Ondernemen in de zorg Do’s and don’ts Marcel Smolders, arts MBA
Creating Value in Healthcare
1
Disclosure belangen spreker • Geen (potentiële) belangenverstrengeling • Relatie als partner en aandeelhouder bij SJMG Health Investments
Creating Value in Healthcare
2
Creating Value in Healthcare
3
Ondernemen in de zorg • Introductie • Interactief karakter
Creating Value in Healthcare
4
11 oktober 2013
Creating Value in Healthcare
5
Hoe gaat het met ziekenhuizen? • Strategie: “ alles voor iedereen” • Zwakke financiële positie – Ruwaard van Putten ziekenhuis failliet – Lange Land ziekenhuis – Rode Kruis ziekenhuis – ..
Creating Value in Healthcare
6
5 november 2013
Creating Value in Healthcare
7
7 oktober 2013
BDO accountants becijfert dat de ziekenhuizen in 2012 gezamenlijk voor 163 miljoen euro aan transitiegelden hebben ontvangen. Dit is 58 procent van het totale resultaat. Zonder dit transitiebedrag sluit ruim één op drie ziekenhuizen (36 procent) het jaar 2012 negatief af Bron: BDO benchmark ziekenhuizen 2013
Creating Value in Healthcare
8
4 oktober 2013
Creating Value in Healthcare
9
3 oktober 2013
Creating Value in Healthcare
10
23 april 2013
Creating Value in Healthcare
11
Ondernemen? Is dit wel de juiste tijd? Creating Value in Healthcare
12
Ondernemen in de zorg • Waarom?
Creating Value in Healthcare
13
Laat u niet uit het veld slaan
Creating Value in Healthcare
14
Ondernemen in de zorg • Gedreven door passie, ambitie, eigenwijsheid en wellicht een vleugje frustratie • Gericht op het verbeteren van patiëntenzorg door het creëren of verbeteren van nieuwe of bestaande zorgconcepten.
Creating Value in Healthcare
15
Ondernemen in de zorg • Mijn persoonlijke mening: – Als iedereen om u heen zegt dat u gek geworden bent dan bent u veelal op de goede weg… – Niet morgen, maar vandaag.. – Maar bezint eer ge begint…
Creating Value in Healthcare
16
Ondernemerschap Medisch Specialist • Keuze specialisme bepaalde of u vrijgevestigd medisch specialist en ondernemer werd of niet • Model TO borgde (fiscaal)ondernemerschap • Waarschijnlijk geen bewuste keuze voor ondernemerschap maar meer voor het vak.
Creating Value in Healthcare
17
Ondernemen in de zorg • De medisch specialist 2015: het eerste echte keuzemoment tussen echt ondernemerschap of meer nadruk op vakinhoudelijk bezig zijn
Creating Value in Healthcare
18
Ondernemen: definitie • Wat is ondernemen? – Vele definities, kern is investeren (tijd en geld) en risico lopen
Creating Value in Healthcare
19
Ondernemen: criteria
• Kernelementen belastingdienst: – – – – – – –
Winst (substantieel) Zelfstandigheid Kapitaal Omvang tijd en geld Meerdere opdrachtgevers Aansprakelijkheid Ondernemersrisico
Bron: belastingdienst.nl
Creating Value in Healthcare
20
Het succeselement Onderscheidend vermogen (USP)
Creating Value in Healthcare
21
Onderscheidend vermogen (USP) • Dynamisch begrip! • Wat onderscheidend is vandaag is wellicht niet meer onderscheidend morgen. Daarmee begint alles maar houdt ook alles op… • Toekomst Nokia, Apple, ziekenhuizen…
Creating Value in Healthcare
22
Waar draait het om? • Kwaliteit van de ondernemer • Omgeving bepalen ondernemersrisico en kans op succes
Creating Value in Healthcare
23
Kwaliteit van de ondernemer • Inhoudelijke kennis van het product of dienst • Kennis en ervaring als ondernemer in de branche
Creating Value in Healthcare
24
Omgeving (macroniveau) • Uitgaven gezondheidszorg 2013: 67,9 miljard – Curatieve zorg: 40,6 miljard (Zvw) • Ziekenhuiszorg: 22,2 miljard
– Langdurige zorg: 27,3 miljard (AWBZ)
• Overheveling van AWBZ naar Zvw en Wmo Bron: Nza rapport ” Stand van de zorgmarkten 2013”
Creating Value in Healthcare
25
Omgeving (macroniveau) • Stelselwijziging curatieve zorg: – Van aanbodsturing en budgettering naar vraagsturing en prestatiebekostiging – Creëert nieuw speelveld!!
