Ondernemen in de nieuwe wildernis Waar zorg en welzijn samen komen. Beleidsplan 2014
1 Inleiding Als nieuwe bestuurder heb ik de laatste maanden van 2013 kennis mogen maken met Woonzorg Flevoland en ik ben getroffen door de gezonde organisatie die ik aantref. De visie dat het welbevinden van de cliënten voorop staat in de keuzes die we als professionals maken, heb ik vol overtuiging omarmd. En dat wij, medewerkers, mantelzorgers en vrijwilligers van Woonzorg Flevoland, daar dagelijks SAMEN aan werken beschouw ik als een voorrecht. Kortom, ik heb er SCHIK in. Tegelijkertijd ben ik me bewust van de uitdaging waarvoor we staan. Want de transformatie van de huidige ‘verzorgingsstaat’ naar ‘participatie samenleving’ zoals de overheid het huidige kabinetsbeleid aanduidt, heeft grote gevolgen voor de zorg. De AWBZ wordt teruggebracht tot zijn oorspronkelijke kern: langdurige, onverzekerbare zorg. Met de blik gericht op een grotere eigen verantwoordelijkheid regie van de Nederlandse burger zijn er de afgelopen periode stelselwijzigingen en hervormingen in de zorg aangekondigd en op onderdelen ook al uitgevoerd. In hoofdlijnen betekenen deze stelselwijzigingen een verschuiving van: - recht op zorg van de burger naar compensatieplicht van de overheid, van intramurale naar extramurale zorg en – van zorg naar welzijn. Met de maatregelen wordt aangesloten bij de trend die in de afgelopen jaren al langer zichtbaar is; cliënten blijven langer thuis wonen en de cliënten die wel naar een AWBZ-instelling gaan, hebben gemiddeld een zwaardere zorgvraag. Met de extramuralisering van de lichtere zorgzwaartepakketten wordt bevorderd dat er een meer gevarieerd extramuraal woon- en zorgaanbod zal gaan ontstaan. Hoe staan we er, eind 2013, voor als Woonzorg Flevoland? We hebben tot nu toe adequaat geanticipeerd op alle veranderingen. En met succes is gebleken. Zo hebben we ons tijdig omgevormd van een verzorgingshuis naar een verpleeghuis, waardoor de gevolgen van de extramuralisering van de groep met een ZZP 1 en 2 ons, in tegenstelling tot veel verzorgingshuizen in Nederland, niet raken. We hebben onze zorg- en dienstverlening op een kwalitatief hoog niveau staan en maken daarbij gebruik van de modernste inzichten en technieken. Dit vertaalt zich in een aantal hoogstaande kwaliteitskeurmerken die wij dragen. We hebben ons behandelteam en VTH- team geprofessionaliseerd, waardoor we nu een stevige voet kunnen zetten in de eerstelijnsgezondheidszorg en de thuiszorgmarkt. Ook zijn we daardoor goed ingericht voor zwaardere intramurale zorg en kunnen we ons als specialist voor geriatrische intra- en extramurale behandeling goed positioneren. Onze gebouwen zijn ge-upgrade waardoor we mooie appartementen kunnen bieden en onze thuiszorgteams zijn zich qua werkwijze zodanig aan het hervormen dat zij goed kunnen aansluiten op de sociale wijkteams en de thuiswonende cliënten met een complexere zorgvraag. Verder staan we er financieel gezond voor en hebben we een buffer voor moeilijke tijden. Een mooie uitgangspositie voor alles wat er op ons af komt! Want in 2014 zal een aantal ingrijpende stelselwijzigingen zijn definitieve beslag krijgen. Voor ons zal 2014 dan ook in het teken staan van een stevige strategische verkenning van onze positie in het werkveld en van een scherpe oriëntatie op de toekomst. Waar willen we over een aantal jaren staan en wie willen we dan zijn? Welke diensten en producten zijn daarbij belangrijk en met wie willen we daarin samenwerken? Naast het bewaken van de kwaliteit van zorg zullen we keuzes moeten durven maken.
