Vrij
Ondernemen De Koerier van het Liberaal Verbond voor Zelfstandigen
De liefde voor een ambacht Loopbaancoach Anita Stevens in over langer en anders werken hW et boek 10 puntenprogramma LVZ voor 25 mei Jaargang 68 - januari/februaria/maart 2014 - LVZ magazine - Afgiftekantoor: GENT X
PRESENTEREN 1e1dditeie
EEN GOED IDEE? DOE ER IETS MEE!
VAN DROOM NAAR WERKELIJKHEID! Doe mee aan Bizidee en laat je gratis begeleiden met het schrijven van je ondernemingsplan door één van onze Bizidee coaches.
Iedereen kan nog deelnemen! Dien je ondernemingsplan in vóór 27 april
EN WIN € 25.000 MET JE ONDERNEMINGSPLAN
Op 21 en 22 maart 2014 kan je deelnemen aan ons eerste ondernemersbootcamp! Tijdens dit 2-daagse intensieve bootcamp helpen wij jou om jouw idee scherp te stellen zodat je een heldere kijk krijgt op de praktische uitwerking van jouw business.
Surf voor alle info naar www.bizidee.be & www.ondernemersbootcamp.be
Surf naar bizidee.be en bel ONBEPERKT* met voor slechts
30€ excl. btw
*voorwaarden op bizidee.be
ondernemingsplan wedstrijd Vlaanderen
Editoriaal
Inhoud 4
Baliehof tevreden deelnemer Dag van de Ambachten
8
Loopbaancoach Anita Stevens over langer en anders werken
11
Alexander De Croo: “Langer werken loont’’
14
De vijf pensioentips
15
De Croo ook bij LVZ-Roeselare Landbouw
16
10 puntenprogramma LVZ voor 25 mei
17 LVZ-Vormingsdienst 22
LVZ-Hamme leert beleggen met Paul D’Hoore
23
LVZ-Waarschoot weet nu alles over sociale media
24
Wat doe je wel en wat doe je beter niet op sociale media?
26
Voedselagentschap kan ook bij u langskomen
Met volle goesting Liberalen zijn optimisten. Wij geloven in vooruitgang, in groei, in investeren. Maar alles is mensenwerk. Daarom is een woord als ‘’goesting’’ ook zo mooi en belangrijk. Het is puur toeval, maar zowel minister van Pensioenen Alexander De Croo als loopbaancoach Anita Stevens nam dat woord in de mond op de LVZinfoavond over pensioenen en langer werken. Hoe zorgen we bijvoorbeeld dat 50-plussers nog met volle goesting aan de slag blijven? De Croo wijdde er nadien zelfs een column aan in een magazine. Goesting, dat is graag aan iets beginnen. Of met volle moed iets afwerken. Maar goesting krijg je niet zo maar. Een werknemer moet het vertrouwen hebben van zijn baas, of de ruimte krijgen om iets te realiseren. Een ondernemer moet zich kunnen toeleggen
Sociaal advies door Tom Lacres
29
Advies timemanagement door Johan D’Haeseleer
30
Lid in de kijker: Architect, landmeter en professorPaul Doms
Vrij
Ondernemen
V.U.: Roni De Waele Livornostraat 25, 1050 Brussel Tel 02-426.39.00 Fax 02-426.34.17 E-mail
[email protected], website www.lvz.be Abonnement: 110 euro per jaar, lidgeld LVZ inbegrepen, storten op rek. nr. 425-5190021-35 van LVZ. KBC IBAN BE57 4255 1900 2135 BIC KREDBEBB 425-5190021-35 Oplage: 36.000 ex.
op zijn bedrijf, zijn project, zijn winkel, zonder al te veel bemoeienis en beslommeringen. Goesting vind je alleszins vaak terug bij de 270.000 ambachtelijke bedrijven die ons land rijk is, en die op de Dag van de Ambachten opnieuw in de kijker worden gezet. Dikwijls gaat het om vaklui en specialisten die van een hobby hun beroep hebben gemaakt. Of dat nu een pottenbakker, een kunstsmid, een chocolademaker, een boekbinder of een artisanale kaasmaker is. Ze kiezen er ook meestal voor om hun bedrijf goed onder controle, overzichtelijk en haalbaar te houden, zodat de goesting blijft. Niet te snel groeien, niet verder springen dan uw stok lang is, gerichte keuzes maken, niet te afhankelijk worden van iets of iemand, geen te grote risico’s nemen. Niet dat een beetje durf of ambitie kwaad kan voor iemand met een zaak of een bedrijf. Maar het totaalplaatje moet ook nog kloppen. Ook een ondernemer werkt om te leven.
“Een beetje durf of ambitie kan geen kwaad voor een ondernemer. Maar ook die werkt om te leven.’’
27 KMO-Advies door Frederic Leleux 28
Vrij Ondernemen 3
Luc Soens, Directeur LVZ
4 Vrij Ondernemen
“Wij willen van niemand afhankelijk worden’’ Kaas- en zuivelboerderij Baliehof in Jabbeke tevreden deelnemer Dag van de Ambachten Op zondag 23 maart kan u in heel het land kennismaken met ambachtelijke ondernemers tijdens de Dag van de Ambachten. Wij mochten al iets vroeger op bezoek bij Baliehof, een kaas- en zuivelboerderij in het West-Vlaamse Jabbeke. Zaakvoerder Luc Callemeyn: “Het leuke van ons verhaal is dat alles door onze eigen handen gaat.” Net na ons rijdt een marktwagen het erf van Baliehof op. Vier dagen in de week verkoopt Krista Stroo haar zelfgemaakte kazen op markten in Brugge en Oostkamp. Terwijl ze uitlaadt, staat haar echtgenoot Luc Callemeyn ons te woord. “25 jaar geleden namen we het landbouwbedrijf over van mijn ouders. Toen we trouwden hadden we meteen de passie om meer te gaan doen met de productie van melk dan ze enkel te verkopen. We wilden een toegevoegde waarde aan onze melk geven door een eigen product te creëren. Dat product ook gaan commercialiseren was niet evident, maar we zijn blij met het resultaat en de ma-
nier waarop we werken. Baliehof heeft intussen wel naam gemaakt.” En zo wordt de melk van de ruim 75 koeien op de boerderij voor een groot deel verwerkt tot verse hoeveproducten, lekkere boerenkazen en desserts. Het kaasaanbod beperkt zich niet alleen tot vaste kazen, jonge Gouda kaas of met kruiden, maar ook zachte specialiteiten met witte korst of pikante smaak. Die zijn te koop in de hoevewinkel op vrijdag en zaterdag en op de markt. “In 2000 hebben we een markthandel overgenomen. Het was onmogelijk om de consumenten allemaal naar onze winkel te laten komen. Daarom gaan wij naar de consument toe. Op elke markt zien we een ander, maar trouw publiek. In de Brugse binnenstad bijvoorbeeld zijn de bewoners heel tevreden met onze producten. Veel toeristische winkeltjes hebben er de ambachtelijke winkeltjes immers verdreven.” Baliehof kan je ook terugvinden op grote beurzen zoals het Land- en tuinbouwsalon in Roeselare of Agriflanders en Countryside in Flanders Expo. “We laten er de bezoekers
Kaasmeester Krista maakt niet minder dan 50 soorten kaas.
proeven van onze producten”, zegt Luc. “Het leuke van ons verhaal is dat alles door onze eigen handen gaat. Zo kunnen we een antwoord bieden op alle vragen. Mensen vragen ons bijvoorbeeld waarom onze kaas in deze periode een blekere kleur heeft. Dat komt omdat onze koeien in de winter aangepaste voeding krijgen. Het is fijn als je zo’n weetje kan meegeven.”
“Ambachtelijk blijven werken” Terwijl Luc het leven op de boerderij in goede banen leidt en instaat voor de techniek en machinerie, maakt en verkoopt Krista de ambachtelijke producten. “Zij is de kaasmeester”, zegt Luc. “We hebben zo’n 50 verschillende soorten kaas. Ze is verantwoordelijk voor alles wat ze maakt. Dat wil zeggen dat wat ze maakt, ook verkocht moet worden. Daar komt een flinke dosis organisatietalent bij kijken. We werken ook op vraag van de consument en houden de trends in het oog. Een kaas met Provençaalse kruiden is een klassieker. Maar wij hebben bijvoorbeeld ook een kaas gemaakt met pizzakruiden. We blijven inventief. Iets nieuws creëren is altijd leuk.” Op enkele buurtwinkels uit de regio na, zal je de producten van Baliehof niet in de winkel terugvinden. “90 procent van de productie verkoopt Krista rechtstreeks aan de consument. Jaarlijks maken we 30.000 kilo kaas per jaar. In vergelijking met grote fabrieken is dat niets. Maar het is niet onze bedoeling om samen te werken met de groothandel. Dan zouden we onze productie gevoelig moeten opdrijven. We willen van niemand afhankelijk worden en ambachtelijk blijven verder werken met uitsluitend onze eigen melk en producten.”
Smaak “Het is knokken, maar we blijven groeien. We hebben een eigen publiek, maar kennen ook
Vrij Ondernemen 5
Krista Stroo en Luc Callemeyn: “Puur ambachtelijk blijven werken met onze eigen melk en producten’’
“Consumenten kiezen voor ambachtelijke producten voor de smaak, de pure ingrediënten en de gezondheid’’
6 Vrij Ondernemen
Dag van de ambachten
Keuze genoeg in kaas- en zuivelboerderij Baliehof. succes op de beurzen. Melk blijft wel een moeilijk product. In de winter is ze anders dan in de zomer. Toch wil de consument dezelfde smaak als de kaas die hij twee maanden geleden bij ons kocht en lekker vond. Voor de kaasmaker is het dus belangrijk die kennis precies in te zetten en je productieproces er op af te stellen. Het is altijd zoeken naar de juiste balans.” “Wij vinden het belangrijk dat de smaak er
komt op een natuurlijke manier en door de kennis van de kaasmeester. Zo kan ze een harde en een zachte kaas maken van dezelfde melk. Naast de smaak kiezen mensen voor ambachtelijke producten omwille van de ingrediënten en de gezondheidsaspecten. Sommigen willen bijvoorbeeld geen producten met lichaamsvreemde toevoegingen en leven daar bewust naar.”