• Nu echter “stuck in the middle!!”
Creating Value in Healthcare
26
Omgeving (macroniveau) • Overgangsmodel (2012-2015/17) • Afschaffing ziekenhuisbudgettering (2012) • Bestuurlijk hoofdlijnen akkoord: kostenontwikkeling ziekenhuizen max 2,5%. • Beheersmodel Honorarium Medisch Specialisten: groei honorarium max 2,5%. • Aanpassing juli 2013: max 1,5% 2014, daarna max 1%
• Invoering integrale prestatiebekostiging (2015)
Creating Value in Healthcare
27
Omgeving (macroniveau) • Zorgverzekeraars: • Afschaffing macronacalculatie en ex-post verevening • Krediet- en schuldencrisis: Solvency II • Regierol neemt toe (inkoopmacht); art 13 Zvw
• Banken: • Krediet- en schuldencrisis: Basel III
• Overheid • Europese Mededingingswetgeving • Beperkt overheidsbudget • Voorstel winstuitkering Creating Value in Healthcare
28
“De zorgmarkt”
Bron: RVZ rapport “Patient als sturende kracht” 2010 Creating Value in Healthcare
29
Omgeving (microniveau) • Hoe ziet de regio eruit? – Bevolkingssamenstelling en -ontwikkeling en aanbod aan zorgaanbieders
• Wat is de regiovisie van de dominante zorgverzekeraar?
Creating Value in Healthcare
30
Voorbeeld: bevolking 2015-2030 65+ 65+
33,2
25,9
≥ 5,0%
16,5
< 5,0%
71,3
< 5,0%
12,1
≥ 5,0%
65+
≥ 30,0%
65+
< 30,0%
71,7 65+
(12,6 )
76,2 65+
(4,9)
65+
625,7
65+
13,7
16,5
(34,9 )
65+
71,3
65+
65+
65+
39,7
25,9
12,1
50,8
65+
65+ 65+
11,1
65+
29,3
23,0
65+
10,6
65+
8,8
65+
8,3
12,6
18,0
65+ 65+
65+
(34,9)
Deelgemeente Rotterdam
226,7
Verzorgingsgebied
10,3
x 1.000 inwoners Creating Value in Healthcare
31
Regionale ziekenhuizen
Creating Value in Healthcare
32
Jaarverslag 2011 (30 mei 2012)
Creating Value in Healthcare
33
Een goede start…
Creating Value in Healthcare
34
Ondernemingsplan • Voor banken en zorgverzekeraars, maar vooral voor uzelf!
Creating Value in Healthcare
35
Ondernemingsplan: keuzes
• Eerst: heldere propositie en strategie • Dan: keuze organisatiestructuur (dienend) • Welke rol neem ik in als medisch specialist? – Als investeerder en aandeelhouder? – In loondienst met winstdeling? – Regiomaatschap/collectief met zorginstelling als faciliterende organisatie?
Creating Value in Healthcare
36
Ondernemingsplan • Gezamenlijke regiovisie met stakeholders zoals zorgverzekeraars (budget) en banken (financiering) • Maak heldere keuzes (portfolio) • Bouw netwerken – Waar past uw idee in de keten?
Creating Value in Healthcare
37
Ondernemingsplan • Technologieontwikkeling (eHealth) • Fiscale check (met name BTW) • Toets uw ideeën
Creating Value in Healthcare
38
Ondernemingsplan • Financiering: funding volgt goede ideeën • Maar… • Maak reële prognoses. Besteed tijd aan de financiële paragraaf!
Creating Value in Healthcare
39
Rol zorgverzekeraars • Rol zorgverzekeraars: – Toenemende inkoopmacht, zeker met aanpassing artikel 13 Zvw – Sterke prijsdruk onderhandelingen 2014 – Alleen Operational Excellence concepten levensvatbaar of…
Creating Value in Healthcare
40
Treacy & Wiersema
Creating Value in Healthcare
41
Rol zorgverzekeraars • Is een contract met zorgverzekeraars altijd noodzakelijk? – Afhankelijk van de doelgroep en aard van de zorg
• Geen contract: – Tariefstelling: b-segment vrij – Naturapolis: % vergoeding gemiddelde tarief – Restitutiepolis (8%): vergoeding gemiddelde tarief – Akte van cessie? Creating Value in Healthcare
42
Rol zorgverzekeraars • Nieuwe toetreders: – ANNO 12 (2015) – BeterDichtbij (SAZ)
Creating Value in Healthcare
43
Is er een recept voor succes?
