Wijzer met je centen omgaan
NV Thuis Wijzer met je centen omgaan.
Alphonse Degryse, ADC commv
14 22 nv Thuis Consumer, ADC commv © VEWA 2014 Het copyright van deze publicatie is geregistreerd bij VEWA, Vereniging voor Wetenschappelijke en Educatieve Auteurs.
Gebruik van de inhoud door derden is vrij mits volledige bronvermelding.
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
3
Wijzer met je centen omgaan
Je wil graag de jaarlijkse, en vaak zelfs voorspelbare pieken in je gezinskosten tijdig voorzien, en hiervoor een beetje reserve aanleggen? Je hebt de indruk dat het juiste de kleine en ogenschijnlijk verwaarloosbare kosten zijn die je door de vingers glippen, en je op het eind van de maand (te vroeg) je gezinsrekening rood kleuren? Rondkomen met je maandelijks loon, je hele huishouden draaiende houden en toch eens iets extra voor jezelf kunnen kopen. Het lijkt mooi op papier en de succesverhalen in de magazines klinken aantrekkelijk. Probeer je het echter zelf, dan zie je gegarandeerd dat jij wel in het rood gaat, dat die extraatjes altijd duur uitvallen, en achteraf heb je niet dat goeie gevoel. Het lijkt soms onoverkomelijk. Een goed beheer van je geldzaken kan flink helpen. Het begint met een eerlijke kijk op wat je verdient, wat je elke maand móet uitgeven (vaste kosten) en wat je elke maand kán uitgeven. Als je alles op een rijtje durft zetten, zie je veel beter waar je echt kan op besparen, wat je als pure luxe kan inruilen voor iets goedkoper, enz.
... Dit en nog veel meer redenen waren in het verleden de motieven waarom deelnemers inschreven op dit programma. Het doel van het programma is juist om je inzicht en instrumenten aan te bieden om beter met je gezinsbudget om te gaan. Beter? Laat zeggen dat beter voor hier staat voor voorzienig omgaan met je centen, en zo misschien meer doen met evenveel. Engelstaligen hebben het wel 's over Financial Literacy, letterlijk financiële geletterdheid. Je zou het ook kunnen hebben over Wise Money Choices, vrij vertaald wijs omgaan met je (gezins)budget. Milieuvriendelijk als toetje
Je bent dagelijks verantwoordelijk voor het gezinsbudget, of je staat binnenkort op eigen benen? Je vermoedt dat je meer zou kunnen doen met evenveel? Je wil graag controle houden over je budget, en in de komende tijd niet meteen voor financiële verrassingen komen te staan? Het programma mag dan wel over centen in het gezin gaan, een flinke hap
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
4
Wijzer met je centen omgaan
van de kosten gaat ontegensprekelijk naar energie, wonen en mobiliteit. De spaarzame maatregelen die je op dat vlak neemt hebben, dankzij een resem overheidsmaatregelen een directe impact op de CO2 -uitstoot en je zogenaamde ecologische voetafdruk. De kans is dus groot dat door verstandig(er) met je budget om te gaan onrechtstreeks ook een bijdrage levert aan het milieu. Dit verband wordt in het programma verder bloot gelegd. Je mag het nochtans niet blindelings omkeren: niet alle spaarzame maatregelen zijn perse goed voor het milieu, en niet alle milieuvriendelijke maatregelen die je kan nemen zijn meteen een besparing op je budget.
Welke functiebeschrijving zou er bij zo'n visitekaartje horen? Wat zouden jouw taken zijn in deze nv, naamloze vennootschap? We ontleenden de opsomming hierna aan een échte job beschrijving van een professionele financieel directeur. •
de leiding over financiële afdeling
•
In nauw overleg met de Algemeen Directeur instaan voor de financiële opvolging en organisatie. Je bepaalt de financiële parameters en stemt die af op de behoeften en situaties
•
Als financieel eindverantwoordelijke verzeker je de optimalisatie van administratieve processen en procedures, en de kwaliteit van de informatie inzake kosten, inkomsten en resultaten
•
Als lid van het directiecomité werk je beleidsondersteunend en adviseert de Algemeen Directeur en de Raad van Bestuur voor het financieel beleid op korte en lange termijn
•
Uiteraard is ook een belangrijke rol weggelegd in het kader van het volledig aankoopbeleid
•
Je verzorgt de externe relaties met onder meer de banken en overheidsinstanties
Financieel directeur van je eigen nv Thuis Wie verantwoordelijk is voor het gezinsbudget wordt door marketingspecialisten soms een VVA, verantwoordelijke voor aankoop genoemd. In een professionele omgeving (bedrijven, organisaties) zijn dit de aankopers of de financiële directeurs. We hebben naar analogie jouw gezin dan maar de nv Thuis genoemd, waarvan jij vanaf nu de financieel directeur bent (of in het Engels: de CFO Chief Financial Officer). Daarmee is meteen nog extra gewicht gegeven aan jouw zeer gewichtige taak en zorg: het financieelen aankoopbeheer van jouw gezin!
