NV Thuis. Mensen motiverend begeleiden om wijzer met hun centen om te gaan. Alphonse Degryse, ADC commv

Mensen motiverend begeleiden om wijzer met hun centen om te gaan

NV Thuis Mensen motiverend begeleiden om wijzer met hun centen om te gaan.

Alphonse Degryse, ADC commv

12 22b nv Thuis PRO, ADC commv © VEWA 2012 Het copyright van deze publicatie is geregistreerd bij VEWA, Vereniging voor Wetenschappelijke en Educatieve Auteurs.

Gebruik van de inhoud door derden is vrij mits volledige bronvermelding.

1222b nv Thuis PRO ADC commv © VEWA 2012

3


Je hebt een PRO-versie van de syllabus nv Thuis in handen. Het PRO-programma van nv Thuis is opgevat als een Train the trainer. Er is aandacht voor de inhoud van het budgeteringsproces, de materie die je bindt met de klant. Er is vooral veel aandacht voor het motiverend (bege)leiden van het proces. We geloven namelijk heel sterk dat de slaagkans op lange termijn van een budgetplan niet enkel, en misschien niet in de eerste plaats ligt in het vermogen van mensen om met geld om te gaan, dan wel in de competenties om dit zelfstandig en gemotiveerd te doen. Dit betekent dat mensen helpen bij hun budgetbeheersing op lange termijn er in bestaat hun zelfsturend vermogen en motivatie te ontwikkelen. Het doel van deze PRO-versie is je hiertoe instrumenten en inzichten aan te reiken.

We richten ons hiermee tot professionelen die advies geven of eerste lijnshulp bieden aan particulieren die zich zorgen maken om hun budget. Het gaat om hulp in de eerste lijn: de particulieren tot wie je je richt zijn niet noodzakelijk mensen die financieel in nesten zitten. We zijn nog ver van de fase van schuldherschikking of schuldbemiddeling, gespecialiseerde domeinen waar de regels door de hoogdringendheid wel 's ànders kunnen zijn. Er is in onze situatie nog geen acute professionele hulp inzake budgetbeheer ingepland. Toch zullen ook in de meest kritieke en acute omstandigheden een aantal inzichten nuttig blijken voor het behalen van en beter en sneller resultaat.

De eindgebruikers van dit programma zijn vrouwen en mannen die in het dagelijks leven een verantwoordelijkheid dragen voor het gezinsbudget, en het gevoel hebben dat er méér in zit. Het doel van het programma is geïnteresseerden inzicht en instrumenten aan te bieden om beter met het gezinsbudget om te gaan. Beter? Niet meteen een woord dat voor iedereen hetzelfde betekent. Laat zeggen dat beter voor ons betekent meer doen met evenveel, misschien zelfs met minder. In de Anglosaksische literatuur vind je wel 's de term Financial Literacy, letterlijk financiële geletterdheid. We geven de voorkeur aan Wise Money Choices, vrij vertaald wijs omgaan met je (gezins)budget. Achter deze wijs en gezond gaan een aantal competenties schuil die dit programma wil ontwikkelen en stimuleren. Het resultaat zou kunnen zijn dat mensen budgetvriendelijker beslissingen nemen op een (niet toevallig) milieubewuster manier. Niet toevallig, want de hele


4


heisa rond energie en mobiliteit heeft niet enkel een CO2 effect (Kyoto) maar is meteen ook voelbaar in de geldbeugel. En wie kan er nu wat op tegen hebben wanneer we milieuzorg gebruiken om betere financiële keuzes te motiveren? Het programma wordt hierdoor wat meer ontspannen: het gaat niet langer alleen om geld (voor sommige klanten is openlijk hierover praten soms gênant), maar ook om milieu... Het programma krijgt hierdoor ook een speelser effect, en de link met milieuzorg laat toe oefeningen in een zeer praktisch kader te plaatsen en in een open sfeer te bespreken: energie in huis en onderweg... Om dezelfde redenen is ook de titel gekozen: nv Thuis. Hiermee willen we bevestigen dat zorg dragen voor een budget niet een gênante bedoening is, maar juist heel erg professioneel. We maken meteen van alle VVA Verantwoordelijken voor aankoop rond de tafel.... Financieel directeurs van de nv Thuis!

Waarin verschilt deze PRO-versie van de doelgroepversie? •

In de syllabus vind je vooreerst alle informatie terug die we nuttig achten om, aangepast aan de omstandigheden, te gebruiken bij klanten.

•

Het gaat dan niet enkel over informatie en financiële inzichten. We geloven dat het creëren van een positief draagvlak voor spaarzaamheid leidt tot een groter engagement, en dus een grotere kans dan inspanningen worden gedaan en vol gehouden. Fierheid creëren over spaarzaam gedrag.

•

In de PRO-versie is een uitgebreid hoofdstuk opgenomen Motiverend (bege)leiding) geven.

•

In de PRO-bijlage staan werkvormen vermeld die een spontane communicatie kunnen stimuleren. Ze kunnen helpen bij het losmaken van de discussie.

•

Maar er is méér: de PRO-bibliografie bevat een aantal bronvermeldingen die toelaten extra documentatie op te halen of informatie in te winnen rond onderwerpen.

•

tot slot verwijzen we naar de talrijke bijlagen waarmee je meteen aan de slag kan

We wensen je heel veel succes bij je volgende budgetadvies!

forget circumstances, create opportunities Carl Sandburg in de gedichtenbundel The People, Yes, 1936


5


De nv Thuis

Rondkomen met je maandelijks loon, je hele huishouden draaiende houden en toch eens iets extra voor jezelf kunnen kopen. Het lijkt mooi op papier en de succesverhalen in de magazines klinken aantrekkelijk. Probeer je het echter zelf, dan zie je gegarandeerd dat jij wel in het rood gaat, dat die extraatjes altijd duur uitvallen, en achteraf heb je niet dat goeie gevoel. Het lijkt soms onoverkomelijk. Een goed beheer van je geldzaken kan flink helpen. Het begint met een eerlijke kijk op wat je verdient, wat je elke maand móet uitgeven (vaste kosten) en wat je elke maand kán uitgeven. Als je alles op een rijtje durft zetten, zie je veel beter waar je echt kan op besparen, wat je als pure luxe kan inruilen voor iets goedkoper, enz.

Wat zou je ervan denken als je morgen visitekaartjes krijgt met daarop

M. ... of Mevr. ... Financieel Directeur van de naamloze vennootschap

Thuis

Welke functiebeschrijving zou er bij zo'n visitekaartje horen? Wat zouden jouw taken kunnen zijn in deze nv, naamloze vennootschap? We ontleenden de opsomming hierna aan een échte job beschrijving van een professionele financieel directeur.


6


−

de leiding over de financiële afdeling

−

In nauw overleg met de Algemeen Directeur instaan voor de financiële opvolging en organisatie. Je bepaalt de financiële parameters en stemt die af op de behoeften en situaties

−

Als financieel eindverantwoordelijke verzeker je de optimalisatie van administratieve processen en procedures, en de kwaliteit van de informatie inzake kosten, inkomsten en resultaten

−

Als lid van het directiecomité werk je beleidsondersteunend en adviseert de Algemeen Directeur en de Raad van Bestuur voor het financieel beleid op korte en lange termijn

−

Uiteraard is ook een volledig aankoopbeleid

−

Je verzorgt de externe relaties met ondermeer de banken en overheidsinstanties

belangrijke

rol

weggelegd

in

het

kader

van

het

Herken je hierin jouw dagelijkse rol? Als je naar de kern gaat van de zaak is er weinig écht verschil tussen het financieel leiden van een bedrijf en het financieel leiden van een gezin. −

Bedrijf en gezin willen beiden dingen doen, en hiervoor moeten ze geld uitgeven. Kosten

−

bij beiden komt geld in het laatje uit verschillende bronnen. Inkomsten

−

Beiden proberen ze op het einde van de rekening geld over te hebben voor uitbreiding en toekomstige plannen, als reserve of gewoon een appeltje voor de dorst. Positieve resultaten

−

ze willen geen van beiden onprettige verrassingen die er zouden voor zorgen dat er plots geld te kort is of dat er drastisch moet worden ingegrepen. Er zal met visie moeten worden gepland.

−

Hoe beter beiden zicht hebben op hun rekeningen, des te sterker ze in hun schoenen staan wanneer ze met financiers, zoals bankiers gaan praten, bv. over een lening of schuldherschikking

In dit programma zullen we daarom het budgetplan structuur geven en in vraag stellen van de nv Thuis, Jouw nv Thuis!


7


Onnodig erbij te vermelden dat er geen twee gelijke nv Thuis zijn. Twee bedrijven zijn nooit gelijk aan elkaar. De gezinssamenstelling, de woonomstandigheden, de structuur van kosten en inkomsten... Het plan van je buurman gebruiken omdat je denkt dat hij zoveel slimmer is zal nooit lukken. Jouw plan of geen plan!