Het Baliehof kijkt al uit naar 23 maart. Dan gaan de deuren open voor het grote publiek. “Aan de Dag van de Ambachten doen we al mee van in het begin. We ontvangen bezoekers met koffie, tonen een video over het bedrijf en het productieproces, geven een rondleiding in de kaasmakerij en de kaasrijping. Natuurlijk laten we hen ook proeven. Twee jaar geleden telden we op de Dag van de Ambachten maar liefst 800 bezoekers. Het is een goede zaak dat de ambachtelijke ondernemers die dag in de kijkers staan. Hoe meer ondernemers er aan deelnemen, hoe beter. Voor ons is het een mooi platform.” Kaas- en zuivelboerderij Baliehof Gistelsteenweg 577, 8490 Zerkegem (Jabbeke) www.baliehof.be
Nog inschrijven tot 21 februari De achtste Dag van de Ambachten heeft plaats op zondag 23 maart. Inschrijven kan nog tot 21 februari. Met de Dag van de Ambachten zetten minister van KMO en Middenstand Sabine Laruelle en de FOD Economie alle ambachtelijke beroepen in de kijker. Liefst 271.000 bedrijven zijn actief in een of ander ambachtelijk beroep. Vorig jaar namen 573 van hen deel aan de Dag van de Ambachten. Ook dit jaar zul-
len honderden beoefenaars van ambachtelijke beroepen hun deuren openzetten voor het grote publiek, dat op die manier kan kennismaken met hun vak en hun creaties. LVZ ondersteunt dit initiatief. “Zonder onze ambachtelijke bedrijven zou onze economie niet zo rijk geschakeerd zijn’’, zegt LVZdirecteur Luc Soens. “We moeten onze ambachtslui koesteren en nog beter bekend maken’’.
Inschrijven voor de achtste Dag van de Ambachten is gratis en kan via www.dagvandeambachten.be/inschrijving. Wie aan een vorige editie deelnam kan daar zijn gegevens reeds terugvinden. Informatie krijg je ook telefonisch op 070-22.09.99.
Dag van De ambachten
2014 23 03 2014 Zondag
U bent ambachtSman / vROUW? Zet de deuren van uw atelier open op zondag 23 maart 2014 en deel uw passie voor uw vak met het brede publiek! Informatie en inschrijving op www.dagvandeambachten.be/inschrijving of telefonisch 070 22 09 99
ten
ambach
Deelnemen is gratis!
Een initiatief van Sabine Laruelle, federaal minister van KMO’s en Zelfstandigen en van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie.
8 Vrij Ondernemen
“Oudere en jongere werknemers vullen elkaar aan, z oals d esign en vintage meubels in een interieur’’ Loopbaancoach Anita Stevens over langer en anders werken Als loopbaancoach staat Anita Stevens dagelijks stil bij langer werken. Om het beeld van de ‘oudere’ werknemer bij te stellen, introduceerde ze het begrip ‘de vintage werknemer’ die de sterke punten en talenten van deze leeftijdscategorie beklemtoont. Voor de bedrijfsleiders en werkgevers heeft ze een goede raad: “Vintage in een interieur combineren met moderne meubels past perfect. Zo gaat het ook in een bedrijf met oudere en jongere werknemers.” “Wie in de zaal is geboren voor 1963?”, vroeg Anita Stevens bij het begin van haar presentatie tijdens onze infoavond over het pensioen en langer werken in Gent. Heel veel handen gingen meteen de lucht in. Stevens hield een warm pleidooi voor langer, maar ook anders werken. Haar boek ‘De vintage werknemer’ gaat daar dieper op in met tips voor zowel werknemers als werkgevers. Toen na haar presentatie Pensioenminister Alexander De Croo
het woord nam, bleken de visies van beiden niet ver uit elkaar te liggen. “Het was leuk om tijdens de uiteenzetting van de minister te horen dat heel wat aandachtspunten matchen met de zaken die ik had aangehaald. Zo hadden we het beiden over ‘werkgoesting’. Ik ontmoet heel wat mensen die net dat missen in hun job of activiteit en daardoor in de problemen komen. Het is belangrijk om je sterke punten te kennen en die te kunnen inzetten. Dat garandeert werkplezier.”
‘Op werkgoesting staat geen leeftijd’, lezen we in uw boek ‘De vintage medewerker’. Inderdaad, maar jammer genoeg zie ik dagelijks mensen van alle leeftijden die zonder ‘goesting’ naar hun werk gaan. Enerzijds zijn er de mensen die ‘vastgelopen’ zijn door stress, door conflicten of door een job die te weinig uitdaging biedt (wat kan leiden tot een bore-out). Anderzijds zie ik mensen die niet of niet meer op de juiste professionele stoel zitten. De inhoud van een job kan na verloop van tijd namelijk grondig wijzigen. Ik denk bijvoorbeeld aan de bancaire sector. Vroeger moest een loketbediende zich toeleggen op financiële dienstverlening aan de klant. Nu ligt de nadruk op verkoop. Bijgevolg vraagt die functie om een heel ander profiel, met andere competenties.
“Er zijn ook veel positieve verhalen”
Is er nood aan een nieuwe visie op oudere werknemers? Absoluut, drie jaar geleden was dat de reden om een boek te schrijven vanuit mijn ervaring als outplacementcoach. Rond het thema ‘langer werken’ werd veel geschreven en gezegd in de media, maar ik zag dat vooral 50-plussers om economische redenen werden ontslagen. De grote meerderheid van werkzoekende 50-plussers wil absoluut zo snel mogelijk terug aan het werk. Sommigen staan zelfs te springen. Helaas verloopt de weg terug naar de arbeidsmarkt zeer moeilijk. Met het boek wil ik deze verhalen buiten mijn praktijk brengen en aantonen dat heel wat vooroordelen onterecht de kansen op werk belemmeren.
Waar loopt het mis? Wie 45 wordt, is afgeschreven. Zo lijkt het wel op de arbeidsmarkt. Onbegrijpelijk want die persoon is nog 20 jaar van de pensioenleeftijd verwijderd. Er zijn amper vacatures voor 45-plussers. Werkgevers roepen om jonge dynamische medewerkers. Maar dynamisch kan je natuurlijk ook op latere leeftijd zijn. Bovendien klopt de beeldvorming in de media niet altijd met de realiteit. ’50-plussers hebben geen enkele kans op een job na ontslag’, was onlangs
Vrij Ondernemen 9
“De grote meerderheid van werkzoekende 50-plussers wil absoluut zo snel mogelijk terug aan het werk’’
de titel bij een artikel over cijfers van de VDAB.
In uw boek hekelt u het contrast tussen maatregelen die langer werken moeten stimuleren en de frustrerende realiteit van ‘oudere’ werkzoekenden. Dat bij grote herstructureringen nog altijd werkloosheid met bedrijfstoeslag (het vroegere brugpensioen) wordt toegestaan, begrijp ik niet. Enerzijds heb je een overheid die initiatieven neemt met onder meer premies om mensen langer aan het werk te houden, anderzijds laten ze die mensen vertrekken op 55-jarige leeftijd. Ook om de vooroordelen weg te werken is een eenduidige boodschap noodzakelijk.
Vooroordelen
‘Oudere werknemers zijn duur’, wordt vaak beweerd. Het is een vooroordeel dat sterk leeft bij werkgevers en rekruteringskantoren. Door de anciënniteit ligt hun inkomen hoger dan dat van jongere medewerkers. Dit is ook de reden waarom ouderen het eerst aan de kant worden gezet bij herstructureringen. De verloning afhankelijk maken van de verantwoordelijkheden die men opneemt, zou een eerlijker systeem zijn. Sommige medewerkers willen op latere leeftijd trouwens bewust een stap terugzetten. Bij de werkzoekenden 45-plussers is zelfs meer dan 60 procent bereid zijn looneisen bij te stellen. Veel werkgevers zijn zich hiervan niet bewust. Bovendien zijn er interessante premies die de loonkost van een oudere werknemer de eerste jaren kan verlagen. Zeker voor kmo’s is dat een interessant gegeven.
Zijn oudere werknemers minder beschikbaar?
Anita Stevens: “Meer dan 60 procent van de werkzoekende 45-plussers is bereid zijn looneisen bij te stellen. Veel werkgevers zijn zich hiervan niet bewust.”
45-plussers blijken minder vaak afwezig te zijn als we kijken naar de korte afwezigheden. Met ouder worden verhoogt echter de kans op gezondheidsproblemen. Als men dan ziek wordt, is de kans groter op een langere periode van
10 Vrij Ondernemen
afwezigheid. De individuele verschillen rond beschikbaarheid van 45-plussers zijn bijzonder groot: sommigen worden immers nooit ziek. Voor een werkgever is het belangrijk te weten waarom een medewerker afwezig is. De oorzaak kan immers ook bij de job of werkomgeving liggen. De stress- en burn-out-cijfers bij zowel jong als oud liggen vandaag enorm hoog.