Herken je hierin zorgen van dagelijkse huishoudelijke rol?
de
jouw
Als je naar de kern gaat van de zaak is er weinig écht verschil tussen het financieel leiden van een bedrijf en het financieel leiden van een gezin. •
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
Bedrijf en gezin willen beiden plannen realiseren, en hiervoor moeten ze geld uitgeven. Kosten
5
Wijzer met je centen omgaan
•
bij beiden komt geld in het laatje uit verschillende bronnen. Inkomsten
•
Beiden proberen ze op het einde van de rekening geld over te hebben voor uitbreiding en toekomstige plannen, als reserve of gewoon een appeltje voor de dorst. Positieve resultaten
•
ze willen geen van beiden onprettige verrassingen die er zouden voor zorgen dat er plots geld te kort is of dat er drastisch moet worden ingegrepen. Er zal met visie moeten worden gepland.
•
Hoe beter beiden zicht hebben op hun rekeningen, des te sterker ze in hun schoenen staan wanneer ze met financiers, zoals bankiers gaan praten, bv. over een lening of schuldherschikking
Levensverwachting
Kinderen die vandaag begin eenentwintigste eeuw geboren worden hebben een levensverwachting van meer dan 100 jaar.
Onnodig erbij te vermelden dat er geen twee gelijke nv Thuis zijn. Twee bedrijven zijn nooit gelijk aan elkaar. De gezinssamenstelling, de woonomstandigheden, de structuur van kosten en inkomsten... Het plan van je buurman gebruiken omdat je denkt dat hij zoveel slimmer is zal nooit lukken. Joùw plan of geen plan!
Dat zal voor velen goed nieuws zijn, maar dat heeft ook zo zijn gevolgen: had je in 1956 als 65-jarige nog een gemiddelde verwachting van 15 jaar, dan moest je ook in een spaarpotje voorzien tot je 80ste. In 2025 zullen 65jarigen al een levensverwachting hebben van gemiddeld 20 jaar, en dus over spaarcenten moeten beschikken tot hun 85ste. In 2050 worden 65-jarigen gemiddeld ruim 90 jaar... Wie vandaag (2014) 30 jaar is moet dus al behoorlijk voorzienig zijn. En wie nu pas geboren wordt des te meer!
forget circumstances, create opportunities Carl Sandburg,The People, Yes, 1936
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
6
Wijzer met je centen omgaan
INHOUD
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
7
Wijzer met je centen omgaan
1 AANPAK IN VIJF STAPPEN ............................................................................................. 11 1.1 Een budget opmaken vraagt meer dan rekenvaardigheden....................................................... 12 1.2 Aandacht voor sterke en verbeterpunten. SWOT. ...................................................................... 13
2 ONVERSTANDIGE BUDGETPLANNEN............................................................................. 15
3 STAP EEN: inventaris .................................................................................................... 19
4 STAP TWEE: doelen, voorspellingen en dromen ............................................................ 21
5 STAP DRIE: eerste budgetplan ...................................................................................... 22
6 STAP VIER: in de praktijk zetten.................................................................................... 22
7 STAP VIJF: opvolgen en bijsturen .................................................................................. 23
8 INVENTARIS VAN KOSTEN EN BATEN ............................................................................ 23 8.1 Kosten. ......................................................................................................................................... 25 8.1.1 Indexkorf en inflatie. ............................................................................................................ 26 8.1.2 Regelmatige (vaste) en variabele kosten. Een overzicht...................................................... 30 8.1.3 Leningen: investeringen en afschrijvingen. Schulden. Een overzicht. ................................. 32 8.2 Inkomsten. ................................................................................................................................... 34 8.2.1 Inkomsten. Een overzicht. .................................................................................................... 35 8.2.2 Loon: van bruto naar netto besteedbaar. ............................................................................ 36 8.3 Geblokkeerde reserves................................................................................................................ 39 8.4 Persoonsbelastingen. .................................................................................................................. 43 8.5 Jaaroverzicht resultaatrekening. Budget in evenwicht. .............................................................. 45
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
8
Wijzer met je centen omgaan
9 OMGAAN MET JE GEZINSBUDGET................................................................................. 47 9.1 Dagelijks inventariseren. Regelmatig opvolgen en snel bijsturen............................................... 50 9.2 De verleiding van marketing. Gecreëerde verwachtingen. ......................................................... 51 9.3 Social shopping ............................................................................................................................ 56 9.4 Maak eens een SWOT.................................................................................................................. 57 9.5 De Bankier maakt het je gemakkelijk. ......................................................................................... 60 9.6 Leefbare zuinigheid in de nv Thuis. De Kyoto les. ....................................................................... 64 9.7 Uit het leven gegrepen. ............................................................................................................... 67 9.8 Budgetbegeleiding. Begeleid budgetbeheer en schuldbemiddeling. ......................................... 70
