Alphonse Degryse, ADC commv 1524c 1036N TRENDS en OPPORTUNITEITEN voor INNOVATIE, ADC commv VEWA 2015

Trends en opportuniteiten

HERKEN TRENDS en buig ze om naar opportuniteiten voor innovatie

Alphonse Degryse, ADC commv Gecertificeerd InnovatieCoach

1524c 1036N TRENDS en OPPORTUNITEITEN voor INNOVATIE, ADC commv © VEWA 2015 Het copyright van deze publicatie is geregistreerd bij VEWA, Vereniging voor Wetenschappelijke en Educatieve Auteurs.

Gebruik van de inhoud door derden is vrij mits volledige bronvermelding.

1524c 1036N TRENDS en OPPORTUNITEITEN voor INNOVATIE, ADC commv © VEWA 2015

3


Meer en betere innovatie, grotere wendbaarheid, flexibiliteit in alles, slagvaardige concurrentiekracht, ... Je kan vandaag geen dagblad of tijdschrift open slaan dat van zichzelf beweert zich ernstig over de economische en maatschappelijke uitdagingen te buigen, of de roep naar vernieuwing in de brede zin staat in vet gedrukt. Of dit eindeloos en grenzeloos vooruitgang garandeert, en over welk soort vooruitgang we het dan wel hebben is voer voor discussie. Zijn er grenzen aan economische groei, de regionale en mondiale toename van de bevolking, de digitalisering, de welstand...? Net in dit debat ligt ook de noodzaak voor een brede maatschappelijke betrokkenheid waarin iedereen een stem heeft om aan deze vooruitgang een richting te geven: innovatie en vooruitgang zijn vandaag een zaak van iedereen geworden. Het moge duidelijk zijn, we houden er een zeer brede opvatting op na wanneer we innovatie definiëren. We komen hierop elders uitvoeriger terug, maar willen er alvast geen twijfel over laten bestaan: innovatie is relatief, en zeker ook niet beperkt tot fysische producten: elke verandering heeft een innovatief karakter, los van of mensen er ook beter van worden: ook conflicten oorlogsvoering zijn innovatiegevoelig. Zo bekeken kan je dus moeilijk volhouden dat je niets te maken hebt met innovatie, en de overwegingen die hiermee gepaard gaan.

Trends herkennen en vertalen naar opportuniteiten: een zaak van iedereen Waar haalt een organisatie vandaag die onuitputtelijke inspiratie om continu te innoveren? Het antwoord is: overal. Want inspiratie kan je ook overal vinden, vaak op de momenten en de plekken waar je ze het minst verwacht. Je moet dan natuurlijk wel de alerte ingesteldheid hebben om de signalen op te merken, je antennes op te zetten. Hoe meer mensen dat doen, en hoe beter ze dat doen, des te meer kans dat je tijdig de juiste signalen op een bruikbare manier op vangt. Een pleidooi dus om iedereen te betrekken en te stimuleren deel te nemen. Daar wringt wel 's het schoentje: mensen hebben vroeger niet geleerd hoe ze antennes moeten opzetten, en nog minder hoe ze signalen kunnen vertalen naar opportuniteiten voor innovatie. Ze weten daarom vaak niet goed hoe hieraan te beginnen; er wordt wel deelname verwacht, maar mensen werden en worden niet op de weg gezet. Of... Ze hebben er geen idee van waar de organisatie heen wil, en wat dus voorwerp uit maakt van deze vraag naar innovatie. Of... Er heerst een bedrijfscultuur die niet echt stimulerend en motiverend is voor de betrokkenheid. Of... Niet iedereen heeft overigens dezelfde persoonlijke vaardigheden om afstand te nemen van wat nu is, en na te denken over wat het zou kunnen zijn. Dat heeft naast voornoemde redenen bv. ook met het karakter en scholing te maken. Toevallige of gerichte innovatie?


4


INHOUDSOPGAVE

Deze syllabus werd opgemaakt in MindManager 15

1 PEP in kaart brengen................................. 9

2.1.3 Innovatie succesvol managen .......24

2 EUROPA WIL/MOET INNOVEREN ............ 11 2.1 Innovatie is een zaak van iedereen ..... 19

2.1.4 Open innovatie wordt onvermijdelijk ........................................25

2.1.1 Luister naar de mensen op de vloer ....................................................... 19

2.2 Waarom innoveren op zo veel weerstand stoot .........................................31

2.1.2 Design Thinking: poort naar innovatie ................................................ 23

2.2.1 Achterhaalde managementprincipes? .........................33


7


2.2.2 Management routines staan op de rem ........................................................ 42

5.2 Datamining als informatiebron ............82

2.2.3 Te weinig vrijheid ......................... 43

5.4 Adresboekje innovatie-antennes .........91

2.3 Belgische voorbeelden die de wereld veranderden .............................................. 44

5.5 Automatische alerts van internet ........99

3 WORDT DE VOLGENDE HYPE EEN SUCCES? .................................................... 45 3.1 Een wereld in permanente beweging . 50 3.2 Toekomst kijken... ............................... 51 3.3 Voortschrijdend gemiddelde berekenen ................................................. 54 3.4 Moet je meten om te weten? ............. 56 4 WAT IS TRENDY OP HET MOMENT? ......... 59 4.1 App-ontwikkelingen ............................ 62 4.2 Crowdsourcing..................................... 62

5.3 Social media & social media strategie .87

6 BEZIN EER JE BEGINT. DE FOCUS VAN DE ORGANISATIE .......................................... 101 6.1 Waarin wil jij uitblinken? ...................101 6.2 Business Canvas .................................104 6.3 Portfolio Management.......................106 6.4 Marketing en haar invloeden op de ganse organisatie .....................................108 6.4.1 Marketingmix ..............................111 6.4.2 Heeft internet de Marketingmix veranderd? ...........................................115

4.3 Delen is het nieuwe hebben ................ 64

7 WAARDE VOOR KLANTEN ALS UITGANGSPUNT VAN INNOVATIE ............. 115

4.4 Dematerialisatie en robotisatie ........... 64

7.1 Heeft de USP afgedaan? ....................119

4.5 Gamificatie .......................................... 67 4.6 Geolocalisatie ...................................... 67

7.2 Weet jij waar je klanten echt gelukkig van worden? ............................................119

4.7 Gezondheid ......................................... 67

7.3 Innoveren vanuit een SWOT ..............123

4.8 Het nieuwe werken ............................. 68

7.4 Blue Ocean Strategy en Waardecurve ...........................................124

4.9 MVO en PPP......................................... 68 4.10 Printen in 3D ...................................... 72 4.11 RFID Radio Frequency Identification, en NFC Near field communication ............ 72

