspelen op problematiek aan de achterkant, zou het –om een oplossing voor de langere termijn te garanderen- wenselijk zijn om te anticiperen aan de voorkant. Dit kan door het inzetten van gastheren en gastvrouwen in winkels. Een vriendelijke en behulpzame uitstraling, ten opzichte van het autochtone en het allochtone winkelende publiek, voeren hierbij de boventoon. Daarnaast verdient het de aanbeveling dat zij uitleg gaan geven over (fatsoens)regels zowel bezien vanuit het Nederlands perspectief als vanuit het perspectief van de allochtoon gezien. Naar verwachting zal het vorenstaande een positief effect op de langere termijn hebben. Daarnaast zal er moeten worden geïnvesteerd in een (nog betere) samenwerking tussen
-3-
alle partijen. De gastheren/-vrouwen, politie, Trigion en het BPT-T zullen -waar mogelijk- elkaar versterken dan wel in elkaars verlengde (gaan) opereren. De gastheren zullen in de winkels assisteren en de zgn. VVV-rol op zich nemen. De politie zal zorgdragen voor de handhaving van de rechtsorde, preventie, het opsporen van misdrijven en overtredingen dan dan wel voor het verlenen van hulp aan hen die dat behoeven. Trigion zal de rol van stadswacht vervullen waarbij gastvrijheid wordt gecombineerd met veiligheid. Het BPT-T zal fungeren als extra ogen en oren in het dorp en zal een bijdrage leveren aan de leefbaarheid en veiligheid in Ter Apel. Overigens maakt de Jumbo momenteel reeds gebruik van gastheren (bekostiging Jumbo). De Jumbo heeft hiermee goede ervaringen opgedaan. Dit concept, in combinatie met de nauwe samenwerking, als bedoeld in het vorenstaande, moet ertoe leiden dat het veiligheidsgevoel weer terugkeert, het draagvlak wordt verbeterd en de integratie wordt bevorderd. Er zijn inmiddels volop gesprekken gaande om afspraken te maken over: 1. het zichtbaar zijn van de buurt- en wijkagent en de verhoogde inzet van politie; 2. de inzet van gastheren/gastvrouwen, waar mogelijk tezamen met statushouders, in winkels; 3. het aanpassen van de looproute van Trigion en het meer zichtbaar zijn in het dorp; 4. het oprichten van een centraal meldsysteem (is inmiddels gerealiseerd) waar de betreffende organisaties gebruik van kunnen maken. De nieuwe structuur zal begin januari 2016 worden geëvalueerd. Bij positieve bevinding en voortgang ervan zullen nadere afspraken moeten worden gemaakt over o.a. de kostenverdeling. Vooralsnog wordt voorgesteld om de kosten vanuit het beschikbaar gestelde budget te dragen. Indien de Jumbo dit wenst kan de Jumbo gebruik maken van de gastheren/gastvrouwen en/of statushouders -zoals in het vorenstaande reeds uiteengezet is gezet-, hetgeen een lastenverlichting voor de Jumbo met zich meebrengt. Inzet gastheren/-vrouwen: De gastheren zullen gedurende de openingstijden van de winkels (begin- en eindtijden van de supermarkten aangehouden) worden ingezet, t.w.: - maandag, dinsdag en woensdag van 8.00 uur tot 20.00 uur; - donderdag en vrijdag van 8.00 uur tot 21.00 uur; - zaterdag van 8.00 uur tot 20.00 uur; - zondag van 12.00 uur tot 18.00 uur. BPT-T: Zoals in het vorenstaande reeds uiteen is gezet vervult het BPT-T tot op heden een zichtbare rol.