INHOUD

I. Aanpak in vijf stappen ................................................................................11 A. Plannen, budgeteren en vooruit plannen. Rituele dans? ............................................................. 11 B. Een budget opmaken vraagt enige vaardigheid............................................................................ 19 C. Aandacht voor sterke en verbeterpunten. SWOT......................................................................... 21

II. Budgetplan en resultaatrekening?.............................................................23 A. Kosten. .......................................................................................................................................... 25 1. Indexkorf en inflatie. ................................................................................................................. 27 2. Regelmatige (vaste) en variabele kosten. Een overzicht........................................................... 31 3. Leningen: investeringen en afschrijvingen. Schulden. Een overzicht. ...................................... 34


8


B. Inkomsten. .................................................................................................................................... 35 1. Inkomsten. Een overzicht. ......................................................................................................... 37 2. Loon: van bruto naar netto besteedbaar. ................................................................................. 39 C. Geblokkeerde reserves. ................................................................................................................ 43 D. Persoonsbelastingen. .................................................................................................................... 45 E. Jaaroverzicht resultaatrekening. Budget in evenwicht. ................................................................ 49

III. Dagelijks beheer van het budget ............................................................. 51 A. Dagelijks inventariseren. Regelmatig opvolgen en snel bijsturen. ............................................... 53 B. De verleiding van marketing. Gecreëerde verwachtingen. .......................................................... 54 C. De Bankier maakt het je gemakkelijk. ........................................................................................... 58 D. Leefbare zuinigheid in de nv Thuis. De Kyoto les. ........................................................................ 63 E. Uit het leven gegrepen. ................................................................................................................. 70 F. Budgetbegeleiding. Begeleid budgetbeheer en schuldbemiddeling. ........................................... 73

IV. Motiverend (bege)leiding geven.............................................................. 77 A. (Situationeel) leiderschap. Rekening houden met de omstandigheden van het moment........... 83 B. Welk soort (bege)leider ben jij? .................................................................................................... 87 C. Je mening geven zonder te chockeren: geweldloos communiceren. ........................................... 91 D. Wat drijft mensen? ....................................................................................................................... 96 1. Temperament en persoonlijkheid? De Keirsey Temperament Sorter. ..................................... 96 2. Behoeften en gedrevenheid. De piramide van Maslov........................................................... 101 3. De hele wereld ziet het behalve jij. Het JOHARI venster. ....................................................... 104 4. Een waarderende benadering. De kernkwadranten van Ofman.. .......................................... 107 5. Sterkten van en misvattingen over zelfsturing. ...................................................................... 113 E. Ontwikkelingsgericht coachen. ................................................................................................... 115 1. De wereld een dienst bewijzen. De vork van Vandamme. ..................................................... 117 2. Begeleiden volgens het 8-fasen model. .................................................................................. 118

V. Bijlagen .................................................................................................. 123 A. Overzicht sociale rechten: www.rechtenverkenner.be .............................................................. 123 B. Werkbladenset. ........................................................................................................................... 124 1. voedingsmiddelen en dranken. ............................................................................................... 124 2. tabak. ....................................................................................................................................... 125 3. kleding en schoeisel. ............................................................................................................... 126


9


4. huisvesting, EGW ..................................................................................................................... 127 5. stoffering, huishoudelijke apparaten en dagelijks onderhoud woning .................................. 128 6. gezondheid .............................................................................................................................. 129 7. vervoer .................................................................................................................................... 130 8. communicatie .......................................................................................................................... 131 9. recreatie en cultuur ................................................................................................................. 132 10. onderwijs ............................................................................................................................... 133 11. HoReCa .................................................................................................................................. 134 12. Diverse goederen en diensten............................................................................................... 135 13. lonen en vergoedingen.......................................................................................................... 136 14. extra variabel ......................................................................................................................... 137 15. leningen, investeringen, afschrijvingen en schulden ............................................................ 138 16. inkomsten .............................................................................................................................. 139 17. jaaroverzicht kosten .............................................................................................................. 140 18. resultaatrekening .................................................................................................................. 141 C. Microsoft Gezinsbudget per maand............................................................................................ 142 D. Observatorium Krediet en Schuldenlast. .................................................................................... 147 E. Spaarzaam omgaan met het milieu............................................................................................. 156 1. www.eandis.be ........................................................................................................................ 156 2. www.energiesparen.be ........................................................................................................... 157 3. www.energievreters.be........................................................................................................... 158 4. www.1700.be .......................................................................................................................... 159 5. www.vreg.be ........................................................................................................................... 160 6. Fotogalerij Kyoto. .................................................................................................................... 162 F. MBTI Myers-Briggs Type Indicator. ............................................................................................. 166 G. MBTI persoonlijkheidstest. ......................................................................................................... 170 H. Vier typologieën van R. Williams. ............................................................................................... 173 I. DISC persoonlijkheidstest. ............................................................................................................ 174

VI. Bibliografie en referenties ..................................................................... 179 VII. Aanverwante onderwerpen .................................................................. 186 VIII. POP PERSOONLIJK ONTWIKKELINGSPLAN ............................................ 187


10


I. Aanpak in vijf stappen

Plannen en budgeteren is geen opeenstapeling van toevalstreffers en onoverwogen of ongecoördineerde acties. Er is te veel met centen gemoeid om dit niet ernstig en planmatig aan te pakken. We stellen voor het budgetplan op te stellen in 5 wel onderscheiden stappen −

Inventariseren: een volledig historisch beeld

−

Doelen: feiten onder ogen zien en toch durven dromen

−

Plannen: middelen toewijzen. Korte termijn/lange termijn. Simuleer het resultaat en stuur desgevallend het plan bij

−

Implementatie

−

Budgetopvolging & -bijsturing. Continu je inventaris bijwerken

A. Plannen, budgeteren en vooruit plannen. Rituele dans? See also: Dagelijks beheer van het budget Het planningsproces en dan met name het budgetteren en forecasten (d.i. het voorspellen van inkomsten en uitgaven), is binnen de meeste organisaties een ondergeschoven kindje. Het is niet anders in een huisgezin.


11


In organisaties wordt het ervaren als ingewikkeld, tijdrovend en bovenal een verplicht nummer waarop je aan het eind van het jaar wordt afgerekend. Het lijkt ook allemaal zo benaderend en natte-vingerwerk. Maar zijn plannen dat niet altijd? Het enige wat je van een plan ongeveer zeker bent is dat het achterhaald is terwijl je het maakt. Is dat een voldoende reden om geen plannen meer te maken? Er wordt dan ook in verhouding meer aandacht besteed aan het rapporteren dan aan het plannen, dus meer aan het achteruit kijken dan aan het voorwaarts kijken. Achteruit kijken is in zoverre verstandig, dat het je beter leert vooruit te plannen. Enkel achteruit kijken is gevaarlijk!

Planningmethode één: God schept de dag en moeder...

Het zou zo eenvoudig kunnen zijn. Als we nu 's oneindig veel méér zouden verdienen dan we uitgeven, dan hoefden we niet te plannen... Dat denk je maar! Zelfs de grootsten der aarde hebben nooit geld genoeg wanneer ze aan alle grillen toegeven. In de recente popgeschiedenis is er het voor zich sprekend voorbeeld van Michael Jackson... Tijdens zijn leven is het vaak gezegd: Michael Jackson is een miljonair die geld


12


uitgeeft als een miljardair. De overleden King of Pop liet dan ook een enorme schuld na schattingen van 500 miljoen dollar doen de ronde, zo meldde ooit The Times. De financiële problemen van Jackson dateren al van de jaren tachtig, toen hij zijn wildste fantasieën werkelijkheid liet worden en hij ieder jaar zo'n 20 tot 30 miljoen dollar meer uitgaf dan hij verdiende. Het was de tijd dat hij bijna 20 miljoen dollar neertelde voor zijn landgoed Neverland...

Het is dus mogelijk 20 miljoen dollar per jaar méér uit te geven dan je verdient...? Michael Jackson liet aan de schuldeisers natuurlijk formidabele mogelijkheden, zowel tijdens zijn leven als nu na zijn dood om deze schulden te recupereren. Waarschijnlijk zouden de banken met jou en mij veel minder geduld hebben, en we hebben ook veel minder machtige vrienden, dus kunnen we maar beter zorgen dat de deurwaarder straks niet aan onze deur staat! Methode één heeft dezelfde waarde als niet plannen, en op je af laten komen wat komt: dit leidt ongetwijfeld tot catastrofes.

Planningmethode twee: Nul-gebaseerd budget. Zero-based budgeting

Je zou misschien de kraan van de uitgaven helemaal dicht kunnen draaien. Dat is wat volgens de legende Diogenes rond 350 voor Christus al deed. Volgens een populaire legende sliep hij buiten in een ton. Aangezien hij leefde als een hond, kreeg hij uiteindelijk ook de bijnaam hond. Zijn enige bezittingen waren een mantel, een kom om uit te eten en een nap om uit te drinken. Op klaarlichte dag zou hij op een marktplein met een lantaarn naar een mens gezocht hebben (waarmee hij een waarachtig oprecht persoon bedoelde). Nadat hij iemand een stuk brood zag gebruiken als bord en zijn handen als nap, ontdeed hij zich ook van kom en nap. Even terzijde: een brood als bord is niet uit de lucht gegrepen, denk aan een... Pizza. Volgens een ander populair verhaal was Alexander de Grote zeer geïnteresseerd in Diogenes. Hij maakte volgens dat verhaal een lange reis om hem te ontmoeten. Toen Alexander hem op een


13


zonnige dag aantrof vroeg hij aan hem wat hij wilde hebben. Hij kon alles krijgen. Diogenes zei toen half ontwijkend, waarschijnlijk beducht voor een conflict met de licht ontvlambare veroveraar: Als ik alles kan krijgen, wil je dan een stap opzij doen, want je staat voor de zon. Hierop zei Alexander: Als ik Alexander niet was, zou ik Diogenes willen zijn. Diogenes zei daarop: Als ik Diogenes niet was, zou ik ook Diogenes willen zijn. Budgetplanning heeft niet de bedoeling je alle leuke en prettige dingen te ontzeggen, maar er juist voor te zorgen dat hiervoor centen voorzien zijn, en je ook weet hoeveel. Methode twee is er een van met weinig tevreden zijn, of van schraapzucht. Voor het eerste valt misschien nog wat te zeggen. De vraag is dan wel in hoeverre je dit ook aan de andere gezinsleden verkocht krijgt.

