Ondernemen in de Zorg

Ondernemen in de Zorg

Ondernemen in de Zorg

1

Ondernemen in de zorg

Voorwoord Ondernemen in de Zorg Zelfstandig ondernemers zonder personeel die behoefte hebben aan advies, een breed netwerk en collectieve voorzieningen vinden in FNV Zelfstandigen een partner die gezond ondernemerschap stimuleert. Wij stimuleren gezond ondernemerschap in alle facetten van de bedrijfsvoering. Hierdoor kunnen zelfstandig ondernemers hun bedrijf zelf inrichten, werken tegen marktconforme tarieven en een basis creëren waar ze op terug kunnen vallen in moeilijke tijden. Bovendien zet FNV Zelfstandigen zich in voor collectieve voorzieningen die aansluiten bij de wensen en behoeften van zelfstandig ondernemers. Door goede afspraken te maken met overheidsinstanties en andere externe partijen draagt FNV Zelfstandigen bij aan weten regelgeving die de positie van zelfstandig ondernemers versterkt. Naast het faciliteren en stimuleren van een platform waar zelfstandig ondernemers elkaar ontmoeten en hun netwerk uitbouwen, kunnen zij ook terecht op individueel niveau voor juridisch advies en incasso. FNV Zelfstandigen zet zich ook in voor de zelfstandige zorg ondernemer. Vakmensen die met passie voor het verlenen van zorg dagelijks aan het werk zijn en steeds belangrijker worden voor het verlenen van kwalitatieve zorg. Ondernemen in de Zorg is speciaal voor deze groep ondernemers geschreven. Het geeft handvatten om gezond ondernemerschap in de zorg vorm te geven. Ondernemen is leren. Veel succes met ondernemen in de zorg! FNV Zelfstandigen

Ondernemen in de Zorg Uitgave Vormgeving Drukwerk

FNV Zelfstandigen Ida Rouwenhorst, Amsterdam Weemen, Haps © FNV Zelfstandigen. Bezoek de website van FNV Zelfstandigen en blijf goed geïnformeerd: www.fnvzzp.nl.

FNV Zelfstandigen is een partner voor zelfstandig ondernemers zonder personeel die behoefte hebben aan advies, een breed netwerk en collectieve voorzieningen. FNV Zelfstandigen wil gezond ondernemerschap stimuleren in alle facetten van de bedrijfsvoering. Hierdoor kunnen zelfstandig ondernemers hun bedrijf zelf inrichten, werken tegen marktconforme tarieven en een basis creëren waar ze op terug kunnen vallen in moeilijke tijden. Bovendien zet FNV Zelfstandigen zich in voor collectieve voorzieningen die aansluiten bij de wensen en behoeften van zelfstandig ondernemers. Door goede afspraken te maken met overheidsinstanties en andere externe partijen draagt FNV Zelfstandigen bij aan weten regelgeving die de positie van zelfstandig ondernemers versterkt. Naast het faciliteren en stimuleren van een platform waar zelfstandig ondernemers elkaar ontmoeten en hun netwerk uitbouwen, kunnen zelfstandig ondernemers ook terecht op individueel niveau voor juridisch advies en incasso. FNV Zelfstandigen is een zelfstandige vereniging zonder winstoogmerk met ruim 14.000 leden en richt zich op de sectoren diensten, groen, handel, ICT, industrie, vervoer en zorg. Meer informatie is te vinden op www.fnvzzp.nl.

FNV ZELFSTANDIGEN IN: DIENSTEN | GROEN | HANDEL | ICT | INDUSTRIE | VERVOER | ZORG

Inhoud Voorwoord Inleiding

6

1

Trends

7

2

Starten als zorgondernemer Eerste fase: Is starten iets voor mij? Kijk naar uzelf Tweede fase: Ken uw markt Derde fase: Kies de juiste vorm Vierde fase: Formuleer een ondernemingsplan Vijfde fase: Verzamel informatie en advies Zesde fase: Neem beslissingen en regel dit Start: Ga aan de slag

10 10 11 15 17 17 17 18

3

Wat is ondernemerschap Wanneer ben ik werknemer? Wanneer ben ik ondernemer? De VAR Het VAR-formulier Werken via een bemiddelingsbureau

19 19 20 21 22 27

4

Toezicht en regels in de zorg

30

5

Contracten en meer Overeenkomsten sluiten Algemene voorwaarden

35 35 38

6

Wie betaalt de rekening? Factureren Zorgen dat facturen betaald worden De stappen Incassoservice Administratie

41 44 45 46 47 47

7

Tarief en inkomenszekerheid

50

Inleiding De zorgsector is een belangrijke en grote sector in de Nederlandse economie. In de zorgsector als geheel werken ongeveer 1,2 miljoen mensen (2010). Daarnaast zijn 2,5 miljoen mensen als vrijwilliger of mantelzorger actief. De sector als geheel is goed voor 10% van het bruto nationaal product. Als een van de weinige sectoren in de economie groeit de sector gemiddeld met 2,5% per jaar. Tot halverwege deze eeuw zal deze groei blijven aanhouden, mede als gevolg van de vergrijzing. In de sector is grote behoefte aan flexibiliteit. Er is ruimte voor zelfstandig ondernemende vakspecialisten en er liggen veel kansen. Maar de markt is complex. Er zijn nogal wat zaken die het ingewikkeld maken voor een nieuwe zelfstandig ondernemer om de kansen goed in te schatten en met succes op de markt te opereren. Deze publicatie geeft tips voor een goede start en gezond ondernemerschap in de zorg. U krijgt inzicht in de regels waar u mee te maken heeft als ondernemer. En u vindt alle informatie die u nodig heeft om goede afspraken te maken met opdrachtgevers. Onze ervaring is dat ondernemers zoveel informatie over zich heen kkrijgen dat ze door de bomen het bos niet meer zien. We hebben gekozen g voor een compact en handzaam formaat met alle noodzakelijk informatie. noodzakel Begin bij hhet belangrijkste en ontwikkel stap voor stap uw kennis, vaardigheden en inzicht als ondernemer. vaardighe

6


1

Trends De zorgsector is een complexe sector omdat er tussen de zorgaanbieder en de zorgvrager allerlei andere partijen een rol spelen. Allereerst is dat de overheid en politiek, maar ook zorgverzekeraars, organisaties van zorgaanbieders, patiëntenorganisaties en lokale overheden spelen een rol. Dan zijn er nog verschillende doorverwijsrelaties en -situaties. De zorg is relevant voor ons allemaal en we hebben er allemaal mee te maken.

Zorgvraag neemt toe De zorgvraag neemt de komende jaren toe. Dit komt deels door de vergrijzing, de groep ouderen neemt toe en aan het eind van hun leven hebben mensen meer zorg nodig. Ook neemt de groep mensen die vrijwillig zorg kunnen verlenen aan familieleden en bekenden af.

7

De verwachte groei in de zorgsector zet druk op de overheid en roept vragen op. Blijven de uitgaven beheersbaar? Wie moet wat doen? Kan dat ook iemand anders zijn? Waar moet dat gebeuren? Hoe kunnen we de kwaliteit bewaken? De sector heeft voortdurend te maken met nieuw beleid.

Vraaggestuurde zorg Als maatschappij vinden we het steeds belangrijker dat zorg aansluit bij de behoefte van mensen. We willen meebeslissen over behandelingen en zorg en willen zelf mee beoordelen of we tevreden zijn over de kwaliteit van de zorg die voorhanden is. We willen zorg die aansluit bij onze eigen agenda. We willen ondersteuning op punten waar we dat zelf nodig vinden.

Marktwerking De zorgsector zit midden in een ontwikkeling waarin de overheid op allerlei manieren heeft ingezet op verbetering van effectiviteit en efficiency door het invoeren van marktwerking. De vrijheid van de markt is stevig begrensd door toezicht op de kwaliteit van de zorg en door vastgestelde tarieven en vergoedingen. De zorgvrager heeft veel vertegenwoordigers: overheid, patiëntenorganisaties en verzekeraars, maar zelf shoppen in deze sector is erg ingewikkeld. Ondernemerschap in de zorgsector vraagt veel inzicht in regels en systemen.

Professionals worden ondernemer In alle sectoren gaan professionals massaal over naar het zelfstandig ondernemerschap. De vrije beroepsgroepen van oudsher zijn tegenwoordig ingeschreven in de Kamer van Koophandel, maar er zijn veel nieuwe beroepsgroepen die het ook aantrekkelijk vinden om ‘voor zichzelf’ te beginnen. Flexibiliteit, vrijheid en zelfstandigheid in het uitoefenen van vak of beroep oefent op velen een grotere aantrekkingskracht uit dan de zekerheid van de vaste baan in dienst van een organisatie. Ondernemerschap is populair en het is gemakkelijker dan ooit om een bedrijf te starten.

Talent voor ondernemerschap? Al deze trends bij elkaar maken dat velen zich oriënteren op het ondernemerschap in de zorg. Heeft u talent voor ondernemerschap en beschikt u over het enthousiasme om dit talent verder te ontwikkelen dan kan deze stap u zeker persoonlijk en financieel

8


succes brengen. Maak een weloverwogen keuze, breng de risico’s in kaart en weeg de voor- en nadelen zorgvuldig.

In een onderzoek heeft FNV Zelfstandigen ondernemers in de zorg gevraagd welke kansen zij zien en welke drempels zij ervaren. Zij noemen als kansen s -EERKWALITEITBIEDENnMEERINSPELENOP vragen van cliënt s :ORGOPMAATLEVEREN s $EKWALITEITVANJEVAKGEBIEDSTEVIGNEERZETTEN s )NSPRINGENWAARGROTEREINSTELLINGEN@GATEN laten vallen Zij noemen als drempels s (ETBELEID ZOALSHETBEVRIEZENVAN0'" aanvragen in 2010 s !FHANKELIJKHEIDVANINDICATIESTELLINGENVANHET zorgkantoor s !FHANKELIJKHEIDVANREGELSRONDVERGOEDINGEN van verzekeraars s $EGROTEROLVANHET")' REGISTER DITWERPT drempels op voor nieuwe vormen van zorg en hulp s xENMAAKTALTERNATIEVEHULPENBEHANDELINGEN extra duur door btw.

9

2

Starten als zorgondernemer In dit hoofdstuk bespreken we het proces voorafgaand aan het start als zorgondernemer. Er is nog niet meer dan een idee in uw hoofd. We geven aan wat u allemaal kunt onderzoeken en op welke vragen u een antwoord moet vinden. Begin bij uzelf: ben ik geschikt om ondernemer te zijn? Onderzoek vervolgens uw doelgroep, product en markt en tot slot kunt u aan de slag gaan met het uitzoeken van alle praktische zaken, zoals een bankrekening en verzekeringen. Uiteindelijk is er dan de feitelijke start. Het is belangrijk om u te realiseren dat ondernemen een groeiproces is. Gaandeweg zult u steeds meer bijleren. Ondernemen gaat met vallen en opstaan en misschien maakt u fouten, dat is niet erg. Deze gids helpt u veel voorkomende fouten te voorkomen.

Ondernemen is een groeiproces

Eerste fase

Is starten iets voor mij? Kijk naar uzelf Veel ondernemers in de zorg beginnen vanuit de invalshoek dat zij zelf betere zorg kunnen leveren met minder bureaucratie dan de reguliere grote instellingen. Dat is op zich een goede motivatie. Maar een goede zorgprofessional die luistert naar de wensen van cliënten is nog geen goede ondernemer. Daarvoor zijn extra eigenschappen nodig. Kies bewust en positief voor het ondernemerschap en houdt rekening met alles wat daarbij komt kijken. Als een onweerstaanbaar enthousiasme voor het ondernemen u drijft, maakt u meer kans dat het zelfstandig ondernemen succesvol wordt. Starten vanuit een negatieve motivatie, ‘ik ben uitgekeken op mijn baan’, is geen goed uitgangspunt.

s s s s s

10

Om te toetsen of u over de juiste ondernemerseigenschappen beschikt kunt u uzelf de volgende vragen stellen: Kan ik zelfstandig werken? Ben ik een ondernemend type, een doorzetter? Laat ik mij niet uit het veld slaan door veranderende regels die op mij afkomen? Heb ik de nodige kennis en kunde, liefde voor mijn vak en kan ik die blijven ontwikkelen? Kan ik samenwerken met anderen? Kan ik luisteren en leren van reacties van anderen? Kan ik tegen de ondernemersrisico’s zoals onzekere inkomsten?