7.5 Waarde in de toekomst .....................127 8 BIJLAGEN Trendmonitoring en -analyse . 129 8.1 Forex ..................................................129

5 TRENDS VERZAMELEN. Zet antennes op en luister naar The Voice... ............................. 73

8.1.1 Technische analyse .....................129

5.1 The Voice ............................................. 75

8.1.3 Candlestick charts .......................134

5.1.1 The Voice of the Product .............. 75

8.1.4 Fibonacci, de Gulden snede ........135

5.1.2 The Voice of Customers................ 76

8.2 Fibonacci retracement (terugslag).....138

5.1.2.1 Customer Journey, klantenbelevenis in kaart .................. 76

8.3 Super Trend Indicator ........................139

8.1.2 Plotten.........................................132

9 BRONVERMELDING ............................... 143

5.1.2.2 Kanodiagram. Het verschil tussen Musts en Wants ..................... 77 5.1.2.3 Leren van klachten ................ 80 5.1.3 The Voice of the Market ............... 82


8


de (tweede) Industriële Revolutie bepaalt het leven van vandaag in hoge mate. Zo is de uitvinding van de halfgeleidertechnologie (beter: een reeks van uitvindingen in de vaste stof fysica) de bron voor een technologische ontwikkelingen in de micro-elektronica (procesinnovaties). Die hebben weer geleid tot een reeks van nieuwe producten met een steeds aantal toenemende functies (productinnovaties). De klassieke telefoon van Edison werd de moderne smartphone, zoals de iPhone (waarmee je kunt gamen, internetten, sms/mms'en, fotograferen, muziek afspelen, televisiekijken, video opnemen en ook telefoneren). Deze nieuwe producten vonden nieuwe toepassingen en nieuwe gebruikers (marktinnovaties). Dat als we naar het productaspect kijken. Maar de invloed is veel groter als we communicatietechnologie die er nauw me samenhangt bekijken. Zo resulteerden de productinnovaties als de Personal Computer (in al haar verschijningsvormen als de desktop-pc, de laptop-pc, de tablet-pc) en de communicatie- en informatietechnologie (het Internet, mobiele telefoonnetwerken) tot een reeks van marktinnovaties (Facebook, Twitter) en sociale innovaties (Big brother is watching You) tot gevolg hebben. De Informatierevolutie heeft het leven van ieder lid van de samenleving danig beïnvloedt. <einde citaat>

2.1 Innovatie is een zaak van iedereen 2.1.1 Luister naar de mensen op de vloer Sociale innovatie. De verbetering van binnenuit Bron: http://www.effectory.nl/kennis/blog/socialeinnovatie-de-verbetering-vanbinnenuit/?utm_source=effectory&utm_medium= newsletterko&utm_campaign=0.06.13.002 Wat is sociale innovatie? Het betrekken van uw medewerkers bij uw beleidsvoering. Organisaties die sociale innovaties

toepassen maken actief gebruik van de ideeën van hun medewerkers om de organisatie verder te verbeteren. Wat levert sociale innovatie op? Sociale innovatie verbetert uw organisatie van binnenuit. Het levert energieke en betrokken medewerkers op. Uw organisatie wordt innovatiever. Uit onderzoek van de Erasmus Universiteit blijkt onder andere dat de productiviteit van sociaal-innovatieve organisaties beduidend hoger ligt (+22%). Hoe voorkomt u de valkuilen van sociale innovatie? Zorg dat u de juiste doelen en randvoorwaarden aan brengt wanneer u aan de slag gaat met sociale innovatie. Het is ontzettend belangrijk om vooraf de verwachtingen goed te managen. Doet u dit niet (goed) dan loopt u het risico dat uw aanpak een averechts effect heeft. Hoe kunt u sociale innovatie toepassen in uw organisatie? Als u aan de slag gaat met sociale innovatie is het van groot belang dat er eerlijk gecommuniceerd wordt naar medewerkers over waar ze wel invloed op uit kunnen oefenen en waar niet. Bepaal een beperkt aantal thema's waarbij u sociale innovaties wilt toepassen. Het werkt vaak beter als medewerkers vrijwillig (dus niet aangewezen) kunnen deelnemen. Zorg voor een duidelijk omlijnde vraagstelling. Een te open vraag zorgt waarschijnlijk voor een mooie brainstorm, maar levert waarschijnlijk minder concrete oplossingen op. Voor het meest concrete resultaat bepaalt u voorafgaand in welke vorm u het resultaat wilt zien; bijvoorbeeld drie concrete adviezen om X, Y of Z op te lossen. Hoe helpt een medewerkersonderzoek u verder? Een medewerkersonderzoek of medewerkerstevredenheidsonderzoek helpt u om innovatieve ideeën gestructureerd boven tafel te krijgen. Oplossingen voor problemen zijn vaak al binnen uw organisatie aanwezig. De truc is om ze op een


19


2.2 Waarom innoveren op zo veel weerstand stoot Lees ook: The Voice of the Product

Marketingplannen dwingen dikwijls tot innovatie en verandering, en dat is nu het laatste wat veel mensen willen: veranderen.

dat niet zo, dan kan het helpen om ideeën anoniem te verzamelen, bv. via de klassieke ideeënbus. Dit heeft zijn nadelen: omdat mensen niet fier mogen zijn op hun idee is de kans dat er regelmatig ideeën komen ook kleiner. En wanneer het idee toch enige toelichting vergt moet je op zoek gaan naar de auteur ervan. Ideeënbussen blijven daarom vaak leeg, of ze worden een klachtenbus. Creatieve sessies lopen vaak vast, omdat we niet zo goed in staat zijn de Gps van onze gedachten af te zetten. We komen dan steeds weer op dezelfde antwoorden, oplossingen en kritieken. Hieruit ontstaat geen innovatie. Creatieve denktechnieken helpen het zaakje op gang, bv. ook wanneer je, al dan niet op je eentje signalen van trends probeert te vertalen naar opportuniteiten. We verwijzen

Bovendien is de cultuur van een organisatie vaak niet erg ondersteunend en motiverend voor verandering: je ziet dan organisaties waar de Baas wel verandering vraagt, maar ze terzelfdertijd belet door geen faciliteiten of ruimte te bieden voor verandering.