Creating Value in Healthcare
44
High Performance Organisations • Definitie • Businessmodel – Strategie, mensen en structuur belicht
Creating Value in Healthcare
45
Businessmodel - schema Feedback
Top-down Competitive positioning
Bottom-up Resource based
Strategie
Cultuur
Structuur
Mensen
Middelen
Resultaat Shareholder value Stakeholder value
Creating Value in Healthcare
46
Invulling businessmodel • Invulling elementen businessmodel op basis van: – Wetenschappelijke literatuur • High Performance Organisations (HPO) – Nohria, What really works, Harv Bus Rev (2003) – De Waal, High performance organisatie (2013)
• Doctors in the lead – Goodall, Physician leaders and hospital performance, Soc Sci Med (2011)
– Best practices • Cleveland Clinic • Capio
Creating Value in Healthcare
47
Feedback
Top-down Competitive positioning
Bottom-up Resource based
Strategie
Cultuur
Structuur
Mensen
Middelen
Resultaat Shareholder value Stakeholder value
Strategie - focus
• Duidelijke keuzes maken op basis van twee pijlers: • Kwaliteit – Welke zorg willen we aanbieden? (passie) – Kunnen we hierin de beste in worden? (talent)
• Rendement – Kunnen we het geheel aan behandelingen winstgevend aanbieden? » Voor al het overige: outsourcen via allianties en netwerken! Creating Value in Healthcare
48
Feedback
Top-down Competitive positioning
Bottom-up Resource based
Strategie
Cultuur
Structuur
Mensen
Middelen
Resultaat Shareholder value Stakeholder value
Mensen
• “Get the right people on the bus” • Jim Collins
• Eigenschappen • Teamplayers • Talent • Commitment
• Training, ontwikkeling, opleiding • Management development voor artsen • Medical development voor managers!!! – Spreek elkaars taal, begrijp elkaar!
Creating Value in Healthcare
49
Feedback
Top-down Competitive positioning
Bottom-up Resource based
Strategie
Cultuur
Structuur
Mensen
Middelen
Resultaat Shareholder value Stakeholder value
Structuur
• Uitgangspunten: – Dienstbaar aan strategie – Geen belemmering voor gemeenschappelijk organisatiedoel • Geen tegengestelde belangen professionals en organisatie!
– Gericht op optimalisatie van processen • Doel: kwaliteit van zorg en rendement (=waarde)
Creating Value in Healthcare
50
Feedback
Top-down Competitive positioning
Bottom-up Resource based
Strategie
Cultuur
Structuur
Mensen
Middelen
Resultaat Shareholder value Stakeholder value
‘The Doctor’s Hospital’
AvA RvC Medische Kwaliteitsraad
Diagnostische eenheden
Directie • • •
Monodisciplinair
•
• • •
Onderzoek • • • •
Hoofdpijn Buikpijn Moeheid …
Cliëntenraad
Therapeutische eenheden
Intake Beslisboom
Ondernemingsraad
Directeur zorg Directeur bedrijfsvoering Directeur financiën
Snijdend Beschouwend Ondersteunend
Multidisciplinair • • • •
Oncologie Hart- en vaatziekten Diabetes mellitus …
Creating Value in Healthcare
Bedrijfseenheden • • • • • • • • •
Finance & Control Verkoop Human Resource Management Marketing & Communicatie Kwaliteit & Veiligheid Automatisering Vastgoed & Beheer Inkoop Hotel
51
Feedback
Top-down Competitive positioning
Bottom-up Resource based
Strategie
Cultuur
Structuur
Mensen
Middelen
Resultaat Shareholder value Stakeholder value
Nieuwe situatie
• Voordelen – Governance • Belangen op een lijn – Organisatiebelang staat centraal – Incentives medisch specialisten en ziekenhuis op één lijn
• Medisch specialisten op ‘key positions’ – Inherent aan nieuwe structuur met daarnaast de mogelijkheid van aandeelhouderschap – Gevolg: meer betrokkenheid
– Operationeel (primaire proces) • Structuur vormgegeven rondom primair(e) proces(sen) – Structuur o.b.v. klachten cq ziektebeelden – Procesoptimalisatie Creating Value in Healthcare
52
Tenslotte If you want to achieve results you have never achieved before, you have to start doing things you have never done before Michael Hammer
Creating Value in Healthcare
53
Contact:
[email protected]
Hartelijk dank voor uw aandacht!
Creating Value in Healthcare
54