Programma Welzijn en Zorg Nieuwe Zorg en Domotica Aanleiding De mogelijkheden voor het langer zelfstandig thuis blijven wonen, moeten worden verbreed. Technologische ontwikkelingen die zorg op afstand en het participeren in de samenleving mogelijk maken, kunnen een belangrijke schakel zijn in het proces om het langer zelfstandig thuis wonen mogelijk te maken. In 2013 is het project Nieuwe Zorg en Domotica gestart. Een aantal constateringen uit de opstartfase: Mede gelet op de onzekerheden die er in 2013 waren over de uitwerking van het Rijksbeleid op het gebied van sociale woningbouw en de transitie AWBZ, waren betrokken partijen als woningcorporaties en zorgaanbieders terughoudend bij het investeren in nieuwe technologische ontwikkelingen. Uit ervaringen bij andere gemeenten met de introductie van nieuwe vormen van thuistechnologie blijkt dat goed aandacht moet worden gegeven aan een aantal aspecten: o De te kiezen techniek moet simpelweg goed functioneren en aansluiten bij de individuele wens van de bewoner/cliënt; het blijkt dat veel technieken nog geen bewezen staat van dienst hebben en niet altijd consumentgericht zijn. o Er moet een goede aansluiting zijn tussen de techniek in de thuissituatie en bedrijfsvoering van zorgaanbieders; idealiter dient de techniek door iedere zorgaanbieder in te zetten zijn, dan wel dat zorgaanbieders aansluiten bij de gangbare techniek in een regio. o De toekomstige bekostiging van thuistechnologie moet aansluiten bij de bekostigingsstructuur zoals die in de nieuwe WMO en WLZ is voorzien. o Gebruikers moeten zich bewust zijn van het belang van de inzet van nieuwe vormen van thuistechnologie en het langer zelfstandig thuis wonen. Een duurzame toepassing thuistechnologie in de gemeente ter ondersteuning van het langer zelfstandig thuis wonen, vergt een verfijning van de projectaanpak zoals die tot dusver is gepresenteerd. o Meer inzet op communicatie en bewustwording van burgers o Toe naar de inzet van bewezen techniek die (mede qua bekostiging) consumentgericht is en aansluit bij de bedrijfsvoering van zorgaanbieders. o Een meer brede en gerichte betrokkenheid van alle partijen op het gebied van zorg en welzijn: zorgaanbieders, woningcorporatie, verzekeraar, welzijnsorganisatie, mantelzorgorganisaties. o Een goed aansluiting bij en versterking van lokale economische ontwikkelingen. Opdracht Uitwerking van een proces gericht op de toepassing van thuistechnologie als ondersteuning van op zorg op afstand en participatie in de samenleving, zodat mensen in Rijssen-Holten mogelijkheden hebben om langer zelfstandig thuis te kunnen wonen, ook als een vorm van begeleiding of zorg nodig is. Uitwerking aan de hand van de volgende vier uitvoeringsprojecten: 1. Startproject Thuistechnologie Doel: o Te komen tot de concrete toepassing van thuistechnologie in Rijssen-Holten. o Die toepassing te concretiseren aan de hand van de volgende punten: o De inzet van concrete technieken die hun waarde al hebben bewezen: schermzorg/schermcontact, medicijn-dispenser, moderne persoonsalarmering/sensoren, automatische toegang van de woning, automatische gordijnbediening.
1
o De verankering/aansluiting met de bedrijfsvoering van lokaal opererende zorgaanbieders.