10 BIJLAGEN ................................................................................................................... 73 10.1 Overzicht sociale rechten .......................................................................................................... 73 10.2 Bouwen en wonen in Vlaanderen ............................................................................................. 74 10.3 Premies bouw en verbouwen.................................................................................................... 74 10.4 Testaankoop .............................................................................................................................. 76 10.5 Spaarzaam omgaan met het milieu........................................................................................... 76 10.5.1 www.eandis.be ................................................................................................................... 76 10.5.2 www.energiesparen.be ...................................................................................................... 77 10.5.3 www.energievreters.be...................................................................................................... 77 10.5.4 www.1700.be ..................................................................................................................... 78 10.5.5 www.vreg.be ...................................................................................................................... 78 10.5.6 Fotogalerij Kyoto. ............................................................................................................... 79 10.6 Werkbladsets en software voor beheer van je gezinsbudget ................................................... 82 10.6.1 Werkbladen set. ................................................................................................................. 82 10.6.1.1 voedingsmiddelen en dranken. ................................................................................... 83 10.6.1.2 tabak. ........................................................................................................................... 84 10.6.1.3 kleding en schoeisel..................................................................................................... 85 10.6.1.4 huisvesting, EGW ......................................................................................................... 86 10.6.1.5 stoffering, huishoudelijke apparaten en dagelijks onderhoud woning ...................... 87 10.6.1.6 gezondheid .................................................................................................................. 88 10.6.1.7 vervoer ........................................................................................................................ 89 10.6.1.8 communicatie .............................................................................................................. 90
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
9
Wijzer met je centen omgaan
10.6.1.9 recreatie en cultuur ..................................................................................................... 91 10.6.1.10 onderwijs ................................................................................................................... 92 10.6.1.11 HoReCa ...................................................................................................................... 93 10.6.1.12 Diverse goederen en diensten .................................................................................. 94 10.6.1.13 lonen en vergoedingen.............................................................................................. 95 10.6.1.14 extra variabel ............................................................................................................. 96 10.6.1.15 leningen, investeringen, afschrijvingen en schulden ................................................ 97 10.6.1.16 inkomsten .................................................................................................................. 98 10.6.1.17 jaaroverzicht kosten .................................................................................................. 99 10.6.1.18 resultaatrekening .................................................................................................... 100 10.6.2 Microsoft Gezinsbudget per maand. ................................................................................ 101 10.6.3 Observatorium Krediet en Schuldenlast. ......................................................................... 104
11 BRONNEN .................................................................................................................110
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
10
Wijzer met je centen omgaan
1 AANPAK IN VIJF STAPPEN
Een budget opstellen en zorgen dat het ook werkt is vooral geen opeenstapeling van toevalstreffers. Geluk hebben heeft weinig te maken met plannen maken. Al sinds de jaren '40 wijzen specialisten er op dat de aanpak van een vraagstuk, een project of een vraag een stapsgewijze aanpak vergt (zoek maar 's naar wat Deming, Osborn of Kepner & Tregoe hierover schrijven). We stellen daarom voor het gezinsbudget aan te pakken in 5 wel onderscheiden stappen 1. Inventariseren: meteen een lastig maar ontzettend belangrijk eerste karwei. We maken een betrouwbaar overzicht van alle ekende of te verwachten kosten en baten die rechtstreeks of onrechtstreeks een invloed zullen hebben op het budget. Juist omdat van dit voorbereidend werk zoveel afhangt besteden we een uitgebreid afzonderlijk hoofdstuk aan kosten en baten 2. Doelen budget is
toekomst. Waar willen we naartoe, wat willen we bereiken, wat verwachten we van de toekomst? Hoe concreter, des te beter, maar voetjes op de grond a.u.b. 3. Plannen: de beschikbare middelen toewijzen aan de doelen en de dromen, met inbegrip van een spaarplan. Plannen maak je voor de korte termijn en voor de lange termijn. Kijk goed na waar je met het resultaat uit komt en stuur desgevallend het plan bij. Het kan handig zijn 3 plannen te maken: wat in het beste geval, wat in het slechtste geval, wat kan je redelijker wijze verwachten? 4. Implementatie. Het plan is getoetst, het kan nu worden uitgevoerd in de praktijk: doén, en hierbij de nodige dagelijkse discipline aan de dag leggen 5. Budgetopvolging & -bijsturing. Wat gisteren nog je plan was, is morgen een nieuw stukje inventaris. Dit is het werk van elke dag, het bord goed in de gaten houden, het plan constant toetsen aan de werkelijkheid, en waar nodig tijdig bijsturen
beschrijven: een gericht op de
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
11
Wijzer met je centen omgaan
Uitvoeren betekent ook bijhouden van de gemaakte kosten. Dit komt eigenlijk overeen met constant bijwerken van je vroegere inventaris met recentere informatie.