Dooddoeners Bron: http://www.cocd.org/ideakillers-en-zwartekaart/

Je kent ze natuurlijk wel, de ontelbare reflexreacties die elk potentieel goed idee in de kiem smoren. Wanneer van mensen wordt verwacht dat ze trends gaan spotten en innovatieve ideeën aanbrengen, moeten ze garantie krijgen op veiligheid (niet bespot worden, ernstig genomen worden, feedback krijgen...). Anders komt er in de praktijk niet veel van in huis. De regels voor Brainstorming, zoals ze hieronder worden opgesomd zouden deel van de bedrijfscultuur moeten worden. Is


31


naar gespecialiseerde trainingen en bronnen voor verdere info. Bekijk bv. 's

http://www.creatiefdenken.com/brainstormtechni eken.php

Regels voor Brainstorming

Geen idee is te wild, te onnozel, te onrealistisch, etc.… Alles wordt in dit stadium met open armen als idee aanvaard Het enige doel van brainstormen is ‘veel’ ideeën. Kwaliteit doet er niet toe. We discuteren niet Zorg ervoor dat mensen ‘verder denken’ op ideeën van anderen en dat ze vrij gaan associëren. Zorg dat iedereen bijdraagt Neem een idee zoals het is (ga het niet herformuleren alvorens het te noteren)

Bron, bewerkt: http://www.innovatiefaandeslag.be/tool/brainstorm

Onder The Voice of the Product geven we enkele snelle voorbeelden hoe je met zo'n technieken aan de slag kan. Als toetje vermelden we hier nog De hoeden van de Bono.

krijgt een denkhoed toegewezen en belicht de situatie vanuit de eigen denkhoed.

De 6 denkhoeden van de Bono

Tijd voor een ingrijpend besluit. Of we een centraal kassasysteem gaan invoeren voor alle aangesloten wijnhandelaren? Dat betekent dat elke winkel met hetzelfde kassasysteem moet gaan werken. Aan tafel zitten het management van de winkelketen en vertegenwoordigers van de winkels.

Centraal kassasysteem of niet? Een voorbeeld

Tijdens de vergadering besluit de voorzitter de denkhoeden te verdelen. Iedereen krijgt willekeurig - een denkhoed toegewezen. Na een onderbreking van tien minuten, waarin iedereen zich kan voorbereiden, vraagt de voorzitter om de reacties. Lees ook: http://www.creatiefdenken.com/denkhoeden.php Bron: http://www.leren.nl/cursus/management/besluite n-nemen/denkhoeden.html Wat houdt de techniek in? Verdeel de denkhoeden tijdens een vergadering. Iedereen

De rode hoed (gevoel en intuïtie) reageert geschrokken; een centraal kassasysteem is een inbreuk op de privacy in de winkel, op zo'n manier kan ALLES in de gaten worden gehouden. Bovendien is er NOOIT extra geld voor de veiligheid van de winkel en vooral het winkelpersoneel. Vanuit de gele hoed (positief optimistisch) bezien is het een waardevolle investering. Het scheelt een hoop dubbel werk, dat levert geld op en daar


32


De oorsprong van de naam www is Belgisch Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Robert_Cailliau Robert Cailliau (Tongeren, 26 januari 1947) is een Belgische informaticus en samen met Sir Tim Berners-Lee een van de uitvinders en grondleggers van het wereldwijde web.

project werd overeind gezet om het web voor te stellen als bron voor opvoeding en onderwijs. Na te hebben bijgedragen aan het overbrengen van de web-ontwikkeling van CERN naar het W3C, besteedde hij zijn tijd aan communicatie. Hij verliet CERN in januari 2007.

Cailliau werd geboren in Tongeren. In 1958 verhuisde hij met zijn ouders naar Antwerpen. Na de middelbare school studeerde hij in 1969 af aan de Universiteit Gent als burgerlijk ingenieur in werktuigkunde en elektrotechniek. In 1971 behaalde hij ook een MSc van de University of Michigan in Computer, Informatie en Control Engineering 1971.

3 WORDT DE VOLGENDE HYPE EEN SUCCES?

Tijdens zijn militaire dienst in het Belgische leger schreef hij al Fortran-programma's om troepenbewegingen te simuleren.

Er zijn om de haverklap veel belovende ontwikkelingen en dynamieken, die achteraf op een sisser uit draaien.

In december 1974 begon hij te werken bij CERN in de Proton Synchrotron (PS) afdeling, aan het controlesysteem van de versneller. In april 1987 verliet hij de PS-afdeling om groepsleider te worden van Office Computing Systems in de Data Handling division. In 1989 werkten Cailliau en Tim Berners-Lee beide aan een hypertext-systeem om documenten van en gerelateerd aan CERN op te vragen, te wijzigen en terug te sturen.[1] Samen besloten ze om zich volledig te concentreren op Tims project. Robert nam het management op zich. Hij moest de beste krachten naar Genève halen.

Wie in een vroege fase mee gaat in zo'n dynamiek wordt later ofwel beloond omdat hij vroeger dan anderen opportuniteiten heeft gezien en gegrepen, of afgestraft omdat z'n energie en centen niets hebben opgeleverd. Dat is de risicoanalyse die Trendsetters moeten maken: wil je de eerste en de grootste zijn, dan betaal je daarvoor ook een risicopremie.

In 1993 begon Cailliau in samenwerking met de Fraunhofer-Gesellschaft het eerste webproject van de Europese Commissie voor informatieverspreiding in Europa. In december 1993 organiseerde hij de eerste International WWW Conference die in mei 1994 bij CERN werd gehouden. Deze conferentie bracht 380 internetpioneers bij elkaar en wordt nog elk jaar georganiseerd. Een mijlpaal in de ontwikkeling van het internet. Cailliau was tot 2002 lid van het Comité. Samen met de Europese Commissie startte hij in 1994 ook het "Web for Schools"-project. Dit

Lees ook: De essentie van marketing Trendsetter of Me-too'er?

Me-too'ers nemen dat risico niet: zoals het woord het suggereert wachten ze tot anderen de kastanjes uit het vuur hebben gehaald, en proberen dan snel bij dit succes aan te sluiten. Ze hangen hun wagonnetje aan de locomotief die door anderen op de rails is gezet, en worden dan de nummer 2 of de nummer 3 van de markt. Het risico is kleiner, de opbrengst meestal ook.