o Scherpte over het toekomstige bekostigingsmodel van deze technieken, met daarbij aansluiting bij de bekostigingsstructuur uit WMO en WLZ. o Gezamenlijk commitment tussen betrokken partijen over de inzet van thuistechnologie in Rijssen-Holten. Globale projectopzet: o In samenwerking met zorgaanbieders worden 20-30 huishoudens voorzien van thuistechnologie. Deze 20-30 casussen worden gezien als leertraject voor betrokken organisaties. o Op grond van dit leertraject en gevoegd met ervaringen uit andere gemeenten (zoals de gemeente Raalte) of bekend uit het programma In Voor Zorg van het Ministerie van VWS), maken betrokken partijen afspraken over de toekomstige inzet van thuistechnologie in Rijssen-Holten. 2. Communicatie en bewustwording Doel: o De inwoners van Rijssen-Holten bewust laten worden van en kennis laten maken met de mogelijkheden die nieuwe vormen van thuistechnologie kunnen bieden bij het langer zelfstandig thuis wonen. Globale projectopzet: o In samenwerking met betrokken partijen en intermediaire maatschappelijke organisaties (ouderenbonden, mantelzorgorganisaties) het uitwerken van een communicatiecampagne die aansluit bij de beleving en omstandigheden van de inwoners van Rijssen-Holten. o Een campagne bestaande uit: voorlichtingsfilm, informatiepunten, mediaaandacht, informatie via de gemeentelijke website. 3. Uitwerking stimuleringsmaatregelen gebruik thuistechnologie Doel: o Het bestendigen en bevorderen van de toepassing van thuistechnologie in Rijssen-Holten. Globale projectaanpak: o Op grond van het commitment van project 1 wordt in overleg met betrokken partijen stimuleringsmaatregelingen uitgewerkt. o De stimulering heeft vooral betrekking op die technieken die: o onvoldoende bekostigd kunnen worden vanuit WMO en LWZ, maar toch een groot maatschappelijk rendement hebben. o nadrukkelijk bijdragen aan zowel het welzijn van burgers als de lokale economische ontwikkeling en betrokkenheid van lokale partijen. o NB: de wijze waarop de stimulering vorm krijgt hangt mede af van uiteindelijke setting die na het startproject over blijft. Dit zou kunnen betekenen dat een particuliere stimuleringsregeling gaat ontstaan, maar ook is het mogelijk dat in combinatie met betrokkenheid van andere partner een financieringsfonds wordt ontwikkeld. Van betrokken partijen wordt ook verwacht een bijdrage hierin te leveren. 4. Virtueel Verzorgingshuis Doel: o Te komen tot een (digitaal) vangnet waarbinnen de zorg en begeleiding voor kwetsbaren in de gemeente Rijssen-Holten op elkaar wordt afgestemd, zodat er sprake is van een efficiëntere dienstverlening van zorgaanbieders en mantelzorger en er een beter zorg- en welzijnsniveau voor de cliënt ontstaat. Globale projectopzet:
2
o In overleg met betrokken partijen (huisartsen, zorgaanbieders, verzekeraars, o
gemeente) wordt de haalbaarheid van een virtueel verzorgingshuis in Rijssen-Holten onderzocht. Op grond van een korte haalbaarheidsanalyse (commitment betrokken partijen, uitvoerbaarheid, exploitatie) worden nadere keuzen gemaakt ten aanzien van een eventuele betrokkenheid van de gemeente Rijssen-Holten.
Resultaat De vier deelprojecten leveren het volgende resultaat: o 30 huishoudens voorzien van thuistechnologie als start van een ontwikkelproces o een lokaal convenant tussen zorgaanbieders, woningcorporatie, verzekeraar, huisartsen omtrent de inzet van thuistechnologie bij zorg op afstand en participeren van burgers bij de samenleving. o Een uitgewerkte voorlichting- en bewustwordingscampagne (waaronder een lokaal georiënteerde voorlichtingsfilm en ingerichte informatiepunten met nieuwe vormen van thuistechnologie). o Stimuleringsmaatregelen ten aanzien van de inzet van thuistechnologie. o Efficiencywinst ten aanzien van de voorziene uitgaven op het gebied van de WMO (ofwel een bijdrage aan de besparingsdoelstelling van 25% op de gemeentelijke uitgaven, voortvloeiend uit het rijksbeleid) o (uit diverse onderzoeken (business cases) blijkt dat naast het welzijnseffect bij cliënten, de inzet van thuistechnologie leidt tot een reductie van zorg- en begeleidingskosten).
Randvoorwaarden project De inzet van thuistechnologie behoort niet exclusief tot het domein van zorg en welzijn. Het gaat om maatregelen die het langer zelfstandig thuis wonen beter mogelijk maken, waarbij zorg op afstand en het participeren in de samenleving belangrijke aandachtspunten zijn. Wie zijn er bij betrokken Externe betrokkenen: o Extern adviseur die project Raalte trekt o Woningbouwcorporaties o Zorgaanbieders o Intermediaire maatschappelijke organisaties (huurdersverenigingen, ouderenbonden, vrijwillige mantelzorgondersteuners, gehandicaptenorganisaties). o WMO adviesraad o Huisartsen o Welzijnorganisaties o Verzekeraars Interne betrokkenen: o Trekker project vanuit Deltaplan: Jan van Eck o Werkgroep Wonen Welzijn Zorg (Fatma Guven, Alice Pongers, Johan Mensink, Rick Tukker en Ronald van der Veen/Jan van Eck) o Communicatie: Suzanne Plomp o Betrokkenen WMO Voor de intern betrokkenen kost dit circa 30 á 40 uur.