Vraag aan een aantal mensen om u heen wat zij van u als ondernemer vinden. Zoek andere ondernemers op en vraag naar hun ervaringen. Vinden zij het lastig om aan opdrachten te komen? Wat zijn voor hen de mooie kanten van het ondernemersvak en wat zijn de nadelen? Maak een lijstje van de voor- en nadelen van het ondernemerschap. Maak tot slot een lijstje met uw sterke en zwakke kanten. Sterke kanten kunt u koesteren en verder ontwikkelen. Zwakke kanten kunt u misschien met een cursus of advies verbeteren.

Tweede fase

Ken uw markt Als u geschikt bent voor het ondernemerschap, is de volgende logische stap dat u zich gaat verdiepen in de markt. Maak gebruik van de vier klassieke marketing-P’s: Product, Plaats, Prijs en Publiciteit.

Product Vind een antwoord op de vraag: op welk product of dienst zit de markt te wachten?

11

Kijk goed naar uzelf, uw opleidingen en uw ervaring. Wat heeft u te bieden? Wat maakt uw dienstverlening uniek? Vaak zien wij dat zelfstandigen zich onderscheiden door een bijzondere invalshoek te kiezen (zorg vanuit een Christelijke of Islamitische invalshoek) of door zorg te leveren die instellingen niet kunnen leveren (24-uursdiensten). Zelfstandigen onderscheiden zich ook door hun goede bereikbaarheid en directe communicatielijnen, dus door extra service. Verken de markt. Welke behoeften hebben zorginstellingen? Welke behoeften leven er bij particulieren? Hoe goed kunt u daar op inspringen? Willen en kunnen de beoogde cliënten uw producten of diensten betalen?

Willen en kunnen de beoogde cliënten uw producten of diensten betalen?

Gelet op de weten regelgeving die soms onverwachts en ingrijpend wijzigt, doet u er goed aan om u breed te oriënteren. In de periode van medio 2010 tot begin 2011 heeft de overheid een stop gezet op nieuwe PGB’s. Ondernemers die zich alleen op PGB’s richtten kwamen in de problemen. Voor anderen die hun risico’s hadden gespreid, viel de schade uiteindelijk mee. Ga na of er een marktsegment is waarin u niet afhankelijk bent van vergoeding vanuit de zorgverzekering of AWBZ. Bijvoorbeeld het geven van cursussen of trainingen of dienstverlening aan bedrijven. Onderzoek de concurrentie. Hoeveel concurrentie is er in uw regio? Hoe kunt u zich in positieve zin onderscheiden van de concurrenten? Vanzelfsprekend is er veel informatie te vinden op internet en in vakliteratuur. Kijk bijvoorbeeld op websites van beroepsorganisaties of patiëntenverenigingen en ga op zoek naar websites die vraag en aanbod bij elkaar brengen, zoals www.zoekpgbzorg.nl. Vraag verschillende personen in uw netwerk naar hun visie, maar kijk bijvoorbeeld ook in het handelsregister van de Kamer van Koophandel of gewoon in het telefoonboek.

Tarief Welk tarief kunt en wilt u vragen voor uw diensten? In deze publicatie is een apart hoofdstuk opgenomen over tariefbepaling. Zoek uit wat concurrenten vragen voor hun product of dienst. Zijn er alternatieven of slimme combinaties van diensten te bedenken, waardoor u kunt spelen met de prijsstelling.

12


Plaats De P van Plaats gaat over wat te doen om het voor elkaar te krijgen dat uw product of dienst werkelijk bij de cliënt aankomt. Vaak moet de cliënt op zijn beurt ook het nodige ondernemen voor het zover is. Hoe gemakkelijker het is voor de cliënt, hoe beter. Hier spelen allerlei praktische vragen. Laat u zich inhuren door grotere zorginstellingen, werkt u bij mensen thuis of heeft u een eigen praktijkruimte nodig? Een eigen praktijk kan aan huis zijn, maar ook op een andere plek, bijvoorbeeld samen met anderen. Hoe zit het met eigen vervoer of dat van uw cliënten? Hoe bereikbaar bent u voor het maken of veranderen van afspraken of voor een advies? Per telefoon of via internet? Gaat u uw afspraken zelf regelen of wordt dit uitbesteed? Als u werkt via een bemiddelingsbureau, dan bestaat de mogelijkheid dat het bureau een deel van de bereikbaarheid overneemt.

Wat moet een cliënt doen om uw zorg te kunnen krijgen?

Publiciteit Hoe weten cliënten u te vinden en hoe komt u aan cliënten? Veel zorgverleners hebben te maken met een vorm van doorverwijzing, formeel of informeel. Zorgverleners die kinderen begeleiden, komen bijvoorbeeld via scholen aan nieuwe cliënten.

Ik moet netwerken Veel startende ondernemers krijgen te horen dat ze veel en vaak moeten netwerken. Dat betekent niet dat u per se alle denkbare netwerkbijeenkomsten MOETAmOPEN"EGINMETHETINKAARTBRENGENVANUW eigen zakelijke netwerk. Met wie wilt u goede relaties onderhouden en opbouwen? Werk vooral aan het verder ontwikkelen van uw eigen netwerk. "EDENKVANTEVORENOFEENNETWERKBIJEENKOMSTVAN BELANGIS BIJVOORBEELDOMMENSENTEONTMOETENDIE in uw eigen netwerk passen of om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen in uw vak of in uw regio of om andere ondernemers te ontmoeten.

13

In de praktijk merken veel zorgondernemers dat zij via mond-totmondreclame nieuwe cliënten krijgen. Na een paar opdrachten gaat het balletje rollen. Dan is het leveren van kwaliteit de beste manier om nieuwe cliënten te werven. Een bekende ‘marketingwet’ is dat een goede ervaring gemiddeld zeven keer wordt doorverteld, terwijl een slechte ervaring meer dan twintig keer wordt doorverteld. Eén ontevreden cliënt kan dus veel schade berokkenen.

"EDRIJFPROlLEREN Hoe gaat u uw bedrijf profileren? Kies een pakkende, korte en originele naam die gemakkelijk blijft hangen. Veel zorgondernemers gebruiken de woorden ‘zorg’ of ‘care’. Dat is begrijpelijk, maar kan ook tot verwarring leiden. Het is handig om vooraf te kijken in het handelsregister via www.kvk.nl/handelsregister. Dan weet u in ieder geval zeker dat de naam nog niet door iemand anders wordt gebruikt. Op grond van de Handelsnaamwet mag een bedrijfsnaam niet tot verwarring leiden. Voor e 90 (prijsindicatie 2010) kunt u de Kamer van Koophandel een handelsnaamonderzoek laten doen. Bij een naam hoort een logo en een huisstijl. U kunt zelf iets ontwerpen, maar een goed logo en een verzorgde huisstijl komen beter over. Het is aan te raden om hiervoor een ontwerper in te

Zorgondernemers gebruiken de woorden ‘zorg’ of ‘care’ in hun bedrijfsnaam. Duidelijk of juist verwarrend?

14


schakelen, ook al brengt dit kosten met zich mee. Hetzelfde geldt overigens voor uw website. Alle begin is moeilijk. Hoe gaat u de eerste opdracht binnenhalen? Adverteren levert voornamelijk naamsbekendheid op en niet direct nieuwe opdrachten. Een mogelijkheid om opdrachten binnen te halen is u in te schrijven op websites die vraag en aanbod bij elkaar brengen of bij bemiddelingsbureaus. U kunt op beurzen staan of folders verspreiden op locaties waar uw potentiële clientèle zich bevindt. Denk aan scholen, huisartsen et cetera, of maak een afspraak met potentiële cliënten. Er zijn legio mogelijkheden die binnen uw budget passen.

Derde fase

Kies de juiste vorm Veel ondernemers beginnen als eenmanszaak. Daarvoor hoeft u eigenlijk niets te doen. Er zijn geen oprichtingsvereisten of kapitaaleisen zoals bij een BV. Bovendien is het fiscaal regime bij een eenmanszaak met een lagere winst gunstiger dan bij een BV, door de zelfstandigenaftrek, MKB-vrijstelling en andere faciliteiten. Een BV is juist weer gunstiger bij hogere winsten. Om een BV te kunnen oprichten moet u wel naar de notaris en er worden financiële eisen gesteld. Bij een eenmanszaak zijn ondernemer en bedrijf dezelfde juridische entiteit. Dit betekent dat u geen apart zakelijk vermogen hebt. U bent dus voor 100% privé aansprakelijk voor schulden van uw onderneming. Als u in gemeenschap van goederen bent gehuwd, kunnen mogelijke schuldeisers zich op alle vermogensbestanddelen van u en uw echtgeno(o)t(e) verhalen. Bij een BV is er sprake van een apart zakelijk vermogen. U bent als privépersoon doorgaans niet aansprakelijk voor de zakelijke schulden. Veel ondernemers zien dat als een groot voordeel van een BV. Ook bij een maatschap en een VOF zijn de maten en vennoten (gedeeltelijk) aansprakelijk met hun privévermogen. Dit gaat alweer een stap verder dan de verantwoordelijkheid voor uw eigen zakelijk handelen. Gaat u intensief samenwerken met anderen, al dan niet binnen hetzelfde bedrijf, maak dan van tevoren goede zakelijke afspraken met elkaar.

15

(OEINTENSIEFWILIKSAMENWERKEN s s

s

Wie heb ik nodig? Op wie moet ik kunnen rekenen? Is het nodig om hier afspraken over te maken? Is het slim om samen te werken? Af en toe samen met iemand opereren, kan ervoor zorgen dat u een cliënt meer kunt bieden. Zoek uit wie u kan aanbevelen en wie u op uw beurt zou willen aanbevelen. Hoe kunnen we de samenwerking regelen? Kunnen we per keer een afspraak maken? Is de een cliënt en de ander leverancier of moeten we als gelijke partners opereren. Denkt u over samenwerking binnen een gezamenlijk bedrijf, praat de plannen dan heel goed met elkaar door. Stel de nodige kritische vragen bij de samenwerking: wat zijn ieders sterke kanten, wat de zwakke? Wat kunt u samen extra winnen, wat zet u misschien op het spel? Vraag regelmatig advies aan derden over de afspraken die u samen maakt. Een vaste samenwerking kunt u regelen in een rechtsvorm.

16


Tip FNV Zelfstandigen heeft een checklist over samenwerken voor u beschikbaar.

Vierde fase

Formuleer een ondernemersplan

Een

Ook als u geen geld hoeft te lenen, is het schrijven van een ondernemingsplan een verstandige leidraad. Het dwingt u om uw plannen concreet te maken en om te bepalen welke resultaten behaald moeten worden om ervan te kunnen leven en het bedrijf rendabel te maken en te houden (exploitatie). U kunt precies bepalen of en hoeveel geld er nodig is om te kunnen starten (investering). Het is natuurlijk leuk om uzelf ‘rijk’ te fantaseren. Aan de andere kant helpt een ondernemingsplan beter om concreet zichtbaar te maken wat te doen om zo rijk te worden. Hoeveel uren per week/ jaar moet u in uw bedrijf stoppen om de gewenste (of gedroomde) omzet te halen. Steeds meer starters kiezen voor parttime ondernemerschap. Dit kan een verstandige keuze zijn maar het kan zaken ook ingewikkeld maken.

ondernemingsplan helpt

Vijfde fase

Verzamel informatie en advies Waarschijnlijk heeft u in de eerder besproken stappen al informele of formele adviseurs gevonden. Er is natuurlijk gratis informatie beschikbaar voor starters, kijk maar eens op internet, loop binnen bij de Kamer van Koophandel of vraag het bij een bank. Het voordeel is dat veel mensen starters leuk vinden, starten is spannend. Let er goed op dat het advies dat u ontvangt op maat gesneden is. Voor zelfstandigen zonder personeel is de situatie heel anders dan voor iemand met ambitieuze plannen om snel een groter bedrijf op te bouwen.