De vintage werknemer
Waarom introduceerde u het begrip ‘vintage medewerker’? Over 50 worden, wordt vaak schamper gedaan. Omschrijvingen als grijze raaf, 50-plusser of marketingtermen als medior en babyboomer, dragen allemaal bij tot de heersende beeldvorming en vooroordelen. Ik vond nergens een positief woord om de ‘oudere’ medewerker te beschrijven. Vintage is een aantrekkelijk modewoord. Vintage spullen zijn niet spiksplinternieuw, ze hebben geleefd. Ook werknemers die ouder worden hebben rimpels of grijs haar. Maar dat zij al geleefd hebben, zorgt net voor charme en het levert hen ook voordelen op.
Zijn vintage medewerkers een meerwaarde in een bedrijf? Vergelijk het met een vintage zetel. Die kan je in een interieur perfect combineren met
delen. Al kan niet elke 50-plusser als coach optreden natuurlijk. Zoiets moet je liggen. Een oudere werknemer voelt zich spontaan ‘deel van het bedrijf ‘ en wil daarom mee zoeken naar oplossingen. Geef hem vertrouwen en verantwoordelijkheid en je creëert een winwin.
“De meeste vooroordelen over oudere werknemers kloppen niet’’ moderne spullen. Zo gaat het ook in een bedrijf met oudere en jongere werknemers. Ze vullen elkaar aan. Een vintage medewerker zal misschien niet even snel kunnen omgaan met de nieuwste informatica. Wel kan hij een beroep doen op zijn ervaring om een bepaald probleem aan te pakken of tot een oplossing te komen.
Wat zijn de sterke punten van een vintage medewerker? Loyaliteit en verantwoordelijkheidsbesef. Een 50-plusser is van plan om nog 15 jaar in hetzelfde bedrijf te blijven werken. Dat is een belangrijk aspect voor ondernemers. Je zal zo’n medewerker na drie jaar niet kwijt zijn en dus kan je er nog veel plezier aan beleven. In vergelijking met jongeren zijn oudere werknemers ook minder gericht op verticale promotie. Ze zijn bereid om hun kennis en kunde te gaan
Wink De vintage
het boe
werknemer
‘De vintage werknemer’, het boek van Anita Stevens, richt zich op een brede doelgroep. Zowel bedrijfsleiders, personeelsverantwoordelijken, beleidsmakers, werknemers als werkzoekenden vinden er tips en inzichten. LVZ geeft vijf exemplaren weg. Wat moet u doen? Laat ons weten tot welke leeftijd u aan het werk wil blijven. Stuur uw antwoord voor 10 maart naar
[email protected] samen met uw naam, volledig adres en telefoonnummer. We brengen de winnaars persoonlijk op de hoogte.
Staan vintage medewerkers open voor opleiding en omscholing? Het vooroordeel dat 50-plussers star zouden zijn, klopt zeker niet. De meesten willen graag bijleren. Wie dat niet doet, zet zichzelf immers uit de markt. Als onderneming is het belangrijk om mee te evolueren. Blijf op de hoogte van de veranderingen in uw sector en zorg er ook voor dat uw medewerkers zich kunnen aanpassen aan dat verhaal. Maak ze daarom bewust van het belang van een juiste opleiding of bijscholing. Anita Stevens werkt als zelfstandig trainer, outplacement- en loopbaancoach. Ze begeleidt groepen en individuen in de zoektocht naar werk, werkgoesting en persoonlijk leiderschap, zowel in de profit als social profit-sector.
[email protected] www.anitastevens.be
Vrij Ondernemen 11
Sprekers op de pensioenavond waren minister Alexander De Croo en loopbaancoach Anita Stevens (rechts).
Alexander De Croo:
“Langer werken loont” ‘Pensioenen. Van uitdaging tot aanpak’: dat was de titel van de presentatie die Alexander De Croo, vicepremier en minister van Pensioenen, bracht tijdens de LVZ-infoavond over pensioen en langer werken. Een stampvol Liberaal Archief in Gent hoorde De Croo van wal steken met zijn vier “pensioenpijlers”: het wettelijk pensioen, aanvullend pensioen, het individueel pensioensparen en het bezit van een eigen huis, die voor hem eveneens een pensioengarantie is. Hij stond
Het publiek genoot van de geanimeerde en leerrijke voordrachten.
12 Vrij Ondernemen
ook stil bij de evolutie van de pensioenleeftijd en vergeleek die met andere landen. “De Belg gaat op 59 jaar met pensioen. Daardoor zijn wij vergeleken met andere Europese landen een buitenbeentje. Als we met z’n allen twee of drie jaar langer werken, kan dit het pensioen van onze kinderen en kleinkinderen veilig stellen.” De minister benadrukte dat een hoge tewerkstelling voor ouderen samengaat met een hoge tewerkstelling voor jongeren. De Croo besprak de hervormingen die de regering Di Rupo I realiseerde en stond zo stil bij de aanpassingen aan de pensioenbonus: “Langer werken loont. De nieuwe pensioenbonus zal mensen blijvend aansporen om langer te werken, niet alleen op het ogenblik dat ze met vervroegd pensioen kunnen, maar ook de jaren nadien.” De minister benadrukte ook de verbetering van het sociaal statuut voor zelfstandigen. “Het is belangrijk om de discriminaties weg te werken.” Hij had het over de gelijke minima voor gezinspensioenen tussen werknemers en zelfstandigen, over de kinderbijslag, de afschaffing van de pensioenmalus en de nieuwe, betere berekening van de sociale bijdragen vanaf 2015. Daarna kreeg het publiek uitgebreid de kans vragen te stellen. De avond werd afgesloten met een uitgebreide receptie. De Croo: “4 pensioenpijlers”.
LVZ-directeur Luc Soens bedacht Anita Stevens met bloemen, en Alexander De Croo met een fietsuitrusting van LM-Classics.
Vrij Ondernemen 13
“Een paar jaar langer werken om het pensioen van onze kinderen en kleinkinderen veilig te stellen’’
Het publiek luisterde geboeid en bestookte de minister achteraf volop met vragen.
14 Vrij Ondernemen
Ook tijdens de receptie kreeg Alexander De Croo nog volop bijkomende vragen te beantwoorden.
De vijf pensioentips van Alexander De Croo 1. Minimumpensioen = 30 jaar Moet je toch vroeger stoppen met werken? Zorg er dan voor dat je 30 jaar gewerkt hebt. Dat is immers de limiet voor het krijgen van een minimumpensioen. 2. Doe aan pensioensparen U bouwt er een kapitaaltje mee op, en het is fiscaal aantrekkelijk. 3. Doe aan aanvullend pensioensparen Via bijvoorbeeld een groepsverzekering, of voor zelfstandigen met vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (AVPZ) via uw sociaal verzekeringsfonds. 4. Check regelmatig mypension.be of bel naar 1765 De komende maanden zal het ook voor zelfstandigen mogelijk zijn om de stand van hun pensioen op de website na te gaan. 5. Denk aan je pensioen voor je deeltijds gaat werken Niemand kiest ervoor om ziek te zijn. Het is normaal dat een ziekteperiode toch meetelt bij de berekening van uw pensioen. Wie vrijwillig deeltijds gaat werken daarentegen moet er rekening mee houden dat dit een (negatieve) invloed heeft op de hoogte van zijn pensioen.
Vrij Ondernemen 15
Ook in Roeselare Alexander De Croo maakte ook zijn opwachting bij LVZRoeselare Landbouw waar 180 belangstellenden bijeen waren in de gebouwen van Allia Verzekeringen. De minister werd er verwelkomd door (vlnr) Eddy Loontjens, gastheer Joseph Lebon, Louis Bril, gastvrouw Martine Lebon en LVZ-directeur Luc Soens.
CI TYDEPOT CI TY DEPOT
Winkels bevoorraden en toch een leefbare binnenstad? Ontdek de slimme stadsdistributie van het Hasseltse Citydepot op vlaandereninactie.be/citydepot
LVZ Vrij Ondernemen-Binnenpagina_123x180.indd 1
6/12/13 10:37
16 Vrij Ondernemen
Verkiezingen
10 punten
prioriteitenprogramma voor zelfstandigen en ondernemers Zelfstandigen en kmo’s zijn de motoren van onze economie. Ze zijn goed voor 1,8 miljoen jobs en 70 procent van alle tewerk stelling. LVZ stelde daarom een 10 punten prioriteitenprogramma op in het licht van de verkiezingen van 25 mei.
1.
Verdere verbeteringen aan het sociaal statuut van de zelfstandigen, o.a. de verhoging van het pensioen van de alleenstaande zelfstandigen.
2.
Meer aandacht voor onderne mers in moeilijkheden. Vijftien procent van de zelfstandigen leeft in armoede. Belangrijke oorzaak blijft de kwaal van de onbetaalde facturen, waardoor zelfstandigen en kmo’s in problemen komen.
3.
Betere samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven om de instroom beter op elkaar af te stemmen.
4.
Betere afstemming van de arbeidsmarkt die leidt tot een hogere participatie- en werkzaamheidsgraad. Niet-werken in alle vormen moet worden ontmoedigd. Onze arbeidsmarkt heeft iedereen nodig.
5.
Verlaging van de vennoot schapsbelasting om de fiscale druk op ondernemers te verkleinen. Geen nieuwe of hogere gemeentelijke en andere heffingen op zelfstandigen en ondernemers. Meer algemeen: grotere rechtszekerheid nodig voor de belastingplichtige ondernemer.
6.
Algemene verlaging van de loonkost met 5 procent om het concurrentievermogen van onze bedrijven te verhogen en de loonhandicap te verlagen. Blijvende loonmatiging.
7.