Trendsetters durven trouwens nog een stapje verder gaan: ze wachten niet op de trend, ze


45


creëren de trend. dat doen ze om impact te hebben op het moment van de introductie, de snelheid en de richting; ze willen zich niet afhankelijk maken van de invloed van derden. Daarvoor heb je natuurlijk een bijzonder sterke organisatie nodig, én de middelen en inzichten. Dit is marketing in zijn meest oorspronkelijke betekenis: een markt (= behoefte, vraag) creëren waarvoor je het antwoord in je lade hebt steken. Zo is marketing trouwens ontstaan. In deze monografie is dit niet het uitgangspunt: het is onze intentie om samen verder te onderzoeken hoe we aanwezige ontwikkelingen en dynamieken herkennen en toetsen aan hun vermogen om innovatie mogelijk te maken. De buzz van een hype vormt geen garantie op succes

In deze wereld van constante en steeds snellere verandering verschijnen steeds weer nieuwe hypes. Snel opmerken is dus de regel, want het is natuurlijk fantastisch wanneer je bij de eersten bent om op de succesgolf van zo'n hype mee te surfen. Helaas blijkt later dat veel hypes een valse belofte inhouden, en spatten ze vroeg of laat uiteen als een zeepbel. Het is een hele uitdaging om tijdig onderscheid te kunnen maken tussen zo'n beloftevolle hype en een dreigende bubble. In de zoektocht naar waardevolle hypes met valide opportuniteiten zijn mensen vaak of onkundig, of blind voor de zichtbare tekenen die wijzen op zo'n zeepbel; blindheid die ontstaat uit gebrek aan inschattingsvermogen, uit emotionele subjectiviteit, uit hebzucht, uit ego, of uit zo veel andere beweegredenen. Mensen verzanden in een Pygmalioneffect: ze zien alleen nog die aspecten die bevestigen waarin ze geloven, Self-fulfilling prophecy... Wees gewaarschuwd dat de buzz, het toenemend gezoem rond een bepaald item, dat uiteindelijk kan aanzwellen tot een oorverdovende

hype, misschien gewoon aangestoken is, en dus niet gedragen door de waardebelofte van het item, maar wel omwille van de collectieve publieke, maar voorbij waaiende aandacht. Zo'n hype kan je vandaag relatief gemakkelijk zelf maken, vraag is hoe stabiel ze ook zal blijken. Inschatten van hypes moet daarom met continu waakzaamheid op veel vlakken gebeuren. Elders meer hierover. Wikipedia (http://nl.wikipedia.org/wiki/Hype) zegt hierover het volgende. Een hype is een verschijnsel dat tijdelijk bovenmatige media-aandacht krijgt en daardoor belangrijker lijkt dan het in werkelijkheid is. Het gevolg van dit zichzelf versterkende mechanisme kan zijn dat iets dat zich als een ogenschijnlijk verwaarloosbare kleinigheid voor doet, uitgroeit tot een werkelijk belangwekkend verschijnsel. Wanneer een verschijnsel in een korte periode mateloos populair is geworden, en ontstaan is zonder exceptionele media-aandacht, wordt dit een rage genoemd. Het creëren van een hype wordt wel hypen genoemd. Hype is een Engels woord afgeleid van het Griekse hyper = boven. Hypes worden ofwel bewust in gang gezet en hebben dan het karakter van een reclamestunt, of ze ontstaan spontaan door elkaar versterkende acties en aandacht van enerzijds de consument en anderzijds de producent van nieuws: nieuwsconsumenten hebben de neiging om iets als belangrijk te beschouwen wanneer nieuwsproducenten er aandacht aan besteden, waarna nieuwsproducenten er veelal toe overgaan om meer over het verschijnsel te berichten omdat nieuwsconsumenten het kennelijk als belangrijk beschouwen. <einde citaat>


46


Historische zeepbellen

Zo'n hype is vaak niet meer dan gebakken lucht. In de geschiedenis zijn spectaculaire, over het paard getilde hypes gekend, zoals de Tulpenmanie in Nederland tussen 1634 en 1637 (lees meer op http://nl.wikipedia.org/wiki/Tulpenmanie), of recentere voorbeelden, zoals de dotcom-bubble van de jaren '90 en de vastgoedzeepbel van 2008. Deze zeepbellen (bubbles) leiden tot een oververhitte vraag (een hausse) in de markt, wat de prijzen boven het redelijke tilt. En dat duurt tot de bel doorprikt wordt, waarna deze, en soms de ganse economische markt in stort, de uitvergrote baisse. (meer info over zeepbellen vind je op http://financieel.infonu.nl/beleggen/87959zeepbellen-voorbeelden-van-bubbles-in-deeconomie.html

Hype, Trend en Rage zijn geen synoniemen. Gebruik ze dan ook niet onoordeelkundig door elkaar.

Creëer je eigen hype met Thunderclap Nog een nieuw fenomeen, dat inspeelt op de crowd-hype en de populariteit en macht van sociale netwerken, is het platform Thunderclap. Dat gaat zo... Bron: http://www.bright.nl/bereik%C3%A9%C3%A9n-klap-een-grote-groep-metthunderclap Thunderclap stuurt op één moment namens alle sympathisanten van een campagne

een sociale mediabericht uit. Trending topic gegarandeerd. Beter op één moment veel aandacht dan over een lange periode een beetje aandacht. Dat is het idee van Thunderclap. Op dit platform voer je campagne voor een onderwerp waar je aandacht voor wil. Dat kan een oproep tot actie zijn, maar ook een goed doel of een nieuw album. Iedereen die zich betrokken voelt bij dit onderwerp, kan dit project ondersteunen via een Facebook-, Twitterof Tumblr-bericht. Deze wordt niet meteen verstuurd, maar opgespaard tot de aangewezen dag. Dan gaan in een klap alle berichten eruit, met de hoop op een buzz en trending topic. Thunderclap speelt goed in op de crowdfundingrage van dit moment. Projecten werken net zoals Kickstarter met een doel en een balk die volloopt naarmate het dichterbij komt. Alleen als het doel behaald wordt, gaat het door. Om geld te verdienen biedt Thunderclap een PROmogelijkheid: voor 500 dollar krijg je embedmogelijkheden, inzicht in statistieken en banners. Het platform startte in bèta mei 2012 en kreeg direct veel aandacht. Het grootste succes was in augustus van dat jaar, toen World Humanitarian Day opriep om iets goeds te doen voor iemand. Ze bereikten meer dan 1 miljard mensen, mede dankzij fanatieke twitteraars Rihanna, Lady Gaga, Beyoncé en Justin Bieber. Ook merken zoals Coca Cola deden mee aan deze campagne. Het is natuurlijk een beetje vreemd dat je eerst reclame maakt omdat je later reclame wil maken, maar voor Dave Hakkens van Phonebloks is het een tweede kans. Je krijgt opnieuw aandacht. Vanwege het grote succes van Phonebloks heb ik tijd gekregen om na te denken wat de volgende stap is. Dit kan ik aankondigen op de dag dat Thunderclap de berichten verstuurt. Voor hem is dat op 29 oktober. Hij heeft nu 825 duizend sympathisanten met een bereik van 319 miljoen mensen. Het goede aan het platform is dat je meer kan doen met je enthousiasme. Door een deel van de