-4-
Tijdens de inloopbijeenkomsten bleek dat inwoners verschillend tegen deze rol aankijken. Iedereen is het erover eens dat door alle media-aandacht het er niet rustiger op is geworden in Ter Apel. Het BPT-T heeft zich doorontwikkeld van de ogen en oren van Ter Apel naar een soort van beveiliging voor Ter Apel. Dit laatste maakt het juridisch gezien lastig. Het BPT-T handelt feitelijk in strijd met artikel 1 van de Wet Particuliere Beveiligingsorganisaties en Recherchebureaus. De groep goedwillende vrijwilligers kunnen hierdoor persoonlijk door Justis, de screeningsautoriteit, een bestuurlijke boete opgelegd krijgen. Om dit laatste te voorkomen zal het BPT-T de rol van de zgn. “oren en ogen” van Ter Apel, zoals overeengekomen in het convenant, op zich gaan moeten nemen. Ontmoetingscentrum: Uit de inloopbijeenkomsten is veelvuldig naar voren gekomen dat het onbekend zijn met elkaars culturen maakt dat er bij (sommige) inwoners sprake is van een onveilig gevoel. Er kan worden gesteld dat het spreekwoordelijke gezegde “onbekend maakt onbemind” hier van toepassing is. Een resultaat van de inloopbijeenkomsten is een initiatief vanuit de bevolking om een ontmoetingsruimte te realiseren, waar ontmoeting en activiteiten “hand in hand” gaan. Dit initiatief sluit naadloos aan bij het voorliggende amendement, waarin uw raad een ontmoetingscentrum expliciet als voorbeeld heeft aangedragen. Inmiddels ligt er een burgerinitiatief voor het realiseren van een ontmoetingsruimte en zijn wij in afwachting van een bedrijfsplan. Vanuit de gemeente is ingezet om het burgerinitiatief te koppelen aan een professionele (hulp)organisatie, te denken aan Vluchtelingenwerk, Humanitas, Rzijn, waarbij deze laatste, gezien haar bekendheid in onze gemeente een lichte voorkeur geniet, maar een combinatie is eveneens denkbaar. Bekostiging maatregelen: De in het overzicht opgenomen maatregelen zullen niet alleen door de gemeente financieel worden gedragen. Ook het COA, de provincie Groningen, de provincie Drenthe en de politie zullen, voor zover het hun bevoegdheid en verantwoordelijkheid betreft, mee financieren. Er is getracht om deze kosten, waar mogelijk, inzichtelijk te maken. Verhouding maatregelenoverzicht ten opzichte van eerder gemaakte afspraken: In 2010 is het “Masterplan –herontwikkeling opvangcentrum Ter Apel vastgesteld”. In het verlengde hiervan is op 18 mei 2010 met het COA een bestuursovereenkomst vastgesteld, evenals de addenda A en B. Voorts is er een convenant met de politie en COA opgesteld. De bestuursovereenkomst ziet op instemming met een Opvangcentrum in Ter Apel voor 2.000 capaciteitsplaatsen met een looptijd van 30 jaar. De bepalingen van de bestuursovereenkomst zien op het Opvangcentrum, de organisatie in het Opvangcentrum, voorlichting/informatie en overleg, de duur van de overeenkomst en het onderwijs. Daarnaast is een viertal overige bepalingen opgenomen die zien op personeelsbezetting politie, werving van personeel, addendum, geschilbeslechting. Er kan worden gesteld dat het COA voornoemde afspraken is nagekomen, met dien verstande dat: - artikel 14: de werving van personeel uit de gemeente Vlagtwedde een terugkerend aandachtspunt is en blijft. Met het COA zijn aanvullende afspraken, in de vorm van een
-5-
convenant, gemaakt. Er werken momenteel 42 personen uit de gemeente Vlagtwedde bij het COA in een vast dienstverband en 16 personen met een tijdelijk contract. Addendum A ziet op de daadwerkelijke ingebruikname van het Opvangcentrum. In Addendum B zijn de nadere afspraken, voortvloeiende uit voornoemd Masterplan, nader uiteengezet, t.w.: Artikel 1. Het COA draagt de kosten welke voortvloeien uit de aanpassing van de verbindingsweg tussen het opvangcentrum en de Westerstraat te Ter Apel. De noodzakelijke aanpassingen, de termijn waarbinnen, en de wijze waarop e.e.a. wordt gerealiseerd, worden nader overeengekomen tussen de gemeente Vlagtwedde, het COA en de provincie Groningen. Artikel 2. Het COA draagt gedurende de looptijd van de bestuursovereenkomst zorg voor het verwijderen van afval en zwerfvuil op en rond de toegangswegen tot het opvangcentrum. Aanvullend zal het COA op nader