Nije enerzjy foar Fryslân. september 2013

Nije enerzjy foar Fryslân september 2013

Nije enerzjy foar Fryslân - 1

Inleiding

Nije enerzjy foar Fryslân ‘Nije enerzjy foar Fryslân’ geeft een beeld van feiten en cijfers op het gebied van duurzame energie. Die komen met beelden tot leven. Deze visualisatie is bedoeld om snel en overzichtelijk informatie te geven over de grote lijnen van duurzame energie en energiebesparing in Fryslân. Deze visualisatie laat informatie zien over energieverbruik in Nederland en Fryslân. Daarnaast verbeeldt het energiebesparing in onze provincie. Het geeft bijvoorbeeld antwoord op de vraag hoeveel huizen in Fryslân een energielabel hebben. En het geeft een overzicht van de huidige en toekomstige energiebronnen. Hoeveel windmolens zijn er bijvoorbeeld nodig om 16% duurzame energie op te wekken? Of zonnepanelen en vergisters. Ook hier geeft deze visualisatie een antwoord. Verder zijn er cijfers van onder andere elektrisch varen, windenergie en zonnestroom in beeld gebracht. Tot slot is er een helder overzicht van de doelen van het uitvoeringsprogramma Duurzame Energie (2014 - 2020) opgenomen.

PJ is de internationale eenheid van energie


16% duurzame energie in Fryslân = 9,9 PJ 1 PJ = 278 miljoen kWh 1 PJ = 32 miljoen m3 aardgas 1 PJ = 272 MW PJ (petajoule): De joule (symbool J) is de internationale eenheid van energie. De joule is vernoemd naar James Prescott Joule. De joule is gedefinieerd als de energie die nodig is om een object te verplaatsen met een kracht van 1 newton over een afstand van 1 meter.

James Prescott Joule


Energieverbruik in Fryslân

Energieverbruik (PJ)*

70 60 Elektriciteit

50 40

Transportbrandstof

30 20 10

Aardgas

0

1995

2000

2005

2010

*Groei van het verbruik is verrekend met energiebesparing.

2015

2020


Prijsstijging energie

Elektriciteitsprijs

Aardgasprijs

Tarief kleinverbruik (exclusief btw) (euro/duizend kWh)

Gemiddeld tarief kleinverbruik (exclusief btw) (euro/duizend m3)

300

1000

250

800

200

600

150 400

100

200

50 0

0 1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

1998

2000

2002

2004

2006

Gemiddeld energieverbruik huishouden: elektriciteit 3.000 kWh, aardgas 1.800 m3.

2008

2010


Percentage woningen met een energielabel

e i g er

Fryslân

En 2011

Groningen

nig i u Z

Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland

2010

Utrecht

nig i u z On

Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland

2009

Noord-Brabant Limburg In Fryslân staan zo’n 280.000 woningen.

2008 0

10

20

30

40

%


Energielabels bestaande woningen in Fryslân D

C

E

Label A++

B

F

A

A+

2011

Label A+

G

A++

Label A

D

C

Label B

E F

B A

Label C

G

Label D

2010

D

C

e i rg

e n E

E F

B

G

A

nig i u Z

Label E Label F Label G

2009

C

D

E

F

B 2008

G

A

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

nig i u z On


Energieverbruik woningen in Fryslân

Doel energiebesparing: ruim 104 miljoen m3 aardgas = 30.000 energieneutrale woningen