47


De laatste jaren is het beroep van trendwatcher zakelijker geworden. Marktonderzoek, feiten en cijfers zijn belangrijker geworden. Een trendwatcher kan overheden, politieke partijen, bedrijven en het brede publiek informeren over de komende trends. Wanneer wordt iets een trend? Er is een verschil tussen een trend en iets dat tijdelijk 'in' is. Het laatste gaat voorbij zonder dat er iets op de markt verandert. Het is hooguit een signaal dat de consument behoefte heeft aan iets anders en dat zou uiteindelijk een trend kunnen worden. Marketeers kunnen inspiratie halen uit het volgen van consumententrends en zo nieuwe goederen, diensten en ervaringen ontwikkelen. Er kunnen verschillende trends naast elkaar blijven bestaan zonder dat de één de ander verdringt. Niet iedereen volgt een trend of dezelfde trend. Bovendien heeft elke trend ook een antitrend. Door ogen en oren goed open te houden, te lezen en de media te volgen kunnen trends worden gesignaleerd en begrepen, zelfs de kleine veranderingen vallen dan op.

goede moment in de markt te zetten. Belangrijk hierbij is het tijdstip, de plaats, doelgroep, prijs, communicatie en promotie van het product. Dit betekent dat: Het product moet aansluiten bij de wensen en behoeften van de consument De prijs/kwaliteit verhouding goed is Het product moet worden gepromoot door adverteren, publiciteit, persoonlijke verkoop en promotie in de winkel De plaats goed moet zijn dus de locatie en de doelgroep Klanten werven en vasthouden zijn belangrijke doelen bij marketing waarbij winst maken centraal staat en de klant niet tegen elke prijs wordt vastgehouden. Door trends te volgen en daarop in te spelen kan het succes van een product groter worden. <einde citaat>

Trends krijgen een naam. Door een trend te benoemen en er een naam aan te geven die de interesse opwekt wordt de kans op succes groter. Er zijn verschillende soorten trends zoals: Macrotrends: sociaal, technologisch, economisch, duurzame en politieke ontwikkelingen Consumententrends: het gedrag van de consument Industrietrends: macro- en consumententrends Marketing Onder marketing wordt het ontwikkelen, uitvoeren, prijzen, promotie van producten en diensten verstaan met als doel een zo hoog mogelijke verkoop. De behoeften en wensen van de consumenten worden gepeild zodat een product van bedrijf of organisatie bij de consument onder de aandacht kan worden gebracht. Dit kan worden bereikt door het product op precies het

Een trend kondigt zich aan als een plots spectaculaire toename (of afname) van een volume per tijd: veel meer (of veel minder)... dan wat je verwacht. Trends kan je gemakkelijk zien wanneer je een grafiek maakt zoals hierboven. Hoewel... Gemakkelijk? In de beursgrafiek hieronder kan elke kleine stijging betekenisvol zijn


52


of niet, een vroege aankondiging van een langdurige stijging, of net niet. Voor de interpretatie van een dynamiek heb je dus veel meer randinformatie en kennis nodig, context en data, zoals kennis van de markt, het product, de toepassingsgebieden, de regelgeving... Dat betekent overigens niet dat je cijfers en statistieken moet hebben alvorens voeling te krijgen met een trend: aan je ellebogen kan je voelen dat er wat aan de hand is. Je moet niet altijd meten om te weten.

Er is geen kristallen bol Informatie, gebaseerd op de (subjectieve!) observatie van trends, is van het verleden, opportuniteiten geven een perspectief in de toekomst. De brug tussen beide is slechts interpretatie en geloof, en dat is meestal meer gebaseerd op gevoel dan op logica. De visie van mensen kan op die manier ook niet anders dan beïnvloed zijn door hun karakter (zie Innoverend karakter of niet?). Helaas, er is geen kristallen bol...

Het begrip trend houdt het vooruitzicht van een zekere constante in, een prognose van stabiliteit. Om trends te herkennen zouden we dus in de toekomst moeten kunnen kijken. Alleen, de toekomst voorspellen is pas gemakkelijk wanneer ze geschiedenis geworden is... In de overgang tussen 1/2 op de eerste grafiek is een duidelijke stijging, die echter pas een voorspellende waarde krijgt wanneer je al veel verder in de tijd bent. Hoe weet je wanneer de curve tussen 2/3 zal afvlakken? En hoe voorspel je de regressie, d.i. de terugval vanaf het keerpunt 3/4?

Van alle markten waarin trends en opportuniteiten dagelijks bewegen, is er misschien één markt die meer mensen raakt in hun individuele betrokkenheid met hypes en buzz, rage, bubbles en trends, dan welke andere ook: de financiële bewegingen in de aandelenmarkten. We verzamelden een aantal artikelen in de bijlagen, die je een goed beeld geven van hoe trends op een (pseudo-)wetenschappelijke en wiskundige manier worden gemonitord, in de bedoeling om op basis van beschikbare cijferinformatie en modellen te voorspellen welke de trendlijnen en breekpunten zijn. Een vaak gebruikte methode in o.a. verkoop en marketing is het voortschrijdend gemiddelde (Moving Average). Hiervan bestaan verschillende varianten die we in het volgende hoofdstuk toelichten. Spotten op het juiste moment Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Jules_Verne

In de tweede grafiek besef je al snel dat factoren als frequentie van meten, representativiteit van de metingen, en extrapolatie van metingen belangrijke factoren zullen zijn om met gegevens van het verleden de stabiliteit van de toekomst te voorzien.