overeen te komen plaatsen afvalbakken en/of blikvangers plaatsen. Artikel 3. Op grond van het Programma van Eisen, dat als basis dient voor de realisatie van de beoogde duurzame herontwikkeling van het bestaande opvangcentrum, zal het COA op basis van bestaand beleid zorgdragen voor voldoende internetaansluitingen en voorzieningen gedurende de looptijd van de bestuursovereenkomst. Tijdens de ontwerpfase zal het COA met de gemeente in overleg treden. De gemeente zal de vertaling van het Programma van Eisen in de definitieve ontwerpen nauwlettend volgen. Artikel 4. Met het oog op zowel de gerealiseerde tijdelijke uitbreiding als de beoogde structurele uitbreiding zal het COA in eerste instantie gedurende reeds overeengekomen dagen en tijdstippen de door haar ingehuurde bewakingsen beveiligingsdienst in koppel(s) van twee medewerk(st)ers inzetten ten behoeve van de stadswachtrol in het winkelgebied. Tot en met augustus 2010 zal het gaan om twee koppels. Maatgevend voor nieuwe afspraken ten aanzien van daadwerkelijke bemensing vanaf enig moment, is een zorgvuldige gezamenlijke evaluatie over de dan afgelopen periode. Onafhankelijk van de uitkomsten van de evaluatie zal door het COA in deze nieuwe afspraken in ieder geval een minimale bezetting van twee medewerk(st)ers worden gegarandeerd. De bovengenoemde medewerk(st)ers worden duidelijk geïnstrueerd omtrent taken en bevoegdheden. De medewerk(st)ers zullen in overleg met de regiopolitie worden voorzien van portofoons. Artikel 5. Het COA draagt zorg voor onderwijsvoorzieningen (primair en voortgezet onderwijs) op het opvangcentrum vanaf aanvang van het schooljaar 2010/2011. Een gymlokaal is onderdeel van deze voorzieningen. Het COA zal de gemeente Vlagtwedde ten aanzien van huisvesting van primair onderwijs een huursom in rekening brengen welke niet hoger ligt dan de relevante vergoedingsbestanddelen vanuit de zgn. OHBA-regeling inzake onderwijshuisvestingsbudgetten asielzoekers. Gezien de tijdsplanning zal de gemeente Vlagtwedde zich met inachtneming van zorgvuldigheid, inspannen om het vergunningtraject zodanig in te richten dat tijdige realisatie haalbaar is. Artikel 6. Het COA draagt zorg voor de plaatsing van een stand-alone pin-automaat op het opvangcentrum, en zal de gemeente Vlagtwedde nader informeren over de geplande realisatietermijn. Artikel 7. Het COA faciliteert gedurende de looptijd van de bestuursovereenkomst structureel overleg met belanghebbenden c.q. daartoe in het leven te roepen commissies. In beginsel zal een vergaderfrequentie van twee maanden worden gehanteerd. In overleg met belanghebbenden zal deze vergaderfrequentie in de toekomst kunnen wijzigen. Artikel 8. Ten aanzien van toekomstige bouwactiviteiten zal het COA zich inspannen om werkzaamheden aan te besteden binnen de regio Noord. Dit met inachtneming van wet- en regelgeving, en onder voorbehoud van inpasbaarheid binnen door het COA te maken keuzes op het gebied van samenwerkingsvormen.
-6-
Artikel 9. Het COA zal met betrekking tot overlastsituaties zorgdragen voor een centraal telefoonnummer en emailadres welke 24 uur per dag bereikbaar zal zijn. Tevens zal het COA zorgdragen voor een fysiek loket op het opvangcentrum, bestemd voor mensen die geen gebruik willen/kunnen maken van een telefoonnummer en/of emailadres. Artikel 10 De gemeente en het COA treden in overleg met de verantwoordelijke vervoersmaatschappij met als doel de ervaren overlast van het bushokje aan de Westerstraat te Ter Apel weg te nemen. Artikel 11 De modaliteiten zoals vermeld in het Masterplan worden in stand gehouden, met dien verstande dat per afdeling/groepering niet meer dan 750 opvangplaatsen mogen worden toegewezen. Indien bij het COA de behoefte aanwezig is om meer opvangplaatsen aan een afdeling/groepering toe te wijzen, zal het COA vooraf in overleg treden met de raad van de gemeente Vlagtwedde. Artikel 12 De diverse afspraken tussen het COA en de gemeente worden op gezette tijden geëvalueerd. De uitkomsten hiervan, alsmede de verslaglegging van de diverse overleggroepen (waaronder het overlegcomité van omwonenden) worden beschikbaar gesteld aan de raad van de gemeente Vlagtwedde.