Planningmethode drie: historisch budgeteren, Historical budgeting. Varianten: geïndexeerd budgeteren, Incremental budgeting.

Je zou kunnen bedenken dat het resultaat van vorig jaar (inkomsten & uitgaven) eenvoudig kan gecopieerd worden als voorziening naar dit jaar. Dat is dan historisch budgeteren: verleden jaar 1500.00 EUR stookolie is ook dit jaar 1500.00 EUR stookolie. Dit heet historisch budgeteren. Of je kan bedenken dat de 1500.00 EUR van verleden jaar door een aantal omstandigheden dit jaar wel wat meer zal kosten. Je neemt 1500.00 EUR als basis en doet er... 10% bij: 1650.00 EUR. Geïndexeerd (historisch) budgeteren. Historisch budgeteren is geen goede methode: de kost van veel alledaagse dingen is niet onveranderlijk, je gezinsstructuur verandert, inkomsten kunnen wijzigen en zoveel andere factoren variëren in de tijd.

Een pakje sigaretten kostte in 1970 12Bfr (of 30 cent), hetzelfde pakje sigaretten kost vandaag meer dan 200Bfr (5.00 EUR). Dat wil zeggen dat je met 5.00 EUR in 1970 15


14


pakjes sigaretten kon kopen, vandaag één. Koopkracht noemen we dat. Je budget van 1970 zal niet meer volstaan.

In 1970 was er nog geen crisisplan Di Rupo I...

Je kan je niet voorstellen hoe snel de wereld om ons heen verandert. Zaken waarvan we 20 of zelfs 10 jaar geleden nauwelijks het bestaan vermoedden (laat staan dat we zouden gedroomd hebben ze ooit zelf binnen handbereik te hebben) zijn nu gemeengoed. Andere voorwerpen of diensten die onbetaalbaar waren kosten nu nog een peulschil of zijn echte wegwerpartikelen geworden. PC, DVD, speculoospasta, de digitale wereld, www, e-mail, GSM, GPS, blue tooth, mobiliteit, EURO, de ganse 24/24 7/7 wereld, alternatieve verloning, microgolf, fastfood, inductie, broodautomaat, night shop, petrol shops, zonne centra, permanente opleiding, ...

Maar er verdwijnen natuurlijk ook spullen: het Polaroid foto apparaat, de diaprojector, de View Master, de overhead projector, VHS en SVHS bandjes om maar even in de wereld van de projectie en fotografie te blijven.

En soms komen producten ook terug: de Solex en Vespa bromfiets, maar straks misschien ook de Zeppelin in plaats van het vliegtuig.

Creatievelingen maken van de nood een deugd: een watergekoelde PC is meteen ook een bijverwarming op kantoor...

1995: 150Mhz processor, 2GB harde schijf en 24 MB RAM voor maar 3369 US dollar, een koopje!

Besluit: methode 3 heeft de verdienste een inventaris te maken van je uitgaven en inkomsten in het verleden, en levert dus interessante basisinformatie. Maar inventariseren is nog niet hetzelfde als plannen.


15


Planningmethode vier: budget met visie Jouw nv Thuis heeft behoefte aan budget met visie en met zin voor haalbaarheid.

stap 1 Heden een goed plan maken start op een onbeschreven vel papier, dus zonder vooroordelen. Niet dat kan ik toch niet, dat lukt me nooit, dat is niets voor ons. Start met het verzamelen van alle mogelijke informatie die van belang kan zijn. We zullen deze informatie indelen in soorten, we zullen er cijfers en data (wanneer, hoe dikwijls) op kleven. Maar ook: de naam van winkels, van leveranciers. We zullen informatie verzamelen over àndere aanbieders die iets gelijkaardig aanbieden: àndere winkels, àndere verzekeraars,... We starten met andere woorden met inventariseren wat de geldstromen en financiële posten (inkomsten, uitgaven) zijn geweest in het recente verleden. Je hebt hiervoor een soort checklist nodig (budgetsysteem, huishoudboekje, ...) die ervoor zorgt dat je niets uit het oog verliest. We hebben het hierna uitgebreid over dit soort checklists. Je vindt ze ook in de bijlagen.

Kosten en inkomsten komen niet steeds maandelijks terug: een verzekering kan één keer per jaar worden betaald een afrekening met de belastingen komt pas 2 jaar na het indienen ervan. De inkomsten van het inkomstenjaar 2010 worden belast in het aanslagjaar 2011 waarvan je de afrekening krijgt in 2012 een loon kan misschien wekelijks worden uitbetaald Hoe geraak je daar nog aan uit? We zullen alle EURO’s uitgaven en inkomsten moeten herleiden naar eenzelfde periode. We stellen voor dit naar maandbasis te herleiden.


16


omrekeningsfactor naar maand

wekelijks bedrag

/ 7 daarna * 30

maandelijks bedrag

ongewijzigd

3 maandelijks bedrag

/3

jaarlijks bedrag

/12

Nog een tip om om te gaan met financiële cijfers: kosten altijd aanronden, dwz 245.50 wordt 250.00 inkomsten altijd afronden, dwz 245.50 wordt 240.00 In je rekeningen win je hiermee pijnloos enkele % marge...

stap 2 Dromen en nadenken over de toekomst is een logische tweede of eventuele gelijktijdige stap. Dit vraagt visie van de betrokkenen, en het stellen van doelen. Het kan best dat de vervoerkost zal stijgen omdat je nu een grotere verplaatsing moet afleggen voor het werk, maar dat de kosten voor tabak dalen, want je bent gestopt met roken... Of de kosten voor de kinderen verlagen want eentje is de deur uit (opgelet, ook kindergeld daalt dan wellicht...). Twee invalshoeken komen naar voor: wat zijn de feiten, waar kom je niet onderuit (je moet de huishuur blijven betalen...)? waarvan droom je: waarvoor zou je inspanningen willen leveren? In een (budget)planning is dus een fase van overleg en creativiteit aanwezig. Je merkt het al, de inventaris van verleden jaar is wel een goede insteek, maar is waarschijnlijk niet vollédig en niet goed genoeg: nieuwe posten komen bij, andere vallen weg. En je dromen staan er al helemaal niet in. Een planning vertrekt uit een vollédige checklist, niet uit de verkorte versie van je inventaris. Plannen betekent dan met veel zin voor gezond verstand op basis van een volledige inventaris de middelen toewijzen aan de doelen. Op welke termijn maak je deze plannen?


17


De planning van je huishoudkosten is niet hetzelfde als het plannen van een groter project, zoals de aankoop van een auto of het plannen van een uitstap of feestje. Wees zeer voorzichtig met vooruitzichten, bv. zicht op een nieuwe baan, of zicht op een goedkopere lening. In budgetering is het woord waarschijnlijk een dodelijk gif: wat niet is blijft speculatie. Werk jezelf niet in nesten door al te beginnen plannen op basis van een rekening die nog niet rond is. Je mag natuurlijk wel een soort schaduwplanning maken hoe zou het resultaat er uit zien als... Maar blijf intussen met je voeten op de grond. Dit geldt in het bijzonder voor de vooruitzichten die anderen je geven. Ben je wel zo zeker dat de informatie over groeiende inkomsten en dalende of stijgende kosten betrouwbaar zijn? Vraag naar bronnen, bewijzen, het preciese tijdstip waarop de verandering verwacht wordt... Wees niet tevreden met eenvoudige vragen, niet voor jezelf, niet voor anderen.

stap 3 Plannen en simuleren na het samenbrengen van inkomsten en uitgaven: we bootsen het resultaat na, en maken een simulatie van de resultaatrekening. Klopt het plaatje? Als we alle maandelijkse kosten vergelijken met alle maandelijkse inkomsten, zijn er dan genoeg inkomsten om de kosten te dekken? Met andere woorden: hebben we een positief resultaat? is dat niet zo, dan speel je maar beter geen blindemannetje, en ga je op zoek naar bijsturing: kosten verlagen? kosten spreiden? kosten uitstellen? inkomsten verhogen? Kosten heb je waarschijnlijk meer in de hand dan inkomsten. Start dus steeds eerst met een kostenanalyse wanneer het fout dreigt te gaan.

stap 4, het in toepassing brengen, de implementatie, vraagt discipline en motivatie. Een (budget)plan uitvoeren doe je natuurlijk zelden alleen. Betrokkenheid van alle spelers, in dit geval de gezinsleden, maar misschien ook leveranciers, zoals de bankier, de verzekeraar, de huisbaas, de schuldeiser... moet ervoor zorgen dat er een draagvlak is, medewerking ontstaat en dus de kans op slagen wordt bevorderd. Uitvoeren betekent ook bijhouden van de gemaakte kosten. Dit komt eigenlijk overeen met constant bijwerken van je vroegere inventaris met recentere informatie.