Inzetten op betaalbare ener gie moet aangemoedigd maar be taalbaar blijven. Traditionele energie moet bevoorradingszekerheid bieden aan competitieve prijzen. De btw-verlaging op elektriciteit mag niet tenietgedaan worden door andere heffingen.
8.
Ondernemers moeten (letter lijk) ruimte krijgen om te onderne men. Beperking en vereenvoudiging van de milieuregelgeving en stedenbouwkundige voorschriften en vergunningen.
9.
Algemene terugdringing van de administratieve rompslomp, beperken van procedures en administratieve verplichtingen, verdere ontvetting van de overheid.
10.
Vereenvoudiging en goed kopere formaliteiten en documen ten om onze zelfstandigen en bedrijven gemakkelijker toegang te geven tot de export (Belgisch aandeel gedaald van 3,3 naar 2,4 %).
Reageren? Stuur ons uw op- en aan merkingen, suggesties en concrete pijnpunten naar
[email protected]
Vorming
Vrij Ondernemen 17
LVZ hecht belang aan de vormingsmogelijkheden en -aanbiedingen van haar leden en afdelingen. Hieronder vindt u een selectie van interessante cursussen, info-avonden of –namiddagen, opleidingen van alle aard. Inschrijven kan bij de organisator, ook voor meer of bijkomende informatie kan u daar rechtstreeks terecht. Op www.lvz.be vindt u een volledig overzicht van nog veel meer interessante workshops, sprekers, seminaries, lessenreeksen, enz.
Politiek de eurOPese VerkIeZIngen Van 2014
WIe geLOOFT nOg In BrusseL ?
Op 25 mei 2014 vindt de ‘moeder aller verkiezingen’ plaats. Op die dag gaan we stemmen voor het Vlaamse, federale en Europese Parlement. Maar wat is nu het belang van die Europese verkiezingen? Waarvoor stemmen we eigenlijk? En wat moeten de prioriteiten van het Europees Parlement zijn voor de komende 5 jaar? Hendrik Vos (Centrum voor EU studies UGent) geeft tekst en uitleg. - Organisatie: Vormingplus - Contact:
[email protected] - Prijs: Gratis - donderdag 13 februari van 19u tot 21u30 E. Sabbelaan 53, 8500 Kortrijk
Als essayist, columnist, polemist, dichter en prozaschrijver blijft Geert van Istendael gefascineerd door de Belgische politiek en in het bijzonder door zijn geboorte- en woonstad Brussel. Zijn poëzie heeft een voorkeur voor het alledaagse eigentijdse met een duidelijk humanitair engagement. Hij verwierf vooral bekendheid met Het Belgisch labyrint of De schoonheid van de wanstaltigheid (1989). - Organisatie: De bijl - Contact:
[email protected] - Prijs: 5 euro - vrijdag 14 maart van 20u tot 22u Dorp 1-3, 2980 Zoersel
18
Vrij Ondernemen
Vorming
sport
Beurzen
sTandPunT: Hans VandeWegHe OVer sPOrT Hans Vandeweghe is directeur van Wielerbond Vlaanderen, sportjournalist, auteur en schrijft columns voor De Standaard. Hij geeft zijn mening over de huidige gang van zaken in de sport. Aansluitend leidt Karl van den Broeck het publiek debat in goede banen. - Organisatie: Nona - Contact:
[email protected] - Prijs: 5 euro - dinsdag 25 februari van 20u30 tot 23u Begijnenstraat 19-21, 2800 Mechelen
HOreCaBeurs Bredene 2014 Van maandag 17 tot en met donderdag 20 februari 2014 vindt de zesde editie plaats van de Horecabeurs Bredene. Deze vierdaagse beurs voor professionelen is inmiddels uitgegroeid tot een vaste waarde aan de kust.Voor de zesde keer op rij is onze beurs uitgebreid en opnieuw stellen we vast dat steeds nieuwe standhouders de weg naar Bredene vinden. - Organisatie: Autonoom gemeentebedrijf Bredene - Prijs: 25 euro - Maandag 17 t.e.m. donderdag 20 februari van 13u tot 19u Kapelstraat 76, 8450 Bredene
reIsMarkT 2014
kLIMCLusIe We gaan in de klimzaal van Gent klimmen! Stoere klimassistenten staan voor ons klaar. Voor wie niet tuk is op hoogtes, is er ook de mogelijkheid om (al dan niet aangepast) te badmintonnen. Nadien zakken we af naar het secretariaat voor een filmpje en een lekker avondmaal! - Organisatie: yieha!vzw - Contact:
[email protected] - Prijs: Gratis - Zaterdag 8 maart van 10u tot 12u Coupure Links 625, 9000 Gent
Reismarkt is Vlaanderens alternatieve reisbeurs, een groot jaarlijks informatief evenement met ervaringsinfo uit de eerste hand. ‘Reizigers informeren reizigers’ is de unieke formule van deze reisbeurs. Het is geen ‘salon’, maar een ontmoetingsplek en uitwisselingsplaats van informatie van reizigers zelf. Op Reismarkt kun je met je persoonlijke vragen terecht bij 250 ervaringsdeskundigen. - Organisatie: Wegwijzer VZW - Contact:
[email protected] - Prijs: 10 euro - Zondag 23 februari van 10u tot 18u Markt 7, 8000 Brugge
‘LeT de Ogen dICHT’ ‘Let de ogen dicht’ is een buitenbeentje, een voorstelling die niet zo makkelijk te catalogeren valt. Centraal staat het verhaal van de Rode Duivels: de huidige, talentvolle generatie en vooral de gouden, succesvolle generatie van 1986. De legende van Mexico wordt helemaal in een nieuw jasje gestoken. - Organisatie: Cultuurdienst Middelkerke - Contact: 059 31 95 53 - Prijs: 13 euro - Vrijdag 14 maart van 20u tot 22u Populierenlaan 35, 8430 Middelkerke
seCOnd LIFe Beurs VOOr kLedIng en aCCessOIres Heb jij ook een overvolle kleerkast en toch het idee dat je niets hebt om aan te doen? Dan is het nu misschien wel het moment om plaats te maken in je kast en je voor een prikje een nieuwe garderobe aan te schaffen. Geef mode een tweede leven! - Organisatie: Lia Wauters - Contact:
[email protected] - Prijs: Gratis - Zaterdag 30 maart van 10u tot 12u Markt 1, 1750 Sint-Kwintens-Lennik
Vorming
duurzaamheid Je WOnIng energIeZuInIg VerWarMen Je woning verwarmen slorpt zo’n 50% van je energiebudget op. Efficiënt economisch en ecologisch verwarmen is dus de boodschap! Een medewerker van ZonneWinDT maakt duidelijk aan welke voorwaarden je moet voldoen om zuinig te kunnen verwarmen. Hij toont hoe je spaarzaam kan omgaan met bestaande installaties en welke energiezuinige alternatieven er bestaan. - Organisatie: Vormingplus - Contact:
[email protected] - Prijs: Gratis - donderdag 6 maart van 19u30 tot 21u Stationsstraat 22, 8340 Sijsele
nIeT In de VuILBak, WeL OP TaFeL! Niks in huis om te koken? Dat denk je maar. We duiken vandaag de koelkast en voorraadkast in en gaan creatief aan de slag met wat we daar nog vinden. Misschien ontdekken we wel de perfecte match tussen al die restjes en creëren we een succesrecept! - Organisatie: Vormingplus - Contact:
[email protected] - Prijs: 11 euro - Woensdag 19 maart van 17u tot 19u Maasfortbaan 13, 2500 Lier
Vrij Ondernemen 19
Ondernemen 2de edITIe FuTurePrOOF aCadeMy Heb je de eerste editie van de Trends Vlerick Business Academy gemist, kom dan naar Square in Brussel en krijg inzicht in alle managementdomeinen tijdens een intensieve opleiding van één dag. Met opleidingssessies van de belangrijkste professoren van de Vlerick Business School. - Organisatie: Vlerick Business School - Contact:
[email protected] - Prijs: 495 euro - Zaterdag 29 maart van 8u30 tot 21u30 Square, Brussel, Kunstberg
Werken aan WerkVerMOgen Werken aan de gezondheid, het welzijn en de vitaliteit van medewerkers zal de kwaliteit van het werk en de duurzame inzetbaarheid van medewerkers bevorderen. Uiteraard is het werken aan werkvermogen een gedeelde verantwoordelijkheid van zowel de individuele medewerker als van de organisatie. - Organisatie: Zorg-Saam - Contact:
[email protected] - Prijs: 70 euro - Vrijdag 21 februari van 09u30 tot 16u30 Kunstlaan 5, 3500 Hasselt
Media VOOrdraCHT nIeuWe MedIa
een WandeLIng MeT TOekOMsT Duurzaam is het modewoord geworden. Maar wat betekent het eigenlijk en hoe kan de Gavers daarin een betekenis spelen? Watervoetafdruk, goede vis en voedselkilometers komen allemaal actief aan bod tijdens deze verrassende tocht in het provinciedomein. - Organisatie: Gavers - Contact:
[email protected] - Prijs: Gratis - Zondag 16 maart om 14u Eikenstraat 131, 8530 Harelbeke
Wat is er nieuw in medialand? Sociale netwerksites (Twitter, Facebook, Skype), iPad, apps, iPhone, e-reader, e-book, smart-tv, smartphone, enz. Kunt u nog volgen? Tijdens deze voordracht worden de nieuwe media op een bevattelijke manier voorgesteld en wordt weergegeven waar elk medium voor dient en wat de mogelijkheden zijn. - Organisatie: LBV-Antwerpen - Contact: 03/203 76 91 - Prijs: 3 euro - donderdag 27 februari om 14u Lange Nieuwstraat 109, 2000 Antwerp
20
Vrij Ondernemen
Vorming
Cultuur
Verenigingen drIeLuIk