7 STAP VIJF: bijsturen
opvolgen
8 INVENTARIS VAN KOSTEN EN BATEN Kijk zeker ook in: STAP EEN: inventaris
en
De bewaking, opvolging en bijsturing in een wereld die in permanente beweging is, en waaraan ook de elementen van je budgetplan geen dag ontsnappen, is een klus die je geen dag mag overslaan. Een budgetplan leeft: prijzen veranderen, inkomsten en kosten vallen weg of komen er plots bij, gezondheid is een kostbaar goed, wat als je dan 's ziek wordt,... Een budgetplan is dus niet iets wat je een keer maakt, en dan zonder aanpassing in de kast stopt. De rekeningen beheren als een goede huisvader (ook als dat een huismoeder is). Beheren is meer dan erover waken dat het plaatje klopt. Het is met een gezond gevoel voor argwaan steeds op vinkeslag liggen of er geen zaakjes kunnen worden gedaan. Waar kan ik snoeien in de kosten? Waar kan ik extra inkomsten halen? Ieder moet voor zich bepalen hoeveel inspanningen hij hiervoor wil doen. Je kan maar beter regelmatig nakijken of alles nog wel is zoals het voorzien en gepland was. Actieve budgetopvolging, niet enkel een rituele oefening die daarna in de kast verdwijnt. We noemen dit voortgangscontrole, en erbij horende bijsturing. De regering spreekt over budgetcontroles, bedrijven over revised budgets...
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
bron: http://www.observatoirecredit.be/index.php?option=com_content &task=view&id=71&Itemid=1&lang=nl Wat blijft er over voor uw gezin na de betaling van de lopende lasten? Ongeacht uw toestand en los van het feit of u al dan niet leent, het is belangrijk dat u uw financiële toestand correct inschat. Het opstellen van uw gezinsbudget is hierbij de eerste stap. Voor u deze tool gebruikt is het nuttig even stil te staan bij de volgende vragen en de volgende aanbevelingen te volgen: •
Kent u het nettobedrag van uw inkomsten (loon, tegemoetkomingen of winsten) en eventueel ook die van uw partner?
•
Hebt u gecontroleerd en/of laten controleren of de kosten die aan u of een van de leden van uw gezin worden aangerekend stroken met de overeenkomst en/of met de wet en of ze niet overdreven zijn?
•
Hebt u rekening gehouden met eventuele premies, maaltijdcheques en dubbel vakantiegeld waar u en eventueel ook uw partner geniet of zal genieten?
