Platform Minima Organisaties
nieuwsbrief herfst 2008
minimaal Platform Minima Organisaties Haarlem e.o.
Huisvesting
minima blijft zorgenkindje; projecten
mislukken Doelmatige
samenwerking is vaak ver te zoeken.
De gemeente Haarlem heeft te weinig aandacht en geld over voor mensen die begeleid wonen behoeven. Geld en kennis zijn er genoeg, maar organisaties werken elkaar tegen. Hoewel ze vaak elkaars visie delen, lukt het ze niet om tot doelmatige samenwerking te komen. Integendeel: ze zitten elkaar in de weg. Gebrekkige samenwerking en slechte doorverwijzing zorgen ervoor dat projecten om deze kwetsbare groep te huisvesten, telkens mislukken. Dat is de harde conclusie van een onderzoek naar de huisvesting van minima in Haarlem. Wel heeft de Regionale Instelling Beschermd Wonen (RIBW) contracten afgesloten met de gemeente en de woningbouwcorporaties over het beschikbaar houden van betaalbare woningen voor deze speciale groep. Volgens de Dak en Thuislozen bond Haarlem is er nog steeds veel behoefte aan kortdurende opvang in de stad. Een poging om een woonboot als opvang te gebruiken, is mislukt. Meer centraal wonen Het onderzoek, in opdracht van het Platform Minima Organisaties (PMO), zegt ook dat de gemeente Haarlem moet zorgen voor meer Centraal wonen-projecten in de stad. Veel (huur)woningen die bestemd zijn voor de minima, worden op dit moment in beslag genomen door huishoudens met middeninkomens. Er is geen goede doorstroming op de (huur) woningmarkt. Centraal wonen leidt tot een betere doorstroming: senioren die kleiner willen gaan wonen, vinden zo’n woonvorm aantrekkelijk. Ook voor starters op de woningmarkt is centraal wonen een goed begin. Het onderzoek geeft verder aan dat er een tekort is aan koopwoningen voor doorstromers. De gemeente zou meer aandacht moeten hebben voor het wonen boven winkels en in leegstaande kantoorgebouwen. Overigens heeft de gemeente Haarlem de afgelopen jaren ca. 300 woningen boven winkels gerealiseerd. Wat de leegstaande kantoren betreft: het oude belastingkantoor Schalkwijk is bestemd tot wooneenheid. Containerwoningen Als noodoplossing voor mensen die plotseling hun huis uit moeten wijst het rapport op de mogelijkheid van zogenaamde containerwoningen, zoals Amsterdam die voor studenten heeft neergezet. Het PMO tekent hierbij aan dat het gebruik van dit soort onderdak absoluut niet structureel mag worden. Uit het PMO-onderzoek blijkt dat de Haarlemse woningmarkt flink onder druk staat. Haarlem telt zo’n 40 buurten. De meeste sociale woningen zijn te vinden in Schalkwijk en Haarlem-oost. Gebrek aan doorstroming is een groot probleem: Haarlem heeft last van ‘scheefwoners/scheefhuurders’, mensen die met een relatief hoog inkomen toch goedkope woningen bezet houden. Veel huurders willen niet verhuizen, omdat ze geen betere woning kunnen vinden, of omdat die woning veel te duur is. Ook de prijzen van koopwoningen blijven te hoog, zodat steeds meer huurders liever in hun huurwoning blijven zitten. Dit gebrek aan doorstroming leidt tot lange wachttijden voor betaalbare (huur)woningen. Het invoeren van een inkomensafhankelijke huur voor scheefwoners zou de doorstroming kunnen bevorderen. PMO Nieuwsbrief
2
Herfst 2008
Wachttijd 5 jaar In Haarlem en omgeving zijn er ruim 30.000 woningzoekenden. De gemiddelde wachttijd voor een huurwoning is ca. vijf jaar. Dit is grotendeels te wijten aan het geringe aanbod van woningen. De laatste jaren is er veel gesloopt en weinig bijgebouwd. Nieuwbouw zoals op de Raaks (200 woningen), het Ripperda-terrein (377) en in de Mariastichting (385) dreigt alweer te duur te worden voor mensen met een minimum inkomen. Minima hebben meer transparantie nodig op de woningmarkt, concludeert het rapport. ‘Mensen weten vaak niet waar ze moeten zoeken, of hoe, om een verantwoorde keuze te kunnen maken. Dit maakt ze kwetsbaar’. De drie grote woningcorporaties in Haarlem, Ymere, Pré Wonen en Elan Wonen, zijn zich bewust van de problemen. Ze proberen mensen te verleiden om te verhuizen, zodat scheefwoners doorstromen. Een woonservice en een woningkrant geven voorlichting aan woningzoekenden.