De voorstelling ‘Drieluik’ is qua structuur duidelijk geïnspireerd op de schilderkunst, maar inhoudelijk volledig geënt op het leven en de dromen van gebarentaalgebruikers. Zoals de panelen van een drieluik onlosmakelijk verbonden zijn met elkaar, zo ook hebben de drie werelden uit ‘Drieluik’ zonder elkaar geen draagkracht. Een originele cocktail van Vlaamse Gebarentaal, dans, beweging, visuele muziek, film en beeldende kunst. - Organisatie: NTGent - Contact:
[email protected] - Prijs: 16 euro - Woensdag 26 februari om 20u Sint-Baafsplein 17, 9000 Gent
een FOLder Maken VOOr Je VerenIgIng Tijdens deze lessenreeks (2 lessen van elk 3 uur) maken we gebruik van Scribus een volledig gratis en legaal programma. Je leert al doende hoe je een mooie affiche of folder in elkaar kan steken. Het maken van folders, affiches, nieuwsbrieven en uitnodigingen kan je op verschillende manieren en met verschillende software. - Organisatie: Vormingplus Limburg - Contact:
[email protected] - Prijs: 10 euro - dinsdag 11 en 18 maart van 9u30 tot 12u30 Kunstlaan 5, 3500 Hasselt
rOOd Het toneelstuk ‘Red’ van de Amerikaanse schrijver John Logan ging in 2009 in Londen in première, en werd in 2010 uitgeroepen tot Best Play van dat jaar en bekroond met een prestigieuze Tony Award. NTGent brengt ‘Rood’ nu voor het eerst in Vlaanderen op de planken met Wim Opbrouck als Mark Rothko, de beroemde Amerikaanse schilder, en Servé Hermans als Ken, zijn nieuwe assistent. - Organisatie: CC Maasmechelen - Contact:
[email protected] - Prijs: 15 euro - Woensdag 2 april, om 20u15 Koninginnelaan 42, 3630 Eisden
een LOLITa Verboden liefdes zijn van alle eeuwen. Een van de meest complexe en meest problematische is zonder twijfel die tussen een volwassene en een jonge puber. Bernard Dewulf schreef er twee monologen over die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. - Organisatie: CC de Boogaard - Contact:
[email protected] - Prijs: 19 euro - Maandag 7 april om 20u15 Capucienessenstraat 8, 3800 Sint-Truiden
In Orde MeT saBaM Een rommelmarkt in de buurt, een openluchtconcert, een solidariteitsactie met het Zuiden, een feest voor het 50-jarig bestaan van de club, een verenigingenmarkt in de gemeente, een sportevenement, Met een stappenplan bieden wij jouw vereniging een houvast om dit evenement in goede banen te leiden. - Organisatie: Vormingplus - Contact:
[email protected] - Prijs: 10 euro - dinsdag 11 en 18 maart van 19u30 tot 22u Brandegems Ham 5, 9820 Merelbeke
WerVen Van nIeuWe VrIJWILLIgers Verjongen en vernieuwen van de vereniging. Heel wat verenigingen, vzw’s, clubs en comités willen wel verjongen en vernieuwen, maar merken dat de zoektocht naar nieuwe vrijwilligers niet eenvoudig is. Hoe begin je eraan en hoe maak je jouw vereniging aantrekkelijk? - Organisatie: De Werf - Contact:
[email protected] - Prijs: 10 euro - donderdag 20 en 27 maart van 19u30 tot 22u Molenstraat 51, 9300 Aalst
Wil u nog beter op de hoogte blijven van vormingsinitiatieven en –activiteiten? stuur een mailtje naar
[email protected] met uw naam en adres en als onderwerpveld ‘vorming’. LVZ-Vormingsdienst houdt u dan op de hoogte van nog meer interessante en zinvolle initiatieven en activiteiten.
Ze zeggen zoveel
Vrij Ondernemen 21
Ze zeggen zoveel... “Als een investeerder in de VS moet kiezen tussen iemand die nog geen bedrijf heeft opgericht en iemand die al twee keer failliet is gegaan, kiest hij voor de laatste, want die heeft tenminste een pak ervaring opgedaan.”
Alle nieuws voor zelfstandigen en ondernemers? Lees het eerst op www.lvz.be
Davy Kestens (25) die met zijn bedrijfje Sparkcentral furore maakt in Silicon Valley en daar al de nieuwe Steve Jobs wordt genoemd.
“Het vervult je met een zeker fierheid als je een kleine fabriek uit de grond stampt in een land waar niets is. Ik ben ervan overtuigd dat we nooit op een eiland van welvaart kunnen leven als we geen middenklasse creëren in de hele wereld.” Vader Marc en zoon Sabastiaan Saverys over hun ontwikkelingsprojecten in de privéstichting Durabilis.
“Dit voelt aan als een nieuwe kans. Alles wat ik heb verwaarloosd, kan ik goedmaken. Ik geniet ook meer van kleine dingen.” Vastgoedontwikkelaar Bart Versluys die dood was verklaard na een jetskiongeval waarbij hij meer dan 30 breuken in het gezicht opliep.
“Ouders begrijpen vandaag niet altijd waar hun kroost mee bezig is. Ze proberen wel te facebooken en te snapchatten, maar ze zijn er niet mee grootgebracht. Van Jommeke weten ze dat het veilig entertainment is.” Uitgever Alexis Dragonetti van Ballon Media die behalve Jommeke nu ook Kuifje en Tiny in portefeuille heeft.
“Er stromen te weinig mensen in op de arbeidsmarkt. Laat jongeren op hun 16de een bedrijfsstage van twee jaar volgen. Nadien hebben ze de keuze: aan het werk blijven of een voortgezette opleiding volgen.” Selfmade-ondernemer Mario Fleurinck, CEO van het Limburgse 3D-printbedrijf Melotte.
Ontvangt u onze wekelijkse elektronische nieuwsbrief nog niet? Schrijf u in op www.lvz.be/ inschrijvennieuwsbrief
22 Vrij Ondernemen
Regio
LVZ-Hamme
leert beleggen met Paul D’Hoore In Hamme daagden zelfstandigen en ondernemers uit Hamme en Waasmunster in groten getale op voor een voordracht door beurs- en beleggingsspecialist Paul D’Hoore. D’Hoore is bekend van radio en televisie en auteur van verschillende boe-
ken over geld, aandelen en beleggen. In een heldere en duidelijke stijl gaf hij zijn mening over de financiële wereld en hoe u vandaag het best omgaat met uw persoonlijk vermogen.
LVZ in de klas 54 leerlingen uit 5 Handel, 5 BoekhoudenInformatica en 5 Informaticabeheer kregen op de Don Bosco school in Groot-Bijgaarden bezoek van de startersbegeleider van LVZ. Hij gaf uitleg bij de formaliteiten die een startende zelfstandige moet doorlopen. De aanvraag van het ondernemingsnummer, de aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds, het sociaal statuut, het verschil tussen hoofd- en bijberoep en personeel aanwerven zijn enkele thema’s die aan bod kwamen. De rode draad doorheen
de presentatie was de LVZ-Startersgids die zowel theorie als praktijk toont via getuigenissen van jonge, beginnende zelfstandigen. Deze bijzondere les paste prima in de leerstof voor
het vak bedrijfsbeheer. Meer over de LVZStartersgids vindt u op onze website: www. lvz.be/startersgids
Regio
Vrij Ondernemen 23
LVZ-Waarschoot
weet nu alles over social media Waar liggen de kansen en mogelijk heden voor ondernemers op vlak van sociale media? Dat was het uit gangspunt voor de workshop die LVZ-Waarschoot organiseerde in samenwerking met The AIM, een ge specialiseerd online marketing bedrijf. The AIM heeft meer dan 15 jaar ervaring in webdesign, online marketing, zoekmachine optimalisatie (seo), online adverteren, e-mail marketing en natuurlijk social media. “U bouwt toch ook geen huis zonder plan”, zei Bart Verhoeven van The AIM bij het begin van zijn presentatie. Hij wees de aanwezige ondernemers op de noodzaak van een stappenplan bij het inzetten van social media en op het belang van een goede website als vertrekpunt. Verhoeven stond stil bij de ver-
schillende kanalen. Platformen als Pinterest en Instagram staan volgens hem voor een doorbraak. Hij is er ook van overtuigd dat elke ondernemer social media kan inzetten voor zijn zaak. “Het maakt niet uit om welke branche het gaat, iedereen heeft een verhaal te vertellen. Via social media krijg je de kans om andere doelgroepen te bereiken.” Concrete situaties werden gekoppeld aan bestaande voorbeelden en nieuwe trends zoals microvideo’s. De kansen, maar ook de gevaren kwamen aan bod. Hoe reageer je bijvoorbeeld op negatieve reacties? De workshop van LVZ-Waarschoot werd besloten met een interessante vragenronde. Zo kregen de aanwezige zaakvoerders meer duiding bij de voor hen relevante kwesties. Meer informatie: www.the-aim.be Foto’s boven: De aanwezige ondernemers kregen te horen dat elke zelfstandige of bedrijfsleider social media kan inzetten voor zijn zaak. Foto onder: Bart Verhoeven (The AIM) met voorzitter Karolien Beké van LVZ-Waarschoot.
24 Vrij Ondernemen
Sociale media
deel 2
Wat doe je wel en wat doe je beter niet op sociale media? Stel we openen een bedrijfspagina op Facebook. Hoe houden we die pagina in leven?