23
Wijzer met je centen omgaan
•
•
•
•
•
Hebt u van uw bruto-inkomen de sociale bijdragen, de directe belastingen (volgens het aanslagbiljet dat u meestal in het voorjaar krijgt) en de verschillende (provinciale, gemeentelijke) taksen afgetrokken die u en eventueel ook uw partner moet betalen? Bent u en eventueel uw partner zelfstandig: hebt u de voorafbetalingen afgetrokken van uw inkomsten (winsten) en opgenomen in uw kosten? U hebt er belang bij deze voorafbetalingen te doen in functie van een raming van uw eerstvolgende berekening van de directe belastingen? Hebt u de kosten van uw gezin die jaarlijks, halfjaarlijks, tweemaandelijks, enz. worden betaald, herbekeken op maandbasis door het bedrag van deze kosten te delen door het aantal maanden waarop ze betrekking hebben? Hebt u in de lopende lasten van uw gezin rekening gehouden met de verzekeringspremies ter dekking van: de schade die uzelf of een lid van uw gezin aan andere kan berokkenen; de burgerlijke aansprakelijkheid van de bestuurder van het voertuig dat u eventueel gebruikt ; de schade die uzelf of een lid van uw gezin kan oplopen door uw eigen toedoen of door dat van anderen; de schade die kan worden veroorzaakt aan het gebouw dat uw gezin bewoont en waarvan u eigenaar of huurder bent; de risico op overlijden, langdurige en/of ernstige ziekte en desgevallend het job verlies van uzelf of van een lid van uw gezin? Hebt u in de kosten van uw gezin rekening gehouden met de bedragen die nodig zijn voor de inrichting, het onderhoud en de herstelling die verband houden met het gebouw dat u bewoont en die verschillen naargelang u eigenaar dan wel huurder bent, en voor de vervanging van de auto of de huishoudapparatuur die u nodig hebt,
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
maar waarvan de levensduur beperkt is? •
Hebt u in de kosten van uw gezin rekening gehouden met het bedrag dat maandelijks nodig is om binnen de eerstvolgende drie maanden het eventuele debetsaldo aan te zuiveren van de rekeningen waarvan de leden van uw gezin houder zijn of de geldreserve waarover zij beschikken om goederen aan te kopen in bepaalde winkels en de kostprijs (intresten en kosten) ervan te betalen binnen dezelfde termijn?
•
Als dat mogelijk is voor uw gezin, hebt u regelmatig wat spaargeld kunnen vergaren door kleine bedragen over te hevelen naar een spaarboekje of door een specifieke verzekering af te sluiten?
•
Hebt u rekening gehouden met een reserve die u elke maand moet aanleggen om het hoofd te kunnen bieden aan onvoorziene kosten die vroeg of laat toch zullen opduiken?
•
Als u het modelbudget hebt gebruikt en merkt u dat het verschil tussen de inkomsten en de lasten van uw gezin (contante uitgaven + financieringen) op maandbasis een negatief saldo oplevert:
•
Bepaal de behoeften die van wezenlijk belang zijn voor uw gezin.
•
Betaal geen kosten die men u vraagt en die niet stroken met de overeenkomst en/of de wet of die overdreven zijn vergeleken met de wet.
•
Probeer uitgaven te vermijden die niet aanleunen bij essentiële behoeften.
•
Of herzie het bedrag ervan, door te controleren of u dezelfde goederen of diensten niet elders kunt krijgen voor een lagere prijs (laat het spel van de concurrentie spelen!).
•
Kies voor goederen en diensten die beter inspelen op uw behoeften en die minder duur zijn.
24
Wijzer met je centen omgaan
•
Probeer de kredietopeningen waarover uzelf of een van de leden van uw gezin beschikt niet aan te spreken (mogelijkheid voor de rekening(en) om een debetsaldo te vertonen of om over een geldreserve te beschikken).
8.1 Kosten.
elektriciteitsrekening, huishoudbrandstof, huur, eten en drinken,... Omdat we geloven dat een mens niet enkel plichten heeft (geld dat we moeten uitgeven), maar ook rechten (geld dat we mogen uitgeven) zetten we onder vaste kosten een stukje extraatjes. Dit is jouw verwenbudget! 2. Variabele kosten: dit zijn kosten die mee op- en neergaan met de activiteit. Hoe meer je doet, des te meer kosten je maakt. Als je niets doet heb je geen variabele kosten, alleen is niets doen niet echt realistisch. Als je nooit 's op café of naar de cinema gaat is er ook geen extra kost van uitgaan. Variabele kosten zijn soms te vermijden, maar in elk geval moeilijker voorspelbaar.
Laat ons eerst kijken naar het geld dat je uitgeeft, of dat je minstens opzij moet zetten omdat het risico voor een uitgave reëel is. Je geeft dagelijks geld uit aan eten en drinken, dat is zeker, maar de kans dat je kosten hebt aan je wagen is niet klein, dus kun je beter ook daarvoor geld voorzien. Heb je geluk, en blijkt deze kost overschat, dan heb je een extraatje, leuk toch? Kosten bestaan dus in soorten: 1. Regelmatige (vaste) kosten: geld dat je zéker uit geeft en waar je niet onderuit komt. Deze kosten komen steeds en periodisch terug, hetzij dagelijks, hetzij maandelijks, soms jaarlijks. Deze kosten zijn vrij goed in kaart te brengen en te budgetteren, omdat ze op niet te lange tijd voorspelbaar zijn. Een voorbeeld van zo'n kost is de regelmatige
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
3. Leningen, investeringen en afschrijvingen lijken een beetje op een vaste kost, alleen blijven ze niet een leven lang bestaan. Het gaat over grote bedragen, zoals de aankoop van een huis of de aankoop van een auto. Dikwijls krijg je hiervoor geld in bruikleen (een lening) die je dan natuurlijk wel moet terug geven (terug betalen). Voor de tijd dat je dit geld mag gebruiken betaal je een kost (de intrest of het JKP Jaarlijks Kosten Percentage). Als alle geleend geld en alle intresten (totale schuld) terug betaald zijn valt de kost weg. Hoewel niet helemaal correct zetten we onder deze rubriek ook (oude) schulden. Ze hebben in zoverre gemeen met afschrijvingen dat je over een bepaalde periode misschien nog geld moet terug betalen met bovenop een intrest. Hoe sneller je er vanaf bent, des te sneller ook vervalt deze kost...