18


stap 5 bewaking, opvolging en bijsturing in een wereld die in permanente beweging is, en waaraan ook de elementen van je budgetplan geen dag ontsnappen. Een budgetplan lééft: prijzen veranderen, inkomsten en kosten vallen weg of komen er plots bij, gezondheid is een kostbaar goed, wat als je dan 's ziek wordt,... Een budgetplan is dus niet iets wat je een keer maakt, en dan zonder aanpassing in de kast stopt. De rekeningen beheren als een goede huisvader (ook als dat een huismoeder is). Beheren is meer dan erover waken dat het plaatje klopt. Het is met een gezond gevoel voor argwaan steeds op vinkeslag liggen of er geen zaakjes kunnen worden gedaan. Waar kan ik snoeien in de kosten? Waar kan ik extra inkomsten halen? Ieder moet voor zich bepalen hoeveel inspanningen hij hiervoor wil doen. Je kan maar beter regelmatig nakijken of alles nog wel is zoals het voorzien was. Actieve budgetopvolging, niet enkel een rituele oefening die daarna in de kast verdwijnt. We noemen dit voortgangscontrole, en erbij horende bijsturing. De regering spreekt over budgetcontroles...

B. Een budget opmaken vraagt enige vaardigheid. See also: Motiverend (bege)leiding geven

Het opmaken en later uitvoeren van een budgetplan doet intens beroep op een aantal bekwaamheden (competenties). Zonder deze competenties is het nauwelijks denkbaar dat het budgetplan een kans op slagen heeft op langere of zelfs op korte termijn.


19


Daarom besteden we extra aandacht aan een aantal vaardigheden, andere dan rekenkundige. Waar haal je de wil om een goed plan op te stellen? Zonder persoonlijke motivatie geen discipline en regelmaat om je aan je plan te houden. De verleidingen om onderweg af te wijken kunnen groot zijn. Het is jouw plan, dus ook jouw verantwoordelijkheid om het tot een goed einde te brengen. In een gezin beperkt deze motivatie zich niet tot de budgetbeheerder: je moet ook op de medewerking kunnen rekenen van je nabije omgeving. Jouw plan treft waarschijnlijk niet enkel jezelf. Het treft ook je man of vrouw, je kinderen, misschien andere mensen. Zelfs al maak je een schitterend plan, als niemand om je heen begrijpt waarom je beslissingen neemt of dingen (niet) doet of (niet) toe staat is jouw plan gedoemd om genegeerd of gedwarsboomd te worden. Probeer zo ver als kan je directe omgeving te betrekken in je overwegingen en keuzes. Door hen inspraak te geven deel je ook verantwoordelijkheid met hen. Hierdoor zal je plan beter gedragen worden door iedereen. Beloon jezelf en je omgeving voor de geleverde inspanningen: waardeer hen, voorzie een extraatje, zeg ook wanneer het goéd is. Dat betekent dat je moet beschikken over, of werken aan je sociale vaardigheid en communicatievermogen. Een belangrijke sociale vaardigheid is het zich kunnen inleven in de behoeften en verwachtingen van anderen. Wat drijft hen? Wat houdt hen tegen? Wat is hun persoonlijk belang, en hoe kan je dit belang in lijn brengen met de planning. Dit gaat veel meer over de emotionele bekwaamheid om met elkaar om te gaan, dan het theoretische grote gelijk.

Empathie, het lezen van gedrag, verleiden tot gedrag zijn belangrijke bekwaamheden die je kan leren, en die de kans dat je gedaan krijgt wat je wil bekomen beduidend verhogen. Afdwingen daarentegen is altijd een korte termijnstrategie. Meningen over budgetten zijn nog wel eens tegenstrijdig: de posities botsen tegen elkaar omdat elkeen vreest te kort gedaan te worden in zijn behoeften of verlangens. Geweldloos communiceren is een techniek van communiceren die conflicten voorkomt.

Het is belangriijk, zowel voor de anderen als voor jezelf een visie te ontwikkelen. je moet nadenken over wat jij persoonlijk precies wil, op korte en op lange termijn. Wat heb ik vandaag,


20


van de RSZ (Rijksdienst voor Sociale Zekerheid), de RSZ bijdrage. Uit deze spaarpot worden dan vervangingsinkomens (zoals pensioenen) betaald of aanvullende inkomens (zoals uitkeringen bij ziekte of kindergeld). Uit praktische overwegingen werken we in dit programma uitsluitend met netto bedragen, dit is wat je op het einde van de maand echt op je rekening krijgt. We gaan er dus van uit dat er voldoende belastingen zijn betaald bij de voorheffing, en je geen onaangename verrassingen wacht bij de afrekening.

Bediendenloon versus arbeidersloon (info Adecco) Een voorbeeld. Laten we even het nettoloon uitrekenen van iemand die 1000.00 EUR bruto verdient.

Brutoloon

Bediendencontract

Arbeiderscontract

1000.00

1000.00 - 141.15

RSZ-bijdrage (13.07%)

- 130.70

Bruto vakantiegeld (15.34 %)

+ 153.40

RSZ op dubbel vakantiegeld (6.8 %)

- 8.88

Belastbaar loon

1013.81

858.84

Bedrijfsvoorheffing (11.11 %)

- 112.63

- 95.41

901.20

763.42

inbegrepen

tegoed via de RJV Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie

Nettoloon Vakantiegeld


berekend op 108% van het brutoloon

40


Van je brutoloon gaan uiteraard een aantal bijdragen af. Eerst de RSZ-bijdragen (13,07%) en daarna de forfaitaire bedrijfsvoorheffing die 11,11% bedraagt. De forfaitaire bedrijfsvoorheffing is het minimum dat door de wet vastgelegd wordt. Dit betekent dat je bij je latere belastingsaangifte bijna altijd zal moeten bijbetalen. Dit kan je voorkomen door vrijwillig voorafbetalingen te doen. Meer hierover in Persoonsbelastingen.

Het statuut van arbeider versus bediende: alle verschillen op een rij bron: http://www.jobat.be/nl/artikels/het-statuut-van-arbeider-versus-bediende-alle-verschillenop-een-rij/ Wie is arbeider? Wie is bediende? En wat zijn precies de verschillen? Wij zetten ze allemaal op een rij, van proefperiode tot opzegtermijn, over vakantiegeld tot ontslag en gewaarborgd loon. Het onderscheid tussen arbeiders en bedienden staat al een aantal jaren ter discussie, omdat het volgens sommigen archaïsch en discriminerend zou zijn. De arbeidsrechtbank van Brussel stelde hierover in 2010 nog een prejudiciële vraag aan het Grondwettelijk Hof. Voorlopig is het evenwel nog wachten op een uitspraak. Zeker is alvast dat ook de sociale partners er zich bewust van zijn dat dit onderscheid op lange termijn moet verdwijnen. Het harmoniseren van beide statuten is echter niet gemakkelijk. Enerzijds willen de vakbonden het statuut van de arbeiders opwaarderen zonder te raken aan de verworvenheden van de bedienden. Anderzijds vinden de werkgevers dat het bediendenstatuut te duur is. Kortom: de af te leggen weg is lang en moeilijk. Wie is arbeider, wie is bediende? De arbeidsovereenkomstenwet geeft een definitie van wie als arbeider en wie als bediende beschouwd moet worden: −

Een arbeider is een werknemer die in hoofdzaak handenarbeid verricht.

−

Een bediende is een werknemer die in hoofdzaak hoofdarbeid of intellectuele arbeid verricht.


41


De verschillen

Arbeiders

7 tot 14 dagen Proefperiode

verlengd met de duur van de schorsingsperiodes tot maximum 21 dagen

bedienden

verlengd met de duur van de schorsingsperiodes tot maximum 21 dagen 1 tot 12 maanden (maximum 6 of 12 maanden volgens de hoogte van het loon) verlengd met de totale duur van de schorsingen ernstige tekortkoming of in (schriftelijk bevestigd) overleg

Beëindiging arbeidsovereenkomst tijdens proefperiode

Tijdens eerste 7 dagen: mag enkel bij ernstige tekortkoming of in (schriftelijk bevestigd) overleg

Na eerste 7 dagen: kan onmiddellijk en zonder opzeg of vergoeding op het einde van elke werkdag Na 7 dagen ongeschiktheid: verbreking zonder opzeg of vergoeding mogelijk

Na eerste 7 dagen: kan onmiddellijk en zonder opzeg of vergoeding op het einde van elke werkdag

Tijdens de 1ste maand: opzeg van 7 kalenderdagen Opgelet: opzeg kan ten vroegste eindigen op de laatste dag van de eerste maand Na de eerste maand en zolang de proef duurt: opzeg van 7 dagen

35 tot 112 dagen naargelang de anciënniteit van de arbeider

Opzegtermijn

Aanvang opzegtermijn

Lagere bedienden: minimum 3 maanden per schijf anciënniteit van 5 jaar

Opgelet: sectorale CAO's kunnen nog langere opzegtermijnen bepalen (tot zelfs 217 dagen)

Hogere bedienden: de opzegtermijn moet deze minima respecteren en rekening houden met de anciënniteit, leeftijd, het loon en de functie van de werknemer

Aanvang opzegtermijn de maandag volgend op de dag waarop de opzegbrief geacht wordt ontvangen te zijn

de 1ste dag van de maand die volgt op de dag waarop de opzegbrief geacht wordt ontvangen te zijn