Zesde fase

Neem beslissingen en regel dit Ga naar de Kamer van Koophandel en eventueel de bank, een notaris, en zoek eventueel een accountant of boekhouder. Meld uw start bij de Belastingdienst en maak thuis goede afspraken en word (als u dat nog niet bent) lid van FNV Zelfstandigen. Maak afspraken met uw eventuele levenspartner over hulp, anders verdelen van inkomens, zorg voor de kinderen of andere taken.

17

Start

Ga aan de slag Veel succes! Bekijk na een half jaar uw stappenplan nog eens. Stel bij en vul aan waar nodig. Vergeet niet om telkens goed naar uzelf te kijken. Misschien biedt een training of workshop net de aanzet om uw ondernemers- of beroepsvaardigheden of kennis aan te scherpen. Dat is meteen een mooie kans om andere ondernemers te ontmoeten.

Tip FNV Zelfstandigen biedt regelmatig workshops aan voor zelfstandige ondernemers. Kijk op www.fnvzzp.nl/training

18


3

Wat is ondernemerschap De stap zetten van werknemerschap naar ondernemerschap is een ingrijpende verandering met vergaande gevolgen. Misschien denkt u dat het voor het werk zelf weinig uitmaakt. Toch is dat niet zo. In de wet is een aantal zaken omschreven die bepalen of u als ondernemer of als werknemer aan de slag bent. Dat betekent dat inzet, houding en aanpak op een aantal punten wezenlijk anders wordt wanneer u als ondernemer aan de slag gaat. U bent werknemer of u bent ondernemer. Ondernemerschap en arbeidsovereenkomst zijn spiegelbeelden van elkaar. Voor dezelfde werkzaamheden kunt u niet tegelijkertijd werknemer of ondernemer zijn. Het is wel mogelijk dat u naast een parttime arbeidsovereenkomst voor de rest van uw tijd een onderneming drijft.

Wanneer ben ik werknemer? 1 2 3

Een arbeidsovereenkomst heeft drie kenmerken: persoonlijk gezagsverhouding loon Persoonlijk Een werknemer gaat een individuele overeenkomst aan met zijn werkgever. De werknemer is verplicht om de werkzaamheden persoonlijk te verrichten. U kunt niet zelfstandig besluiten om een vervanger te sturen. Gezagsverhouding Het tweede kenmerk van een arbeidsovereenkomst is dat er een gezagsverhouding is. U wordt aangenomen voor een bepaalde functie en binnen die functie beslist de werkgever wat u gaat doen, hoe u uw werkzaamheden moet verrichten en op welke tijden dit moet gebeuren. Als werknemer bent u verplicht om alle redelijke instructies in het kader van de uitoefening van uw functie op te volgen. Loon Het derde en laatste kenmerk van een arbeidsovereenkomst is dat

19

uw werkgever u loon moet betalen. Dit loon staat meestal vast, uitgezonderd bonus en gratificatie.

s s s s s s

Naast deze drie hoofdkenmerken, is er nog een aantal eigenschappen van een arbeidsovereenkomst: vakantiegeld en vakantiedagen pensioen bij- en nascholing geheel of gedeeltelijk vergoed loondoorbetaling bij ziekte werkgeversaansprakelijkheid recht op WW- of WIA-uitkering.

Wanneer ben ik ondernemer? 1 2 3 4 5

Ondernemerschap heeft vijf kenmerken: bedrijfsrisico debiteurenrisico winststreven acquisitie verzekeringen "EDRIJFSRISICO U als zelfstandig ondernemer loopt zelf alle risico’s die verbonden zijn aan het ondernemerschap. Denk bijvoorbeeld aan het risico dat er is tussen twee opdrachten en u geen inkomsten genereert, of de kans dat u inkomen misloopt bij ziekte. Debiteurenrisico Een debiteur kan besluiten om niet te betalen omdat hij ontevreden is over het resultaat, of het kan zo zijn dat hij niet kan betalen. Dat risico ligt bij u. U zult zelf moeten zorgen voor de incasso.

Een ondernemer streeft naar winst en neemt daarbij risico’s

Winststreven Kenmerkend voor een ondernemer is dat deze naar winst streeft. Werkt iemand alleen om uit de kosten te komen, dan is er sprake van hobby of nevenwerkzaamheden. Acquisitie Een ondernemer gaat zelf op zoek naar opdrachten en afnemers. Een ondernemer is niet afhankelijk van een ander voor zijn werk.

20


Verzekeringen Een ondernemer neemt risico’s om winst te kunnen maken. Voorspelbare risico’s die niets opleveren schakel je zoveel mogelijk uit. Dit kan zijn door een verzekering af te sluiten, door te sparen en door sommige risico’s uit te sluiten in de overeenkomst met de opdrachtgever (lees meer hierover bij algemene voorwaarden en bij inkomensrisico). Een ondernemer heeft maar met enkele verplichte collectieve regelingen te maken, namelijk AOW, AWBZ en zorgverzekering. Voor alle andere risico’s moet de ondernemer een eigen oplossing zoeken.

Tip FNV Zelfstandigen heeft een eigen incassoservice voor leden.

De VAR De letters VAR staan voor Verklaring ArbeidsRelatie. Een VAR is een besluit van de Belastingdienst. Uit dit besluit blijkt of de Belastingdienst u beschouwt als ondernemer, als werknemer of geen van beiden. De VAR is geldig voor een kalenderjaar (van 1 januari tot en met 31 december). Veel opdrachtgevers vragen om een VAR. Als u een VAR heeft, bewijst dit of u ondernemer ofwel werknemer bent. Omdat de VAR een kalenderjaar lang geldig is, biedt u uw opdrachtgevers vooraf zekerheid. In principe kunnen zij niet achteraf geconfronteerd worden met een naheffing of boetes. Een VAR schept dus duidelijkheid.

6IERVERSCHILLENDE6!2 VERKLARINGEN De VAR maakt onderscheid in vier verschillende arbeidsrelaties: VAR WUO, Winst uit onderneming, of korter gezegd VAR Winst. Deze VAR betekent dat u door de Belastingdienst als ondernemer wordt beschouwd voor de werkzaamheden die u bij de aanvraag hebt omschreven.

21

VAR DGA. Deze VAR-verklaring wordt aan directeur grootaandeelhouders van BV’s verstrekt. VAR Loon. Hier beschouwt de Belastingdienst u als werknemer. VAR ROW of VAR Resultaat uit overige werkzaamheden. Dit is de restcategorie. U wordt niet gezien als ondernemer en hebt daarom geen recht op de ondernemersfaciliteiten, zoals de startersaftrek en ondernemersaftrek. U zult per opdracht moeten bekijken of er sprake is van loondienst of zelfstandigheid. U heeft dus vooraf geen zekerheid en de opdrachtgever ook niet. De VAR ROW wordt regelmatig verstrekt aan startende ondernemers en parttime ondernemers.

De VAR schept duidelijkheid voor opdrachtgevers

Aanvraag van de VAR De VAR is aan te vragen via de website van de Belastingdienst. U kunt een VAR vanaf september aanvragen. De VAR is dan geldig van 1 januari tot en met 31 december van het volgende jaar. Als u de VAR na 1 januari aanvraagt, bijvoorbeeld in maart, dan is de VAR geldig van maart tot en met december. De procedure duurt een week of twee. De aanvraag is kosteloos.

Jaarlijkse aanvraag en automatische verlenging VAR In beginsel moet u elk jaar een VAR aanvragen. Als u drie opeenvolgende jaren dezelfde VAR hebt aangevraagd en gekregen, dan wordt voortaan in augustus automatisch een VAR voor het volgende kalenderjaar toegezonden. Let op: als er een wijziging is, bijvoorbeeld u gaat iets anders doen dan de werkzaamheden die onder de omschrijving van uw VAR vallen, dan moet u wél een nieuwe VAR aanvragen.

(ET6!2 FORMULIER Op het aanvraagformulier staat een aantal vragen. Deze vragen moeten zo nauwkeurig mogelijk en naar waarheid ingevuld worden. De Belastingdienst beoordeelt aan de hand van het totaal van uw antwoorden of u ondernemer bent of niet. U hoeft niet per se op alle vragen het antwoord te geven dat optimaal aantoont dat u een ondernemer bent. Het kan in uw situatie heel normaal zijn dat u altijd op de locatie van de opdrachtgever werkt. Veel mensen denken bijvoorbeeld dat een zelfstandige per se minimaal drie opdrachtgevers moet hebben. Dat is een misverstand, ook met minder dan drie opdrachtgevers kunt u ondernemer zijn,

22


omdat u op de andere punten wel kunt aantonen dat u een echte ondernemer bent.

Toelichting op een aantal vragen Voor een aantal vragen is het goed dat u een extra toelichting krijgt, omdat het voor sommigen lastig is deze correct te beantwoorden. Het VAR-formulier is opgesteld voor alle zelfstandigen, niet alleen voor de zorgsector en soms sluit de vraagstelling niet helemaal aan bij de werkwijze van veel zorgondernemers. Vraag 2 a

Omschrijf de werkzaamheden waarvoor u de VAR aanvraagt.

Op het formulier van VAR is een korte ruimte voor de beschrijving van uw werkzaamheden. Het is belangrijk om uw werkzaamheden nauwkeurig te omschrijven, niet te ruim, maar ook niet te beperkt. Als u in de loop van het jaar werkzaamheden gaat verrichten die duidelijk afwijken van uw lopende werkzaamheden, moet u daarvoor een nieuwe VAR aanvragen. Hier volgen een paar voorbeelden voor beschrijvingen: Voorbeeld 1 Een zelfstandige IC-verpleegkundige die als invaller in verschillende ziekenhuizen werkt: Zelfstandig IC-verpleegkundige in de intramurale zorg

Voorbeeld 2 Een verpleegkundige die zowel in verzorgingstehuizen als in de thuiszorg werkzaam is. Deze verpleegkundige zal twee VAR-verklaringen moeten aanvragen: Werkzaamheden als verpleegkundige in verzorgingstehuizen al dan niet via bemiddeling

EN Thuiszorgwerkzaamheden verricht in opdracht van PGBhouders/particulieren al dan niet via bemiddeling Vraag 2 e

23

Hoeveel opdrachtgevers verwacht u voor de VARwerkzaamheden in het jaar waarin u de verklaring aanvraagt?

Het verdient de voorkeur om verschillende opdrachtgevers te hebben. Een langdurige relatie met één opdrachtgever lijkt sterk op de verhouding tussen werkgever en werknemer. Het is dus belangrijk dat u wisselende opdrachtgevers heeft. De omloopsnelheid van een opdracht verschilt nogal, afhankelijk van het soort zorg dat u verricht (bijvoorbeeld kortdurende terminale zorg of de langdurende zorg voor een gehandicapt kind in een gezin). Wanneer u structureel één of twee dezelfde opdrachtgevers per jaar hebt, moet u zich zorgen maken. Waarschijnlijk krijgt u dan geen VARWUO maar een VAR-ROW. Vraag 2 g

Kunt u de VAR-werkzaamheden meestal zonder toestemming van een opdrachtgever door iemand anders laten uitvoeren?

Deze vraag heeft al vaak tot problemen geleid. Een opdrachtgever of diens familie, benaderen u juist persoonlijk om de zorg te verlenen, omdat u specifieke vaardigheden bezit of een bepaalde klik hebt met de zorgvrager of zijn familie. Maar u wordt eerder als ondernemer gezien als u zelf kunt beslissen om de zorg door een ander te laten verlenen. Denk daarbij ook aan bijvoorbeeld vervanging. Neem in uw contracten een bepaling op dat u zelf voor vervanging zorgt als u niet komt wegens ziekte of vakantie. In het contract kan ook staan dat u de werkzaamheden niet persoonlijk hoeft te verrichten, maar dat u een ander kunt inschakelen. Het is belangrijk om een dergelijke bepaling in het contract op te nemen. Zo laat u zien dat u werk maakt van dit criterium. Vraag 2 l

Verwacht u de VAR-werkzaamheden te verrichten via detachering, uitzending of bemiddeling?