Ten aanzien van het vorenstaande kan worden gesteld dat het COA deze afspraken tot op heden is nagekomen, met dien verstande: - artikel 2: tot de forse instroom van dit jaar heeft het COA zich aan de “opruimplicht” kunnen houden en gehouden. Deze (onverwachte) forse instroom maakt echter dat de door het COA genomen maatregelen, ten aanzien van zwerfvuil, niet meer afdoende zijn. Tijdens de inloopbijeenkomsten is dit ook door inwoners aangedragen. Om dit vuilprobleem niet af te wentelen op de omwonenden van met name de Westerstraat, neemt de buitendienst deze opruimplicht tijdelijk waar. Hierdoor wordt het COA in de gelegenheid gesteld om doeltreffender maatregelen te kunnen nemen. Uiteraard heeft het COA zich bereid verklaard om deze kosten op zich te nemen. Het convenant van 18 mei 2010 (tussen gemeente, COA en politie) ziet op verplichtingen van de convenantpartijen, nakoming, de mogelijkheid van nadere afspraken, toetreding door een andere organisatie, looptijd, geschilbeslechting en beëindiging opzegging. Ingediende initiatieven: Naar aanleiding van de vele media-aandacht voor het Opvangcentrum Ter Apel zijn er veelvuldig initiatieven –door zowel particulieren als commerciële bedrijven- ingediend. Deze initiatieven variëren van verwijsborden tot openbare oplaadpunten voor mobiele telefoons. Waar mogelijk zijn de initiatieven in het maatregelenoverzicht meegenomen. Samengevat: - alle media-aandacht heeft Ter Apel, ten onrechte, niet altijd goed gedaan; - het is belangrijk dat de rust wordt bevorderd en gewaarborgd in Ter Apel; - dit kan worden bewerkstelligd door de instroom te (blijven) verdelen onder de overige aanmeldstraten in Nederland (zoals momenteel plaatsvindt); - door het inzetten van gastheren en gastvrouwen, tezamen met statushouders, in winkels; - door daarnaast inzet te plegen van politie en de Trigionmedewerkers in het openbaar gebied, in combinatie met het BPT-T als “ogen en oren” van Ter Apel; -de nieuwe structuur, zoals hiervoor reeds uiteen is gezet, zal begin januari 2016 worden
-7-
geëvalueerd. Bij positieve bevinding en voortgang ervan zullen nadere afspraken moeten worden gemaakt over o.a. de kostenverdeling (gezamenlijke verantwoordelijkheid COA/gemeente/handelsvereniging?); -het COA de tot nu gemaakte afspraken, voortvloeiende uit het Masterplan, bestuursovereenkomst, addendum A en B, convenant politie, tot op heden is nagekomen, onder aanvullingen van de op pagina 4 (werving personeel) en pagina 5 (zwerfvuil) gemaakte opmerkingen. Gelet op hetgeen hiervoor is aangegeven vragen wij u om het krediet ad € 30.000,--, uit de bestemmingsreserve Veiligheid en Integratie, beschikbaar te stellen voor de volgende maatregelen (zie ook bijgevoegd maatregelenoverzicht): - 9a. inzet gastheer/gastvrouw (tezamen met statushouders) in het kader van “Gastvrij Ter Apel”; - 9b. faciliteren zichtbaarheid gastheer/gastvrouw - 10a. nader onderzoek Trigion (looproute/meer zichtbaar zijn in Ter Apel) - 18a. schoonmaak welkomstwinkel - 18b. gedeeltelijke herstelwerkzaamheden hekwerk Westermarke - 19. Startkapitaal ontmoetingscentrum - post onvoorzien. Burgemeester en wethouders van Vlagtwedde,
L.A.M. Kompier, burgemeester
J.M. de Vos, secretaris
-8-
No. 13.
.
De raad van de gemeente Vlagtwedde; op voorstel van Burgemeester en Wethouders d.d. 15 oktober 2015, no.ZA.15-35727/DV.15-549 , afdeling Middelen en Advies; gelezen het amendement van Groen Links, CDA en PvdA van 22 september 2015: - de bestemmingsreserve COA-gelden te verlagen met € 40.000,--; - een bestemmingsreserve veiligheid en integratie in te stellen en hierin een bedrag te storten van € 40.000,--; - hieruit een krediet beschikbaar stellen van € 10.000,-- voor maatregelen op korte termijn; - voor de raadscommissie oktober 2015 legt het college van B&W een voorstel voor aan de gemeenteraad op grond waarvan een nader beroep gedaan kan worden op de reserve. Uitgangspunt hierbij zijn de punten zoals opgenomen in onderstaande toelichting; besluit: 1. het krediet ad € 30.000,--, uit de bestemmingsreserve Veiligheid en Integratie, voor de voorgestelde maatregelen beschikbaar te stellen. Aldus besloten in de openbare vergadering van 27 oktober 2015. De raad voornoemd,
mevrouw L.A.M. Kompier, voorzitter
de heer H.R. Kastermans, griffier