Woonzorg Flevoland - Beleidsplan 2014
2
De samenwerking met partijen die tot nu toe verder van ons af stonden, wordt steeds belangrijker. Bijvoorbeeld de zorgverzekeraar, huisartsen, ziekenhuis en andere zorg- en welzijnsorganisaties. Ook zullen we nadenken over nieuwe vormen van dienstverlening. Bestaande (AWBZ) budgetten worden krapper of verdwijnen mogelijk zelfs. Meer doen van hetzelfde is geen optie. Als we onze huidige omvang willen handhaven, zullen we nieuwe wegen moeten verkennen en nieuwe producten en dienstverlening ontwikkelen. Maar hoe dan ook, we gaan zeker geen makkelijke tijden tegemoet en het zal aankomen op onze veerkracht, ondernemingslust en befaamde eigenzinnigheid! Juist nu kunnen we het verschil maken. Even terug naar de titel van dit Beleidsplan 2014: ‘Ondernemen in de nieuwe wildernis’. Natuurlijk doel ik hier op het natuurgebied de Oostvaardersplassen, maar ook op het werkveld van Woonzorg Flevoland. Zoals De Nieuwe Wildernis ruim veertig jaar geleden is teruggegeven aan de natuur waarin slechts de sterksten overleven, zo heeft onze wereld van zorg en welzijn te maken met een terugtredende overheid en is zorg niet meer een vanzelfsprekend recht voor mensen. Ik heb er echter meer dan het volste vertrouwen in dat wij, Woonzorg Flevoland, met de passie en ondernemingslust die ons eigen is, goed in staat zijn om te overleven in deze nieuwe wildernis en dat ons een mooie en uitdagende toekomst te wachten staat. Lelystad, januari 2014 John Bos, Raad van Bestuur Woonzorg Flevoland
Woonzorg Flevoland - Beleidsplan 2014
3
2
Visie
Woonzorg Flevoland is een eigenzinnige en innovatieve organisatie met een heldere en eigentijdse visie op zorg en welbevinden. Het welbevinden van onze cliënten staat centraal in ons handelen en zaken als verzorging, verpleging, behandeling, maar ook huisvesting, activiteiten, sociale contacten, respect en lekker eten zien wij als middelen om dit “welbevinden” te bevorderen en niet als doel op zich. Daarbij hebben wij groot respect voor de autonomie van onze cliënten. Wij zijn geen doorsnee zorginstelling, maar maken het verschil voor onze cliënten. We zien slechts mogelijkheden, geen beperkingen. We geven onze enthousiaste medewerkers daarvoor de ruimte en treden desnoods buiten de gebaande paden. We zorgen voor een leuke en uitdagende werkplek om onze medewerkers te stimuleren. De volgende kernwaarden worden door ons uitgedragen:
Samen Creatief Huiselijk (thuisvoelen) Integer Kleinschalig (dichtbij)
De beginletters van deze kernwaarden vormen het woord SCHIK: wij hebben SCHIK in ons werk en met elkaar! In 2014 houden wij onze visie en kernwaarden levendig door er in de werkoverleggen en tijdens functionerings- en sollicitatiegesprekken door middel van in 2013 ontwikkelde richtlijnen/handvatten aandacht aan te besteden.
Woonzorg Flevoland - Beleidsplan 2014
4
3
Zorg
3.1 Het zorgproces In 2014 zullen we net als in voorgaande jaren aandacht blijven geven aan de zorgleefplansystematiek. De Inspectie voor de Gezondheidszorg zal zich in haar bezoeken richten op de onderwerpen beweging en mondverzorging. Deze onderwerpen zullen dan ook worden opgenomen in het zorgleefplan in de eerste helft van 2014. Het zwemmen met en door ouderen, het floaten en het fietslabyrint zijn activiteiten die de aandacht voor het meer en beter bewegen van onze cliënten ondersteunen. Het domein mentaal welbevinden en participatie krijgt meer aandacht als integraal onderdeel van het totale zorgleefplan. Verder starten we een project ‘Zingeving’ dat als doel heeft medewerkers én bewoners handvatten aan te reiken om het proces van zingeving in iemands leven positief te beïnvloeden. 3.2 Mantelzorg De versterking van de samenwerking met mantelzorgers in zowel de intra- als extramurale zorg vinden we een belangrijke ontwikkeling. Mantelzorgers kennen de behoeften van onze cliënten immers als geen ander en kunnen werkzaamheden van de zorgmedewerkers overnemen, zodat er meer tijd overblijft voor andere zorgtaken. Wij geloven er in dat een verantwoorde en uitgebalanceerde inzet van de mantelzorger een positief effect heeft op het welzijn van de cliënt. In 2013 is in dit kader met scholing, een stappenplan en coaching gewerkt aan bewustwording. 2014 zal in het teken staan van het toepassen van de opgedane kennis en vaardigheden. 3.3 AWBZ De Wet Langdurige Zorg gaat per 1 januari 2015 de huidige AWBZ vervangen. Het kabinet werkt nog aan de vormgeving daarvan. De wet moet de kwaliteit van leven garanderen voor ouderen en gehandicapten die veel zorg nodig hebben. In 2014 gaan we deze ontwikkelingen op de voet volgen en hier adequaat op anticiperen.