Zoals u aan de antwoordmogelijkheden kunt zien, is dit een belangrijke vraag als het om meer dan de helft van uw werkzaamheden gaat. Indien u werkt via bemiddeling – en het bemiddelingsbureau doet niet meer dan bemiddelen – dan wordt over het algemeen de relatie tussen u en de opdrachtgever niet gezien als een dienstbetrekking. Bij detachering en uitzending zult u niet worden gezien als ondernemer.

24


Het VAR-formulier is bedoeld om een totaalbeeld te krijgen. U hoeft niet op elke vraag het beste antwoord te hebben.

Van een ondernemer wordt een actieve opstelling verwacht. Het is raadzaam om opdrachten via meerdere bemiddelingsbureaus te krijgen en daarnaast rechtstreeks met opdrachtgevers overeenkomsten te sluiten. Het is belangrijk om zelf acquisitie te doen. Ook al lukt het niet om opdrachten te werven, u laat dan in ieder geval zien dat u zelf actief op zoek gaat naar opdrachten. Vraag 3 d

Bent u verplicht om alle aanwijzingen van uw opdrachtgever op te volgen ten aanzien van de uitvoering van de werkzaamheden?

De opdrachtgever, uw cliënt, is meestal nauw betrokken bij de uitvoering van de opdracht. Daarnaast heeft u in de zorg te maken met allerhande regelgeving om een bepaalde mate van kwaliteit en toezicht te bewerkstelligen. Toch is het de bedoeling dat u deze vraag met ‘nee’ kunt beantwoorden, anders is er sprake van een gezagsverhouding. De vraagstelling is vrij ongenuanceerd. Iedere ondernemer gebruikt hetzelfde aanvraagformulier, waardoor er geen rekening is gehouden met de specifieke situatie van de zorg.

25

Door de Kwaliteitswet Zorginstellingen is er altijd sprake van een bepaalde vorm van toezicht op kwaliteit. Er wordt in de zorg vaak gewerkt met protocollen. Protocollen zijn echter niet hetzelfde als een aanwijzing van de opdrachtgever en wijzen niet automatisch op een gezagsverhouding. Vraag 4 e

Heeft u een btw-nummer?

Veel zorgdiensten, huishoudelijke verzorging en kraamzorg zijn vrijgesteld van btw. De kans is groot dat u uw btw-nummer nooit gebruikt. Dat staat als zodanig uw zelfstandigheid niet in de weg. Vraag 4 f

Investeert u jaarlijks voor meer dan V 2.500?

Het bedrag van e 2.500 is tamelijk arbitrair. Het is per branche verschillend hoeveel er per jaar nodig is aan investeringen. In de zorg hoeft men over het algemeen weinig te investeren aan apparatuur en dergelijke. De Belastingdienst weet dat ook. Enerzijds moet u het bedrag van e 2.500 niet al te letterlijk nemen. Anderzijds is het wel van belang om zoveel mogelijk zaken als investering naar voren te kunnen brengen. Hierbij kunt u denken aan een computer, apparatuur om uw vak te kunnen uitoefenen (stethoscoop, bloeddrukmeter), hulpmiddelen (wegwerphandschoenen), kleding, mits fiscaal toelaatbaar, auto of fiets, opleiding/cursussen, vakliteratuur, briefpapier en visitekaartjes.

"EZWAARENBEROEP Als u het niet eens bent met het besluit van de Belastingdienst, kunt u bezwaar indienen tegen de VAR die u hebt gekregen. Het bezwaar moet binnen zes weken worden ingediend. De termijn begint te lopen op de dag nadat het besluit is verzonden. De verzenddatum staat op het besluit. Tijdens de bezwaarprocedure wordt de werking van het besluit niet opgeschort. Met andere woorden: de VAR die is afgegeven blijft gelden, totdat er een nieuw besluit is genomen. De juristen van FNV Zelfstandigen verlenen leden gratis rechtsbijstand tijdens een bezwaarprocedure VAR.

26


Tip Leden van FNV Zelfstandigen kunnen gratis de BROCHURE6!2 VERKLARINGBESTELLEN WAARINONDERMEER een uitgebreide toelichting op alle vragen staat.

Werken via een bemiddelingsbureau Er zijn verschillende soorten bemiddelingsbureaus. De bureaus die een AWBZ-toelating hebben, voldoen altijd aan de kwaliteitseisen die vanuit de wet gesteld worden aan thuiszorgorganisaties. Dit geeft in ieder geval de zekerheid dat het bureau werk maakt van kwaliteit. Een dergelijk bureau heeft onder meer een scholings- en begeleidingsplan. De zorgdossiers voldoen aan de eisen van de HKZ en er is een klachtenreglement en -commissie. Dan zijn er bemiddelingsbureaus die vooral werken voor cliënten met een PGB, particuliere cliënten en die als intermediair optreden voor grote zorgaanbieders die tijdelijk een zzp’er inschakelen voor bijvoorbeeld nachtverpleging. Er bestaan ook bureaus die zich meer richten op het bemiddelen tussen zorgorganisaties, zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen, verzorgingshuizen en thuiszorgorganisaties.

Levert het bemiddelingsbureau voldoende winst op?

s s

s

s

s

27

Voordelen bemiddelingsbureaus: Ze brengen vraag en aanbod bij elkaar. U hoeft minder tijd aan acquisitie te besteden. Ze helpen u contact te leggen met collega’s. U kunt met andere ondernemers gaan samenwerken en onderling vervanging bij ziekte of vakantie afstemmen. Ze bieden extra diensten, bijvoorbeeld administratie en incasso: het maken van facturen, het versturen van facturen en het innen van uitstaande facturen. Ze kunnen collectieve afspraken maken met verzekeraars voor de zelfstandigen voor wie zij bemiddelen of korting regelen voor opleiding en scholing. Ze kunnen uw bereikbaarheid ondersteunen. Zo kunt u 24-uur bereikbaar zijn, via het bureau en daardoor uw privéleven wat

afschermen. Het is plezierig als u tijdens uw werk niet gebeld wordt door een andere cliënt.

s s

Nadelen bemiddelingsbureaus: Ze zijn een onderneming. Betaalt u niet te veel voor de geboden diensten? Ze kunnen werk uit handen nemen maar u ook te veel opleggen. Houdt u de ruimte om zelf uw cliënten te kiezen, uw eigen tijd in te delen en zelf uw tarieven te bepalen?

"EMIDDELINGSBUREAUSENDE"ELASTINGDIENST

s

s

s

s s s

De Belastingdienst kijkt kritisch naar bemiddelingsbureaus. Het is daarom van belang het volgende in overweging te nemen: Werk voor meerdere bemiddelingsbureaus. De rechtbank Arnhem heeft geoordeeld dat een ondernemer die alle opdrachten via één bemiddelingsbureau krijgt, geen ondernemer is. Het bemiddelingsbureau wordt dan als werkgever beschouwd en de zorgverlener als werknemer. Blijf eigen baas en houd zelf de touwtjes in handen. Op het moment dat het bemiddelingsbureau de tarieven bepaalt, vertelt naar welke cliënten u moet, uw facturatie geheel verzorgd en vervanging bij ziekte regelt, is er meestal geen sprake van bemiddeling, maar van een arbeidsovereenkomst. Sluit geen muurvaste raamovereenkomsten. Ga niet akkoord met een concurrentiebeding en andere bepalingen die uw mogelijkheden beperken om voor andere opdrachtgevers te werken. Vraag altijd goed na welke kosten het bureau u in rekening brengt. Vraag na of er een panel is voor verzorgenden en verpleegkundigen of een andere vorm van medezeggenschap. Bedenk altijd dat er sprake is van een driehoeksverhouding, de cliënt heeft zorg nodig, hij zoekt hiervoor contact met een bureau, het bureau zoekt de juiste zorgverlener(s).

(OEHERKENIKEENGOEDBUREAU s s

s

28

Luister naar ervaringen van anderen; wat vinden anderen van dit bureau? Kijk op de website van de brancheorganisatie BTN. Bureaus kunnen daar alleen terecht als zij voldoen aan kwaliteitseisen en er is een code ontwikkeld voor zorgorganisaties. Vraag vrijblijvend een uitgebreid informatie- of introductiepakket op.


s s s s s s s s

s

Maak een afspraak voor een persoonlijk gesprek. Is er sprake van transparantie, welke tarieven hanteert het bureau? Welke additionele diensten worden geleverd en wat kost dit? Op welk deel van de markt richt het bureau zich. Heeft het bureau contacten met opdrachtgevers voor wie u graag wilt werken? Is het bureau voldoende gespecialiseerd in de zorg die u aanbiedt en/of in het type opdrachten dat u zoekt? Is het bureau HKZ gecertificeerd? Biedt het bureau scholingsmogelijkheden aan om uw vaardigheden op peil te houden? Een goed bureau verwijst meestal door naar collegabureaus omdat zij rekening houden met uw positie als zzp‘er. Het is voor u beter om uw risico te spreiden. Een goed bureau gaat alleen met u in zee als u voldoet aan alle voorwaarden.

%RZIJNVOLOPONTWIKKELINGENINDEREGELGEVING ONDERMEERRONDDE6!2INDETHUISZORG(ETISNIET uitgesloten dat de inhoud van dit hoofdstuk op een gegeven moment niet meer klopt met de praktijk. Aan de inhoud van dit hoofdstuk kunt u daarom geen enkel recht ontlenen. Raadpleeg voor de actuele stand van zaken de website van FNV Zelfstandigen op www.fnvzzp.nl of neem als u lid bent contact op tijdens het juridisch SPREEKUUR DAGELIJKSVANUURTOTUURVIA (030) 2637 205.

29

4

Toezicht en regels in de zorg De zorgsector is een bijzondere sector. U heeft als zorgverlener meestal te maken met een cliënt of patiënt, maar de kosten worden vaak (deels) vergoed door bijvoorbeeld een zorgverzekeraar of de AWBZ. De overheid moet erop toe zien dat de collectieve middelen goed worden ingezet. De risico’s voor de consumenten zijn vrij groot wanneer zorgverleners niet goed handelen. Dus ook daarop is toezicht gewenst en zijn er regels en wetten om één en ander te waarborgen. Er volgen nu een paar begrippen en wetten waar veel zelfstandigen in de zorg mee te maken hebben.

Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) De WMO wordt niet landelijk uitgevoerd, maar per gemeente. Op grond van deze wet worden bepaalde kosten vergoed aan burgers die hen helpen om zelfstandig deel te nemen aan de samenleving. Het kan bijvoorbeeld gaan om kosten voor hulp in de huishouding. Deze kosten worden niet door de AWBZ vergoed. Vanaf 1 januari 2010 worden zorgvragers volgens de wet gevrijwaard van de verplichtingen van werkgevers/opdrachtgevers. Met andere woorden: cliënten zijn zelf geen opdrachtgever. Veel gemeenten hebben een zorgloket ingericht voor mensen die zorg nodig hebben. Dit zorgloket verwijst mensen dan bijvoorbeeld ook door voor een indicatiestelling in het kader van de AWBZ.

!7":ALGEMENEWETBIJZONDEREZIEKTEKOSTEN De AWBZ is een volksverzekering. De wet dekt ziektekosten die niet onder de zorgverzekering vallen en die zo hoog op kunnen lopen dat vrijwel niemand ze op kan brengen. Op grond van de AWBZ worden deze bijzondere ziektekosten vergoed. Het gaat bij zorg in het kader van de AWBZ bijvoorbeeld om de kosten van revalidatie, verblijf in een verpleeghuis maar ook om thuiszorg, prenatale zorg, vaccinaties of de kosten van (zieken)vervoer. Om voor een vergoeding op grond van de AWBZ in aanmerking te komen, moet iemand eerst een indicatiestelling hebben. Deze indicatie wordt afgegeven door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Op grond van de AWBZ worden onder meer verpleging, persoonlijke verzorging en persoonlijke begeleiding vergoed. De AWBZ kent twee manieren van vergoeding: zorg in natura (ZiN)

30


en persoonsgebonden budget (PGB). Vaak worden daarmee niet alle kosten vergoed en is er een eigen bijdrage nodig. Zorg in natura Bij zorg in natura regelt het zorgkantoor de zorg voor de zorgvrager. Het zorgkantoor zal op zijn beurt contact opnemen met een zorgaanbieder, die is toegelaten via de Wet Toelating Zorginstellingen. Dit zijn thuiszorgorganisaties, zorginstellingen of bemiddelingsbureaus. Via het bemiddelingsbureau komt de zorgvraag uiteindelijk bij zelfstandige zorgaanbieders terecht. 0'" Bij een persoonsgebonden budget regelt de zorgvrager – of een familielid of vriend – de zorg zelf. De zorgvrager ontvangt van het zorgkantoor een budget en kan met dit budget zelf zorg inkopen en onkosten betalen. Bij een PGB kan de zorgvrager inkopen bij een toegelaten zorginstelling, maar dit moet niet per se.