53


Jules Gabriel Verne werd geboren als oudste van de vijf kinderen van Pierre Verne, een Parijse advocaat uit een geslacht van juristen, en Sophie Allotte de la Fuÿe. Hij groeide op in Île Feydeau te Nantes. In 1847 ging hij naar Parijs om rechten te gaan studeren. Hij trouwde in 1857 met Honorine de Viane, een weduwe die reeds twee dochters had. In 1861 kregen ze een zoon, Michel Jules Verne. Zijn boek Cinq semaines en ballon (Vijf weken in een ballon) betekende in 1863 zijn doorbraak, en werd in verschillende talen gepubliceerd. Vanaf dat moment werden er jaarlijks twee of meer boekdelen van zijn hand gepubliceerd. De familie Verne vestigde zich in 1871 in Amiens. In 1888 werd Jules Verne gekozen in de gemeenteraad. Hij hield zich in het bijzonder bezig met culturele zaken, zoals theaters (bijvoorbeeld het stadscircus, het tegenwoordige Cirque Jules Verne), scholen en stedelijke ontwikkeling. Verne werd drie keer herkozen (in 1892, 1896 en 1900). Jules Verne overleed te Amiens op 77-jarige leeftijd, zijn graf is te vinden in Amiens. Het 'musée Jules Verne' is gevestigd in Nantes. Toekomstvoorspeller Verne is vooral bekend als de schrijver die "de toekomst voorspelde". Hij beschreef in zijn boeken veel zaken die destijds als fantasie werden beschouwd, maar later in een indrukwekkend aantal gevallen werkelijkheid werden. Hij voorzag een reis naar de maan die iets meer dan 100 jaar later voor het eerst gerealiseerd werd tijdens het Apollo-programma. Maar er zijn ook essentiële verschillen tussen dit boek en de ruimtevaart aan te wijzen. Zo worden de maanreizigers van Jules Verne afgeschoten met behulp van een reusachtig kanon en niet gelanceerd met een raket. De maanreizigers landden ook niet op de maan, maar vlogen er omheen om vervolgens terug te keren,

iets wat later ook in het Apollo-programma zou gebeuren met Apollo 8 (1968, gepland) en Apollo 13 (1970, ongepland, na een ontploffing aan boord). Noemenswaardig is dat de plaats van lancering ook op Cape Canaveral was en de plaats waar Apollo 11 neerkwam op aarde maar enkele kilometers verschilde met de kogel uit het boek van Verne. Verder voorzag hij onder andere de langeafstandsreizen in luchtballonnen en de tochten van onderzeeboten onder het poolijs. De juiste argumenten aan de juiste mensen op het juiste moment: dàt is de uitdaging van elk persoonlijk verkoop-, alias overtuigingsproces. <einde citaat>

3.3 Voortschrijdend gemiddelde berekenen Een voortschrijdend gemiddelde (Moving Average), hierna MA doet wat het zegt: het berekent een gemiddelde van een cijferreeks die op schuift in de tijd. In het voorbeeld hieronder geven we in de linker tabel maandcijfers mee gedurende 4 jaar, met er onder de grafiek. Rechts staat het gemiddelde dat ontstaat door de 3 laatste maanden samen te tellen en delen door 3 (er zijn dus geen cijfers voor 1/2011 en 2/2011, want er zijn dan nog geen 3 maanden beschikbaar. Dat is in dit geval het 3maandelijks MA, soms ook wel voluit 3-maandelijks YTDMA, wat staat voor Year-to-Date MA, of dus het voortschrijdende gemiddelde tot vandaag. Je zou zo'n MA dus net zo goed wekelijks over 3 maand kunnen berekenen, dan telkens de laatste 13 weken.


54


of tussen 100 bezoekers die reageren op blogs en nieuwsberichten, die zich aanmelden voor een nieuwsbrief en die contact met me opnemen omdat ze benieuwd zijn wat ik voor ze kan doen? Dan kies ik zonder na te denken voor kwaliteit boven kwantiteit. <einde citaat>

4 WAT IS TRENDY OP HET MOMENT? Het volstaat om in een zoekmachine een opzoeking te doen op Trend in <jaar> en je krijgt meteen een eindeloze waslijst van observaties en artikelen. Wij stelden in mei 2015 deze vraag voor 2015 en kregen onderstaande op pagina 1. 894.000.000 resultaten in alle talen, dat kan tellen. Benieuwd wat hiervan na een jaar werkelijk zal uitgekomen zijn. Al geeft je dit een indruk, toch is het helemaal geen goede methode om je op die manier een beeld te vormen van trends. Heb je je

wel 's afgevraagd op welke manier Google bepaalt wie op de eerste pagina staat? Juist!


59


We zullen dus meer selectieve, en zo mogelijke meer objectieve methoden moeten hanteren om ons van de hypes en trends die ons interesseren een beeld te vormen. En dan nog, waarschijnlijk ben ik met mijn observatie alvast veel te laat om nog zinnige projecten op stapel te zetten; of toch niet? Domeinen waar altijd wel iets in beweegt zijn Microtrends Macrotrends politiek: geopolitieke verschuivingen en associaties economie: evoluties in de conjunctuur op kortere en langere termijn (denk bv. aan de cyclus van Kondratieff, zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Kondratieffgolf) globalisering en mobiliteit sociaal cultureel: scholingsgraad, migratie naar de stad technologie: micro/macro: klein wordt kleiner, groot wordt groter; tijdscompressie: snel wordt sneller; robotisering; interactiviteit

alles voor iedereen: crowd, delen i.p.v. hebben downaging: wat je vroeger deed aan je 40ste heb je nu al gedaan aan je 20ste cocooning en verwennerij neutroceuticals Ze vormen alle opportuniteiten voor wie er voordeel mee weet te doen. Hierna slechts enkele, misschien minder voor de hand liggende groeimarkten die zich momenteel zonder veel discussie aftekenen. Meegaan op de golven van deze groei lijkt erg verleidelijk. Vragen die je je zeker moet stellen zijn: is dit iets voor ons? Past dit in onze missie en visie? Is het antwoord voorlopig ja, dan loont het inderdaad de moeite om minstens een dieper onderzoek in te stellen.

milieu: ecologie, groen, energiezorg demografie: totale bevolkingsaangroei, vergrijzing, femalizing, migratie waarden: People Profit Planet, Cradle to Cradle

Vaak is een ontwikkeling ook niet onder te brengen in één domein. Integendeel, juist de eindeloze combinaties en accenten vormen een extra rijkdom en perspectief voor interessante vernieuwingen.