Convenant Preventie Huisuitzettingen
Sinds 3 september van dit jaar is in Haarlem het zogenaamde Convenant Preventie Huisuitzettingen van kracht. Het convenant is een afspraak tussen de gemeente Haarlem, drie grote woningcorporaties Ymere, Elan en Pré Wonen, en de Veiligheidsregio Kennemerland, een onderdeel van de GGD. In het convenant spreken de partijen af door vroegtijdig ingrijpen huisuitzettingen zo veel mogelijk te voorkomen. De kosten van dit project – 128.400 euro voor twee fulltime ‘regievoerders’- worden op 50/50 basis verdeeld tussen de gemeente en de woningcorporaties. Het Convenant is voorlopig één jaar van kracht. Als het goed werkt, wordt het wellicht verlengd. Aanleiding tot het convenant is het hoge aantal huisuitzettingen in Haarlem. De afgelopen jaren moesten zeker honderd huizen per jaar ontruimd worden nadat bewoners de huur niet betaalden. Deze huisuitzettingen brengen voor alle betrokkenen een hoop ellende en onkosten met zich mee. ‘Huisuitzettingen worden vaak veroorzaakt door een combinatie van materiële en immateriële problemen, die een samenhangend hulpverleningsaanbod behoeven’, aldus het convenant. Als hulpverleningsinstanties in een vroeg stadium samenwerken, kan voorkomen worden dat de problemen iemand boven het hoofd groeien, is het idee. Aanpak van schulden staat centraal. De partijen hopen het aantal huisuitzettingen in het eerste jaar te verminderen tot 77 en in het tweede jaar tot 52. Het convenant wordt halfjaarlijks geëvalueerd. Kern van de samenwerking is het Traject Preventie Huisuitzetting, dat bestaat uit 4 fasen. Als een bewoner zijn huur niet betaalt, wordt direct actie ondernomen. In fase 1 en 2 wordt de wanbetaler benaderd via brieven, telefoon en huisbezoek Ook is er het aanbod een budgetteringscursus te volgen. In fase 3 komt de regievoerder in actie. Hij/zij brengt de situatie in beeld, zorgt voor schuld- en andere hulpverlening en houdt de regie over het plan. Tenslotte geeft de regievoerder een zwaarwegend advies aan de verhuurder. Als de huurder niet meewerkt, gaat de zaak alsnog naar de deurwaarder. Als de huurder wel meewerkt en ‘in hulpverlening komt’, wordt de hulpverlening voortgezet en wordt huisuitzetting voorkomen. PMO Nieuwsbrief
3
Herfst 2008
Interview met teamleider Jeroen van Stein ‘Kinderen
daklozen
zijn de volgende die voor je deur staan’
Wóest kan hij er om worden. Mensen die in de bijstand zitten, kunnen toch nog overal geld lenen. ‘Waar hálen we het vandaan’, briest hij. Jeroen van Stein, teamleider Nachtopvang Dagopvang Leger des Heils (CW CZ NH), windt er geen doekjes om. ‘Je had vaak véél eerder kunnen en moeten ingrijpen voor mensen hier terecht komen’, zegt hij. ‘Kinderen zijn de volgende die voor je deur staan. ’Van Stein pleit voor ‘ontschotting’ tussen de hulpverleningsinstanties. ‘Na een intake moeten we zo snel mogelijk uitzoeken wat er nodig is voor deze persoon’, zegt hij. ‘Maar om dat te goed te kunnen, moet je bóven de instellingen staan.’ Van Stein werkt twaalf jaar bij het Leger des Heils. Eerst als groepsleider, nu als teamleider die 17 mensen aanstuurt. Het Leger beheert in Haarlem de dagopvang voor daklozen aan de Magdalenahof, en de nachtopvang aan de Bakenessergracht. Misbruik maken Vanaf 18.00 uur tot 09.00 uur ‘s morgens kunnen 42 dak- en thuislozen bij Jeroen terecht voor bad, brood en bed. ‘Hier kunnen ze veilig eten’, zegt Jeroen. ‘Het is basaal, met soep, brood, melk en koffie of thee. Maar ze kunnen hier kaarten, tv kijken, en ze hebben een bed voor de nacht. De volgende ochtend om 9.00 uur sluit de nachtopvang. Na een ontbijt met koffie en thee moet iedereen de deur uit. Iedere klant krijgt drie boterhammen mee en moet zich overdag zien te redden tot ’s avonds om 18 uur de nachtopvang weer open gaat. De nachtopvang heeft slechts 8 bedden voor vrouwen. ‘Die komen ’s nachts makkelijker onder dak’, zegt Van Stein cynisch. ‘Er zijn altijd mensen die misbruik maken van de situatie, als een vrouw afhankelijk is. Boos: ‘Geef die dope toch vrij! Laat ze hun lichaam niet hoeven te verkopen!’ Kleren wassen Overdag is de opvang aan de Magdalenahof geopend. Daar is een gemeenschappelijke ruimte waar je rustig kunt zitten en tv kijken. Er is een zorgcoördinator en een dokterspost, er kunnen medicijnen worden genomen, therapieën worden afgesproken. Andere mensen gaan naar hun werk of naar de Brijder stichting. Wie papieren heeft, kan die in de kluis leggen op de dagopvang. Daar kun je ook je tandpasta en tandenborstel opbergen. Brood, koffie en soep zijn bijna gratis en je kunt er ook je kleren wassen. ‘Het doel van het Leger is je werk doen vanuit de Here Jezus’, zegt Jeroen. ‘Maar we lopen hier niet met de bijbel rond. Joden, christenen, moslims, iedereen komt hier.’ Alcohol en drugsgebruik zijn binnen verboden, wie dit toch doet, wordt geschorst. De hele dag staat er een potige portier voor de deur. De dagopvang doet ook dienst als postadres voor de sociale dienst.
PMO Nieuwsbrief
4
Herfst 2008
Goed luisteren Elke bezoeker krijgt een gesprek met een hulpverlener. Langzaam maar zeker worden op die manier de verhalen duidelijk van de mensen die er komen. ‘De kunst is goed te luisteren’, zegt Jeroen. ‘Je moet echt tijd investeren in deze mensen. Iemand vertelt telkens een ander deel van zijn leven. Ik probeer ze het gevoel te geven dat ze ook met vervelende dingen bij me terecht kunnen’. Vaak zijn het zaken als echtscheiding, baanverlies, oplopende schulden, alcohol en/of drugs, die leiden tot het wegvallen van een sociaal netwerk en dakloosheid. Niet toegeven dat het niet gaat, en ondertussen steeds verder wegzakken is ook een belangrijke oorzaak. ‘Veel mensen lopen op hun tenen. Ze moeten te veel presteren.’ Van Stein pleit voor andere woonvormen voor de mensen met wie het goed gaat. Woningen voor begeleid kamerbewonen, waardoor mensen hun waardigheid weer terugkrijgen. Containerwoningen, de voedselbank, hij heeft er geen goed woord voor over ‘Daar scháám je je toch voor in Nederland!’