Woonzorg Flevoland - Beleidsplan 2014
5
4
Extramuraal
4.1 Wijkverpleging en persoonlijke verzorging De AWBZ-functies Verpleging Thuis en Persoonlijke Verzorging zullen per 1 januari 2015 worden overgeheveld naar de Zorgverzekeringswet. We zullen deze ontwikkelingen nauw volgen en onze positie en koers hierbij uit gaan zetten. 4.2 WMO Per 1 januari 2015 zullen naar verwachting de AWBZ-functies Begeleiding Groep en individueel (dagbesteding) incl. Vervoer en respijtzorg overgeheveld worden naar de WMO. Dit zal gepaard gaan met forse budgetkortingen. Tegelijkertijd is er een herziene WMO in ontwikkeling. In 2013 heeft de gemeente Lelystad in samenspraak met zorg- en welzijnsorganisaties kaders ontwikkeld voor de uitvoering van de WMO. Deze zullen in 2014 in samenspraak met zorg- en welzijnsorganisaties nader worden uitgewerkt. Ook met betrekking tot de huishoudelijke ondersteuning zullen we in 2014 de gemeentelijke ontwikkelingen nauw volgen. Hoewel de aanbesteding van 2013 ook voor 2014 van kracht blijft, zullen de aangekondigde (forse) kortingen (40%) voor het budget van 2015 onvermijdelijk tot grote veranderingen gaan leiden. Op dit moment zijn er landelijk verschillende denkrichtingen met betrekking tot de toekomst van de huishoudelijke ondersteuning waarbij ook opties als de terugkeer van de alfahulp en de inzet van schoonmaakbedrijven genoemd worden.
4.3 Ondernemende teams In 2013 zijn we begonnen met een pilot van een ondernemend wijkteam dat vraaggerichte zorg levert in Lelystad. In 2014 willen we de huidige thuiszorgteams omvormen tot 6 ondernemende wijkteams die geografisch aangesloten zijn op de sociale wijkteams van de gemeente. Naast de zelfsturende wijkteams hebben we een PG+-team dat een multidisciplinair team is dat verzorging, verpleging, consultatie, huishoudelijke verzorging, dagverzorging/dagbehandeling biedt aan de nog thuis wonende mensen met een vorm van dementie en hun families in Lelystad. 2014 zal voor dit team in het teken staan van door ontwikkelen en verdere inbedding in het zorg- en welzijnsaanbod in Lelystad.
4.4 ICT-toepassingen In 2014 starten we het pilotproject Beeldbellen. In het project krijgen 8 á 10 cliënten gedurende een jaar een beeldverbinding met de thuiszorg van Woonzorg Flevoland. Deze cliënten kunnen gepland en ongepland contact opnemen met de Thuiszorg, of vice versa, voor vragen, coaching of instructie van medicijninname, aantrekken van steunkousen, het doen van oefeningen of het injecteren van insuline. In 2014 verrichten we samen met het Medisch Coördinatie Centrum (MCC) Flevoland een pilot om de voor- en nadelen van het gebruik van een elektrische steunkousaantrekker te testen.
Woonzorg Flevoland - Beleidsplan 2014
6
4.5 Dagverzorging/behandeling Zoals eerder geschetst is de toekomst van onze huidige dagverzorging onduidelijk vanwege de overheveling van deze functie naar de WMO en de forse budgetkorting waarmee dit gepaard gaat. Duidelijk is dat we met onze dagbestedingsactiviteiten meer willen gaan aansluiten bij de wijk en de sociale wijkteams en meer integraal gaan werken. In de Uiterton is eind 2013 al een eerste stap gezet naar het ‘ontschotten’ van de groepen dagverzorging en groepsverzorging en is gestart met koffie-inloopochtenden voor mensen uit de wijk.
4.6 Vervoer In 2014 zullen we met de gemeente Lelystad en Welzijn Lelystad bezien hoe wij onze huidige vervoersvoorziening kunnen behouden. Sinds de vervoerskosten voor de cliënten van de dagverzorging geminimaliseerd zijn, bekostigen wij onze vervoersvoorziening deels uit eigen middelen. Onze vervoersvoorziening wordt ingezet voor ouderen in heel Lelystad.