-20%

2010 520 miljoen m3 aardgas


Energieverbruik zakelijk en maatschappelijk vastgoed in Fryslân


-20% Doel energiebesparing: 30

Kantoren en bedrijfspanden 310

Scholen, sportaccommodaties zwembaden en buurthuizen 150

62

100 miljoen m3 aardgas

8

Kantoren en bedrijfspanden 248

Scholen, sportaccommodaties zwembaden en buurthuizen 120

Agrarische bedrijven 40


Agrarische bedrijven 32



Energieverbruik mobiliteit in Fryslân 0,4 PJ 1,3 PJ 1,0 PJ

0,1 PJ

ik ryd op grien gas

3,6 PJ

Scooters en motoren Trein

0,6 PJ

Landbouw en mechanisatie WMO en leerlingenvervoer Personenauto's

7,6 PJ

Vrachtverkeer

5,4 PJ

Openbaar vervoer Scheepvaart


Elektrisch varen in Fryslân

40 laadpalen met in totaal 160 laadpunten

600 boten met subsidie van de provincie Fryslân 0

100

200

300

400

500

875 totaal

600

700

800

900

1000


Werkgelegenheid in de scheepvaartsector

1.591 banen

2.793 banen 23% 30 miljard kilo

17.000 banen 61.000 banen Totaal aantal banen Nederland: 78.000

50% 50%

totaal verbruik brandstof in Nederland verbruik door de scheepvaart overig


2011: 4,3% hernieuwbare energie in Nederland 4,5 Waterkracht 4

Windenergie Zonneenergie

3,5

Buitenluchtwarmte

3

Bodemenergie 2,5 Biomassa 2

1,5

1

0,5

0 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011


16% duurzame energie in Nederland

16%

4% 4x

2010

2012

2014

2016

2018

2020


16% duurzame energie in Fryslân

16% = 9,9 PJ

8% = 4,46 PJ 2,2x

2010

2012

2014

2016

2018

2020


Huidige- en toekomstige duurzame energiebronnen Huidige energiebronnen

Energiebronnen in ontwikkeling

Toekomstige energiebronnen

Wind

Blue energy

Zon

Biodiesel / bio-ethanol

Warmte Geothermie

Houtverbranding

Getijden

Slib / mest co-vergisting WKO

2012

Energieopslag Vergassing / pyrolyse

2020

2050

Fryslân: 16% duurzame energie met alleen windmolens

183 windmolens* =


0,6 x 322 (huidige aantal)

Nu: 322 * Op basis van een windmolen met een vermogen van 5 MW

Fryslân: 16% duurzame energie met alleen zonnepanelen

3.382 ha zonnepanelen =


199 x 17 ha (huidige aantal)

Nu: 17 ha

Nu: 17 ha

=

4735 voetbalvelden

Fryslân: 16% duurzame energie met alleen vergisters

264 vergisters =


13,2 x 20 (huidige aantal)

Nu: 20


Duurzame energiemix Fryslân

Bijdrage (in PJ) per type duurzame energie

2012

2020

Huidig

Technisch maximum

Doelen

Verschil 2012-2020

Wind op land

1,43

10,80

5,67

4,24

Zonnestroom

0,05

13,42

1,98

1,93

Warmte

2,46

2,46

2,46

0

Energie uit biomassa

0,52

8,32

1,50

0,98

35,00

11,61

7,15

Totaal duurzaam in Fryslân

4,46

Totaal


Landelijke doelstelling windenergie per provincie

Flevoland

MW

Totaal Nederland: 6.000 MW

1500

1200

Groningen Zuid-Holland Noord-Holland

900

Zeeland Fryslân Noord-Brabant

600

Drenthe Gelderland

300

0

Limburg Overijssel Utrecht 1390,5

855,5

735,5

685,5

570,5

530,5

470,5

285,5 230,5 95,5 85,5

65,5


Doelstelling zonnestroom Fryslân

2011

5 MW

2015

50 MW

2020

500 MW

Geschikt dakoppervlak in megawatt (MW) Woningen

MKB

Publieke gebouwen

Agrarische gebouwen


Bedrijfsterreinen

1450 MW Doelstelling 2015

Doelstelling 2020 voldoende geschikt dakoppervlak

50 MW

500 MW


Prijsontwikkeling zonnepanelen

Kostprijs inkoop stroom huishoudens

Kostprijs stroom uit zonnepanelen huishoudens 0,50 Kostprijs elektriciteit (euro/kWh)

0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0 2000

2002

2004

2006

2008

2010

2012

Lokale initiatieven in Fryslân



Colofon

Nije enerzjy foar Fryslân © 2013 Provincie Fryslân, alle rechten voorbehouden. Informatie of vragen: Fokke Postma, [email protected] Ontwerp: Visser & de Graef communicatie, Leeuwarden. De visualisaties in ‘Nije enerzjy foar Fryslân’ zijn gebaseerd op verschillende bronnen, onderzoeken en rapporten. Dit zijn: Ekwadraat-PDF ‘Nije enerzjy foar Fryslân’ (2012), KNN ‘Duorsume enerzjy yn Fryslân’ (2010), Ekwadraat ‘Verkenning Biogas in Fryslân’ (2010), Duinn ‘Cijfers Mobiliteit- en Transportsysteem Fryslân’ (2013), Registratiesysteem voor energielabels van gebouwen van Agentschap NL, Notitie Sinnestroom 2012 -2015 (2012), CBS, Groengas.nl, fuelswitch.nl, netwerkduurzamedorpen.nl en hieropgewekt.nl. Satellietfoto voorblad: commons.wikimedia.org / NASA. Portret James Prescott Joule: commons.wikimedia.org.

Nije enerzjy foar Fryslân. september 2013

Recommend Documents