Nieuwsberichten: Als u beschikt over een internetaansluiting zijn de op onderstaande websites misschien interessant voor u. Platform Minima Organisaties
www.pmo-online.nl
Op de site vind u informatie over de bij het PMO aangesloten organisaties, voorgaande nieuwsbrieven en een interview over de ontwikkelingen bij ‘de Voedselbank Haarlem’. Uiteraard is uw reactie op de site van harte welkom. Krant Bijstandsgerechtigden Amsterdam www.mugweb.nl Stichting Cliëntenperspectief www.stichtingclip.nl Arme Kant - Economie Vrouwen en Armoede www.armekant-eva.nl Sociaal Cultureel Planbureau www.scp.nl Landelijke cliëntenraad www.lcr.nl Criteria en uitdeelpunten www.voedselbankhaarlem.nl Handboek Wet, Werk en Bijstand www.handboekwwb.nl Anti Discriminatie Bureau Haarlem www.adb.nl Landelijke vereniging v. arbeidsongeschikten www.lva-nederland.nl Informatie huiselijk geweld Kennemerland www.verwijsgidshuiselijkgeweld.nl Bijstandsbond Amsterdam
[email protected] Nederlands Instituut Zorg en Welzijn www.nizw.nl
PMO Nieuwsbrief
5
Herfst 2008
Interview met Maaike Arts, Woonconsulente Wooncorporatie Pré Wonen. ‘Veel
mensen kunnen niet goed met geld omgaan’
Wie zijn huur niet betaalt, moet zijn huis uit. De schulden lopen op, het gezin staat op straat. Jaarlijks worden er in Haarlem op deze manier ca. honderd woningen ontruimd. Een ongewenste situatie, die tot veel maatschappelijke ellende leidt. Het nieuwe convenant preventie woonuitzettingen moet de situatie verbeteren. Een gesprek met woonconsulente Maaike Arts van woningcorporatie Pré Wonen. “De meeste mensen willen hun huur wel betalen”, zegt Maaike Arts. “Maar vaak komen ze door plotselinge tegenslag in de problemen. Een onverwachte verandering in het gezin is meestal het grootste probleem. Ik was laatst bij een keurig gezin. De vader werkte bij de NS en kreeg ineens te horen dat zijn contract niet verlengd werd. Hij kwam in de knoop met zijn huurbetaling en durfde dat niet aan ons te vertellen.” Voorbeelden zijn er genoeg. Een oudere dame wier man overleed. Hij deed altijd de financiën. Ineens werd de huur niet meer betaald. “Had ze nou maar even gebeld”, zegt Maaike Arts. ‘Dan had ze kunnen uitleggen wat er gebeurd was. Maar ze wist echt niet met wie ze contact op moest nemen. Als mensen niet bellen en niets doen, loopt de huurachterstand snel op.” Ander geval. De huur wordt niet betaald. De woonconsulente gaat op huisbezoek. ‘Ik heb geen tijd gehad om het over te maken’, zei de bewoner. ‘U kunt me er toch niet uitzetten’. Maaike Arts: “Maar dan leg ik uit dat ik dat dus wél kan…” Of neem de situatie van een allochtoon gezin. Vader gaat naar het buitenland, en moeder spreekt geen Nederlands. Het wegwuiven van (financiële) problemen komt ook vaak voor. De huur wordt niet betaald, maar het huis staat wel vol met luxe apparatuur. “Veel mensen kunnen niet goed met geld omgaan”, ervaart de woonconsulente. Schade beperken In dit soort gevallen kan het convenant preventie woonuitzettingen erger voorkomen. In deze overeenkomst staat precies beschreven hoe de instanties in een vroeg stadium moeten handelen om de schade te beperken en huisuitzetting te voorkomen. Na de eerste aanmaningen en een huisbezoek van de woonconsulente, gaat binnen drie dagen een zorgcoördinator naar de wanbetalers toe om uit te zoeken wat er aan de hand is. Waar nodig, wordt via het Bureau Schuldhulpverlening en Budgetbeheer (voorheen de Stadsbank) in gang gezet. Vóórdat het convenant bestond, ging het dossier van wanbetalers sneller naar de deurwaarder, vaak met ontruiming als gevolg. Voor het convenant zijn twee fulltime zorgcoördinatoren aangesteld. ‘Hier klopt iets niet’ Het convenant richt zich op oudere mensen, gezinnen met kinderen en mensen die overlast veroorzaken. Maaike Arts: “Maar er zijn ook huurders met wie je geen contact krijgt, of bij wie ik het gevoel krijg: hier klopt iets niet.” “Soms staan wij ook met onze rug tegen de muur” zegt Maaike. “ Ik zie echt wel eens trieste, schrijnende gevallen op straat terecht komen terwijl dat eigenlijk niet nodig was geweest. Dan heb ik zó mijn best gedaan om mensen onder zorg te krijgen…. Soms willen mensen