Niemand kijkt nog op van Facebook, Twitter of Instagram. In het vorige nummer gaf social media consultant Nancy Verbrugghe uitleg bij al die verschillende platformen en hoe je ze als ondernemer zou kunnen inzetten. In deel twee hebben we het met haar over de do’s en don’ts en het adverteren op sociale media. Twee thema’s waar u als online ondernemer zeker iets kan van opsteken. Deel 1 kan u nog altijd nalezen op www.lvz.be/advies
Nancy Verbrugghe: Door creatief te denken. In je newsfeed kan je foto’s delen van een beurs waar je bedrijf een stand had, werken met testimonials (getuigenissen van tevreden klanten) of een personeelslid in de kijker zetten. Neem nu een juwelierszaak. Die kan foto’s van een braderij delen, informatie geven over werken in de straat, de voor- en nadelen van een piercing opsommen, tips geven in verband met verzorging, enz. Ook video is populair. Je kan vragen van klanten beantwoorden in een filmpje of uitleggen hoe een product werkt. Daar heb je geen dure videoapparaten voor nodig. De camera op je smartphone is voldoende. Je kan ook inspelen op de actualiteit. Leg een editoriale kalender aan met daarop de ‘Dag van de …’ of de ‘Week van de…’ Het zijn kapstokken om artikeltjes aan vast te knopen.
Hoe zorg je voor interactie op je pagina? Onze juwelier kan bijvoorbeeld een foto of filmpje maken van twee ringen op een vinger en dat delen op zijn pagina. Zeg in het bericht dat een klant niet kan kiezen en laat je fans de keuze maken. Dat is een vraag waar je zeker reactie op zal krijgen. Je bericht zal verspreid worden op de pagina’s van anderen en er zullen andere potentiële fans naar jou doorklik-
ken. Zo gaat een bericht viraal en krijg je meer trafiek naar je website.
Wat mag je niet zeker doen op de pagina van je bedrijf? Sales-praat. Veel marketeers zien het als een puur verkoopskanaal. Behalve in de afgebakende advertentieruimte is het dat natuurlijk niet. Mensen krijgen al genoeg reclame te verwerken. Hier gaat het om branding: Wat voor bedrijf ben je? Hoe kom je naar buiten? Is het leuk om er te werken? Hou het daarom simpel zonder gebiedend te worden. ‘Koop dit’, ‘Doe dat’, werkt niet. Een succesvolle pagina bevat veel entertainment en is leuk. Creatief denken vraagt een inspanning. Maar eens je het in de vingers hebt, lukt het wel. Dan krijg je reacties en ben je vertrokken. Hou ook rekening met de timing wanneer je iets op sociale media post. Kies voor een tijdstip waarvan je denkt dat jouw doelgroep online is.
Mag je als ondernemer snel resultaat verwachten van sociale media? Let op voor te hoge verwachtingen. Bij sociale media gaat het om een verhaal op lange termijn. Het is tijdsintensief maar je moet het ook tijd geven. Wees ook realistisch. Op een week tijd tel je geen 10.000 fans. Staar je dus
Sociale media
niet blind op populaire pagina’s zoals die van Red Bull die zo’n 300.000 fans heeft. 500 fans voor een lokale zaak of bedrijf is al heel wat. Wees creatief, bouw aan je inhoud. Content strategy is de basis voor sociale media. Kijk ook naar je website. Als die niet goed in elkaar zit, begin dan niet aan sociale media. Je stuurt ze dan naar een site waar ze hun weg niet vinden.
Kunnen sociale media een bedrijfswebsite vervangen? Nee. De website blijft de belangrijkste plek. Sociale media zijn een communicatiekanaal, een middel. Maar een tool als Facebook zal nooit de website kunnen vervangen. Op een eigen site ben jij de baas. Facebook zal bijvoorbeeld regelmatig zijn features veranderen. Je ziet dan verschillen in lay-out, in functies, in voorwaarden. Die aanpassingen moet je als gebruiker ondergaan en kunnen gevolgen hebben voor je campagnes en advertenties. Los daarvan hang je bij sociale media wel minder af van andere mensen. Bij een website heb je technische kennis nodig. Een foto plaatsen op een webpagina vraagt bijvoorbeeld de juiste resolutie. Bij sociale media past de tool zelf het formaat van die foto aan. Het zijn de tactiek en strategie die sociale media moeilijk maken. Die doordachtheid vraagt meer aandacht dan een website.
Nancy Verbrugghe begeleidt als social media consultant zelfstan digen en bedrijven die de wereld van Facebook, LinkedIn en andere online tools willen ontdekken. Ze is al jaren actief binnen de inter netwereld. Bij Microsoft beheerde ze bijvoorbeeld tien jaar lang de populaire portaalsite MSN.be. Momenteel is ze onder andere do cent bij Syntra.
Vrij Ondernemen 25
“Adverteren op Facebook kan al vanaf 50 euro’’ Is adverteren op sociale media nuttig?
Nancy Verbrugghe: “Ik heb daar geen geld voor”, hoor ik vaak. Dan zeg ik: Welk budget spendeer je aan advertenties in lokale blaadjes, het clubblad Verbrugghe Consulting:
[email protected] van de voetbalploeg of de Streekkrant? Verschuif www.verbrugghe-consulting.be je budget of herbekijk je reclamestrategie. Of het nu voor Coca-Cola is of voor een lokale jeanswinkel is, de tools zijn beschikbaar voor iedereen. Je moet ze alleen efficiënt gebruiken. Handig bij het adverteren “Facebook of op Facebook is de mogelijkheid om andere sociale media je doelgroep heel precies te bekunnen nooit je eigen reiken. Zo kan je een advertentie bedrijfswebsite vervangen’’ laten verschijnen in die stad, voor Nancy Verbrugghe die leeftijd, man of vrouw, een gezin met kinderen of net niet. De kans dat mensen je advertentie zien is groter dan wanneer je een bericht plaatst op je fanpagina. Met een e-mailactie of nieuwsbrief ben je natuurlijk zeker dat al je contacten de informatie krijgen. Of ze het daadwerkelijk ook gaan lezen, is een andere zaak.
Vinden de gebruikers advertenties op hun sociale media niet storend? Een advertentie die mensen niet enerveert, is doelgericht opgesteld. Gooi je boodschap niet en masse op Facebook. Dat kost je veel geld en de return is verwaarloosbaar. Het zijn dat soort boodschappen die mensen irriteren, hoewel ze toch geïnteresseerd kunnen zijn in je activiteiten. Bepaal daarom heel precies je doelgroep. Gebruik een leuke attractieve foto en titel bij een Facebook-advertentie. Zo worden mensen getriggerd en verhoog je de kans dat ze op je advertentie klikken.
Werken Facebook-advertenties voor kleine ondernemers? “500 fans op Facebook voor een lokale zaak of bedrijf is al heel wat’’ Nancy Verbrugghe
Ik heb een advertentie gecreëerd voor een lokale zumba-instructrice. Het ging om iemand die voor een uurtje een zaal afhuurt om les te geven. Heel klein en beperkt. Haar Facebook-fans zijn op twee
26 Vrij Ondernemen
Sociale media
weken verdubbeld door voor deze advertentie heel specifiek te targetten: op vrouwen, de juiste leeftijdscategorie, de gemeente waarin ze wonen. Het heeft geen zin om een lokale business te gaan promoten aan de andere kant van het land. Niemand heeft daar een boodschap aan. Kies voor een gerichte aanpak.
Is adverteren op Facebook duur? Wat is een fan op Facebook je waard? Leg je doelstellingen op voorhand vast, is ook hier mijn advies. Bij het adverteren op Facebook kan je het budget perfect managen. Zo kan je betalen per view of per klik. Je kan een totaalbudget instellen voor de hele campagne of voor een bepaalde periode. Mijn tip: bepaal een eindbedrag, zodat je weet hoeveel je aan het eind van de rit zal betalen. Aan het einde krijg je van Facebook dan netjes alle statistieken. Zo kan je zien hoeveel keer een advertentie werd getoond, hoeveel mensen hebben doorgeklikt, hoeveel fans dat heeft opgeleverd, enz. Het stelt je in staat bij te stellen voor een volgende campagne. In het begin moet je een beetje experimenteren. Sociale media is namelijk geen exacte wetenschap, maar psychologie. Al kan je je return wel beter meten dan bij een advertentie in de plaatselijke Streekkrant. Adverteren op Facebook kan je al doen voor 5 euro. Maar werkbare budgetten starten vanaf 50 euro voor lokale zaken.
Veel bedrijven gebruiken sociale media ook voor het organiseren van wedstrijden. Wedstrijden kunnen interessant zijn om nieuwe fans te bereiken bij bijvoorbeeld het lanceren van een nieuwe pagina. Al moet je ook hier goed inschatten. Kies voor een prijs die gerelateerd is aan je business. Bij een winkel is dat makkelijk: selecteer iets uit het assortiment en laat de winnaars de prijs afhalen in de winkel. Gaat het om een wedstrijd waar je de zoveelste iPad kan winnen? Dan moet je je afvragen: wie zal daar aan deelnemen? Zijn dat mijn mogelijke klanten? Zorg er ook voor dat mensen gegevens moeten invullen bij het deelnemen. Dan heb je tenminste een database die je kan opbouwen.