Wet Toelating Zorginstellingen Elke instelling moet voor het verlenen van zorg een toelating hebben van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Deze wet regelt op welke wijze zorginstelling toegelaten worden. Zonder de zogenaamde toelating, mag er dus geen zorg worden verleend en kan men geen vergoeding krijgen van de zorgverzekering. Een zelfstandige in de thuiszorg kan geen toegelaten zorginstelling zijn en kan alleen zijn of haar diensten aanbieden via een bemiddelingsbureau dat wel een Toegelaten Instelling is.

2ECHTENENPLICHTENBIJEENBEHANDELING7'"/ De wet inzake de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) is op 1 januari 1995 ingevoerd om de positie van de patiënt te versterken. De WGBO regelt de rechten en plichten van de patiënt en de zorgverlener. In deze wet zijn bepalingen te vinden over de verplichting om een medisch dossier bij te houden, de verplichting om inzage te verschaffen in het dossier aan de patiënt en de geheimhoudingsplicht van de hulpverlener. De hulpverlener moet bij zijn werkzaamheden handelen in overeenstemming met de op hem rustende verantwoordelijkheid, voortvloeiende uit de voor hulpverleners geldende professionele standaard, zo staat in artikel 7:453 BW. Met andere woorden:

31

u moet de zorg verlenen die een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot in dezelfde omstandigheden ook zou hebben verleend. De WGBO is ook van belang omdat in deze wet de zogenaamde centrale aansprakelijkheid is geregeld. Centrale aansprakelijkheid houdt in dat een volgens de Wet Toelating Zorginstellingen toegelaten instelling mede aansprakelijk is, naast de hulpverlener die de zorg heeft verleend. Deze regel is in de wet opgenomen ter bescherming van de patiënten. Soms is het moeilijk om aan te tonen wie een fout heeft gemaakt. De patiënt kan de instelling aansprakelijk stellen en hoeft niet te bewijzen wie de fout heeft gemaakt.

Kwaliteit van beroepsbeoefenaren BIG-registratie heeft gevolgen voor uw btw-tarief

Op grond van de Wet BIG (Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg) zijn registers ingesteld waarin artsen, tandartsen, apothekers, gezondheidszorgpsychologen, psychotherapeuten, fysiotherapeuten, verloskundigen en verpleegkundigen moeten worden ingeschreven. Verzorgenden worden niet ingeschreven. Om ingeschreven te kunnen worden moet de beroepsbeoefenaar aan bepaalde vereisten voldoen, bijvoorbeeld op het gebied van opleiding. Alleen degenen met een geldende BIG-registratie mogen zich bijvoorbeeld verpleegkundige noemen of psychotherapeut. Doel van de Wet BIG is om de kwaliteit van de gezondheidszorg te verbeteren.

'EVOLGEN")' /FUWBEROEPONDERDE")' REGISTRATIEVALTHEEFT gevolgen voor uw ondernemerschap. Alternatieve GENEZERS DIENIET")' GEREGISTEERDZIJN MOETENWEL BTWHEFFENOVERHUNNOTAS EN")' GEREGISTREERDE zorgverleners hoeven dat niet. Ook kan registratie een rol spelen in het vergoedingenbeleid van een zorgverzekeraar.

32


Registratie en herregistratie Een inschrijving wordt verleend voor vijf jaar, daarna moet herregistratie plaatsvinden. Er wordt bijvoorbeeld herregistratie verleend aan een verpleegkundige wanneer deze in vijf jaar tenminste 2080 uur heeft gewerkt als verpleegkundige (ongeveer 1 dag per week) of wanneer deze voldoet aan de scholingseis. Een verpleegkundige die niet aan de urennorm voldoet, moet een scholingstraject volgen. Dit traject moet zijn afgerond, voordat de registratie is verlopen. Aan herregistratie zijn kosten verbonden. De herregistratieplicht is ingevoerd per 1 januari 2009. Wie voor 1 januari 2009 in het BIG-register is ingeschreven, moeten zich per 1 januari 2014 laten herregistreren. Voor zorgverleners die het getuigschrift van hun opleiding hebben gehaald na 1 januari 2009 geldt dat hun herregistratieperiode begint op het moment dat zij hun getuigschrift hebben behaald.

Tip Om als zelfstandige aan te kunnen tonen dat u aan DEURENEISVOLDOET MOETUUWOVEREENKOMSTEN METOPDRACHTGEVERS URENBRIEFJESENFACTUREN goed bewaren. Zorg ervoor dat daarin een goede beschrijving staat van uw werkzaamheden. U kunt UWBEROEPSORGANISATIEOFHET")' REGISTERVOORAFOM advies vragen.

Overige registers Naast het wettelijke verplichte BIG-register zijn er ook andere registers of keurmerken waar zorgverleners zich kunnen inschrijven of bij aansluiten. Zij zijn vaak in het leven geroepen door beroepsorganisaties die het vak willen promoten en de professionaliteit bevorderen. Bijvoorbeeld voor verpleegkundigen is dat het kwaliteitsregister van V&VN. Om in deze registers te staan, moet u vaak scholing volgen of deelnemen aan andere activiteiten die uw deskundigheid bevorderen.

33

Inschrijving in deze registers of aansluiten bij keurmerken is geen wettelijke verplichting en heeft geen juridische status, maar het zegt wel iets over uw kwaliteit en vakmanschap. Sommige bemiddelingsbureaus verlangen van u dat u ingeschreven bent in een register of een keurmerk hebt. U kunt het vermelden op uw website en briefpapier en gebruiken bij uw acquisitieactiviteiten.

34


5

Contracten en meer Het is voor beide partijen belangrijk om goede en heldere afspraken te maken, zowel voor degene die de diensten aanbiedt als voor de opdrachtgever of cliënt. Door het maken en vastleggen van heldere en duidelijke afspraken kunnen veel conflicten voorkomen worden. Hoe dit moet en waar u op moet letten, wordt beschreven in dit hoofdstuk. We gaan er in deze gids vanuit dat u de aanbieder bent, maar het kan natuurlijk ook voorkomen dat u zelf cliënt of opdrachtgever bent. Ook dan kan Ondernemen in de Zorg van pas komen, al moet u zich dan verplaatsen in de positie van de ‘andere’ partij.

Overeenkomsten sluiten Bij ondernemen hoort: afspraken maken met andere partijen en deze vervolgens omzetten in daden. Maak er een goede gewoonte van om deze afspraken op papier te maken. Men zegt wel eens dat een mondelinge overeenkomst ook een overeenkomst is, maar advocaten en juristen worden rijk van de verwarring en de bewijsproblemen die ontstaan als afspraken niet op schrift staan. Het belangrijkste kenmerk van een overeenkomst is dat partijen rechten en plichten ten opzichte van elkaar krijgen. Partijen zijn contractueel aan elkaar gebonden en het staat hen niet meer vrij om zich eenzijdig hieraan te onttrekken. Een opdracht die aan u is verleend, is een overeenkomst. Volgens de wet komt een overeenkomst tot stand doordat het aanbod van de ene partij wordt aanvaard door de andere partij. Dit kan zowel mondeling gebeuren (u vraagt om een brood bij de bakker) als schriftelijk (door een offerte te ondertekenen of door een bestelling of order te plaatsen).

Leg afspraken vast, vraag en geef een formeel akkoord

s s s s s s

35

De overeenkomst bevat meestal afspraken over onder andere: een omschrijving van de werkzaamheden het tarief de manier van betaling (betalingsvoorwaarden) plaats waar de werkzaamheden worden verricht kwaliteit aansprakelijkheid

Zorg ervoor dat u over alle belangrijke punten een duidelijke afspraak maakt en die op papier vastlegt (met datum en handtekeningen).

Onderhandeling Het kan gebeuren dat de overeenkomst tot stand komt na een proces van onderhandelen. Waarschijnlijk gaat u eerst kennismaken met een nieuwe cliënt om te bespreken wat u voor uw cliënt kunt betekenen en wat u van elkaar kunt verwachten. Probeer duidelijk te krijgen waar het de cliënt om gaat: bijstellen VANDEAFSPRAKEN UITSTELLENOFAFSTELLEN. Uw cliënt kan bijvoorbeeld ook met andere zorgondernemers aan het onderhandelen zijn. Ga niet vooraf aan het werk zonder overeenkomst en leg de nieuwe afspraken op papier vast.

Onderhandeltips s

s

s s s

"EDENKVOORAFWATUKUNTDOENENWATUDE ander te bieden heeft. Doordat u weet wat u WILTENHOE STAATUSTEVIGERINEENGESPREK "EPAALUWWISSELGELD/PWELKEPUNTENKUNTU wilt u eventueel wel en op welke punten kunt u/ WILTUNIETINLEVEREN $UIDELIJKHEIDKOMTPROFESSIONELEROVER #HECKOFUGOEDBEGRIJPTWATDEANDERBEDOELT #HECKOFDEANDERGOEDBEGRIJPTWATUBEDOELT

Weet met wie u zaken doet! Zorg ervoor dat u altijd weet met wie u zaken doet. Dit heeft twee redenen. In de eerste plaats heeft u als zorgverlener vaak een persoonlijke en vertrouwelijke relatie met uw cliënt. Misschien verricht u uw werkzaamheden bij de cliënt thuis en treedt u diens privé-leven binnen. Dit maakt dat een klik met uw cliënt of zijn familie belangrijk is, veel belangrijker dan bijvoorbeeld bij een installateur die een of meerdere dagen bij iemand over de vloer komt om een CV aan te leggen.

Ken uw cliënten

36


De tweede reden is om uw financiële risico’s te beperken. Bespreek met de cliënt in een vroeg stadium hoe hij of zij u gaat betalen: zelf, uit een PGB of rugzakje, uit een vergoeding van de verzekeraar. Stem de facturen daarop af. Als uw cliënt niet betaalt, zult u als ondernemer achter het geld aanmoeten. Als lid kunt u een beroep doen op de incassoservice van FNV Zelfstandigen en advies vragen. Als het niet lukt om het geld te incasseren, komt de tegenvaller voor uw rekening.

Opdrachtgevers hebben rechten én plichten

Uw financiële risico’s dient u zo klein mogelijk te houden door vooruit of per maand te laten betalen. Op die manier kunt u uw werkzaamheden staken als u niet of niet op tijd wordt betaald. U kunt uw werkzaamheden hervatten op het moment dat er alsnog wordt betaald. Op deze manier voorkomt u dat de openstaande bedragen te hoog oplopen.

Overeenkomst van opdracht Zelfstandig ondernemers hebben regelmatig te maken met een overeenkomst van opdracht. De overeenkomst van opdracht is een bijzondere overeenkomst. Volgens de wet is een overeenkomst van opdracht een overeenkomst waarbij de ene partij zich verbindt om buiten dienstbetrekking (er is geen gezagsverhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer) werkzaamheden te verrichten. De verplichtingen van de opdrachtnemer en van de opdrachtgever zijn ook in de wet omschreven. Rechten en plichten Zodra de overeenkomst tussen partijen tot stand gekomen is, zullen partijen hun verplichtingen moeten nakomen. De overeenkomst, waarin alle rechten en plichten zijn weergegeven, dient hierbij als leidraad. Zorg ervoor dat in de overeenkomst duidelijke, redelijke en haalbare afspraken staan over de kwaliteit van de dienstverlening. In de overeenkomst hoort ook een bepaling over klachten: hoe kan de opdrachtgever een klacht uiten en wat is de termijn? In de praktijk zal met name de opdrachtgever nogal eens reden tot ‘klagen’ hebben, bijvoorbeeld over de kwaliteit en tijdigheid van uitvoering van de opdracht. Als opdrachtnemer gaat het voornamelijk om de vraag of u uw geld krijgt of niet.