3
Wat is de rol /mening van de marktpartij/maatschappelijke organisaties Het project maakt onderdeel uit van het uitvoeringsprogramma masterplan WWZ. Dit uitvoeringsprogramma is mede tot stand gekomen met de onder 5 genoemde partijen. Woningcorporaties Hebben een rol bij het bepalen van de kwaliteit van hun woningaanbod. De toepassing van thuistechnologie is meer en meer gangbaar, echter betekent dit niet dat corporaties de volledige investeringsverantwoordelijkheid hebben. Vergelijkbaar met de ontwikkelingen in het verleden op het gebied van telecommunicatie, is een onderscheid tussen de infrastructuur/basisvoorziening en hardware te gebruiken door de cliënt aan de orde. Met corporaties zal moeten worden onderzocht welk deel van de kostenstructuur deel uitmaakt van het reguliere serviceniveau van de woning en op welk wijze dit versleuteld word in de huur. Zorgaanbieders Veel zorgaanbieders maken als gevolg van de scheiding van wonen en zorg op dit moment een sterke transitie door van intramurale naar extramurale dienstverlening. De inzet van thuistechnologie maakt deel uit van dit transitieproces. Verzekeraars De inzet van thuistechnologie op het gebied van zorg op afstand leidt tot een besparing van kosten in het kader van de persoonlijke verzorging (dat is wat uit divers onderzoek blijkt). Gelet op de huidige marktstructuur is het lastig voor verzekeraars om lokaal te investeren in vormen van thuistechnologie (gelet op de keuzevrijheid van cliënten). Mede in relatie tot de afstemming in uitvoering van WMO en WLZ is een betrokkenheid van de verzekeraar nadrukkelijk gewenst in het voorliggende proces. Huisartsen Vormen een belangrijke schakel met de thuissituatie van kwetsbare doelgroepen en hebben vanuit die optiek een grote rol bij het langer zelfstandig thuis wonen. Verantwoordelijk Bestuurlijk: Ben Beens Ambtelijk: Rick Tukker Risico’s Partijen zijn uiteindelijk niet bereid hun commitment te geven aan de uitvoering van de uitkomsten van het startproject dat kan inhouden dat: o men niet bereid mee te investeren in de toepassing van thuistechnologie o men een eigenstandige koers volgt waarbij er geen afstemming is in de toepassing van bepaalde technieken Raming van de benodigde middelen en opbrengsten Voorziene kosten/investeringsruimte: € 150.000 Project 1: € 25.000 o Kosten toepassing techniek (30 cases): € 20.000 o Kosten onvoorzien: € 5.000 o Interne kosten zorgaanbieders kunnen mogelijk worden gedekt via een aanvraag in het kader van het programma In Voor Zorg.
4
Project 2: € 10.000 o Voorlichtingsfilm: € 4.000 o Informatiepunten: € 5.000 o Overige communicatiemiddelen: € 1.000 Project 3: € 70.000 o Ontwerp en inrichting regeling: € 10.000 o Eerste investeringsruimte: € 60.000 Project 4: € 10.000 o Kosten haalbaarheidsfase: € 10.000 o Startkosten inrichting virtueel verzorgingshuis: te dekken uit exploitatie en inzet derden Algemene projectkosten: € 35.000 o Voorbereidingskosten, technische advieskosten en procesbegeleiding Noot: gelet op de betrokkenheid van verschillende partijen en het belang dat betrokken partijen hebben bij een goede introductie hebben van thuistechnologie zal in het project nadrukkelijk naar cofinanciering worden gestreefd. Aanpak en planning Op grond van aanloopfase in het project is een verfijning van de projectaanpak ontstaan. Globaal zal nu de volgende route worden doorlopen. Zomer 2014 o Voorbereiden project 1: overleg en commitment betrokken partijen over verfijnde aanpak o Voorbereiding project 2: uitwerking communicatieaanpak o Voorbereiding project 4: overleg en commitment betrokken partijen omtrent haalbaarheidsfase Najaar 2014 o Start project 1: start intern traject zorgaanbieders, voorbereiding screening cases o Start communicatiecampagne: gebruik media, voorlichtingsfilm o Haalbaarheidsfase project 4 Winter 2015 o Bestuurlijke terugkoppeling o Uitwerking samenwerking toepassing thuistechnologie in Rijssen-Holten met betrokken partijen o Besluit vervolg Virtueel Verzorgingshuis o Uitrol communicatiecampagne: inrichting informatiepunten o Voorbereiding en uitwerking stimuleringsmaatregelen Voorjaar 2015 o Convenant op het gebied van de toepassing van thuistechnologie o Besluitvorming stimuleringsmaatregelen
Project 2
Juli 2014
Project 3 Project 1 5
Project 4 Project 4
Juli 2015
6
6