Voedselagentschap kan ook bij u langskomen Van 27 januari tot 2 februari werd een grootscheepse en aangekon digde controle uitgevoerd bij Gentse detailhandels en horecazaken door het FAVV, voluit het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen. Meer dan 750 be drijven werden gecontroleerd. Het FAVV kan echter ook altijd onaangekondigd uw zaak komen controleren. LVZ legde zijn oor te luisteren, en vergaarde voor u wat tips: - Vraag een inspecteur altijd om zijn /haar legitimatiekaart! - Hou al uw registratie –en toelatingsdocumenten bij in 1 map. Dit maakt het zowel voor u als voor de inspecteur makkelijker - Controleer uw binnenkomend gekoeld voedsel altijd op de temperatuur. Van zodra u aftekent is het immers uw verantwoordelijkheid - Voorzie voldoende handwasbakken - Toilet moet met een sas uitgerust zijn
-
- - -
-
-
-
indien toegang tot lokalen met onverpakte voeding In het toilet is het verplicht uit te hangen dat de handen moeten gewassen worden. Pas fifo consequent toe (first in first out) Poets uw werkoppervlak dagelijks, uw frigo wekelijks Niet roken in je handelszaak! Het is verplicht dit aan te duiden, zowel in uw zaak zelf als in de personeelsruimte. Verkoop in uw distributieautomaten enkel voorverpakte producten. Naam, firmanaam, adres en telefoon moet altijd zichtbaar zijn voor de consument U hebt meldingsplicht bij FAVV als een product niet beantwoordt aan de voedselveiligheidsvoorschriften (bv. stukje glas in een blik ravioli) De gegevens op uw etikettering MOET in Vlaanderen in het Nederlands
Voor meer tips en uitleg kunt u surfen naar www.favv.be.
KMO-advies
Vrij Ondernemen 27
E-mail en recht: vriend of vijand? KMO-advies door Frederic Leleux De juridische wereld is er anno 2014 bij uitstek een die zich vastklampt aan het papier. Moderne rechters aanvaarden procedurestukken mis schien per fax, maar e-mail blijft toch voorbehouden aan de ware progres sieven… Een en ander staat in schril contrast met de ondernemingsprak tijk waar e-mail het communicatie middel bij uitstek is: of het nu van op de pc, laptop, tablet of smartphone is, e-mailcommunicatie wordt van op elke hoek van de straat verzonden via de immer presente datasnelweg. Maar als het even misloopt komen we toch weer bij het papieren gerecht terecht. Hoe sterk staan we dan met een afgedrukte e-mail als bewijsmid del in de hand? Sedert het jaar 2000 zegt de wet eigenlijk dat een kennisgeving via e-mail even geldig is als een schriftelijke zending, tenzij de ontvanger per kerende om een ondertekende kennisgeving vraagt en daar geen gevolg wordt aan gegeven. Dergelijke kennisgeving per e-mail heeft dan uitwerking vanaf de ontvangst ervan door de bestemmeling. Gebruik maken van een ontvangstbevestiging lijkt hierbij evident nuttig. E-mails worden dan ook courant voor de rechtbanken neergelegd als bewijsstuk. Een
probleem zal pas ontstaan wanneer de ontvanger ontkent de e-mail ontvangen te hebben, of wanneer hij eenzelfde e-mail met een andere inhoud voorlegt. Het is dan niet altijd eenvoudig voor de verzender om te bewijzen dat zijn e-mail door de andere partij ontvangen is geweest, wanneer dit het geval was en wat de exacte inhoud ervan was. E-mailafdrukken kunnen immers eenvoudig worden vervalst alvorens ze aan een rechtbank worden voorgelegd. De bewijslast rust op de verzender. De rechtbank kan – als zij dat nuttig acht - een computerspecialist aanstellen om dat te onderzoeken. Bij gebrek aan antwoord op de e-mail doet de verzender er toch nog steeds goed aan per aangetekend schrijven de inhoud van de e-mail te bevestigen. Uiteindelijk zal het nog altijd de rechter zijn die beslist of het aangevoerde feit voldoende bewezen is. De vraag of contracten kunnen bewezen worden door een e-mail ligt nog enigszins anders. Voor overeenkomsten tussen handelaars of met een waarde van maximum 375 euro, is het bewijsrecht vrij en dan geldt hetgeen hoger werd gezegd voor emailcommunicatie. Voor overeenkomsten met niet-handelaars met een waarde van meer dan 375 euro, kan - in beginsel – echter geen ander bewijs toegelaten worden dan een geschrift, d.w.z. een ondertekend document. De wetgever heeft daarbij wel
de mogelijkheid voorzien dat een elektronische handtekening geplaatst kan worden. Die moet dan wel voldoen aan de wettelijke vereisten om bewijskrachtig te zijn. Dat systeem is echter in de praktijk nog niet echt ingeburgerd geraakt. Kortom, bij het gebruik van e-mail moet men zich minstens twee cruciale vragen stellen: Wat als mijn wederpartij ontkent ooit mijn bericht te hebben ontvangen? En staat er iets in mijn e-mail dat later tegen mij gebruikt kan worden? Als men op deze vragen anticipeert bij het verzenden van e-mail en doordacht handelt, kan dit medium vast en zeker een juridisch nuttig instrument zijn. Al kan het gebruik van gewone post natuurlijk ook handig zijn om een dag rust te genieten vooraleer het antwoord verwacht wordt…
Frederic Leleux Advocaat - curator master in het ondernemingsrecht
[email protected] www.flexadvocaten.be
28 Vrij Ondernemen
Sociaal advies
Hoe worden uw sociale bijdragen voor 2014 berekend? Sociaal advies door Tom Lacres Uw sociale bijdragen verschuldigd voor 2014 worden berekend op ba sis van de netto beroepsinkomsten (referte-inkomen) van 2011 (aanslag jaar 2012) die u als zelfstandige heeft verworven. De netto beroepsinkom sten zijn de bruto beroepsinkomsten verminderd met de beroepskosten en eventuele beroepsverliezen. Dit refer te-inkomen van 3 jaar geleden moet aangepast worden aan de huidige le vensstandaard via een indexering.
hier dus niet. Verder verloopt de berekening zoals bij een hoofdberoep.
Het is het laatste jaar dat de sociale bijdragen op deze manier worden berekend. Vanaf 2015 worden de bijdragen berekend op het inkomen van het jaar zelf. Later dit jaar verneemt u hier meer over.
Pensioengerechtigde zelfstandigen die geen pensioen ontvangen
Zelfstandigen in hoofdberoep Op het geïndexeerd beroepsinkomen moeten 22% sociale bijdragen per jaar betaald worden tot een plafond van 55.576,94 euro en op een minimum drempel van 12.870,43 euro. Op het gedeelte van het geïndexeerd beroepsinkomen tussen 55.576,94 euro en 81.902,81 euro zijn 14,16% sociale bijdragen per jaar verschuldigd.
Zelfstandigen in bijberoep Voor de zelfstandigen in bijberoep geldt dezelfde berekening met dat verschil dat er tot een geïndexeerd inkomen in 2011 van 1.423,90 euro geen bijdragen moeten betaald worden. Vanaf dat bedrag is 22% aan sociale bijdragen verschuldigd op de geïndexeerde inkomsten. Het minimum geldt
Gehuwden, weduwen of weduwnaars en studenten jonger dan 25 jaar (artikel 37) Voor personen die aan de voorwaarden voldoen en gelijkstelling met bijberoep hebben aangevraagd geldt dezelfde regeling als voor de zelfstandigen in bijberoep. Vanaf een geïndexeerd inkomen in 2011 van 6.742,06 euro betalen zij dezelfde bijdragen als een zelfstandige in hoofdberoep.
Zij betalen geen bijdragen tot een geïndexeerd inkomen van 2.847,81 euro in 2011. Hierboven betalen zij 22% sociale bijdragen. Verder geldt de berekening zoals voor de zelfstandige in hoofdberoep.
Pensioengerechtigde zelfstandigen met een rust- of overlevingspensioen Zij betalen geen bijdragen tot een geïndexeerd inkomen van 2.847,81 euro. Daarboven betalen zij 14,70% sociale bijdragen tot het bedrag van de maximaal toegelaten beroepsbezigheid. 65-plussers met een loopbaan van minstens 42/45 mogen onbeperkt bijverdienen.
Meewerkende echtgeno(o)t(e) in ministatuut De berekening loopt op dezelfde manier als voor de zelfstandigen in hoofdberoep, met
dit verschil dat de toegepaste sociale bijdragen respectievelijk 0,79% en 0,51% bedragen (voor de zelfstandigen in hoofdberoep respectievelijk 22% en 14,16%).
Meewerkende echtgeno(o)t(e) in maxi-statuut De berekening loopt op dezelfde manier als voor de zelfstandigen in hoofdberoep, met dit verschil dat de minimum bijdrage gehalveerd is en de inkomsten waarop de bijdragen van meewerkende echtgeno(o)t(e) worden berekend moeten afgetrokken worden van de inkomsten waarop de bijdragen van de zelfstandige berekend worden.
Begin van activiteit (starters in hoofdberoep) Zelfstandigen in begin van activiteit betalen een voorlopige bijdrage berekend op een inkomen van 12.870,43 euro. Hierop dienen 20,5% sociale bijdragen te worden betaald voor de kwartalen tot het einde van het eerste jaar onderwerping, 21% voor het tweede volledige kalenderjaar onderwerping en 21,5% voor het derde jaar. De beginnende zelfstandige kan ook altijd kiezen om vrijwillig verhoogde bijdragen te betalen.