42


Tegenopzeg

onbestaande

Moment van uitbetaling loon

minimum 2 keer per maand met maximum 16 dagen tussen (betaling van een voorschot)

Carensdag

Bij arbeidsongeschiktheid van minder dan 14 kalenderdagen wordt de eerste dag niet betaald Opgelet: is afgeschaft in bepaalde sectoren

Gewaarborgd loon in geval van arbeidsongeschiktheid

1, 2 of 4 maanden afhankelijk van het loon van de bediende

maandelijks

Wordt enkel toegepast voor bedienden in proeftijd of met een contract voor bepaalde duur of voor een bepaald werk van minder dan 3 maanden

Normaal loon gedurende 7 dagen

C. Geblokkeerde reserves.

We hebben een afzonderlijk plaatsje gereserveerd voor geblokkeerde reserves. Een bedrijf kan beschikken over goederen met een zekere waarde (stocks, gronden, gebouwen, ...), of gewoon over geldreserves. Een particulier kan dat net zo goed. We hebben het uitdrukkelijk over geblokkeerde reserves, waarmee we willen uitdrukken dat dit geld niet bij de eerste vingerknip beschikbaar is. Zelfs als staat dit geld op een gemakkelijke en soepele spaar- of zichtrekening, dan nog knijpen we even een oogje dicht en doen alsof we geen directe toegang hebben hiertoe. Op deze wijze houden we onszelf niet voor de gek: wat baat het


43


aan de ene kant een goed maar misschien streng gezinsbudget op te stellen als we bij de eerste goesting of opwelling al aan ons spaarboekje rommelen. Laat dit geld even opzij voor écht bijzondere situaties. Budgetbeheersing eist ook een stukje discipline van alle betrokkenen. Een tip: zet geblokkeerd geld op een rekening die niet zo gemakkelijk toegankelijk is, bv. bij een internet-bankier. Let voor dit geld meer dan regelmatig op de opbrengsten (rendement), je spaargeld moet groeien. Waarom maken we melding van geblokkeerde reserves in het gezinsbudget, dit geld is tenslotte in principe niet beschikbaar? We hebben hiervoor interne en externe goede redenen. −

De interne reden is dat het toch wel motiverend en geruststellend werkt als je weet dat je nog een appeltje tegen grote dorst hebt. Je krijgt zelfvertrouwen want tenslotte ben jij er in geslaagd deze reserve op te bouwen!

−

Extern zijn deze reserves ook een belangrijke referentie wanneer bv. je voor een lening of schuldherschikking bij jouw bank aanklopt. De wetenschap dat er geblokkeerde waarborgen zijn zal een bankier gemakkelijker overtuigen om mee te denken met je.

Voorbeelden van geblokkeerde reserves zijn opgebouwde spaarreserves (geld) opgebouwde kapitaalreserves (ook via je werkgever) in levensverzekeringen of pensioenplannen Je hebt een huis gekocht en hiervan reeds een deel betaald? Dat deel is dan jouw bezit en reserve je huurt een huis en hebt hiervoor een huurwaarborg betaald op een geblokkeerde rekening? Dit is jouw geld

Jouw persoonlijke situatie Geblokkeerde reserves groeien in de meeste gevallen traag maar regelmatig. We zullen de reserves straks noteren in het jaaroverzicht resultaatrekening.

sparen is geen schande maar een sport 1222b nv Thuis PRO ADC commv © VEWA 2012

44


D. Persoonsbelastingen. Zoals we elders hebben aangegeven houden we in dit programma geen rekening met de (persoons)belastingen. Elk jaar wordt je uitgenodigd een overzicht te geven aan de Staat van alle inkomsten en kosten die relevant zijn voor de belastingsberekening, bv in 2010 (aanslagjaar 2010) dien je de cijfers in van 2009 (inkomsten 2009). De afrekening komt dan een jaar later: de afrekening van 2009 gebeurt dus in 2011. Op de meeste inkomsten houdt de Staat reeds vooraf een belasting in (op loon is dit de bedrijfsvoorheffing), zodat je niet alles achteraf moet samen sprokkelen. Voor een correcte rekening zouden we met een aantal extra parameters rekening moeten houden, vertrekkend van jouw gezinssamenstelling. −

Aan de uitgavenzijde zouden we moeten nagaan of sommige uitgaven niet recht geven op een belastingsvermindering, bv. een lopende hypotheeklening, onderhoudsgelden, (bewezen) beroepskosten...

−

Aan de zijde van de inkomsten moeten we onderzoeken of al deze inkomsten wel belastbaar zijn.

Dit leidt ons natuurlijk veel te ver. We beperken ons hier tot het opstellen van een werkbaar gezinsbudget. Veel van de informatie die je hiervoor verzamelt zul je ook nodig hebben bij een eventuele belastingssimulatie. Er zijn goede belastingssimulatoren beschikbaar, die je toelaten te spelen met alle bedragen en zo te voorspellen of je belastingen terug krijgt of nog extra moet bij betalen. Een voorbeeld hiervan is het programma Multitax van Test-aankoop. Tip: weet je uit ervaring of na simulatie dat je tijdens het aanslagjaar te weinig belastingen aan de bron betaalt, bv. bedrijfsvoorheffing, dan kan je zélf besluiten wat meer te betalen. Deze vrijwillige voorafbetalingen worden beloond met een interest, net zoals op een spaarboekje. Dit noemt men een bonificatie. We citeren van de website van het fgov financiën: De bonificatie wordt toegekend aan elke natuurlijke persoon (bezoldigd en gepensioneerd) die belasting verschuldigd blijft op zijn inkomsten ondanks de aftrek van voorheffingen en andere verrekenbare bestanddelen (forfaitair gedeelte van buitenlandse belasting, belastingkredieten, roerende voorheffing…). Zelfstandigen die zich pas hebben gevestigd, kunnen ook een bonificatie genieten.


45


Wat wordt er bedoeld met een bonificatie? Algemene regel Een belastingvermindering of bonificatie wordt toegekend aan de natuurlijke personen die, door middel van voorafbetalingen, het bedrag gelijk aan 106 % van de belastingen hebben betaald, verminderd met de voorheffingen en de andere verrekenbare bestanddelen (forfaitair gedeelte van buitenlandse belasting, belastingkredieten, roerende voorheffing…). Hierin worden de voorafbetalingen begrepen die noodzakelijk zijn om de belastingvermeerdering te vermijden. Wanneer de belastbare inkomsten inkomsten omvatten met vermeerdering, worden de voorafbetalingen (te beginnen met de oudste) bij voorrang aangewend om de vermeerdering te vermijden. Het is slechts het saldo dat in aanmerking kan worden genomen voor het verlenen van een eventuele bonificatie.

Te storten bedrag De belastingplichtige is vrij om te bepalen welke bedragen hij vooraf wenst te betalen. Het is wel aan te raden dat elk kwartaal ¼ van het geschatte belastingsupplement wordt gestort.

Hoe wordt de bonificatie berekend? Voor het aangiftejaar 2012 is het bedrag van de bonificatie gelijk aan de som van de volgende producten: •

Bedrag van de 1ste voorafbetaling (VA1) x 1,5 %

•

Bedrag van de 2de voorafbetaling (VA2) x 1,25 %

•

Bedrag van de 3de voorafbetaling (VA3) x 1 %

•

Bedrag van de 4de voorafbetaling (VA4) x 0,75 %


46


Voorbeeld van een berekening

Personenbelasting verschuldigd door een bediende op zijn inkomsten van 2011

€ 2.500

Te verrekenen bedrijfsvoorheffing

€ 1.750,00

Uitgevoerde voorafbetalingen - VA 1: - VA 2: - VA 3: - VA 4:

€ 175,00 € 175,00 € 175,00 € 175,00 Totaal : € 700,00

Maximumbedrag van de belasting die aanleiding kan geven tot bonificatie

€ 2.500,00 x 106 % = € 2.650,00

Voorheffing

€ - 1.750,00 Blijft : € 900,00

Aangezien het supplement van de belasting groter is dan de uitgevoerde voorafbetalingen (€ 700,00) geven deze voor hun totaalbedrag recht op een bonificatie.

VA 1: € 175,00 x 1,5 % = € 2,63 VA 2: € 175,00 x 1,25 % = € 2,19 VA 3: € 175,00 x 1 % = € 1,75 VA 4: € 175,00 x 0,75 % = € 1,31

Bedrag van de bonificatie = € 7,88

Te betalen belasting: € 900,00 - € 700,00 - € 7,88


€ 192,62

47


Voorafbetalingen doen Hoe doe ik als particulier mijn eerste voorafbetaling? Indien u een natuurlijk persoon bent en u heeft geen ondernemingsnummer, gaat u voor uw eerste betaling als volgt te werk: −

Betaal bij voorkeur via een bankrekening die op uw naam staat

−

Betaal op rekening: 679-2002340-66 OF IBAN: BE07 6792 0023 4066 en BIC: PCHQ BEBB

−

Vermeld in de zone Naam en adres van de begunstigde: Dienst "Voorafbetalingen Natuurlijke personen"

−

Vermeld in de zone "vrije mededeling" NIEUW gevolgd door uw rijksregisternummer. U vindt dit nummer op de achterkant van uw (elektronische) identiteitskaart of bovenaan uw SIS-kaart. Heeft u geen rijksregisternummer, vermeld dan NIEUW gevolgd door uw geboortedatum onder de volgende vorm: YYYY.MM.DD. Bijvoorbeeld NIEUW 1954.10.25.