60


Op welke manier kan je jouw huidig aanbod bewerken in het licht van zich ontwikkelende trends?

en analyseren. Je kan het ook iets grootschaliger, bv. via een mail enquête. Hiervoor bestaan handige, soms zelfs gratis programma's. Neem bv. een kijkje op https://nl.surveymonkey.com/

5.1.2 The Voice of Customers 5.1.2.1 Customer Journey, klantenbelevenis in kaart Customer Journey, de belevenissen van de klant

Het lijkt nogal evident: niemand weet beter wat hij wil dan de Klant, gebruiker, bestemmeling zelf. Een evidente antenne is daarom het luisterend oor dat je leent klanten en doelgroepen. Dat kan je op een eerder passieve wijze, informatie met aandacht onthalen en registreren wanneer de klant je ze geeft, of zeer proactief informatie ophalen, bv. via klantenbevraging. Dat kan zijn n.a.v. een contact aan de receptie, een gesprek met een mandataris (een verkoper, een relatiebeheerder, een technicus...) of n.a.v. een klacht. Je zou het ook iets systematischer kunnen aanpakken, en een Kanodiagram opstellen. Je kan klantenbevraging op een heel eenvoudige wijze opzetten, bv. door systematisch een of twee vragen te stellen in elk klantencontact, d.i. in elk gesprek, bij elke levering (toegevoegd aan de leveringsbron), ... en de antwoorden te registreren

Misschien moet je gewoon 's in de huid kruipen van de klant en in zijn plaats alle stadia doorlopen van een gebruikelijk klantenproces. Wanneer je er in slaagt de gevoelige momenten in het klantentraject in kaart te brengen kan je ook beter aansturen op de kwetsbare momenten: de wachttijd, de bereikbaarheid, de snelheid van

antwoorden, ... Breng de mijlpalen in kaart aan de hand van een eigen klanten-belevenis-kaart, de Customer-Journey-Map, zoals hieronder, en gebruik deze om de klantenbeleving bij te sturen en te bewaken. Inspiratie voor innovatie?

https://gcn.civilservice.gov.uk/wpcontent/uploads/2013/02/customer-journey-mappingdiagram.pdf


76


Mystery Shopper

gebruiker of ontvanger. In andere gevallen kan deze as bv. staan voor motivatie/demotivatie. Must-be, moet-zijn. Gewenst

Een Mystery Shopper is een ander alternatief: een professioneel kruipt dan in de huid van een anonieme klant, bezoekt je organisatie en proeft van alle fasen die een klant bij je zou door maken. Zonder kleur te bekennen aan je echte klanten kom je zo heel wat te weten over wat klanten mee maken vanaf het eerste moment, wanneer ze op zoek gaan naar je telefoonnummer, tot helemaal op het eind: nazorg, een telefoontje achteraf, de factuur...

5.1.2.2 Kanodiagram. Het verschil tussen Musts en Wants Noriaki Kano is emeritus aan de universiteit van Tokyo, en de grondlegger van een moderne visie op de relatie tussen waarde leveren en klanttevredenheid.

In een eerste geval gaat het om basisverwachtingen, zgn. must-haves die onmisbaar zijn voor het goed functioneren. Het zijn de uitsluitingscriteria van een lastenboek. Wanneer je hieraan niet voldoet vlieg je er uit. Je mag verder aannemen dat mensen deze eigenschappen normaal vinden. De tevredenheid stijgt zelden boven het nulpunt uit omwille van deze basiseigenschappen: je wordt niet extra tevreden wanneer je wagen mét wielen en remmen wordt geleverd. Je wordt wél super ontevreden wanneer je wagen geen wielen of remmen zou hebben... Basis verwachtingen variëren niet zo erg met het individu, ze zijn behoorlijk universeel. Men heeft het over potentiële demotivatoren, dissatisfiers: méér leidt niet tot extra motivatie, maar minder zorgt wel snel voor demotivatie, onbetrokkenheid en desinteresse. Je moet er mensen niet te weinig van geven, anders worden ze ontevreden, en in het slechtste geval leidt de relatie er onder en verlies je een

Volgens Kano zijn er 3 soorten klantverwachtingen (= waarde voor de klant) in relatie tot klanttevredenheid: Must, Want, Wow! Een Kanodiagram is een grafische voorstelling met twee assen: De X-as meet de mate waarin je product of dienst beantwoordt aan verwachtingen De Y-as meet de mate van tevredenheid van, of aantrekkelijkheid voor de


77


klant. Hier geldt een minimum drempel. Het is het soort waarde, die, wanneer mensen er extra van krijgen, boven deze minimum drempel, de tevredenheid niet verder toe neemt. Soms vinden mensen dit gewoon leuk mee genomen, en brengt het je als leverancier niets extra op: geen erkenning, en zeker ook geen geld; het kost alleen maar. Kunst is dus om op z'n minst net voldoende te leveren om de minima te respecteren, ALARA, As Low As Reasonably Acceptable. Want, zgn. een-dimensionale eigenschappen In een tweede geval levert meerwaarde ook meer tevredenheid, en minder waarde meer ontevredenheid. Er is een relatief lineair verband tussen beide. Kano heeft het over wants, de extra's die zorgen voor extra tevredenheid. Deze tweede groep eigenschappen vormen een toegevoegde waarde op de basisuitrusting of het aanbod. Dankzij deze extra’s kan iemand nog beter, sneller, uitvoeriger genieten van het product of de dienst. De tevredenheid neemt snel toe met de extra’s. Alleen, niet iedereen is gevoelig voor dezelfde extra’s, dus eenzelfde effect is niet verzekerd bij iedereen. Het werkt alleen wanneer iemand de extra’s ook echt wil en waardeert, vandaar de naam want’s. Het zijn satisfiers, of motivatoren. Gratis extra opties werken vaak op dit niveau: de aantrekkelijkheid stijgt met de omvang van het aanbod. Wow! Delighters, Exciters. Aantrekkelijk Tot slot zijn er de Wow!s, de Exciters, die vooral dankzij hun verrassingseffect zorgen voor een extra tevredenheid. Dat effect is wellicht van korte duur, want mensen wennen nu eenmaal snel aan dit soort prettige verrassingen. Eerst de basisverwachtingen invullen Maar opgelet, noch de extra’s, noch de Wow!s kunnen een gebrek aan basiseigenschappen goed maken.