Tom Lacres, Adjunct-directeur Attentia Sociaal Verzekeringsfonds
Advies timemanagement
Vrij Ondernemen 29
Hoe je camera gebruiken om productiever en slimmer te werken Advies timemanagement door Johan D’Haeseleer In de vorige eeuw raadde mijn verzekeringsmakelaar me aan om in de auto steeds een wegwerpcamera te hebben. Goed idee. Een beeld zegt meer dan woorden. Zeker als toevoeging bij een ongevalsverklaring. Nooit nodig gehad, net als de verzekering. Gelukkig. De markt van de wegwerpcamera’s heeft een diepe duik genomen. De camera in je telefoon is stukken beter en handiger. En in je smartphone heeft de camera meer mogelijkheden. De camera in een smartphone geeft je extra mogelijkheden om productiever te worden. In combinatie met een aantal apps maakt de camera van je smartphone een multifunctioneel toestel. Met zijn voor- en nadelen. Het aantal mogelijkheden wordt zeker niet kleiner. En die smartphone is een van de toestellen die je steeds bij je hebt. Daarom: twaalf mogelijkheden om de camera van je smartphone te gebrui ken.
niet machtig bent. Neem een foto van je hotel. De taxichauffeur zal het herkennen en je aan de deur afzetten. Neem een foto in de parkeergarage van de plaatsnummer waar je auto staat. Leg de naam van de straat waar je je auto parkeerde in een vreemde stad vast met de pixels van je camera.
4. Organiseren van papie ren allerhande Het ticketje van de droogkuis, van je bagageclaim… Foto nemen en je weet altijd waar je het ticketje moet gaan zoeken.
5. Back-up van belangrijke documenten Een kopie van je pas, vliegtuigtickets e.d. zijn handig om bij je te hebben. Sla ze op in Evernote. Zelfs als je je smartphone zou verliezen kan je via een internetconnectie aan je documenten.
6. Font herkenner 1. Draagbare scanner
7. Aanvullen van je con tacten op je telefoon
2. Vertaalprogramma
Importeer businesskaartjes in je contactenlijst via de camera van je telefoon.
3. Ondersteuning op reis Je bent in een vreemde stad waar je de taal
In een aantal grootsteden geeft de camera je extra informatie bij de omgeving. In New York is er een app die je de richting van de dichtstbijzijnde metro ingang toont op het beeld van je camera.
10. Spiegel Gebruik de front van je camera als spiegel als je die nodig hebt.
11. Face-time of skypen Wanneer mekaar horen onvoldoende is om de communicatie efficiënt te laten verlopen. En nog gratis ook als de Wifi gratis is.
12. Afstandsbediening checken Check of je het infraroodsignaal van de afstandsbediening nog werkt. Richt je afstandsbediening op de lens van je smartphone. Indien de afstandsbediening nog werkt.
Johan D ,Haeseleer
Vindt dat coole lettertype door gebruik te maken van je camera en de app What the Font.
Inscannen van (te handtekenen) documenten onderweg wordt makkelijk. Document doormailen of in je archief (bvb. Evernote) stoppen wordt moeiteloos.
Word Lens is een app die tekst in je foto’s vertaalt. Handig voor (business)reizen waar je de taal niet voldoende machtig bent.
9. Augmented Reality
8. Wachten op Neem een foto van wat je uitleende en de persoon aan wie je het uitleende.
Johan D’Haeseleer is timemanagementcoach. Hij leert ondernemers, managers en kenniswerkers beter omgaan met hun tijd. Hij organiseert workshops en deelt tips. Meer informatie en inschrijven voor zijn nieuwsbrief kan op www.extratijd.be. Contact:
[email protected]
30 Vrij Ondernemen
Lid in de kijker
Lid in de kijker Paul Doms uit Grimbergen is met zijn 90 jaar het oudste LVZ-lid. In al die jaren heeft deze kranige senior een indrukwekkende loopbaan uitgebouwd als architect, beëdigd landmeter, professor en bestuurder in verschillende verenigingen en organisaties. Zijn visitekaartje staat vol titels. “Dat is nogal een leven, he man”, zegt hij na afloop van een boeiend gesprek. Foto boven: Paul Doms bij zijn archief: “Ik houd nog altijd alles bij wat mij nuttig lijkt voor het perfectioneren van mijn beroepsactiviteit” Foto klein: “Wie stopt met werken, is niet meer nuttig voor de maatschappij. Dat vind ik jammer’’
Lid in de kijker
Vrij Ondernemen 31
“Het is zonde om al die ervaring weg te gooien” Architect Paul Doms (90) is oudste LVZ-lid Wanneer Paul Doms ons aan een lange antieke tafel ontvangt, wijst hij naar een beeld in de hoek van de kamer. “Dat is Vrouwe Justitia met haar voet op het wetboek. Het beeld staat er bewust want hier vinden mijn gerechtelijke onderhouden plaats. De twee partijen zitten elk langs een kant van de tafel en ik aan de kop er tussenin.” De 90-jarige Paul Doms wordt nog geregeld als gerechtelijk deskundige aangesteld door de rechtbank. “Ik krijg van de rechtbank dan een opdracht als expert. Een van de meest voorkomende problemen is bijvoorbeeld vocht. Dan is het mijn taak om de oorzaak na te gaan en de middelen om dit te verhelpen te bepalen.”
Continue opleiding De spirit van Paul Doms is onvoorstelbaar. “Ik sta elke dag om 4 uur op. Een uur later zit ik aan mijn bureau. Om 22uur ga ik rusten.” Doms telt architecten en ingenieurs onder zijn medewerkers. “Alles gebeurt in mijn opdracht en wordt door mij twee tot drie keer gecontroleerd alvorens het wordt verzonden. Het is heel belangrijk om je zaken voldoende te overwegen. Zo vermijd je fouten. Maar ik luister ook naar mijn medewerkers. Hun persoonlijke confrontatie met problemen en fouten brengt mij veel bij.” Steeds meer willen weten. Het is Doms ten voeten uit. We leren hem kennen als een vat vol kennis. “Al veertig jaar lang werk ik aan 27 boekdelen over het bouwwezen. Ik noem het ‘De praktijk van de bouwtechniek’. Ze omvatten de verschillende problemen die kunnen opduiken bij bijvoorbeeld het grondstuk, de funderingen, de bovenstructuur of de afwerking.”
Doms neemt ons mee naar zijn bureau. Zijn archief maakt indruk. “Dagelijks besteed ik een uur tot anderhalf uur aan het doorpluizen van allerlei documenten en publicaties. Alles wat me nuttig lijkt voor het perfectioneren van mijn beroepsactiviteit, archiveer ik. Eigenlijk is het een continue opleiding. Van al die informatie maak ik gebruik bij het opmaken van lastenboeken of het behandelen van gerechtelijke opdrachten in de bouw. Zo zitten er foto’s bij met commentaar over de aanduiding van de schade, de oorzaak en de herstel- of aanpassingsmogelijkheden.”
Esthetiek en techniek
Actief blijven Aan stoppen denkt Paul Doms nog lang niet. “De meeste mensen denken al heel vroeg aan hun pensioen, aan het einde van hun carrière. Maar als ze stoppen, zijn ze niet meer nuttig voor de maatschappij. Dat vind ik jammer want ze hebben zoveel ervaring opgebouwd. Als we op een bepaalde leeftijd moeten stoppen, gooien we dat weg. Zet jonge mensen naast ouderen zodat ze hun ervaring kunnen benutten, verder uitbreiden en perfectioneren. Zo werkt het ook hier in mijn bureel. Als oudere leer ik ook van mijn jongere medewerkers. Ik hou ervan als ze me zeggen: ‘Doms, heb je daar al eens aan gedacht?’ “
Het aantal kaders aan de muur met diploma’s, erkenningen, oorkondes en titels is niet te tellen. Bij het overlopen van zijn “Wie met pensioen gaat, wil reizen. Maar visitekaartje kunnen we amper volgen. Paul na een tijd worden ze dat beu. Veel menDoms vertelt onder meer over zijn tijd als sen met een hogere positie komen na hun professor. Hij gaf les van 1948 tot 1988. “De pensioen in een duistere periode terecht. studenten hebben me slimmer gemaakt. Het verschil met het respect dat ze kregen Ze hebben mij steeds verplicht tot het on- in hun professionele functie is groot. Het derzoeken van hun vragen. Kennis is enorm maakt veel mensen psychologisch ziek. Ik belangrijk want onwetendheid is dikwijls de heb het zien gebeuren bij een aantal rechbasis van fouten. Tot die conclusie kom ik ters. Verschrikkelijk. “ nog heel vaak bij schadegevallen.” Doms slaat zijn mappen open en toont ons Paul Doms ziet er voor zijn 90 jaar bijzonder een tekening van de ingestorte toren van fit en gezond uit. “Werken is mijn vrije tijd. Babel. “Dit iconische beeld is het typevoor- Het houdt me gezond. Ik heb een chauffeur, beeld van bouwgebreken. Schade in een maar rij wekelijks ook zelf nog honderden bouwwerk kilometers met de ‘’Ik sta elke dag om 4 uur op, wagen. Het is voor kan te wijten een uur later zit ik aan mijn bureau mij belangrijk om zijn aan het en om 22 uur ga ik rusten’’ actief te blijven en ontbreken van de juiste richtlijnen. Die richtlijnen wil je lichaam door en door te kennen. Red u ik aan mijn ingenieurs doorgeven om de zelve is nog steeds de beste verzekering. En bouwpraktijk te verbeteren. Vandaag focus- verder hou ik vast aan mijn principes: wees sen veel architecten op het esthetische en eerlijk met jezelf en de ander, doe wat je verwaarlozen ze de technische aspecten. graag doet en doe dat zo goed mogelijk. Dat Esthetiek en techniek moeten in de architec- is volgens mij de kunst om gezond te blijven.” tuur een eenheid vormen. Het is een goede raad voor elke architect.”
Voel je goed in je vel Streef naar een gezond gewicht met de tussenkomst sport en dieetadvies
Tot 85 euroel voorde
n e v e l d n o z e g #
Volg ons op Facebook en Twitter www.libmutov.be