25
Wijzer met je centen omgaan
Maandelijkse index
8.1.1 Indexkorf en inflatie.
De maandelijkse index komt overeen met de verhouding tussen de prijs van de korf van goederen en diensten in de loop van deze maand en de gemiddelde prijs van dezelfde korf tijdens het basisjaar. Gezondheidsindex Er bestaat ook een gezondheidsindex, waarbij bepaalde producten uit de korf worden gehaald, zoals alcoholische dranken, tabakswaren en motorbrandstoffen. Waaraan geven we zo allemaal geld uit? Welke kosten zijn onvermijdelijk? Niet alles waar we geld aan uitgeven is even belangrijk, toch? En is onvermijdelijk écht onveranderbaar? Zijn alternatieven?
wel er
Om een volledig beeld te krijgen van waaraan een gezin onvermijdelijk zijn geld uitgeeft hebben we als referentie genomen: de samenstelling van de indexkorf. Wat is de indexkorf? De prijzen van verschillende consumptiegoederen evolueren regelmatig volgens een indicator die 'de korf van goederen en diensten uit het consumptiepakket van de gezinnen' genoemd wordt. Het gaat om een korf van goederen die representatief zijn voor de uitgaven van gezinnen. De gemiddelde prijsontwikkeling wordt berekend met behulp van het indexcijfer van de consumptieprijzen.
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
Normaal gezien wordt het rekenkundige gemiddelde van de indexen van de laatste vier maanden gebruikt voor de vergelijking met de spilindexen. Al vele jaren vindt het indexcijfer van de consumptieprijzen zijn weg naar verschillende tabellen in allerlei publicaties van de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie. Nu wordt de Consumptieprijsindex, zodra er toestemming is gegeven tot publicatie, snel verspreid via onze Internetsite http://statbel.fgov.be en het Weekbericht. Maandelijks worden op de website niet alleen de consumptieprijsindex en de gezondheidsindex gepubliceerd, maar ook het volledige detail tot op het niveau van de getuigen. België is een van de enige landen binnen Europa dat zulk een groot detail publiceert. De indexen worden tot op productniveau onmiddellijk na de goedkeuring van de indexcommissie gepubliceerd. De gemiddelde prijzen worden met 3 maanden vertraging gepubliceerd.
26
Wijzer met je centen omgaan
9 OMGAAN MET JE GEZINSBUDGET
Een (gezins)budget beheren vraagt een regelmatige actieve opvolging. Blijf geïnformeerd Volg de actualiteit, aanbieders van groepsaankopen, vraag brochures aan die je kunnen helpen bij het opvolgen of herzien van je budget langs uitgaven- én langs inkomstenzijde, loop 's langs in de gemeentebibliotheek (er liggen vaak interessante brochures, tijdschriften of boeken), en volg andere bronnen op zoals bv. de websites in de bijlagen van deze bundel... Andere mensen hebben vaak andere interessante ervaringen. Praat met anderen over kosten en inkomsten, en laat je door hen inspireren.
Wees niet goedgelovig, en reken zelf Voor niets gaat de zon op, gratis bestaat dus niet. Controleer je betalingen en kastickets; is er toevallig niet in je nadeel gerekend? Hou betaalbewijzen bij, zeker wanneer hieraan ook de garantie vast hangt. Wanneer je iets nieuw koopt telt niet enkel de aankoopsom nù, maar bv. ook de kost voor gebruik en onderhoud achteraf. Dat is bv. bij elektrische toestellen vaak zeer relevant. Vergelijk in elk geval minstens om de 6 maand leveranciers van telefonie en internet, energie, brandstof enz. Prijzen variëren hier vaak zo snel dat veranderen van leverancier op zich een voordeel op levert. Zie bv. onderaan in de hoofdstuk de vergelijking tussen rendementen van spaarrekeningen. Bij belangrijke aankopen stel je je handtekening best 24 uur uit. Dat geeft je de tijd om na te denken en te vergelijken, en jezelf zo te behoeden voor een te impulsieve snelle beslissing. Laat je niet zo maar onder druk zetten. Zeldzaamheid creëren is een wapen van verkopers om je te doen geloven dat dit een unieke kans is. Dat is ze vaak niet.