Woonzorg Flevoland - Beleidsplan 2014
7
5
Intramuraal
5.1 Algemeen De cliënten binnen onze locaties hebben in toenemende mate zwaardere zorg nodig. De lichtere zorgzwaartepakketten (ZZP 1-3) komen al nauwelijks meer voor. Zwaardere zorg omvat tegelijkertijd de behoefte aan multidisciplinaire behandeling. De mogelijke groei in behandelplaatsen wordt echter begrensd door de budgetkortingen die zijn ingevoerd. In het kort gezegd: ‘we moeten hetzelfde doen voor minder geld’. In 2014 zullen we kijken, hoe, met behoud van ‘zoveel mogelijk handen aan het bed’, de uitgaven kunnen worden beperkt terwijl tegelijkertijd onze cliënten de zorg en behandeling krijgen die zij nodig hebben. Maar Woonzorg Flevoland zou Woonzorg Flevoland niet zijn als we, naast voornoemde reactieve benadering, ook niet naar creatieve mogelijkheden zouden zoeken zoals het scheiden van wonen en zorg of het ontwikkelen van nieuwe diensten. De trend dat ouderen zolang mogelijk thuis blijven wonen, zal naar verwachting consequenties hebben voor het aanbod op onze afdelingen kortdurend verblijf en crisisopvang. Thuiswonen kan immers zijn grenzen hebben in complexe situaties zoals bij toenemende psychogeriatrische aandoeningen. Hierop anticiperend zullen we de mogelijkheden onderzoeken voor het uitbreiden van de plaatsen respijtzorg en zogenaamde huisartsenbedden. De locaties hebben een belangrijke taak in de wijk. Zelfstandig wonende ouderen zijn van harte welkom in het restaurant en bij welzijnsactiviteiten. Daarnaast worden vanuit de Hanzeborg warme maaltijden aan huis gebracht. Deze dienstverlening is voor vele ouderen een belangrijke voorwaarde om zelfstandig te kunnen wonen. Ook in 2014 zullen we ons aanbod ten behoeve van de wijk blijven ontwikkelen. 5.2 Behandelteam Het behandelteam zal zich naast de dagelijkse multidisciplinaire zorg en behandeling voor ouderen met somatische en psychogeriatrische problematiek verder ontwikkelen in het behandelen van specifieke ziektes zoals COPD. Eerstelijns fysiotherapie en ergotherapie worden inmiddels aangeboden en de extramurale behandeling, consultatie en cslm (continu, systematische en langdurige multidisciplinaire) zorg, wordt vanuit de AWBZ nader vormgegeven en zo nodig uitgebreid. Verder is het behandelteam bezig met de implementatie van de PDL-methodiek, bestaande uit een complex van handelingen, voorzieningen en maatregelen dat bijdraagt aan optimale begeleiding, verzorging of verpleging van 'passieve' patiënten.
Woonzorg Flevoland - Beleidsplan 2014
8
5.3 VTH-team Het verpleegkundigen team heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een specialistisch team. Dit zo geheten VTH-team is vanaf 2014 werkzaam in heel Lelystad en biedt hoog complexe technische zorg thuis. Daarnaast draagt zij bij aan de benodigde deskundigheidsbevordering van onze intra- en extramurale teams. Ook huisartsen kunnen dit VTH-team consulteren of inzetten voor gespecialiseerde handelingen. Hiermee anticiperen wij op de steeds zwaardere en complexere zorgvraag thuis en in de intramurale setting.
5.4 Vergeten Landleven In Vergeten Landleven willen wij mensen met dementie een thuis bieden in een kleinschalige woonvorm in een landelijke omgeving, waar zij veel ruimte en mogelijkheden hebben om te genieten van het landleven. Met Vergeten Landleven gaan we in op de behoefte van mensen aan een alternatief voor traditioneel intramurale psychogeriatrische zorg met name voor de groep jong-dementerenden. Eind 2014 willen we de deuren van Vergeten Landleven openen.
5.5 De Bolder De Bolder heeft 36 plaatsen, waarvan 18 plaatsen door Woonzorg Flevoland worden bezet en 18 door cliënten van Kwintes. De ZZP GGZc indicaties gaan per 1 januari 2015 over naar de WMO. In 2014 zullen we in samenwerking met Kwintes bezien hoe we hier mee omgaan. Verder zal de Bolder haar bekendheid in de regio verder vergroten.
Woonzorg Flevoland - Beleidsplan 2014
9
6
Staf- en ondersteunende diensten
De ondersteunende diensten hebben voor 2014 de volgende beleidsprioriteiten geformuleerd:
Versterken van de externe profilering van Woonzorg Flevoland door een uitgekiend communicatie&PR-programma.
Het ontwikkelen van een huisvestingsplan voor de korte en middellange termijn.
Oriënteren op het toekomstig medewerkersprofiel om te anticiperen op de eisen die de veranderingen in de gezondheidszorg vragen van zorgmedewerkers.
Inzet op daling van het ziekteverzuimpercentage onder andere door preventief gezondheidsbeleid.
Het behouden van ons Gouden Prezo kwaliteitskeurmerk en het Waarborgzegel Fixatievrije Zorg.
Woonzorg Flevoland - Beleidsplan 2014
10