37

Het is ook een belangrijke verplichting van de opdrachtgever om tijdig de afgesproken prijs te betalen.

Voorbeelden van overeenkomsten Leden van FNV Zelfstandigen kunnen kosteloos DEBROCHURE@/VEREENKOMSTENSLUITENAANVRAGEN De Sociale Verzekeringsbank heeft een aantal VOORBEELDOVEREENKOMSTENVOOR0'" HOUDERS Uitgebreide informatie is te vinden op de website van Per Saldo (www.persaldo.nl) Wellicht bent u lid van een beroepsvereniging en heeft deze vereniging modelovereenkomsten die goed aansluiten bij uw vak.

Algemene voorwaarden U zult al snel merken dat u een aantal zaken in elk contract wilt opnemen. Die kunt u onderbrengen in de zogenoemde algemene voorwaarden. s

s

s

Algemene voorwaarden zijn één of meer schriftelijke bepalingen, die gebruikt worden in meerdere overeenkomsten. Deze bepalingen worden elke keer opnieuw gebruikt. U kunt deze bundelen en als geheel op uw overeenkomsten van toepassing verklaren. Algemene voorwaarden voorkomen dat keer op keer uitgebreide en kostbare schriftelijke overeenkomsten moeten worden opgesteld waarvan de grootste hoeveelheid tekst telkens weer hetzelfde is. Door op een juridisch correcte wijze met uw algemene voorwaarden te werken, kunt u op relatief eenvoudige en goedkope wijze belangrijke rechten bedingen. Pas er goed op dat uw algemene voorwaarden niet in tegenspraak zijn met de overeenkomst waarop zij betrekking hebben. Dit voorkomt een hoop verwarring. Algemene voorwaarden bestaan er in allerlei soorten en maten. Een zorgondernemer zal zich van andere voorwaarden bedienen dan bijvoorbeeld een automonteur.

38


(OEKOMTUAANALGEMENEVOORWAARDEN Op internet zijn vele voorbeelden te vinden van algemene voorwaarden. Met wat knip- en plakwerk komt u een heel eind. Ook FNV Zelfstandigen heeft algemene voorwaarden opgesteld voor de sectoren waar binnen leden actief zijn. Het is dus niet zo moeilijk om algemene voorwaarden te vinden. Wat een stuk moeilijker is, is om goede algemene voorwaarden op te stellen. Vaak zijn ze lang en ingewikkeld geformuleerd. Hoewel het juridisch moet kloppen, hoeft dat niet onnodig ingewikkeld te zijn. Algemene Voorwaarden zijn een visitekaartje van uw bedrijf en dragen bij aan een professionele uitstraling. FNV Zelfstandigen is groot voorstander van algemene voorwaarden die qua toon, lengte en uitstraling bij u en uw bedrijf passen. Goede algemene voorwaarden zijn prettig leesbaar en begrijpelijk, dit is vooral van belang als u rechtstreeks met particulieren opdrachten sluit.

De cliënt moet uw algemene voorwaarden letterlijk bij de hand hebben

Tip Leden van FNV Zelfstandigen kunnen modelvoorwaarden downloaden van de website.

Wat ik echt moet weten over algemene voorwaarden: 1

Algemene voorwaarden zijn alleen geldig als u ze voor of bij het tot stand komen van de opdracht overhandigt. Het is dus onvoldoende om te verwijzen naar een website of een depot dan wel te vermelden dat ze op verzoek worden toegezonden. Alleen grote bedrijven zoals NS en energieleveranciers zijn van deze verplichting uitgezonderd. Om geschillen te voorkomen, kunt u de voorwaarden op de achterzijde van een opdrachtbevestiging afdrukken. Laat uw opdrachtgever voor akkoord tekenen op de algemene voorwaarden zelf en zorg dat u beide een ondertekend exemplaar heeft.

2

Algemene voorwaarden kunnen nooit de overeenkomst zelf vervangen. Bedingen die tot de kern van de overeenkomst behoren, mogen niet in de algemene voorwaarden staan. Kernbedingen geven

39

bijvoorbeeld aan wat u gaat doen, tegen welk tarief en wanneer u aan de slag gaat. In uw algemene voorwaarden staan bepalingen die voor iedere overeenkomst gelden. Zoals betalingstermijn, gevolgen van te late betaling, prijsverhogingen, opzegtermijn, overmacht, aansprakelijkheid, klachtenregeling en intellectuele eigendom. 3

Consumenten worden door de wetgever extra beschermd. In de wet staan de zogenaamde grijze en zwarte lijst met bedingen die niet mogen bij consumenten. Bij zakelijke opdrachtgevers kunt u uw aansprakelijkheid bijvoorbeeld veel verder uitsluiten en eenzijdig prijsverhogingen doorvoeren, terwijl dit bij consumenten niet mag.

4

Een depot bij rechtbank of Kamer van Koophandel is niet verplicht. Ook zonder depot zijn uw voorwaarden geldig. Een depot kan wel bewijsproblemen voorkomen, omdat er geen discussie kan ontstaan over de versie of de inhoud van de algemene voorwaarden die van toepassing zijn. Deponeren van uw algemene voorwaarden kan dus handig zijn, maar als u net bent begonnen of u overweegt om uw voorwaarden op korte termijn aan te passen, kan het verstandig zijn om uw voorwaarden nog niet te deponeren.

5

Niet altijd lukt het om uw eigen algemene voorwaarden te gebruiken, want een opdrachtgever wil vaak zijn eigen voorwaarden gebruiken. Lees in dat geval ook de kleine lettertjes goed door. Let voorral op de bepalingen over aansprakelijkheid, intellectuele eigendom en tussentijdse beëindiging van de opdracht.

6

In de zorg heeft u niet alleen met uw cliënt te maken, maar ook met wetgeving en regels, zoals de Wet BIG. Dit heeft tot gevolg dat u uw aansprakelijkheid minder ver kunt uitsluiten dan ondernemers in andere branches.

40


6

Wie betaalt de rekening? Grofweg kunt u op twee manieren uw geld ontvangen. Rechtstreeks van uw cliënt – al dan niet vergoed door de zorgverzekeraar – of direct van de zorgverzekeraar of het zorgkantoor. Uw factuur is de basis voor een betaling. Let bij het opstellen van de facturen op wettelijke regels, of eisen die verbonden zijn aan het zakendoen met zorgverzekeraar en zorgkantoor en vooral: zet uw facturering zo op dat de kans dat rekeningen niet betaald worden zo klein mogelijk blijft. Cliënt betaalt U krijgt uw geld rechtstreeks van een cliënt als uw cliënt de kosten van uw werkzaamheden niet vergoed krijgt door een verzekering of vanuit de AWBZ of WMO. Een voorbeeld is particuliere thuiszorg. Ook kan het zijn dat de cliënt aan u betaalt en de kosten (deels) declareert bij de verzekeraar. Soms is het afhankelijk van de aanvullende verzekering die de client heeft afgesloten of de verzekeraar uw zorg vergoed, dit komt voor bij alternatieve zorg. Zorgverzekeraar betaalt direct Indien de zorg voor vergoeding door een ziektekostenverzekeraar in aanmerking komt, wordt u in de regel rechtstreeks betaald door een verzekeringsmaatschappij. U zult vooraf contracten moeten sluiten met een verzekeringsmaatschappij. Met iedere maatschappij moet u aparte afspraken maken over onder meer prijs, wachttijden en de kwaliteit van de behandeling. Afhankelijk van het aantal verzekeringsmaatschappijen waar u mee wilt contracteren, kan hier veel tijd in gaan zitten. Op de websites van de verschillende verzekeringsmaatschappijen vindt u informatie over het contracteren van zorgaanbieders. Zorgkantoor betaalt Indien de zorg die u levert, wordt vergoed vanuit de AWBZ, krijgt u te maken met zorgkantoren. Zorgkantoren zijn opgericht door de ziektekostenverzekeraars en zijn belast met de uitvoering van de AWBZ. Per regio is er één zorgkantoor. De adressen van alle zorgkantoren vindt u op www.zn.nl.

41

!'" CODE AGB staat voor Algemeen GegevensBeheer Zorgverleners (AGBZorgverleners). Het is een register waarin de gegevens van zorgverleners in Nederland worden vastgelegd. Deze gegevens zijn voorzien van een unieke codering, de AGB-code, waarmee u als zorgondernemer kunt worden geïdentificeerd. Om te kunnen declareren bij zorgkantoor of -verzekeraar heeft u een zogenaamde AGB-code nodig. De AGB-code wordt landelijk gebruikt binnen het (elektronische) communicatie- en declaratieproces tussen zorgverlener en zorgverzekeraar. De AGB-code wordt vermeld in het elektronische declaratiebericht of kan worden vermeld op een papieren nota. Op deze manier kan de zorgverzekeraar snel en efficiënt controleren van welke zorgverlener de declaratie afkomstig is en of de gegevens kloppen. Een correcte registratie in AGB is van belang voor een snelle afhandeling van de declaraties bij de zorgverzekeraars. De zorgverlenergegevens omvatten de algemene correspondentiegegevens en informatie over de bevoegdheid. Per zorgverlener is er één AGB-code. Enkele gegevens die worden vastgelegd zijn: naam; algemene persoonsgegevens (geboortedatum, geslacht), correspondentieadres, telefoonnummer, e-mailadres, nadere specialisatie (bijvoorbeeld cardiologie binnen de groep medisch specialisten), datum bevoegd en aanvangsdatum. Van praktijken worden in ieder geval naam, vestigingsadres en telefoonnummer geregistreerd. Informatie over en aanvragen van de AGB-code vindt u op de website www.agbcode.nl.

Het kost heel wat tijd om met alle zorgverzekeraars contracten af te sluiten

Zaken doen met het zorgkantoor Voordat uw cliënt aanspraak kan maken op AWBZ-zorg heeft hij een indicatie nodig. De indicatie wordt afgegeven door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). In beginsel maakt uw client vervolgens de keuze voor een PGB of Zorg in natura. Indien de cliënt kiest voor een PGB, krijgt hij geld van het zorgkantoor waarmee hij zelf zorg kan inkopen. Over het toegekende budget moet de PGB-houder wel verantwoording afleggen tegenover het zorgkantoor door het bijhouden van een administratie. Om AWBZ Zorg in natura te kunnen leveren moet een zorgaanbieder aan een aantal eisen voldoen. Onder meer een inschrijving bij de Kamer van Koophandel en een formeel vereiste toelating

42


De AGB-code maakt u herkenbaar voor de zorgverzekeraar

voor de levering van AWBZ-zorg op grond van de Wet Toelating Zorginstellingen. Een zelfstandig ondernemer zonder personeel kan die toelating niet krijgen. Het gevolg hiervan is dat zzp’ers geen Zorg in natura kunnen leveren. Zorg in natura kan alleen geleverd worden door zorgverleners in loondienst van een toegelaten zorginstelling. Kleinschalige zorginstellingen, zoals zorgboerderijen, kunnen sinds 2003 een toelating krijgen. Er zijn echter nog niet veel zorgboerderijen die een toelating hebben. Waarschijnlijk is de ingewikkeldheid van de inkoopprocedures bij zorgkantoren en de tijd en de kosten die daarmee zijn gemoeid hier de oorzaak van

"TWINDEZORG Een groot deel van de reguliere zorg is vrijgesteld van btw. Dit geldt met name voor zorg die wordt verleend DOOR")' GEREGISTREERDEZORGVERLENERSENDIEVALT binnen de vergoedingen door de zorgverzekering. Een deel van de zorg valt onder het zogenaamde verlaagde tarief van 6%. Dat geldt met name voor huishoudelijke hulp in de thuiszorg. De rest van de zorg valt onder het standaard tarief van 19%. Dit treft bijvoorbeeld alternatieve hulpverleners. (ETADVIESISOMGOEDUITTEZOEKENONDERWELKTARIEF uw verschillende opdrachten vallen. Valt alles wat u DOETINHETNULTARIEF DANHEEFTUHETVOORDEELDATUW ADMINISTRATIEEENSTUKEENVOUDIGERWORDT(ETNADEEL is dat u niet te maken heeft met de verrekening van door u betaalde btw bij inkoop (voorbelasting) met de door cliënten aan u betaalde btw ( de omzetbelasting). (EEFTUOPDRACHTENINVERSCHILLENDEBTW TARIEVEN DAN MOETUINELKGEVALAANGIFTEOMZETBELASTINGDOEN(ET HANGTVANUWOMZETAFOFUPERMAAND PERKWARTAAL of per jaar aangifte moet doen.