Na deze eerste betaling zal u een brief van de administratie ontvangen waarin uw registratienummer wordt meegedeeld. Bij deze brief zitten ook de voorgedrukte overschrijvingsformulieren die u moet gebruiken voor de volgende betalingen. Wanneer moet ik mijn voorafbetalingen doen? −

De voorafbetalingen moeten binnen de vastgestelde termijnen worden uitgevoerd.

Aangezien er steeds een paar werkdagen kunnen verlopen tussen de betalingsopdracht en de uitvoering ervan, wacht u beter niet tot de laatste dag om de betaling te verrichten. In de loop van het eerste kwartaal van het volgende jaar, zal u een uittreksel voorafbetalingen ontvangen waarmee u uw belastingaangifte kunt invullen. Dit uittreksel moet bij de belastingaangifte worden gevoegd. Controleer je belastingsafrekening. Een tip van Multitax

Het loont de moeite om uw aanslagbiljet te controleren. Daar zijn redenen genoeg voor: uw aangifteformulier kan fout zijn ingescand, de fiscus heeft misschien buiten uw weten uw aangifte aangepast, u bent iets vergeten aan te geven of u hebt u vergist bij het invullen ... U hebt 6 maanden vanaf het ogenblik waarop u uw aanslagbiljet hebt ontvangen, om er bezwaar tegen aan te tekenen. Voor bepaalde fouten hebt u veel meer tijd omdat u dan een andere procedure kunt volgen (meer bepaald de vraag om een ambtshalve ontheffing), maar het betreft slechts een beperkt aantal gevallen. Voor vergissingen en vergetelheden die makkelijk kunnen worden verbeterd (bijvoorbeeld het bedrag van de vrijstelling dat kan worden aangegeven of een aftrekbare gift), kunt u rechtstreeks contact opnemen met de belastingcontroleur: op die manier kan de fout sneller worden rechtgezet dan met een bezwaarschrift.


48


E. Jaaroverzicht resultaatrekening. Budget in evenwicht.

Het ultieme moment is aangebroken. We hebben alle kosten en alle inkomsten verzameld. Budget jaaroverzicht Een volledig jaaroverzicht duidt heel duidelijk de pieken aan waarop we moeten voorbereid zijn en voorspelt de moeilijke momenten. Hierdoor kunnen we tijdig maatregelen nemen. Vul je maandgemiddelde in uit de tabel kosten. Doe hetzelfde met je inkomsten. Maak nu het verschil: inkomsten - uitgaven = resultaat. Maandelijks resultaat en een budget in evenwicht Wat is het resultaat in de onderste lijn per maand, groter of kleiner dan 0.00? Als het resultaat positief is betekent dit dat je gemiddeld over het jaar voldoende inkomsten hebt om alle kosten te kunnen dragen. Ben je trouwens niet een beetje te gemakkelijk geweest? Draai jezelf geen rad voor de ogen door de inkomsten wat hoog en de uitgaven wat laag in te schatten. Gemiddeld positief betekent nog niet dat je het op sommige momenten niet even benauwd kunt krijgen. Per maand kom je er misschien wel, maar in januari of september heb je misschien méér kosten dan inkomsten. Reden genoeg om tijdig reserves aan te leggen. Als het resultaat negatief is hebben we een probleem: je hebt te weinig inkomsten om je kosten te dekken. Doe niet alsof er niets aan de hand is, met het opmaken van je Budgetplan heb je de moeilijkheden zichtbaar gemaakt, en dat is prima. Alleen, er is dus nu nood aan actie. Er moet absoluut eerst gekeken worden naar het detail van al deze kosten en inkomsten: −

zijn de cijfers juist en realistisch ingeschat? Waar komen die kosten vandaan? Waarom is er een terugval in de inkomsten? Kijk eerst naar de grootste cijfers, en naar de uitgaven die niet levensnoodzakelijk zijn of kunnen worden uitgesteld


49


−

hoe valt er wat aan te doen? Valt er nog iets te doen aan een spreiding? Door bepaalde kosten te schrappen, een lening te spreiden over een langere betaaltijd (in overleg met de leningverstrekker), een extra inkomen te zoeken,...

Op het eind van de rit willen we een situatie waarin de inkomsten minstens de uitgaven dekken. We hebben dan een budget in evenwicht...


50


VOEDING -% CO2/JAAR

-EUR/JAAR

© Ecolife 2008

ADC commv

1 x/week geen vlees of vis

5%

98 EUR

1 x/week méér seizoen fruit, groenten

1%

25 EUR

1 x/week méér Belgische producten

.5%

25 EUR

Minder overbodige calorieën

Minder verloren etensresten

E. Uit het leven gegrepen. We vonden deze enkele documentid=152289957.

getuigenissen

op

http://nieuws.be.msn.com/financieel/artikel.aspx?cp-

we nemen zo ongewijzigd over, in het bijzonder in verband met taal en spelling.


70


Voorbeeldje vrijdag 5 maart 2010 12:41:50 hoi met 3 kids en 1 loon, kom je niet al te ver meer, maar wij kopen nooit kleding in winkels, altijd in outlet winkels, of online outlet winkels. schoenen net hetzelfde. Daar moet je ook een beetje zoeken, want niet alle winkels verkopen aan 50% korting. Als je er even tijd in steekt, vind je er hier en daar zelfs die 70 tot 95% korting geven!!! Vooral voor basis stukken en kinderkleding houden we zo heel veel over. Elk jaar als het vakantiegeld komt, wordt dit opzij gezet, voor noodgevallen of te sparen voor grote uitgaven. Vakantie nemen we momenteel 3 keer per jaar een midweek of week. Met de kinderen eigenlijk vooral op plaatsen als: Center Parcs en zo. Hier ben je tenminste zeker dat de kids zich amuseren, en kan je meestal wel eens een baby sit vinden om eens met zn tweetjes weg te gaan. 1 keer per maand is "ouder dag" dan zijn we met zn tweetjes weg, de ene maand iets uitgebreider dan de andere, maar het hoeft niet altij duur te zijn, gewoon even tijd met 2 is al belangrijker dan veel geld uitgeven. Voor boeken gaan we naar de bib, kost maar iets van een 5 euro per jaar, en je kan zoveel boeken lezen als je wil en kan. Hier kan je vaak ook films, PS spelletjes en cd’s lenen. Zwemmen is met een abbonement, als je minimum 3 keer per week gaat, haal je het geld er meer dan dubbel en dik uit, en heb je wel je beweging per week. Ga elke dag naar de winkel om verse groenten, fruit en vlees, en ga te voet of met de fiets, je neemt maar een beetje geld mee, juist genoeg om alles in huis te halen wat je echt moet hebben, niet meer, en, weer lichaamsbeweging! Er zijn zoveel tips die je kan gebruiken, en meestal bespaar je geen 100 euro per dag per tip, maar als je 100 tips gebruikt, kan je toch een 50 tot soms 100 euro uitsparen per week. Als je dat allemaal opzijlegt, kan je op een jaar eens heel goed gaan eten of eens extra een weekendje weg. Want je kan niet altijd besparen, af en toe mag je jezelf eens belonen ook, want anders hou je het niet vol.

Catje11111 vrijdag 5 maart 2010 10:36:31 wij maken altijd eerst een lijst met ons netto inkomen,en trekken daar meteen alle vaste kosten van af. Elke maand gaat er een vast bedrag via domiciliëring naar de spaarboek,daar mag alleen bij onverwachte grote uitgaven,van af gehaald worden, bv ziekenhuisfactuur! we hebben onszelf een weekloon opgelegd waar we mee toekomen,maar niet gek kunnen van doen! we kopen niet minder verzorgingsproducten, maar letten op de prijs,en daar zitten grote verschillen in. Huismerken zijn ook goed voor deodorants, badschuim, schampoo, dag-en nachtcreme, scheerproducten, en je bespaard zo heel veel op 1 maand! ook make-up word van een goedkoper merk gekocht, en dan nog maar alleen, als het vorige leeg is, want als je de reclame moet geloven, is er elke week, wel weer een beter product. In de week draag ik geen make-up.


71


parfum kopen we alleen met verjaardagen en nieuwjaar, moeder/vaderdag, dat gaat dan wel eens van de spaarboek, omdat goede parfum duur is, maar goedkoper houd niet, jee moet dan 5 keer zoveel spuiten op 1 dag, dus komt niet goedkoper uit, en ruikt dan meestal niet zo lekker! kleding hebben we een budget voor dat ons toelaat elk jaar toch 3 nieuwe kledingstukken te kopen, per volwassen persoon, per winter en per zomer ,in niet te dure winkels. We combineren dat met wat we hebben en met die 3 nieuwe kledingstukken zijn we weer OK! schoenen worden enkel in de solden gekocht, enkel als we er nodig hebben,en hielen, worden vermaakt bij de schoenmaker! ik kijk ook elke week naar de actie's in de aldi en koop daar vaak schoonmaakproducten als ze in aanbieding zijn. Deze producten reinigen net zo goed maar veel goedkoper. zo besparen we veel geld en hebben we elke week wat geld over om eens iets leuks te doen, samen! elke keer er geld word afgehaald of met bancontact iets word betaald word dat afgetrokken in ons schrift van het bedrag er nog op de rekening staat, na aftrek van afbetaling huis, electriciteit en verwarming, en internet! zo hebben wij een mooi overzicht, wij hebben geen groot inkomen, toch geraken wij er elke maand, en blijft er soms nog wat extra over dat gaat dan de laatste dag van de maand naar de spaarrekening! je moet op de kleintjes letten,en prijzen vergelijken.