Hou data van je lopende contracten in de gaten. Wanneer een contract op zijn (tussentijds) einde loopt kan je vaak een zaakje doen met de tarieven, want niemand wil een klant verliezen, maar een concurrerende leverancier wil misschien een klant winnen. Doe hiermee je voordeel.
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
47
Wijzer met je centen omgaan
Beheer je rekeningen
geven, en dan de laatste week verrassingen te hebben. Doe het even anders: van dit budget haal je begin van de week 1/4 van de bank. Dit is het enige geld dat je die week mag uitgeven, de rest is gereserveerd voor de volgende weken of de hiervoor beschreven uitgaven. Heb je eind van de week over? Geef dan dit geld niet zo maar uit. Haal enkel voldoende geld van de bank om de volgende week terug met je voorzien weekbudget te starten.
Stel je een moment voor: op de 1ste van de maand waarin we starten met het gebruik van het Budgetplan staan alle inkomsten op een bankrekening. Het is belangrijk hiervoor bankrekening(en) te gebruiken, liever dan het geld in je portemonnee te houden. Een bankrekening vergroot de afstand om geld (te) gemakkelijk uit te geven. •
We hebben het over 4 soorten geld: •
de maandelijks huishoudbudget, zichtrekening: •
provisie, op
het een
geld dat je dagelijks nodig hebt voor kleine aankopen zoals eten, drinken, onderhoudsproducten,... Je beslist zelf welke uitgaven je op die manier moet doen, maar houd je er dan ook aan. Hiervoor heb je echt wel geld nodig in je portemonnee, maar opgelet. Je loopt het risico om in de eerste weken van de maand net iets te veel uit te
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
geld dat je deze maand zult nodig hebben voor specifieke betalingen, zoals de maandelijkse huur, maandelijkse schuldaflossingen of de maandelijkse factuur elektriciteit. Dit geld gaat dan meestal per overschrijving (soms zelfs met een permanente opdracht) naar de bestemmeling
• geld dat deze maand niet uitgegeven wordt, maar een stukje van de voorziening voor een latere kost (bv. 1/12de van het jaarlijkse inschrijvingsgeld voor de school). We adviseren je dit geld over te dragen op bv. een spaarrekening korte termijn. Dit levert twee voordelen. 1.
het geld is niet meer direct beschikbaar voor gemakkelijke uitgaven . Je bent dus extra zeker dat de reserve ook echt bestaat.
2.
een spaarrekening brengt nog steeds meer op dan een gewone zichtrekening. Je geld groeit.
48
Wijzer met je centen omgaan
•
de geblokkeerde reserves spelen niet mee in dit verhaal: het gaat om geld dat niet meteen beschikbaar is, zelfs al is het van jou. Dit geld zit vast in pensioenplannen, bakstenen of andere... Het gaat hier om spaarpotjes op lange termijn met een hoog rendement. Het is niet de bedoeling dit geld bij de eerste kleine crisis (koelkast kapot en tegelijk accidentje in het nadeel met de wagen) meteen te mobiliseren.
Zichtrekeningen vergelijken? http://www.bancompare.be/zichtrekenin g/?k=%2Bzichtrekening%20%2Bvergelij ken&d=c_nl&gclid=CLnmn_C7h7wCFQdY 3godqDQAJg Spaarrekeningen
kosten gemakkelijk kan worden vrij gemaakt. Een spaarrekening zou een optie kunnen zijn. Kijk goed uit naar het netto rendement van deze rekening. Dit hangt af van •
een snelle berekening in uw voordeel van de intresten (dagelijks?)
•
een hoge intrestvoet
•
geen of weinig kosten voor openen en beheer
Spaarrekeningen vergelijken? http://www.spaargids.be/sparen/spaarta rieven.html?utm_expid=7957449979.dgnVr9yfQk2qmTRzujFoA.0&utm_referrer=https%3A%2F%2F www.google.be%2F
Op het einde van de maand heb je waarschijnlijk nog wat geld staan op je rekening. Wat doe je hiermee? Zorg dat dit geld rendeert, en dat het zonder
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
49
Wijzer met je centen omgaan
Op 17/1/2014 was het hoogste aangeboden rendement in dit overzicht 2.20%, en het laagste 0.60%. Uitkijken en regelmatig verghelijken dus!