43

Factureren Wanneer u goederen of diensten levert aan een ondernemer of rechtspersoon, bent u verplicht om een factuur te sturen. U kunt dit digitaal of op papier doen. Facturen dient u te bewaren in de vorm waarin u de facturen heeft verstuurd of ontvangen. Een factuur moet aan een aantal wettelijke eisen voldoen. U bent verantwoordelijk voor de juistheid van de facturen die u verstuurt, ook wanneer uw facturen door een derde worden opgemaakt en verstuurt.

Factuureisen s s s s s s s s s s s

De volgende gegevens dienen vermeld te worden op uw factuur: naam en adres van uw onderneming uw btw-nummer Naam en adres van uw leverancier of afnemer factuurdatum factuurnummer: facturen moeten doorlopend en opeenvolgend zijn genummerd duidelijke omschrijving van de verrichte prestaties datum wanneer de prestaties zijn verricht prijs exclusief btw btw-bedrag het toegepaste btw-tarief bij vooruitbetaling: de datum van betaling, als die afwijkt van de factuurdatum De cliënt moet akkoord gaan met uw factuur. Als uw cliënt uw factuur betaalt, dan kunt u ervan uitgaan dat uw cliënt akkoord is gegaan met uw factuur.

Facturen moeten aan wettelijke eisen

De factuur moet authentiek en integer zijn. Dit houdt in dat uw cliënt er zeker van moet zijn dat de factuur van u afkomstig is en zowel u als uw cliënt moeten er zeker van zijn dat de factuur niet veranderd is.

voldoen De factuur moet gecontroleerd kunnen worden door de Belastingdienst. De Belastingdienst moet kunnen zien wat er met de factuur is gebeurd. Alle eisen gelden voor zowel de papieren als de digitale factuur.

44


Zorgen dat facturen betaald worden Wanneer stuurt u een factuur naar uw cliënt en binnen welke termijn dient de cliënt uw factuur te betalen? Voordat u aan uw opdracht begint kunt u hier duidelijke afspraken over maken. Denk eraan om een urenregistratie bij te houden en uw cliënt wekelijks of maandelijks te laten tekenen voor het aantal gewerkte uren. Dit overzicht stuurt u vervolgens als bijlage bij uw factuur, zodat er geen verschil van mening kan ontstaan over het aantal gewerkte uren. Een voorbeeld: u heeft een schriftelijke overeenkomst met uw cliënt gesloten en u heeft daarna de overeengekomen zorgdiensten met veel zorg uitgevoerd. Beide partijen zijn tevreden. U neemt afscheid van uw cliënt en stuurt, zoals u met uw cliënt had afgesproken, na beëindiging van uw zorgdiensten een factuur. Op uw factuur heeft u nogmaals keurig vermeld binnen welke termijn de factuur betaald dient te worden. Uw cliënt betaalt echter niet. Als ondernemer bent u afhankelijk van de inkomsten die u

45

aan een ander factureert. Wat kunt u doen om ervoor te zorgen dat uw factuur betaald wordt?

s s s

Bij alles geldt de hoofdregel: de steller bewijst. Als u stelt dat u een vordering heeft op de debiteur, dan zult u dat ook moeten bewijzen. U moet in ieder geval bewijzen dat: U een overeenkomst bent aangegaan met de tegenpartij. U de overeengekomen werkzaamheden volgens afspraak op de juiste wijze en op tijd uitgevoerd heeft. U correct heeft gefactureerd, aangemaand en in gebreke gesteld.

De stappen Komt uw betaling niet op tijd, dan kunt u stappen ondernemen om ervoor te zorgen dat uw facturen betaald worden. Stap 1

Telefonisch contact Het is altijd verstandig om na het verstrijken van de betalingstermijn te bellen met uw cliënt en te vragen of uw factuur is ontvangen. Er kunnen immers diverse redenen zijn waarom uw cliënt niet betaalt. Een vriendelijk zakelijk telefoontje bevordert de relatie en het is voor u meteen duidelijk waarom er niet betaald wordt. "ETALINGSREGELING Het kan voorkomen dat een cliënt wel wil betalen, maar niet kan betalen. In dat geval kunt u een betalingsregeling treffen. Bespreek vooraf met de debiteur wat haalbaar is Leg de betalingsregeling vast op papier en laat uw debiteur het ondertekenen. Het is aan te raden om in de betalingsregeling een duidelijk betalingsschema en termijnen vast te leggen. Neem ook in de betalingsregeling op dat de gehele schuld direct opeisbaar is en volledig erkend wordt door de debiteur.

Geef duidelijk aan hoe en wanneer u betaling verwacht

Stap 2

46

Aanmaning Als ondanks vastgelegde afspraken de cliënt niet (op tijd) betaalt, is het verstandig om eerst een herinnering ofwel aanmaning te sturen. Een herinnering of aanmaning is een vriendelijk verzoek aan de debiteur om tot betaling over te gaan. Stel daarin een nieuwe termijn waarbinnen de cliënt alsnog moet betalen, bijvoorbeeld zeven dagen na dagtekening. Als ook deze termijn verstrijkt en de


opdrachtgever betaalt niet dan is de volgende stap om de debiteur in gebreke te stellen. Bij FNV Zelfstandigen kunt u om een voorbeeld vragen. U kunt ervoor kiezen om eerst een tweede aanmaning te sturen, maar u kunt ook meteen de volgende stap zetten. Stap 3

Houd zelf een vinger aan de pols

In gebreke stellen U stelt de debiteur in gebreke door nogmaals te laten weten dat uw factuur nog open staat. Het is aan te raden om een ingebrekestelling aangetekend en per gewone post te versturen. Dit om bewijsproblemen achteraf te voorkomen. Een ingebrekestelling is de laatste brief die u stuurt naar een niet betalende cliënt. U stelt de debiteur voor de laatste maal in de gelegenheid om tot betaling over te gaan. Stel opnieuw een betaaltermijn, bijvoorbeeld vijf dagen. Ook hiervan vindt u een voorbeeld in de bijlagen. Betaalt de debiteur niet, dan is de debiteur formeel in verzuim. Als de debiteur in verzuim is begint de wettelijke rente te lopen die u mag heffen als een cliënt niet of te laat betaalt. Ook kunnen er extra kosten op de debiteur verhaald worden die u moet maken als u het uit handen geeft aan een incassobureau of deurwaarder.

Incassoservice Blijft u te maken hebben met een niet-betalende cliënt, terwijl u al de aanbevolen stappen heeft doorlopen, dan kunt u het beste als lid van FNV Zelfstandigen contact opnemen met de incassoservice. De incassoservice voorziet u van advies en informatie. Het is dan mogelijk – indien aan alle voorwaarden is voldaan – de vordering uit handen te geven en over te gaan tot een incassoprocedure. De extra kosten (rente- en incassokosten) worden in de meeste gevallen op de debiteur verhaald. Mocht een incassoprocedure niet tot het gewenste resultaat leiden en de vordering onbetaald blijven, dan kan er in het uiterste geval tot dagvaarden worden overgegaan. De incassoservice is gratis voor leden.

Administratie Administratie is het verzamelen, ordenen en verwerken van informatie over uw onderneming. Dit doet u om bijvoorbeeld op verzoek van de Belastingdienst verantwoording af te kunnen leggen over uw bedrijfsvoering. Veel belangrijker is dat u met een

47

goede adminstratie zelf overzicht houdt op wat er in uw bedrijf gebeurt en onder meer kunt voorkomen dat er te veel geld uit gaat of te weinig binnenkomt Vaak wordt boekhouding verward met administratie. Boekhouding is een onderdeel van de administratie, namelijk het vastleggen van de financiële gegevens. Ook deze gegevens zijn zeer van belang voor uw onderneming. U kunt onder andere zien wat de inkomsten en uitgaven zijn, waardoor u ook een planning kunt maken voor de toekomst. De administratie bevat meer, bijvoorbeeld offertes en facturen of gegevens over de besteding van uw tijd. Uw administratie is op vele manieren mogelijk: u kunt digitaal administreren, maar het kan ook met behulp van ordners. Het opzetten en bijhouden van een administratie vereist de nodige kennis, tijd en vooral discipline. Wanneer de administratie niet (tijdig) bijgehouden wordt, wordt het bijwerken ervan een te grote klus en u verliest het overzicht. FNV Zelfstandigen biedt u deze kennis in de vorm van workshops aan. Zie daarvoor onze website.

Wettelijk verplicht U bent als ondernemer wettelijk verplicht een goede administratie te voeren. Maar het is ook voor uzelf nuttig om een overzichtelijke administratie op te zetten. Zo houdt u zicht op uw bedrijfsvoering. Een goede administratie vormt de basis voor uw belastingaangifte. U bent wettelijk verplicht om uw administratie zeven jaar te bewaren. Het is een misverstand dat u alle bonnen en facturen op papier moet bewaren. De Belastingdienst keurt de digitale vorm van bewaren ook goed. Daarbij is van belang dat de (digitale) administratie toegankelijk is en binnen een redelijke termijn raadpleegbaar voor een eventuele controle door de Belastingdienst.

Administratie geeft overzicht over

Wat behoort er allemaal tot administratie? In feite behoren alle gegevens over uw onderneming die u vastlegt op papier of digitaal tot uw administratie.

bedrijfsvoering

s s s

48

De Belastingdienst kan het volgende opvragen: kasadministratie (ook kladaantekeningen) en kassabonnen financiële aantekeningen, zoals het inkoop- en verkoopboek tussentijds gemaakte controleberekeningen


s s s s s s

ontvangen facturen en kopieën van verzonden facturen banken giroafschriften contracten, overeenkomsten en andere afspraken agenda’s en afsprakenboeken correspondentie software en databestanden

Zelf doen of uitbesteden? U kunt uw administratie zelf doen of geheel of gedeeltelijk uitbesteden aan een boekhouder of accountant. Let er wel op dat u niet de verantwoordelijkheid kunt uitbesteden. U moet voldoende op de hoogte blijven om te weten wat er gebeurt, om voorstellen van een boekhouder of accountant te kunnen beoordelen en eventueel goed of af te keuren. U blijft verantwoordelijk voor een gedegen administratie en voor uw belastingaangiften.

Tips: s

s

s

s

49

-AAKVOORAFHELDEREENDUIDELIJKESCHRIFTELIJKE AFSPRAKENOVERDEWERKZAAMHEDEN KOSTENEN uren. Meerwerk gaat in overleg en ook weer aan de hand van afspraken. -ETEENBOEKHOUDPAKKETISHETNIETZOMOEILIJK om zelf de jaarrekening te maken en dat scheelt DEBOEKHOUDEROFACCOUNTANTZONVANDE uren. 6RAAGAANUWBOEKHOUDEROFACCOUNTANTEEN GESPECIlCEERDEREKENING WAARINSTAATAAN welke taken hij of zij voor u heeft gewerkt. De ene activiteit is minder duur dan de andere. 6RAAGNOOITZOMAARADVIES6RAAGALTIJDWAT HETGAATKOSTEN(ETVOORDEELMOETTEGENDE investering opwegen.

7

Tarief en inkomenszekerheid Zelfstandigen kiezen vaak voor hun vak en voor de inhoud. Het kan zo zijn dat u kiest voor een bestaan als zelfstandige om meer flexibiliteit en balans in uw eigen leven te krijgen. Welke reden u ook maar motiveert om te kiezen voor het zelfstandig ondernemen, geld is belangrijk. Zeker in de zorgsector geldt dat het niet voor alle beroepsgroepen gemakkelijk is om een goed inkomen uit het zelfstandig ondernemen te halen. Dit komt mede omdat de onderhandelingsruimte voor zorgverleners beperkt is. Verzekeringsmaatschappijen en overheid stellen maximum vergoede tarieven vast. Daarbij zijn veel zorgondernemers vooral met hun vak bezig en verliezen ze de zakelijke kant soms uit het oog. Uit loyaliteit voor hun cliënten gaan sommige zorgondernemers akkoord met een laag tarief. FNV Zelfstandigen heeft gemerkt dat een aantal ondernemers na een of twee jaar stopt omdat de inkomsten tegenvielen. Om teleurstellingen te voorkomen en om te kunnen weten of uw onderneming voldoende winstgevend kan worden, adviseren wij de volgende rekenmethode.