Flupke donderdag 25 februari 2010 17:36:00 Gemakkelijk ziijn ze niet, maar ze werken wel, de volgende tips. 1. Heb nooit meer geld bij u dan u voorziet nodig te hebben. vb.: Gaat u brood kopen, neem dan 2 euro mee. Niet meer. Zo moet u terug naar huis als u dat heerlijke taartje ook nog wil. En tegen dat heen en weer lopen ziet u wel op. Voor de krant: 1,25 euro mee. Dat tijdschrift blijft dan in de winkel, en uw geld lekker veilig thuis. 2. Heb nooit meer "in huis" dan één weekloon. De tocht naar de bank(automaat), daar ziet u tegenop en dus van af. 3. Zet dadelijk na ontvangst van uw inkomen zoveel op uw spaarrekening, dat op uw bankrekening slechts blijft staan hetgeen u de volgende maand denk nodig te hebben voor de uitgaven van die maand. Als uw bankrekening dreigt leeg te raken, werkt dat prima als psychologische rem op uitgaven. 4. Laat uw bankkaart(en) thuis op een veilige plaats. Zo weerstaat u vanzelf aan impulsaankopen. Neem de bankkaart(en) enkel mee als u geland hebt ze te gebruiken voor aankopen waarvan u vooraf echt geen raming hebt kunnen maken.


72


5. U gaat na 6 maanden verbaasd zij hoeveel u bespaard hebt, zonder u iets tekort te doen.

brief aan Belgacom Beste mijnheer van Belgacom, Ik heb het genoegen van u de ontvangst te melden van uw brief van 12 april jl., waarin u voor de derde keer betaling vraagt voor wat ik u schuldig ben. Gelieve te noteren dat ik het bedrag dat u eist absoluut niet betwist en dat ik oprecht de intentie heb u zo snel mogelijk te betalen. Aan de andere kant echter heb ik nog veel andere schuldeisers die ik wens te betalen. Het is daarom dat ik elke maand de namen van mijn schuldeisers op briefjes schrijf en in een hoed steek, en daaruit de onschuldige hand van mijn dochtertje van drie een naam laat trekken, die dan zo snel mogelijk zijn factuur betaald krijgt. Ik durf hopen dat uw naam binnenkort getrokken wordt. Gelieve inmiddels mijn oprechte gevoelens van hoogachting te willen aanvaarden.

ps Gezien de onbeleefde en scherpe toon van uw laatste brief, deel ik u mede dat u niet zal mogen deelnemen aan de twee volgende trekkingen.

F. Budgetbegeleiding. Begeleid budgetbeheer en schuldbemiddeling.

Soms wordt het allemaal te veel en te verwarrend. Er zijn dingen gebeurd die je helemaal niet kon voorzien of niet onder controle had, je hebt je totaal misrekend, oude rekeningen waarvan je dacht dat ze vereffend waren duiken plots opnieuw op... Het zal je maar overkomen. Dit is geen prettig moment, maar aarzel niet om desgevallend beroep te doen op specialisten die je kunnen helpen uit deze situatie te komen. Volgens advocatenkantoor Elfri De Neve hebben ongeveer 500.000 mensen in België dagelijks


73


problemen met het beheer van hun budget. Zij worden overstelpt met rekeningen en hebben het vaak moeilijk om de betaling van deze rekeningen te plannen. Om hieraan te verhelpen heeft de Belgische wetgever voorzien in schuldbemiddeling. De bedoeling hiervan is de consument te beschermen en te helpen bij het beheer van zijn budget.

Schuldbemiddeling, hoe werkt het? (ontleend aan: http://www.schuldbemiddelingaanvragen.be/?menu=hoe)

Wanneer u zich er van bewust bent dat uw schuldenlast te zwaar is in vergelijking met uw inkomsten doet u er goed aan om een gesprek te hebben met een schuldbemiddelaar. Deze zal samen met u (in een vrijblijvend en vertrouwelijk gesprek) bekijken hoe ernstig de situatie is. Er bestaan verschillende vormen van schuldbemiddeling. In grote lijnen kunnen we drie vormen onderscheiden: de schuldbemiddeling door het OCMW, de vrije schuldbemiddeling door notarissen, gerechtsdeurwaarders en advocaten en de Collectieve Schuldenregeling. 1. Schuldbemiddeling door het OCMW Dit komt neer op wat in de volksmond ook wel eens budgetbeheer wordt genoemd. Het OCMW zal daarbij uw inkomsten en uitgaven gaan beheren waarbij zij aan de schuldenaar een stuk leefgeld geeft en met de rest van de inkomsten de rekeningen en schulden vereffent volgens een afbetalingsplan. Doorgaans stelt het OCMW een zeer streng plan op. Bovendien leert de ervaring dat er minder aandacht wordt besteed aan het opstellen van het dossier en vooral aan het nagaan welke eisen van schuldeisers ontvankelijk zijn en welke niet. Toch moet gezegd worden dat de schuldbemiddeling door het OCMW een goedkoop en nuttig alternatief is voor de vrije schuldbemiddeling door notarissen, gerechtsdeurwaarders en advocaten. 2. De vrije schuldbemiddeling door o.m. notarissen, gerechtsdeurwaarders en advocaten De wet op het consumentenkrediet voorziet een mogelijkheid dat notarissen, gerechtsdeurwaarders, advocaten, OCMW's en andere erkende schuldbemiddelaars in geval schulden omtrent consumentenkrediet optreden als vrije schuldbemiddelaars. Concreet betekent dit dat zij op een vrije basis in gesprek kunnen gaan met de schuldeiser(s) omtrent de openstaande schuld. Ze kunnen daarbij aankaarten dat u betalingsproblemen heeft en op die manier proberen om een akkoord te bereiken omtrent een afbetalingsplan. Een belangrijke noot hierbij is dat advocaten en gerechtsdeurwaarders doorgaans het best op de hoogte zijn van de rechten van de schuldeisers (lees: welke rechten zij niet hebben). Dit is een zeer belangrijk gegeven in het verhaal. Een advocaat of gerechtsdeurwaarder kan u immers als geen ander adviseren omtrent thema's als onbeslagbaar loon, de onbeslagbaarheid van bepaalde goederen, de mogelijkheid tot wederinkoop van in beslag genomen goederen zonder dat ze moeten worden


74


opgehaald,... U heeft meer rechten dan u zou denken. En daar kan een advocaat of gerechtsdeurwaarder u als geen ander in adviseren. 3. De collectieve schuldenregeling Indien blijkt dat een vrije schulbemiddeling onmogelijk kan volstaan om de schulden op een menswaardige manier af te lossen, dan kan men overgaan tot het indienen van een verzoekschrift voor een collectieve schuldenregeling. Dit verzoekschrift wordt gericht aan de arbeidsrechter. Deze oordeelt of uw verzoek toelaatbaar is. Vervolgens stelt de rechter een schuldbemiddelaar aan die in samenspraak met u een regeling (= collectieve schuldenregeling) zal uitwerken met al uw schuldeisers. In deze fase zal de schuldbemiddelaar trachten te onderhandelen met uw schuldeisers.

Kan de schuldbemiddelaar niet tot een akkoord komen met uw schuldeisers, dan kan de rechter een gerechtelijke regeling opleggen met een maximale looptijd van vijf jaar. Deze regeling kan volgende zaken omvatten: −

De herschikking van de betaling van de schulden

−

De verlaging van de intrestvoeten

−

De kwijtschelding van vergoedingen en kosten

−

Elke andere begeleidingsmaatregel zoals een budgettaire verplichting een ontwenningskuur te ondergaan, enz.

In praktijk kan deze budgetbegeleiding http://www.elfri.be/budgetbegeleiding)

ook

vele

vormen

begeleiding,

aannemen

de

(bron:

eerste mogelijkheid :

−

de consument stelt zijn volledig inkomen ter beschikking van zijn advocaatschuldbemiddelaar. Deze stort dan een maandelijks bedrag door aan de cliënt bij wijze van leefgeld waarbij het overschot aangewend tot regeling van de schulden. Er kan hierbij perfect overeengekomen worden wat begrepen wordt onder deze schulden (bvb. alleen het pakket achterstallige betalingen, dan wel nog alle nog toekomstige betalingen, zoals huur, nutsvoorzieningen, verzekeringen, medische kosten …) tweede mogelijkheid :

−

ofwel beperkt de budgetbegeleider zicht tot het voeren van onderhandelingen •

waarbij dan de verminderende betalingen zelf worden uitgevoerd door de cliënt ;


75


• ofwel stort de cliënt een vast maandelijks bedrag aan de budgetbegeleider die het vast maandelijks bedrag dan verdeelt onder de verschillende schuldeisers. Wanneer het inkomen vermindert of vermeerdert, kan van de schuldregeling eventueel naar boven of beneden worden aangepast. In dit soort bugetbegeleiding kan er ook een reserve worden aangelegd voor onvoorziene kosten of bijkomende schulden.