9.1 Dagelijks inventariseren. Regelmatig opvolgen en snel bijsturen.
Verreken alles naar maandelijkse kosten. Voorzie kosten die niet regelmatig voorkomen, en leg hiervoor een reserve aan op de spaarrekening korte termijn. 2° verzamel alle inkomsten. Gebruik desgevallend het overzicht uit de personenbelasting als geheugensteuntje. Schrijf de inkomsten in op het overeenstemmend inkomstenblad.
Dit moet je verder zelf doen, met steun en medewerking van alle gezinsleden. Het vraagt wat discipline, maar het belangrijkste wat je ervoor terug krijgt is gemoedsrust in plaats van financiële crisissen en brandjes blussen. 1° verzamel alle kosten die je dagelijks, wekelijks, maandelijks, jaarlijks hebt. Gebruik eventueel de indexkorf als geheugensteuntje. Schrijf de kosten in op het overeenstemmend kostenblad.
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
Verreken alles inkomsten.
naar
maandelijkse
3° bereken regelmatig het resultaat. •
Kom je er maand uit?
gemiddeld
per
•
Zijn er bepaalde piekmaanden, waar het resultaat negatief is?
Bij negatief resultaat moet er eerst aan kosten- en daarna aan inkomstenzijde worden gekeken wat hieraan kan worden gedaan.
50
Wijzer met je centen omgaan
Bij positief resultaat kan het effectief overschot einde maand beter minstens voor een deel worden gereserveerd op een spaarboekje geblokkeerde reserves
Reclame is van alle tijden. Een bizarre getuige hiervan is bv. Kassa!Kassa! dat in 2013 verscheen en een overzicht geeft van reclame tijdens de 1ste wereldoorlog.
4° beheer je budget dagelijks reserves naar een afzonderlijke rekeningen (spaarboekjes), overschrijvingen tijdig uitvoeren, huishoudbudget voor maximum een week in cash in je portemonnee… Een budget leeft, hou dus regelmatig je budgetplan bij en leg desgevallend een huishoudboekje aan. Ga regelmatig, minstens maandelijks na welke kosten naar beneden en welke inkomsten naar boven kunnen. Hoe regelmatiger je dit in de gaten houdt, des te sneller heb je probleemsituaties door. Laat je persoonsbelastingen tijdig narekenen voor volgend jaar, of doe het zelf. 5° neem besparende en bewakende maatregelen, zo bv. bij het dagelijks shoppen, hou verleidingen onder controle, neem energiebesparende maatregelen, goed voor het milieu én voor je rekening!
9.2 De verleiding van marketing. Gecreëerde verwachtingen.
In 1960 schreef J. Mc Carthy een boek dat de wereld van de reclame in die zin zou veranderen dat haar benadering beter gesystematiseerd en gestructureerd werd: Basic Marketing: A managerial approach. Er zijn inmiddels meer dan 10 herdrukken van verschenen. Marketingtechnieken zijn vandaag doorgedrongen in alle activiteiten waar producten en diensten worden geruild tegen geld, ook waar je dat niet zo meteen verwacht, bv. in vrije beroepen. Er is ook niks mis mee: marketing beoogt in de eerste plaats duidelijk te maken aan potentiële klanten welke diensten of producten ze bij een leverancier kunnen verwachten, tegen welke prijs en voorwaarden. De theorie van Mc Carthy (de 4 P's van marketing, zie verder) legt uit aan handelaars hoe ze kandidaat kopers het gevoel kunnen geven iets nodig te hebben (behoeften creëren), en er meteen voor te zorgen dat wat ze verkopen hierbij naadloos aansluit. Hiervoor zijn ontzettend veel middelen beschikbaar, die we allemaal dagelijks op ons afgevuurd krijgen: publiciteit, imago creëren, het juist uitstallen van producten in de winkel, de vorm, de kleur, de verpakking, het gebruiksgemak,... Er is niets te bedenken of het kan gebruikt worden om je te verleiden tot een aankoop. Marketingspecialisten beschrijven deze commerciële instrumenten vanuit 4 P's. Neem nu het voorbeeld van de supermarkt:
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
51
Wijzer met je centen omgaan
10.6 Werkbladsets en software voor beheer van je gezinsbudget
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
10.6.1 Werkbladenset.
82
Wijzer met je centen omgaan
10.6.1.1 voedingsmiddelen en dranken.
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
83
Wijzer met je centen omgaan
10.6.1.2 tabak.
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
84
Wijzer met je centen omgaan
10.6.1.3 kleding en schoeisel.
1422 nv Thuis Consumer ADC commv © VEWA 2014
85