Basisverwachtingen zijn kwalificerend, de want's kunnen een concurrentieel voordeel leveren. Het is daarom altijd belangrijk eerst te zorgen dat het basisaanbod, de basis verwachtingen en de elementaire voorwaarden vervuld zijn alvorens op zoek te gaan naar extra & Wow! factoren. Wanneer er keuze is tussen aanbieders kunnen geïnteresseerden hun verwachtingen bijstellen. Hierdoor gaan, onder concurrentiedruk, de basisverwachtingen steeds hoger liggen, of ànders, voor eenzelfde aanbod krijg je na een tijdje minder waardering, terwijl de ontevredenheid nog sneller optreedt bij een gebrek. Klanten worden veeleisender... Eenzelfde effect is trouwens waar te nemen bij Extra’s en Wow! Een Wow! Verrassing werkt maar één keer. De volgende keer is het misschien nog een leuk en gewaardeerd Extra, maar ook daarop komt snel sleet. Veel oorspronkelijke Wow!s zijn inmiddels deel geworden van het basispakket. De eerste keer een koffie met een koekje bij de kapper was misschien zo’n Wow!, maar de tweede keer was het gewoon nog leuk. Way zou er gebeuren moest diezelfde kapper vandaag de koffie of het koekje niet langer aanbieden... Besluit: Biedt je producten of diensten aan, denk dan goed na over de waarde die eigenschappen voor een afnemer of bestemmeling kunnen hebben, en stem er je prioritaire zorg en je argumentatie op af. Positioneer je ergens tussen ALARA, As Low As Reasonably Acceptable, en AHARP, As High As Reasonably Practicable. Schrijf je lastenboeken, eisenbundels of vacatures, maak dan duidelijk aan geïnteresseerden dat sommige verwachtingen echt wel basisvoorwaarden zijn terwijl andere verwachtingen extra’s zijn die erg gewaardeerd zouden worden. Wie je een Wow! bezorgt krijgt uiteraard bonuspunten.


78


COCD Centrum voor de Ontwikkeling van het Creatief Denken

geven vaak vage omschrijvingen van gebieden die alle met concept denken te maken hebben. Toch is vaak niet duidelijk wat het gehele plaatje nu inhoudt. www.concept-denken.nl Creax

COCD – Centrum voor de Ontwikkeling van het Creatief Denken vzw, verenigt al wie in Vlaanderen of Nederland gepassioneerd is door creatief denken in de brede zin van het woord, zowel professioneel als privé. http://www.cocd.org/ Cognistreamer

Creax ondersteunt bedrijven uit alle mogelijke takken van de industrie bij hun technologische innovatie & research. http://www.creax.com/ Cursus Trendwatching

De missie van CogniStreamer is organisatie te helpen om een innovatieve cultuur te ontwikkelen. Ze zien samenwerking tussen collega's en de inspiratie die ontstaat door het confronteren van uiteenlopende ideeën als een troef voor elke organisatie. http://www.cognistreamer.com Concept-denken Conceptdenken is een veelomvattend en complex onderwerp. Woorden als conceptontwikkeling, brainstormen, trendwatching en moodboards

Deze masterclass Trendwatching is bedoeld voor mensen die ofwel omwille van professionele redenen ofwel vanuit een gezonde nieuwsgierigheid geïnteresseerd zijn in trends. Herman Konings illustreert de theorie aan de hand van talrijke voorbeelden. http://www.essentie.be/trendwatching


92


DARPA Defence Advanced Research Projects Agency

Doorbraken creëren in technologieën ten dienste van de (Amerikaanse) nationale veiligheid, dàt is de missie van Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA). www.darpa.mil Eirma European Industrial Research Management Association

FlandersDC

Flanders DC, de Vlaamse organisatie voor ondernemingscreativiteit. Ze inspireren rond creativiteit via events en met nieuwe inzichten. Via diensten en instrumenten kan je meteen zelf aan de slag. www.flandersdc.be Frankwatching

De European Industrial Research Management Association is een onafhankelijk, not-for-profit organisatie die zich bekommert om het effectief globaal managen en organiseren van business R&D en innovatie. Ze doet dit vanuit een Europees perspectief, met ongeveer 120 grotere bedrijven in alle mogelijke sectoren. http://www.eirma.org

Frankwatching is een onafhankelijk online platform dat zich richt op kennisdeling rondom online trends, tips & tricks. Dat gebeurt niet alleen via de site, maar ook via Twitter, Facebook, RSS en een veelheid aan andere kanalen. Onderwerpen op Frankwatching variëren van de online aspecten van marketing, communicatie en social media tot mobiele ontwikkelingen, user experience en nieuwe media. www.frankwatching.com


93


Ideeëncentrum

onderzoek dat er gevoerd wordt op maat van de land-en tuinbouwer. Met advies en persoonlijke begeleiding helpt Inagro landbouwers in de uitbouw van hun bedrijf. https://leden.inagro.be/Default.aspx Innovatiecentrum

Het Ideeëncentrum is een vereniging van bedrijven en instellingen die nauw betrokken zijn bij de professionalisering van het ideeënmanagement. Opgericht in 1954 (toen met de ideeënbus als enig communicatiemiddel) en telt op dit moment meer dan 250 grote en middelgrote bedrijven en instellingen in Nederland en België, die kostenbesparingen van miljoenen euro’s per jaar realiseren. Het doel van de vereniging is de bevordering van creativiteit en het werkplezier van alle medewerkers in dienst van innovatie, productiviteit en continuïteit. www.ideeencentrum.nl Inagro

De vijf Innovatiecentra in Vlaanderen vormen ieder een lokaal aanspreekpunt voor bedrijven rond innovatie. Ze bieden individuele ondersteuning bij jouw innovatieproject. Dat doen ze in de eerste plaats door je te begeleiden naar geld voor innovaties en naar de juiste kennis en partners. Daarnaast bieden ze verschillende diensten en adviezen, die je helpen om je innovatief idee uit te werken tot een succesvol product, steeds praktisch en op maat van de KMO. http://www.innovatiecentrum.be/ Innovation in practice

De wortels van Inagro ligt in de West-Vlaamse vlasteelt en onderzoek daarnaar in de jaren '50. In 2011 werd het Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw (POVLT) in het West-Vlaamse Beitem samengevoegd met enkele andere vzw's en een verzelfstandigd agentschap onder zijn huidige naam. Innovatie, diversificatie en duurzaamheid zijn sleutelwoorden voor het praktijkgericht


94

Alphonse Degryse, ADC commv 1524c 1036N TRENDS en OPPORTUNITEITEN voor INNOVATIE, ADC commv VEWA 2015

Recommend Documents