bron: http://www.vlaamscentrumschuldenlast.be/vorming Basisopleiding schuldbemiddelaar Wat en voor wie? Met het decreet houdende de regeling tot erkenning van de instellingen voor schuldbemiddeling in de Vlaamse Gemeenschap van 24 juli 1996 worden enkele vereisten aan de OCMW's en CAW’s gesteld: beide moeten beschikken over zowel een maatschappelijk assistent als een jurist. Ze moeten ofwel over minstens drie jaar nuttige ervaring beschikken, ofwel een gespecialiseerde opleiding van ten minste zestig uur gevolgd hebben (art.5). Deze gespecialiseerde opleiding wordt aangeboden door het VCS. Wie de opleiding succesvol beëindigt krijgt een officieel attest. De basisopleiding richt zich dus tot alle schuldhulpverleners van OCMW en CAW die niet over de drie jaar ervaring beschikken die nodig is voor de erkenning van de instelling. De opleiding is ook een opstap voor elke schuldbemiddelaar die zich wil inwerken in de materie. Programma Dag 1: Inleiding en intake + verloop van een dossier schuldbemiddeling Dag 2: Algemeen juridisch kader: soorten verbintenissen, bekwaamheid, verjaring en de actoren bij de schuldeisers Dag 3: Specifiek kader voor het onderzoek van/bemiddeling bij bepaalde schulden: de wet op de landverzekeringsovereenkomst, de wet op de marktpraktijken en de wet op het consumentenkrediet Dag 4: Woonschulden: telecom en huur - + energieschulden Dag 5: Verloop van de inning van schulden: minnelijk en gerechtelijk/beslagrecht + wet op het hypothecair krediet Dag 6: Belastingschulden; de wet op de collectieve schuldenregeling en het faillissement Dag 7: Consumentenpsychologie Dag 8: Onderhandelen Dag 9: Systeemtheoretisch denken Dag 10: Contextueel denken Dag 11: Slotdag: individuele oefening en attestuitreiking


76


IV. Motiverend (bege)leiding geven

you can lead a horse to water, but you can't make it drink

De Mens is geen redelijk wezen, wij waarschijnlijk ook niet...

De Mens is niet redelijk. Zijn omgaan wordt sinds 4 miljoen jaar gestuurd door zeer primitieve reflexen, en een emotionele inkleuring (interpretatie) van de feiten. Hij is slechts moeizaam in staat feiten te zien zoals ze werkelijk zijn. Het is om die reden nauwelijks mogelijk met succes te communiceren wanneer je niet rekening houdt met 1. welk gevoel heerst er: vertrouwen, partnership, weerstand, vijandschap... 2. welke interactie is er: evenwichtige communicatie, één richting 3. welke afspraken lopen er: akkoord over regels, procedures, methoden, afspraken 4. waarover gaat het inhoudelijk, pas dàn!


77


Ik was te gast op een netwerkactiviteit van Unizo in november 2011, waar ik Eva Maenhout, Mental Caoch en in die functie Coach van een aantal Top sportclubs en sporters (http://www.maenhoutperquy.be) een inspirerende link hoorde leggen van sport coaching naar andere domeinen waarin (bege)leiders verantwoordelijkheid nemen ten aanzien van individuen of teams. Ze wees op het belang −

het terrein duidelijk af te bakenen: waarover gaat het, wat is de speelruimte, wat zijn de grenzen? Je kan met een straatvoetbalploeg niet omgaan als met FC Barcelona, maar toch is FC Barcelona ontstaan en gegroeid uit een ooit onbetekend zootje altegader.

−

wie zijn de betrokkenen en belanghebbenden? De sponsors, de Directie, de overheid, de supporters,... In hoeverre beïnvloeden onzichtbare krachten het proces? Kan je de betrokkenen op de achtergrond neutraliseren of juist gebruiken voor je proces?

−

welke invloed heeft de publieke opinie? De pers kan een bondgenoot zijn of een sterke vijand.

−

wie beslist over goed en fout? Wie zijn de scheidsrechters, en welke zijn de reglementen?

−

hoe zit de betrokken coachee (hij die gecoacht wordt) in elkaar? Wat is zijn persoonlijkheid, zijn betrokkenheid, zijn belang? Welke zijn zijn verwachtingen, zijn waarden. Hoe groot is zijn vrijwilligheid: heeft hij wel te kiezen? Hoe gaat hij om met druk en verandering, met tegenslagen...?

−

...

Leiders hebben de verantwoordelijkheid om een plan om te zetten in een resultaat. Ze hebben dus een doel. Hierbij stellen zich opnieuw een aantal belangrijke vragen, zoals −

Is het doel een eindpunt of is het proces van verandering op zich een doel? Wat betekent winnen voor een sporter? Is zijn voortdurende persoonlijke ontwikkeling niet een voortdurend proces van (zichzelf over)winnen?

−

Is het doel duidelijk voor alle betrokkenen? SMART? (Specifiek, Meetbaar, Aantrekkelijk? Relevant? Tijdsgebonden?)

−

Hebben leiding en coachee wel hetzélfde doel?

−

...

Doelen behalen impliceert opvolging en meten.


78


−

Kunnen doelen op een eerlijke en objectieve manier meetbaar worden gesteld?

−

Wat doen we dan met (tussentijds) behaald resultaat: kunnen we dit zichtbaar maken? Kunnen we dit gebruiken als een norm voor erkenning en beloning?

−

Op welke wijze kan een evoluerend resultaat worden gebruikt als basis voor functionerings- en evolutiegesprekken?

−

...

Waarmee nog steeds niet de belangrijkste vragen voor dit thema gesteld zijn: wat is de plaats van motiverend (bege)leiding geven hierin en vooral: hoe werkt het? De plaats van motivatie Wij geloven dat motivatie zich uit in engagement: wie meer gemotiveerd is zal ook sneller spontaan bereid zijn om even op de tippen te staan, een extra inspanning te doen. Wanneer dit engagement op zijn beurt erkend wordt ontstaat een vicieuze cirkel die gedreven wordt door loyauteit.

Ik geloof persoonlijk niet dat je mensen kan motiveren. Je kan daarentegen wél motiverende omstandigheden creëren. Motiverende omstandigheden hebben m.i. veel te maken met −

de aandacht die je besteedt aan het individu. Iedere mens heeft nood aan erkenning en aandacht, een moment van interessant en belangrijk zijn. Een korte maar regelmatige blijk van belangstelling doet dikwijls méér dan groots opgezette motivatieprojecten (vergelijk met het effect van een team building activiteit).

−

de omgevingsomstandigheden waarin het individu verondersteld wordt te functioneren. Dit zullen voor een deel materiële elementen zijn (bv. werkmateriaal, kantoorinrichting, ergonomie enz.) naast immateriële (informatie) en intermenselijke omstandigheden (team, collegialiteit,...)


79


Zit de mix van déze omstandigheden goéd, dan is de kans groter dan betrokkene hierin zijn motivatie vindt. Kans, want zékerheden zijn er niet. Voelt betrokkene zich niet aangesproken door de gecreëerde omstandigheden, dan past hij misschien niet op deze plaats. Vooraleer hierin echter definitief te oordelen is het minstens de moeite waard zich de vraag te stellen of er geen alternatieve omstandigheden tot de mogelijkheden behoren die wél resultaat boeken. Met andere woorden, hebben we als leidinggevende of als begeleider wel terecht de overtuiging dat we alles hebben gedaan wat redelijk binnen onze mogelijkheden lag? Oordelen we niet te snel dat de ànder de schuld heeft? Waarmee we niet bedoelen dat alle inspanningen van één zijde moeten komen. Een tango dans je met z'n twee. Je mag dus best wel een inspanning verwachten van je partner, en hierover trouwens met hem een gesprek aan gaan (doelgesprek, functioneringsgesprek, voortgangsgesprek). Wanneer je alles in het werk hebt gesteld om motiverende omstandigheden te creëren, en de partners willen graag partners blijven (of hebben geen andere keuze...), dan kan het niet de bedoeling zijn dat de tweede partij lui in zijn comfortzone blijft hangen. Motivatie wordt zichtbaar in het engagement van de partner, dit is de moeite die hij doet om richting gestelde doelen te evolueren. Het volstaat dan niet dat hij enkel zijn eigen winst nastreeft: in elke sport, in elke organisatie, in elke sociale situatie zijn er collectieve doelen die prioriteit moeten krijgen ten aanzien van individuele winst. We noemen dit een teamplayer attitude. Situationeel en geïndividualiseerd leiderschap mensen zitten niet allemaal gelijk in elkaar. Ze verschillen qua temperament. Ze hebben niet dezelfde wil of durf om vooraan in het peloton te rijden, ze hebben niet allemaal dezelfde mentale of fysieke capaciteit, de een is meer denker (conceptueel) en de ander een doéner. Mensen hebben met andere woorden verschillende talenten en competenties. Als leiderschap er inderdaad op gericht is resultaat te boeken in samenwerking met mensen is het duidelijk dat een leiderschap dat rekening houdt met deze verschillen meer potentieel heeft voor resultaat. Wordt dit ook steeds op die manier gewaardeerd door betrokkenen? Neen! Het gebeurt meer dan eens dat een individu wel waardeert welke voordelen hij uit die soepele opstelling ervaart, maar dan weer niet begrijpt dat op àndere punten collega's ànders worden geleid. Het klinkt dan iedereen gelijk voor de wet!


80

NV Thuis. Mensen motiverend begeleiden om wijzer met hun centen om te gaan. Alphonse Degryse, ADC commv

Recommend Documents