Stap 1

Welk soort tarief? Op welke manier en in welke eenheden wilt u uw tarief berekenen? Dat kan bijvoorbeeld vastgesteld worden per uur, per handeling of per behandeling.

Stap 2

Wat wil ik minimaal verdienen? Stel het gewenste inkomen vast. Met welk ‘vrij ter consumptie aan te wenden’ inkomen bent u tevreden?

3TAP

(OEHOOGZIJNDEBEDRIJFSKOSTEN Welke kosten maakt u voor uw onderneming. Daaronder vallen de kosten voor huisvesting, afschrijving van apparatuur, opleiding, auto, rente van leningen, administratie, bedrijfsverzekeringen en alle overige kosten.

Stap 4

Wat ben ik kwijt aan premies? Rekening houden met premies voor inkomensverzekeringen, zoals een arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioenvoorzieningen

50


is belangrijk. De overheid gaat ervan uit dat u dit zelf regelt. Deze kosten moet u ook in uw tarief verwerken.

3TAP

(OEVEELURENKANIKWERKEN De volgende stap is het vaststellen van het aantal uren dat u op jaarbasis denkt te kunnen werken. Houd rekening met de nietdeclarabele uren zoals reistijd en administratie. Het tarief is mede afhankelijk van dit aantal.

3TAP

"EPAALHETSTANDAARDTARIEF Het tarief kan ten slotte bepaald worden door – in principe – het gewenste basisinkomen, de kosten en de premies, bij elkaar op te tellen. Dit bedrag deelt u dan door het aantal op jaarbasis te leveren uren. De uitkomst hiervan is het tarief dat als standaard voor u zou kunnen gelden. Nu is dit makkelijker gezegd dan gedaan. Dit heeft onder meer te maken met de effecten van de diverse belastingregels. Hoe dit precies zit kunt u – als u lid bent – vinden in onze brochure. Het bijbehorende rekenprogramma wordt regelmatig vernieuwd. Leden kunnen de tariefbrochure en het rekenprogramma vinden op de website van FNV Zelfstandigen.

Stap 7

Onderzoek het gebruikelijk uurtarief in uw sector Probeer zo goed mogelijk te achterhalen wat een vakgenoot van u verdient. Dit kunt u doen door te informeren bij bemiddelingsbureaus, concurrenten, verzekeringsmaatschappijen of zorgkantoren. Vraag inlichtingen op bij een beroepsorganisatie of belangenverenigingen zoals Per Saldo. Tot slot bestaan er tarievengidsen. Deze zijn te koop bij boekhandels of te leen bij bibliotheken.

Stap 8

Vergelijk het gebruikelijk uurtarief met het door u berekende tarief De laatste stap is om het tarief dat u hebt berekend aan de hand van uw kosten en uw situatie te vergelijken met het gebruikelijke uurtarief. Zo weet u of uw onderneming rendabel kan zijn en u uitkomt met het aantal uur dat u wilt gaan werken.

51

Tip /NSADVIESISOMUWRISICOSTESPREIDENENTE proberen om meerdere activiteiten te ontplooien. Als zorgondernemer bent u (meer of minder) afhankelijk van de overheid. Als u uitsluitend via 0'"SWERKT VOELTUIEDEREBEZUINIGINGGELIJKINUW PORTEMONNEE7ELLICHTZIJNERANDEREACTIVITEITEN ZOALS PARTICULIEREZORG HETGEVENVANCURSUSSENOFCOACHING of een andere activiteit waardoor u ook andere inkomensmogelijkheden aanboort.

Inkomenszekerheid Een belangrijke factor waar u rekening mee moet houden in het berekenen van uw tarief, is uw inkomenszekerheid. U loopt het risico om arbeidsongeschikt te worden, u zult ongetwijfeld later met pensioen willen, u loopt het risico om tijdelijk geen of minder omzet te hebben of misschien wilt u nog een keer een lange reis maken of langere tijd besteden aan opleiding. Dit zijn allemaal situaties waar u zelf een oplossing voor moet zoeken en geld voor moet reserveren.

Pensioen Voor de meeste zelfstandig ondernemers is er geen pensioenfonds. Er zijn een aantal beroepsgroepen waarbij dit wel is geregeld (huisartsen, fysiotherapeuten, verloskundigen en medisch specialisten). Andere beroepsbeoefenaren kunnen, als het pensioenfonds dat goed vindt, tijdelijk bij het pensioenfonds blijven maar dat is duur en wordt na drie jaar niet meer fiscaal erkend. U zult dus op een andere manier verder moeten sparen voor een aanvulling op uw AOW en het pensioen dat u eventueel al als werknemer hebt opgebouwd. Het fiscale principe van de meeste opties is dat u nu geen belasting betaalt over uw reserveringen, maar wel zodra u er de vruchten van gaat plukken. Verzekeringsproduct U spaart bij een verzekeraar meestal in de vorm van koopsompolis met lijfrente – dit is nu belastingvrij, later als u er inkomen uithaalt,

52


betaalt u inkomstenbelasting. Vaak – niet altijd – zit hier ook een verzekeringscomponent in, bijvoorbeeld voor een nabestaandenpensioen. Veel mensen vinden deze producten duur en ingewikkeld. Verzekeraars zijn verplicht om hun kosten transparant te maken, zodat u kunt zien hoeveel er van uw inleg overblijft. Winkel zorgvuldig en zoek naar een zo simpel mogelijk product. "ANKSPAREN Dit is een geblokkeerde rekening bij een bank. Het verschil ten opzichte van een verzekeringsproduct is dat het hier doorgaans om een simpeler product gaat en dat u geen beleggingsrisico’s loopt. Over het saldo moet – boven een bepaalde grens – vermogensrendementbelasting betaald worden. Over het spaartegoed ontvangt u rente. Let er wel op dat veel banken producten aanbieden waar toch weer een verzekeringscomponent aan vast zit. &ISCALE/UDEDAGSRESERVE&/2 nVIABEDRIJFSVERMOGEN U bouwt vermogen op – binnen het ondernemingsvermogen – dat u reserveert voor uw oude dag (de zogenaamde FOR). Een voorwaarde is dat uw bedrijf feitelijk vermogen opbouwt. U hoeft over

53

dit deel van uw winst geen belasting te betalen. Op het moment dat u het bedrijf staakt of dit vermogen gaat inzetten voor uw inkomen, rekent u pas af met de belasting. De belastingverplichting wordt dus uitgesteld. Heeft u voor de FOR gereserveerd vermogen tussentijds opgemaakt of in het bedrijf gestopt, waardoor het minder is geworden, blijft de belastingverplichting toch bestaan. Dus let op. De FOR is geen spaarpot maar uitgestelde belastingplicht.

Stoppen met ondernemen, moet u nu reserveren voor later?

"EDRIJFVERKOPEN Niet alle bedrijven zijn geld waard op het moment dat de ondernemer besluit om met het bedrijf te stoppen. "ELEGGEN U kunt ook zelf vermogen beleggen. Hieraan kleven risico’s en u moet over voldoende kennis en inzicht beschikken. Onroerend goed Veel mensen beschouwen hun eigen woning als oudedagsvoorziening. Wilt u uw woning op deze manier inzetten dan moet er voldoende overwaarde zijn op het moment dat u ervan wilt gaan leven.

Ziek of arbeidsongeschikt Zelfstandigen zijn voor vervangend inkomen bij ziekte en arbeidsongeschiktheid aangewezen op particuliere verzekeringen. Als u een dergelijke verzekeraar afsluit mag de verzekeraar een medische keuring eisen en eerder gebleken gezondheidsrisico’s uitsluiten. Bij veel zelfstandigen bestaat het beeld dat een arbeidsongeschiktheidsverzekering peperduur is. Wanneer u uitgaat van de meest comfortabele situatie, is dat misschien zo. Maar u bent als zelfstandig ondernemer vrij om zelf te bepalen en te zelf kiezen wat u belangrijk vindt. Bovendien is de premie aftrekbaar van de belasting. Alternatief voor starters Bent u nog niet gestart en wilt u gaan starten vanuit loondienst of vanuit een WW, WAO of WIA-uitkering, bent u jonger dan 65 jaar en woont u in Nederland, dan kunt u er ook voor kiezen om verzekerd te blijven via UWV. Dit moet u dan wel binnen dertien weken na uw overstap naar een zelfstandig bestaan, kenbaar maken aan UWV. U kunt ook bij UWV afspraken op maat maken, dus over wachttijd

54


bij ziekte (vanaf twee dagen) en over de hoogte of dekking van de uitkering. De premie die u dan betaalt, is net als de premie die u aan een particuliere verzekeraar betaalt, aftrekbaar bij de aangifte inkomstenbelasting. De verzekering via UWV sluit geen risico’s uit en er is geen keuring of leeftijdsmaximum. Een ander alternatief is de zogenaamde vangnetpolis die veel verzekeringsmaatschappijen aanbieden. Dit product is bedoeld voor mensen die vanwege een medische reden geen ‘gewone’ arbeidsongeschiktheidsverzekering kunnen afsluiten. Het is een karige verzekering met een uitkering tot maximaal 70% van het minimumloon en een wachttijd van een jaar. Binnen 15 maanden na de start van een onderneming moet deze verzekering worden aangevraagd.

Tip FNV Zelfstandigen heeft samen met een verzekeraar RISICOSENZEKERHEIDNOGEENSOPNIEUWNAASTELKAAR gezet en zo een hele nieuwe basisverzekering ontwikkeld. Deze verzekering keert maximaal twee JAARUITnVOLDOENDEVOORVANDEGEVALLENnENIS helemaal gericht op snel weer beter zijn en snel aan de slag.

Zwangerschapsverlof FNV Zelfstandigen heeft met succes lobby gevoerd voor een publieke regeling voor zwangerschapsverlof voor vrouwelijke ondernemers. Die is sinds de zomer van 2008 ingevoerd. De regeling bestaat uit een basisuitkering. U kunt zelf aanvullend verzekeren.

Slechte tijden Ondernemers in zwaar weer hebben beperkte mogelijkheden om doorstartkrediet te vinden en het bedrijf daarmee in leven te houden. Voor ondernemers die door slechte tijden geen of een zeer beperkt inkomen hebben bestaat er een beperkte bijstandregeling. Ook dit is een kredietregeling. Bovendien staat deze regeling slechts een zeer beperkt vermogen toe.

55

"EROEPSAANSPRAKELIJKHEID

s s s s

U neemt ook financiële risico’s doordat u aansprakelijk gesteld kunt worden voor de gevolgen van uw handelen (beroepsaansprakelijkheid). Zoek voor elke nieuwe situatie goed uit: wat zijn precies de risico’s wat zijn de regels en wettelijke eisen in hoeverre kunt u zelf risico’s beperken door goede maar wel redelijke afspraken in contracten te maken en biedt een beroepsaansprakelijkheidsverzekering voldoende en nodige aanvulling?

!NDERERISICOS Inventariseer welke andere risico’s u loopt. Er zijn verschillende oplossingen voor verschillende risico’s. Heeft u elke dag een auto nodig, dan is het verstandig om te kunnen beschikken over vervangend vervoer. Hetzelfde geldt voor instrumenten en hulpmiddelen. U kunt risico’s verkleinen door ze te verzekeren. Maar er zijn ook andere oplossingen, bijvoorbeeld door met andere ondernemers samen te werken.

Tip Een tip bij het afsluiten van een verzekering: zet EERSTGOEDOPEENRIJWELKERISICOSUWILTAFDEKKEN Investeer tijd in het zoeken van een goede aanbieder die u wil en kan bieden wat u vraagt en lees de kleine lettertjes goed.

56


A Varrolaan 100, Utrecht P Postbus 85400, 3508 AK Utrecht T 0880 997 010 F 0880 997 099 I www.fnvzzp.nl

Ondernemen in de Zorg

Recommend Documents