PMO Nieuwsbrief
6
Herfst 2008
ook gewoon niet. Je kunt ook niet zeggen: nou, laat die huur dan maar zitten. Het is echt wel belangrijk. Daarom ga ik ook op huisbezoek. Ik doe er alles aan om mensen niet op straat te laten belanden!’ Geld beloofd Het convenant is op 3 september van dit jaar ondertekend door de gemeente Haarlem, de drie woningcorporaties Pré Wonen, Ymere, Elan Wonen, en de GGZ Kennemerland. De gemeente Haarlem lijkt op dit moment in gebreke te blijven: het geld dat is beloofd voor noodgevallen, is nog steeds niet beschikbaar. “We hopen dat het er in januari 2009 is”, aldus Maaike Arts. Het convenant is opgezet als proefproject voor één jaar. De eerste resultaten zijn hoopgevend: in september zijn voor Pré Wonen vijf ontruimingen voorkomen; voor oktober stonden tien ontruimingen op de lijst. Daarvan zijn er vijf door vroegtijdig ingrijpen geholpen. Voor de andere vijf loopt nog een procedure. Als woonconsulente heeft Maaike haar eigen wijk in Haarlem-Oost. In totaal heeft Pré Wonen 8 woonconsulenten in dienst: vier voor Haarlem-Zuid (Schalkwijk), vier voor Parkwijk, Noord, Oost, en voor Haarlem-Centrum. Van de 1800 woningen die Pré Wonen in Oost beheert, zijn er 222 huishoudens met schuld. Per half jaar moet Pré Wonen bovendien een vastgesteld aantal woningen (24) leveren voor mensen die extra begeleiding nodig hebben.
Wat
doet een woonconsulent?
Het werk van een woonconsulent is veelzijdig. De woonconsulent houdt contact met alle bewoners uit de wijk. Die contacten kunnen gaan over verhuur, het opzeggen van de huur, het laten opknappen van de woning en het opnieuw verhuren. Ook doet de woonconsulent de incasso’s en het ‘sociaal beheer’ van woningen in de wijk: overlast, onderhuur en hennepkwekerijen bijvoorbeeld. Daarnaast adviseert de woonconsulent in allerlei zaken die met bewoners te maken hebben, zoals huurtoeslag of het begeleiden van onderhoud aan de woning, of de woonservice.
PMO Nieuwsbrief
7
Herfst 2008
ADRESSENLIJST VAN DE BIJ HET PMO AANGESLOTEN ORGANISATIES: Algemene Ned. Bond Gehandicapten Organisatie (ANGO) Belangenbehartiging van gehandicapten in de breedste zin des woords. T.a.v. Dhr. Auke Scholten Volhardingstraat 2 2032 SX Haarlem 023 551 06 30 e-mail:
[email protected] Samenwerkende Ouderenbonden Haarlem (SOB) Belangenbehartiging voor ouderen. T.a.v. Dhr. Henk Zurlohe Orionweg 70 2024 TE Haarlem 023 527 18 67 e-mail:
[email protected] Commissie Arme kant Haarlem Noord (CAHN) Oecumenische werkgroep die armoede in Haarlem-Noord zichtbaar maakt en directe hulp biedt aan minima. T.a.v. Dhr. Nanne Wams Secretariaat: Raadhuisstraat 4 2022 DK Haarlem 06 44 33 83 63 e-mail:
[email protected] CNV Anders Actieven, afdeling Haarlem Voor een ieder die hulp en advies nodig heeft voor het verkrijgen van een uitkering en toegang wil krijgen op de arbeidsmarkt: samen voor elkaar. T.a.v. Dhr. Roel Hein Pijnboomstraat 21 2023 VN Haarlem 023 527 73 87 Cliëntenbond Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ, regio KAM) Belangenbehartiging van mensen met geestelijke problemen hebbende, of gehad, lotgenotencontact, thema- en inloopbijeenkomsten, rechtspositie en medicijninformatie. T.a.v. Dhr. Ton de Vries Volhardingstraat 2 2032 SX Haarlem 023 527 81 31 Dak- en thuislozenverbond Noord-Holland (DTV) Belangenhartigingsorganisatie voor daken thuislozen. T.a.v. Dhr. Edo Paardekooper Overman Bakenessergracht 8-10 2011 JW Haarlem 023 531 18 69 e-mail:
[email protected] FNV-Lokaal Haarlem Onderzoek, bemiddeling en begeleiding voor uitkeringsgerechtigden en ouderen. T.a.v. Dhr. Frits de Vries Surinameweg 8 2035 VA Haarlem 023 545 23 16 e-mail:
[email protected]
InformatieSteunPunt in de 1e lijn geestelijke gezondheidszorg (ISP) Advies, een luisterend oor bij het zoeken naar oplossingen voor problemen op geestelijk gezondheids, sociaal- psychisch of maatschappelijk gebied. Voorlichting over ontwikkelingen in de GGZ. T.a.v. Dhr. Martien Luijcks Volhardingstraat 2 2032 SX Haarlem 023 534 22 06 e-mail:
[email protected] Haarlems MigrantenPlatform Belangenbehartiging en vertegenwoordiging van migrantenzelforganisaties op bestuurlijk, organisatorisch en praktisch gebied. T.a.v. Mw. Joyce Jacobsz P/a. Lange Herenvest 122 2011 BX Haarlem 06 20 41 73 72 e-mail:
[email protected] Stg. Miss Minima Belangenbehartiging, advies, begeleiding en ondersteuning voor vrouwen die van een minimumuitkering moeten bestaan. T.a.v. Mw. Joke de Groot Volhardingstraat 2 2032 SX Haarlem 023 534 60 78 e-mail:
[email protected] Stem in de Stad/Voedselbank Meldpunt voor mensen met een inkomen ver onder het minimum. Criteria voor het aanvragen van een voedselpakket en informatie over de adressen van verdeelpunten. T.a.v. Mw. Anneke Abma Nieuwe Groenmarkt 10 2011 TW Haarlem 023 534 28 91 e-mail:
[email protected] Steunpunt Arbeidsongeschikten (SAO) Informatie, advies en begeleiding rond uitkeringen en situaties van uitkeringsgerechtigden. T.a.v. Dhr. Bé Wildeboer Volhardingstraat 2 2032 SX Haarlem 023 551 06 30 Stg. Release Hulpverlening, informatie en advies voor dak- en thuislozen, mensen met huisvestingsproblemen en uitkeringsgerechtigden. T.a.v. Dhr. Harp Tetterode Gasthuisvest 47 A 2011 EV Haarlem 023 531 34 28 e-mail:
[email protected]
Stg. Vluchtelingenwerk Haarlem (SVH) Sociaal-maatschappelijk en juridische begeleiding van vluchtelingen en asielzoekers. T.a.v. Dhr. Ab Smits Hagestraat 12 a 2011 CV Haarlem 023 531 30 20 e-mail: ab@vluchtelingenwerk–haarlem.nl Ver. Ruilhandelsysteem (RsH) Goederen- en dienstenruilsysteem met gesloten beurs, op basis van wederkerigheid. T.a.v. Dhr. Remko Trompetter Volhardingstraat 2 2032 SX Haarlem 023 525 05 21 e-mail:
[email protected] Weerwerk (Interkerkelijke Taakgroep Arbeid/armoede) Belangenbehartiging en stimulans voor zelfhulporganisaties en projecten voormensen met een minimum inkomen. T.a.v. Dhr. Cees Stol Lorentzkade 192 2014 CE Haarlem 023 524 62 70 Stg. Werkverband Emancipatie en Belangenbehartiging (’t WEB) Belangenbehartiging van en advies aan lichamelijk gehandicapten in Zuid-Kennemerland. T.a.v. Dhr. Fons Hoenderdos Zijlweg 1 2013 DA Haarlem 023 531 18 34 e-mail:
[email protected]
Colofon: Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Platform Minima Organisaties Haarlem e.o. Bezoekadres: Volhardingstraat 2, 2032 SX Haarlem tel.nr: 023 534 11 95 of mobiel: 06 455 363 54 Postadres: Postbus 400, 2000 AK Haarlem E-mailadres:
[email protected] www.pmo-online.nl Coördinator: Clazina Zwanenberg Bereikbaar: dinsdag, woensdag en vrijdag van 10.00 - 16.00 uur Druk: Grafisch Buro Haarlem Vormgeving: Eelco van der Wal Opmaak:Thijs van de Schilde Foto’s: Colette Alberts Redactie: Colette Alberts (free-lance journaliste) en Clazina Zwanenberg
